Warszawa, 8 wrzenia 2011 r.

SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VI kadencja Prezes Rady Ministrw DSPA-140-112 (4)/11

Pan Grzegorz Schetyna Marszaek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

Przekazuj przyjte przez Rad Ministrw stanowisko wobec poselskiego projektu ustawy:

- o zmianie ustawy o podatku od towarw i usug (druk nr 4424).

Jednoczenie informuj, e Rada Ministrw upowania Ministra Finansw do reprezentowania Rzdu w tej sprawie w toku prac parlamentarnych.

(-) Donald Tusk

Stanowisko Rzdu do poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarw i usug (druk sejmowy nr 4424) Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarw i usug poprzez rozszerzenie definicji prezentw o maej wartoci, uywanej na potrzeby ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarw i usug (Dz. U. Nr 54, poz. 535, z pn. zm.) dalej ustawa o VAT, zmierza do wyczenia z opodatkowania tym podatkiem nieodpatnych przekaza produktw spoywczych (z wyjtkiem napojw alkoholowych o zawartoci alkoholu powyej 0,5 %) na rzecz osb potrzebujcych za porednictwem organizacji poytku publicznego w rozumieniu ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o dziaalnoci poytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2010 r., Nr 234, poz. 1536 z pn. zm.). Projektodawcy przewiduj, i warunkiem dla uznania dokonywanych nieodpatnie przekaza produktw spoywczych za niepodlegajce opodatkowaniu przekazanie prezentw o maej wartoci bdzie zawarcie stosownej umowy podatnika z organizacj poytku publicznego, okrelajcej m.in. warunki i sposb przekazywania produktw spoywczych tej organizacji, jak te sposb przekazywania lub wykorzystywania produktw spoywczych przez t organizacj na rzecz osb potrzebujcych. Umowa zobowizywaaby organizacj poytku publicznego do przekazywania lub wykorzystywania produktw spoywczych wycznie w ramach dziaalnoci charytatywnej na rzecz osb potrzebujcych pomocy ywnociowej. Umowa taka miaaby rwnie zobowizywa organizacj do dysponowania otrzymanymi produktami tak, aby jednostkowa warto takich produktw przekazywanych lub wykorzystanych na rzecz jednej osoby nie przekraczaa 75 z. Podatnik z kolei zobowizany byby do prowadzenia dokumentacji potwierdzajcej rodzaj towaru, jego warto, ilo oraz termin przekazania na rzecz danej organizacji poytku publicznego. Jednoczenie projektodawcy przewiduj uchylenie przepisw art. 43 ust. 1 pkt 16 i ust. 12 ustawy o VAT, regulujcych obecnie obowizujce zwolnienie od podatku dla dostaw dokonywanych przez producentw ywnoci produktw spoywczych na rzecz organizacji poytku publicznego. Proponowany poselski projekt ustawy Rada Ministrw ocenia negatywnie. Zaproponowane rozwizania naley oceni negatywnie przede wszystkim ze wzgldu na niezgodno projektowanych regulacji z prawem Unii Europejskiej. Zgodnie z art. 16 dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wsplnego systemu podatku od wartoci dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006, str. 1, z pn. zm.) dalej dyrektywa 2006/112/WE, wykorzystanie przez podatnika towarw stanowicych cz majtku jego przedsibiorstwa do celw prywatnych podatnika lub jego pracownikw, ktre przekazuje nieodpatnie lub, w ujciu oglnym, ktre przeznacza do celw innych ni prowadzona przez niego dziaalno, gdy VAT od powyszych towarw lub ich czci podlega w caoci lub w czci odliczeniu, jest uznawane za odpatn dostaw towarw.

