You are on page 1of 95

Druk nr 1130

Warszawa, 8 pa!dziernika 2008 r.


SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów
RM 10-155-08

Pan
Bronis"aw Komorowski
Marsza"ek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej

Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia


2 kwietnia 1997 r. przedstawiam Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej projekt
ustawy

- o zmianie ustawy - Kodeks spó!ek


handlowych oraz ustawy o obrocie
instrumentami finansowymi.

Projekt ma na celu wykonanie prawa Unii Europejskiej.


W za"#czeniu przedstawiam tak$e opini% dotycz#c# zgodno&ci
proponowanej regulacji z prawem Unii Europejskiej.
Ponadto uprzejmie informuj%, $e do prezentowania stanowiska Rz#du
w tej sprawie w toku prac parlamentarnych zosta" upowa$niony Minister
Sprawiedliwo&ci.

(-) Donald Tusk


Projekt

USTAWA

z dnia

o zmianie ustawy – Kodeks spó!ek handlowych oraz ustawy o obrocie in-


strumentami finansowymi1)

Art. 1. W ustawie z dnia 15 wrze&nia 2000 r. – Kodeks spó"ek handlo-


wych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037, z pó!n. zm.2)) wprowadza si% nast%puj#ce zmia-
ny:

1) w art. 328 § 6 otrzymuje brzmienie:

„§ 6. Akcjonariuszowi spó"ki publicznej posiadaj#cemu ak-


cje zdematerializowane przys"uguje uprawnienie do
imiennego &wiadectwa depozytowego wystawionego
przez podmiot prowadz#cy rachunek papierów war-
to&ciowych zgodnie z przepisami o obrocie instru-
mentami finansowymi oraz do imiennego za&wiad-
czenia o prawie uczestnictwa w walnym zgromadze-
niu spó"ki publicznej.”;

2) w art. 340 § 3 otrzymuje brzmienie:

„§ 3. W okresie, gdy akcje spó"ki publicznej, na których


ustanowiono zastaw lub u$ytkowanie, s# zapisane na
rachunku papierów warto&ciowych prowadzonym
przez podmiot uprawniony zgodnie z przepisami
o obrocie instrumentami finansowymi, prawo g"osu
z tych akcji przys"uguje akcjonariuszowi.”;

3) art. 342 otrzymuje brzmienie:

„Art. 342. Spó"ka mo$e zleci' prowadzenie ksi%gi akcyjnej


bankowi lub firmie inwestycyjnej w Rzeczypo-
spolitej Polskiej.”;

4) w art. 399:

a) § 2 i 3 otrzymuj# brzmienie:

㤠2. Rada nadzorcza mo$e zwo"a' zwyczajne walne


zgromadzenie, je$eli zarz#d nie zwo"a go w ter-
minie okre&lonym w niniejszym dziale lub
w statucie, oraz nadzwyczajne walne zgromadze-
nie, je$eli zwo"anie go uzna za wskazane.

§ 3. Akcjonariusze reprezentuj#cy co najmniej po"ow%


kapita"u zak"adowego lub co najmniej po"ow%
ogó"u g"osów w spó"ce mog# zwo"a' nadzwyczaj-
ne walne zgromadzenie. Akcjonariusze wyznacza-
j# przewodnicz#cego tego zgromadzenia.”,

b) dodaje si% § 4 w brzmieniu:

㤠4. Statut mo$e upowa$ni' do zwo"ania zwyczajnego


walnego zgromadzenia, je$eli zarz#d nie zwo"a go
w terminie okre&lonym w niniejszym dziale lub
w statucie, oraz do zwo"ania nadzwyczajnego
walnego zgromadzenia, tak$e inne osoby.”;

5) art. 400 otrzymuje brzmienie:

„Art. 400. § 1. Akcjonariusz lub akcjonariusze reprezentu-


j#cy co najmniej jedn# dwudziest# kapita"u
zak"adowego mog# $#da' zwo"ania nad-

2
zwyczajnego walnego zgromadzenia
i umieszczenia okre&lonych spraw w po-
rz#dku obrad tego zgromadzenia; statut
mo$e upowa$ni' do $#dania zwo"ania nad-
zwyczajnego walnego zgromadzenia ak-
cjonariuszy reprezentuj#cych mniej ni$
jedn# dwudziest# kapita"u zak"adowego.

§ 2. (#danie zwo"ania nadzwyczajnego walne-


go zgromadzenia nale$y z"o$y' zarz#dowi
na pi&mie lub w postaci elektronicznej.

§ 3. Je$eli w terminie dwóch tygodni od dnia


przedstawienia $#dania zarz#dowi nadzwy-
czajne walne zgromadzenie nie zostanie
zwo"ane, s#d rejestrowy mo$e upowa$ni'
do zwo"ania nadzwyczajnego walnego
zgromadzenia akcjonariuszy wyst%puj#-
cych z tym $#daniem. S#d wyznacza prze-
wodnicz#cego tego zgromadzenia.

§ 4. Zgromadzenie, o którym mowa w § 1, po-


dejmuje uchwa"% rozstrzygaj#c#, czy kosz-
ty zwo"ania i odbycia zgromadzenia ma
ponie&' spó"ka. Akcjonariusze, na $#danie
których zosta"o zwo"ane zgromadzenie,
mog# zwróci' si% do s#du rejestrowego
o zwolnienie z obowi#zku pokrycia kosz-
tów na"o$onych uchwa"# zgromadzenia.

§ 5. W zawiadomieniach o zwo"aniu nadzwy-


czajnego walnego zgromadzenia, o którym
mowa w § 3, nale$y powo"a' si% na posta-
nowienie s#du rejestrowego.”;

3
6) art. 401 otrzymuje brzmienie:

„Art. 401. § 1. Akcjonariusz lub akcjonariusze reprezentu-


j#cy co najmniej jedn# dwudziest# kapita"u
zak"adowego mog# $#da' umieszczenia
okre&lonych spraw w porz#dku obrad naj-
bli$szego walnego zgromadzenia. (#danie
powinno zosta' zg"oszone zarz#dowi nie
pó!niej ni$ na czterna&cie dni przed wy-
znaczonym terminem zgromadzenia.
W spó"ce publicznej termin ten wynosi
dwadzie&cia jeden dni. (#danie powinno
zawiera' uzasadnienie lub projekt uchwa"y
dotycz#cej proponowanego punktu porz#d-
ku obrad. (#danie mo$e zosta' z"o$one
w postaci elektronicznej.

§ 2. Zarz#d jest obowi#zany niezw"ocznie, jed-


nak nie pó!niej ni$ na cztery dni przed wy-
znaczonym terminem walnego zgromadze-
nia, og"osi' zmiany w porz#dku obrad,
wprowadzone na $#danie akcjonariuszy.
W spó"ce publicznej termin ten wynosi
osiemna&cie dni. Og"oszenie nast%puje
w sposób w"a&ciwy dla zwo"ania walnego
zgromadzenia.

§ 3. Je$eli walne zgromadzenie jest zwo"ywane


w trybie art. 402 § 3, przepisów § 1-2 nie
stosuje si%.

§ 4. Akcjonariusz lub akcjonariusze spó"ki pu-


blicznej reprezentuj#cy co najmniej jedn#
dwudziest# kapita"u zak"adowego mog#

4
przed terminem walnego zgromadzenia
zg"asza' spó"ce na pi&mie lub przy wyko-
rzystaniu &rodków komunikacji elektro-
nicznej projekty uchwa" dotycz#cych
spraw wprowadzonych do porz#dku obrad
walnego zgromadzenia lub spraw, które
maj# zosta' wprowadzone do porz#dku ob-
rad. Spó"ka niezw"ocznie og"asza projekty
uchwa" na stronie internetowej.

§ 5. Ka$dy z akcjonariuszy mo$e zg"asza' pro-


jekty uchwa" dotycz#cych spraw wprowa-
dzonych do porz#dku obrad podczas wal-
nego zgromadzenia.

§ 6. Statut mo$e upowa$ni' do $#dania umiesz-


czenia okre&lonych spraw w porz#dku ob-
rad najbli$szego walnego zgromadzenia
oraz do zg"aszania spó"ce na pi&mie lub
przy wykorzystaniu &rodków komunikacji
elektronicznej projektów uchwa" dotycz#-
cych spraw wprowadzonych do porz#dku
obrad walnego zgromadzenia lub spraw,
które maj# zosta' wprowadzone do po-
rz#dku obrad, akcjonariuszy reprezentuj#-
cych mniej ni$ jedn# dwudziest# kapita"u
zak"adowego.”;

7) po art. 402 dodaje si% art. 4021 – 4023 w brzmieniu:

„Art. 4021. § 1. Walne zgromadzenie spó"ki publicznej


zwo"uje si% przez og"oszenie dokonywane
na stronie internetowej spó"ki oraz w spo-
sób okre&lony dla przekazywania informa-

5
cji bie$#cych zgodnie z przepisami o ofer-
cie publicznej i warunkach wprowadzania
instrumentów finansowych do zorganizo-
wanego systemu obrotu oraz o spó"kach
publicznych.

§ 2. Og"oszenie powinno by' dokonane co


najmniej na dwadzie&cia sze&' dni przed
terminem walnego zgromadzenia.

Art. 4022. Og"oszenie o walnym zgromadzeniu spó"ki pu-


blicznej powinno zawiera' co najmniej:

1) dat%, godzin% i miejsce walnego zgromadze-


nia oraz szczegó"owy porz#dek obrad,

2) precyzyjny opis procedur dotycz#cych


uczestniczenia w walnym zgromadzeniu
i wykonywania prawa g"osu, w szczególno-
&ci informacje o:

a) prawie akcjonariusza do $#dania umiesz-


czenia okre&lonych spraw w porz#dku
obrad walnego zgromadzenia,

b) prawie akcjonariusza do zg"aszania pro-


jektów uchwa" dotycz#cych spraw wpro-
wadzonych do porz#dku obrad walnego
zgromadzenia lub spraw, które maj# zo-
sta' wprowadzone do porz#dku obrad
przed terminem walnego zgromadzenia,

c) prawie akcjonariusza do zg"aszania pro-


jektów uchwa" dotycz#cych spraw wpro-
wadzonych do porz#dku obrad podczas
walnego zgromadzenia,

6
d) sposobie wykonywania prawa g"osu
przez pe"nomocnika, w tym w szczegól-
no&ci formularzy stosowanych podczas
g"osowania przez pe"nomocnika, oraz
sposobie zawiadamiania spó"ki przy wy-
korzystaniu &rodków komunikacji elek-
tronicznej o ustanowieniu pe"nomocnika,

e) mo$liwo&ci i sposobie uczestniczenia


w walnym zgromadzeniu przy wykorzy-
staniu &rodków komunikacji elektronicz-
nej,

f) sposobie wypowiadania si% w trakcie


walnego zgromadzenia przy wykorzysta-
niu &rodków komunikacji elektronicznej,

g) sposobie wykonywania prawa g"osu dro-


g# korespondencyjn# lub przy wykorzy-
staniu &rodków komunikacji elektronicz-
nej,

3) dzie) rejestracji uczestnictwa w walnym


zgromadzeniu, o którym mowa w art. 4061,

4) informacj%, $e prawo uczestniczenia w wal-


nym zgromadzeniu maj# tylko osoby b%d#ce
akcjonariuszami spó"ki w dniu rejestracji
uczestnictwa w walnym zgromadzeniu,

5) wskazanie, gdzie i w jaki sposób osoba


uprawniona do uczestnictwa w walnym
zgromadzeniu mo$e uzyska' pe"ny tekst do-
kumentacji, która ma by' przedstawiona
walnemu zgromadzeniu, oraz projekty

7
uchwa" lub, je$eli nie przewiduje si% podej-
mowania uchwa", uwagi zarz#du lub rady
nadzorczej spó"ki, dotycz#ce spraw wprowa-
dzonych do porz#dku obrad walnego zgro-
madzenia lub spraw, które maj# zosta'
wprowadzone do porz#dku obrad przed ter-
minem walnego zgromadzenia,

6) wskazanie adresu strony internetowej, na


której b%d# udost%pnione informacje doty-
cz#ce walnego zgromadzenia.

Art. 4023. § 1. Spó"ka publiczna prowadzi w"asn# stron%


internetow# i zamieszcza na niej od dnia
zwo"ania walnego zgromadzenia:

1) og"oszenie o zwo"aniu walnego zgroma-


dzenia,

2) informacj% o ogólnej liczbie akcji


w spó"ce i liczbie g"osów z tych akcji
w dniu og"oszenia, a je$eli akcje s# ró$-
nych rodzajów – tak$e o podziale akcji
na poszczególne rodzaje i liczbie g"o-
sów z akcji poszczególnych rodzajów,

3) dokumentacj%, która ma by' przedsta-


wiona walnemu zgromadzeniu,

4) projekty uchwa" lub, je$eli nie przewi-


duje si% podejmowania uchwa", uwagi
zarz#du lub rady nadzorczej spó"ki, do-
tycz#ce spraw wprowadzonych do po-
rz#dku obrad walnego zgromadzenia lub
spraw, które maj# zosta' wprowadzone

8
do porz#dku obrad przed terminem wal-
nego zgromadzenia,

5) formularze pozwalaj#ce na wykonywa-


nie prawa g"osu przez pe"nomocnika lub
drog# korespondencyjn#, je$eli nie s#
one wysy"ane bezpo&rednio do wszyst-
kich akcjonariuszy.

§ 2. Je$eli formularze, o których mowa w § 1


pkt 5, z przyczyn technicznych nie mog#
zosta' udost%pnione na stronie interneto-
wej, spó"ka publiczna wskazuje na tej stro-
nie sposób i miejsce uzyskania formularzy.
W takim przypadku spó"ka publiczna wy-
sy"a formularze nieodp"atnie poczt# ka$-
demu akcjonariuszowi na jego $#danie.

§ 3. Formularze, o których mowa w § 1 pkt 5,


powinny zawiera' proponowan# tre&'
uchwa"y walnego zgromadzenia i umo$li-
wia':

1) identyfikacj% akcjonariusza oddaj#cego


g"os oraz jego pe"nomocnika, je$eli ak-
cjonariusz wykonuje prawo g"osu przez
pe"nomocnika,

2) oddanie g"osu w rozumieniu art. 4 § 1


pkt 9,

3) z"o$enie sprzeciwu przez akcjonariuszy


g"osuj#cych przeciwko uchwale,

4) zamieszczenie instrukcji dotycz#cych


sposobu g"osowania w odniesieniu do

9
ka$dej z uchwa", nad któr# g"osowa' ma
pe"nomocnik.”;

8) art. 406 otrzymuje brzmienie:

„Art. 406. § 1. Uprawnieni z akcji imiennych i &wiadectw


tymczasowych oraz zastawnicy i u$ytkow-
nicy, którym przys"uguje prawo g"osu, ma-
j# prawo uczestniczenia w walnym zgro-
madzeniu spó"ki niepublicznej, je$eli zo-
stali wpisani do ksi%gi akcyjnej co naj-
mniej na tydzie) przed odbyciem walnego
zgromadzenia.

§ 2. Akcje na okaziciela daj# prawo uczestni-


czenia w walnym zgromadzeniu spó"ki
niepublicznej, je$eli dokumenty akcji zo-
stan# z"o$one w spó"ce co najmniej na ty-
dzie) przed terminem tego zgromadzenia
i nie b%d# odebrane przed jego uko)cze-
niem. Zamiast akcji mog# by' z"o$one za-
&wiadczenia wydane na dowód z"o$enia
akcji u notariusza, w banku lub firmie in-
westycyjnej maj#cych siedzib% lub oddzia"
na terytorium Unii Europejskiej lub pa)-
stwa b%d#cego stron# umowy o Europej-
skim Obszarze Gospodarczym, wskazanym
w og"oszeniu o zwo"aniu walnego zgroma-
dzenia. W za&wiadczeniu nale$y wymieni'
numery dokumentów akcji i stwierdzi', $e
akcje nie b%d# wydane przed zako)cze-
niem walnego zgromadzenia.”;

9) po art. 406 dodaje si% art. 4061 – 4066 w brzmieniu:

10
„Art. 4061. § 1. Prawo uczestniczenia w walnym zgroma-
dzeniu spó"ki publicznej maj# tylko osoby
b%d#ce akcjonariuszami spó"ki na szesna-
&cie dni przed dat# walnego zgromadzenia
(dzie) rejestracji uczestnictwa w walnym
zgromadzeniu).

§ 2. Dzie) rejestracji uczestnictwa w walnym


zgromadzeniu jest jednolity dla uprawnio-
nych z akcji na okaziciela i akcji imien-
nych.

Art. 4062. Uprawnieni z akcji imiennych i &wiadectw tym-


czasowych oraz zastawnicy i u$ytkownicy, któ-
rym przys"uguje prawo g"osu, maj# prawo
uczestniczenia w walnym zgromadzeniu spó"ki
publicznej, je$eli s# wpisani do ksi%gi akcyjnej
w dniu rejestracji uczestnictwa w walnym
zgromadzeniu.

Art. 4063. § 1. Akcje na okaziciela maj#ce posta' dokumen-


tu daj# prawo uczestniczenia w walnym
zgromadzeniu spó"ki publicznej, je$eli do-
kumenty akcji zostan# z"o$one w spó"ce nie
pó!niej ni$ w dniu rejestracji uczestnictwa
w walnym zgromadzeniu i nie b%d# odebrane
przed zako)czeniem tego dnia. Zamiast akcji
mo$e by' z"o$one za&wiadczenie wydane na
dowód z"o$enia akcji u notariusza, w banku
lub firmie inwestycyjnej maj#cych siedzib%
lub oddzia" na terytorium Unii Europejskiej
lub pa)stwa b%d#cego stron# umowy o Eu-
ropejskim Obszarze Gospodarczym, wska-

11
zanym w og"oszeniu o zwo"aniu walnego
zgromadzenia. W za&wiadczeniu wskazuje
si% numery dokumentów akcji i stwierdza, $e
dokumenty akcji nie b%d# wydane przed
up"ywem dnia rejestracji uczestnictwa
w walnym zgromadzeniu.

§ 2. Na $#danie uprawnionego ze zdemateriali-


zowanych akcji na okaziciela spó"ki publicz-
nej zg"oszone nie wcze&niej ni$ po og"osze-
niu o zwo"aniu walnego zgromadzenia i nie
pó!niej ni$ jeden dzie) powszedni po dniu
rejestracji uczestnictwa w walnym zgroma-
dzeniu, podmiot prowadz#cy rachunek pa-
pierów warto&ciowych wystawia imienne za-
&wiadczenie o prawie uczestnictwa w wal-
nym zgromadzeniu. Za&wiadczenie zawiera:

1) firm% (nazw%), siedzib%, adres i piecz%'


wystawiaj#cego oraz numer za&wiadcze-
nia,

2) liczb% akcji,

3) rodzaj i kod akcji,

4) firm% (nazw%), siedzib% i adres spó"ki pu-


blicznej, która wyemitowa"a akcje,

5) warto&' nominaln# akcji,

6) imi% i nazwisko albo firm% (nazw%)


uprawnionego z akcji,

7) siedzib% (miejsce zamieszkania) i adres


uprawnionego z akcji,

12
8) cel wystawienia za&wiadczenia,

9) dat% i miejsce wystawienia za&wiadcze-


nia,

10) podpis osoby upowa$nionej do wysta-


wienia za&wiadczenia.

§ 3. Na $#danie uprawnionego ze zdemateriali-


zowanych akcji na okaziciela w tre&ci za-
&wiadczenia powinna zosta' wskazana cz%&'
lub wszystkie akcje zarejestrowane na jego
rachunku papierów warto&ciowych.

§ 4. Przepisy o obrocie instrumentami finanso-


wymi mog# wskazywa' inne dokumenty
równowa$ne za&wiadczeniu, pod warun-
kiem, $e podmiot wystawiaj#cy takie doku-
menty zosta" wskazany podmiotowi prowa-
dz#cemu depozyt papierów warto&ciowych
dla spó"ki publicznej.

§ 5. List% uprawnionych z akcji na okaziciela do


uczestnictwa w walnym zgromadzeniu spó"-
ki publicznej spó"ka ustala na podstawie ak-
cji z"o$onych w spó"ce zgodnie z § 1 oraz
wykazu sporz#dzonego przez podmiot pro-
wadz#cy depozyt papierów warto&ciowych
zgodnie z przepisami o obrocie instrumen-
tami finansowymi.

§ 6. Podmiot prowadz#cy depozyt papierów war-


to&ciowych sporz#dza wykaz, o którym mo-
wa w § 5, na podstawie wykazów przekazy-
wanych przez podmioty uprawnione zgodnie

13
z przepisami o obrocie instrumentami finan-
sowymi nie pó!niej ni$ na dwana&cie dni
przed dat# walnego zgromadzenia. Podstaw#
sporz#dzenia wykazów przekazywanych
podmiotowi prowadz#cemu depozyt papie-
rów warto&ciowych s# wystawione za&wiad-
czenia o prawie uczestnictwa w walnym
zgromadzeniu spó"ki publicznej.

§ 7. Podmiot prowadz#cy depozyt papierów war-


to&ciowych udost%pnia spó"ce publicznej
wykaz, o którym mowa w § 5, przy wyko-
rzystaniu &rodków komunikacji elektronicz-
nej nie pó!niej ni$ na tydzie) przed dat#
walnego zgromadzenia. Je$eli z przyczyn
technicznych wykaz nie mo$e zosta' udo-
st%pniony w taki sposób, podmiot prowadz#-
cy depozyt papierów warto&ciowych wydaje
go w postaci dokumentu sporz#dzonego na
pi&mie nie pó!niej ni$ na sze&' dni przed da-
t# walnego zgromadzenia; wydanie nast%puje
w siedzibie organu zarz#dzaj#cego podmio-
tem.

Art. 4064. Akcjonariusz spó"ki publicznej mo$e przenosi'


akcje w okresie mi%dzy dniem rejestracji
uczestnictwa w walnym zgromadzeniu a dniem
zako)czenia walnego zgromadzenia.

Art. 4065. § 1. Statut mo$e dopuszcza' udzia" w walnym


zgromadzeniu przy wykorzystaniu &rod-
ków komunikacji elektronicznej, co obej-
muje w szczególno&ci:

14
1) transmisj% obrad walnego zgromadze-
nia w czasie rzeczywistym,

2) dwustronn# komunikacj% w czasie rze-


czywistym, w ramach której akcjona-
riusze mog# wypowiada' si% w toku
obrad walnego zgromadzenia, przeby-
waj#c w miejscu innym ni$ miejsce ob-
rad walnego zgromadzenia,

3) wykonywanie osobi&cie lub przez pe"-


nomocnika prawa g"osu przed lub w to-
ku walnego zgromadzenia.

§ 2. W przypadku, gdy statut dopuszcza udzia"


w walnym zgromadzeniu przy wykorzy-
staniu &rodków komunikacji elektronicz-
nej, udzia" akcjonariuszy w walnym zgro-
madzeniu mo$e podlega' jedynie wymo-
gom i ograniczeniom, które s# niezb%dne
do identyfikacji akcjonariuszy i zapewnie-
nia bezpiecze)stwa komunikacji elektro-
nicznej.

§ 3. Transmisja obrad walnego zgromadzenia


w czasie rzeczywistym nie narusza obo-
wi#zków informacyjnych okre&lonych
w przepisach o ofercie publicznej i warun-
kach wprowadzania instrumentów finan-
sowych do zorganizowanego systemu ob-
rotu oraz o spó"kach publicznych.

15
Art. 4066. Cz"onkowie zarz#du i rady nadzorczej maj#
prawo uczestniczenia w walnym zgromadze-
niu.”;

10) w art. 407 po § 1 dodaje si% § 1¹ w brzmieniu:

„§ 11. Akcjonariusz spó"ki publicznej mo$e $#da' przes"a-


nia mu listy akcjonariuszy nieodp"atnie poczt# elek-
troniczn#, podaj#c adres, na który lista powinna by'
wys"ana.”;

11) po art. 411 dodaje si% art. 4111 – 4113 w brzmieniu:

„Art. 4111. § 1. Akcjonariusz spó"ki publicznej mo$e od-


da' g"os na walnym zgromadzeniu drog#
korespondencyjn#, je$eli przewiduje to re-
gulamin walnego zgromadzenia.

§ 2. Spó"ka publiczna niezw"ocznie udost%pnia


na stronie internetowej formularze pozwa-
laj#ce na wykonywanie prawa g"osu doty-
cz#ce projektów uchwa" zg"oszonych przez
akcjonariuszy i og"oszonych na stronie in-
ternetowej zgodnie z art. 401 § 4. Przepis
art. 4023 § 2 stosuje si%.

