Jak budowad spoeczne poparcie dla inwestycji zwizanych z OZE?

Monika Staniszewska Magorzata Pawowska Centrum Badao i Innowacji Pro- Akademia

Agenda prezentacji
Definicja OZE i rodzaje nonikw energii Produkcja energii pierwotnej w podziale na paliwa w krajach UE oraz w Polsce Energia ze rde odnawialnych w Polsce Instalacje OZE w Polsce na podstawie wanych na 31.XII.2009r. koncesji Ceny energii elektrycznej w Polsce i Europie Wyniki badao Eurobarometru Wyzwania stojce przed wadz lokaln

Czemu warto inwestowad w OZE?

Co odstrasza potencjalnych inwestorw? Biogazownie mierdzcy problem.. Elektrownie wiatrowe haasujce urzdzenia Skutki braku akceptacji spoeczeostwa Wyzwania stojce przed wadz lokaln Konkluzja

Definicja OZE i rodzaje nonikw energii

Energia ze rde odnawialnych to energia pochodzca z naturalnych powtarzajcych si procesw przyrodniczych. Zasoby te mona traktowad jako niewyczerpalne, gdy uzupeniaj si w naturalnych procesach, a ponadto s bardziej przyjazne rodowisku ni zasoby kopalne. Najwaniejszymi i najczciej wykorzystywanymi noniki energii odnawialnej s: biomasa staa, energia promieniowania sonecznego, energia wody, energia wiatru, biogaz, biopaliwa, energia geotermalna.

Produkcja energii pierwotnej w podziale na paliwa w krajach UE

Wikszod energii produkowanej w UE w 2007r. pochodzia z paliw kopalnych- 56%
rda energii w UE
10% 12% 14% 16% 20%

Jdrowa
28%

Gaz OZE Ropa Wgiel brunatny Wgiel kamienny

rdo: Eurostat 2009

Produkcja energii pierwotnej w podziale na paliwa w Polsce

W Polsce w 2007 struktura produkcji przedstawia si inaczej ni rednia europejska:
rda energii w Polsce
50% 40% 30% 20% 10% 0%

44% 13% 0% 5% 26% 12%

rdo: Eurostat 2009

W POLSCE W 2007R. 95% ENERGII POCHODZIO Z PALIW KOPALNYCH

Energia ze rde odnawialnych w Polsce

Udzia energii z OZE w energii pierwotnej ogem w Polsce w latach 2004-2008
7,60%

Struktura pozyskiwania energii wedug rde w Polsce w 2008

Biomasa Woda Wiatr Biogaz Biopaliwa

6,70%
5,80% 6,10% 1%2% 6%

5,50%

3%

88%

rdo: GUS 2010

2004 2005 2006 2007 2008

Instalacje OZE w Polsce na podstawie wanych na 31.XII.2009r. koncesji

Rodzaj rda Elektrownie na biogaz Elektrownie na biomas Elektrownie wytwarzajce energi elektryczn z promieniowania sonecznego Elektrownie wiatrowe Elektrownie wodne Wspspalanie * Sumaryczna moc zainstalowana [MW] 70,888 252,490 0,001 724,657 945,210 Liczba instalacji 125 15 1 301 724 38

* W przypadku instalacji wykorzystujcych technologi wspspalania w elektrowniach konwencjonalnych dokonywana jest zmiana warunkw koncesji. Ze wzgldu na rne przedziay procentowego udziau biomasy (w cakowitym strumieniu paliwa), w odniesieniu do tych instalacji, nie podano cakowitej mocy zainstalowanej rdo: URE

Ceny energii elektrycznej w Polsce i Europie

W Polsce cena energii elektrycznej dla gospodarstw domowych jest nisza ni rednia cena w UE.
Ceny energii elektrycznej dla gospodarstw domowych w Europie (II kwarta 2008)- cena za 100 kWh w Euro
30 25 20 15 10 5 0 16,7