Za odpatn dostaw towarw nie uznaje si jednak wykorzystania do celw dziaalnoci przedsibiorstwa podatnika towarw stanowicych prezenty o niskiej wartoci i prbki. W wietle art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT, ktry stanowi implementacj zdania pierwszego art. 16 dyrektywy 2006/112/WE przekazanie przez podatnika nieodpatnie towarw (darowizna) podlega opodatkowaniu podatkiem od towarw i usug tylko wtedy, jeeli podatnikowi przysugiwao, w caoci lub w czci, prawo do obnienia kwoty podatku nalenego o kwot podatku naliczonego przy nabyciu tych towarw. Regulacja ta ma w istocie realizowa przy przekazaniach towarw, przy nabyciu ktrych przysugiwao podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego, jedn z podstawowych zasad podatku od towarw i usug opodatkowanie konsumpcji. W przeciwnym razie nikt nie ponisby obcienia tym podatkiem. Przepisy ustawy o VAT nie zakadaj wic co do zasady opodatkowania podatkiem VAT darowizn towarw (w tym na cele charytatywne), jeeli podatnik nie odliczy podatku naliczonego od nabycia towarw i usug zwizanych z t darowizn. Wyczone z opodatkowania VAT s natomiast przekazywane materiay reklamowe, informacyjne, prezenty o maej wartoci i prbki (zgodnie z art. 7 ust. 3 ustawy o VAT). Przepisy ww. dyrektywy 2006/112/WE nie zawieraj regulacji umoliwiajcych zwolnienie z prawem do odliczenia w odniesieniu do przekazywanych towarw na cele charytatywne. W tym zakresie polskie przepisy (art. 43 ust. 1 pkt 16 ustawy o VAT) stanowi wyom w systemowym podejciu do opodatkowania towarw przekazywanych bez wynagrodzenia. Przewidziane w ww. art. 43 ust. 1 pkt 16 zwolnienie od podatku nieodpatnie przekazywanej ywnoci stanowi jednak regulacj szczegln, skierowan do producentw tej ywnoci i jest zwizane ze specyfik ich rozlicze. W przeciwiestwie do handlowcw (dystrybutorw ywnoci), u producentw ywnoci nie jest moliwe okrelenie podstawy opodatkowania w podatku od towarw i usug, uwzgldniajcej realn warto produktw spoywczych, gdy do obliczenia tej podstawy uwzgldnia si koszty wytworzenia, ktre w krtkim okresie co do zasady nie ulegaj zmianie. W odniesieniu natomiast do handlowcw dokonujcych darowizn produktw spoywczych, podstawa opodatkowania tym podatkiem, okrelona w art. 29 ust. 10 ustawy o VAT, pozwala na uaktualnienie ceny nabycia towarw bdcych przedmiotem darowizny, nawet przy towarach penowartociowych, na podstawie ich realnej wartoci uwzgldniajcej np. upywajcy wkrtce termin przydatnoci do spoycia. Proponowane przez Projektodawcw uchylenie omwionej regulacji dotyczcej zwolnienia od podatku dostawy przez producentw ywnoci na cele charytatywne i wprowadzenie w zamian rozszerzonej definicji prezentw o maej wartoci, uwzgldniajcej przekazywanie tej ywnoci na cele charytatywne (za porednictwem organizacji poytku publicznego) przez wszystkich podatnikw, nie spenia kryteriw uznania tych rozwiza za zgodne z prawem unijnym. Co prawda pojcie prezentw o maej wartoci nie zostao wprost zdefiniowane w prawie wsplnotowym a kwestia ta w ocenie Trybunau Sprawiedliwoci Unii Europejskiej (wyrok z dnia 30 wrzenia 2010 r. w sprawie C-581/08) moe by uregulowana przez pastwa czonkowskie, ktre posiadaj w tym zakresie pewien zakres swobodnego uznania, jednak swoboda ta ograniczona jest celem oraz miejscem przepisu art. 16 w strukturze ww. dyrektywy 2006/112/WE. W ocenie Trybunau przepisy krajowe mog rwnie przewidywa ograniczenie pienine wartoci przedmiotw, ktre mog by uznane za prezenty o maej wartoci. Zdanie drugie powoanego art. 16 dyrektywy 2006/112/WE stanowi wyjtek i powinno podlega cisej wykadni, tak by nie podwaa celw, jakim suy zdanie pierwsze tego przepisu, na co rwnie wskazuje Trybuna Sprawiedliwoci Unii Europejskiej. Tak wic prezent, by mg korzysta z wyczenia z opodatkowania powinien by z jednej strony 2