§ 3. G"os oddany w innej formie ni$ na formu-


larzu, na formularzu niespe"niaj#cym wy-
maga) wskazanych w art. 4023 § 3 lub do-
datkowych wymaga) przewidzianych sta-
tutem spó"ki lub regulaminem walnego
zgromadzenia jest niewa$ny.

§ 4. Spó"ka publiczna podejmuje odpowiednie


dzia"ania s"u$#ce identyfikacji akcjonariu-
sza g"osuj#cego drog# korespondencyjn#.

16
Dzia"ania te powinny by' proporcjonalne
w stosunku do celu.

Art. 4112. § 1. Przy obliczaniu kworum oraz wyników


g"osowania uwzgl%dnia si% g"osy oddane
korespondencyjnie, które spó"ka otrzyma"a
nie pó!niej ni$ w chwili zarz#dzenia g"o-
sowania na walnym zgromadzeniu.

§ 2. G"osy oddane korespondencyjnie s# jawne


od chwili og"oszenia wyników g"osowania.

§ 3. Z"o$enie sprzeciwu drog# korespondencyj-


n# jest równoznaczne ze zg"oszeniem $#-
dania zaprotoko"owania sprzeciwu przez
akcjonariusza obecnego na walnym zgro-
madzeniu i uprawnia do zaskar$enia
uchwa"y walnego zgromadzenia.

§ 4. Akcjonariusz, który odda" g"os korespon-


dencyjnie, traci prawo oddania g"osu na
walnym zgromadzeniu. G"os oddany kore-
spondencyjnie mo$e jednak zosta' odwo-
"any przez o&wiadczenie z"o$one spó"ce.
O&wiadczenie o odwo"aniu jest skuteczne,
je$eli dosz"o do spó"ki nie pó!niej ni$
w chwili zarz#dzenia g"osowania na wal-
nym zgromadzeniu.

§ 5. G"osowanie korespondencyjne mo$e doty-


czy' tak$e spraw wskazanych w art. 420
§ 2, chyba $e regulamin walnego zgroma-
dzenia stanowi inaczej. Oddanie g"osu ko-
respondencyjnie jest równoznaczne ze

17
zgod# akcjonariusza na rezygnacj% z tajne-
go trybu g"osowania.

Art. 4113. Akcjonariusz mo$e g"osowa' odmiennie z ka$-


dej z posiadanych akcji.”;

12) art. 412 otrzymuje brzmienie:

„Art. 412. § 1. Akcjonariusz mo$e uczestniczy' w wal-


nym zgromadzeniu oraz wykonywa' pra-
wo g"osu osobi&cie lub przez pe"nomocni-
ka.

§ 2. Nie mo$na ogranicza' prawa ustanawiania


pe"nomocnika na walnym zgromadzeniu
i liczby pe"nomocników.

§ 3. Pe"nomocnik wykonuje wszystkie upraw-


nienia akcjonariusza na walnym zgroma-
dzeniu, chyba $e co innego wynika z tre&ci
pe"nomocnictwa.

§ 4. Pe"nomocnik mo$e udzieli' dalszego pe"-


nomocnictwa, je$eli wynika to z tre&ci pe"-
nomocnictwa.

§ 5. Pe"nomocnik mo$e reprezentowa' wi%cej


ni$ jednego akcjonariusza i g"osowa' od-
miennie z akcji ka$dego akcjonariusza.

§ 6. Akcjonariusz spó"ki publicznej posiadaj#cy


akcje zapisane na wi%cej ni$ jednym ra-
chunku papierów warto&ciowych mo$e
ustanowi' oddzielnych pe"nomocników do
wykonywania praw z akcji zapisanych na
ka$dym z rachunków.

18
§ 7. Przepisy o wykonywaniu prawa g"osu
przez pe"nomocnika stosuje si% do wyko-
nywania prawa g"osu przez innego przed-
stawiciela.”;

13) po art. 412 dodaje si% art. 4121 – 4122 w brzmieniu:

„Art. 4121. § 1. Pe"nomocnictwo do uczestniczenia w wal-


nym zgromadzeniu i wykonywania prawa
g"osu wymaga formy pisemnej pod rygo-
rem niewa$no&ci.

§ 2. Pe"nomocnictwo do uczestniczenia w wal-


nym zgromadzeniu spó"ki publicznej i wy-
konywania prawa g"osu wymaga udziele-
nia na pi&mie lub w postaci elektronicznej.
Udzielenie pe"nomocnictwa w postaci
elektronicznej nie wymaga opatrzenia bez-
piecznym podpisem elektronicznym wery-
fikowanym przy pomocy wa$nego kwalifi-
kowanego certyfikatu.

§ 3. Statut nie mo$e wprowadza' dalej id#cych


ogranicze) dotycz#cych formy udzielenia
pe"nomocnictwa.

§ 4. Spó"ka publiczna wskazuje akcjonariuszom


co najmniej jeden sposób zawiadamiania
przy wykorzystaniu &rodków komunikacji
elektronicznej o udzieleniu pe"nomocnic-
twa w postaci elektronicznej. O sposobie
zawiadamiania rozstrzyga regulamin wal-
nego zgromadzenia, za& w braku regulami-
nu – zarz#d spó"ki.

19
§ 5. Spó"ka publiczna podejmuje odpowiednie
dzia"ania s"u$#ce identyfikacji akcjonariu-
sza i pe"nomocnika w celu weryfikacji
wa$no&ci pe"nomocnictwa udzielonego
w postaci elektronicznej. Dzia"ania te po-
winny by' proporcjonalne w stosunku do
celu.

§ 6. Przepisy § 1-5 stosuje si% odpowiednio do


odwo"ania pe"nomocnictwa.

Art. 4122. § 1. Cz"onek zarz#du i pracownik spó"ki nie


mog# by' pe"nomocnikami na walnym
zgromadzeniu.

§ 2. Przepis § 1 nie dotyczy spó"ki publicznej.

§ 3. Je$eli pe"nomocnikiem na walnym zgro-


madzeniu spó"ki publicznej jest cz"onek za-
rz#du, cz"onek rady nadzorczej, likwidator,
pracownik spó"ki publicznej lub cz"onek
organów lub pracownik spó"ki lub spó"-
dzielni zale$nej od tej spó"ki, pe"nomocnic-
two mo$e upowa$nia' do reprezentacji tyl-
ko na jednym walnym zgromadzeniu. Pe"-
nomocnik ma obowi#zek ujawni' akcjona-
riuszowi okoliczno&ci wskazuj#ce na ist-
nienie b#d! mo$liwo&' wyst#pienia kon-
fliktu interesów. Udzielenie dalszego pe"-
nomocnictwa jest wy"#czone.

§ 4. Pe"nomocnik, o którym mowa w § 3, g"o-


suje zgodnie z instrukcjami udzielonymi
przez akcjonariusza.”;

20
14) w art. 413:

a) dotychczasow# tre&' oznacza si% jako § 1,

b) dodaje si% § 2 w brzmieniu:

„§ 2. Akcjonariusz spó"ki publicznej mo$e g"osowa'


jako pe"nomocnik przy powzi%ciu uchwa" doty-
cz#cych jego osoby, o których mowa w § 1. Arty-
ku" 4122 § 3-4 stosuje si% odpowiednio.”;

15) w art. 421:

a) § 2 otrzymuje brzmienie:

㤠2. W protokole stwierdza si% prawid"owo&' zwo"ania


walnego zgromadzenia i jego zdolno&' do po-
wzi%cia uchwa" oraz wymienia si% powzi%te
uchwa"y, a przy ka$dej uchwale: liczb% akcji,
z których oddano wa$ne g"osy, procentowy udzia"
tych akcji w kapitale zak"adowym, "#czn# liczb%
wa$nych g"osów, liczb% g"osów „za”, „przeciw”
i „wstrzymuj#cych si%” oraz zg"oszone sprzeciwy.
Do protoko"u do"#cza si% list% obecno&ci z podpi-
sami uczestników walnego zgromadzenia oraz li-
st% akcjonariuszy g"osuj#cych korespondencyjnie
lub w inny sposób przy wykorzystaniu &rodków
komunikacji elektronicznej. Dowody zwo"ania
walnego zgromadzenia zarz#d do"#cza do ksi%gi
protoko"ów.”,

b) dodaje si% § 4 w brzmieniu:

㤠4. W terminie tygodnia od zako)czenia walnego


zgromadzenia spó"ka publiczna ujawnia na swojej
stronie internetowej wyniki g"osowa) w zakresie
wskazanym przepisem § 2. Wyniki g"osowa) po-

21
winny by' dost%pne do dnia up"ywu terminu do
zaskar$enia uchwa"y walnego zgromadzenia.”;

16) w art. 428:

a) § 2 – 4 otrzymuj# brzmienie:

㤠2. Zarz#d odmawia udzielenia informacji, je$eli mo-


g"oby to wyrz#dzi' szkod% spó"ce, spó"ce z ni#
powi#zanej albo spó"ce lub spó"dzielni zale$nej,
w szczególno&ci przez ujawnienie tajemnic tech-
nicznych, handlowych lub organizacyjnych przed-
si%biorstwa.

§ 3. Cz"onek zarz#du mo$e odmówi' udzielenia in-


formacji, je$eli udzielenie informacji mog"oby
stanowi' podstaw% jego odpowiedzialno&ci kar-
nej, cywilnoprawnej b#d! administracyjnej.

§ 4. Odpowied! uznaje si% za udzielon#, je$eli odpo-


wiednie informacje s# dost%pne na stronie interne-
towej spó"ki w miejscu wydzielonym na zadawa-
nie pyta) przez akcjonariuszy i udzielanie im od-
powiedzi.”,

b) dodaje si% § 5 – 7 w brzmieniu:

„§ 5. W przypadku, o którym mowa w § 1, zarz#d mo$e


udzieli' informacji na pi&mie poza walnym zgro-
madzeniem, je$eli przemawiaj# za tym wa$ne po-
wody. Zarz#d jest obowi#zany udzieli' informacji
nie pó!niej ni$ w terminie dwóch tygodni od dnia
zg"oszenia $#dania podczas walnego zgromadzenia.

§ 6. W przypadku zg"oszenia przez akcjonariusza poza


walnym zgromadzeniem wniosku o udzielenie in-
formacji dotycz#cych spó"ki, zarz#d mo$e udzieli'

22
akcjonariuszowi informacji na pi&mie przy
uwzgl%dnieniu ogranicze) wynikaj#cych z przepi-
sów § 2.

§ 7. W dokumentacji przedk"adanej najbli$szemu wal-


nemu zgromadzeniu, zarz#d ujawnia na pi&mie in-
formacje udzielone akcjonariuszowi poza walnym
zgromadzeniem wraz z podaniem daty ich przeka-
zania i osoby, której udzielono informacji. Informa-
cje przedk"adane najbli$szemu walnemu zgroma-
dzeniu mog# nie obejmowa' informacji podanych
do wiadomo&ci publicznej oraz udzielonych pod-
czas walnego zgromadzenia.”;

17) po art. 503 dodaje si% art. 5031 w brzmieniu:

„Art. 5031. Badanie planu po"#czenia przez bieg"ego i jego


opinia nie s# wymagane, je$eli wszyscy wspól-
nicy ka$dej z "#cz#cych si% spó"ek wyrazili na to
zgod%, z zastrze$eniem art. 516 § 7.”;

18) w art. 5166 § 3 otrzymuje brzmienie:

„§ 3. Przepis art. 5031 stosuje si%.”;

19) po art. 538 dodaje si% art. 5381 w brzmieniu:

„Art. 5381. Sporz#dzenie o&wiadczenia, o którym mowa


w art. 534 § 2 pkt 4, a tak$e badanie planu po-
dzia"u przez bieg"ego i jego opinia nie s# wyma-
gane, je$eli wszyscy wspólnicy ka$dej ze spó"ek
uczestnicz#cych w podziale wyrazili na to zgo-
d%.”;

20) w art. 590 dodaje si% pkt 3 i 4 w brzmieniu:

23
„3) wystawia fa"szywe za&wiadczenie o prawie uczestnic-
twa w walnym zgromadzeniu spó"ki publicznej,

4) przekazuje lub udost%pnia fa"szywy wykaz akcjonariu-


szy uprawnionych do uczestnictwa w walnym zgroma-
dzeniu spó"ki publicznej,”;

21) w art. 591 dodaje si% pkt 4 i 5 w brzmieniu:

„4) fa"szywym za&wiadczeniem o prawie uczestnictwa


w walnym zgromadzeniu spó"ki publicznej,

5) fa"szywymi instrukcjami do g"osowania na walnym


zgromadzeniu spó"ki publicznej,”.

Art. 2. W ustawie z dnia 25 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finan-


sowymi (Dz. U. Nr 183, poz. 1538, z pó!n. zm.3)) wprowadza si% nast%puj#ce
zmiany:

1) art. 9 otrzymuje brzmienie:

„Art. 9. 1. Na $#danie posiadacza rachunku papierów warto-


&ciowych podmiot prowadz#cy ten rachunek,
zwany „wystawiaj#cym”, wystawia mu na pi&mie,
oddzielnie dla ka$dego rodzaju papierów warto-
&ciowych, imienne &wiadectwo depozytowe, zwa-
ne dalej „&wiadectwem”. Na $#danie posiadacza
rachunku w tre&ci wystawianego &wiadectwa mo-
$e zosta' wskazana cz%&' lub wszystkie papiery
warto&ciowe zapisane na tym rachunku.

2. *wiadectwo potwierdza legitymacj% do realizacji


uprawnie) wynikaj#cych z papierów warto&cio-
wych wskazanych w jego tre&ci, które nie s# lub
nie mog# by' realizowane wy"#cznie na podsta-

24
wie zapisów na rachunku papierów warto&cio-
wych, z wy"#czeniem prawa uczestnictwa w wal-
nym zgromadzeniu.”;

2) po art. 10 dodaje si% art. 10a w brzmieniu:

„Art. 10a. Do za&wiadczenia o prawie uczestnictwa w wal-


nym zgromadzeniu, o którym mowa w art. 4063
§ 2 ustawy z dnia 15 wrze&nia 2000 r. – Kodeks
spó"ek handlowych, przepis art. 10 ust. 2 stosuje
si% odpowiednio.”;

3) w art. 50 w ust. 4 pkt 7 otrzymuje brzmienie:

„7) tryb wystawiania przez Krajowy Depozyt &wiadectw


oraz za&wiadcze), o których mowa w art. 4063 § 2 usta-
wy z dnia 15 wrze&nia 2000 r. – Kodeks spó"ek handlo-
wych,”;

4) w art. 50 w ust. 4 po pkt 7 dodaje si% pkt 7a w brzmieniu:

„7a) sposób i form% sporz#dzania, przekazywania oraz udo-


st%pniania wykazów, o których mowa w art. 4063 § 5 i 6
ustawy z dnia 15 wrze&nia 2000 r. – Kodeks spó"ek han-
dlowych,”.

Art. 3. Ustawa wchodzi w $ycie z dniem 3 sierpnia 2009 r., z wyj#tkiem


przepisów art. 1 pkt 17 – 19, które wchodz# w $ycie po up"ywie 30 dni od dnia
og"oszenia ustawy.

1)
Niniejsza ustawa dokonuje w zakresie swojej regulacji wdro$enia dyrektywy 2007/36/WE Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. w sprawie wykonywania niektórych praw akcjonariuszy

25
spó"ek notowanych na rynku regulowanym (Dz. Urz. UE L 184 z 14.07.2007, s. 17) oraz dyrektywy
2007/63/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 listopada 2007 r. zmieniaj#cej dyrektywy Ra-
dy 78/855/EWG oraz 82/891/EWG w odniesieniu do wymogu sprawozdania niezale$nego bieg"ego
w przypadku "#czenia si% spó"ek akcyjnych lub ich podzia"u (Dz. Urz. UE L 300 z dnia 17.11.2007, str.
47).
2)
Zmiany wymienionej ustawy zosta"y og"oszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 102, poz. 1117, z 2003 r. Nr 49,
poz. 408 i Nr 229, poz. 2276, z 2005 r. Nr 132, poz. 1108, Nr 183, poz. 1538 i Nr 184, poz. 1539,
z 2006 r. Nr 133, poz. 935 i Nr 208, poz. 1540 oraz z 2008 r. Nr 86, poz. 524.
3)
Zmiany wymienionej ustawy zosta"y og"oszone w Dz. U. z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i Nr 157, poz. 119.

23/09/BS

26
UZASADNIENIE

Przedmiotem projektu jest implementacja do prawa polskiego postanowie)


dyrektywy 2007/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca
2007 r. w sprawie wykonywania niektórych praw akcjonariuszy spó"ek
notowanych na rynku regulowanym (Dz. Urz. UE L 184/17 z 14.07.2007), dalej
okre&lanej jako „dyrektywa”. Ze wzgl%du na ekonomik% procesu legislacyjnego,
przy okazji implementacji dyrektywy, dokonuje si% niewielkiej zmiany do
Kodeksu spó"ek handlowych, stanowi#cej implementacj% dyrektywy
2007/63/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 listopada 2007 r.,
zmieniaj#cej dyrektywy Rady 78/855/EWG oraz 82/891/EWG w odniesieniu do
wymogu sprawozdania niezale$nego bieg"ego w przypadku "#czenia spó"ek
akcyjnych lub ich podzia"u (Dz. Urz. UE L 300/47 z 17.11.2007).

I. Zakres podmiotowy dyrektywy


1. Stosownie do art. 249 ust. 3 Traktatu ustanawiaj#cego Wspólnot%
Europejsk# (TWE), dyrektywa wi#$e ka$de pa)stwo cz"onkowskie, do
którego jest adresowana. Z tre&ci art. 249 ust. 3 TWE wynika, $e
dyrektywa mo$e by' skierowana do wszystkich lub wybranych pa)stw
cz"onkowskich. Prowadzi to do wniosku, $e w pierwszej kolejno&ci
wymaga zbadania zakres podmiotowy dyrektywy w kontek&cie oceny, czy
jej adresatem jest Polska.
2. Stosownie do art. 17 dyrektywy „Niniejsza dyrektywa skierowana jest do
pa)stw cz"onkowskich”. Nie ulega zatem w#tpliwo&ci, $e Polska, jako
pa)stwo cz"onkowskie, jest adresatem dyrektywy.
II. Ogólne za"o$enia metodologiczne przyj%te przy tworzeniu projektu
A. Uwarunkowania i cel dyrektywy
1. Z cytowanego art. 249 ust. 3 TWE wynika, $e dyrektywa wi#$e ka$de
pa)stwo cz"onkowskie w zakresie celu, który powinien zosta'
osi#gni%ty. Pa)stwa cz"onkowskie maj# jednak pozostawion# swobod%
co do wyboru form i metod (&rodków) prowadz#cych do osi#gni%cia
celów dyrektywy. Swoboda w zakresie implementacji dyrektywy jest
zatem ograniczona celem jej wydania. W odniesieniu do dyrektyw
dotycz#cych prawa spó"ek przyjmuje si%, $e celem ich wydawania jest,
z jednej strony, ochrona interesów wspólników (akcjonariuszy) spó"ek
oraz osób trzecich, pozostaj#cych w relacjach ze spó"kami (art. 44
ust. 2 lit. g TWE, stanowi#cy zasadnicz# podstaw% dzia"a)
harmonizacyjnych), z drugiej za&, zbli$anie prawodawstwa pa)stw
cz"onkowskich w stopniu niezb%dnym do funkcjonowania wspólnego
rynku (art. 3 ust. 1 lit. h TWE).
2. Przyczyn# przyj%cia dyrektywy jest d#$enie ustawodawcy
europejskiego do poprawy "adu korporacyjnego publicznych spó"ek
akcyjnych dzia"aj#cych w Unii Europejskiej. +ad korporacyjny
oznacza, najogólniej rzecz bior#c, system instytucji, za pomoc#
których spó"ki publiczne s# zarz#dzane i nadzorowane. Na przestrzeni
ostatnich kilkunastu lat na ca"ym &wiecie daje si% zaobserwowa'
znacz#cy wzrost zainteresowania problematyk# "adu korporacyjnego.
Na zjawisko to sk"ada si% kilka przyczyn. Zaliczy' do nich trzeba
dynamiczny rozwój sektora inwestorów instytucjonalnych, zw"aszcza
funduszy inwestycyjnych i emerytalnych. Dla podmiotów tych
zagadnienia "adu korporacyjnego odgrywaj# szczególnie istotn# rol%,
poniewa$ – ze wzgl%du na potrzeb% rozproszenia portfela
inwestycyjnego – wyst%puj#, z za"o$enia, w roli akcjonariuszy
mniejszo&ciowych. Znaczenie problematyki "adu korporacyjnego
ukaza"y bankructwa i kryzysy spó"ek, które w pierwszych latach XXI
wieku wstrz#sn%"y gospodarkami &wiata i wywo"a"y skutki globalne.
Wskaza' trzeba przede wszystkim na spektakularny upadek
ameryka)skiego giganta z bran$y energetycznej – spó"ki Enron, za&
w Europie – bankructwa spó"ek Parmalat (W"ochy) i Ahold (Dania).

2
Bior#c pod uwag% wspomniane tendencje, w 2003 r. Komisja
Europejska przyj%"a Plan unowocze&nienia prawa spó"ek i poprawy
"adu korporacyjnego w Unii Europejskiej, zwany „Planem Dzia"ania”.
Jednym z za"o$e) tego dokumentu jest wzmocnienie praw
akcjonariuszy spó"ek publicznych.
3. Celem dyrektywy jest u"atwienie akcjonariuszom spó"ek publicznych
wykonywania praw korporacyjnych. dyrektywa ma stworzy'
korzystniejsze ramy prawne do aktywnego uczestniczenia przez
akcjonariuszy w podejmowaniu decyzji w spó"kach. Zaanga$owanie
akcjonariuszy jest niezb%dn# przes"ank# poprawy "adu korporacyjnego.
Spó"ki tylko wtedy b%d# funkcjonowa' prawid"owo, je$eli
akcjonariusze b%d# dysponowali instrumentami pozwalaj#cymi na
sprawowanie efektywnego nadzoru nad kadr# zarz#dzaj#c# oraz
wp"ywanie na najwa$niejsze sprawy spó"ki.
Dyrektywa jest wprawdzie adresowana do ogó"u akcjonariuszy, jednak
ma za zadanie wzmocni' przede wszystkim drobnych inwestorów. Ze
wzgl%du na niewielki udzia" kapita"owy cz%sto nie s# oni
zainteresowani wykonywaniem prawa g"osu i pozostaj# pasywni.
Remedium na nieprawid"owo&ci widz# w sprzeda$y akcji, co
umo$liwia publiczny rynek akcji. Taki stan jest niebezpieczny,
zarówno w spó"kach o rozproszonych stosunkach w"a&cicielskich
(nadmiern# w"adz% zyskuje wtedy zarz#d), jak w spó"kach
z akcjonariuszem strategicznym (wzrasta wtedy ryzyko nadu$y' ze
strony tego akcjonariusza). Pasywno&' akcjonariuszy jest po cz%&ci
spowodowana przeszkodami natury prawnej i faktycznej.
Na szczególne trudno&ci napotyka transgraniczne wykonywanie
uprawnie). Tymczasem ze wzgl%du na post%puj#c# integracj%
europejskiego rynku coraz wi%kszy odsetek akcji spó"ek publicznych
trafia do r#k zagranicznych inwestorów. Wzrasta zatem zagro$enie, $e

3
kapita" spó"ek publicznych znajdzie si% w znacznej cz%&ci
w posiadaniu akcjonariuszy pasywnych.
4. Dyrektywa formu"uje szereg szczegó"owych regu" natury technicznej
pod adresem walnych zgromadze). Powinny one by' zwo"ywane
z wystarczaj#cym wyprzedzeniem, a akcjonariusze dysponowa'
pe"nym dost%pem do informacji o zgromadzeniach. Akcjonariusze
powinni uzyska' prawo wprowadzania okre&lonych spraw do porz#dku
obrad walnego zgromadzenia oraz prawo przedstawiania projektów
uchwa". Udzia" w zgromadzeniach nie mo$e by' zale$ny od
blokowania akcji. Pa)stwa cz"onkowskie powinny zezwoli' spó"kom
na umo$liwienie akcjonariuszom uczestnictwa w walnych
zgromadzeniach za po&rednictwem &rodków elektronicznych.
Zakazane jest ograniczanie prawa akcjonariuszy do ustanawiania
pe"nomocników na zgromadzeniach. Spó"ki powinny mie' mo$liwo&'
zaoferowania akcjonariuszom mo$liwo&ci g"osowania drog#
korespondencyjn#.
Dyrektywa stanowi odpowied! tylko na niektóre problemy dotycz#ce
wykonywania praw akcjonariuszy spó"ek publicznych. W innych
kwestiach Komisja Europejska rozwa$a wydanie zalecenia.
B. Sposób i zakres implementacji dyrektywy
1. Dyrektywa nie pozostawia pa)stwom cz"onkowskim swobody co do
implementacji zawartych w niej regu". Oznacza to, $e pa)stwa
cz"onkowskie s# zobowi#zane do wprowadzenia standardów
przewidzianych dyrektyw#. Nie powstaje tym samym potrzeba
podj%cia przez polskiego ustawodawc% kierunkowej decyzji co do
zasadno&ci przej%cia do prawa polskiego cz%&ci lub ca"o&ci postulatów
wynikaj#cych z dyrektywy.
Standardy przewidziane dyrektyw# s# zasadniczo wy"#cznie
standardami minimalnymi. Zgodnie bowiem z art. 3 dyrektywy
„Niniejsza dyrektywa nie uniemo$liwia pa)stwom cz"onkowskim

