Professional Documents
Culture Documents
wersji, kliknij tutaj. Darmowa publikacja dostarczona przez Ecopress - Wydawnictwo internetowe Niniejsza publikacja moe by kopiowana, oraz dowolnie rozprowadzana tylko i wycznie w formie dostarczonej przez Wydawc. Zabronione s jakiekolwiek zmiany w zawartoci publikacji bez pisemnej zgody Wydawcy. Zabrania si jej odsprzeday, zgodnie z regulaminem Wydawnictwa Ecopress. Copyright by Ecopress & Marcin Dziedzic, rok 2011 Marcin Dziedzic Jak budowa? Ecopress - Wydawnictwo internetowe ul. Hoa 2/6 05-400 Otwock www.ecopress.com.pl, kontakt@ecopress.com.pl Autor oraz Ecopress - Wydawnictwo internetowe dooyli wszelkich stara,by zawarte w tej ksice informacje byy kompletne i rzetelne. Nie bior jednak adnej odpowiedzialnoci ani za ich wykorzystanie, ani za zwizane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz Ecopress - Wydawnictwo internetowe nie ponosz rwnie adnej odpowiedzialnoci za ewentualne szkody wynike z wykorzystania informacji zawartych w ksice. Wszelkie prawa zastrzeone. All rights reserved.
Dane wydawcy: Tytu Autor
Bardzo dzikuj wszystkim partnerom. Bez ich zaangaownia i wsppracy ta ksika by nie powstaa.
www.dachy.org
www.mury.pl
www.okna.pl
www.ursa.pl
www.instalacjebudowlane.pl
www.feris.co
www.taniachata.pl
www.jak-budowac.pl
www.ekomin.pl
www.portalbudowlany.pl
www.rekuperatory.pl
www.wentylacja.biz
www.ogrzewnictwo.pl
www.ogrodowisko.pl
www.moj-ogrodnik.pl
www.ogrod-gardener.pl
www.ekohoryzont.com.pl
projekty energooszczdne
www.elewacje.pl
www.twojekominki.pl
www.qantum.pl
Partnerzy: www.portalbudowlany.pl Portal branowy www.feris.co Nowoczesne ogrzewanie www.ekohoryzont.com.pl Projekty energooszczdne www.TaniaChata.pl Porwnaj, kupuj, tanio buduj www.ekomin.pl Portal instalatorw kominw www.biawar.com.pl Producent ogrzewaczy wody, pomp ciepa, systemw solarnych www.e-ogrody.com Portal ogrodniczy www.rockwool.pl Niepalne izolacje www.ekoenergia.polska-droga.pl www.paninstal.pl Nowoczesne kotownie www.twojekominki.pl Portal kominkowy www.miwo.pl Stowarzyszenia Producentw Weny Mineralnej, Szklanej i Skalnej www.stropex.pl System stropowy Stropex www.budujdompasywny.pl Portal branowy Bartosz Chmielewski www.artykuly.com.pl Artykuy do przedruku www.pro-vent.pl Producent rekuperatorw oraz wymiennikw gruntowych www.artelis.pl Darmowe artykuu do przedruku Ewa Libiszewskia www.materialybudowlane.cybra.pl Portal branowy www.dominformator.pl Informator branowy www.projektoskop.pl Portal budowlany - projekty domw www.elewacje.pl Portal branowy www.morizon.pl www.wszystkie-projekty.pl www.mojogrod.com www.luxmar.com.pl www.cennik-uslug-budowlanych.pl www.Jak-Budowac.pl Portal budowlany: Knauf sp. z o.o. Micha Mazur Times Square Public Relations EchoPR GutPR WITEX Partnersi www.armacell.com www.stolbud.pl sfera-pr Aleksander Majer Veka Polska InplusPR
JAK BUDOWA ?
www.ecopress.com.pl
f o l d e ry b r o s z u ry
JAK BUDOWA ?
A PROMOCJ
WIZYTWEK
1000 sztuk w kolorze 169 z brutto !!! 500 sztuk w kolorze 99 z brutto !!!
Papier 300g + uszlachetnienie (lakier dyspersyjny)
projekt
druk
ulotki
Wizy tWki
o p r awa
Przedmowa
Pierwszy dom dla wroga, drugi dla ssiada a trzeci dla siebie.
