1

Oznaczenia: -typ wizara kratowego (A,B,C) w zalenoci od oznaczenia naley przyj odpowiedni schemat dwigara: -rozpito suwnicy w osiach w katalogu suwnic SPe1H gwnym kryterium klasyfikacji

T P" " Y A

T P"B Y "

T P" " Y C

jest udwig [kN]. (w projekcie oznaczona jako B);

Na podstawie znanego udwigu, dobieramy odpowiedni przedzia rozpitoci.

Znajc udwig oraz zakres rozpitoci ustalamy dla wybranej suwnicy odpowiednie dane z tabeli.

-dugo hali w projekcie oznaczona jest jako L. Jest to istotny parametr, na podstawie ktrego midzy innymi przyjmuje si rozstaw cigw w poaci dachowej; -odlego od podogi do gwki szyny belki podsuwnicowej H1 ; -odlego od gwki szyny do pasa dolnego wizara H2 ;

3 -typ suwnicy wszyscy w zaoeniach maj suwnic typu: SPe1H; -udwig suwnicy U na jego podstawie i na podstawie rozpitoci ustala si podstawowe parametry dla suwnic; -pokrycie i ciany osonowe wszyscy maj zaoone pyty PW8/B; -grunt do oblicze naley przyj dowolny grunt; -beton wszyscy maj zaoony beton B 15;

Suw nica (B U ; ) e1 B H 1
e S w ic u na (B U ; ) e1 B H 1

Cze projektowa: -opis techniczny (dokadny); Obliczenia statyczne: -patew dachowa; -wizar stalowy kratowy; Dokumentacja rysunkowa: -schemat wizara + 3 wybrane wzy; -patew dachowa; - przekrj poprzeczny hali;

H 2

H 2

Charakterystyka hal:

Hale to budynki jednokondygnacyjne, jedno lub dwu nawowe, w ktrych dach i ciany zewntrzne zamykaj pewn przestrze i zapewniaj du powierzchni uytkow. W halach bardzo rzadko wystpuj ciany wewntrzne i podpory porednie (z wyjtkiem supw wewntrznych w halach wielonawowych). Rozrnia si hale przemysowe, uytecznoci publicznej, obsugowe i skadowe. Hale przemysowe to najczciej hale produkcyjne i montaowe, hale warsztatowe i magazynowe. W tego typu halach s maszyny i urzdzenia zapewniajce prawidowy i nieprzerwany przebieg procesu produkcyjnego.
Dzisiaj budowane hale s przystosowane do zmiany produkcji lub zmiany technologii produkcji (lub odmiennego uytkowania obiektu). Hale uytecznoci publicznej jest to dua grupa budynkw o zrnicowanym charakterze, przeznaczone na pobyt ludzi. W tej grupie znajduj si hale: widowiskowe, wystawowe, handlowe, sportowe. Hale uytecznoci publicznej s bardzo czsto podporzdkowane wymaganiom architektonicznym, konstrukcyjnym i instalacyjnym. Czsto (na przykad w przypadku hali widowiskowej Spodek w Katowicach) przy projektowaniu budynku halowego uytecznoci publicznej, bierze si pod uwag take aspekty akustyczne, przeciwogniowe i ewakuacyjne. Ten tym budownictwa stalowego wymaga prawie zawsze odrbnego projektu zarwno architektonicznego jaki i konstrukcyjnego. Stanowi znaczcy akcent architektoniczny zabudowy miejskiej. Hale obsugowe to przede wszystkim obiekty suce do obsugi podrnych i rodkw transportowych hale dworcw kolejowych, lotniczych, morskich, autobusowych. Do tego typu hal zalicza si take hangary, zajezdnie autobusowe, stacje obsugi pojazdw itp. Hale skadowe s to obiekty niskiego lub wysokiego skadowania, nie zwizane z zakadem przemysowym, lecz transportem (logistyk), handlem lub na przykad rezerwami pastwowymi. Tego typu budynki bardzo czsto wyposaone s w urzdzenia dwigowo transportowe. Hale przemysowe projektuje si zazwyczaj z paskich ukadw poprzecznych ramowych lub supowo ryglowych rozmieszczonych co 6 lub 12 m. Przenosz one obcienia powstae od dachu, czciowo od cian oraz urzdze technologicznych (suwnice, dwignice). Hale te buduje si w systemie modularnym (na przykad rozpitoci naw wynosz 12, 18, 24, 30, 36, 48 m, wysoko 4,80; 6,00; 7,20; 8,40; 9,60; 10,80; 12,00; 13,20 m; Wynika to z przyjtego w projektowaniu hal przemysowych moduu poziomego konstrukcji 30 M = 3000mm i moduu pionowego 12 M = 1200 mm; Stosowanie modularnego systemu wymiarw hal pozwala na ujednolicenie elementw obudowy.

