ad wiatowy w XXI w. bdzie przede wszystkim ksztatowany i podtrzymywany dziki wsppracy USA i Chin.

Rozwa, jakie jest prawdopodobiestwo takiej wizji rozwoju stosunkw midzynarodowych. Stany Zjednoczone, uznawane za najpotniejsze mocarstwo wiata staj przed problemem wsppracy z nowym mocarstwem Chinami, ktre zaczynaj zyskiwa dla adu midzynarodowego ogromne znaczenie. Jak rozwin si stosunki midzy tymi krajami i ich wsplne dziaanie na rzecz adu wiatowego? Skd pomys na stworzenie G2? Czy to te dwa mocarstwa wsplnie bd gwnymi rozgrywajcymi w procesie ksztatowania adu midzynarodowego XXI wieku ? Stany Zjednoczone, hipermocarstwo bdce najpotniejsz si na wiecie to federacja zamieszkana przez ponad 310 milionw ludzi oraz tworzca czwarte pod wzgldem wielkoci pastwo na wiecie. Jest to najwiksza sia militarna, pierwsza na wiecie gospodarka z PKB cakowitym 14,3 miliardw dolarw oraz jedna z najwikszych potg technologicznych i edukacyjnych wiata. Jest to kraj do ktrego miliony ludzi przybywaj by realizowa swoje cele naukowe, pobiera edukacj czy pracowa. Jednak decydujce miejsce na arenie stosunkw midzynarodowych zdaje si mie inne, stosunkowo nowe mocarstwo Chiny. Dzi Chiny s drug po Stanach Zjednoczonych gospodark z PKB cakowitym rwnym 4,8 tysicy milionw dolarw, najwikszym na wiecie eksporterem, najwiksz liczb ludnoci - 1 338 612 968 mieszkacw (co stanowi ok. 20% caej populacji wiata) oraz trzecim co do wielkoci terytorium. Gospodarka Chin jest najdynamiczniej rozwijajc si gospodark na wiecie pocztek rozwoju chiskiej gospodarki datuje si na lata 80, zatem w 30 lat ChRL zdoaa wybi si na miejsce drugiej gospodarki wiata. Chiny posiadaj jedne z najkorzystniejszych warunkw do inwestycji zagranicznych inwestorom z caego wiata oferuj najtasz si robocz oraz niskie podatki. Dodatkowymi udogodnieniami s obowizujca w ChRL ogromna dyscyplina pracownikw (min. bezwzgldny zakaz strajkw robotniczych) a take brak ogranicze w sferze ochrony rodowiska, czsto blokujcych inwestycje w krajach zachodu w ktrych kwestie te s uregulowane. Dlaczego potrzebna jest wsppraca Chin i Stanw Zjednoczonych Ameryki? Wsppraca Chin i Stanw Zjednoczonych jest nieunikniona i niezwykle potrzebna potrzebna jest bowiem wsppraca zachodniego i wschodniego (zatem bloku krajw rozwinitych i bloku krajw rozwijajcych si ) blokw gospodarczych na czele ktrych stoj te dwa mocarstwa, zapewniajca bilans w stosunkach midzynarodowych. Nierozerwalne s wizi tych dwch gospodarek, gdy ich zaburzenie spowodowaoby kolejny grony kryzys gospodarczy mimo, e rozwj Chin jest uzaleniony od sytuacji zachodu bdcego gwnym odbiorc towarw eksportowych, ktre s podstaw gospodarki ChRL, naley pamita, e chiskie

pienidze s dzi niezwykle wane dla gospodarki Stanw Zjednoczonych, a Chiny stay si jednym z najwikszych kredytodawcw wiata. Wsppraca USA i Chin byaby rwnie otwarciem Chin na reszt wiata dzi w stosunkach midzynarodowych w odniesieniu do Chin panuje niech spowodowana nierespektowaniem przez ChRL podstawowych praw czowieka. Poza gospodark, Chiny i USA miayby rwnie wiele do zrobienia w kwestii utrzymywania wiatowego pokoju oraz ksztatowania politycznego wygldu wiata. Kilka lat temu amerykaski ekonomista C. Fred Bergsten zaproponowa powstanie G2, majcego na celu uregulowanie wsppracy amerykasko-chiskiej. W przededniu zaprzysienia Obamy na prezydenta, Ameryk i Chiny do stworzenia G2, czyli Grupy Dwch, ktra moe zmieni wiat wezwa polskiego pochodzenia byy Doradca ds. Bezpieczestwa Narodowego USA, Zbigniew Brzeziski. Idea ta zostaa pozytywnie odebrana przez prezydenta Baracka Obam oraz amerykask Sekretarz Stanu Hilary Clinton. Odpowiedzi Chin byo owiadczenie premiera Wen Jiabao, stanowice i Chiny nie zgadzaj si na to, by G2 podejmowao najwaniejsze decyzje dotyczce adu wiatowego, lecz preferuj multipolarny system adu midzynarodowego, zakadajcy istnienie wikszej iloci mocarstw rozstrzygajcych te kwestie. Wsppraca Chin i Stanw Zjednoczonych z pewnoci pomogaby rozwiza wiele dzisiejszych problemw, takich jak zapobieganie gospodarczym kryzysom, uregulowanie kwestii emisji gazw cieplarnianych oraz rozwiza kwestii broni nuklearnej na wiecie, konfliktw Izraelsko-Palestyskich, IndyjskoPakistaskich oraz innych konfliktw wiatowych. Brzeziski nazwa wspprac tych mocarstw misj wart dwch krajw o niezwykych potencjaach majc na celu ksztatowanie wsplnej przyszoci wiata. Odrzucenie przez Chiny pomysu stworzenia Grupy Dwch nie jest jednak odmow do wsppracy i wsplnego dziaania na rzecz wiata. Stosunki Ameryki i Chin staj si coraz bardziej zacienione. Zdaje si, i oba mocarstwa rozumiej wag swoich (zarwno oddzielnych jak i wsplnych) decyzji. Ze sw premiera ChRL wynika, i Chiny licz si rwnie ze zdaniem innych czci wiata, zatem niewykluczone, i podstaw adu wiatowego bdzie wsppraca nie tylko Chin i Stanw Zjednoczonych, ktra na pewno bdzie dla wiata decydujca, ale take Unii Europejskiej.

Karolina Kauyska