4
nak"adania dodatkowych wymogów na spó"ki ani podejmowania
innych dzia"a) w celu u"atwienia wykonywania przez akcjonariuszy
praw, o których mowa w niniejszej dyrektywie”. Oznacza to, po
pierwsze, $e ustawodawca polski mo$e wprowadzi' dalej id#ce
instrumenty ochrony praw akcjonariuszy na walnym zgromadzeniu. Po
drugie, ustawodawca polski zachowuje pe"n# swobod% kszta"towania
instytucji dotycz#cych wykonywania praw akcjonariuszy, które nie
zosta"y uregulowane dyrektyw#.
2. Wskazane jest przyj%cie kierunkowej zasady, $e przy implementacji
przepisów dyrektywy ustawodawca polski nie powinien wykracza'
poza przewidziane ni# minimalne standardy. W wielu przypadkach
wprowadzenie dalej id#cych instrumentów u"atwiaj#cych
wykonywanie praw akcjonariuszy wi#za"oby si% bowiem
z obci#$eniem spó"ek nieproporcjonalnymi kosztami oraz wysi"kiem
organizacyjnym. Koszty tego rodzaju rozwi#za) ponosiliby
w ostatecznym rozrachunku sami akcjonariusze, a korzy&ci st#d
wynikaj#ce wydaj# si% w#tpliwe. Bior#c pod uwag% bardzo
zró$nicowan# wielko&' i potencja" polskich spó"ek publicznych, zabieg
taki by"by niewskazany. W formie spó"ek publicznych dzia"aj#
w Polsce nie tylko podmioty prowadz#ce przedsi%wzi%cia na wielk#
skal%, ale tak$e spó"ki &redniej wielko&ci, zainteresowane
pozyskiwaniem funduszy na inwestycje za po&rednictwem publicznego
rynku akcji. Na"o$enie np. obowi#zku organizacji internetowego
walnego zgromadzenia czy zapewnienia akcjonariuszom g"osowania
korespondencyjnego by"oby dla tego rodzaju podmiotów nadmiernym
obci#$eniem. Ustawodawca powinien zatem ograniczy' si% do
umo$liwienia akcjonariuszom wykonywania praw drog# elektroniczn#
czy korespondencyjnie, natomiast pozostawi' decyzj% w kwestii
wprowadzenia stosownych procedur samym spó"kom. Jest to zabieg
zgodny z celem dyrektywy, która nakazuje stworzenie przez
ustawodawców krajowych mo$liwo&ci wykorzystywania przez spó"k%

5
&rodków elektronicznych przy organizacji i przeprowadzaniu walnych
zgromadze), o ile spó"ki uznaj# to za celowe.
3. Dyrektywa jest adresowana wy"#cznie do spó"ek, których akcje zosta"y
dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym (art. 1 ust. 1
dyrektywy). Dyrektywa obejmuje zatem swoim zakresem publiczne
spó"ki akcyjne oraz spó"ki komandytowo-akcyjne, których akcje s#
przedmiotem obrotu na rynku regulowanym (obecnie jednak na
polskim rynku kapita"owym nie funkcjonuj# spó"ki komandytowo-ak-
cyjne, których akcje by"yby dost%pne publicznie). Pojawia si% pytanie,
czy implementacja dyrektywy powinna dotyczy' wy"#cznie spó"ek
publicznych, czy te$ obejmowa' tak$e prywatne (zamkni%te) spó"ki
akcyjne. Ustawodawca polski adresuje bowiem przepisy Kodeksu
spó"ek handlowych o walnym zgromadzeniu zarówno do spó"ek
zamkni%tych, jak i publicznych.
Co do zasady nale$y poprzesta' na implementowaniu przepisów
dyrektywy jedynie w odniesieniu do spó"ek publicznych. Trudno&ci
przy wykonywaniu uprawnie) korporacyjnych, którym maj# zaradzi'
rozwi#zania dyrektywy, wyst%puj# bowiem w"a&nie w spó"kach
publicznych skupiaj#cych masowy, rozproszony akcjonariat. Podobne
trudno&ci ujawniaj# si% w mniejszym stopniu w prywatnych spó"kach
akcyjnych. Struktura organizacyjna tych ostatnich zbli$a si% do
struktury spó"ek z ograniczon# odpowiedzialno&ci#, poniewa$
akcjonariat jest zwykle skoncentrowany. Z racji znacznego udzia"u
kapita"owego poszczególnych akcjonariuszy ich aktywizowanie przez
wprowadzenie u"atwie) przy wykonywaniu uprawnie) korporacyjnych
nie jest potrzebne. Akcjonariusze ci s# bowiem $ywotnie
zainteresowani wykonywaniem przys"uguj#cych praw. Wyj#tek
stanowi# w zasadzie jedynie zamkni%te spó"ki akcyjne powsta"e
w wyniku procesów prywatyzacyjnych, skupiaj#ce znaczn# liczb%
drobnych akcjonariuszy, b%d#cych pracownikami (akcjonariat

6
pracowniczy). W spó"kach tych stosowne mechanizmy powinny
jednak wynika' z regulacji szczególnych, adresowanych do tych
spó"ek. Istnienie tego rodzaju podmiotów nie przes#dza zatem
o potrzebie obj%cia zakresem implementacji prywatnych spó"ek
akcyjnych tym bardziej, $e nie s# one wynikiem naturalnego
kszta"towania si% organizacji prywatno-prawnej jak# jest spó"ka
akcyjna, ale s# swoistego rodzaju &wiadectwem historycznej
transformacji gospodarczej.
Powy$szy wniosek nie zmienia faktu, $e niektóre rozwi#zania
dyrektywy powinny by' pomimo wszystko implementowane tak$e
w odniesieniu do prywatnych spó"ek akcyjnych. Niekiedy tworzenie
dualizmu regulacji by"oby bowiem zabiegiem sztucznym albo
niepotrzebnie komplikowa"oby kszta"t kodeksowej regulacji. Niekiedy
w zwi#zku z implementacj# dyrektywy konieczna okazuje si% tak$e
naprawa b"%dów legislacyjnych ustawodawcy maj#cych &cis"y
i funkcjonalny zwi#zek z przedmiotem regulacji dyrektywy. Pomimo,
$e celem projektu nie jest naprawa istniej#cych b"%dów legislacyjnych
w Kodeksie spó"ek handlowych, to pozostawienie niektórych
rozwi#za) bez zmian nara$a na zarzut niezgodno&ci z rozwi#zaniami
przyj%tymi w dyrektywie. Dotyczy to np. prawa akcjonariuszy do
$#dania uzupe"niania porz#dku obrad zgromadzenia (art. 400 K.s.h.)
czy podstaw odmowy przez zarz#d udzielenia informacji
akcjonariuszowi (art. 428 § 2 K.s.h.). Nie ulega w#tpliwo&ci, $e
zmiany powinny w tych przypadkach obj#' tak$e prywatne spó"ki
akcyjne.
4. Zgodnie z art. 1 ust. 2 dyrektywy „W sprawach uregulowania kwestii
obj%tych zakresem niniejszej dyrektywy w"a&ciwe jest pa)stwo
cz"onkowskie, w którym spó"ka posiada swoj# statutow# siedzib%,
a odniesienia do „w"a&ciwego prawa” dotycz# prawa tego pa)stwa
cz"onkowskiego”. Oznacza to, $e regulacja w prawie polskim,

7
implementuj#ca dyrektyw%, powinna dotyczy' spó"ek z siedzib#
statutow# na terytorium Polski. Statutem personalnym tego rodzaju
spó"ek jest, zgodnie z prawid"owo interpretowanym art. 9 § 2 ustawy
– Prawo prywatne mi%dzynarodowe, prawo polskie. Nie istnieje
jednocze&nie potrzeba tworzenia przez polskiego ustawodawc% regu"
dotycz#cych wykonywania przez akcjonariuszy praw w spó"kach
maj#cych siedzib% statutow# poza Polsk#, których akcje s# jednak
notowane w Polsce lub których akcjonariusze maj# siedzib% lub
miejsce zamieszkania w Polsce. Spó"ki takie podlegaj# regu"om
przyj%tym w prawie pa)stwa, na którego terytorium znajduje si% ich
siedziba statutowa.
5. Pa)stwa cz"onkowskie mog# wy"#czy' z zakresu stosowania
dyrektywy spó"dzielnie (art. 1 ust. 3 lit. c dyrektywy). W prawie
polskim spó"dzielnia nie mie&ci si% w poj%ciu spó"ki notowanej na
rynku regulowanym. dyrektywa nie obejmuje zatem swoim zasi%giem
spó"dzielni w rozumieniu prawa polskiego (ustawy – Prawo
spó"dzielcze).
C. Miejsce implementacji dyrektywy: Kodeks spó"ek handlowych czy ustawa
o ofercie publicznej
Jedynym w"a&ciwym miejscem implementacji przepisów dyrektywy jest
Kodeks spó"ek handlowych. Kodeks spó"ek handlowych reguluje bowiem
zasady zwo"ywania i odbywania walnych zgromadze) spó"ek akcyjnych,
w tym spó"ek publicznych (art. 395 – 429), a wi%c kwestie b%d#ce
przedmiotem unormowa) dyrektywy.
Transpozycja przepisów dyrektywy do innego aktu prawnego,
w szczególno&ci do ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej
i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizo-
wanego systemu obrotu oraz o spó"kach publicznych (Dz. U. Nr 184,
poz. 1539 z pó!n. zm.), zwana dalej „ustaw# o ofercie publicznej”, by"aby
zabiegiem niew"a&ciwym. Przyczynia"aby si% bowiem do powstania

8
dualizmu regulacji uprawnie) akcjonariuszy. Uprawnienia te by"by
normowane w pierwszym rz%dzie Kodeksem spó"ek handlowych, jako
podstawowym aktem dotycz#cym spó"ek akcyjnych i reguluj#cym
problematyk% walnego zgromadzenia. Na przepisy Kodeksu „nak"ada"yby
si%”, jako leges speciales, przepisy ustawy o ofercie publicznej. Takie
rozwi#zanie utrudnia"oby spó"kom i akcjonariuszom stosowanie prawa
i rodzi"oby powa$ne w#tpliwo&ci co do zakresu przys"uguj#cych
uprawnie) oraz zasad rz#dz#cych procedurami korporacyjnymi.
Nale$y zauwa$y', $e ju$ obecnie wyst%puje niekorzystny dualizm
regulacji spó"ki publicznej. Wynika on z umieszczenia szcz#tkowych
przepisów o spó"kach publicznych, maj#cych charakter stricte
„korporacyjny”, w ustawie o ofercie publicznej. Chodzi przede wszystkim
o instytucj% przymusowego wykupu oraz rewizji szczególnej (art. 82 – 86
ustawy o ofercie). Implementacja przepisów dyrektywy w ustawie
o ofercie publicznej pog"%bi"aby ten niekorzystny stan.

III. Terminy i sposób zwo"ania walnego zgromadzenia


1. Przepisy art. 4021 – art. 4023 stanowi# implementacj% art. 5 dyrektywy.
2. Przepis art. 4021 § 1 wdra$a zasad% „push towards investors”
(„pchni%cie” informacji do inwestorów), stosownie do której sposób
zwo"ania walnego zgromadzenia powinien zapewnia' skuteczne
przekazanie informacji do publicznej wiadomo&ci w ca"ej Unii
Europejskiej. Nie wystarczy zatem udost%pnienie informacji przez
emitenta, ale konieczne jest zapewnienie przekazywania jej adresatom.
Obecny wymóg publikacji w Monitorze S#dowym i Gospodarczym nie
realizuje tej zasady, a wi%c jest niedostosowany do wymaga) dyrektywy.
W praktyce spó"ki b%d# zatem zobowi#zane zamieszcza' og"oszenie na
swojej stronie internetowej oraz za po&rednictwem agencji informa-
cyjnej, zgodnie z przepisem art. 58 ustawy o ofercie publicznej.

9
3. Przepis art. 4021 § 2 wprowadza termin na zwo"anie walnego
zgromadzenia, ustalaj#c go na 26 dni. Przyczyny okre&lenia takiego
terminu s# spowodowane czynno&ciami technicznymi, które wi#$# si%
z ustaleniem kr%gu osób uprawnionych do udzia"u w walnym
zgromadzeniu w systemie tzw. record date (dzie) rejestracji).
Przeprowadzona analiza wykaza"a, $e record date mo$e by' ustalany nie
pó!niej ni$ na 16 dni przed dat# walnego zgromadzenia ze wzgl%du na
czynno&ci wykonywane przez firmy inwestycyjne i KDPW, w zwi#zku
z przekazaniem spó"ce listy osób uprawnionych do udzia"u w walnym
zgromadzeniu. Badania prawnoporównawcze wykaza"y, $e
proponowany termin jest zgodny z rozwi#zanami przyjmowanymi
w innych ustawodawstwach w kontek&cie record date. Takie
rozwi#zanie, wbrew pozorom, nie prowadzi do wyd"u$enia okresu
potrzebnego na zwo"anie zgromadzenia. Wr%cz przeciwnie, zwolnienie
spó"ek publicznych z obowi#zku publikacji og"oszenia w Monitorze
S#dowym i Gospodarczym prowadzi do skrócenia okresu od chwili
podj%cia decyzji o zwo"aniu walnego zgromadzenia do chwili jego
zwo"ania. Praktyka obrotu dowodzi bowiem, $e obecnie spó"ki, aby
zwo"a' zgromadzenie na 21 dni przed planowanym terminem musz#
sk"ada' og"oszenia do redakcji Monitora S#dowego i Gospodarczego
z wyprzedzeniem co najmniej 2 tygodni. Oznacza to, $e obecnie
faktyczny okres na zwo"anie walnego zgromadzenie wynosi 5 tygodni
(21-dniowy termin ustawowy, powi%kszony o 2 tygodnie na
przygotowanie og"oszenia w Monitorze S#dowym i Gospodarczym).
Projektowane rozwi#zanie skraca zatem faktyczny termin na zwo"anie
walnego zgromadzenia o oko"o 9 dni.
4. Przepis art. 4022 okre&la tre&' og"oszenia zgodnie z art. 5 ust. 3
dyrektywy. Dodatkowo proponuje si%, aby og"oszenie zawiera"o
informacj% na temat mo$liwo&ci uczestniczenia w nim za pomoc#
&rodków elektronicznych. Spó"ka, która b%dzie przeprowadza'
np. transmisj% internetow# z walnego zgromadzenia powinna

10
poinformowa' o tym fakcie oraz miejscu i czasie transmisji
w og"oszeniu o zwo"aniu walnego zgromadzenia.
5. Przepis art. 4023 wprowadza wyra!ny obowi#zek prowadzenia przez
spó"k% publiczn# strony internetowej, co jest logiczn# konsekwencj#
proponowanych rozwi#za) zwi#zanych z organizacj# walnego
zgromadzenia. Ponadto wskazuje on, co i przez jaki okres spó"ka
powinna zamieszcza' na stronie internetowej. Przepis ten implementuje
art. 5 ust. 4 dyrektywy.

IV. Uprawnienia dotycz#ce zwo"ania walnego zgromadzenia, uzupe"niania


porz#dku obrad i przedstawiania projektów uchwa"
A. Uprawnienia akcjonariuszy mniejszo&ciowych
1. Zmiany wprowadzone do art. 400 i 401 K.s.h. maj# na celu
implementacj% art. 6 dyrektywy. Dyrektywa wymaga od pa)stw
cz"onkowskich przyznania akcjonariuszom prawa do:

!" wprowadzania dodatkowych spraw do porz#dku obrad walnego


zgromadzenia,

!" przedstawiania projektów uchwa" dotycz#cych spraw


wprowadzonych do porz#dku obrad walnego zgromadzenia lub
spraw, które maj# zosta' wprowadzone do porz#dku obrad.
Pa)stwa cz"onkowskie mog# ponadto przyzna' akcjonariuszom
prawo do $#dania zwo"ania nadzwyczajnego walnego
zgromadzenia. Uprawnienie to ma w &wietle dyrektywy charakter
fakultatywny.
2. Dyrektywa wymaga znacz#cego rozbudowania dotychczasowych
norm Kodeksu spó"ek handlowych o uprawnieniach akcjonariuszy
mniejszo&ciowych dotycz#cych zwo"ania walnego zgromadzenia.
Czyni to wskazanym uj%cie w odr%bnych przepisach uprawnienia
do zwo"ania nadzwyczajnego walnego zgromadzenia
(proponowany art. 400 K.s.h.) oraz uprawnienia do wprowadzania

11
spraw do porz#dku obrad oraz przedk"adania projektów uchwa"
(proponowany art. 401 K.s.h.). Dotychczasowa tre&' art. 401 K.s.h.
zosta"a w zwi#zku z tym przeniesiona do art. 400 K.s.h. jako
§ 2 – 4.
Proponowane zmiany dotycz# przede wszystkim uprawnienia do
$#dania wprowadzania okre&lonych spraw do porz#dku obrad
zgromadzenia. De lege lata uprawnienie to jest w prawie polskim
praktycznie martwe.
Po pierwsze, Kodeks spó"ek handlowych wymaga, aby $#danie
mniejszo&ci zosta"o z"o$one zarz#dowi najpó!niej na miesi#c przed
proponowanym terminem zgromadzenia. Tymczasem sam termin
zwo"ania zgromadzenia jest krótszy i wynosi 3 tygodnie,
a w przypadku, gdy wszystkie akcje wyemitowane przez spó"k% s#
imienne – tylko 2 tygodnie (art. 402 § 1 i § 3 K.s.h.). Pomijaj#c
zatem sytuacje wyj#tkowe, gdy zarz#d dobrowolnie ze znacznym
wyprzedzeniem zwo"uje zgromadzenie, ze wzgl%du na up"yw
miesi%cznego terminu, prawo akcjonariuszy $#dania umieszczenia
dodatkowych spraw w porz#dku obrad zgromadzenia jest w#tpliwe.
Zarz#d mo$e bowiem podnie&' argument, $e $#danie mniejszo&ci
powinno dotyczy' uzupe"nienia porz#dku obrad ju$ zwo"anego
walnego zgromadzenia, nie za& zgromadzenia, które zostanie
dopiero zwo"ane w bli$ej nieokre&lonej przysz"o&ci. Brzmienie
art. 400 § 1 K.s.h. pozwala zatem zarz#dowi bojkotowa' $#danie
mniejszo&ci.
Po drugie, $aden przepis Kodeksu spó"ek handlowych nie
zobowi#zuje zarz#du do uzupe"nienia og"oszenia zawieraj#cego
porz#dek obrad o sprawy b%d#ce przedmiotem $#dania mniejszo&ci
(ani wys"ania uzupe"niaj#cych listów poleconych lub zawiadomie)
poczt# elektroniczn#). Tymczasem walne zgromadzenie jest
bezwzgl%dnie zwi#zane porz#dkiem obrad ujawnionym

12
w og"oszeniu b#d! przes"anym akcjonariuszom (art. 404 § 1
K.s.h.).
W &wietle zarysowanego powy$ej stanu jest konieczne „o$ywienie”
uprawnienia mniejszo&ci do uzupe"nienia porz#dku obrad.
Mniejszo&' zyska"aby egzekwowalne prawo $#dania umieszczenia
dodatkowych spraw w porz#dku obrad zarówno zwyczajnego, jak
i nadzwyczajnego walnego zgromadzenia (art. 401 § 1 K.s.h.).
Dyrektywa zezwala wprawdzie na ograniczenie omawianego
uprawnienia do zwyczajnego walnego zgromadzenia, je$eli
jednocze&nie prawo krajowe przyznaje akcjonariuszom
mniejszo&ciowym uprawnienie do $#dania zwo"ania
nadzwyczajnego walnego zgromadzenia (art. 6 ust. 1 ak. 2
dyrektywy). Wprowadzenie takiego ograniczenia w prawie polskim
nie wydaje si% jednak zasadne. Nie jest ono znane Kodeksowi
spó"ek handlowych. Jego wprowadzenie oznacza"oby pogorszenie
standardu ochrony akcjonariuszy mniejszo&ciowych.
W &wietle proponowanej regulacji akcjonariusze spó"ek
publicznych mogliby $#da' uzupe"nienia porz#dku obrad nie
pó!niej ni$ na 21 dni przed wyznaczonym terminem zwyczajnego
walnego zgromadzenia. Wprowadzenia terminu liczonego wstecz
w dniach od daty walnego zgromadzenia wymaga art. 6 ust. 3
dyrektywy. Ograniczenie uprawnienia akcjonariuszy terminem
umo$liwia zarz#dowi og"oszenie uzupe"nionego porz#dku obrad
jeszcze przed dniem rejestracji, czego wymaga art. 6 ust. 4
dyrektywy. W spó"kach prywatnych termin ten wynosi 14 dni.
3. Prawo $#dania uzupe"nienia porz#dku obrad trudno urzeczywistni'
w sytuacji, gdy walne zgromadzenie jest zwo"ywane w trybie
art. 402 § 3 K.s.h. Je$eli akcjonariusze otrzymuj# zawiadomienie
o zgromadzeniu listem poleconym, pozosta"oby im niewiele czasu
na zg"oszenie $#dania uzupe"nienia porz#dku obrad. Jeszcze mniej

13
czasu mia"by zarz#d na wys"anie uzupe"niaj#cych zawiadomie)
w trybie art. 402 § 3 K.s.h. Z regu"y, bior#c pod uwag%
pozostawiaj#cy wiele do $yczenia sposób wywi#zywania si% ze
swoich obowi#zków przez Poczt% Polsk#, zawiadomienia te nie
dotar"yby do akcjonariuszy przed terminem walnego
zgromadzenia. Zado&'uczynienie $#daniu uzupe"nienia porz#dku
obrad jest w tym przypadku nierealistyczne, co uzasadnia
wy"#czenie stosowania § 1 i 2 (art. 400 § 3 K.s.h.). Takie
rozwi#zanie nie narusza wymaga) stawianych przez dyrektyw%.
dyrektywa odnosi si% bowiem tylko do spó"ek publicznych,
podczas gdy zwo"anie zwyczajnego zgromadzenia w trybie art. 402
§ 3 K.s.h. jest mo$liwe tylko w spó"kach, których wszystkie akcje
s# akcjami imiennymi, a zatem wy"#cznie w prywatnych spó"kach
akcyjnych. Wprowadzenie proponowanego art. 400 § 4 K.s.h. nie
prowadzi ponadto do ograniczenia dotychczasowych uprawnie)
akcjonariuszy mniejszo&ciowych. Jak zosta"o ju$ wspomniane,
uprawnienia te s# bowiem obecnie praktycznie martwe.
Akcjonariusze mniejszo&ciowi spó"ek prywatnych zachowuj#
prawo do $#dania zwo"ania nadzwyczajnego walnego zgroma-
dzenia z zaproponowanym przez siebie porz#dkiem obrad (art. 400
K.s.h.), co stanowi wystarczaj#cy i dostatecznie silny &rodek
ochrony ich praw.
4. Artyku" 401 § 4 K.s.h. przyznaje akcjonariuszom spó"ek
publicznych prawo zg"aszania projektów uchwa" dotycz#cych
spraw obj%tych porz#dkiem obrad jeszcze przed terminem walnego
zgromadzenia. Przepis ten implementuje art. 6 ust. 1 lit. b
dyrektywy. Uprawnienia takiego nie przewiduje obecnie Kodeks
spó"ek handlowych. Z nieskodyfikowanych, zwyczajowych zasad
funkcjonowania walnego zgromadzenia (znajduj#cych
potwierdzenie w regulaminach walnych zgromadze)) wynika
jedynie prawo ka$dego akcjonariusza do zg"aszania projektów