TRANSPORT W HALACH PRZEMYSOWYCH:

Gwne ukady statyczno konstrukcyjne hal: -ukad supowo ryglowy skada si ze supw utwierdzonych w fundamentach i przegubowo poczonych z dachowym ryglem kratowym, penociennym lub aurowym. Powszechnie s stosowane ukady tego rodzaju z kratowymi dwigarami dachowymi, zwane take ukadami supowo wizarowymi. Zalet tego ukadu jest dua sztywno w kierunku poprzecznym, atwo wykonania i montau. Wad konieczno stosowania duych blokw fundamentowych, ktre w sposb bezpieczny przenios obcienie w postaci momentw utwierdzenia w fundamencie.

Schemat statyczny ukadu poprzecznego supowo ryglowej hali jednonawowej jest jednokrotnie statycznie niewyznaczalny. Jako wielko nadliczbow przyjmuje si najczciej reakcj poziom w osi podpr dwigara dachowego.

Gwne ukady statyczno konstrukcyjne hal: -ukad ramowy moe stanowi ram penocienn, jedno- lub wielonawow, ram kratow bd ram z ryglem kratowym.

Gwne ukady statyczno konstrukcyjne hal:

Ukady ramowe s wielokrotnie statycznie niewyznaczalne w chwili obecnej ich obliczenia wykonuje si za pomoc programw typu Robot, RM-WIN. Ukady ramowe s wielokrotnie statycznie niewyznaczalne w chwili obecnej ich obliczenia wykonuje si za pomoc programw typu Robot, RM-WIN.

Supy ram mog by utwierdzone w fundamencie, czciej jednak stosuje si poczenie przegubowe z fundamentami. W przypadku poczenia przegubowego stopa fundamentowa ma mniejsze wymiary.

Ramy penocienne konstruuje si na og z dwuteownikw walcowanych lub spawanych z blach. Poczenia rygli ze supami wykonuje si jako spawane lub jako rubowe. W celu zaoszczdzenia stali stosuje si cigi pozwalaj na zaoszczdzenie nawet do 40% stali.

Ramy kratowe s stosowane do rzadko tylko w przypadku hal jednonawowych o duych

rozpitociach. W tego typu halach nie stosuje si urzdze transportowych typu suwnica. Zapewniaj niewielkie zuycie stali ale koszt ich wykonania jest bardzo wysoki. Ramy z ryglem kratowym s ukadami sztywniejszymi ni ukady supowo wizarowe, dlatego najbardziej nadaj si na zastosowanie suwnic (lub dwignic) o duym udwigu. W halach tego typu stosuje si supy o zmiennym przekroju. Ramy z ryglem kratowym s trudniejsze w montau ni hale o ukadzie supowo wizarowym. Wad, ktra dyskwalifikuje najczciej tego typu konstrukcj jest dua wraliwo na nierwnomierne osiadanie fundamentw i wpywy temperatury. Stenia hal stalowych: Wszystkie hale stalowe z paskimi, poprzecznymi ukadami nonymi wymagaj stosowania ste w celu zapewnienia statecznoci i dostatecznej sztywnoci hali jako caoci. Ukady poprzeczne s wystarczajco sztywne w swojej paszczynie, natomiast wymagaj pocze stajcych midzy sob, ktre nie tylko tworz, ktre tworz nie tylko konstrukcj geometrycznie niezmienn, ale take przenosz obcienia poziome od wiatru i pracy suwnic w kierunku podunej osi hali. W konstrukcjach wystpuj dwa rodzaje ste: -stenia dachowe: Dachy stalowe to konstrukcje wieloelementowe, ktre dopiero po odpowiednim poczeniu i zastosowaniu ste maj odpowiedni sztywno i stateczno. Ta zasada najczciej dotyczy dachw patwiowych w paskimi dwigarami kratowymi (poczenia patwi z grnymi pasami dwigarw nie zapewniaj odpowiedniej sztywnoci). W zalenoci od roli tnika, jego ksztatu i miejsca w konstrukcji rozrniamy stenia dachowe poaciowe poprzeczne i podune, pionowe oraz poziome poprzeczne i podune w paszczynie pasw dolnych dwigarw dachowych:

Stenia hal stalowych: Wszystkie hale stalowe z paskimi, poprzecznymi ukadami nonymi wymagaj stosowania ste w celu zapewnienia statecznoci i dostatecznej sztywnoci hali jako caoci. Ukady poprzeczne s wystarczajco sztywne w swojej paszczynie, natomiast wymagaj pocze stajcych midzy sob, ktre nie tylko tworz, ktre tworz nie tylko konstrukcj geometrycznie niezmienn, ale take przenosz obcienia poziome od wiatru i pracy suwnic w kierunku podunej osi hali. W konstrukcjach wystpuj dwa rodzaje ste: -stenia dachowe: Dachy stalowe to konstrukcje wieloelementowe, ktre dopiero po odpowiednim poczeniu i zastosowaniu ste maj odpowiedni sztywno i stateczno. Ta zasada najczciej dotyczy dachw patwiowych w paskimi dwigarami kratowymi (poczenia patwi z grnymi pasami dwigarw nie zapewniaj odpowiedniej sztywnoci).

- tniki pionowe dachw wystpuj w formie skratowania midzy dwigarami. Stosuje si w celu zapewnienia statecznoci przestrzennego ukadu kratowego zoonego z dwch dwigarw i poprzecznego stenia poaciowego.

9 Stenia tego typu naley rozmieszcza w rodku rozpitoci dwigara lub gciej, a w odniesieniu dwigarw ze supkami podporowymi take w linii podpr. Rozstaw ste oraz odlego najbliszego tnika od linii podpr nie powinna by wiksza ni 15 m. Stenia pionowe naley stosowa co najmniej w tych polach, w ktrych s poprzeczne stenia poaciowe albo na caej dugoci dachu.

-stenia cienne s to przede wszystkim teniki pionowe w linii supw hali (umieszczone w kierunku podunej osi budynku). Zakada si je (najczciej w postaci skratowa) w polach pomidzy pasami dwch ssiednich supw. Ich zadaniem jest przeniesienie si od wiatru dziaajcych na ciany szczytowe i si od hamowania suwnic.

W halach, gdzie wystpuje transport podparty (ewentualnie wietliki kalenicowe) powinno stosowa si oddzielnie stenia pionowe czci nadsuwnicowej, podsuwnicowej i wietlikw hali.

Prty ste pionowych supw hal wykonuje si z prtw okrgych, rur oraz z ksztatownikw walcowanych. czy si je ze supami i belkami podsuwnicowymi najczciej na ruby, przy zastosowaniu blach wzowych. Prty te wymiaruje si na siy osiowe, rozcigajce, pochodzce od dziaania poziomych si parcia lub ssania wiatru na cian szczytow hali oraz od hamowania suwnic.

BELKI PODSUWNICOWE.
S to szczeglne elementy podune konstrukcji hal przemysowych i skadowych, wyposaonych w pomostowe, natorowe, ktre s podstawowym urzdzeniem dwigowotransportowym. Do tego typu transportu zalicza si zgodnie z unormowaniem polskim midzy innymi: suwnice pomostowe podwieszane, natorowe, wcigarki i wcigniki. Wszystkie wymagaj tak zwanego toru jezdnego czyli belek, po ktrych porusza si dwignica.

