Propozycje tematw do czci ustnej egzaminu maturalnego z jzyka polskiego w roku szkolnym 2011/2012

PRZYGOTOWALI: mgr Agnieszka Karlak, mgr Marcin Nowakowski, mgr Krystyna Pierchaa, mgr Michalina Rusiska, mgr Mieczysaw Smiatek, mgr Ewa Tyc

LITERATURA
1. Omw mechanizmy dziaania systemu totalitarnego na wybranych przykadach literatury polskiej i obcej. 2. Topos mierci heroicznej w literaturze. Przedstaw jego rdo i udowodnij popularno w epoce romantyzmu i literaturze wspczesnej. 3. Literackie lekcje dla sprawujcych wadz. Omw na wybranych przykadach. 4. ydzi jako bohaterowie polskich utworw literackich rnych epok. Omw temat na wybranych przykadach. 5. Rosjanie jako bohaterowie polskich utworw literackich rnych epok. Omw temat na wybranych przykadach. 6. Niemcy jako bohaterowie polskich utworw literackich rnych epok. Omw temat na wybranych przykadach. 7. wiat odwrconego dekalogu w rzeczywistoci okupacyjnej. Wykorzystaj wybrane utwory literatury czasw II wojny wiatowej. 8. Postawa franciszkaska w literaturze. Wska jej obecno w literaturze rnych epok. 9. Antyestetyzm w literaturze rnych epok. Omw zagadnienie, wykorzystujc wybrane teksty. 10. Idealici i marzyciele w literaturze polskiej i obcej. Scharakteryzuj sposoby kreowania takich bohaterw w utworach rnych epok. 11. Wesele i lub w literaturze. Rozwa temat, odwoujc si do utworw literackich rnych epok. 12. Motyw tyrtejski przedstaw, jak funkcjonuje w wybranych utworach literackich rnych epok. 13. Lekturowe fascynacje. Omw wpyw ksiek na ksztatowanie osobowoci bohaterw literackich.

14. Od Iliady Homera do. Przeanalizuj ewolucj epopei na wybranych przykadach. 15. Groteska w literaturze. Omw zjawisko na wybranych przykadach literatury wspczesnej. 16. Biografia jako klucz do odczytania twrczoci pisarza. Przedstaw zagadnienie, odwoujc si do wybranego autora. 17. Wykorzystujc wybrane utwory literackie, przedstaw motyw dworu szlacheckiego obecny w polskiej tradycji literackiej. 18. Postawy bohaterw literackich rnych epok wobec cierpienia. Omw na wybranych przykadach. 19. Postawy wobec mierci w literaturze rnych epok. Omw na przykadzie wybranych utworw literackich. 20. Synne literackie maestwa. Zaprezentuj temat, odnoszc si do wybranych utworw rnych epok. 21. Literatura jako narzdzie walki z nietolerancj. Omw temat, odwoujc si do wybranych tekstw literatury rnych epok. 22. Pierwiastki romantyczne w twrczoci J. von Eichendorffa. Zaprezentuj sylwetk poety i jego zwizki z twoim regionem. 23. Marno nad marnociami i wszystko marno - przedstaw biblijny rodowd motywu vanitas i wyka jego obecno w tekstach literatury rnych epok. 24. Motyw marzenia o Raju i szczciu w literaturze. Omw jego funkcje, wykorzystujc wybrane utwory. 25. Mimetyzm i kreacjonizm jako rne konwencje w literaturze XX wieku. Rozwi temat na wybranych przykadach. 26. Postawa outsidera jako wyraz buntu i wraliwoci. Omw problem na wybranych przykadach literatury polskiej i obcej. 27. Jak mwiono i pisano o mioci? Na wybranych przykadach przedstaw gatunki literackie, formy wypowiedzi i rodki artystyczne. 28. Omw portret ojca w literaturze, ukazujc jego rnorodno. 29. Omw motyw rodziny w literaturze polskiej dawnej i w wieku XX, na tle zmian obyczajowych. 30. Kada epoka ma swoj Od do modoci przedstaw i omw utwory programowe rnych epok. 31. Na podstawie wybranych utworw literackich objanij funkcj stylu naturalistycznego w kreowaniu wiata przedstawionego. 32. Tytuy utworw literackich s czsto kluczami do ich interpretacji. Uzasadnij tez, odwoujc si do wybranych utworw. 33. Przedstaw rne portrety kobiet wykreowane przez twrcw literatury polskiej. 34. Praca jako temat literacki. Rozwi problem na wybranych przykadach. 35. Portret matki w literaturze. Zaprezentuj na wybranych przykadach.