14
uchwa" dotycz#cych danego punktu porz#dku obrad podczas
walnego zgromadzenia. Ze wzgl%du na tre&' art. 401 § 4 K.s.h. jest
konieczne potwierdzenie, $e uprawnienie takie przys"uguje
ka$demu akcjonariuszowi, bez wzgl%du na jego udzia" kapita"owy.
Czyni to art. 401 § 5 K.s.h.
Dyrektywa zobowi#zuje spó"ki do niezw"ocznego og"aszania na
stronie internetowej projektów uchwa" zg"oszonych przez
akcjonariuszy (art. 5 ust. 4 lit. d). W ten sposób akcjonariusze
mniejszo&ciowi mog# koordynowa' sposób g"osowania na walnym
zgromadzeniu. Mog# budowa' koalicje wokó" okre&lonych
projektów uchwa", zyskuj#c realny wp"yw na sprawy spó"ki.
Zasad% t% implementuje art. 401 § 4 zd. 2 K.s.h.
5. Dyrektywa wymaga, aby w sytuacji, gdy prawo krajowe uzale$nia
uprawnienia akcjonariuszy do: 1) wprowadzania okre&lonych
spraw do porz#dku obrad zgromadzenia, 2) przedstawiania
projektów uchwa", 3) zwo"ywania nadzwyczajnego walnego
zgromadzenia od posiadania minimalnego udzia"u kapita"owego,
próg ten nie przekracza" 5 % kapita"u zak"adowego. Czyni to
koniecznym obni$enie o po"ow% dotychczasowego progu,
wynosz#cego 10 % (por. art. 400 § 1 i 5 K.s.h., art. 401 § 1, 4 i 6
K.s.h.).
6. Proponowane zmiany art. 400 i 401 K.s.h. powinny obj#' zarówno
spó"ki publiczne, jak i prywatne spó"ki akcyjne. Równie$
w spó"kach prywatnych jest konieczne bowiem zapewnienie
akcjonariuszom mo$liwo&ci realnego wyegzekwowania
uprawnienia do wprowadzania okre&lonych spraw do porz#dku
obrad zgromadzenia. Dualizm uprawnie) akcjonariuszy
mniejszo&ciowych w zale$no&ci od typu spó"ki nie wydaje si%
wskazany. Wy"#cznie do spó"ek publicznych powinien natomiast
by' zaadresowany art. 401 § 4 K.s.h. Nie wydaje si% bowiem

15
wskazane na"o$enie na spó"ki prywatne obowi#zku przyjmowania
i og"aszania przed terminem walnego zgromadzenia projektów
uchwa" przed"o$onych przez akcjonariuszy. Obowi#zek ten ma
znaczenie w spó"kach publicznych, poniewa$ umo$liwia
koordynowanie sposobu g"osowania na walnym zgromadzeniu
przez znaczn# liczb% drobnych inwestorów.
7. Wskazane jest przyznanie akcjonariuszom mniejszo&ciowym prawa
$#dania zwrócenia si% do s#du rejestrowego o zwolnienie
z obowi#zku pokrycia kosztów zwo"ania i odbycia
nadzwyczajnego walnego zgromadzenia, je$eli walne
zgromadzenie obci#$y kosztami mniejszo&' (proponowany art. 400
§ 3 zd. 2 K.s.h.). De lege lata wi%kszo&' akcjonariuszy mo$e
dyskrecjonalnie zadecydowa' o obci#$eniu kosztami mniejszo&ci,
nawet je$eli wniosek o zwo"anie zgromadzenia okaza" si%
merytorycznie zasadny i zgodny z interesem spó"ki. Obecne
rozwi#zanie pozwala wi%kszo&ci akcjonariuszy wywiera' nacisk na
mniejszo&' i stanowi barier% utrudniaj#c# korzystanie
z uprawnienia do zwo"ania nadzwyczajnego walnego
zgromadzenia. Akcjonariuszom mniejszo&ciowym przys"uguje
wprawdzie teoretycznie prawo zaskar$enia uchwa"y walnego
zgromadzenia o obci#$eniu kosztami (art. 422 K.s.h.). S# oni
jednak wtedy zmuszeni wykaza' naruszenie dobrych obyczajów
przez wi%kszo&' i prowadzi' d"ugotrwa"y, niepewny proces.
Proponowany art. 400 § 3 zd. 2 K.s.h. otwiera szybsz# i "atwiejsz#
&cie$k% merytorycznej kontroli decyzji walnego zgromadzenia
przez s#d, ograniczaj#c w ten sposób dyskrecjonaln# w"adz%
wi%kszo&ci akcjonariuszy.
B. Uprawnienia organów spó"ki akcyjnej
1. Wskazane jest wzmocnienie pozycji rady nadzorczej przez
przyznanie jej autonomicznego prawa zwo"ywania walnego

16
zgromadzenia, nieust%puj#cego w pierwsze)stwie zarz#dowi
(zmiana art. 399 § 2 K.s.h.). De lege lata rada nadzorcza ma prawo
samodzielnego zwo"ania wy"#cznie zwyczajnego walnego
zgromadzenia, je$eli zarz#d nie uczyni tego w wymaganym
terminie kodeksowym b#d! (krótszym) terminie statutowym. Je$eli
natomiast rada nadzorcza uznaje za wskazane zwo"anie
nadzwyczajnego zgromadzenia, musi w pierwszej kolejno&ci
zwróci' si% do zarz#du. Taka dwuetapowa procedura zwo"ania
zgromadzenia jest zb%dna, skoro zarz#d ma obowi#zek uwzgl%dni'
wniosek rady i nie dysponuje prawem zablokowania jej inicjatywy.
Zarz#d mo$e sprzeciwi' si% wy"#cznie wnioskowi mniejszo&ci, co
uprawnia mniejszo&' do zwrócenia si% do s#du rejestrowego
o upowa$nienie do zwo"ania zgromadzenia (dotychczasowy
art. 401 K.s.h.). Dwuetapowa procedura nie zapobiega zatem
„dublowaniu” walnych zgromadze), zwo"ywanych równolegle
z inicjatywy zarz#du i rady nadzorczej. Konieczno&' zwrócenia si%
przez rad% nadzorcz# do zarz#du jedynie niepotrzebnie przed"u$a
procedur%. Proponowana zmiana ma za zadanie skróci' i upro&ci'
wykonywanie przez rad% kompetencji, któr# de lege lata rada ju$
i tak dysponuje.
Obecne rozwi#zanie art. 399 § 2 K.s.h. jest ewidentnie
dysfunkcjonalne w sytuacji, gdy statut pozbawia rad% nadzorcz#
prawa odwo"ywania cz"onków zarz#du (art. 368 § 4 K.s.h.). Rada,
która dostrzeg"a piln# potrzeb% dokonania zmian personalnych
w zarz#dzie, musi zwróci' si% do zarz#du o zwo"anie
nadzwyczajnego walnego zgromadzenia w jego w"asnej sprawie.
Zarz#d mo$e w takim przypadku dzia"a' na zw"ok% czy nawet
próbowa' udaremni' wniosek rady (np. przez zwo"anie z w"asnej
inicjatywy zgromadzenia lub modyfikacj% porz#dku obrad
zgromadzenia, zaproponowanego przez rad%). Zarz#d jest dotkni%ty

17
konfliktem interesów i nie powinien uczestniczy' w procedurze
zwo"ania zgromadzenia.
W pewnych sytuacjach obowi#zek zwrócenia si% przez rad% do
zarz#du jest ponadto bezprzedmiotowy. Dotyczy to przypadków,
gdy zarz#d utraci" zdolno&' podj%cia uchwa"y o zwo"aniu
zgromadzenia, poniewa$ mandat cz%&ci cz"onków wygas" lub
zostali oni zawieszeni w pe"nieniu funkcji. Rada, która najpierw
zawiesi"a cz"onka zarz#du (art. 383 § 1 K.s.h.), nie musi zwraca'
si% do zarz#du o zwo"anie zgromadzenia, czego ten – w nast%pstwie
zawieszenia – uczyni' nie mo$e. W wyroku z dnia 25 maja 1995 r.
(I ACr 340/95, OSA 1/1997, poz. 2), który zapad" na tle
analogicznego do art. 399 § 2 K.s.h. przepisu art. 226 § 2 K.s.h.,
odnosz#cego si% do spó"ki z o.o., S#d Apelacyjny w Warszawie
przyj#", $e rada ma wtedy prawo samodzielnie zwo"a'
zgromadzenie. Konieczno&' oczekiwania na bezskuteczny up"yw
terminu dwutygodniowego by"aby, zdaniem S#du, równoznaczna
z formu"owaniem wymagania za"o$onej z góry fikcji
proceduralnej.
Proponowany art. 399 § 2 K.s.h. nie przyznaje radzie nadzorczej
prawa dowolnego zwo"ywania walnego zgromadzenia. Nale$y
bowiem odró$ni' istnienie pewnej abstrakcyjnej kompetencji
organu w strukturze spó"ki akcyjnej od sytuacji wyst#pienia
merytorycznych przes"anek uzasadniaj#cych skorzystanie przez
organ z tej kompetencji. Z obowi#zku cz"onków rady dzia"ania
w interesie spó"ki i przy dochowaniu nale$ytej staranno&ci wynika
nakaz koordynowania zwo"ywanych zgromadze) z zarz#dem oraz
uwzgl%dnienia okoliczno&ci z"o$enia wniosku o zwo"anie
zgromadzenia przez mniejszo&' tak, aby unikn#' niepotrzebnych
zgromadze), nara$aj#cych spó"k% i akcjonariuszy na zb%dne koszty.
Rada jako powiernik akcjonariuszy ma obowi#zek wspó"pracowa'

18
z zarz#dem dla dobra spó"ki. Nie mo$e zatem dowolnie korzysta'
z prawa zwo"ania zgromadzenia.
Konsekwentnie równie$ inne osoby, którym statut przyznaje prawo
zwo"ania zgromadzenia, powinny mie' mo$liwo&' uczynienia tego
samodzielnie, nie za& zwracania si% w pierwszej kolejno&ci do
zarz#du (art. 399 § 4 K.s.h.).
2. Zasadne jest przyznanie autonomicznego prawa zwo"ania
nadzwyczajnego walnego zgromadzenia akcjonariuszom
reprezentuj#cym co najmniej po"ow% kapita"u zak"adowego lub co
najmniej po"ow% ogó"u g"osów na walnym zgromadzeniu
(proponowany art. 399 § 3 K.s.h.). Prawo to mia"oby na celu
ochron% wi%kszo&ci akcjonariuszy przed przypadkami nielojalno&ci
ze strony cz"onków zarz#du i rady nadzorczej. W pewnych
sytuacjach funkcjonariusze mog# broni' si% przed gro$#cym im
odwo"aniem (np. b%d#cym wynikiem zmiany kontroli nad spó"k#)
lub wykorzystywa' konflikt mi%dzy akcjonariuszami w ten sposób,
$e b%d# odmawia' zwo"ania zgromadzenia, którego chce wi%kszo&'
kapita"owa.
Funkcji ochrony interesu wi%kszo&ci akcjonariuszy nie realizuje
dostatecznie uprawnienie do $#dania zwo"ania zgromadzenia,
przyznane mniejszo&ci (dotychczasowe art. 400 i 401 K.s.h.).
Z uprawnienia tego mo$e skorzysta', rzecz jasna, tak$e wi%kszo&'
akcjonariuszy. Zarz#d ma jednak prawo odmowy zwo"ania
zgromadzenia, co czyni koniecznym wyst#pienie przez
akcjonariuszy o uzyskanie upowa$nienia s#dowego. Zarz#d mo$e
próbowa' przy pomocy zabiegów proceduralnych (przed"u$anie
post%powania) lub w inny sposób utrudnia' wi%kszo&ci uzyskanie
upowa$nienia s#dowego. Tak$e cz"onkowie rady nadzorczej,
dzia"aj#cy we w"asnym interesie, mog# nie by' zainteresowani
wykonaniem uprawnienia przewidzianego art. 399 § 2 K.s.h.

19
Zasadne jest zatem, aby wi%kszo&' kapita"owa dysponowa"a
samodzielnym prawem zwo"ania zgromadzenia.
De lege lata wi%kszo&' akcjonariuszy reprezentowana na walnym
zgromadzeniu dysponuje prawem zwo"ania kolejnego
zgromadzenia. Zgodnie z art. 404 § 2 K.s.h. wniosek o zwo"anie
nadzwyczajnego walnego zgromadzenia mo$e zosta' uchwalony,
pomimo $e nie by" umieszczony w porz#dku obrad zgromadzenia.
Proponowany art. 399 § 3 K.s.h. przyznaje akcjonariuszom takie
uprawnienie tak$e poza obraduj#cym walnym zgromadzeniem.

V. Dzie) rejestracji uczestnictwa w walnym zgromadzeniu (record date)


1. Proponowany przepis art. 4061 stanowi implementacj% art. 7 ust. 2
dyrektywy. Artyku" 4061 stanowi, $e prawo uczestniczenia w walnym
zgromadzeniu spó"ki publicznej maj# tylko osoby b%d#ce
akcjonariuszami spó"ki na 16 dni przed dat# walnego zgromadzenia
(dzie) rejestracji uczestnictwa w walnym zgromadzeniu). Dzie)
rejestracji uczestnictwa w walnym zgromadzeniu jest jednolity dla
uprawnionych z akcji na okaziciela i akcji imiennych. Termin ten zosta"
ustalony po analizie czasu potrzebnego KDPW i firmom inwestycyjnym
na sporz#dzenie listy osób uprawnionych do udzia"u w walnym
zgromadzeniu oraz po analizie prawnoporównawczej.
Z analizy art. 7 ust. 3 dyrektywy wynika, $e dzie) rejestracji
uczestnictwa w walnym zgromadzeniu (record date) mo$e by' okre&lony
przez pa)stwo cz"onkowskie jako dzie) przypadaj#cy na 1 do 30 dni
przed walnym zgromadzeniem. dyrektywa nie okre&la, czy lub jaki
podmiot powinien wspomaga' spó"k% i jej akcjonariuszy w ustalaniu
prawa do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu. Jednak dyrektywa
stwierdza w preambule (pkt 2), $e pa)stwa cz"onkowskie powinny
wspiera' "atwe i skuteczne wykonywanie praw akcjonariuszy
wynikaj#cych z posiadania akcji z prawem g"osu. Celem dyrektywy jest

20
zatem wprowadzenie jednolitego mechanizmu, który u"atwi
akcjonariuszom wykonywanie praw przy jak najmniejszym ich
obci#$eniu czynno&ciami technicznymi. Szczegó"ow# analiz%
powy$szych zagadnie) prowadzi Corporate Action Joint Working
Group (Working Group), w której pracach bior# udzia" nast%puj#ce
organizacje: European Association of Listed Companies
(EuropeanIssuers), European Central Securities Depositories
Association (ECSDA), European Credit Sector Associations (ECSAs),
European Securities Forum (ESF), Federation or European Securities
Exchanges (FESE). Wst%pne wyniki tych prac zosta"y przedstawione
w wersji roboczej raportu z dnia 29 kwietnia 2008 r. Working Group
nie wypracowa"a jednolitego stanowiska w kwestii record date, gdy$
wyra!nie podzieli"a si% na dwie grupy – jedna grupa opowiada si% za
ustaleniem record date jak najbli$ej terminu walnego zgromadzenia,
druga grupa za ustaleniem record date jak najdalej (czyli do 30 dni)
przed tym terminem. Oznacza to, $e nie ma jednolitego standardu w tym
zakresie. Working Group natomiast jednoznacznie i zdecydowanie
rekomenduje standard, zgodnie z którym podmiot prowadz#cy depozyt
papierów warto&ciowych (w Polsce jest to obecnie KDPW – Krajowy
Depozyt Papierów Warto&ciowych S.A.) przekazuje spó"ce
zweryfikowan# przez siebie zbiorcz# list% akcjonariuszy posiadaj#cych
akcje na okaziciela, którzy zadeklarowali wol% uczestnictwa w walnym
zgromadzeniu i s# do tego uprawnieni (na podstawie stanu posiadania
akcji w record date). Lista powinna by' sporz#dzona na podstawie
informacji otrzymanych z poszczególnych podmiotów prowadz#cych
rachunki papierów warto&ciowych, na których s# rejestrowane akcje na
okaziciela (w Polsce s# to firmy inwestycyjne oraz banki powiernicze).
Poszczególne podmioty sporz#dzaj# natomiast jednostkowe zestawienia
na podstawie deklaracji sk"adanych przez akcjonariuszy.
ECSDA (Europejska Organizacja Centralnych Depozytów) opracowa"a
analiz%, z której wynika, $e obecnie wi%kszo&' centralnych depozytów

21
po&redniczy (w ró$nym zakresie) w obs"udze walnych zgromadze).
W Polsce KDPW po&redniczy w obs"udze wyp"at dywidendy oraz
wykonywania prawa poboru. Z rozmów przeprowadzonych w KDPW
wynika, $e KDPW deklaruje obs"ug% walnych zgromadze) oraz b%dzie
w stanie – do dnia implementacji dyrektywy – dokona' odpowiednich
modyfikacji systemów informatycznych, umo$liwiaj#cych bezpieczn#
realizacj% tego zadania z udzia"em firm inwestycyjnych i banków
powierniczych. Z KDPW otrzymano zestawienie obejmuj#ce 19 pa)stw
cz"onkowskich Unii Europejskiej, z którego wynika, $e w co najmniej
11 z nich do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu wymagane jest
blokowanie akcji (co zgodnie z dyrektyw# powinno zosta' zniesione).
W analizie tej wymieniono dwa kraje, w których funkcjonuje record
date. S# to Belgia, w której spó"ka wyznacza record date w terminie
mi%dzy 5 a 15 dni przed walnym zgromadzeniem, oraz Szwecja,
w której record date „normalnie” wypada na 10 dni przed walnym
zgromadzeniem. Wynika z tego, $e w tych dwóch pa)stwach nie
obowi#zuje obecnie jednolity termin record date, wymagany przez
dyrektyw%.
Przeprowadzono ponadto analiz% stanu prawnego w Niemczech. Przepis
§ 123 ust. 3 AktG (ustawa o spó"kach akcyjnych) obowi#zuj#cy w tym
brzmieniu od dnia 1 listopada 2005 r., okre&la record date na 21 dni
przed walnym zgromadzeniem oraz stwierdza, $e stosowne
za&wiadczenie musi zosta' przed"o$one w spó"ce nie pó!niej ni$ 7 dni
przed walnym zgromadzeniem. Mo$na przypuszcza', $e tak d"ugi
odst%p mi%dzy tymi terminami (14 dni) wynika z faktu, $e ci%$ar
dostarczenia za&wiadczenia do spó"ki spoczywa na akcjonariuszach.
Na podstawie powy$szej analizy opracowano projekt nowelizacji K.s.h.,
który realizuje standard rekomendowany przez Working Group.
Równocze&nie proponuje si% ustalenie record date na 16 dni przed
walnym zgromadzeniem, jako najkrótszy mo$liwy termin zapewniaj#cy

22
bezpieczne przekazanie spó"ce zweryfikowanej listy osób uprawnionych
do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu na podstawie z"o$onych
deklaracji oraz stanu posiadania akcji na okaziciela w record date.
Szczegó"owe wyliczenie poszczególnych terminów (licz#c od dnia
walnego zgromadzenia) przedstawiono poni$ej:
a) 3 dni powszednie – zgodnie z art. 407 § 1 lista akcjonariuszy
uprawnionych do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu przez tyle
dni powinna by' wy"o$ona w lokalu zarz#du spó"ki,
b) 7 dni (tydzie)) – art. 406 § 1 – termin z"o$enia akcji na okaziciela
w spó"ce niepublicznej,
c) 7 dni (tydzie)) – art. 4063 § 5 – termin przekazania spó"ce publicznej
przez KDPW zbiorczej listy uprawnionych; termin ten jest zgodny ze
wskazanym w pkt b powy$ej i nie mo$e by' skrócony,
uwzgl%dniaj#c mo$liwo&' wyst#pienia 2 (a nawet 3) dni
&wi#tecznych w tygodniu poprzedzaj#cym walne zgromadzenie,
d) 12 dni – art. 4063 § 6 – termin przekazania do KDPW przez firmy
inwestycyjne i banki powiernicze jednostkowych list uprawnionych;
wynikaj#ce z tego 5 dni (12-7) nakre&la czas niezb%dny dla KDPW
na zweryfikowanie otrzymanych danych oraz sporz#dzenie listy
zbiorczej – s# to 2 – 3 dni robocze z uwzgl%dnieniem 2 – 3 dni
&wi#tecznych,
e) 16 dni – art. 4061 § 1 – record date; wynikaj#ce z tego 4 dni (16-12)
nakre&laj# najkrótszy mo$liwy czas (z uwzgl%dnieniem dni
&wi#tecznych) na sporz#dzenie przez firmy inwestycyjne i banki
powiernicze jednostkowych list uprawnionych; przy obliczaniu tego
terminu uwzgl%dniono fakt, $e z jednej strony firmy inwestycyjne
b%d# mia"y krótszy termin ni$ KDPW na sporz#dzenie list
(uwzgl%dniaj#c dodatkowo fakt, $e akcjonariusze mog# sk"ada'
deklaracje do 1 dnia po record date), jednak mo$na si% spodziewa',

23
$e znacz#ca liczba akcjonariuszy z"o$y takie deklaracje wcze&niej
(art. 4063 § 2),
f) 26 dni – art. 4021 § 2 – termin og"oszenia o walnym zgromadzeniu;
termin ten wynika bezpo&rednio z art. 7 ust. 3 dyrektywy (8 dni
+ dzie) record date + dzie) og"oszenia).
Z powy$szych terminów wynikaj# dwa terminy po&rednie:
a) 18 dni – art. 401 § 2 – og"oszenie zmian w porz#dku obrad,
wprowadzonych przez akcjonariuszy; termin ten musi przypada'
przed record date (art. 6 ust. 2 dyrektywy), jednak mo$e by' bardzo
krótki, uwzgl%dniaj#c fakt, $e zmieniony porz#dek obrad jest od razu
dost%pny na stronie internetowej spó"ki, a wi%c dni &wi#teczne nie
ograniczaj# dost%pu do tych informacji,
b) 21 dni – art. 401 § 1 – zg"aszanie przez akcjonariuszy $#dania
uzupe"nienia porz#dku obrad. Zarz#d ma 3 dni (21-18) na
uwzgl%dnienie tego $#dania i og"oszenie zmienionego porz#dku
obrad.
2. Konsekwencj# regulacji dnia rejestracji s# przepisy art. 4062 i 4063.
W praktyce podstawowe znaczenie ma okre&lenie sposobu ustalenia
prawa do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu osób uprawnionych
z akcji na okaziciela. Ze wzgl%du na bezpiecze)stwo obrotu i ochron%
praw akcjonariuszy proponuje si% przyj#' dwie zasady:
a) decyzj% o umieszczeniu na li&cie akcjonariuszy na potrzeby ustalenia
listy uczestników walnego zgromadzenia powinien podejmowa'
– jak obecnie – akcjonariusz,
b) ostatecznie lista powinna by' sporz#dzona przez KDPW na
podstawie informacji otrzymanych od firm inwestycyjnych.
3. W celu realizacji tego modelu wprowadza si% instytucj% za&wiadczenia
o prawie do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu. Akcjonariusz
zg"asza stosowne $#danie w ustawowym terminie do firmy
inwestycyjnej prowadz#cej jego rachunek papierów warto&ciowych nie

24
pó!niej ni$ w dniu nast%pnym po record date. Chodzi o to, aby uzyska'
gwarancj%, $e wed"ug stanu na record date osoba $#daj#ca
za&wiadczenia by"a akcjonariuszem. Nast%pnie na podstawie wydanych
za&wiadcze) firma inwestycyjna sporz#dza list% akcjonariuszy, którym
wyda"a za&wiadczenia i przekazuje j# do KDPW. Na podstawie
informacji otrzymanych od firm inwestycyjnych KDPW sporz#dza
zbiorcz# list% osób uprawnionych do uczestnictwa w walnym
zgromadzeniu, które by"y akcjonariuszami w 16 dniu przed dat#
walnego zgromadzenia i przekazuje j# spó"ce. Tak przekazana lista jest
list# osób uprawnionych do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu.
4. Przepis art. 4064 stanowi implementacj% art. 7 ust. 1 lit. b dyrektywy.
Znosi on w odniesieniu do spó"ek publicznych zasad% zakazu obrotu
akcjami przez uczestników walnego zgromadzenia do zako)czenia
walnego zgromadzenia. Jest to zasada do&' dyskusyjna, ale zdaniem
prawodawcy unijnego ma ona s"u$y' aktywizacji akcjonariuszy do
udzia"u w walnym zgromadzeniu. Zasady tej nie wprowadza si%
w odniesieniu do spó"ek niepublicznych.