10

Obliczenia suwnic wykonuje si przy pomocy PN-86/B-02005 Obcienia budowli. Obcienia suwnicami pomostowymi, wcigarkami i wcignikami, natomiast belki podsuwnicowe oblicza si na podstawie zacznika 5 PN-90B-03200. Suwnice pomostowe poruszaj si wzdu hali. Ich napd stanowi silniki elektryczne, a sterowane s albo z kosza (kabiny podwieszonej do suwnicy), albo z dou (posadzki hali, tylko suwnice do 5t).

Wzek z wycigark porusza si w kierunku osi podunej suwnicy (transport w kierunku poprzecznym do osi hali). Suwnic charakteryzuj takie wielkoci jak: udwig, wysoko podnoszenia, rozpito pomidzy koami jezdnymi mostu suwnicy oraz szybko jazdy i sposb przekazywania obcienia przenoszonego na wzek suwnicy. Zadaniem belki podsuwnicowej jest przekazanie obcie od suwnicy na konstrukcj hali. Szyny jedne mog by wykonane z szyn kolejowych, dwigowych albo z prtw prostoktnych o p zaokrglonych krawdziach.

Szyny czy si za pomoc rub i specjalnych apek, ktre umoliwiaj regulacj toru jezdnego suwnicy (take podczas eksploatacji). Poczenie szyn z belk podsuwnicow za pomoc spoin jest wykonywane rzadko tylko dla suwnic o udwigu poniej 20t i bardzo maym nateniu pracy.

Obcienie, na ktre liczy si belk podsuwnicow, wystpuje podczas normalnej pracy suwnicy. Skadaj si na to:

11 - siy pionowe V od nacisku k suwnicy, zalene midzy innymi od udwigu jej rodzaju, rozpitoci mostu, pooenia i masy adunku (PN-86B-02005);

- siy poziome Hp prostopade do toru jezdnego, powstajce w czasie rozruchu i hamowania wzka oraz uderze bocznych i ukosowania suwnicy, (PN-86B-02005);

-siy poziome rwnolege do belki podsuwnicowej, powstajce w czasie rozruchu i hamowania suwnicy (PN-86B-02005);

Belki podsuwnicowe wykonuje si najczciej jako penocienne, dwuteowe, walcowane na goroco lub spawane z blach, znacznie rzadziej jako kratowe lub skrzynkowe. Belki o przekroju dwuteowym mog mie powikszony przekrj pasa grnego.

12

Obliczenia belki podsuwnicowej sprowadzaj si do obliczenia swobodnie podpartej belki, obcionej par si ruchomych (schemat).

Dodatkowo obliczenia s uzalenione od stosunku rozstawu a do l (0,586 l). Dziaanie si poziomych powoduje dodatkowe skrcanie przekroju belki podsuwnicowej. Dlatego w tego typu belkach stosuje si wzmocnienie pasa grnego tak zwanymi tnikami poziomymi (zwane hamownymi).

W przypadku suwnic podwieszanych stosuje si nastpujce poczenie wizara z belk podsuwnicow:

13

PROJEKT: Podzia oblicze: -zebranie obcie; -obliczenia patwi (wymiarowanie przekroju) + cigi; -obliczenia wizara kratowego (+tabela); -wymiarowanie kratownicy; -wymiarowanie trzech wzw w kratownicy; KONSULTACJE: -patew (zebranie obcie + obliczenia przekroju + cigi); -wizar kratowy i wymiarowanie kratownicy; -obliczenia wzw kratownicy;

.0 OPIS TECHNICZNY: 2.0 OBLICZENIA STATYCZNE: 2.1 USTALENIE WYMIARW HALI: -wymiary wizara: .0 OPIS TECHNICZNY: 2.0 OBLICZENIA STATYCZNE: 2.1 USTALENIE WYMIARW HALI: -wymiary wizara: B rozpito suwnicy [m]
Lw = B + 2 (1 2) [m]

B rozpito suwnicy [m] Dodatek: pomost roboczy (okoo 0,5 0,7 m); dodatek na suwnic (okoo 0,5 0,8m); szeroko supa ( ok. 0,2 0,3 m zaoenie);