36. Wyka funkcjonalno archetypu Syzyfa w prozie S. eromskiego oraz innych utworach literackich. 37. Pikne i szlachetne postaci bohaterw literackich w utworach XIX i XX w. Omw ich kreacje na wybranych przykadach. 38. Przedstaw ywotno motywu danse macabre, analizujc wybrane teksty piosenek zespow heavy metalowych . 39. Kto mioci nie zna, ten yje szczliwy. Przedstaw wzr mioci romantycznej w literaturze rnych epok. 40. Boe Narodzenie jako rdo inspiracji literackiej. Przedstaw ywotno tego motywu w literaturze polskiej. 41. Rne obrazy miasta w literaturze. Przedstaw je, opierajc si na wybranych utworach. 42. Motyw tuacza i pielgrzyma w literaturze wybranych epok. Omw rnorodno tego motywu. 43. Omw funkcjonowanie motywu szalestwa w wybranych przez Ciebie utworach literackich. 44. Parabola historia z drugim dnem. Omw jej biblijny rodowd i ywotno tego motywu w literaturze wspczesnej. Rozwi temat w oparciu o wybrane utwory. 45. Analizujc wybrane utwory rnych epok, przedstaw zawarte w nich koncepcje poety i poezji. 46. Okrel rol motyww ludowych w wybranych przez Ciebie utworach literackich rnych epok. 47. Jak twrcy rnych epok przedstawiali zwizki czowieka z przyrod? Omw temat na wybranych przykadach literackich. 48. Rne spojrzenia na wie i jej problemy w literaturze XIX i XX wieku. Omw zagadnienie na wybranych przykadach. 49. Dlaczego li? Przedstaw wybrane kreacje literackie bohaterw, ktrzy krzywdz innych. 50. Wizerunek rycerza i spiskowca. Omw na przykadzie wybranych utworw literackich. 51. Zaprezentuj literackie portrety wadcw i oce ich postaw, odnoszc si do literatury polskiej i obcej. 52. Na podstawie wybranych utworw rozwa, jak rol odgrywa kontakt bohaterw literackich ze wiatem pozazmysowym. 53. Bg w liryce. Omw jego rnorodne wizerunki na wybranych przykadach literackich. 54. Rne ujcia dialogu czowieka z Bogiem. Przedstaw w oparciu o wybrane teksty literackie. 55. Wyka ywotno archetypu Hioba na wybranych przykadach literackich z rnych epok. 3

56. Od afirmacji ycia do katastrofizmu. Scharakteryzuj rne postawy wobec ycia i wiata, odwoujc si do wybranych dzie literatury polskiej i obcej. 57. Troska o losy ojczyzny w wybranych utworach literatury polskiej. Wyka ich obywatelski charakter. 58. Literacki obraz maych ojczyzn w literaturze XIX i XX wieku. Przedstaw na wybranych przykadach. 59. Niepokoje egzystencjalne czowieka XX wieku. Omw problem na przykadzie wybranych utworw literackich. 60. Tragiczne wydarzenia XX w. utrwalone w literaturze. Analizujc wybrane utwory, rozwa, jakie przestrogi s w nich zawarte. 61. Analizujc wybrane pieni narodowe Polakw, przedstaw ich symboliczny wymiar. 62. Przedstaw tragizm losu Polakw emigrantw na przykadzie wybranych utworw literackich. 63. Historyczna zmienno pojcia patriotyzmu w literaturze XIX i XX wieku. Omw na przykadzie wybranych utworw literackich. 64. Dokonaj konfrontacji polskich mitw narodowych z rzeczywistoci historyczn. Odwoaj si do literatury rnych epok. 65. Omw motyw wspomnienia, jako elementu kompozycyjnego i znaczeniowego w utworach literackich rnych epok. 66. Spisek i zdrada w literaturze. Omw problem na wybranych przykadach. 67. Przyja jako motyw literacki. Omw na podstawie wybranych utworw. 68. Przyroda rdem inspiracji literackiej. Przedstaw temat, analizujc wybrane utwory literackie.