VI. Udzia" w walnym zgromadzeniu za po&rednictwem &rodków elektronicznych


1. Przepis art. 4065 stanowi implementacj% art. 8 dyrektywy. Wymaga
podkre&lenia, $e prawo europejskie nie nak"ada na spó"ki publiczne
obowi#zku organizacji walnych zgromadze) przy wykorzystaniu
&rodków elektronicznych, ale stwarza im jedynie prawo podj%cia takiej
decyzji. Ka$da spó"ka b%dzie zatem podejmowa' samodzielnie decyzj%,
czy i w jaki sposób skorzysta' z upowa$nienia ustawowego. Przepis jest
„neutralny technologicznie”, a wi%c nie narzuca $adnych rozwi#za)
technicznych.
2. Proponuje si%, aby podstaw# wykorzystania &rodków elektronicznych
przy organizacji walnego zgromadzenia by" statut spó"ki. Walne
zgromadzenie, uchwalaj#c zatem odpowiednie postanowienie statutu,

25
ma zagwarantowan# du$# dowolno&'. Jedynym ograniczeniem jest
wprowadzanie rozwi#za), które s# uzasadnione konieczno&ci#
identyfikacji akcjonariuszy i zapewnienia bezpiecze)stwa komunikacji
elektronicznej. Umo$liwienie uczestnictwa w walnym zgromadzeniu za
po&rednictwem internetu nie zwalnia jednak spó"ki z wyboru miejsca,
w którym b%dzie fizycznie przebywa" notariusz i prowadz#cy walne
zgromadzenie oraz ewentualnie cz"onkowie organów spó"ki (zarz#du
i rady nadzorczej). Projektowany przepis nie dopuszcza zatem
organizacji wirtualnych walnych zgromadze).
3. Dodatkowo proponuje si% wprowadzenie przepisu, który przes#dza
podnoszone obecnie w#tpliwo&ci odno&nie do tego, czy transmisja obrad
walnego zgromadzenia w czasie rzeczywistym zwalnia z wykonywania
obowi#zków informacyjnych okre&lonych w ustawie o ofercie. Celem
transmisji nie jest uchylenie tych obowi#zków.

VII. G"osowanie korespondencyjne


1. Pa)stwa cz"onkowskie powinny zezwoli' spó"kom publicznym na
oferowanie swoim akcjonariuszom mo$liwo&ci g"osowania
korespondencyjnego przed walnym zgromadzeniem (art. 12
dyrektywy). Regulacja krajowa mo$e zatem ogranicza' si% do
upowa$nienia. Pa)stwa cz"onkowskie nie musz# zobowi#zywa' spó"ek
do zaoferowania akcjonariuszom g"osowania korespondencyjnego.
Takie zobowi#zanie by"oby jednak dopuszczalne, poniewa$ dyrektywa
wyznacza tylko standard minimalny i nie uniemo$liwia pa)stwom
cz"onkowskim nak"adania dodatkowych wymogów na spó"ki ani
podejmowania innych dzia"a) w celu u"atwienia wykonywania praw
akcjonariuszy (art. 3 dyrektywy). W warunkach polskich nie wydaje si%
jednak wskazane zobowi#zywanie spó"ek publicznych do oferowania
akcjonariuszom g"osowania korespondencyjnego. Nale$y przyj#' t%
sam# metod% regulacyjn# co w przypadku zapewnienia akcjonariuszom

26
udzia"u w walnym zgromadzeniu za po&rednictwem &rodków
elektronicznych, sprowadzaj#c# si% do upowa$nienia spó"ek
i pozostawienia im swobody w kwestii skorzystania z nowych metod
wykonywania praw akcjonariuszy.
2. O dopuszczalno&ci oddania g"osu drog# korespondencyjn# powinien
rozstrzyga' regulamin walnego zgromadzenia (proponowany art. 4111
§ 1 K.s.h.). Poniewa$ omawiane zagadnienie stanowi szczegó"owy
aspekt problematyki wykonywania prawa g"osu, nie wydaje si%
konieczne wymaganie istnienia upowa$nienia w statucie spó"ki. Statut,
jako akt determinuj#cy podstawowe za"o$enia organizacji spó"ki, ma
regulowa' przede wszystkim uprawnienia akcjonariuszy, kompetencje
organów oraz relacje zachodz#ce mi%dzy organami. Problematyka
technicznego sposobu wykonywania kompetencji wewn#trz organu
powinna stanowi' materi% zarezerwowan# dla regulaminów. De lege
lata Kodeks spó"ek handlowych nie zawsze realizuje takie za"o$enie
(np. art. 388 § 3 K.s.h.). Jest to jednak konsekwencj# braku
wypracowania spójnej koncepcji systemu !róde" „prawa
wewn%trznego” w spó"kach akcyjnych. Rozwi#zanie przyj%te
w art. 4111 § 1 K.s.h. zapewnia po$#dan# elastyczno&'. Umo$liwienie
akcjonariuszom g"osowania drog# korespondencyjn# nie wymaga
przeprowadzenia zmiany statutu, ale decyzji podj%tej „zwyk"#” uchwa"#
walnego zgromadzenia (o ile statut nie ustanawia surowszych wymaga)
dla zmiany regulaminu).
3. Art. 4111 § 2 i 3 K.s.h. implementuj# art. 5 ust. 4 ak. 1 lit. e i ak. 2
dyrektywy. Spó"ka ma obowi#zek najpó!niej w dniu zwo"ania walnego
zgromadzenia udost%pni' na stronie internetowej formularze do
g"osowania drog# korespondencyjn#. Je$eli nie jest w stanie tego
uczyni', ma obowi#zek wys"a' formularze poczt# ka$demu
akcjonariuszowi na jego $#danie. Spó"ka powinna ponadto

27
niezw"ocznie zamieszcza' na stronie internetowej formularze
odnosz#ce si% do projektów uchwa" zg"oszonych przez akcjonariuszy.
Dyrektywa nie precyzuje koniecznej tre&ci formularzy. Tre&' t%
wskazuje art. 4023 § 3 K.s.h. Regulamin walnego zgromadzenia mo$e
przewidywa' inne elementy, jakie powinny zawiera' formularze. Wady
formalne dokumentu zawieraj#cego akt g"osowania
korespondencyjnego prowadz# do niewa$no&ci tego aktu (art. 4111 § 3
K.s.h.). Taka surowa sankcja ma ogranicza' spory co do wa$no&ci
g"osowania korespondencyjnego, a tym samym zwi%kszy' stabilno&'
uchwa" podejmowanych przy udziale g"osów oddanych
korespondencyjnie. Je$eli formularz nie zawiera koniecznych
elementów b#d! zosta" niew"a&ciwie wype"niony, g"os jest niewa$ny.
Powinno to sk"ania' spó"ki do starannego przygotowywania
formularzy. Spó"ki odpowiadaj# na zasadach ogólnych za szkody
wyrz#dzone akcjonariuszowi w nast%pstwie niew"a&ciwie
sporz#dzonych formularzy.
4. Proponowany art. 4112 § 1 K.s.h. pe"ni dwojak# funkcj%. Po pierwsze,
zakre&la nieprzekraczalny termin do g"osowania korespondencyjnego.
Termin ten wyznacza chwila zarz#dzenia g"osowania na walnym
zgromadzeniu co do okre&lonego punktu porz#dku obrad. Spó"ka ma
obowi#zek uwzgl%dni' wszystkie g"osy, które otrzyma"a do tej chwili.
Spó!nione g"osy nale$y pomin#'. Nie sposób bowiem dopu&ci' do
sytuacji, w której po przeprowadzeniu g"osowania nad okre&lonym
projektem uchwa"y przewodnicz#cy walnego zgromadzenia nie b%dzie
w stanie stwierdzi' jednoznacznie i ostatecznie, czy podj%to uchwa"%,
poniewa$ b%dzie zmuszony nast%pczo uwzgl%dni' g"osy oddane in
absentia, b%d#ce jeszcze „w drodze” do spó"ki. Przewodnicz#cy pomija
spó!nione g"osy. Po drugie, art. 4112 § 1 K.s.h. przyjmuje fikcj% prawn#
obecno&ci na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy, którzy oddali g"osy
drog# korespondencyjn#. G"osy oddane korespondencyjnie powinny

28
bowiem zosta' uwzgl%dnione na potrzeby ustalenia kworum na walnym
zgromadzeniu. Podobne rozwi#zanie przyjmuje art. L 225 – 107 I
francuskiego kodeksu handlowego. G"osowanie korespondencyjne jest
tym samym zrównywane z g"osowaniem przez akcjonariusza osobi&cie
lub za po&rednictwem pe"nomocnika.
5. Art. 4112 § 2 K.s.h. pe"ni funkcj% przepisu porz#dkowego,
adresowanego do zarz#du spó"ki oraz przewodnicz#cego walnego
zgromadzenia i podleg"ego tym osobom personelu. G"osy oddane
korespondencyjne nie powinny by' ujawniane przed g"osowaniem na
walnym zgromadzeniu. Informacje o sposobie g"osowania
korespondencyjnego mog"yby bowiem by' wykorzystywane do
wp"ywania na zachowania innych akcjonariuszy. G"osowanie
korespondencyjne nie powinno umo$liwia' uzyskania przewagi
informacyjnej przez niektórych akcjonariuszy, zarz#dców czy
przewodnicz#cego walnego zgromadzenia. Zgodnie z pkt 12 Motywów
Dyrektywy „o terminie, w jakim organowi administruj#cemu,
zarz#dzaj#cemu lub nadzorczemu oraz opinii publicznej ujawniane s#
g"osy oddane przed walnym zgromadzeniem korespondencyjnie lub
drog# elektroniczn#, stanowi#cym wa$ny element "adu korporacyjnego,
mog# decydowa' pa)stwa cz"onkowskie”. Jednocze&nie, ju$ po
og"oszeniu wyników g"osowania, akcjonariusze obecni na walnym
zgromadzeniu powinni mie' mo$liwo&' zapoznania si% ze sposobem
g"osowania akcjonariuszy, którzy skorzystali z trybu
korespondencyjnego. G"osowanie na walnym zgromadzeniu, niezale$nie
od przyj%tej metody komunikacji, jest bowiem zasadniczo jawne
(art. 420 § 1 K.s.h.).
6. G"osowanie przez akcjonariusza drog# korespondencyjn# nie powinno
pozbawia' go prawa zaskar$enia uchwa"y, co do której zg"osi" sprzeciw.
Uzasadnia to tre&' art. 4112 § 3 K.s.h.

29
7. Zgodnie z pkt 9 Motywów Dyrektywy, wprowadzenie g"osowania
korespondencyjnego „nie powinno uniemo$liwia' pa)stwom
cz"onkowskim przyj%cia przepisów maj#cych zapewni', $e wyniki
g"osowania we wszystkich przypadkach b%d# odzwierciedla' intencje
akcjonariuszy, w tym przepisów dotycz#cych sytuacji, w których po
oddaniu g"osu przez akcjonariusza drog# korespondencyjn# lub
elektroniczn# zaistnia"y lub zosta"y ujawnione nowe okoliczno&ci”.
Postulat ten realizuje art. 4112 § 4 K.s.h. Akcjonariusz mo$e, a$ do
chwili zarz#dzenia g"osowania na walnym zgromadzeniu, odwo"a'
o&wiadczenie zawieraj#ce akt g"osowania i odda' nowy g"os
korespondencyjnie, wzgl%dnie g"osowa' osobi&cie lub przez
pe"nomocnika podczas walnego zgromadzenia.
8. G"osy oddane korespondencyjnie nie mog# pozosta' tajne, poniewa$
w fazie liczenia g"osów jest konieczna identyfikacja osób
akcjonariuszy, którzy oddali g"osy w tym trybie. W przypadku
g"osowania korespondencyjnego nie jest zatem mo$liwe zrealizowanie
dyspozycji art. 420 § 2 K.s.h. Czyni to koniecznym rozstrzygni%cie
relacji zachodz#cych mi%dzy trybem g"osowania korespondencyjnego
a trybem g"osowania tajnego. Proponowany art. 4112 § 5 zd. 1 K.s.h.
przyjmuje jako zasad% dopuszczalno&' g"osowania korespondencyjnego
w sprawach, w których Kodeks spó"ek handlowych wymaga tajnego
g"osowania, chyba $e zakazuje tego regulamin walnego zgromadzenia.
Akcjonariusz g"osuj#cy korespondencyjnie nie mo$e, rzecz jasna,
podwa$a' ex post skuteczno&ci podj%tych uchwa" z powo"aniem si% na
obowi#zek g"osowania tajnego. W celu usuni%cia w#tpliwo&ci
wprowadza si% zasad%, $e oddanie g"osu korespondencyjnie jest
równoznaczne ze zgod# akcjonariusza na rezygnacj% z tajnego trybu
g"osowania (art. 4112 § 5 zd. 2 K.s.h.).

30
VIII. G"osowanie przez pe"nomocnika
A. Uwagi ogólne
Zmiany wprowadzone do art. 412 – 413 K.s.h. oraz nowe przepisy
art. 4113, 4121 i 4122 K.s.h. s"u$# implementacji art. 10 i 11
dyrektywy. Celem dyrektywy jest aktywizacja akcjonariuszy przez
umo$liwienie im swobodnego i technicznie nieskomplikowanego
ustanawiania pe"nomocników na walnym zgromadzeniu. Wszelkie
nadmierne ograniczenia i niedogodno&ci zwi#zane z pos"ugiwaniem
si% pe"nomocnikami powinny dlatego zosta' zniesione. Artyku"y 10
i 11 dyrektywy czyni# koniecznym znacz#ce zmiany dotychczasowych
zasad wynikaj#cych z Kodeksu spó"ek handlowych.
B. Zakaz ograniczania prawa akcjonariuszy do ustanawiania
pe"nomocników
W celu usuni%cia w#tpliwo&ci i uzyskania stanu pe"nej zgodno&ci
Kodeksu spó"ek handlowych z prawem europejskim jest konieczne
wprowadzenie wyra!nego zakazu ograniczania prawa akcjonariuszy
do ustanawiania pe"nomocników na walnym zgromadzeniu oraz
zakazu ograniczania liczby pe"nomocników (art. 412 § 2 K.s.h.).
Przepis ten implementuje art. 10 ust. 1 ak. 2 dyrektywy. De lege lata
polska doktryna jest podzielona w kwestii dopuszczalno&ci
wprowadzenia statutowych ogranicze) ustanawiania pe"nomocników
na walnym zgromadzeniu. Proponowany przepis rozstrzyga t%
kontrowersj%. Zasadne jest, aby komentowana norma znalaz"a
zastosowanie nie tylko do spó"ek publicznych, ale tak$e do spó"ek
prywatnych. Ograniczenia ustanawiania pe"nomocników nale$y
bowiem uzna' za sprzeczne z natur# spó"ki akcyjnej (art. 304 § 4
K.s.h.), jako spó"ki inwestycyjnej, zak"adaj#cej kapita"owy charakter
uczestnictwa i zredukowanie do minimum osobistych wi%zi
akcjonariuszy ze spó"k#. Pos"ugiwanie si% pe"nomocnikami na walnym
zgromadzeniu stanowi zrozumia"# praktyk% i odpowiada

31
oczekiwaniom akcjonariuszy. Statut nie powinien dlatego utrudnia'
akcjonariuszom korzystania z tego prawa.
Rozstrzygni%ciu potencjalnych w#tpliwo&ci s"u$y równie$
proponowany art. 412 § 3 K.s.h. Pozycja prawna pe"nomocnika na
walnym zgromadzeniu powinna zosta' zrównana z pozycj#
akcjonariusza. Przepis implementuje art. 10 ust. 1 ak. 1 zd. 2
dyrektywy.
Dyrektywa zakazuje pa)stwom cz"onkowskim ograniczania udzielania
substytucji przez pe"nomocnika ustanowionego na walne
zgromadzenie. Wskazuje na to po&rednio art. 10 ust. 3 lit. c dyrektywy.
Przepis ten stanowi, $e pa)stwa cz"onkowskie mog# ograniczy' lub
wykluczy' udzielenie dalszego pe"nomocnictwa tylko wtedy, gdy
pe"nomocnik jest dotkni%ty konfliktem interesów. A contrario zatem
w pozosta"ych przypadkach pa)stwa cz"onkowskie nie mog#
zakazywa' pe"nomocnikom akcjonariuszy substytucji. De lege lata nie
jest w pe"ni jasne, czy prawo polskie zezwala na udzielenie substytucji
pe"nomocnikowi ustanowionemu na walne zgromadzenie.
Pe"nomocnictwo do zast%powania akcjonariusza na walnym
zgromadzeniu nie jest bowiem klasycznym pe"nomocnictwem w
rozumieniu Kodeksu cywilnego, do którego mo$na stosowa' wprost
art. 106 K.c. o substytucji. Pe"nomocnictwo przewidziane w art. 412
K.s.h. upowa$nia do dokonywania czynno&ci faktycznych (udzia"
w zgromadzeniu, zabieranie g"osu podczas dyskusji na zgromadzeniu)
oraz do specyficznego aktu organizacyjnego w postaci oddania g"osu,
który trudno uzna' za klasyczn# czynno&' prawn#. Przepisy Kodeksu
cywilnego o pe"nomocnictwie mo$na dlatego stosowa' do
pe"nomocnictwa na walnym zgromadzeniu jedynie w drodze analogii.
W celu usuni%cia w#tpliwo&ci proponuje si% dlatego wprowadzenie
art. 412 § 4 K.s.h., zezwalaj#cego na udzielenie dalszego
pe"nomocnictwa. Przepis ten pozostaje w zwi#zku z art. 4122 § 3 zd. 3

32
K.s.h., wykluczaj#cym substytucj% w sytuacji, gdy pe"nomocnik
znajduje si% w potencjalnym konflikcie interesów.
C. Pe"nomocnicy znajduj#cy si% w konflikcie interesów
1. Kodeks spó"ek handlowych wyklucza cz"onków zarz#du
i pracowników spó"ki z kr%gu pe"nomocników akcjonariuszy
(art. 412 § 3 K.s.h.). Jest to podyktowane konfliktem interesów,
w jakim znajduj# si% zarz#dcy i podlegli im hierarchicznie
pracownicy. Ustawodawca zapobiega sytuacji, w której cz"onek
zarz#du, dzia"aj#c jako pe"nomocnik akcjonariusza, móg"by np.
g"osowa' w sprawie udzielenia samemu sobie absolutorium czy
ustalenia wysoko&ci w"asnego wynagrodzenia. Dyrektywa nie
zezwala jednak na utrzymanie takiego zakazu w spó"kach
publicznych. Zakaz ustanawiania cz"onków organów czy
pracowników spó"ki pe"nomocnikami na walnym zgromadzeniu
jest postrzegany w kategoriach niepo$#danego ograniczenia praw
akcjonariuszy. Ustawodawca europejski przyznaje pierwsze)stwo
postulatowi zapewnienia akcjonariuszom nieskr%powanego dost%pu
do instytucji pe"nomocnictwa, za& problem konfliktu interesów
stara si% rozwi#za' w inny sposób. Pe"nomocnikami mog# by'
dlatego nawet cz"onkowie zarz#du i pracownicy spó"ki. Dyrektywa
zezwala jedynie na wprowadzenie enumeratywnie wskazanych
instrumentów "agodz#cych konflikty interesów (art. 10 ust. 3 ak. 1
dyrektywy). Polegaj# one na:

!" obowi#zku ujawnienia przez pe"nomocnika okoliczno&ci


wskazuj#cych na istnienie konfliktu interesów,

!" obowi#zku uzyskania przez pe"nomocnika instrukcji, co do


sposobu g"osowania i obowi#zku g"osowania zgodnie
z instrukcjami,

!" zakazie udzielenia substytucji przez pe"nomocnika,

33
!" ograniczeniu pe"nomocnictwa wy"#cznie do jednego walnego
zgromadzenia.
Wskazane jest wprowadzenie w prawie polskim wszystkich
instrumentów (ogranicze)), na które zezwala dyrektywa
(proponowany art. 4122 § 3 i 4 K.s.h.). Istnieje bowiem realna
potrzeba zapobiegania przypadkom nadu$ywania udzielonych
pe"nomocnictw przez osoby znajduj#ce si% w konflikcie interesów.
Ograniczenia powinny dotyczy' nie tylko cz"onków zarz#du
i pracowników, jak ma to miejsce obecnie (art. 412 § 3 K.s.h.), ale
równie$ cz"onków rady nadzorczej i likwidatorów spó"ki.
Ograniczeniami nale$y obj#' tak$e cz"onków organów podmiotów
zale$nych od spó"ki oraz pracowników tych podmiotów. Wskazane
osoby znajduj# si% bowiem w podobnym konflikcie interesów, co
cz"onkowie organów samej spó"ki. Na rozwi#zanie takie zezwala
art. 10 ust. 3 ak. 2 dyrektywy.
2. Dyrektywa wymusza tak$e pewne zmiany art. 413 K.s.h. Przepis
ten zakazuje bowiem akcjonariuszowi g"osowa' w charakterze
pe"nomocnika przy podj%ciu uchwa" dotycz#cych jego
odpowiedzialno&ci wobec spó"ki, w tym udzielenia absolutorium,
zwolnienia ze zobowi#zania wobec spó"ki oraz sporu mi%dzy nim a
spó"k#. Zakaz ten jest niedopuszczalny w &wietle dyrektywy,
poniewa$ prowadzi do ograniczenia kr%gu osób, które
akcjonariusze mog# ustanawia' jako pe"nomocników (art. 10 ust. 1
ak. 2 dyrektywy). Postuluje si% dlatego wprowadzenie nowego
art. 413 § 2 K.s.h., zwalniaj#cego akcjonariuszy spó"ek
publicznych spod zakazu wyst%powania w charakterze
pe"nomocników. Akcjonariusz jest w tej sytuacji
„kwalifikowanym” pe"nomocnikiem i podlega dlatego
analogicznym restrykcjom, co cz"onkowie organów i pracownicy
spó"ki (art. 4122 § 3 i 4 K.s.h.).