13

Sowenia Sowacja Szwecja Wielka Brytania

Bugaria Chorwacja Cypr Czechy

Luksemburg

Portugalia

otwa Malta Niemcy Norwegia

Francja Grecja Hiszpania Holandia

Rumunia

Finlandia

Wochy

Belgia

Austria

Polska

Litwa

Irlandia

Estonia

Wgry

Dania

rednia UE

rdo: Eurostat 2009

Wyniki badao Eurobarometru

Energy Technologies: knowledge, perception, measures (prace badawcze prowadzone technik CAPI od maja do czerwca 2006 r. na prbie 28.855 respondentw z 25 krajw UE oraz Rumunii, Bugarii, Chorwacji i Turcji. W Polsce badanie przeprowadzi TNS OBOP na prbie 1.000 respondentw; Wedug Europejczykw energetyka nie jest najwaniejsz kwesti spoeczn (znalaza si na 13 miejscu z 14% wskazao); najistotniejsze wskazywane problemy: bezrobocie (64%), przestpczod (36%), system opieki zdrowotnej (33%); Wedug Europejczykw najbardziej wiarygodnym rdem informacji na temat energetyki s naukowcy (ufa im 71% badanych), najmniejszym zaufaniem w tym temacie ciesz si partie polityczne (ufa im 13 %). Wadze lokalne ciesz si zaufaniem na poziomie 38%.

Eurobarometr- poziom akceptacji wybranych rde energii

Poparcie dla konwencjonalnych rde energii jest wysze w Polsce ni w UE

60%

57% 49% 42% 27% 44%

50%
40% 30% 20% 10% 0%

26%

Unia Europejska Polska

Gaz

Ropa naftowa

Wgiel

rdo: Eurobarometr 2007

Eurobarometr- poziom akceptacji wybranych rde energii

Poziom akceptacji wybranych rde energii wrd Polakw i Europejczykw przedstawia si podobnie.
90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%
Energia soca Energia wiatru Energia wody Biomasa Energia jdrowa 20% 19% 82% 80% 82% 71% 65% 61% 58% 55%

Unia Europejska Polska

rdo: Eurobarometr 2007

Eurobarometr- zaufanie Polakw do poszczeglnych podmiotw, ktre udzielaj informacji na tematy zwizane z energetyk
Dziennikarze Organizacje zajmujce si ochron rodowiska/ organizacje konsumenckie Naukowcy Firmy zajmujce si produkcj i dystrybucj energii Partie polityczne 10% 41% 49% 62% 20% 33% 45%

32%

59%

72%
54% Brak zaufania 85% Zaufanie

38%

Unia Europejska

Wadze lokalne

31%

Rzd

23%

70%

rdo: Eurobarometr 2007

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90%

Wyzwania stajce przed wadz lokaln

Aby zwikszyd poziom akceptacji OZE wrd mieszkaocw spoecznoci lokalnych, wadze samorzdowe powinny przede wszystkim: Umocnid swoj pozycj, jako wiarygodnego i kompetentnego informatora w kwestiach zwizanych z OZE; Zwikszyd wiadomod spoecznoci lokalnej w tematach zwizanych z ochron rodowiska, ide zrwnowaonego rozwoju;

Prowadzid liczne konsultacje spoeczne/ spotkania informacyjne, aby uniknd

syndromu NIMBY. ?

Czemu warto inwestowad w OZE?

Jakie s Pana/Pani zdaniem najwaniejsze korzyci dla spoeczeostwa wynikajce z korzystania z OZE?
nie wiem inne nie ma adnych zalet zrwnowaony rozwj regionu mniejsze niebezpieczeostwo awarii energetycznej zmniejszenie zuycia energii elektrycznej nisze ceny energii ochrona rodowiska naturalnego 0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0% 2% 5% 10% 8%

21%
28%

64%
0,7

rdo: Raport TNS OBOP 2009 Wrd ankietowanych nikt nie wspomnia, e OZE: + prowadz do mniejszego uzalenienia od dostaw surowcw energetycznych z niepewnych, zewntrznych rynkw + tworz miejsca pracy + poprawiaj bilans handlowy gmin + w energetyce rozproszonej umoliwiaj pozyskanie energii w dowolnym miejscu

Co odstrasza potencjalnych inwestorw?