Nie bez przyczyny utaro si to powiedzenie. Jego warto poznay osoby, ktre po raz pierwszy, bez wystarczajcej wiedzy oraz dowiadczenia, wybudoway wasny dom. Nasuwa si wic pytanie: czy tak musi by? Budowa budynku jednorodzinnego to co wspaniaego usyszaem to od pewnego inwestora, ktry by w trakcie budowy swojego drugiego obiektu mieszkalnego. Perspektywa posiadania wasnego domu jest czym przepiknym i ekscytujcym dla tych, ktrzy zaczynaj budow. By moe Ty rwnie stoisz wanie przed takim wyzwaniem. Pewnie sobie mylisz, jak piknie bdzie wyglda dom Twoich marze. Moe czsto zastanawiae si, jak go zagospodarowa, a moe nawet ju wiesz i masz gotowy plan oraz projekt urzdzenia wntrza? Wiele osb jest tego zdania, e jedenie po sklepach, hurtowniach i centrach handlowych w poszukiwaniu artykuw wykoczeniowych do domu jest sam przyjemnoci wieczc cik prac przy budowie. Warto sobie zada kilka pyta.
- Jakie kroki trzeba podj, eby praca przy budowie wasnego domu bya przyjemnoci? - Co zrobi, eby doj do etapu wykoczenia budynku jednorodzinnego? - A co zrobi, eby na drodze do kocowej fazy budowy nie stany rne trudnoci i kopoty? - Jak unikn sytuacji w ktrej problemy mog pojawi si ju na samym pocztku inwestycji? - Jak wybudowa dom nowoczesny oraz energooszczdny? - Oraz co zrobi, eby budowa nie zamienia si w jeden wielki koszmar, spdzajcy sen z oczu?
Na te i wiele innych pyta odpowiada ten poradnik Jak budowa?. To kompendium budowlane krok po kroku przeprowadza inwestora przez wszystkie etapy inwestycji zwizanej z budow, sprawiajc, e wymarzony dom stanie si czym realnym a cay proces budowlany zakoczy si pomylnie. Ksika ta jest pomoc dla pocztkujcych osb nie majcych wiedzy budowlanej, cho nie tylko, poniewa jest napisana oczami inwestora a nie inyniera budowlanego. Jeeli budujesz dom po raz pierwszy to dziki temu poradnikowi, wbrew powszechnie panujcej opinii uda Ci si osign ten cel i wybudujesz wymarzony dom dla siebie a nie dla wroga. Marcin Dziedzic
6
C. FUNDAMENTY, MURY. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 C. 1. ciany zewntrzne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 C. 1.1. None ciany zewntrzne ciana jednowarstwowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 C. 1.2. None ciany zewntrzne ciana wielowarstwowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 C. 1.2.1 Podzia cian wielowarstwowych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 C. 1.3. Oddziaywania na ciany zewntrzne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 C. 1.4. Konstrukcje budowlane i fizyka budowy - podstawowe zagadnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 C. 1.4.1 Co to jest przegroda budowlana? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 C. 1.4.2 Mostki termiczne (cieplne). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 C. 1.4.2.1. Mostki termiczne w przegrodzie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 C. 1.4.3 Dyfuzja - kondensacja pary wodnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 C. 1.4.4 Ustrj budowlany . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 C. 1.4.5 Opr cieplny R . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 C. 1.4.6 Obliczeniowy opr cieplny. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 C. 1.4.7 Wspczynnik przenikania ciepa U . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 C. 1.4.8 Lambda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 C. 2. Wilgo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 C. 2.1. Przyczyny wystpowania wilgoci. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 C. 3. ciany czy one oddychaj? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 C. 3.1. Udzia oddychania cian w usuwaniu pary wodnej z pomieszcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 C. 4. Akumulacja ciepa w cianach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 C. 5. Beton i elbet w budownictwie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 C. 5.1. Klasyfikacja betonu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73 C. 5.2. elbet i jego zastosowanie w budownictwie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73 C. 5.3. Konstrukcje elbetowe - podzia oraz zalety . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 C. 6. Fundamenty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 C. 6.1. Waciwie zbudowane fundamenty to podstawa domu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 C. 6.2. Badanie gruntu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 C. 6.3. Wykop. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 C. 6.4. ciany fundamentowe i piwniczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 C. 6.4.1 ciany z penych bloczkw betonowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 C. 6.4.2 ciany z cegie ceramicznych penych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 C. 6.4.3 ciany z kamienia. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 C. 6.4.4 ciany monolityczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 C. 6.4.5 ciany z pustakw zasypowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 C. 6.4.6 ciany w deskowaniu tradycyjnym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 C. 6.4.7 System Silka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 C. 6.5. Straty ciepa a grubo cian fundamentowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 C. 6.6. Jak izolowa fundamenty? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 C. 6.6.1 Izolacja pozioma i pionowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84 C. 6.6.1.1. Materiay hydroizolacyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85 C. 6.6.1.1.1. Masy i membrany . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85 C. 6.6.1.1.2. Papy asfaltowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 C. 6.6.1.1.3. Masa bitumiczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 C. 6.6.1.1.4. Folie hydroizolacyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 C. 6.6.1.2. Materiay termoizolacyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 C. 6.6.1.2.1. Polistyren ekstrudowany a styropian . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 C. 6.6.1.2.2. Polistyren ekstrudowany - zastosowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
10
11
12
13
14
15
16
17
Wiele osb, ktre posiadaj wasny kapita lub maj zdolnoci kredytowe, wychodzc naprzeciw wysokim cenom mieszka w centrach popularnych aglomeracji miejskich, decyduj si na ucieczk z miasta i wybudowanie domu gdzie na jego obrzeach albo w jeszcze dalszych rejonach. Niestety, niektrzy dopiero podczas ostatnich etapw budowy orientuj si, jak dobrze trzeba tak decyzje przemyle; niekiedy okazuje si to ju zbyt pno, a powzite decyzje na tym etapie czsto s ju nieodwracalne lub zbyt kosztowne, aby je zmienia. Badania przeprowadzone wrd polskich inwestorw wykazay, e tylko 30% z nich jest wiadomych decyzji powzitych przy budowie wasnego domu. Po zrealizowaniu swojej inwestycji miao stwierdzili, e s zadowoleni z wyborw, jakich dokonali, a dom, ktry zbudowali, stwarza im cakowity komfort uytkowania. Zatrwaajce jest to, e a 70% osb decydujcych si na budow wasnego domu, dokonuje nietrafnych decyzji spowodowanych niewiedz, dezinformacj, manipulacj oraz wprowadzeniem w bd przez nieuczciwych instalatorw lub ekipy budowlane. Czsto zdarza si, e im rwnie brakuje wiedzy w tej dziedzinie. Efektem tego oprcz frustracji inwestora mog by bdy, ktrych konsekwencje bd odczuwalne jeszcze przez wiele lat. Co zatem zrobi, eby ustrzec si przed rozczarowaniem, a droga do wykoczenia wasnego domu nie bya drog przez mk? Decyzja o budowie wasnego domu to tylko pierwszy malutki krok na drodze do gotowego budynku, do ktrego si wprowadzimy. Droga jest duga i krta, w kadym jej momencie moemy przez nieuwag zabdzi i zej na manowce, z ktrych si ju moemy nie
20
21
A. DZIAKA
A. 1. Dziaka - od czego zacz?
Wiele osb, ktre maj ju wasn dziak, mog atwiej i szybciej rozpocz budow domu. Duo wczeniej mona przygotowa szereg dokumentw oraz pozwole potrzebnych do rozpoczcia budowy. Tym, ktrzy stoj przed zakupem albo dopiero szukaj odpowiedniej dziaki, czas do rozpoczcia budowy nieco si przeduy. Problem polega na znalezieniu odpowiedniej dziaki w rozsdnej cenie i lokalizacji, ktra speniaaby wikszo naszych wymaga i kryteriw. Dziaka taka powinna mie wydane warunki zabudowy lub by objta miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Jeeli tak nie jest, trzeba wystpi o wydanie warunkw zabudowy, co niekiedy znacznie przeciga si w czasie lub okazuje si niemoliwe. Kupno odpowiedniej dziaki to nie lada wyzwanie. Udany zakup takiej nieruchomoci stanowi poow sukcesu do drogi prowadzcej ku wasnemu domowi.
A. 1.1.1 Lokalizacja
Lokalizacja ma duy wpyw na cen dziaki. Zasada jest prosta: im bliej centrum miasta, tym dziaki s drosze. Za miastem natomiast ceny dziaek s przystpniejsze. Zastanawiajc si nad kupnem, trzeba wzi pod uwag czy jest dogodny dojazd do miejsc w ktrych czsto bywamy oraz do centrum. Biorc pod uwag pooenie dziaki, naley zwrci te uwag na otoczenie i sprawdzi: czy w niedalekiej odlegoci nie ma obiektw uciliwych dla mieszkacw (np. dymicych fabryk, wysypisk mieci), jakie s miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego dla otoczenia (czy za potem np. nie wyronie za kilka lat droga szybkiego ruchu), jaki jest dostp do infrastruktury w postaci szk, przedszkoli, orodka zdrowia, sklepw, komunikacji miejskiej itp., jaki jest dojazd do dziaki: asfaltowy, utwardzony, polna droga.
A. 1.1.6 Uzbrojenie
Naley sprawdzi, czy dziaka ma doprowadzony prd, wod, kanalizacj oraz ewentualnie gaz. Dziaki nieuzbrojone s z reguy tasze, naley jednak przeliczy, ile bdzie nas kosztowao uzbrojenie takiej dziaki.