34
Zmiany nie wymaga natomiast zakaz wykonywania przez
akcjonariusza prawa g"osu przez pe"nomocnika w sprawach
wskazanych w art. 413 K.s.h. Zakaz ten pozostaje zgodny
z dyrektyw#. Dyrektywa nie odnosi si% do ogranicze) prawa g"osu
samych akcjonariuszy. Ograniczenie prawa pos"ugiwania si%
pe"nomocnikiem jest w tym przypadku jedynie nast%pstwem zakazu
adresowanego do akcjonariusza.
D. Niejednolite g"osowanie
1. Dyrektywa zezwala, by pe"nomocnik umocowany przez kilku
akcjonariuszy g"osowa" odmiennie z akcji ka$dego z tych
akcjonariuszy (art. 10 ust. 5 dyrektywy). Przepis ten implementuje
do prawa polskiego proponowany art. 412 § 5 K.s.h.
Je$eli akcjonariusz posiada akcje zapisane na wi%cej ni$ jednym
rachunku papierów warto&ciowych, mo$e ustanowi' oddzielnych
pe"nomocników do wykonywania praw z akcji zapisanych na
ka$dym z rachunków (art. 10 ust. 2 ak. 2 dyrektywy).
2. Dyrektywa pozostawia natomiast pa)stwom cz"onkowskim
rozstrzygni%cie, czy pe"nomocnicy ustanowieni do
poszczególnych rachunków mog# g"osowa' w zró$nicowany
sposób. Proponuje si% wyra!ne przes#dzenie w prawie polskim
dopuszczalno&ci takiego zró$nicowanego g"osowania przez
generalne potwierdzenie dopuszczalno&ci niejednolitego
g"osowania przez akcjonariusza wykonuj#cego prawa g"osu
osobi&cie lub przez pe"nomocnika (art. 4113 K.s.h.).
3. W &wietle nie tylko dyrektywy, ale tak$e przes"anek natury
celowo&ciowej wynikaj#cych z wymaga) wspó"czesnego obrotu
oraz zasady autonomii woli osoby prawa prywatnego, pogl#d
o zakazie podzia"u g"osów (tzw. zakaz split votingu) jest nie do
utrzymania. Argument podnoszony przez znacz#c# cz%&' polskiej
doktryny, stosownie do którego, skoro prawo g"osu wykonuje

35
akcjonariusz, a wi%c akcja „nie g"osuje” sama, to akcjonariusz
mo$e g"osowa' wy"#cznie w sposób jednolity, jest dogmatycznie
nieprzekonuj#cy oraz, jak by"a mowa, pozostaj#cy w ra$#cej
sprzeczno&ci z wymogami wspó"czesnego obrotu i zasady
autonomii woli osoby prawa prywatnego.
4. Przeciwnicy split votingu podnosz#, $e g"osowanie przez
akcjonariusza w tej samej sprawie jednocze&nie „za” i „przeciw”,
a tak$e cz%&ciowe wstrzymanie si% od g"osu, jest dzia"aniem
nieracjonalnym. Jak si% wydaje prowadzi to do sformu"owania
tezy, $e racjonalny ustawodawca nie móg" dopu&ci' do
stosowania nieracjonalnych instytucji prawnych, a wi%c split
votingu. Autorzy odwo"uj#cy si% do takich argumentów nie
zauwa$aj#, $e prawo nie nakazuje dzia"a' rozs#dnie lub
racjonalnie, ale nakazuje dzia"anie zgodne z prawem,
a w wypadkach okre&lonych w przepisach, zgodnie z dobrymi
obyczajami (zasadami wspó"$ycia spo"ecznego). Ograniczeniem
wykonywania prawa w"asno&ci, co obejmuje tak$e prawa
maj#tkowe do jakich zaliczaj# si% akcje, nie jest rozs#dek lub
racjonalno&' dzia"ania. Z zasady autonomii woli jednostki
wynika, $e ograniczanie jej praw odwo"uj#ce si% do tego, czy
dzia"a ona racjonalnie lub rozs#dnie, stanowi podwa$enie jej
konstytucyjnego prawa. Granic# wolno&ci jest wolno&' innych,
a nie ocena czy kto& dzia"a racjonalnie lub rozs#dnie. Prawo
dopuszcza dzia"ania nieracjonalne i nierozs#dne tak d"ugo, jak
d"ugo nie zagra$a to prawu innej osoby lub nie narusza przepisów
prawa. Konstytucyjnym prawem jednostki jest tak$e prawo do
dzia"ania nieracjonalnego lub nierozs#dnego w granicach
obowi#zuj#cych przepisów prawa.
5. Wymaga zwrócenia uwagi, $e z analizy przepisów K.s.h. wynika,
$e ju$ de lege lata nie ma przepisu, który pozwala"by

36
wyprowadzi' norm% post%powania nakazuj#c# jednolite
g"osowanie z wi%cej ni$ jednej akcji. Zarówno z przepisów K.s.h.,
jak z uchylonych ju$ przepisów K.h., wynika teza wr%cz
odmienna. Art. 411 § 1 zd. 1 K.s.h., b%d#cy odpowiednikiem
art. 404 K.h., stanowi wyra!nie, $e akcja daje prawo do jednego
g"osu na walnym zgromadzeniu. Skoro zatem prawo g"osu, co
wydaje si% bezsporne, jest prawem zwi#zanym z akcj#, a nie
z osob# akcjonariusza, to brak jest podstaw, aby wprowadza'
jakiegokolwiek rodzaju ograniczenia w sposobie wykonywania
prawa g"osu przez akcjonariusza, które nie wynikaj# z przepisów
ustawy lub postanowie) statutu, je$eli zezwala na to ustawa.
Prawo g"osu „idzie” za akcj#, co oznacza, $e akcjonariusz g"osuje
„posiadanymi akcjami”. Nie istnieje zatem dylemat wymagaj#cy
rozstrzygni%cia czy na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy
g"osuje akcjonariusz czy g"osuje akcja. Status akcjonariusza jest
tak &ci&le powi#zany z posiadaniem akcji, $e u$ywaj#c pewnej
konwencji terminologicznej, za poprawne nale$y uzna'
twierdzenie, $e na walnym zgromadzeniu g"osuje akcja
z zastrze$eniem, $e prawo g"osu jest „uruchamiane” przez
akcjonariusza jako „w"a&ciciela” akcji. Prowadzi to do wniosku,
$e z prawnego punktu widzenia termin „g"osuje akcja” jest
synonimem terminu „g"osuje akcjonariusz” i na odwrót. Liczba
g"osów przys"uguj#cych akcjonariuszowi wynika z liczby g"osów
przypadaj#cych na akcje.
Zasada, $e prawo g"osu „idzie” za akcj# oznacza, $e liczba g"osów
akcjonariusza zale$y od liczby g"osów inkorporowanych
w posiadanych przez niego akcjach. Ka$da akcja jest
autonomiczna w tym sensie, $e przy analizowaniu liczby g"osów
przys"uguj#cych akcjonariuszowi sumuje si% liczb% g"osów
przypadaj#cych na posiadane przez niego akcje. Zasada
autonomiczno&ci ka$dej akcji, jako odr%bnego prawa

37
udzia"owego, które "#cznie z innymi akcjami posiadanymi przez
danego akcjonariusza sk"ada si% na sum% przys"uguj#cych mu
praw udzia"owych, znajduje odzwierciedlenie w prawie
akcjonariusza do: uczestnictwa w walnym zgromadzeniu,
rejestracji wszystkich lub cz%&ci posiadanych akcji na oznaczone
walne zgromadzenie oraz podejmowania podczas walnego
zgromadzenia decyzji o wykonywaniu prawa g"osu z akcji
zarejestrowanych na to zgromadzenie. Akcjonariusz posiadaj#cy
akcje na okaziciela mo$e nie by' zainteresowany faktem
ujawnienia posiadanych akcji lub liczby posiadanych akcji. W
zwi#zku z tym nie musi on w ogóle uczestniczy' w walnym
zgromadzeniu, co oznacza rezygnacj% z wykonywania prawa
g"osu. Akcjonariusz mo$e zarejestrowa' na walnym
zgromadzeniu liczb% akcji mniejsz# od faktycznie posiadanej,
podejmuj#c w ten sposób decyzj% o g"osowaniu wy"#cznie
cz%&ci# posiadanych akcji. Ponadto w czasie walnego
zgromadzenia akcjonariusz ma prawo podj#' decyzj%, $e nie
b%dzie uczestniczy" w g"osowaniu.
Skoro zatem akcjonariusz mo$e nie wykonywa' w ogóle prawa
g"osu lub wykonywa' go wy"#cznie z cz%&ci posiadanych akcji, to
brak jest uzasadnienia, aby zakazywa' mu g"osowania w sposób
niejednolity. Argument, $e akcjonariusz zachowuje si%
nieracjonalnie, poniewa$ os"abia w ten sposób swoj# pozycj%
w spó"ce i wp"yw na podejmowane uchwa"y, znajduje
zastosowanie tak$e do przypadku, gdy akcjonariusz rezygnuje
z wykonywania prawa g"osu w ca"o&ci lub w cz%&ci. Prawo g"osu
jest uprawnieniem wynikaj#cym z akcji, co prowadzi do wniosku,
$e na akcjonariuszu nie ci#$y obowi#zek wykonywania prawa
g"osu ani okre&lony sposób g"osowania. Wy"#cznie akcjonariusz
mo$e oceni' czy wykonywanie oraz sposób wykonywania prawa
g"osu z posiadanych akcji jest sprzeczny z jego interesami

38
i os"abia jego pozycj% w spó"ce. Z punktu widzenia natury spó"ki
kapita"owej nie ma znaczenia czy oraz w jaki sposób akcjonariusz
wykonuje prawo g"osu, ale tre&' uchwa"y podj%tej przez walne
zgromadzenie i wynikaj#ce z niej skutki dla spó"ki oraz innych
akcjonariuszy. Interes spó"ki oraz innych akcjonariuszy jest
wystarczaj#co zabezpieczony przez mechanizm prawny
zaskar$ania uchwa" walnego zgromadzenia. Z prawnego punktu
widzenia sposób g"osowania z posiadanych akcji jest zatem
oboj%tny. W tym uj%ciu oboj%tna (pozbawiona znaczenia
prawnego) jest tak$e ocena czy akcjonariusz dzia"a racjonalnie
czy nieracjonalnie.
6. Je$eli akcjonariusz wykonuje prawo g"osu z posiadanych akcji
osobi&cie argument natury celowo&ciowej, $e g"osowanie
jednocze&nie „za” i „przeciw” jest zachowaniem nieracjonalnym,
tylko pozornie wydaje si% oczywisty. Mo$na bowiem wskaza'
przypadki, kiedy g"osowanie jednocze&nie „za” i „przeciw” jest
uzasadnione.
Dotyczy to w szczególno&ci instytucji powiernictwa
wykorzystywanej powszechnie w praktyce rynku kapita"owego.
Stosunek powiernictwa polega na dokonaniu przysporzenia
(powierzenia) prawa na rzecz powiernika (przyjmuj#cy
przysporzenie) z zastrze$eniem, $e powiernik wyst%puj#cy wobec
osób trzecich, jako wy"#czny podmiot powierzonego mu prawa,
zobowi#zuje si% wobec powierzaj#cego (dokonuj#cego
przysporzenia) do takiego zachowania (dzia"anie lub zaniechanie),
które wynika z celu i przedmiotu umowy zawartej mi%dzy
powierzaj#cym a powiernikiem. Powiernik, podobnie jak zast%pca
po&redni, zajmuje w stosunku zewn%trznym pozycj%
wykonuj#cego nale$ne mu prawa oraz ci#$#ce na nim obowi#zki,
ale na mocy "#cz#cego go z powierzaj#cym stosunkiem

39
obligacyjnym nakazane jest mu lub zakazane czynienie
w okre&lony sposób u$ytku z przys"uguj#cej mu w ramach jego
prawa podmiotowego kompetencji. Konstrukcja powiernictwa
w stosunkach „w"asno&ciowych” spó"ki akcyjnej odpowiada
istocie czynno&ci powierniczych, która polega na tym, $e jedna
strona dokonuje na rzecz drugiej przysporzenia prawa w celu
osi#gni%cia pewnego celu gospodarczego, druga za& zobowi#zuje
si% do niekorzystania z tego prawa w zakresie wykraczaj#cym
poza ten cel. Instytucja powiernictwa jest wykorzystywana przy
po&rednim nabywaniu akcji spó"ki przy wykorzystaniu
instrumentu finansowego, jakim s# kwity depozytowe. W roli
powiernika wyst%puje bank depozytariusz, który nabywa akcje
spó"ki. Bank ten, z punktu widzenia przepisów K.s.h. jest
jedynym podmiotem maj#cym status akcjonariusza uprawnionym
do wykonywania wynikaj#cych st#d praw korporacyjnych, w tym
prawa g"osu i prawa do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu.
Mi%dzy bankiem depozytariuszem a inwestorem jest zawierana
umowa, na podstawie której inwestor nabywa kwity depozytowe
emitowane przez bank, inkorporuj#ce prawa do akcji spó"ki. Bank
depozytariusz zobowi#zuje si% wobec inwestora do:
reprezentowania jego interesów jako “faktycznego
akcjonariusza”, co obejmuje m.in. wykonywanie prawa g"osu
zgodnie z dyspozycjami inwestora; przekazywania na jego
rachunek wszelkich &wiadcze) spó"ki na rzecz akcjonariuszy (np.
wyp"ata dywidendy); wykonywania prawa poboru stosownie do
polece) inwestora. Ponadto bank zobowi#zuje si% do wykupu
kwitów depozytowych po ustalonej cenie rynkowej lub zamiany
ich na akcje, w zwi#zku z którymi zosta"y wystawione. Innymi
s"owy bank depozytariusz jest akcjonariuszem dzia"aj#cym
w imieniu w"asnym, ale na cudzy rachunek (nabywcy kwitów),
co przypomina stosunek zast%pstwa po&redniego. W zamian za

40
swoje us"ugi bank depozytariusz pobiera wynagrodzenie.
Niejednolite g"osowanie przez powiernika (np. bank
depozytariusz) jest zatem uzasadnione i typowe, je$eli jest on
powiernikiem akcji dla wi%cej ni$ jednej osoby. Spoczywa
bowiem na nim obowi#zek kontraktowy dzia"ania, w tym
wykonywania prawa g"osu, zgodnie z instrukcj# otrzyman# od
powierzaj#cego. Nie mo$na przy tym wykluczy', $e powiernik,
oprócz akcji „przekazanych” mu w powiernictwo, posiada
jednocze&nie pakiet akcji w danej spó"ce nabyty we w"asnym
imieniu i we w"asnym interesie. Z takiego pakietu akcji powiernik
ma prawo g"osowa' w sposób odmienny ni$ z pakietu akcji
oddanych mu w powiernictwo, w stosunku do których wi#$# go
instrukcje powierzaj#cego.
Racjonalne uzasadnienie niejednolitego osobistego wykonywania
prawa g"osu przez akcjonariusza z posiadanych akcji nie
ogranicza si% wy"#cznie do instytucji powiernictwa.
Uzasadnieniem gospodarczym takiego zachowania mog# by'
umowy wi#$#ce akcjonariusza w zakresie dotycz#cym cz%&ci
posiadanych przez niego akcji oznaczonej spó"ki, które nakazuj#
mu wykonywa' prawo g"osu w okre&lony sposób (np. zgodnie
z instrukcjami osoby trzeciej zwi#zanej z nim stosunkiem
kontraktowym). Obejmuje to np. przypadek, gdy akcjonariusz
ustanawia prawo pierwokupu lub inne prawo pierwsze)stwa
nabycia cz%&ci posiadanego przez niego pakietu akcji albo
ustanawia na cz%&ci posiadanych akcji zastaw lub u$ytkowanie.
W ka$dym z podanych przyk"adów strony mog# umówi' si%, $e
przez czas wi#$#cego ich stosunku kontraktowego, akcjonariusz
b%dzie wykonywa" prawo g"osu z cz%&ci posiadanego przez niego
pakietu akcji obj%tego umow# pierwsze)stwa nabycia akcji,
zastawu lub u$ytkowania, zgodnie z instrukcjami drugiej strony
umowy. Z pozosta"ego pakietu akcji, który jest w posiadaniu

41
akcjonariusza lub z akcji, które nab%dzie on w przysz"o&ci,
akcjonariusz mo$e wykonywa' prawo g"osu wedle w"asnego
uznania nie b%d#c zwi#zany $adnymi ograniczeniami czy
zakazami umownymi. Ograniczenia i zakazy wykonywania prawa
g"osu wynikaj#ce ze stosunku kontraktowego "#cz#cego
akcjonariusza, nie wywieraj# skutku w stosunkach spó"ki, ale
niewykonywanie lub wykonywanie ich w sposób nienale$yty
nara$a go na odpowiedzialno&ci odszkodowawcz# ex contractu.
Co prawda mo$na podnie&' zarzut, $e istnieje mo$liwo&', aby
zastawnik lub u$ytkownik wykonywali prawo g"osu samodzielnie
na podstawie art. 340 § 1 K.s.h., co wy"#cza problem
niejednolitego g"osowania, ale, po pierwsze, nie obejmuje to akcji
na okaziciela, po drugie, statut mo$e przewidywa' zakaz
przyznawania prawa g"osu zastawnikowi lub u$ytkownikowi albo
uzale$ni' przyznanie takiego uprawnienia od zgody okre&lonego
organu spó"ki (art. 340 § 2 K.s.h.), a, po trzecie, nie obejmuje to
akcji dopuszczonych do publicznego obrotu (art. 340 § 3 K.s.h.).
7. Niezale$nie od podanych powy$ej przyk"adów akcjonariusz mo$e
by' zainteresowany wykonywaniem prawa g"osu w sposób
niejednolity, aby zaj#' neutralne stanowisko wobec zwolenników
i przeciwników podj%cia okre&lonej uchwa"y przez walne
zgromadzenie. Brak udzia"u w g"osowaniu lub wstrzymanie si% od
g"osu w oznaczonych przypadkach mo$e by' korzystne dla
zwolenników lub przeciwników danej uchwa"y. Je$eli uchwa"a
wymaga uzyskania bezwzgl%dnej wi%kszo&ci g"osów (zasada
ogólna) lub kwalifikowanej wi%kszo&ci g"osów (gdy tak stanowi
ustawa lub statut), g"os wstrzymuj#cy si% jest równoznaczny
z g"osem przeciwnym. W przypadku gdy podj%cie uchwa"y
wymaga kworum, brak udzia"u w g"osowaniu sprzyja
przeciwnikom uchwa"y. W takiej sytuacji akcjonariusz, który nie
zamierza wspiera' ani zwolenników ani przeciwników uchwa"y,

42
aby osi#gn#' swój cel (bycie neutralnym) powinien wzi#' udzia"
w g"osowaniu oraz g"osowa' po"ow# posiadanych g"osów „za”,
a druga po"ow# posiadanych g"osów „przeciw”. Zachowanie
takie, cho' w okoliczno&ciach konkretnego przypadku mo$e by'
oceniane jako ekscentryczne, jest z subiektywnego punktu
widzenia tego akcjonariusza zachowaniem racjonalnym.
8. W sytuacji, gdy akcjonariusz posiadaj#cy wi%ksz# liczb% akcji
wykonuje prawo g"osu z cz%&ci akcji osobi&cie, a z cz%&ci przez
pe"nomocników albo z ca"o&ci przez ró$nych pe"nomocników
(dziel#c pakiety akcji mi%dzy poszczególnych pe"nomocników),
zasadno&' dopuszczalno&ci niejednolitego g"osowania wydaje si%
jeszcze bardziej oczywista. Odpowiednie zastosowanie znajduj#
przy tym podane powy$ej przyk"ady uzasadniaj#ce „podzia"”
g"osów mi%dzy ró$ne pakiety akcji posiadanych przez
akcjonariusza.
9. Stosunek umowny (np. umowa pierwsze)stwa nabycia akcji,
umowa opcji, umowa zastawu, umowa u$ytkowania) mo$e
stanowi' uzasadnienie do wystawienia przez akcjonariusza
pe"nomocnictwa do uczestniczenia i wykonywania prawa g"osu
z cz%&ci posiadanego przez niego pakietu akcji wedle uznania
pe"nomocnika. Wymaga podkre&lenia, $e przy tak
skonstruowanym pe"nomocnictwie, którego legalno&' jest
bezsporna, akcjonariusz nie wie w jaki sposób pe"nomocnik
b%dzie wykonywa" prawo g"osu z akcji obj%tych umow#.
W zale$no&ci od tre&ci stosunku umownego "#cz#cego
akcjonariusza z osob# trzeci#, mo$e on zobowi#za' si% do
udzielenia pe"nomocnictwa, które nie mo$e by' odwo"ane przez
oznaczony czas (np. na czas sp"aty po$yczki zabezpieczonej
zastawem na akcjach) lub pe"nomocnictwa nieodwo"alnego
w rozumieniu art. 101 § 1 K.c. (np. umowa przedwst%pna zbycia

43
akcji, umowa opcji zbycia akcji). De facto dochodzi tu zatem do
okresowego lub trwa"ego zrzeczenia si% przez akcjonariusza
prawa wykonywania g"osu z cz%&ci posiadanych akcji pod
rygorem odpowiedzialno&ci kontraktowej. Umowa w sprawie
wykonywania prawa g"osu mie&ci si% w takim przypadku
w granicach swobody umów i brak jest podstaw, aby postawi' jej
zarzut sprzeczno&ci z natur# spó"ki akcyjnej.
10. Instytucja pe"nomocnictwa wykorzystywanego jako zabezpie-
czenie wykonania lub nale$ytego wykonania przez akcjonariusza
umowy z osob# trzeci#, co jest typowe dla pe"nomocnictwa
nieodwo"alnego, w rozumieniu art. 101 § 1 K.c., stanowi dobr#
ilustracj% zasadno&ci dopuszczenia niejednolitego g"osowania
z posiadanych akcji. Istota takiego pe"nomocnictwa, jako
instrumentu zabezpieczaj#cego, zak"ada, $e pe"nomocnik b%dzie
wykonywa" prawo g"osu we w"asnym interesie, a nie w interesie
akcjonariusza b%d#cego mocodawc#. Pe"nomocnictwo takiego
rodzaju jest udzielane po to, aby akcjonariusz nie wykonywa"
przys"uguj#cego mu prawa g"osu w sposób sprzeczny z tre&ci#
i celem stosunku umownego, który sta" si% podstaw# wystawienia
pe"nomocnictwa. Jest to wyj#tek od zasady, stosownie do której
pe"nomocnik, dzia"aj#c w imieniu mocodawcy, powinien dzia"a'
jednocze&nie w jego interesie. W analizowanym przypadku
pe"nomocnik dzia"a (wykonuje prawo g"osu) co prawda w imieniu
mocodawcy (akcjonariusza), poniewa$ wynika to z natury
pe"nomocnictwa, ale w interesie w"asnym lub osoby trzeciej.
Bior#c pod uwag% akcjonariusz mo$e obj#' ró$nymi umowami
kilka pakietów posiadanych przez siebie akcji i by'
zobowi#zanym do ustanowienia do ka$dego z tych pakietów
odr%bnego pe"nomocnika, a jednocze&nie zachowa' pakiet akcji
nieobci#$ony $adnymi prawami na rzecz osób trzecich,
wprowadzenie przez ustawodawc% zakazu split votingu nie

44
by"oby celowo&ciowo uzasadnione.
11. Niezale$nie od podniesionych argumentów przeciwko zakazowi
niejednolitego g"osowania, nale$y zwróci' uwag%, $e weryfikacja
sposobu g"osowania nie jest mo$liwa w przypadku g"osowania
tajnego. Zakaz niejednolitego g"osowania mo$na zatem "atwo
obej&' przez za$#danie tajnego g"osowania oraz wydania kart do
g"osowania odr%bnie na poszczególne pakiety akcji posiadane
przez danego akcjonariusza. Spó"ka nie mo$e odmówi' spe"nienia
takiego $#dania. Wydawanie kart, które umo$liwiaj# g"osowanie
wy"#cznie ca"ym pakietem akcji zarejestrowanych na dane walne
zgromadzenie, nie jest wymogiem prawnym, ale pewnym
zwyczajem, który wykszta"ci" si% w praktyce obrotu. Zwyczaj ten
nie ma jednak oparcia w przepisach prawa.
E. Forma pe"nomocnictwa
1. Dyrektywa nakazuje, aby pa)stwa cz"onkowskie zezwoli"y
akcjonariuszom spó"ek publicznych na udzielanie pe"nomocnictw
drog# elektroniczn#. Pa)stwa cz"onkowskie powinny zapewni',
aby ka$da spó"ka oferowa"a swoim akcjonariuszom, co najmniej
jedn# skuteczn# metod% zawiadamiania drog# elektroniczn#
(art. 11 ust. 1 dyrektywy). Oznacza to, $e prawo udzielania
pe"nomocnictw drog# elektroniczn# nie mo$e zale$e' wy"#cznie
od swobodnego uznania spó"ek, a ustawodawca nie mo$e
ograniczy' si% jedynie do zezwolenia na skorzystanie z takiego
trybu. Spó"ki maj# zosta' zobowi#zane do zaoferowania
akcjonariuszom takiej metody ustanawiania pe"nomocników.
Art. 11 dyrektywy czyni koniecznym zmiany w Kodeksie spó"ek
handlowych. Kodeks dopuszcza bowiem obecnie udzielenie
pe"nomocnictwa wy"#cznie w formie pisemnej pod rygorem
niewa$no&ci. Forma ta powinna zosta' utrzymana, jako
obowi#zkowa w prywatnych spó"kach akcyjnych (proponowany

45
art. 4121 § 1 K.s.h.). Nie wydaje si% bowiem wskazane nak"adanie
na spó"ki prywatne obowi#zku akceptowania pe"nomocnictw
udzielonych w postaci elektronicznej. Wi#$e si% to z dodatkowymi
kosztami i wysi"kiem organizacyjnym, poniewa$ spó"ki musz#
weryfikowa' autentyczno&' o&wiadcze) sk"adanych w formie
elektronicznej. W spó"kach prywatnych wysi"ek b%dzie
nieproporcjonalny w stosunku do osi#gni%tych korzy&ci, poniewa$
spó"ki te sk"adaj# si% zwykle z niewielkiej liczby akcjonariuszy.
Wymaganiom dyrektywy co do formy pe"nomocnictwa
w spó"kach publicznych czyni zado&' art. 4121 § 2 – 5 K.s.h.
W tym kontek&cie nale$y zwróci' uwag% na kilka kwestii.
2. Art. 11 ust. 2 dyrektywy zobowi#zuje pa)stwa cz"onkowskie do
zapewnienia, aby do ustanowienia pe"nomocnika i zawiadomienia
o tym spó"ki by"o wystarczaj#ce pos"u$enie si% przez
akcjonariusza form# „tekstow#” (ang. in writing, niem.
schriftlich). Oznacza to, $e o&wiadczenie akcjonariusza powinno
by' zawarte w integralnym dokumencie tekstowym, który mo$e
mie' posta' fizycznego dokumentu b#d! posta' elektroniczn#,
pozwalaj#cym na zidentyfikowanie autora o&wiadczenia.
W konsekwencji polski ustawodawca nie mo$e uzale$ni'
skuteczno&ci udzielenia pe"nomocnictwa w formie elektronicznej
od opatrzenia o&wiadczenia akcjonariusza z"o$onego
elektronicznie bezpiecznym podpisem w rozumieniu art. 78 § 2
K.c. (polskie t"umaczenie pos"uguje si% poj%ciem „forma
pisemna”, co stanowi powa$ny b"#d w t"umaczeniu. Celem
dyrektywy jest bowiem w"a&nie wyeliminowanie obowi#zku
sporz#dzania pe"nomocnictwa w formie pisemnej w rozumieniu
art. 78 § 1 K.c.). By"oby to wymaganie nadmiarowe w stosunku
do standardu dyrektywy, który ma w tym przypadku charakter

46
standardu maksymalnego. Uzasadnia to tre&' proponowanego
art. 4121 § 2 zd. 2 K.s.h.
3. Spó"ka publiczna powinna wskazywa' akcjonariuszom
przynajmniej jedn# metod% zawiadamiania o udzieleniu
pe"nomocnictwa w formie elektronicznej (proponowany art. 4121
§ 4 zd. 1 K.s.h.). Spó"ka mo$e zatem np. przyjmowa'
o&wiadczenia o ustanowienia pe"nomocnika wysy"ane przez
akcjonariuszy poczt# elektroniczn# na podany adres lub utworzy'
stron% internetow#, zawieraj#c# formularz pe"nomocnictwa
przeznaczony do wype"nienia on-line przez akcjonariuszy.
O metodzie zawiadamiania o udzieleniu pe"nomocnictwa
powinien decydowa' regulamin walnego zgromadzenia. Je$eli
regulamin nie rozstrzyga tej kwestii, decyzj% podejmuje zarz#d.
4. Spó"ka publiczna ma obowi#zek podj#' odpowiednie dzia"ania
s"u$#ce identyfikacji akcjonariusza i pe"nomocnika w celu
weryfikacji wa$no&ci pe"nomocnictwa udzielonego w postaci
elektronicznej (proponowany art. 4121 § 5 K.s.h.). Dzia"ania te
powinny by' proporcjonalne i nie powinny wykracza' ponad
rzeczow# potrzeb%. Przepis implementuje art. 11 ust. 2 zd. 2
dyrektywy. Spó"ka publiczna jest zatem zobowi#zana stworzy'
system weryfikacji udzielanych pe"nomocnictw. System ten
powinien funkcjonowa' na podobnych zasadach co system
weryfikacji akcjonariuszy uczestnicz#cych w walnym
zgromadzeniu za po&rednictwem &rodków elektronicznych.