ZWIZEK LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI

1. Pikna brzydota jako prowokacja artystyczna w literaturze i malarstwie. Rozwa na wybranych przykadach. 2. Realizm w literaturze i malarstwie rnych epok. Omw na wybranych przykadach. 3. Mickiewicz Andriolli Wajda. Wyjanij na czym polega pokrewiestwo sowa i obrazu. 4. Omw zagadnienie adaptacji filmowej na przykadzie ekranizacji powieci H. Sienkiewicza. 5. Adaptacje filmowe literatury wiatowej dziea wybitne czy chybione? Przedstaw wasn opini w oparciu o wybrane przykady. 6. Kreowanie czy odtwarzanie? Wyjanij, na podstawie przykadw, co jest istot filmowych adaptacji literatury.

7. Dziady A. Mickiewicza jako inspiracja dla teatru i filmu. Zanalizuj wybrane spektakle i adaptacje filmowe. 8. Groza totalitaryzmu w literaturze i filmie wspczesnym. Zaprezentuj temat na wybranych przykadach. 9. Portret Sarmaty w literaturze i malarstwie baroku. Omw zagadnienie na wybranych przykadach. 10. Przedstaw motyw ars moriendi jako wyznacznik filozoficzny i artystyczny literatury i sztuki redniowiecza. 11. Przedstaw rne motywy ogrodu w literaturze i malarstwie wybranych epok. 12. Przy polskim stole znaczenie tradycji biesiadowania dla tosamoci kulturowej narodu. Omw na podstawie wybranych tekstw i dzie sztuki. 13. Polska zniewolona, cierpica i walczca w literaturze i malarstwie XIX wieku. Przedstaw na wybranych przykadach powysze wizje ojczyzny. 14. Rne ujcia motywu mierci w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Przedstaw na wybranych przykadach. 15. Midzy snem a jaw. Przedstaw sen jako motyw lub zasad konstrukcji dzie literackich i malarskich. 16. Staroytny heros w literaturze i we wspczesnej kulturze masowej (film, komiks). Porwnaj rne ujcia tematu. 17. Rycerz redniowieczny i jego naladowcy w literaturze i filmie rnych epok. Dokonaj porwnania. 18. witoci i mroki redniowiecza w literaturze, malarstwie i filmie. Omw temat na podstawie wybranych przykadw. 19. Literacki i malarski obraz pieka i szatana w utworach rnych epok. Przedstaw podobiestwa i rnice. 20. Wyka rne wcielenia i funkcje szatana w literaturze i filmach grozy. 21. Rne ujcia Sdu Ostatecznego w literaturze i sztuce. Odwoaj si do wybranych przykadw. 22. Bg stwarzajcy, Bg karzcy. Przedstaw rnorodny wizerunek Boga w literaturze i sztuce wybranych epok. 23. ladami w. Franciszka z Asyu. Wska motywy franciszkaskie w malarstwie

i literaturze wybranych epok. 24. Mater Dolorosa w literaturze, malarstwie i rzebie. Przedstaw motyw na wybranych przykadach. 25. Od matki-Polki do feminizmu. Portret kobiety w literaturze i sztuce rnych epok oraz felietonistyce wspczesnej. 26. Omw motyw cierpienia Boga czowieka na wybranych przykadach w literaturze i sztuce.

