Wochy Renesans Wochy w wieku XIV i XV byy bardzo rozdrobnione, tak naprawd nie mona mwi o pastwie woskim,

ale o pojedynczych republikach, na czele ktrych stao zawsze okrelone miasto Wochy nkane byy licznymi wojnami z Hiszpani, Francj oraz Cesarstwem Niemieckim (wszyscy chcieli powikszy swoje wpywy) samodzielno zachoway te pastwa woskie, na czele ktrych stay silne gospodarczo miasta: Florencja, Wenecja, Genua, Mediolan Signoria (zgromadzenie wadcw, panw): organizacja samorzdowa, skupiajca

najwaniejszych obywateli danego miasta; na jej czele sta chory sprawiedliwoci; szczeglnie uprawniony by jednak signor, czyli tzw tyran (czsto penienie tej funkcji, mimo e z woli ludu i z inwestytur papiesk, oznaczao faktyczne panowanie) pierwsze posiedzenie parlamentu Woch: 1866 rok

Platonicy krl, ksi filozofw popularny szczeglnie we florencji bardziej skupienie na relacjach mdz.ludzkich, dialogach, ni wykadzie okrelonej teorii atwo mona j pogodzi z myl chrzecijask najwaniejsz kategori filozoficzn jest Bg awersja do nauk przyrodniczych ksztatowanie postaw Francesco Petrarka (pocztek XIV wieku; przyj luby kocielne po latach podry) pogramowo zwalcza nauki przyrodnicze przeciwnik uniwersyteckich doktryn, pononominalistycznych wezwanie do zajcia si duchem, yciem ludzkim Sonety do Laury Martwej/ywej potrzeba mioci : do Boga, ale te midzyludzkiej (zarwno mio bliniego, jak i wysoka mio platoska bez popdw, afektw) mio spoiwo spoecznego ycia (nic nie jest na ziemi drosze Bogu, wadcy caego wiata, ni ludzie zczeni spoeczn wizi)

 pokora w ludzkim dziaaniu (to wanie brak pokory charakteryzuje przyrodnikw prbuj bada to, co nieprzeniknione, boskie) filozofia zwrcona w gb czowieka, skupiajc si na zagadnieniach duszy, wiecie wenwntrznym, bardziej ni na zewntrznym Lorenzo Valla Marsillio Ficino (ur. 1433; akademia platoska, nowa, powstaa we florencji chyba) O mioci, czyli o Uczcie Platona podzia wiata: na szczycie Bg potem byty duchowe (w tym DUSZA) byty cielesne bada pitagorasa, pletona i plotyna odnajduje wiele wyjtkw na temat wiecznego objawiania si Logosu (rozum wiata)/objawiania si Sowa idea zwracania si ludzkiego umysu ku Sowu umys to oko, ktre potrzebuje wiata jednak Logos nie objawi si, pki oko si ku niemu nie zwrci umys dokona tego zwrotu wtedy, kiedy dusza wyzwoli si z uudy zmysw i mgie wyobrani krytyka sensualizmu wnis do akademii liczne przekady, zwrci uwag na platonikw, szczeglnie wane O mioci, czyli o Uczcie Platona Giovanni Pico della Mirandola o godnoci mowy ludzkiej list do hermolausa barbaro w obronie filozofw redniowiecznych Bernardino Telesio Pietro Pomponazzi Tommaso Campanella. Indywidualnoci: Nicolo Machiavelli Leone B.Alberti