A. 1.1.8 Grunt
W wydziale geodezji urzdu gminy warto sprawdzi rodzaj gruntu na wybranej przez nas dziace oraz poziom wody gruntowej. Niekorzystne warunki geologiczne mog ograniczy, a nawet uniemoliwi budow domu. Wane jest, aby miejsce miao swj klimat, abymy czuli, e moe to by nasze miejsce na ziemi. Gdy wybierzemy ju wymarzon dziak, przed kupnem koniecznie naley sprawdzi stan prawny nieruchomoci. Popromy waciciela o okazanie wypisu aktu nabycia dziaki, wypisu i wyrysu z ewidencji gruntw. Sprawdmy rwnie ksig wieczyst. Ponadto warto dowiedzie si w gminie, czy nie czekaj nas opaty adiacenckie. Opata adiacencka to opata ustalona w zwizku ze wzrostem wartoci nieruchomoci, spowodowanym budow urzdze infrastruktury technicznej z udziaem rodkw Skarbu Pastwa, jednostek samorzdu terytorialnego, rodkw pochodzcych z budetu Unii
23
C. FUNDAMENTY, MURY
C. 1. ciany zewntrzne
Podstawow funkcj cian zewntrznych jest ochrona budynku i jego wntrza przed: wychodzeniem w wyniku duej rnicy temperatur wewntrz budynku i na zewntrz i przed bezporednim dziaaniem wiatru, przegrzewaniem w wyniku wysokiej temperatury zewntrznej i promieniowania sonecznego w ciepej porze roku, opadami atmosferycznymi, haasem zewntrznym, poarem dziaajcym od zewntrz. Jednoczenie te ciany zewntrzne speniaj zwykle funkcje konstrukcyjne. Zalenie od przyjtego schematu statycznego, przenosz bowiem obcienia pionowe i poziome, a take peni rol usztywniajc konstrukcj budynku.
C. 1.4. Konstrukcje budowlane i fizyka budowy - podstawowe zagadnienia C. 1.4.1 Co to jest przegroda budowlana?
Przegroda budowlana to element/elementy konstrukcyjne. W brany budowniczej uywa si tego okrelenia do tych czci obiektu budowlanego, ktre su za elementy konstrukcyjne. Nie wszystkie elementy budowlane s elementami konstrukcyjnymi (np. ciana dziaowa takim elementem nie jest). Elementy konstrukcyjne mona podzieli na: Przegrody budowlane poziome pyta fundamentowa strop dach stropodach pyta balkonowa pyta spocznikowa Przegrody budowlane pionowe fundament ciany none ciany samonone Inne elementy konstrukcyjne podpora belka sup podcig rygiel wspornik
60
C. 1.4.8 Lambda
Lambda wspczynnik przewodzenia ciepa charakterystyczna dana dla kadego jednorodnego materiau, pokazuje, jaka ilo ciepa przechodzi w czasie jednej sekundy przez 1m powierzchni tego materiau, przenikajc przez jego warstw o gruboci 1m, gdy po jej obu stronach rnica temperatura wynosi 10. Jednostka wspczynnik przewodzenia ciepa [W/mK].
rdo: Rockwool
C. 2. Wilgo
Rozdzia ten przedstawia informacje na temat wilgoci wystpujcej w budownictwie. Wilgo materiaowa Wilgo materiaow mona podzieli na wilgo technologiczn (powstajc w wyniku zawilgocenia wbudowanych materiaw i prowadzenia robt mokrych) oraz wilgo kondensacyjn. Wilgo kondensacyjna pojawia si w przegrodach w wyniku nagromadzenia pary wodnej (wydzielanej przez czowieka, powstajcej podczas procesw gotowania, suszenia itp). Wilgo eksploatacyjna to wilgo powstajca na skutek nieprawidowego uytkowania obiektu, np. w wyniku braku wentylacji lub zej wentylacji budynku, albo te w wyniku wprowadzenia do budynku procesw mokrych, takich jak eksploatacja ani, pralni.
E. KOMINY
Ten dzia zosta powicony kominom oraz systemom kominowym. Zawiera zbir wszelkich informacji oraz porad zwizanych z prawidowym wykonaniem komina i jego eksploatacj.