27. Motyw walki i rewolucji w literaturze i sztuce romantyzmu. Omw temat na podstawie wybranych dzie. 28. Literatura romantyzmu i jej odzwierciedlenie w malarstwie tej epoki. Wska zwizek midzy motywami i postaciami literackimi a wybranymi obrazami. 29. Obraz miasta w literaturze i malarstwie XIX i XX wieku. Dokonaj porwnania. 30. Tatry w literaturze i sztuce Modej Polski. Przedstaw na wybranych przykadach. 31. Wska inspirujc rol ukrzyowania i mki Chrystusa w twrczoci literackiej, malarskiej i filmowej. 32. Zaprezentuj i porwnaj biblijnych bohaterw w literaturze, rzebie i malarstwie rnych epok. 33. Na wybranych przykadach przedstaw relacje midzy sacrum i profanum w literaturze i sztuce. 34. Mitologiczni bohaterowie w literaturze, rzebie i malarstwie rnych epok. Dokonaj prezentacji i porwnania. 35. Omw rne sposoby kreowania postaci historycznych w literaturze i innych sztukach. 36. Omw wiat wartoci czowieka renesansu w literaturze i sztuce tej epoki. 37. Impresjonizm w literaturze i malarstwie. Odwoaj si do wybranych przykadw. 38. Wyjanij istot nadrealizmu ( surrealizmu ), wykorzystujc przykady literackie, malarskie sztuki XX w. 39. Fascynacja brzydot w literaturze i malarstwie XIX i XX wieku. Scharakteryzuj na wybranych przykadach. 40. Impresjonistyczna technika malarska i jej poetycka konkretyzacja. Przedstaw na wybranych przykadach literackich i malarskich. 41. Artysta wobec wiata, artysta o sobie samym... Przedstaw rne wizerunki artysty obecne w literaturze i malarstwie. 42. Jzyk teatru omw na przykadzie wybranych spektakli. 43. Maska, kostium, zasona - od romantyzmu po wspczesno. Omw wskazane motywy, odwoujc si do wybranych przykadw z literatury i sztuki. 44. Przedstaw topos genezyjski w ujciu biblijnym i mitologicznym. Zaprezentuj jego funkcjonowanie w literaturze i sztuce na wybranych przykadach. 45. Dlaczego okamuj samych siebie? Rozwi temat w oparciu o postawy bohaterw wybranych utworw literackich i dzie filmowych. 46. Obraz anioa w literaturze. Przedstaw rne ujcia motywu na wybranych przykadach w literaturze i sztuce. 47. Przedstaw gotyk, jako inspiracj dzie literackich, muzycznych i malarskich rnych epok. 48. Literackie i filmowe sylwetki bohaterw spenionych i szczliwych. Zaprezentuj zagadnienie na wybranych przykadach. 6

49. Rnorodne sposoby wykorzystania motywu taca w literaturze i w malarstwie. Omw na wybranych przykadach.

NAUKA O JZYKU
1. Groteska i jej funkcje w jzyku W. Gombrowicza i S. I. Witkiewicza przedstaw to zagadnienie na podstawie fragmentw dzie tych pisarzy. 2. Jzyk mwiony jako tworzywo literackie (np. w twrczoci B. Prusa, J. Tuwima, M. Biaoszewskiego, S. Baraczaka). 3. Scharakteryzuj eksperymenty jzykowe i ich funkcje stylistyczne w wybranych utworach XX wieku. 4. Dokonaj analizy warsztatu pisarskiego wybranego twrcy (np. S. eromskiego). 5. Omw rol sw kluczy w twrczoci wybranego poety. 6. Twrca stwrca. Dokonaj analizy neologizmw i ich funkcji w wybranych utworach XIX i XX w. 7. Synne monologi w literaturze dokonaj analizy porwnawczej rodkw jzykowych w monologach wybranych bohaterw literackich. 8. Scharakteryzuj jzyk wybranych bohaterw literackich, uwzgldniajc ich przynaleno rodowiskow i cechy osobowe. 9. Poprawno tekstw w Internecie oce zgromadzony materia w kontekcie obowizujcych kryteriw poprawnoci jzykowej. 10. Informacja czy manipulacja? Dokonaj analizy ogosze prasowych. 11. Emocjonalne nacechowanie wypowiedzi ustnej i pisemnej dokonaj analizy porwnawczej prasowych, radiowych i telewizyjnych relacji sportowych. 12. Jak nazwa wasn firm? Zanalizuj mechanizmy nazwotwrcze w swoim regionie. 13. Na wybranych utworach wyka, na czym polega funkcja kreacyjna jzyka. 14. Piosenka aktorska, popularna, chodnikowa (disco). Wyka rnice i podobiestwa w doborze jzykowych rodkw wyrazu. 15. Mwi, sucha, negocjowa dokonaj analizy dyskusji radiowej i telewizyjnej w oparciu o wybrane programy publicystyczne. 16. Porozmawiajmy o tym dokonaj analizy jzykowych rodkw perswazji w programach typu talk-show. 17. Jzyk mediw wobec zasad poprawnoci jzykowej (analiza wybranych przykadw). 7