 Giordano Bruno Giulio Cesare Vanini

Anglia Owiecenie Naturalizm

Thomas Hobbes Elementy prawa (musia ucieka do Francji, poniewa mylano, e to pochwaa monrachii absolutnej) De cive (o obywatelu) oskarenie rnych grup spoecznych o wojn domow w Anglii Lewiatan lewiatan to pastwo, ktre jest sztucznym czowiekiem wadza suwerenna sztuczna dusza, nadaje ruch sdziowie i urzdnicy wymiaru sprawiedliwoci stawy itd. doradcy pami pastwa suszno i prawo sztuczny rozum i wola celem lewiatan jest salus populi bezpieczestwo narodu zgoda jest zdrowiem, bunt chorob, wojna domowa mierci pakty i umowy sprawiajce pastwo fiat, uczymy czowieka; przyrwnanie do Boga; pierwotne pojcia pochodz z wrae zmysowych lewiatan ma wstrzyma ludzi przed czynieniem za wiedz, e jest on potniejszy; poza tym, cech dobrego silnego pastwa jest to, e obywateli nieprzystajcych si si usuwa apologia monarchii krl jest bogaty, sawny itp. kiedy jego nard jest silny, nigdy indziej (to jest to co u Voegelina pastwo istnieje samo dla siebie, jak i jego suweren) nie udao mu si przekona co do swojej wiary pomimo silnych zabiegw i tak zawsze paln o swojej wierze w zmysy i przyrodzony rozum (talenty, ktre bg odda w nasze rce) religia jest obudna, nie wierzy w papiea, poeci (pogascy tratata) zakadali na nas cugle, utwierdzali w przekonaniach o demonach, ktre miay nas albo przeraa, albo

ogranicza Newton wiksza sawa ni Hobbes optyka, uniwersalna arytmetyka, duch matematyzmu i naturalizmu trzymanie si ziemi, ziemia to godne miejsce dla czowieka, obserwacja natury, badanie wszystkiego wiato strumie czstek obdarzonych mas ruchy planet, natura barw Principia porwnanie jego samego do Kartezjusza (po tym dziele) obalenie teorii, e ruchem planet kieruj mae czy wielkie wiry teoria masy wyprowadzona z dowiadcze matematycznie udowodni, e niemoliwym jest, eby wielkie soce obracao si dookoa malekiej ziemi dwch Newton'w: jeden od Principiw (matematyka) i optyki (fizyka) wolano Newtona przyrodnika, kontyujcego dzieo Bacona ten od principiw by okrelany jako zbyt abstrakcyjny i obskurny Kontynuatorzy naturalizmu: Anthony Shaftesbury listy o entuzjazmie ludzkimi poczynaniami rzdzi humor w zalenoci od nastroju; jeli dobry, to wierzymy w boga, wiat si nam podoba, jeli jest zy, to gotowi jestemy wierzy, e wiat jest pozbawiony sensu, bezrozumny, e rzdzi nim zoliwa szataska moc zy humor mamy wtedy, kiedy nie kierujemy si natur, a kultur (peno przesdw, legend, uroje) dobry humor odzyskamy poprzez takie cnoty: naturalna uczciwo, poczucie sprawiedliwoci i niesprawiedliwoci, zmys moralny, dobry smak w sztuce ycia jeli nie mamy naturalnych cnot, to moemy je rozwin (w przeciwiestwie do Hobes'a, ktry chciaby na nas to narzuci) Bernard Mandeville krytyk Hobbesa i Shaftesbury;'ego

 Bajka o pszczoach wszystkich przenika 'duch krtactwa' rj jako synonim spoeczestwa, rne role spoczne i postawy to najnisze cechy czowieka przystosowuj go do ycia w spoeczetwie, a nie cnoty wysokie cechy te to: egocentryzm, zawi, obmowa, mciwo, nadmierna prno i ambicja jeli kto zechce odebra te cechy (Jowisz), grozi to ruin spoeczn jowisz=lewiatan, pytanie o zmian odgrn spoeczestwa, narzucanie praw czowieka zmusza do dziaania gd, pragnienie i nago, potem pycha, gnuno, kapryno, zmysowo z chwil ustania za ustaje spoeczestwo

David Hume

Francja Owiecenie Naturalici de la Mettrie czowiek maszyna, czowiek rolina musia ucieka przez te dziea wczesnym nie podobao si jednak odarcie funkcjonowania czowieka z wszelkiego sensualizmu nie ma duszy funkcjonowanie organizmu, poprawne bd nie, zaley tylko od jego stanw