E. 1. Rodzaje kominw
Komin jest podstawowym elementem instalacji wentylacyjnej budynku (tylko w przypadku braku urzdze spalajcych oraz przy zastosowaniu wentylacji mechanicznej komin jest niepotrzebny), suy do odprowadzania spalin, a rnica temperatur przy wlocie i wylocie z komina tworzy cig, ktry uatwia usuwanie spalin i zanieczyszcze na zewntrz. Na rynku moemy spotka trzy rodzaje kominw ze wzgldu na rodzaj odprowadzanych materiaw: Kominy wyposaone w przewody spalinowe umoliwiaj odprowadzanie produktw spalania paliw gazowych i ciekych (gazu pynnego, ziemnego, opaowego). Przewody takie musz by odporne na dziaanie kwasw powstaych ze spalin. Kominy wyposaone w przewody dymowe su do odprowadzania dymu, ktry zawiera w sobie czstki stae. Odporno przewodw na kwasy nie musi by tak dua, jak w przypadku spalin, jednak musz by odporne na dziaanie wysokich temperatur. Kominy wyposaone w przewody wentylacyjne ze wzgldu na to, e maj kontakt tylko z powietrzem, nie s objte takimi restrykcjami, jak wczeniej wspomniane. Zaleca si, eby przewody byy szczelne i niepalne, wykonane z materiaw akumulujcych ciepo. Ze wzgldu na rodzaj kominy dzielimy na: kominy murowane coraz rzadsze ze wzgldu na pojawienie si na rynku gotowych systemw kominowych; wsppracuj z prostymi kotami na wgiel i koks, z otwartymi kominkami, piecami i kuchniami kaflowymi, kominy stalowe rury przeznaczone do umieszczenia w obudowie z cegie lub bloczkw; su do odprowadzania spalin z kotw gazowych, kondensacyjnych i olejowych, kominy ceramiczne zbudowane z prefabrykatw, mog stanowi samodzieln konstrukcj (komin wolno stojcy jest fragmentem ciany zewntrznej budynku). W ich skad wchodz: wewntrzny wkad z kamionki kwasoodpornej lub ceramiki szamotowej, obudowa z lekkiego betonu, a take warstwa izolacyjna wewntrz obudowy (w przypadku kominw zewntrznych). Przeznaczone s gwnie do odprowadzania dymu i spalin, ale istniej rwnie takie, ktre maj dodatkowy kana wentylacyjny.
146
E. 3. Wkady kominowe
Wkady kominowe stanowi najpopularniejsz grup przewodw spalinowych. Niestety przepisy nie okrelaj jednoznacznie warunkw stosowania i odbioru tych instalacji. Najwaniejsze zaoenia dotyczce systemw kominowych, warunkw doboru, stosowania i eksploatacji. Kady wkad kominowy powinien zapewnia przede wszystkim: szczelno tak w kwestii przepuszczalnoci spalin, jak i kondensatu, odporno ogniow oraz brak odksztace termicznych i mechanicznych w czasie pracy, ograniczenie bezwadnoci cieplnej komina, moliwo dostosowania zestawu kominowego do konkretnych wymaga, trwao oraz moliwo dokonywania okresowych konserwacji i przegldw, spawanie plazmowe (w osonie argonu) elementw kominowych (zgrzewanie punktowe czy jakiekolwiek inne poczenie blacharskie z uwagi na rozszerzalno ciepln przewodu nie zapewni szczelnoci elementw; wyjtkiem s rury elastyczne posiadajce moliwoci kompensacji termicznej), szczelne wykonanie elementw podczeniowych (trjnikw, zczek, redukcji) i wyczystkowych, odpowiednie zoenie poszczeglnych elementw wkadu kominowego (maksymalna nieszczelno nie wiksza ni 0,01m/h przy nadcinieniu 125 Pa).
147
E. 5. Komin ceramiczny
Kominy ceramiczne skadaj si z kilku warstw. W rodku jest rura ceramiczna kamionkowa z dodatkiem szamotu. Na zewntrz pustak z keramzytu (lekkiego betonu). Pustak ma na zewntrz przekrj kwadratowy, wewntrz okrgy. Zrnicowanie pojawia si natomiast pod wzgldem warstwy izolacyjnej midzy rur a pustakiem. Niektre systemy maj po prostu pustk powietrzn w tej przestrzeni; inne zawieraj wietnie izolujc wen mineraln (stosowan rwnie powszechnie w izolowanych kominach stalowych). Zazwyczaj stosowanie izolacji z weny jest zalecane w przypadku budowy komina na zewntrz budynku. W kominach wewntrznych czsto wystarcza pustka powietrzna. Zdarza si te, e izolacja z weny stosowana jest i w jednych, i w drugich kominach. Bardziej zaawansowane systemy ceramiczne maj rozbudowane pustaki z przewodem wentylacyjnym przebiegajcym obok spalinowego. Tym przewodem od dou komina ku
149
G. ELEWACJA
G. 1. Elewacje docieplajce
Rozdzia powicony elewacjom w budownictwie jednorodzinnym, a w nim: stosowane technologie, rodzaje elewacji, materiay oraz sposoby ich wykonania Elewacje docieplajce Prawie 40% ciepa w budownictwie mieszkaniowym jest tracone przez ciany zewntrzne. Od 1998 roku obowizuj zaostrzone wymagania dotyczce izolacyjnoci cieplnej cian zewntrznych: dla cian zewntrznych jednorodnych, czyli wykonanych z jednego materiau o waciwociach konstrukcyjnych i jednoczenie izolacyjnych, wspczynnik przenikania ciepa k nie moe by wikszy ni 0,5 W/mK; dla cian o budowie warstwowej z izolacj ciepln z materiaw o wspczynniku przewodzenia ciepa o wartoci poniej 0,05 W/mK obniono maksymaln warto wspczynnika przenikania ciepa k do 0,30 W/mK. Wymogi te dotycz zarwno budynkw nowo wznoszonych, jak i remontowanych lub przebudowywanych.