IX. Obowi#zki publikacyjne dotycz#ce wyników g"osowa)


1. Zmiany do art. 421 K.s.h. implementuj# art. 14 dyrektywy. Wymagane
jest, aby spó"ka szczegó"owo ustali"a sposób g"osowania przez
akcjonariuszy w odniesieniu do ka$dej uchwa"y (art. 14 ust. 1 ak. 1
dyrektywy). Wskazane jest – cho' nie wymaga tego dyrektywa – aby

47
ustalenia te znalaz"y odzwierciedlenie w protokole walnego
zgromadzenia. Protokó" jest bowiem jedynym dokumentem
potwierdzaj#cym tre&' uchwa" zapad"ych na zgromadzeniu. Czyni to
koniecznym uzupe"nienie art. 421 § 2 K.s.h. Ze wzgl%du na marginalny
charakter zmian jest zasadne, aby modyfikacje art. 421 § 2 K.s.h.
dotyczy"y nie tylko spó"ek publicznych, jak wymaga tego dyrektywa, ale
tak$e prywatnych spó"ek akcyjnych. Tworzenie odr%bnego przepisu
adresowanego wy"#cznie do spó"ek publicznych nie jest w tym
przypadku celowe, poniewa$ niepotrzebnie komplikowa"oby tre&'
art. 421 K.s.h. Proponowane zmiany nie stanowi# obci#$enia dla spó"ek
prywatnych.
2. Art. 14 ust. 2 dyrektywy przewiduje obowi#zek publikowania przez
spó"ki na stronie internetowej wyników g"osowa) ustalonych zgodnie
z art. 14 ust. 1 dyrektywy. Powinno to nast#pi' w terminie nie d"u$szym
ni$ 15 dni, licz#c od zako)czenia walnego zgromadzenia.
Nale$y zauwa$y', $e obowi#zek informowania o wynikach walnego
zgromadzenia przewiduj# obecnie przepisy prawa rynku kapita"owego.
Zgodnie z § 39 ust. 1 pkt 5 rozporz#dzenia Ministra Finansów z dnia
19 pa!dziernika 2005 r. w sprawie informacji bie$#cych i okresowych
przekazywanych przez emitentów papierów warto&ciowych (Dz. U.
Nr 209, poz. 1744), spó"ka publiczna powinna przekaza' w formie
raportu bie$#cego „tre&' uchwa" powzi%tych przez walne zgromadzenie
oraz tre&' za"#czników do tych uchwa", wraz z informacj# o odst#pieniu
przez walne zgromadzenie od rozpatrzenia któregokolwiek z punktów
planowanego porz#dku obrad, oraz informacje o sprzeciwach
zg"oszonych do protoko"u podczas obrad walnego zgromadzenia, ze
wskazaniem, których uchwa" dotyczy"y”. Wspomniany raport powinien
zosta' przekazany w ci#gu 24 godzin od powzi%cia uchwa" przez walne
zgromadzenie (§ 97 ust. 6 rozporz#dzenia). Obowi#zek informacyjny
wynikaj#cy z § 39 ust. 1 pkt 5 rozporz#dzenia nie obejmuje jednak

48
wszystkich elementów wskazanych w art. 14 ust. 2 dyrektywy.
Rozporz#dzenie nie wprowadza ponadto obowi#zku publikowania
informacji na stronie internetowej spó"ki.
W tym stanie rzeczy mo$liwe wydaj# si% dwa warianty implementacji
art. 14 ust. 2 dyrektywy:
1) uzupe"nienie § 39 ust. 1 pkt 5 rozporz#dzenia o „brakuj#ce” elementy
oraz zmiana innych przepisów rozporz#dzenia (w zakresie
obowi#zku publikowania informacji na stronie internetowej spó"ki),
2) wprowadzenie stosownego przepisu do Kodeksu spó"ek handlowych.
Pierwszy wariant pozwoli"by stworzy' spójn# regulacj% obowi#zku
spó"ki publicznej informowania o wynikach walnego zgromadzenia.
Konieczne by"oby jednak wprowadzenie incydentalnego obowi#zku
publikowania informacji na stronie internetowej, co tworzy"oby pewn#
niespójno&' w relacji do pozosta"ych przepisów rozporz#dzenia.
Dyrektywa podlega"aby wtedy implementacji nie tylko w Kodeksie
spó"ek handlowych, ale tak$e w przepisach prawa rynku kapita"owego.
Drugi wariant pozwala natomiast na koncentracj% przepisów
implementuj#cych dyrektyw% w Kodeksie spó"ek handlowych. Prowadzi
jednak do cz%&ciowego dublowania obowi#zków wynikaj#cych z prawa
rynku kapita"owego.
Proponowany art. 421 § 4 K.s.h. realizuje drugi wariant implementacji
art. 14 ust. 2 dyrektywy. Dyrektywa przewiduje maksymalny termin
15 dni na ujawnienie przez spó"k% publiczn# wyników g"osowa).
Zasadne wydaje si% jednak zakre&lenie terminu tygodniowego.
Akcjonariusze powinni bowiem mie' mo$liwo&' szybkiego zapoznania
si% z wynikami g"osowa) walnego zgromadzenia. Termin tygodniowy
nie stanowi obci#$enia dla spó"ek publicznych. Spó"ki maj# wszak
obowi#zek przekaza' raport bie$#cy przewidziany w § 39 ust. 1 pkt 5
rozporz#dzenia w o wiele krótszym terminie (24 godziny od powzi%cia
uchwa" przez walne zgromadzenie).

49
X. Prawo akcjonariusza do informacji
1. Zgodnie z art. 9 dyrektywy, ka$dy akcjonariusz ma prawo zadawania
pyta) dotycz#cych spraw umieszczonych w porz#dku obrad walnego
zgromadzenia. Interpretacja odwo"uj#ca si% do historii prac nad
dyrektyw# nakazuje przyj#', $e ustawodawca europejski wymaga
przyznania akcjonariuszom prawa zadawania pyta) wy"#cznie podczas
walnego zgromadzenia, nie za& ju$ wcze&niej, w okresie mi%dzy
og"oszeniem o zwo"aniu zgromadzenia a terminem zgromadzenia. Art. 9
ust. 1 dyrektywy w wersji projektu Komisji Europejskiej z dnia
5 stycznia 2006 r. stanowi" bowiem: „Akcjonariusze maj# prawo
zadawania pyta) ustnie podczas walnego zgromadzenia, lub w formie
pisemnej lub elektronicznej przed walnym zgromadzeniem.”
Ostatecznie przyj%to jednak sformu"owanie: „Ka$dy akcjonariusz ma
prawo zadawania pyta) dotycz#cych spraw umieszczonych w porz#dku
obrad walnego zgromadzenia. Spó"ka odpowiada na pytania zadane jej
przez akcjonariuszy.” Zdecydowano si% w ten sposób ograniczy' koszty,
które powsta"yby dla spó"ek, gdyby akcjonariusze mogli korzysta'
z prawa do informacji jeszcze przed terminem walnego zgromadzenia.
Powy$szy wniosek potwierdza tre&' art. 9 ust. 2 ak. 1 dyrektywy.
Przepis ten zezwala na ograniczenie prawa zadawania pyta) w celu
zapewnienia sprawnego przebiegu walnego zgromadzenia. Twórcy
dyrektywy zak"adaj# zatem, $e uprawnienie przyznane w art. 9
dyrektywy aktualizuje si% wy"#cznie podczas walnego zgromadzenia
(pkt 8 Motywów Dyrektywy, który pozostawia pa)stwom
cz"onkowskim okre&lenie zasad dotycz#cych sposobu i czasu zadawania
pyta)).
W konsekwencji dyrektywa nie wymusza zmiany dotychczasowego
art. 428 § 4 K.s.h. Przepis ten pozostawia zarz#dowi swobod%
udzielenia odpowiedzi na pytanie skierowane przez akcjonariusza poza
walnym zgromadzeniem. Akcjonariusz nie dysponuje tym samym

50
egzekwowalnym prawem do informacji poza zgromadzeniem.
Dyrektywa zezwala na utrzymanie takiego rozwi#zania.
2. W &wietle art. 9 ust. 1 dyrektywy akcjonariusze mog# prosi' wy"#cznie o
takie informacje, które s# potrzebne do oceny sprawy obj%tej
porz#dkiem obrad zgromadzenia. Natomiast, zgodnie z art. 9 ust. 2 ak. 1
zd. 1 dyrektywy, prawo do zadawania pyta) podlega &rodkom s"u$#cym
identyfikacji akcjonariuszy, zapewnieniu sprawnego przebiegu walnego
zgromadzenia i jego przygotowania oraz zachowania poufno&ci
i ochrony interesów gospodarczych spó"ek. dyrektywa nie stwierdza
wprawdzie wprost, i$ katalog ten ma charakter zamkni%ty, a zatem
pa)stwom cz"onkowskim nie wolno ogranicza' prawa do informacji
z innych powodów. Niew#tpliwie jednak pa)stwa cz"onkowskie nie
mog# w sposób znacz#cy i nieproporcjonalny rozszerza' podstaw
odmowy udzielenia informacji w stosunku do standardu wyznaczonego
dyrektyw#. Oznacza"oby to bowiem niew"a&ciw# implementacj% art. 9
dyrektywy, skutkuj#c# ograniczeniem praw akcjonariuszy spó"ek
publicznych, wbrew intencjom ustawodawcy europejskiego.
Zmiany wymaga w tym kontek&cie art. 428 § 2 pkt 2 K.s.h. Zobowi#zuje
on zarz#d do odmowy udzielenia informacji, je$eli mog"oby to narazi'
cz"onka zarz#du na odpowiedzialno&' karn#, cywilnoprawn# lub
administracyjn#. Proponuje si%, by dotychczasowy art. 428 § 2 pkt 1
K.s.h. zyska" oznaczenie jako art. 428 § 2, za& art. 428 § 2 pkt 2 K.s.h.
zosta" przeniesiony do § 3. Za proponowanym brzmieniem art. 428 § 3
K.s.h. przemawiaj# nast%puj#ce wzgl%dy.
Po pierwsze, prawo do odmowy udzielenia informacji powinno istnie'
tylko wtedy, gdy okoliczno&' udzielenia informacji jako taka mog"aby
stanowi' podstaw% odpowiedzialno&ci karnej, cywilnoprawnej b#d!
administracyjnej cz"onka zarz#du. Chodzi zatem np. o przypadek
ujawnienia tajemnicy pa)stwowej czy s"u$bowej, ujawnienia danych
osobowych czy informacji poufnych w rozumieniu art. 154 ustawy

51
o obrocie instrumentami finansowymi. Cz"onek zarz#du nie powinien
natomiast mie' prawa odmowy udzielenia informacji o w"asnych
dzia"aniach, z tytu"u których mo$e ponosi' odpowiedzialno&' karn#,
cywilnoprawn# b#d! administracyjn#. Proponowana redakcja art. 428
§ 3 K.s.h. nie daje zatem cz"onkowi zarz#du prawa do odmowy
udzielenia informacji z powodu obawy przed odpowiedzialno&ci#
prawn# wynikaj#c# z podejmowanych przez niego dzia"a) lub
dokonywanych zaniecha). Cz"onek zarz#du nie powinien ogranicza'
dost%pu akcjonariuszy do informacji o sprawach spó"ki w celu zatajenia
podstaw w"asnej odpowiedzialno&ci. Z istoty funkcji cz"onka zarz#du
wynika bowiem, $e powinien post%powa' lojalnie wobec spó"ki
i przedk"ada' jej dobro nad osobisty interes. Nie oznacza to, $e cz"onek
zarz#du ma obowi#zek oskar$a' samego siebie. Ma jednak obowi#zek
zda' wyczerpuj#c# relacj% z pe"nionej funkcji. Tak samo, jak nie wolno
mu zataja' okre&lonych okoliczno&ci w rocznych sprawozdaniach
przedk"adanych akcjonariuszom, nie mo$e tego czyni' w zwi#zku
z pytaniami zadawanymi przez akcjonariuszy podczas walnego
zgromadzenia. Cz"onek zarz#du zachowuje przy tym pe"ne prawo do
obrony przed ewentualnymi zarzutami stawianymi przez akcjonariuszy,
zarówno podczas walnego zgromadzenia, jak i poza zgromadzeniem.
Przyk"adowo, nie sposób zaakceptowa' prawa cz"onka zarz#du do
odmowy udzielenia informacji o problematycznych transakcjach
dokonywanych przez spó"k% z podmiotami powi#zanymi, je$eli z tytu"u
tych transakcji zarz#dca móg"by zosta' poci#gni%ty do
odpowiedzialno&ci cywilnoprawnej (art. 483 K.s.h.) b#d! nawet karnej
(art. 585 K.s.h.). De lege lata zarz#d jest jednak nie tylko uprawniony,
ale wr%cz zobowi#zany do takiej odmowy. Art. 428 § 2 pkt 2 K.s.h.
przyznaje zarz#dowi w zasadzie nieograniczone prawo odmowy
udzielenia informacji. Ka$da decyzja b#d! czynno&' dokonana
w ramach pe"nionej funkcji mo$e bowiem potencjalnie stanowi'
podstaw% odpowiedzialno&ci zarz#dcy (przynajmniej odpowiedzialno&ci

52
cywilnoprawnej, zw"aszcza z tytu"u niedo"o$enia nale$ytej staranno&ci,
por. art. 483 K.s.h.). Analizowany przepis jest zatem nie tylko
niemo$liwy do pogodzenia z dyrektyw#, ale uniemo$liwia poprawn#
realizacj% prawa akcjonariuszy do informacji, niezale$nie od rozwi#za)
prawa europejskiego.
Po drugie, cz"onek zarz#du powinien dysponowa' wy"#cznie prawem
odmowy udzielenia informacji. Odmowa nie powinna natomiast
stanowi' obowi#zku cz"onka zarz#du. Nakaz zachowania w tajemnicy
pewnych informacji wynika z w"a&ciwych przepisów Prawa karnego,
cywilnego i administracyjnego i nie powinien by' „dublowany” przez
nakaz przewidziany Kodeksem spó"ek handlowych. Art. 428 § 2 pkt 1
K.s.h. (po zmianach art. 428 § 2 K.s.h.) jest przepisem chroni#cym
interes spó"ki, co uzasadnia na"o$enie bezwzgl%dnego obowi#zku na
cz"onków zarz#du. Art. 428 § 2 pkt 2 K.s.h. (po zmianach art. 428 § 3
K.s.h.) ma natomiast chroni' osobisty interes cz"onka zarz#du i tylko
po&rednio interes spó"ki. Uzasadnia to zmian% charakteru normy
z nakazuj#cej na dozwalaj#c#.
Po trzecie, analizowana norma powinna by' adresowana do cz"onka
zarz#du, nie za& do zarz#du jako organu. To cz"onek zarz#du ma bowiem
obowi#zek zachowa' okre&lone informacje w tajemnicy. Cz"onek
zarz#du nie powinien mie' mo$liwo&ci wykorzystywania prawa
odmowy udzielenia informacji do ochrony innych zarz#dców przed
odpowiedzialno&ci#, podyktowanej solidarno&ci# grupow#.
3. Art. 428 § 4 K.s.h. implementuje art. 9 ust. 2 ak. 2 dyrektywy.
4. Art. 428 § 3 K.s.h. zezwala, aby w „uzasadnionych przypadkach”
informacja zosta"a udzielona w terminie dwóch tygodni od dnia
zako)czenia walnego zgromadzenia. Celowe wydaje si% ograniczenie
mo$liwo&ci opó!nienia przez zarz#d udzielenia odpowiedzi przes"ank#
istnienia wa$nych powodów (proponowany art. 428 § 5 zd. 1 K.s.h.).
Poj%cie „wa$nych powodów” jest w%$sze od „uzasadnionych

53
przypadków”. Obecne brzmienie art. 428 § 3 K.s.h. budzi w#tpliwo&ci
co do swojej zgodno&ci z art. 9 dyrektywy, poniewa$ w praktyce mo$e
prowadzi' do nadmiernego ograniczenia prawa akcjonariuszy do
informacji.
Ze wzgl%du na mo$liwo&' zarz#dzania przerw w obradach walnego
zgromadzenia (art. 408 § 2 K.s.h.) termin dwutygodniowy powinien biec
od dnia zg"oszenia $#dania, nie za& od dnia zako)czenia walnego
zgromadzenia, jak to jest obecnie. Nie wydaje si% bowiem w"a&ciwe, aby
zarz#d móg" opó!nia' przekazanie informacji, wykorzystuj#c przerwy
w zgromadzeniu.
Celowe wydaje si% wyra!ne przes#dzenie, $e w sytuacji opó!nionego
udzielenia informacji zarz#d jest zobowi#zany do ujawnienia tych
informacji w materia"ach przedk"adanych najbli$szemu walnemu
zgromadzeniu (proponowany art. 428 § 7 K.s.h.). De lege lata wniosek
taki wynika wy"#cznie z interpretacji funkcjonalnej, podyktowanej
przede wszystkim potrzeb# jednakowego traktowania akcjonariuszy.
5. Wszystkie proponowane zmiany do art. 428 K.s.h. powinny obj#' nie
tylko spó"ki publiczne, ale tak$e prywatne spó"ki akcyjne. Zmiany s"u$#
bowiem poprawie poziomu ochrony akcjonariuszy i nie skutkuj#
na"o$eniem na spó"ki dodatkowych obci#$e). Utrzymanie szeroko
zakre&lonych podstaw odmowy udzielenia przez zarz#d odpowiedzi na
pytanie (dotychczasowy art. 428 § 2 pkt 2 K.s.h.) oraz prawa do
opó!nienia udzielenia odpowiedzi na pytanie (dotychczasowy art. 428
§ 3 K.s.h.) jest bezzasadne w równym stopniu w spó"kach prywatnych
co w spó"kach publicznych.
6. Zgodnie z art. 9 ust. 2 ak. 1 zd. 2 dyrektywy, pa)stwa cz"onkowskie
mog# zezwoli' spó"kom na udzielanie jednej "#cznej odpowiedzi na
pytania akcjonariuszy o tej samej tre&ci. Zasada ta, jako oczywista, nie
wymaga implementacji do Kodeksu spó"ek handlowych. De lege lata
zarz#d ma prawo udzieli' zbiorczej odpowiedzi na kilka pyta)

54
dotycz#cych tej samej kwestii. Nie ogranicza to prawa akcjonariuszy do
informacji, pozwala natomiast usprawni' przebieg walnego
zgromadzenia.

XI. Pozosta"e zmiany


Pozosta"e proponowane zmiany dotycz# dostosowania terminologii
u$ywanej w Kodeksie spó"ek handlowych do terminologii przyj%tej
w ustawie o ofercie publicznej i o obrocie instrumentami finansowymi
(art. 340 § 3 i art. 342), uwzgl%dnienia instytucji za&wiadczenia o prawie
uczestnictwa w walnym zgromadzeniu (art. 328 § 6, art. 590 pkt 3 i 4 oraz
art. 590 pkt 4 i 5) oraz realizacji postulatu, aby akcjonariusz spó"ki
publicznej uzyskiwa" pe"n# wiedz% na temat walnego zgromadzenia drog#
elektroniczn#, co obejmuje tak$e list% akcjonariuszy w spó"kach
publicznych uprawnionych do udzia"u w walnym zgromadzeniu (art. 407¹).

XII. Implementacja do prawa polskiego dyrektywy 2007/63/WE Parlamentu


Europejskiego i Rady z dnia 13 listopada 2007 r. zmieniaj#cej dyrektywy
Rady 78/855/EWG oraz 82/891/EWG w odniesieniu do wymogu
sprawozdania niezale$nego bieg"ego w przypadku "#czenia spó"ek
akcyjnych lub ich podzia"u (Dz. Urz. UE L 300/47 z 17.11.2007)
1. Proponowana zmiana implementuje do prawa polskiego dyrektyw%
2007/63/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 listopada
2007 r. zmieniaj#c# dyrektywy Rady 78/855/EWG oraz 82/891/EWG
w odniesieniu do wymogu sprawozdania niezale$nego bieg"ego
w przypadku "#czenia spó"ek akcyjnych lub ich podzia"u (Dz. Urz. UE
L 300/47 z 17.11.2007).
Dyrektywa 2007/63/WE ma na celu uproszczenie procedury "#czenia
i podzia"u spó"ek akcyjnych przez zwolnienie z obowi#zku badania
planu po"#czenia i planu podzia"u przez bieg"ego, je$eli wyra$# na to
zgod% wszyscy akcjonariusze spó"ek uczestnicz#cych w "#czeniu lub

55
podziale. Utrzymywanie takiego obowi#zku jest niecelowe, je$eli
wszyscy akcjonariusze jako osoby, których interesy ekonomiczne
bezpo&rednio dotyka operacja "#czenia (podzia"u), uznaj# badanie za
zb%dne. Ustawodawca europejski chce w ten sposób zmniejszy'
niepotrzebne obci#$enia administracyjne spoczywaj#ce na spó"kach
dzia"aj#cych we Wspólnocie i zwi%kszy' ich konkurencyjno&'.
Mo$liwo&' odst#pienia od badania ma znaczenie przede wszystkim
w prywatnych (zamkni%tych) spó"kach akcyjnych, sk"adaj#cych si%
z niewielkiej liczby akcjonariuszy. W spó"kach tych istnieje bowiem
realna szansa uzyskania zgody wszystkich akcjonariuszy na rezygnacj%
z obowi#zku badania.
Dyrektywa 2007/63/WE dostosowuje zasady badania planu po"#czenia
(i podzia"u) krajowych spó"ek akcyjnych, zharmonizowane prawem
europejskim, do zasad przyj%tych w odniesieniu do transgranicznego
"#czenia. Dziesi#ta dyrektywa 2005/56/WE Parlamentu Europejskiego
i Rady z dnia 26 pa!dziernika 2005 r. w sprawie transgranicznego
"#czenia si% spó"ek kapita"owych (Dz. Urz. UE L 310 z 25.11.2005,
s. 1) przewiduje zwolnienie z obowi#zku przeprowadzenia badania
przez bieg"ego rewidenta, je$eli zgod% wyra$# wszyscy udzia"owcy
(art. 8 ust. 4). W tej sytuacji nie ma powodu, aby bezwzgl%dnie
wymaga' badania w przypadku krajowego "#czenia i podzia"u spó"ek.
Ponadto dyrektywa 2007/63/WE umo$liwia pa)stwom cz"onkowskim
liberalizacj% przepisów o podziale spó"ek przez odst#pienie od
obowi#zku sporz#dzania przez zarz#d sprawozdania uzasadniaj#cego
podzia" spó"ki oraz ograniczenie zakresu obowi#zków informacyjnych,
je$eli zgod% wyra$# na to wszyscy akcjonariusze spó"ek
uczestnicz#cych w podziale. Pa)stwa cz"onkowskie maj# w tym
przypadku jedynie prawo, ale nie obowi#zek umo$liwi' zwolnienie
spó"ek (zarz#dów) od wspomnianych obowi#zków.