14

Rop t w zr t p z i o i a yu a

"" A

Lw

Rop t w z r t p z i o i aa y u

"" B

Lw

Rop t w z r t p z i o i aa y u

"" C

Lw

-ustalenie wysokoci kratownicy: KRATOWNICE TYPU A i C

15
1 1 h1 = Lw 6 12 1 1 h2 = Lw 13 17 h h 2 tg = 1 Lw 2 h h 2 = arc tg 1 Lw 2

kt nachylenia poaci dachowej

KRATOWNICE TYPU B kt nachylenia poaci dachowej

1 1 h1 = Lw 6 12 h h 1 1 = arc tg tg = Lw Lw 2 2

h1

a Lw

Maksymalny rozstaw patwi 3m (naley przyjmowa rozstaw w ten sposb, aby rozstaw osiowy by mniejszy ni 3 m). W zwizku z jednym z zaoe dotyczcym kratownic: Obcienie zewntrzne kratownicy jest przekazywane w wzach... jestemy zmuszeni do zastosowania wzw w miejscu zamocowania patwi...

ustalenie wysokoci hali:

H = H1 + H 2 + h1

16

H1 odlego od podogi do gwki szyny belki podsuwnicowej [m] H2 odlego od gwki szyny do pasa dolnego wizara [m] h1 wysoko kratownicy [m] -dugo poaci dachowej: kratownica typu A i C: kratownica typu B:

-sprawdzenie geometrycznej wyznaczalnoci wizara:

2 w = p +r

w liczba wzw kratownicy; p liczba prtw kratownicy; r liczba skadowych reakcji podpr; Dla:

2w < p+r 2w > p+r

kratownica statycznie niewyznaczalna; kratownica geometrycznie zmienna;

2.2. ZEBRANIE OBCIE: -obcienia stae: Obcienia stae oraz wspczynniki obcieniowe przyjmuje si wedug normy:

PN-82/B-02001 Obcienia budowli Obcienia stae

Ciar zaoonego ksztatownika z tablic.

17

-obcienia zmienne: NIEG (wg. PN-80/B-02010 Obcienie niegiem) Na podstawie miejscowoci, jaka jest podana w zaoeniach naley przyj odpowiedni stref zarwno dla niegu jak i dla wiatru np.: D I strefa: Obcienie niegiem (charakterystyczne):

Sk = Qk C

[kN/m2]

Warto Qk (obcienie charakterystyczne niegiem gruntu) ustala si wedug punktu 3 PN-80/B-02010. C wspczynnik ksztatu dachu wedug pkt.4 PN-80B-02010 i tablic podanych w zaczniku 1 PN-80B-02010.

Qk = R qk

[kN/m2]

R ciar objtociowy niegu [kN/m3] wedug za.3 PN-80/B-02010; qk grubo charakterystyczna pokrywy nienej [m] wg. za.2 PN-80/B-02010; (w naszym przypadku naley przyjmowa wspczynniki C wg Z1-1; C1=C2 - dla pokry i patwi (wg. PN-80B-02010 Z1-1) Obcienie charakterystyczne na 1mb : Uzyskujemy mnoc otrzyman warto Sk poprzez rozstaw patwi.

Psk = Sk a [kN/mb]
a rozstaw patwi (wedug poprzednich rysunkw) [m] Obcienie obliczeniowe na 1mb :

Pso = Ps f [kN/mb]
f wsp. obcieniowy
WIATR (wg. PN-77/B-02011 Obcienie wiatrem):

pk = qk Ce C [kN/m2]
qk charakterystyczne cinienie prdkoci wiatru (rozdzia 3 PN-77/B-02011) [kN/m2]; Ce wspczynnik ekspozycji (rozdzia 4 PN-77/B-02011); C wspczynnik aerodynamiczny (wg. Pkt. 2.4 oraz tablice zacznika 2 PN-77/B02011); - wspczynnik dziaania poryww wiatru (wg pkt.2.5 i rozdzia 5 PN-77/B-02011)