164
Rys. Zdjcie termograficzne budynku bez ocieplenia Ocieplanie budynkw powoduje te zmniejszenie zuycia energii i tym samym przyczynia si do ochrony rodowiska naturalnego. Efekt ocieplenia zewntrznych cian budynku widoczny jest na powyszym zdjciu termograficznym. ty i pomaraczowy kolor na zdjciu wyej pokazuje obszary strat ciepa, ktrym mona zapobiec. Ciepo przenika z wntrza budynku, podnoszc temperatur cian zewntrznych. Zdjcie niej ukazuje budynek, ktrego elewacja zostaa ocieplona. Obszary s identyczne, ale teraz s zaznaczone na niebiesko, czyli maj znacznie nisz temperatur z uwagi na izolacj termiczn. Zapobiega ona ucieczce ciepa z budynku na zewntrz.
I. 1.4.2 Szczelno
Wanym czynnikiem, ktry czsto decyduje o wyborze okna jest jego szczelno. Mogoby si wydawa, e im jest ona wiksza, tym lepiej, ale to, niestety, tylko obiegowa opinia. Zbyt szczelne okna bywaj bowiem przyczyn zawilgocenia pomieszcze i rozwoju grzybw. Dopyw wieego powietrza do mieszkania powinien by zapewniony zarwno przez sprawny system wentylacyjny, jak i przez... zamknite okno! Takie przenikanie okrela si wspczynnikiem infiltracji powietrza a [m/mhdaPa2/3]. Stwierdzono, e waciwy mikroklimat w pomieszczeniach zapewnia a = 0,5 - 1,0 (w przypadku wentylacji grawitacyjnej). Wiksza warto wspczynnika to zbyt intensywna wymiana powietrza w mieszkaniu (straty ciepa), natomiast mniejsza oznacza zbyt may przepyw i prowadzi do duchoty w pomieszczeniach. Wspczesne okna (zarwno drewniane, jak i z PVC) maj czsto bardzo niski wspczynnik infiltracji powietrza. Przewanie przyjmuje on wartoci rzdu 0,1-0,3. Jest to warto wystarczajca przy wentylacji mechanicznej, ale stanowczo zbyt maa w przypadku rozwizania grawitacyjnego. Z tego te powodu wikszo nowoczesnych okien wyposaona jest w funkcje tzw. rozszczelnienia lub mikrouchylania, ktre umoliwiaj okresowe zwikszanie przepywu powietrza. Stosuje si rwnie nawiewniki powietrza montowane nad szyb w ocienicy, a take kratki wentylacyjne zastpujce fragment skrzyda okiennego. Nawiewniki mog by sterowane rcznie (ustawienie przepustnicy powietrza reguluje uytkownik) lub mie automatyczne higrosterowanie. Strumie powietrza regulowany jest automatycznie w zalenoci od iloci pary wodnej w pomieszczeniu. Na og nawiewniki pracuj w zakresie od 30 do 70% wilgotnoci wzgldnej. Przy wilgotnoci do 30% nawiewnik jest przymknity (doprowadzany jest minimalny strumie powietrza). Wraz ze wzrostem zawartoci pary wodnej ronie szeroko rozwarcia urzdzenia i strumie napywajcego powierza. Obecnie, przy szczelnych budynkach, norm jest stosowanie mechanicznej wentylacji, wic przy tego typu systemie nie ma potrzeby rozszczelniania okien jest to nawet niewskazane. Poniewa okna maj czsto dosy du powierzchni, bardzo wanym elementem decydujcym o ich atrakcyjnoci jest zdolno do zabezpieczenia pomieszczenia przed niepodanymi stratami ciepa. Producenci okien zobowizani s podawa na swoich produktach informacje o wspczynniku przenikania ciepa U. Wane jest, aby zaczone dane dotyczyy caego okna, a nie tylko szyby, gdy tylko wwczas jestemy w stanie naleycie oceni rzeczywiste straty energii cieplnej. Mona przyj zasad, e im wicej komr znajduje si w profilu plastikowym, tym lepsze s jego waciwoci termoizolacyjne. Przykadowo, okna z profilem trzykomorowym maj
205
I. 1.4.3 Dwikoszczelno