18. W deniu do skrtu przeprowad analiz zasadnoci uycia skrtw jzykowych w jzyku prasy. 19. Wska cechy jzyka propagandy politycznej na wybranych tekstach mwionych lub pisanych. 20. Retoryka jako sztuka sowa, ktra uczy, porusza i zachwyca. Uzasadnij te funkcje na podstawie wybranych tekstw literatury piknej i publicystyki. 21. Kicz jzykowy przedstaw jego istot na przykadzie wybranych tekstw literatury masowej. 22. Styl potoczny jego cechy i funkcje w literaturze dawnej i wspczesnej. Omw to zagadnienie na wybranych przykadach. 23. Wykorzystujc wybrane teksty publicystyczne, omw tendencje rozwojowe wspczesnej polszczyzny. 24. Przedstaw funkcj stylizacji gwarowej w utworach wybranych epok literackich. 25. Na wybranych przykadach z prasy wspczesnej zaprezentuj odmiany stylu publicystycznego. 26. Historyczne i wspczesne zrnicowanie regionalne polszczyzny. Dokonaj prezentacji cech charakterystycznych wybranej gwary. 27. Gwara lska jako tworzywo artystyczne na podstawie przygotowanego materiau omw jej cechy i sposoby wykorzystania w rnych dziedzinach sztuki (np. literatura, kabaret, film). 28. Gwara Twojego regionu wczoraj i dzi. Porwnaj kilka komunikatw jzykowych Twoich dziadkw i rwienikw. 29. Zredaguj sowniczek etymologiczny, w ktrym przedstawisz pochodzenie nazw miejscowych Ziemi Rybnickiej. 30. Pochodzenie jzyka polskiego. Dokonaj analizy jzykowej wybranych zabytkw jzyka. 31. Przedstaw histori zapoycze w jzyku polskim na przykadzie trzech wybranych epok literackich. 32. Przedstaw zjawisko archaizacji i jej funkcj w wybranych utworach literackich. 33. Zapoyczenia jzykowe. Omw problem i oce zasadno najnowszych zapoycze w jzyku polskim. 34. Zaprezentuj najnowsze zapoyczenia w jzyku polskim i oce ich popularno. 35. Dlaczego niektre wyrazy staj si modne? Zanalizuj przykady ze wspczesnej polszczyzny. 36. Rne sposoby bogacenia sownictwa omw je na podstawie wybranych tekstw literatury piknej oraz wspczesnego jzyka mwionego. 37. Zaprezentuj obecno frazeologizmw we wspczesnym jzyku polskim. mitologicznych i biblijnych

38. Narody w przysowiach polskich. Wska stereotypy yda i Niemca utrwalone we frazeologii. 39. Przedstaw rnorodno rodkw jzykowych i ich funkcj w tekstach wspczesnych piosenek modzieowych. 40. Pojcie normy jzykowej. Oce pod wzgldem poprawnoci jzykowej wybrane teksty mwione i pisane. 41. Odmiany stylistyczne jzyka. Zaprezentuj znane Ci style wypowiedzi na przykadzie wybranych tekstw (styl naukowy, styl urzdowo-kancelaryjny, styl publicystyczny). 42. Jzyk wiecznie ywy. Omw zmiany we wspczesnej polszczynie na podstawie zebranego materiau jzykowego. 43. Stylizacja biblijna w literaturze na wybranych przykadach omw rodki jzykowe suce stylizacji, okrel ich funkcje. 44. Przedstaw fonetyczne rodki ekspresji oraz ich funkcj stylistyczn w wybranych utworach poetyckich rnych epok. 45. Ekspresja i impresja wyjanij waciwoci wybranych wypowiedzi wiadczce o roli nadawcy i odbiorcy. 46. Sowo jako nonik treci intelektualnych, moralnych i emocjonalnych dokonaj analizy jzykowej rodkw wyrazu w dzieach twrcw romantycznych. 47. Jzykowy savoir-vivre. Dokonaj analizy tekstw okolicznociowych rnych epok literackich. 48. Jzyk jako narzdzie charakterystyki bohatera. Przedstaw zagadnienie na wybranych przykadach. 49. Sztuka epistolografii na tle zmian kulturowych. Zanalizuj zjawisko w oparciu o wybrane przykady. 50. Komizm jzykowy w literaturze na wybranych utworach przedstaw jego funkcje i rne sposoby realizacji. 51. Komizm sowny i sposoby jego realizacji w piosence wspczesnej. Przeprowad analiz jzykow tekstw wybranego autora.