HISTORIA ETNOLOGII

dr Agata Stanisz, IEiAK UAM, 2011_2012

nazwa przedmiotu .................historia etnologii punkty ECTS.....................................................6 ilod godzin.....................................................60 imi i nazwisko prowadzcej....dr Agata Stanisz semestr .................................................zimowy rodzaj zajd ....................obowizkowe, wykad rok studiw.................................. I rok I stopnia jzyk wykadowy.......................................polski wymagania wstpne................................bierna znajomod jzyka angielskiego umoliwiajca czytanie lektur , suchanie podcastw , ogldanie filmw, przegldanie anglojzycznych stron internetowych

MIEJSCE I CZAS
rody 16.45-19.45 sala im. J. Burszty

SPOSB OCENY
......................................obecnod na zajciach........................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ...................................................................... ...................................Studentom przysuguj dwie nieobecnoci. Kada kolejna (niezalenie od przyczyn) bdzie si wizaa z koniecznoci przeczytania dodatkowego tekstu oraz nastpnie jego ustne zaliczenie przed terminem egzaminu koocowego. Teksty do przeczytania bd ustalane na bieco >>>>>>>>>>>>>>Kolokwia rdsemestralne bd zapowiadane z tygodniowym wyprzedzeniem. Ich celem jest mobilizacja studentw do bardziej systematycznej pracy. Kolokwia bd posiaday form pisemn. Niezaliczenie obu kolokwiw (nieobecnod bd uzyskanie ocen negatywnych) bd miay wpyw na ocen koocow. ...........................Pisemny egzamin koocowy bdzie posiada form mieszan tzn. Skadad si bdzie zarwno z pytao zamknitych/testowych jak i otwartych. ..............................dwa kolokwia rdsemestralne ................................................................................ ......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... ............................................................

.....................................koocowy egzamin pisemny

elem zajd jest zapoznanie studentw pierwszego roku z dziejami refleksji nad

kulturowym zrnicowaniem wiata poczwszy od czasw staroytnych po lata 80. XX wieku. Zaprezentowane zostan najbardziej none orientacje teoretyczne oraz metodologie charakterystyczne dla dyscypliny jak jest antropologia kulturowa. Omwieniu dziejw teorii kultury towarzyszyd bdzie wskazanie na poznawcze oraz pozapoznawcze czynniki rozwoju myli etnologicznej oraz jej zwizki ze zmieniajcym si kontekstem spoeczno-kulturowym. Celem tej kontekstualizacji jest ukazanie w jaki sposb konstruowany by i jest kulturowy obraz rzeczywistoci i jakim podlega oraz podlega uwarunkowaniom. Sformuowane zostan take pytania o granice mylenia antropologicznego w odniesieniu do problemw postrzegania czowieka jako tworzcego kultury. Studenci poprzez moliwod przeledzenia zachodzcych zmian w myleniu antropologicznym zostan przygotowani do tego, by reflektowad na tym, czym jest kultura, jak mona j rozumied oraz poznawad, a take opisywad oraz interpretowad.

...........efekty ksztacenia: wiedza

Studenci uzyskuj wiedz: ................... na temat rozwoju etnologii/antropologii od czasw staroytnoci po wiek XX ............................. dotyczc najwaniejszych i najbardziej nonych orientacji teoretycznych oraz stosowanych metodologii
.............na temat najistotniejszych dyskusji w historii etnologii ......... o najwaniejszych pracach w dziejach etnologii oraz czoowych przedstawicielach tej dyscypliny

...........efekty ksztacenia: rozumienie

Studenci rozumiej: ............... zmiany zachodzce w sposobach interpretacji kulturowego zrnicowania wiata od czasw staroytnych po wiek XX
.................zaoenia, metody i cele najwaniejszych orientacji teoretycznych oraz podejd badawczych ........ ......rnorodnod czynnikw wpywajcych na rozwj antropologii oraz jej zwizki ze zmieniajcym si kontekstem spoeczno-kulturowym

...........efekty ksztacenia: umiejtnoci

Studenci posiadaj umiejtno:

.......................krytycznego mylenia, ktre pomaga wskazad zarwno moliwoci i ograniczenia danego podejcia badawczego oraz konsekwencje jego wykorzystania

TRED ZAJD
...................................1 ZAJCIA (1, 5 h) = 2 godziny lekcyjne................................................................. ..................................................................................TRED ZAJD ZOSTAA UJTA SCHEMATYCZNIE I POSIADA UOGLNIONY CHARAKTER. PONIEWA WYKADY PRZYBIERAJ FORM CIG (4 godziny lekcyjne w tygodniu 16.45-19.45) TO ICH TRED BDZIE ULEGAD PRZESUNICIOM CZASOWYM. PONISZY UKAD TRECI PROSZ ZATEM TRAKTOWAD JAKO SZKIC............................................................................... ........................................................................................ ........................................................................................