Jakie widzi Pan/Pani bariery dla wykorzystania w Pana/Pani gminie OZE?
nie wiem
15% 1% 6% 7% 15% 21% 23% 25% 26%
0 0,1 0,2 0,3

inne
nie dostrzegam adnych barier z tym zwizanych brak wsppracy z lokalnymi dostawcami niechd mieszkaocw do tego inwestycji w gminie brak wiedzy na temat korzyci wynikajcych ze stosowania OZE brak informacji o takich moliwociach brak moliwoci otrzymania dofinansowania na takie inwestycje brak inicjatywy ze strony wadz gminy

rdo: Raport TNS OBOP 2009

Zdaniem czonkw PRK OZE Polskiej Rady Koordynacyjnej Odnawialnych rde Energii jednym z gwnych problemw rozwoju maych, lokalnych instalacji wykorzystujcych odnawialne rda energii s protesty spoeczne blokujce powstajce przedsiwzicia i odstraszajce potencjalnych inwestorw.

Biogazownie mierdzcy problem..

Rzdowy program zakada, e do 2020 r. w kadej gminie powstanie jedna tego typu instalacja
Obawy mieszkaocw Nieprzyjemny zapach (emisja fetoru gnojowicy) oraz haas Negatywny wpyw na zdrowie ludzi Zniszczone drogi Negatywny wpyw na wody podziemne i gruntowe Zbyt maa odlegod od budynkw mieszkalnych Spadek wartoci ssiadujcych dziaek Zniszczenie siedlisk ptakw, znajdujcych si na terenie budowy Obawy ekologw Zajcie pod upraw terenw cennych przyrodniczo Jaowienie gleb

Biogazownie mierdzcy problem..

Z saw biogazowniom przyniosa ta w Liszkowie (k. Inowrocawia), gdzie mieszkaocy narzekali na nieprzyjemny fetor i popalone przez odpady pola. Patryk Stasiak, koordynator projektu w PGB podkrela, e to dwa zupenie odmienne typy inwestycji. Ta, ktr chc postawid jest o wiele mniejsza rolnicza, za ta w Liszkowie to biogazownia przemysowa i jest najwikszym takim obiektem w Polsce o mocy 2,1 MW. W dodatku przy jej eksploatacji zostay naruszone przepisy. Dla dobra inwestycji naley rozmawiad o planach z mieszkaocami. Ok. 20 proc. tych dotyczcych biogazowni w Polsce nie dochodzi do skutku z powodu protestw spoecznych. Liszkowo zepsuo im opini. Tamtejszy operator instalacji nie dopeni wszystkich wymogw i to sprawio, e wok niej unosi si fetor - tumaczy Anna OniszkPopawska z Instytutu Energetyki Odnawialnej w Warszawie.

Elektrownie wiatrowe haasujce urzdzenia

Aktualnie protestuje: 203 miejscowoci; liczba wiatrakw: 4074 www.stopwiatrakom.eu
Obawy mieszkaocw
Szkodliwe niesyszalne infradwiki(poniej 20 Hz) (SyndromTurbin Wiatrowych) Powoduj efekt migotania (ze samopoczucie, depresje) Zakcenia fal radiowych i telewizyjnych Ingerencja w krajobraz - obnienie atrakcyjnoci turystycznej danego regionu Haas (uszkodzenia suchu) Zbyt bliska odlegod od domw mieszkalnych

Obawy ekologw
Zagroenie dla ptakw i gatunkw migrujcych, w tym nietoperzy Wiatraki wpywaj na lokalne zmiany klimatu oraz otoczenia