Rwnie wanym czynnikiem decydujcym o jakoci okna jest jego zdolno do zatrzymywania dwikw pochodzcych spoza budynku. Warto zwrci uwag na ten problem, gdy bardzo czsto haaliwe ssiedztwo moe sta si prawdziwym utrapieniem. Podobnie jak w przypadku izolacyjnoci cieplnej, informacja o klasie akustycznej powinna by podana dla caego okna. Jest ona okrelana wskanikiem Rw (wskanik waony izolacyjnoci akustycznej waciwej stara norma) albo RA2 (wskanik oceny izolacyjnoci akustycznej przegrody w stosunku do haasu o widmie charakterystycznym dla haasw zewntrznych pochodzcych od komunikacji drogowej w miecie niskoczstotliwociowym). RW powinno si zawiera w przedziale 30-35 dB, a RA2 25-32 dB. Warto zaznaczy, e okna drewniane maj czsto lepsze parametry dotyczce ochrony akustycznej. Wynika to z ich wikszej sztywnoci oraz gstoci materiau. Izolacyjno akustyczn okna mog w znaczcym stopniu podnie specjalne szyby dwikochonne, ktre tumi haas, oraz odpowiednie uszczelnienia (uszczelki przylgowe w oknie i uszczelki midzy oknem a murem od sztywnej pianki poliuretanowej znacznie lepiej sprawdzaj si elastyczne tamy rozprajce). Standardowy zestaw szybowy ma izolacyjno na poziomie 32 dB. Naley jednak pamita, e w niektrych przypadkach moe by to warto niewystarczajca. W przypadku okien wychodzcych bezporednio na ulic warto zamwi zestaw o izolacyjnoci akustycznej 36-46 dB.
I. 1.4.4 Bezpieczestwo
Zarwno okna drewniane, jak i z PVC mona wyposay w szereg zabezpiecze antywamaniowych (specjalne okucia, wzmocnione szyby itp.). Ich liczba oraz rodzaj zaley od zasobnoci portfela osoby kupujcej. Cena okien antywamaniowych jest wprawdzie wysza, ale wszelkie inne zabezpieczenia (kraty, aluzje itp. take s sporym wydatkiem). Dla zabezpieczenia domu jednorodzinnego mona stosowa szyby klas od P1 do P4. Wykonuje si je z dwch tafli szklanych (gruboci 3-4 mm), pomidzy ktrymi znajduje si folia o wysokiej wytrzymaoci na rozerwanie (od jednej do czterech warstw). Okna zabezpieczone tego rodzaju szybami mog chroni czasowo przed prb wamania podjtego bez przygotowania (P1 i P2) lub nawet stanowi odpowiednik kraty z prtw stalowych o oczku 150 mm i gruboci 10 mm (P3 i P4). W przypadku zastosowania szyb antywamaniowych naley si liczy z podniesieniem ceny okna o okoo 200 z netto za m.
206
L. DACH
L. 1. Dach naszego domu
Dach jest jednym z najtrudniejszych do wykonania elementw budynku. Aby przez dugie lata chroni mieszkacw przed deszczem i zimnem, nie wystarczy bowiem prawidowo zbudowana wiba i dobry materia pokryciowy. W poaci dachu jest kilka punktw, ktre wymagaj szczeglnie starannego wykonania. Warto o tym pamita przy wyborze materiau pokryciowego oraz ekipy dekarskiej. Zanim wybierzemy konkretny projekt i wymarzony ksztat dachu, sprawdmy warunki zabudowy na naszej dziace, ktre okrelaj midzy innymi wysoko kalenicy dachu w stosunku do poziomu terenu, rodzaj i ksztat dachu (na przykad paski lub stromy, dwuspadowy lub kopertowy) oraz czy dom moe mie poddasze uytkowe. . Jeeli zamierzamy budowa dom wedug projektu indywidualnego, moemy swoje propozycje co do ksztatu dachu i rodzaju pokrycia przedstawi architektowi. Jeeli natomiast wybierzemy projekt gotowy, to ksztat dachu oraz rodzaj pokrycia dachowego bdzie ju w nim okrelony przez autora projektu. Dach moe stanowi lwi cze kosztw wykonania stanu surowego budynku. Czsto o ostatecznej wysokoci wydatkw potrzebnych do wykonania tego elementu dowiadujemy si ju podczas realizacji, a w rezultacie zaoony przez nas budet na budow domu zostaje przekroczony. Jak wic dokadnie obliczy koszty budowy dachu? Podstaw do obliczenia dokadnych kosztw dachu powinien by projekt domu. Z gotowym, szczegowym planem dachu najlepiej pj do firmy handlowej, w ktrej bdziemy chcieli kupi pokrycie. Dokona ona dokadnej wyceny inwestycji. Z projektem dachu dobrze te zwrci