1. Zajcia wprowadzajce. Organizacja zajd. Prezentacja podstawowych zagadnieo oraz bazowej nomenklatury antropologicznej 2. Zaoenia, cele oraz metody studiowania historii etnologii. Zarysowanie dziejw dyscypliny (czd 1) 3. Zaoenia, cele oraz metody studiowania historii etnologii. Zarysowanie dziejw dyscypliny (czd 2) 4. Korzenie antropologii: staroytna i redniowieczna refleksja nad zrnicowaniem kulturowym (czd 1) 5. Korzenie antropologii: staroytna i redniowieczna refleksja nad zrnicowaniem kulturowym (czd 2)

6. Nowoytna filozofia kultury. Prekursorska myl socjologiczna i antropologiczna. Pocztki antropologii jako odrbnej dyscypliny naukowej. 7. Ewolucjonizm: wprowadzenie (geneza, zaoenia, metody i cele) 8. Ewolucjonizm unilinearny: gwni przedstawiciele (E. B. Tylor, J. Frazer, L. H. Morgan), schematy rozwoju kultury, ograniczenia poznawcze teorii ewolucjonistycznych. 9. Ewolucjonizm uniwersalny, neoewolucjonizm i ekologia kulturowa 10. Dyfuzjonizmy: gwne nurty i przedstawiciele

11. Narodziny antropologii amerykaoskiej, historyzm, szkoa areaw kulturowych, kulturalizm, etnohistoryzm (czd 1) 12. Narodziny antropologii amerykaoskiej, historyzm, szkoa areaw kulturowych, kulturalizm, etnohistoryzm (czd 2) 13. Socjologia Emile'a Durkheima i jej wpyw na antropologi 14. Funkcjonalizm: wprowadzenie 15. Funkcjonalizm psychologiczny Bronisawa Malinowskiego 16. Strukturalny funkcjonalizm 17. Etnopsychologizm, teoria kultury i osobowoci (czd 1) 18. Etnopsychologizm, teoria kultury i osobowoci (czd 2)

19. Szkoa oksfordzka (E. EvansPritchard i M. Fortes) 20. Podejcia akcjonistyczne i procesualne (czd 1) 21. Podejcia akcjonistyczne i procesualne (czd 2) 22. Antropologia marksistowska 23. Materializm kulturowy 24. Relatywizm i antyrelatywizm w antropologii amerykaoskiej 25. Antropologia kognitywna 26. Strukturalizm: wprowadzenie 27. Strukturalizm Claude'a LeviStraussa 28. Antropologia feministyczna 29. Poststrukturalizm 30. Interpretacjonizm i postmodernizm

Literatura rdowa:
Bedendict R., 2003, Chryzantema i miecz. Wzory kultury japooskiej, prze. E. Klekot, Warszawa: PIW; Bedendict R., 2002, Wzory kultury, prze. J. Prokopiuk, Warszawa: Muza; Douglas M., 2007, Czystod i zmaza, prze. M. Bucholc, Warszawa: PIW; Douglas M., 2004, Symbole naturalne. Rozwaania o kosmologii, prze. E. Durak, Krakw: Wyd. UJ; Douglas M., 2007, Ukryte znaczenia: wybrane szkice antropologiczne, prze. E. Klekot, Kty: Wyd. Marek Derewiecki; Durkheim E., 2010, Elementarne formy ycia religijnego : system totemiczny w Australii, prze. A. Zadroyoska, Warszawa: PWN; Evans-Pritchard E. E., 2007, Religia Nuerw, prze. K. Baraniecka, M. Olszewski, Kty: Wyd. Marek Derewiecki; Fortes M.,Evans-Pritchard E. E. (eds.), 2006, African political systems, London: Oxford Univ.Press; Frazer J. G., 1962, Zota Ga, prze. H. Krzeczkowski, Warszawa: PIW; Harris M., 2007, Krowy, winie, wojny i czarownice, prze K. Szerer, Katowice: Wydawnictwo "Ksinica"; Kroeber A. L., 2002, Istota kultury, prze. P. Sztompka, Warszawa: PWN; Leach E., 2010, Kultura i komunikowanie : logika powizao symbolicznych : wprowadzenie do analizy strukturalnej w antropologii spoecznej, prze. M. Buchowski, Warszawa: PWN;

