ANATOMIA

1. nauka o budowie organizmw ywych w powizaniu z ich przejawami yciowymi 2. ledzi nie tylko szczegy budowy ciaa, ale rwnie wzajemne powizania oraz przestrzenne rozmieszczenie narzdw pobudzajc jednoczenie do poznania budowy i funkcji organizmu jako harmonijnej caoci 3. uczy przestrzennego mylenia geometria wykrelna

Cechy anatomii wspczesnej:

anatomia porwnawcza cechy gatunkowe narzdw czy organizmu jako cao opiera si na obserwacji-anatomia populacji (gatunku) charakter funkcjonalny uwzgldnia zwizek midzy budow strukturaln elementw narzdw czy caego organizmu, a jego funkcj uwzgldniajc: o autogenez rozwj osobniczy o ondogenez rozwj od chwili powstania do rozpoczcia przez organizm nowego rozrodu i a do mierci podowy (prenatalny) wewntrzmaciczny poza podowy (postnatalny) poza maciczny o filogenez (rozwj rodowy) od zwierzcia 5-cio palczastego do 1-palczastego

Powizania anatomii:
morfologia oglna budowa organizmw w przebiegu ich rozwoju cytologia budowa podstawowej jednostki strukturalnej organizmu histologia budowa i rozwj tkanek embriologia rozwj osobnika od zapodnienia do przyjcia na wiat zoologia systematyczna jakie miejsce org. zajmuje w wiecie zwierzt anatomia porwnawcza historia filogenetyczna rozwoju narzdw paleozoologia anatomia zwierzt wymarych i ich czno z formami yjcymi mechanika rozwoju czynniki wpywajce na budow i ksztat biomechanika analiza adaptacji strukturalnej oraz funkcjonowania w warunkach ruchu na podstawie praw fizyki

Anatomia czowieka i zwierzcia to anatomia makroskopowa uzupeniana mikroskopow

Projekt Dobry zawd lepsza przyszo wspfinansowany ze rodkw Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Spoecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapita Ludzki 2007-2013, Priorytet IX, Dziaanie 9.3

Anatomia zwierzt domowych

Budowa ciaa: anatomia topograficzna rozmieszczenie przestrzenne narzdw czy tkanek anatomia systematyczna budowa poszczeglnych ukadw lub system narzdw: o osteologia nauka o kociach (ukad kostny Systema skeleti) o syndesmologia o wizadach lub poczeniach koci (Inncturae ossinum) o miologia minie lub ukad miniowy (Systema musculatorum) o ukad trawienny Systema digestorium o ukad oddechowy o ukad moczowo-pciowy o angliologia o ukadzie naczyniowym o neurologia o ukad dokrewny o narzdy zmysw

Osteogeneza
ycie osobnika od chwili powstania do rozpoczcia przez niego nowego rozrodu i do koca ycia okresy: podowy wewntrzmaciczny (prenatalny) pozapodowy postnatalny

Filiogeneza rozwj podowy

Projekt Dobry zawd lepsza przyszo wspfinansowany ze rodkw Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Spoecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapita Ludzki 2007-2013, Priorytet IX, Dziaanie 9.3

KOMRKA

(celula)

najmniejsza tkanka, w ktrej zachodzi: przemiana materii, pobudliwo, wzrost, rozmnaanie Komrka tkanka narzd ukad narzdw organizm jako cao podstawowy element budowy organizmu zwierzcego i rolinnego drobny, przewanie dostrzegany mikroskopowo

organizmy jednokomrkowe organizmy wielokomrkowe o zbudowane z samych komrek o zbudowane z komrek i substancji midzykomrkowej czstka ywej materii ograniczona bon zorganizowana, zdolna do samodzielnego istnienia w odpowiednim rodowisku Prokariota wirusy, riketsje, chlamydia, bakterie Eukariota roliny, zwierzta, czowiek

Cechy:
jdro z jderkiem cytoplazma ze zdolnociami przemieszczania w obrbie komrki oraz zawierajca struktury ruchowe elementy strukturalne organelle oddzielone od cytoplazmy bonami wewntrzkomrkowymi zdolno rnicowania

Ksztat:
1. rnorodno-staa lub zmienna, przystosowana do funkcji 2. owalne, paskie, waeczkowate, kostkowe