18 Podobnie jak poprzednio na podstawie miejscowoci, ktra jest podana w zaoeniach ustala si stref: Charakterystyczne cinienie prdkoci wiatru qk ustala si z zaleznoci od strefy, w jakiej znajduje si nasz budynek (tablica 3 w rozdziale 3 PN-77/B-02011). Wspczynnik ekspozycji Ce ustalany jest wedug rozdziau 4 PN-77/B-02011 w zalenoci od rodzaju terenu i wysokoci budowli nad poziomem gruntu (wysoko naley ustali liczbowo). Rozrnia si trzy rodzaje terenu: A - otwarty z nielicznymi przeszkodami, B - zabudowany przy wysokoci istniejcych budynkw do 10 m lub zalesiony, C - zabudowany przy wysokoci istniejcych budynkw powyej 10 m. (Przy ustalaniu rodzaju terenu naley dokadnie zapozna si z komentarzem w normie PN77/B-02011 w pkt.4) Znajc wysoko budowli oraz rodzaj terenu, ustalamy wspczynnik Ce

z - wysoko nad poziomem terenu [m]; Wspczynnik dziaania poryww wiatru ustala si w zalenoci, czy budowla jest podatna czy nie jest podatna na porywy wiatru. Za podatne uwaa si takie budowle, ktre pod wpywem poryww wiatru mog by wprowadzone w drgania powodujce wzrost wytenia ponad warto wynikajc z obcienia statycznego. Wszystkie pozostae budowle uwaa si za niepodatne. W celu okrelenia grupy, do ktrej zalicza si rozpatrywan budowl, naley obliczy jej okres drga wasnych T (z wzorw podanych w zaczniku lub w literaturze technicznej) oraz przyj warto logarytmicznego dekrementu tumienia D z tabl. 1, stosownie do rozwizania konstrukcyjnego. Jeeli punkt wyznaczony przez te wartoci na rys. 1 znajdzie si na polu A, budowl zalicza si do podatnych na dynamiczne dziaanie wiatru, jeeli na polu B - do niepodatnych.

19

Ustalamy warto logarytmicznego dekrementu tumienia drga:

Ustalamy okres drga wasnych wg tablicy Z2-1 PN77/B-02011:

20 OBLICZAMY DLA OBU SCHEMATW I DO USTALANIA PODATNOCI PRZYJMUJEMY NAJBARDZIEJ NIEKORZYSTNY!!! Powracamy i ustalamy, czy budowla jest podatna czy nie jest podatna na dziaanie wiatru. Jeeli nie przyjmuje si = 1,8, jeeli jest podatny, naley wspczynnik obliczy 1,8 wedug wzoru 5 (pkt.5.2).

w ktrym: - wspczynnik szczytowej wartoci obcienia, r - wspczynnik chropowatoci terenu, Ce - wspczynnik ekspozycji, kb - wspczynnik oddziaywania turbulentnego o czstociach pozarezonansowych (o okresie rnym od okresu drga wasnych budowli), kr - wspczynnik oddziaywania turbulentnego o czstociach rezonansowych z czstociami drga wasnych budowli.

Wspczynnik C ustalamy wedug zacznika 1. Przyjmujc wspczynniki naley pamita, e do oblicze przyjmuje si najbardziej niekorzystne. Naley ustali wartoci wspczynnika Cz dla strefy nawietrznej (parcie) Czn i zawietrznej (ssanie) Czz. Dla wariantu I i dla dachw o pochyleniu poniej 20 wspczynnik dla parcia nie istnieje (wynika to z wykresu), a dla ssania 0,4; Dla wariantu II i dla dachw o pochyleniu poniej 20 wspczynnika dla parcia wynosi 0,9; a dla ssania: -0,4. Mona przyj wspczynniki bd wartoci Cz obliczy ze wzorw (odpowiednich dla danych wariantw wg. Z1-2).

21

Znajc obcienia dziaajce na patew, naley je rozoy na kierunki: -prostopady do poaci dachu i rwnolegy do osi y patwi (qy); -rwnolegy do poaci dachu i osi patwi (qx).

s y = s cos s x = s sin

g y = g cos g x = g sin