maej wartoci (ktrej okrelenie pozostaje w dyspozycji poszczeglnych pastw czonkowskich), z drugiej strony jego przekazanie powinno co do zasady suy celom prowadzonej przez podatnika dziaalnoci gospodarczej, w ktrych moe mieci si np. promocja towaru lub przedsibiorstwa. W przedoonym poselskim projekcie ustawy przekazywanie produktw spoywczych za porednictwem organizacji poytku publicznego potrzebujcym nie bdzie miecio si jednak w celu prowadzonej dziaalnoci gospodarczej podatnika, lecz bdzie dyo do zaspokojenia potrzeb ostatecznego konsumenta, ktrym bdzie osoba uznana przez organizacj poytku publicznego za potrzebujc pomocy ywnociowej, co zostao take wskazane w uzasadnieniu przedmiotowego projektu. Skoro powoany art. 16 dyrektywy 2006/112/WE wskazuje, i przekazywane prezenty maej wartoci nie bd podlegay opodatkowaniu, gdy s wykorzystywane do celw dziaalnoci gospodarczej podatnika, to rozszerzanie definicji prezentw o maej wartoci w zaproponowanym brzmieniu sprzeciwia si ustanowionym w tym przepisie zaoeniom. Takie konstruowanie przepisw wypacza zatem sens istniejcych regulacji, co skutkuje kreowaniem rozwiza niezgodnych z prawem Unii Europejskiej. Projektowane regulacje nie speniaj tym samym wymogw zgodnoci z prawem Unii Europejskiej w tym zakresie. Ponadto wskaza naley, e obecne przepisy o podatku od towarw i usug w sposb jasny definiuj prezenty o maej wartoci. Pod tym pojciem, zgodnie z art. 7 ust. 4 pkt 1 ustawy o VAT rozumie si przekazywane przez podatnika jednej osobie towary, o cznej wartoci nieprzekraczajcej w roku podatkowym kwoty 100 z, jeeli podatnik prowadzi ewidencj pozwalajc na ustalenie tosamoci tych osb. Rwnoczenie stosownie do art. 7 ust. 4 pkt 2 tej ustawy przez prezenty o maej wartoci rozumie si towary, ktrych przekazania nie ujto w ewidencji, o ktrej mowa w pkt 1, jeeli jednostkowa cena nabycia towaru (bez podatku), a gdy nie ma ceny nabycia, jednostkowy koszt wytworzenia, okrelone w momencie przekazywania towaru, nie przekraczaj 10 z. Przekazanie tylko takich prezentw jest czynnoci wyczon z zakresu opodatkowania podatkiem od towarw i usug. Przedstawiona w przedoeniu poselskim propozycja legislacyjna nie jest ju tak jasna i precyzyjna. Wtpliwoci interpretacyjne budzi m.in. zaprojektowany przepis art. 7 ust. 4b lit. c do ustawy o VAT, ktry zmierza do okrelenia jednostkowej wartoci produktw spoywczych przekazywanych lub wykorzystywanych na rzecz jednej osoby do 75 z w ramach dysponowania tymi produktami przez organizacj poytku publicznego, otrzymanymi od danego podatnika. Z tak brzmicego przepisu brak byoby moliwoci jasnego okrelenia, czy limit ten dotyczy jednorazowego przekazania ywnoci (np. w acuchu dostaw od jednego podatnika dla jednego potrzebujcego) w okrelonym przedziale czasowym, czy wielokrotnie (nawet codziennie) potrzebujcy mogliby otrzymywa produkty spoywcze do kwoty 75 z. Jeli przyj, e jednostkowa warto oznacza, i takie przekazanie moe mie miejsce w kadym czasie, to zaproponowane rozwizanie znaczco odbiega od obecnie okrelonego limitu jednostkowego prezentu o maej wartoci w wysokoci 10 z. Ponadto przedstawiony projekt ustawy zawiera pojcia, ktre nie zostay zdefiniowane i ktre ju na wstpie rodz wtpliwoci interpretacyjne. Do takich niejasnych sformuowa mona zaliczy osoby potrzebujce pomocy ywnociowej, a naley zauway, i jest to jeden z niezbdnych warunkw pozwalajcych na uznanie nieodpatnego przekazania za mieszczce si w pojciu prezentw o maej wartoci. Poza tym projekt ustawy naley oceni negatywnie z uwagi na brak rozwiza zabezpieczajcych przed nieprawidowociami, m.in. w dystrybuowaniu przekazywanych 3

towarw (ywnoci). Projektodawcy nie okrelili kto i w jakim zakresie poniesie odpowiedzialno w przypadku przekazania produktw spoywczych osobom nieuprawnionym albo te w wysokoci wyszej ni okrelona w projektowanych przepisach. Rodzi si zatem pytanie czy podatnik, ktry nie ma moliwoci skontrolowania prawidowoci dystrybucji ywnoci przez organizacj poytku publicznego w sytuacji np. przekazania przez t organizacj produktw spoywczych jednej osobie o wartoci przekraczajcej 75 z bdzie zobligowany do opodatkowania dostawy, a jeli tak to co naley uwzgldni w podstawie opodatkowania ca dostaw na rzecz organizacji, czy te warto jednostkowego przekazania ywnoci? S to kwestie nierozwizywalne i niemoliwe do administrowania, tak przez podatnikw, jak i organy podatkowe. Z tych te wzgldw przedstawiony projekt pocigaby za sob trudne do oszacowania skutki budetowe. Dodatkowo naley wskaza, i przedoony projekt zawiera take uchybienia o charakterze legislacyjnym, wiadczce o jego niedopracowaniu. Uchylajc bowiem przepis art. 43 ust. 1 pkt 16 ustawy o VAT, projektodawcy zdaj si zapomina o istniejcych w ustawie o VAT przywoaniach do tego przepisu. Std konsekwentnie naleaoby uchyli take przepis art. 86 ust. 8 pkt 3 ustawy o VAT. Rwnie przepisy ustaw o podatkach dochodowych powouj si na uchylany przepis art. 43 ust. 1 pkt 16 ustawy o VAT. Wobec powyszego, przepis art. 23 ust. 1 pkt 11 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osb fizycznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307, z pn. zm.) oraz przepis art. 16 ust. 1 pkt 14 ustawy z dnia o podatku dochodowym od osb prawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397, z pn. zm.), wymagayby nowelizacji. Reasumujc, Rada Ministrw negatywnie ocenia rozwizania zawarte w poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarw i usug (druk nr 4424) przede wszystkim z uwagi na te rozwizania, ktre jako niezgodne z prawem Unii Europejskiej nie mog by wprowadzone do krajowego porzdku prawnego. Tym samym Rada Ministrw wnosi o niekontynuowanie prac nad tym projektem ustawy.