Literatura rdowa:
Levi-Strauss C., 1992, Smutek tropikw, prze. Aniela Steinsberg, d: Wyd. Opus; Linton R., 2000, Kulturowe podstawy osobowoci, prze. A. Jasioska-Kania, Warszawa: PWN; Malinowski B.,1981,Argonauci Zachodniego Pacyfiku : relacje o poczynaniach i przygodach krajowcw z Nowej Gwinei, prze. B. Olszewska-Dyoniziak, S. Szynkiewicz, Warszawa:PWN, 1981; Malinowski B.,1957, ycie seksualne dzikich w pnocno-zachodniej Melanezji : miod, maeostwo i ycie rodzinne u krajowcw z Wysp Trobrianda Brytyjskiej Nowej Gwinei, prze. A. Waligrski, J. Chaasioski, Warszawa: Ksika i Wiedza; Mead M., 2000, Kultura i tosamod : studium dystansu midzypokolenioweg, prze. J. Howka, Warszawa: PWN; Mead M., 1986, Trzy studia. 1-2, Dojrzewanie na Samoa ; Dorastanie na Nowej Gwinei, prze. E. ycieoska, Warszawa:PIW; Mead M., 1986, Trzy studia. 3, Ped i charakter w trzech spoecznociach pierwotnych, prze. E. ycieoska, Warszawa:PIW; Morgan L. H., 2011, Liga Ho-de'-no-sau-nee czyli Irokezw, prze. B. Hlebowicz, Kty: Wyd. Marek Derewiecki; Radcliffe-Brown A. R., 2006, Wyspiarze z Andamanw. Studia z antropologii spoecznej, prze. A. Kociaoska, M. Petryk, Kty: Wyd. Marek Derewiecki; Sahlins M., 2006, Wyspy historii, prze. I. Kobon, Krakw: Wyd. UJ; Tylor E. B, 1896, Cywilizacja pierwotna : badania rozwoju mitologji, filozofji, wiary, mowy, sztuki i zwyczajw, prze. Z. A. Kowerska, J. Karowicz, Warszawa Wydaw. "Gosu";

Opracowania:
Barnard A., 2006, Antropologia. Zarys teorii i historii, prze. S. Szymaoski, Warszawa: PIW; Buchowski M., Burszta W. J., 1992, O zaoeniach interpretacji antropologicznej, Warszawa: PWN; Burszta W. J., 1998, Antropologia kultury. Tematy, teorie, interpretacje, Poznao: Wyd., Zysk i S-ka; Burszta W. J., 1992, Wymiary antropologicznego poznania kultury, Poznao: UAM; Chmielewski P., 1988, Kultura i ewolucja, Warszawa: PWN; Herzfeld M., 2004, Antropologia. Praktykowanie teorii w kulturze i spoeczeostwie, prze. M. M. Piechaczek, Krakw: Wyd. UJ; Krawczak E., 2003, Antropologia kulturowa: klasyczne kierunki, szkoy i orientacje, Lublin: Wyd. Uniwersytetu Marii Curie-Skodowskiej; Kuper A., 1987, Midzy charyzm i rutyn : antropologia brytyjska 1922-1982, prze. K. Kaniowska, d: Wyd. dzkie; Olszewska-Dyoniziak B., 2003, Czowiek, kultura, osobowod : wstp do klasycznej antropologii kulturowej, Wrocaw: "Atla 2"(rozdz. II, VIII-X); Paluch A. K., 1990, Mistrzowie antropologii spoecznej : rzecz o rozwoju teorii antropologicznej, Warszawa: PWN; Staszczak Z. (red.), 1987, Sownik etnologiczny. Terminy oglne, Warszawa-Poznao: PWN;

dr Agata Stanisz pokj 415 tel: 61 829 4827 astanis1@amu.edu.pl

.................................................SPIS ILUSTRACJI

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

9.
10. 11.

'Hand face' design 1. RDO: Von den Steinen, ilus 136/5 oraz 'Hand face' design 2: each eye can also be read as a face, one single etua, or as one etua containing another. Source: Von den Steinen, ilus 136/6. Reprodukcje z Gell A., 1998, Style and Culture, w: Art and Agency: An Anthropological Theory, Oxford: Clarendon, s. 182-83. Franz Boas pozujcy w US National Museum na uzytek wystawy'Hamats'a coming out of secret room', 1895 (RDO: http://www.flickr.com/photos/runningafterantelope/3001645347/in/photostream/) Znaczek pocztowy z Margaret Mead (RDO: http://www.flickr.com/photos/runningafterantelope/with/3002480290/) The North American (RDO: Indianhttp://www.flickr.com/photos/runningafterantelope/3001644771/in/photostream/ Ruth Benedict, 1937 (RDO: Library of Congress. New York World-Telegram & Sun Collection. http://hdl.loc.gov/loc.pnp/cph.3c14649) Alfred Kroeber (RDO: 1http://bancroft.berkeley.edu/Exhibits/nativeamericans/22.html) Claude Levi-Strauss (RDO: http://anthrotheory.pbworks.com/w/page/29532639/Structuralism) Reprodukcja z Gell A., 1998, Style and Culture, w: Art and Agency: An Anthropological Theory, Oxford: Clarendon, s. 185. Bronisaw Malinowski (RDO: http://www.spedycje.pl/drukuj/11616/bronislaw_malinowski_bieg_przez_przeszkody_i_obyczaj_kula.html) Franz Boas pozujcy w US National Museum na uzytek wystawy'Hamats'a coming out of secret room', 1895 (RDO: http://www.flickr.com/photos/runningafterantelope/3001645347/in/photostream/) Reprodukcja z Gell A., 1998, Style and Culture, w: Art and Agency: An Anthropological Theory, Oxford: Clarendon, s. 94.