fizyczych/fizjologicznych krytyka np. kartezjusza i leibniza nie mona nie rejestrowa zmysowo, o ile zmysy jako takie s sprawne (mzg dobrze przetrawi i zinterpretuje informacje od poprawnych oczu) Ettiene Condillac traktat o zwierztach, traktat o systemach rwnie mechanistyczna teoria, jednak nie spotkaa si zew zbyt ostr krytyk krytyka spirytuzalizmu (kartezjusz, spinoza, leibniz) ich systemu filozoficzne w ogle s, a poza tym s oderwane od natury, zostay STWORZONE, a nie ODTWORZONE prawdziwe systemy tworzy przyroda wszystkie elementy pochodz z 'pierwszego prawa' Traktat o wraeniach wystarczy pobudzenie jednego ze zmysw, aby powstaa reszta przykad: powonienie - od tego, co poczujemy, zrodz si wszystkie emocje, pozytywne czy negatywne; po ustaniu tego wraenia lawinowo rodz si inne zmysy: najpierw pami, potem pragnienie (powrotu do tego stanu bd jego unikania) itp zmys dotyku dziki niemu wiemy, kiedy koczy si nasze ja (ficzycznie, namacalnie to okrelamy) radykalny redukcjonizm sprowadzenie tego, co psychiczne, do tego, co fizjologiczne, a potem do tego, co fizyczne

Thiry P. Holbach rwnie radykalny redukcjonizm gboka awersja do chrzecijastwa System przyrody atak na chrzeijastwo, przechodzenie od sabych i atwych dowodw do coraz mocniejszych nie istnienie 'ja' jest pewne, ale istnienie przyrody votum separatum co do religii czowiek yje w przyrodzie, podlega jej prawom, jest dzieem przyrody, nawet myl nie moe wyj poza przyrod

 przyroda chce, aby cziwiek pracowa dla swojego szczcia (ale nie moa si jej sprzeciwia, walczy z ni itp.) Natura og, poczenie rnych zwizkw, ruchw, oddziaywa; natura osobnego bytu og jego zachowa, dziaa, jemu przynaleynych, te jego ruchw itp. konstytucja czowieka czowiek jest caoci, powsta z pewnych substancji i oddziaywa midzy nimi; istot tej konstytucji jest odczuwanie, mylenie i dziaanie, zaznaczenie swojej odrbnoci wobec innych bytw RUCH najwaniejsze, konstytuuje ycie, oddziaywania midzy substancjami

Denis Diderot Helwecjusz/Claude. A Helvetius/3 Morelly Jean A.Condorect. Indywidualnoci: Wolter J. J. Rousseau Monteskiusz Niemcy Owiecenie Gotthold Lessing dramatopisarz, wystawia gwnie w niemczech

konflikt z Wolterem (rkopis) i niech do autorw francuskich natan mdrzec' obrona tolerancji religijnej, pojednanie ponad podziaami; yd, Saladyn i Templariusz; dialog ekumeniczny, niespodziewane odnalezienie podobiestw Wochy Owiecenie Pietro Veri ,Pietro Giannone

 Historia polityczna krlestwa neapolu bardzo ostra krytyka kocioa, kleru, papiestwa nie widzia adnych dokona chrzecijastwa Giambasttista Vico Cesare Beccaria O przestpstwach i karach kara korelujca z przestpstwem brak tortur w czasie ledztwa owiecony proces musi kierowa si sprawiedliwoci, a nie szczciem czy humorem sdziw nie surowo decyduje o skutecznoci kary, ale wiadomo niemoliwoci uniknicia konsekwencji/kary Ludvico A. Muratori Vicenzo Cuoco Szkic historyczny o rewolucji neapolitaskiej porwnanie do Burke'a i de Maistre'a porwnanie rewolucji neapolitaskiej i francuskiej, okrelenie Wochw jako bardziej umiarkowanych rewolucja nea. Upada, bo nie miaa poparcia spoecznego, ludzie byli bierni a nie mona robi rewolucji bez wybitnych jednsotek neapolitaczycy nie mieli zdolnoci abstrakcyjnego mylenia i chci wydostanie si spod jarzma, a take przywdcw wic przegrali Fragmenty listw do Vincenzio Russo wiatli przywdcy musz mie wiaty nard musi ich zrozumie prawodawcy maj sprawi, nard bdzie szczliwym krytyka nowej konstytucji Pagano prawdowacy musz liczy si z lokalynmi zwyczajami i prostymi ludmi, niechtnymi do rewolucji i zmian

Risorgimento Zjednoczenie Woch (po 1859r.): Giuseppe Mazzini Camillo Benso Cavour (Risorgimento Zjednoczenie Woch)