56
2. Dyrektywa 2007/63/WE powinna by' implementowana do dnia
31 grudnia 2008 r. Uzasadnia to transpozycj% tej dyrektywy "#cznie
z transpozycj# dyrektywy 2007/36/WE w sprawie wykonywania
niektórych praw akcjonariuszy spó"ek publicznych. Bior#c pod uwag%
niewielki zakres zmian, implementacja dyrektywy 2007/63/WE
w formie odr%bnej ustawy by"aby niewskazana z punktu widzenia
ekonomiki i efektywno&ci procesu legislacyjnego. By"oby tak$e
sprzeczne z za"o$eniem o potrzebie unikania fragmentarycznych zmian
w kodeksach, jako aktach o randze swoistej „konstytucji” w danej
dziedzinie prawa.
3. Implementacja do prawa polskiego dyrektywy 2007/63/WE nie narusza
interesów wierzycieli ani pracowników "#cz#cych si% spó"ek. Opinia
wydawana przez bieg"ego rewidenta na podstawie przeprowadzonego
badania planu po"#czenia s"u$y bowiem wy"#cznie ochronie interesów
wspólników i akcjonariuszy, nie za& wierzycieli czy pracowników.
Opinia ta jest udost%pniana tylko wspólnikom i akcjonariuszom (por.
art. 505 § 1 pkt 5 K.s.h. i art. 540 § 1 pkt 5 K.s.h.) i ma umo$liwi' im
uzyskanie rzetelnych i bezstronnych informacji, pozwalaj#cych na
podj%cie decyzji o g"osowaniu za lub przeciwko "#czeniu (podzia"owi).
Wierzyciele zachowuj# uprawnienia wynikaj#ce z art. 495 K.s.h.
(odr%bny zarz#d maj#tkiem spó"ki), art. 496 K.s.h. (pierwsze)stwo
zaspokojenia z maj#tku pierwotnej d"u$niczki) i art. 546 K.s.h.
(solidarna odpowiedzialno&'). Nienaruszone pozostaj# równie$
uprawnienia pracowników wynikaj#ce z ustawy z dnia 7 kwietnia
2006 r. o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi
konsultacji (Dz. U. Nr 79, poz. 550).
4. Dyrektywa 2007/63/WE jest adresowana wy"#cznie do spó"ek
akcyjnych. Stanowi to konsekwencj% faktu, $e dyrektywy Rady
78/855/EWG oraz 82/891/EWG obejmuj# wy"#cznie spó"ki akcyjne.
Zasadne jest tym niemniej, aby w prawie polskim zwolnienie dotyczy"o

57
nie tylko spó"ek akcyjnych, ale tak$e spó"ek z o.o. To w"a&nie
w spó"kach z o.o., jako spó"kach sk"adaj#cych si% zwykle z niewielkiej
liczby wspólników, istnieje najwi%ksza szansa uzyskania zgody
wszystkich udzia"owców na odst#pienie od obowi#zku badania. Dotyczy
to zw"aszcza spó"ek z o.o. wchodz#cych w sk"ad zgrupowa) spó"ek
i wyst%puj#cych w roli spó"ek zale$nych, w tym spó"ek
jednoosobowych. Argumenty podnoszone za wprowadzeniem
zwolnienia w spó"kach akcyjnych s# w pe"ni aktualne w spó"kach z o.o.
Zwolnienie przyczynia si% do obni$enia kosztów restrukturyzacji, a tym
samym do wzrostu efektywno&ci poszczególnych spó"ek i ca"ej
gospodarki.
Kodeks spó"ek handlowych przewiduje jednolity re$im "#czenia
i podzia"u spó"ek z o.o. i spó"ek akcyjnych. Podejmowanie
selektywnych zmian wy"#cznie w odniesieniu do spó"ek akcyjnych
by"oby dlatego niewskazane i systemowo niespójne.
5. Nale$y zauwa$y', $e zwolnienie z obowi#zku przeprowadzania badania
w zwi#zku z "#czeniem spó"ek z o.o. przewiduje obecnie art. 516 § 7
K.s.h. Proponowany art. 5031 K.s.h. nie narusza tego zwolnienia ani nie
jest z nim sprzeczny. Zwolnienie z art. 516 § 7 K.s.h. obejmuje tylko
"#czenie mi%dzy spó"kami z o.o., których wspólnikami s# wy"#cznie
osoby fizyczne w liczbie nieprzekraczaj#cej dziesi%ciu osób we
wszystkich "#cz#cych si% spó"kach. Je$eli s# spe"nione przes"anki
z art. 516 § 7 K.s.h., wyst%powanie o zgod% wspólników na odst#pienie
od badania w trybie proponowanego art. 5031 K.s.h. jest
bezprzedmiotowe. Art. 5031 K.s.h. umo$liwia natomiast zwolnienie
z obowi#zku badania w spó"kach z o.o., które nie spe"niaj# przes"anek
art. 516 § 7 K.s.h., oraz w spó"kach z o.o. "#cz#cych si% ze spó"kami
akcyjnymi.
6. Celowe jest skorzystanie z upowa$nienia zawartego w dyrektywie
2007/63/WE i umo$liwienie zwolnienia zarz#du z obowi#zku

58
przedk"adania o&wiadczenia przewidzianego w art. 534 § 2 pkt 4 K.s.h.,
je$eli postanowi# tak wszyscy akcjonariusze.

XIII. Zmiany wprowadzone art. 2


Projektowane zmiany w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi
polegaj# na nadaniu nowej redakcji art. 9, wprowadzeniu nowego art. 10a,
nadaniu nowej redakcji art. 50 ust. 4, a tak$e wprowadzeniu nowego pkt
7a w art. 50 ust. 4. Wszystkie proponowane zmiany w ustawie o obrocie
instrumentami finansowymi wynikaj# z ustanowienia nowej instytucji w
postaci za&wiadczenia o prawie uczestnictwa w walnym zgromadzeniu w
zwi#zku z record date. Projektowane przepisy art. 9 i art. 50 ust. 4
stanowi# bezpo&redni# konsekwencj% wprowadzenia nowej instytucji jak#
jest za&wiadczenie o prawie do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu
spó"ki publicznej, które w zakresie pe"nionej funkcji zast%puje funkcj%
legitymacyjn# &wiadectwa depozytowego. Projektowany art. 10a stanowi
dope"nienie przepisu art. 4063 § 4. Projektowany przepis art. 50 ust. 4 pkt
7a stanowi konsekwencj% procedury zwi#zanej z ustaleniem wykazu osób
uprawnionych do udzia"u w walnym zgromadzeniu wskazanej w art. 4063
§ 5 i 7. K.s.h. Krajowy Departament Papierów Warto&ciowych, jako
instytucja odpowiedzialna za sporz#dzenie zbiorczego wykazu takich osób
na podstawie cz#stkowych wykazów sporz#dzanych przez firmy
inwestycyjne, a nast%pnie udost%pnienie emitentom zbiorczego wykazu
powinna mie' mo$liwo&' okre&lenia standardu sporz#dzania wykazów
cz#stkowych przez firmy inwestycyjne, a tak$e powinna okre&li' w swoim
regulaminie sposób udost%pniania zbiorczego wykazu emitentom.

XIV. Wej&cie w $ycie ustawy


1. Terminy wej&cia w $ycie projektowanej zmiany s# ró$ne dla obu
dyrektyw obj%tych nowel# K.s.h.

59
2. W przypadku dyrektywy 2007/63/WE Parlamentu Europejskiego
i Rady z dnia 13 listopada 2007 r. zmieniaj#cej dyrektywy Rady
78/855/EWG oraz 82/891/EWG w odniesieniu do wymogu
sprawozdania niezale$nego bieg"ego w przypadku "#czenia spó"ek
akcyjnych lub ich podzia"u (Dz. Urz. UE L 300/47 z 17.11.2007) jest
uzasadnione wprowadzenie miesi%cznego vacatio legis niezale$nie od
daty uchwalenia zmian w Kodeksie spó"ek handlowych. dyrektywa ta
wprowadza bowiem u"atwienia przy wnoszeniu wk"adów
niepieni%$nych, a wi%c powinno zastosowa' si% w tym przypadku
vacatio legis uwzgl%dniaj#ce fakt, $e zmianie ulega Kodeks.
3. W przypadku dyrektywy 2007/36/WE Parlamentu Europejskiego
i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. w sprawie wykonywania niektórych
praw akcjonariuszy spó"ek notowanych na rynku regulowanym
(Dz. Urz. UE L 184/17z 14.07.2007,), wskazane jest, aby okres
vacatio legis by" mo$liwie d"ugi ze wzgl%du na fakt, $e jej
implementacja obejmie w jednym czasie kilkaset spó"ek publicznych,
które b%d# obowi#zane wdro$y' w praktyce postanowienia wynikaj#ce
z noweli K.s.h. Ze wzgl%du na znaczny zakres projektowanych zmian
oraz ich wag%, adresaci noweli (spó"ki publiczne) powinni mie'
zapewniony w"a&ciwy czas na przygotowanie techniczne do nowych
regu" organizacji i przeprowadzania walnych zgromadze) oraz nie by'
zaskakiwani zmianami tu$ przed „sezonem” zwyczajnych walnych
zgromadze), który za 2008 r. przypada od marca do czerwca 2009 r.
W razie zatem, co nale$y uzna' za wskazane (a konieczne
w przypadku dyrektywy Rady 78/855/EWG oraz 82/891/EWG
w odniesieniu do wymogu sprawozdania niezale$nego bieg"ego
w przypadku "#czenia spó"ek akcyjnych lub ich podzia"u), uchwalenia
projektowanych zmian jeszcze w 2008 r., zmiany implementuj#ce
postanowienia dyrektywy 2007/36/WE Parlamentu Europejskiego
i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. w sprawie wykonywania niektórych
praw akcjonariuszy spó"ek notowanych na rynku regulowanym

60
powinny wej&' w $ycie z dniem 3 sierpnia 2009 r., a wi%c z dniem, do
którego dyrektywa wymaga implementacji do prawa polskiego.

61
OCENA SKUTKÓW REGULACJI

1. Podmioty obj%te projektowan# regulacj#


– publiczne spó"ki akcyjne i spó"ki komandytowo-akcyjne, których akcje s#
przedmiotem obrotu na rynku regulowanym,
– prywatne spó"ki akcyjne,
– spó"ki z o.o.

2. Wyniki przeprowadzonych konsultacji


Projekt ustawy zosta" przed"o$ony do zaopiniowania S#dowi Najwy$szemu
i Krajowej Radzie S#downictwa. (aden z tych podmiotów nie zg"osi" uwag
do projektu.
W ramach konsultacji spo"ecznych projekt ustawy zosta" skierowany do
Naczelnej Rady Adwokackiej, Krajowej Rady Radców Prawnych,
Narodowego Banku Polskiego, Krajowego Depozytu Papierów
Warto&ciowych S.A. oraz organizacji przedsi%biorców: Business Centre Club,
Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych „Lewiatan”, Konfederacji
Pracodawców Polskich, Zwi#zku Banków Polskich, Zwi#zku Rzemios"a
Polskiego. Uwagi do projektu przekaza"y Krajowy Depozyt Papierów
Warto&ciowych S.A. oraz Zwi#zek Banków Polskich.
KDPW S.A. wskaza", $e przepisy projektowanych art. 401 § 1 i 4, art. 4023
§ 2 oraz art. 407 § 1 przyznaj# akcjonariuszom spó"ki publicznej okre&lone
uprawnienia, które mog# by' wykonywane w okresie mi%dzy dniem zwo"ania
a dniem odbycia walnego zgromadzenia. S# to: prawo $#dania umieszczenia
okre&lonych spraw w porz#dku obrad najbli$szego WZ, prawo zg"aszania
projektów uchwa" dotycz#cych spraw wprowadzonych lub proponowanych
do tego porz#dku, prawo $#dania przes"ania poczt# formularzy g"osowania
oraz prawo $#dania przes"ania listy akcjonariuszy. Przepisy te
w zaproponowanym brzmieniu nie wyja&niaj# jednak, w jaki sposób spó"ka

62
ma ustala' istnienie uprawnie) po stronie osób wyst%puj#cych z jednym ze
wskazanych wy$ej $#da).
Uwaga nie zosta"a uwzgl%dniona, gdy$ uprawnienia ustala si% na zasadach
ogólnych, a wi%c przy wykorzystaniu &wiadectw depozytowych
uregulowanych w art. 9 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz na
podstawie za&wiadczenia. Nie zachodzi zatem potrzeba wprowadzania
dodatkowych zmian.
KDPW zg"osi" w#tpliwo&' co do potrzeby wprowadzania projektowanego
art. 4063 § 4, podkre&laj#c, $e proponowane zmiany do ustawy o obrocie
instrumentami finansowymi nie wskazuj# $adnych dokumentów, które
mia"yby by' równoznaczne za&wiadczeniom o prawie uczestnictwa
w walnym zgromadzeniu.
Uwaga nie zosta"a uwzgl%dniona – przepis zapewnia wymagan# elastyczno&'
oraz systemow# spójno&' rozwi#za) dotycz#cych &wiadectwa depozytowego
i nowej konstrukcji, jak# ma by' za&wiadczenie. Przepis stanowi
jednoznaczne nawi#zanie do przepisu art. 10 ust. 2 ustawy o obrocie
instrumentami finansowymi, który w obecnym brzmieniu równie$ nie
wskazuje $adnych konkretnych dokumentów, jest jednak potrzebny ze
wzgl%du na uczestnictwo podmiotów zagranicznych w obrocie na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej.
Na skutek uwagi KDPW do art. 4063 § 5 i 6 dotycz#cej wykazu osób
uprawnionych do udzia"u w walnym zgromadzeniu i sposobu przekazywania
zestawie), odpowiedniej modyfikacji uleg"y § 5 i 6 w art. 4063 oraz dodany
zosta" § 7. Uwzgl%dniona zosta"a tak$e uwaga dotycz#ca projektowanego
art. 4122 § 6, w odniesieniu do kwestii obowi#zku udost%pniania spó"kom
udzielonej pe"nomocnikowi instrukcji do g"osowania. W zwi#zku z t# uwag#
zrezygnowano z obowi#zku udost%pniania spó"kom instrukcji, przez
odpowiedni# modyfikacj% § 4 oraz wykre&lenie § 5 i 6.
KDPW zwróci" tak$e uwag% na kwesti% uregulowania odpowiedzialno&ci
KDPW w art. 590 pkt 4, podkre&laj#c ograniczon# rol%, jak# pe"ni przy

63
sporz#dzaniu wykazu akcjonariuszy i brak mo$liwo&ci weryfikacji informacji
uzyskanych z firm inwestycyjnych i banków powierniczych. Uwaga nie
zosta"a uwzgl%dniona, gdy$ tak$e na etapie opracowywania wykazu przez
KDPW mo$e doj&' do czynu zabronionego. Ponadto, przez odpowiedni#
modyfikacj% § 6 art. 4063, zabezpieczony zosta" interes KDPW.
Uwzgl%dniono natomiast uwag% KDPW dotycz#c# potrzeby wprowadzenia
dodatkowych zmian w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi.
ZBP wskaza", $e na stronie internetowej spó"ka publiczna, podaj#c dane
dotycz#ce ogólnej ilo&ci g"osów, powinna bra' pod uwag% nie tylko akcje –
tak jak to zosta"o zapisane, ale tak$e wyemitowane obligacje zamienne, kwity
depozytowe wystawione w zawi#zku z akcjami takiej spó"ki oraz inne
papiery warto&ciowe, z których wynika prawo lub obowi#zek nabycia akcji
spó"ki publicznej. Branie pod uwag% tego typu papierów warto&ciowych
okre&la art. 88 ustawy o ofercie publicznej mi%dzy innymi w kontek&cie
ustalania poziomu zaanga$owania w spó"ce w zwi#zku z czym,
wprowadzaj#c tego typu zapis, zostanie usuni%ta asymetria w traktowaniu
takich samych papierów przez dwie ró$ne ustawy.
W odpowiedzi projektodawca podkre&li", $e dyrektywa nakazuje wprowadzi'
wy"#cznie dane dotycz#ce akcji. Jest to rozwi#zanie trafne, poniewa$ funkcj#
projektowanego przepisu jest wskazanie informacji dotycz#cych
akcjonariuszy (rozk"adu g"osów na WZA), a nie po&rednich akcjonariuszy
(kwity depozytowe) czy potencjalnie przysz"ych akcjonariuszy (np. obligacje
zamienne i inne papiery warto&ciowe zamienne). Funkcja art. 88 ustawy
o ofercie publicznej jest zupe"nie inna, poniewa$ wi#$e si% ona z przepisami
ustawy o ofercie publicznej nak"adaj#cymi obowi#zki zwi#zane
z posiadaniem i nabywaniem znacznych pakietów akcji. Uwaga nie zosta"a
uwzgl%dniona.
Zdaniem ZBP, ustalenie dnia rejestracji (record date) na 16 dni przed dat#
WZA powoduje, $e okres zamro$enia akcji wyd"u$a si% z 7 do 16 dni.
Art. 4064 zezwala na przenoszenie akcji w okresie od dnia rejestracji do daty

64
WZA, ale wprowadzenie w $ycie mo$liwo&ci przenoszenia akcji b%dzie
wymaga' dalszych zmian w przepisach dotycz#cych obrotu oraz
w przepisach KDPW.
Uwaga nie zosta"a uwzgl%dniona, poniewa$ projekt znosi dotychczasow#
instytucj% zamro$enia akcji, a wi%c nic nie wyd"u$a ani nie skraca. Zgodnie
z projektem osoba, która zby"a akcje przed WZA b%dzie mog"a uczestniczy'
w WZA jako akcjonariusz, o ile by"a akcjonariuszem w dniu rejestracji.
W odniesieniu do art. 4063 § 6 ZBP wskaza", $e proponowane brzmienie tego
zapisu powoduje powstanie niepotrzebnego obowi#zku weryfikacji przez
depozyt za&wiadcze) imiennych wystawionych przez podmioty prowadz#ce
rachunki papierów warto&ciowych. Weryfikacja na tym poziomie nie wydaje
si% konieczna tym bardziej, $e w obecnej strukturze kont prowadzonych
w KDPW dla uczestników nie ma mo$liwo&ci identyfikacji na poziomie
KDPW uprawnionych z akcji, w zwi#zku z czym KDPW polega' b%dzie
jednostronnie na informacji od uczestników.
Uwaga nie zosta"a uwzgl%dniona. Po&rednictwo KDPW jest konieczne
z przyczyn wskazanych w uzasadnieniu. Po pierwsze nie wydaje si%, aby
wy"#czenie KDPW skróci"o proces, gdy$ wtedy trzeba by da' spó"kom wi%cej
czasu na sporz#dzenie list zbiorczych z danych otrzymywanych z wielu
!róde" i w ró$nych formatach. W przypadku obowi#zkowego po&rednictwa,
KDPW mo$e narzuci' swoim uczestnikom (firmom inwestycyjnym i bankom
powierniczym) jednolity format plików. Wtedy konsolidacja na poziomie
KDPW jest zestandaryzowana, wi%c spó"ka otrzyma list% zbiorcz# z jednego
!ród"a, z którym stale wspó"pracuje i z którym ma podpisan# umow%,
w jednolitym, &ci&le okre&lonym i znanym formacie. Bez po&rednictwa
KDPW nie by"oby w praktyce mo$liwo&ci narzucenia takiego jednolitego
formatu – gdy$ okre&lanie formatu pliku w ustawie nie wydaje si% w"a&ciwe.
Po drugie, domy maklerskie nie maj# bezpo&redniego po"#czenia
elektronicznego ze spó"kami, wi%c w praktyce pozosta"aby droga
„papierowa”. Nie mo$na ze wzgl%du na bezpiecze)stwo dopu&ci' zwyk"ej

65
drogi mailowej (niczym niezabezpieczona poczta elektroniczna). Wymagane
jest bezpieczne po"#czenie, a takie ma tylko KDPW (oraz odpowiednie
oprogramowanie, za po&rednictwem którego spó"ki ju$ teraz komunikuj# si%
z KDPW – takiego oprogramowania do komunikacji bezpo&rednio mi%dzy
spó"kami z domami maklerskimi nie ma). Natomiast wysy"anie takich list
drog# pocztow# znacznie wyd"u$y"oby czas przekazywania wykazów
akcjonariuszy do spó"ek i znacznie zwi%kszy"oby koszty. Powstaje równie$
w#tpliwo&', na kim ci#$y"by obowi#zek: na domach maklerskich, $eby
wysy"a"y kuriera (w celu skrócenia czasu) do spó"ek (problem
z zagranicznymi firmami inwestycyjnymi, które nawet nie musz# mie'
oddzia"u w Polsce), czy na spó"kach, które musia"yby wys"a' kuriera do
ka$dego domu maklerskiego celem odebrania listy (i znowu problem
z zagranicznymi firmami inwestycyjnymi). W efekcie usuni%cie KDPW
zamiast skróci', jeszcze bardziej wyd"u$y"oby czas przekazywania danych,
wi%c konieczne by"oby jeszcze dalsze odsuni%cie dnia rejestracji od daty
WZA.
Autorzy uwag zg"oszonych w ramach konsultacji spo"ecznych zostali
zaproszeni i wzi%li udzia" w konferencji uzgodnieniowej, podczas której
uzgodniono tre&' projektu ustawy.
Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 4 lipca 2005 r. o dzia"alno&ci lobbingowej
w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414) – z chwil#
przekazania projektu ustawy do uzgodnie) mi%dzyresortowych, zosta" on
zamieszczony w Biuletynie Informacji Publicznej. (aden podmiot nie zg"osi"
zainteresowania pracami nad projektem ustawy.

3. Wyniki analizy wp"ywu projektowanej regulacji na:


– sektor finansów publicznych
Wej&cie w $ycie projektu nie spowoduje skutków finansowych zarówno
dla bud$etu pa)stwa, jak i bud$etów jednostek samorz#du terytorialnego,
– rynek pracy

66
Implementacja do prawa polskiego postanowie) obu dyrektyw nie ma
bezpo&redniego wp"ywu na rynek pracy,
– konkurencyjno&' gospodarki i przedsi%biorczo&'
Projektowana regulacja ma na celu stworzenie korzystnych ram prawnych
dla aktywnego uczestniczenia akcjonariuszy w podejmowaniu decyzji
w spó"kach oraz u"atwienie transgranicznego wykonywania uprawnie)
akcjonariuszy. Ponadto proponowane rozwi#zania spowoduj# zmniej-
szenie obci#$e) administracyjnych i finansowych przy "#czeniu i podziale
spó"ek kapita"owych. Projekt wprowadza uregulowania korzystne dla
przedsi%biorców, które powinny prze"o$y' si% na popraw% warunków
funkcjonowania i rozwoju spó"ek,
– sytuacj% i rozwój regionalny
Projektowana ustawa nie ma bezpo&redniego wp"ywu na sytuacj% i rozwój
regionalny.

4. ,ród"a finansowania
Brak kosztów dla bud$etu pa)stwa. Projekt nie zak"ada rozwi#za), które
mog"yby spowodowa' koszty dla bud$etu.

5. Wst%pna ocena zgodno&ci projektu z prawem Unii Europejskiej


Projekt ustawy jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.

09/09zb

67
URZĄD
KOMITETU INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ
SEKRETARZ
KOMITETU INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ
SEKRETARZ STANU
Mikoł aj Dowgielewicz

J jrcamvąu
Min.MDA-,

2008r.
Warszawa,dnia.J{wrześ nia

Pan
Maciej Berek
Sekretarz Radv MinistrÓw

opinia o zgodnoś ciz prawem Unii Europejskiej projektu ustawy o zmianie ustowy _
Kodeks spÓł ek handlowych oraz ustawy o obrocie instrumentami ftnansowymi, wyra ona
na podstawie art. 9 pkt 3 w rwią zku z art. 2 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 pkt 2a ustawy z dnia 8
sierpnia 1996 r. o Komitecie Integracji Europejskiej (Dz. IJ. Nr 106, poz. 494, z p ź n.
zm.) przez Sekretarza Komitetu Integracji Europejskiej Mikoł aja Dowgielewicza

Szanowny Panie Ministrze,

W związku z przedto onymprojektem ustawy (pismo z dnia 17.09.2008r. nr RM-10.


155-08) pozwalam sobie wyrazic opinię, e projekt ten jest zgodny z prawem Unii
Europejskiej.

Z powa aniem,

Do wiadomoś ci:
&tr3tf'f
ET
Pan Zbtgniew Wrona ffiffiffftffiTenz'&nł ,,#Yhł iltlxt9TaÓW
PodsekretarzStanu
Mini sterstwoSprawiedliwoś ci
-09-23
.,-2009
,. "..,\ł i t" +*ł *ł r+ qł .q
ł J^.'l l ri ł
"

You might also like