Spadek wartoci ssiadujcych dziaek

Elektrownie wiatrowe haasujce urzdzenia

Nie ma rwnie sytuacji, w ktrych zdarzyoby si, e farma wiatrowa zostanie wybudowana zbyt blisko gospodarstw domowych. Producenci turbin wiatrowych maj szereg wytycznych i norm, cile okrelajcych poziom haasu, ktry dana turbina moe emitowad. Najwaniejszym parametrem przy projektowaniu farmy wiatrowej jest haas. Dopuszczalna norma haasu jaka moe "docierad" do budynku jest uzaleniona od rodzaju budynku oraz normy haasu dla okrelonej zabudowy.
-Trzeba podkrelid, e zgodnie z polskimi przepisami nie ma takiej moliwoci, aby posadowid elektrownie wiatrow z naruszeniem norm akustycznych. Czemu? Bo jest to naruszenie prawa (Prawo Ochrony rodowiska, Dzia V, art.112, 112a, 112b i 113), a decyzja wydana z naruszeniem prawa jest niewana i aden urzdnik si pod ni wiadomie nie podpisze. Poza tym wie si to rwnie z bardzo wysokim ryzykiem dla inwestora, cznie z koniecznoci rozbirki inwestycji. By zmniejszyd liczb protestw lub cakowicie je wyeliminowad naley edukowad spoeczeostwo w zakresie odnawialnych rde energii i wyjaniad wszelkie wtpliwoci i obawy mieszkaocw - bya dyrektor Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej (PSEW).

Skutki braku akceptacji spoeczeostwa

Skutki braku akceptacji spoeczeostwa = brak/wstrzymanie inwestycji 1. 2. Do 2020 roku 15 % energii wyprodukowanej w Polsce ma pochodzid z OZE

niedopenienie wymagao unijnych = kary Ogromne straty dla budetu gmin (dziki inwestycji w farmy wiatrowe do budetu gminy wpywa 2% podatku od nieruchomoci) W Jaworzynie szacuj, e dziki wiatrakom budet gminy zwikszy si co roku o 1.576.000 z (tylko z tytuu podatku od nieruchomoci). Do tego dochodz wpywy z podatku od dziaalnoci gospodarczej oraz nowe miejsca pracy - 10 etatw przy biogazowni o mocy 0,5 MW

Raport Energetyka wiatrowa w Polsce" TPA Horwath i kancelari Domaoski, Zakrzewski, Palinka pokazuje, e ponad poowa inwestorw uwaa opr spoeczny za istotn barier dla zamierzeo inwestycyjnych. Ju teraz przygotowania trwaj pid siedem lat.

Wyzwania stojce przed wadz lokaln

Aby zwikszyd poziom akceptacji OZE wrd mieszkaocw spoecznoci lokalnych, wadze samorzdowe powinny przede wszystkim:
Umocnid swoj pozycj, jako wiarygodnego i kompetentnego informatora w kwestiach zwizanych z OZE; Zwikszyd wiadomod spoecznoci lokalnej w tematach zwizanych z ochron rodowiska, ide zrwnowaonego rozwoju; Prowadzid liczne konsultacje spoeczne/ spotkania informacyjne, aby uniknd syndromu NIMBY; Zachcad inwestorw do prowadzenia ju na bardzo wczesnym etapie realizacji projektu szeroko zakrojonych dziaao informacyjnych wrd spoecznoci lokalnej; Prowadzid aktywn kampani promujc OZE; Promowad ide energetyki rozproszonej w oparciu o OZE rewelacyjne rozwizanie dla mieszkaocw, by uniezalenid si od lokalnych dostawcw (uniknicie blackoutw); Informowad o skutkach/konsekwencjach niedopenienia wymagao unijnych; Formuowad wsplne i spjne stanowiska prezentujce potrzeby i problemy sektora OZE oraz podejmowad dziaania interwencyjne w przypadku zagroeo dla sektora.

Konkluzja

Aby inwestycje w odnawialne rda energii byy realizowane naley zlikwidowad wszelkie bariery rozwojowe. Jest to moliwe jedynie poprzez dialog pomidzy inwestorami, przedsibiorstwami, przedstawicielami rzdu i administracji, instytucjami finansowymi, a take spoeczeostwem lokalnym. Bez akceptacji mieszkaocw inwestycje w OZE mog byd zagroone

DZIKUJEMY ZA UWAG!

Monika Staniszewska

Magorzata Pawowska