Budowa:
Bona komrkowa cytomembrana trjwarstwowa budowa, dwie warstwy biakowe, midzy nimi warstwa lipidowa: polarna hydrofilna naadowana elektrycznie nie polarna hydrofobowa litofilna elektrycznie obojtna Cytoplazma lepka, galaretowata substancja o waciwociach ukadw koloidalnych, materialna, substancja amorficzna, bezbarwna, przeroczysta, z zewntrz ograniczona cienk, p-przepuszczaln bon komrkow (Cytolemma), w jej skad wchodz: cytoplazma podstawowa substancja bezpostaciowa, w ktrej znajduj si organelle organelle: siateczka rdplazmatyczna zoony system bon uoonych w wskie kanay lub cysterny, tworzcych w cytoplazmie trjwymiarow sie
Projekt Dobry zawd lepsza przyszo wspfinansowany ze rodkw Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Spoecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapita Ludzki 2007-2013, Priorytet IX, Dziaanie 9.3

umoliwia wymian substancji midzy wntrzem komrki a rodowiskiem poza komrkowym, jest: gadka komrki syntetyzujce wglowodany (wtrobowe, miniowe) lub lipidy (ojowe, kora nadnerczy) ziarnista (szorstka) na jej powierzchni ziarenka (rybosomy) komrki gruczoowe, nerwowe, o intensywnej biosyntezie biaek

rybosomy ziarenka 10-15mm, wolne lub polirybosomy ( w kompleksach) zawieraj kwas rybonukleinowy (RNA) bior udzia w syntezie biaka centrum komrkowe Centrosom zbudowane z dwch maych ziarenek (centrioli), wok ktrych znajduje si cytoplazmatyczny obszar centrosfera mieci si w rodku komrki, w pobliu jdra wana rola w procesie podziau komrki mitochondria wystpuj w postaci ziarenek, paeczek lub niteczek otoczone dwoma bonami pukla si i tworzy liczne fady grzebienie wntrze to macierz to siownia rdo energii yciowej komrki procesy biochemiczne, oddychanie i fosforylacja oksydacyjna lizosomy kuliste ziarenka otoczone pojedyncza bon (to je rni od mitochondriom) zawiera enzymy hydrolityczne to ukad trawienny komrki, take udzia w unieczynnianiu substancji szkodliwych lub niepotrzebnych pogotowie ratunkowe aparat Golgiego w ssiedztwie Centrosomu lub otacza jdro przybiera posta drobnych wakuoli i rwnolegle uoonych bon uczestniczy w procesach wydzielniczych komrki zawiera lipidy rnorodne: ukad spaszczonych bon boniaste mae pcherzyki synteza polisacharydw due pcherzyki deutoplazma w jej skad wchodz: wkienka komrkowe: tonofibryle wkienka w tkance nabonkowej miofibryle wkienka miniowe w komrkach miniowych neurofibryle wkienka nerwowe substancje zapasowe: biaka, lipidy wglowodany ziarenka wydzielnicze i barwnikowe
Projekt Dobry zawd lepsza przyszo wspfinansowany ze rodkw Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Spoecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapita Ludzki 2007-2013, Priorytet IX, Dziaanie 9.3

Jdro niezbdny skadnik komrki s komrki bezjdrowe (erytrocyty),ale ich ywot jest znacznie krtszy umieszczone przewanie w centralnym miejscu komrki rnorodne ksztaty: kulisty, owalny, paeczkowaty (uzaleniony od ksztatu komrki) skada si z: bona jdrowa oddziela plazm jdrow od cytoplazmy skada si z dwch warstw, midzy ktrymi znajduje si przestrze okoojdrowa ma zdolno wybirczego przepuszczania w obu kierunkach rnych substancji chemicznych plazma jdrowa jednorodna, pynna substancja wypeniajca jdro chromatyna wystpuje w postaci drobnych ziarenek tworzy j kompleks biaka i kwasu dezoksyrybonukleinowego (DNA) podczas podziau komrki przyjmuje posta struktur nitkowatych chromosomw jderko kulisty twr wikszy od ziarenek nie ma bony wystpuje pojedynczo lub jest ich w jdrze kilka bierze udzia w syntezie biaka

Projekt Dobry zawd lepsza przyszo wspfinansowany ze rodkw Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Spoecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapita Ludzki 2007-2013, Priorytet IX, Dziaanie 9.3