si do ekipy wykonawczej. Dobra firma dekarska uwzgldni koszt robocizny oraz dokadnie wyliczy, ilo materiaw skadajcych si na kompletny system dachowy. Koszty dachu zale w duym stopniu od projektu domu, a zwaszcza stopnia skomplikowania poaci dachowej. Im wicej zaama poaci oraz elementw ozdobnych, tym dach bdzie droszy. Na co wic powinnimy zwrci uwag przy projektowaniu domu? Podstawowe zagadnienie to paszczyzna dachu. Dach moe by jedno-, dwu- lub wielospadowy. Im wicej takich paszczyzn, tym wiksze koszty. Wielopaszczyznowy dach wie si bowiem z koniecznoci zakupu odpowiedniej liczby elementw potrzebnych do wykoczenia kalenic (grnych krawdzi) oraz koszy (wykocze zaama poaci sucych odwadnianiu dachu). Drosze bdzie take zainstalowanie systemu rynnowego zuyjemy wicej ksztatek (na przykad w naronikach). W przypadku blachy czeka nas duo obrbek blacharskich, a w rezultacie wiele odpadw. Dachwki ceramiczne i cementowe maj t zalet, e duy wybr dachwek ksztatowych oraz elementw systemowych umoliwia prawidowe wykonanie wikszoci trudnych miejsc bez obrbek dekarskich. Dachwki specjalne s nieco drosze od podstawowych, oszczdzamy jednak na robocinie i stratach materiau przy przycinaniu elementw (tak si dzieje w przypadku pokry wielkoformatowych, jak na przykad blacha). Pamitajmy, e dojd dodatkowe koszty, jeli dach ma duo krawdzi skonych (grzbietw). Wymagaj one wielu obrbek (przycinania dachwek, zastosowania tam uszczelniajcych, klamerek utrzymujcych przycite elementy). Bardzo duo grzbietw ma te dach typu
239
243
244
N. WENTYLACJA, REKUPERACJA
N. 1. Wentylacja
Nowoczesne budownictwo to budownictwo przede wszystkim ciepe i szczelne, skoncentrowane na doborze takich materiaw budowlanych, ktre ograniczaj straty energetyczne budynku do minimum. Szczelne okna, ciepe szyby, nowoczesne materiay wznoszeniowe, grube warstwy ocieplenia i doskonale zaizolowane ciany to wszystko znacznie ogranicza zapotrzebowanie energetyczne budynku, a co za tym idzie koszty. Domy pasywne, ale take niskoenergetyczne potrzebuj minimalne iloci energii do zapewnienia komfortowej temperatury wanie z powodu uycia supernowoczesnych materiaw, ktre przewodz minimalne iloci ciepa. Przebywanie ludzi w takich budynkach oznacza przede wszystkim zapewnienie regularnej wymiany powietrza, do ktrej wanie z powodu owej szczelnoci nie dojdzie samoczynnie. Zapewnia j system wentylacji mechanicznej. Dodatkowo, aby odzyska ciepo, ktre zostaje zuyte na ogrzanie powietrza wewntrz domu, niezbdny sta si monta specjalnych urzdze, zwanych centralami wentylacyjnymi z odzyskiem ciepa. Uzyskanie tak niskich parametrw zapotrzebowania energetycznego tych budynkw na energi ciepln nie byoby w ogle moliwe bez tych systemw, gdy straty energii cieplnej budynku przez kominy wentylacji grawitacyjnej sigaj nawet 60% (im szczelniejszy budynek, tym s one wysze). Ju dawno okazao si, e jedynym rozwizaniem dla nowoczesnego, szczelnego domu jest system wentylacji nawiewno-wywiewnej z odzyskiem ciepa, ktry znacznie ogranicza straty energetyczne powstajce w wyniku wentylowania, zapewniajc przy tym dostp do wieego powietrza. Czowiek na dob potrzebuje okoo 1 kg poywienia, 3 kg wody i okoo 30 kg powietrza! Powietrze, w odrnieniu od wody i poywienia, jest najsabiej przez czowieka percepowane. By moe dlatego, e go nie wida, nie mona nada mu atrakcyjnej formy ani koloru, nie mona go wypi, posmakowa, najczciej te nie pachnie. To jednak od niego przede wszystkim zaley dobre samopoczucie i zdrowie. Zanieczyszczone powietrze moe by bardzo niebezpieczne, gdy zawarte w nim bakterie, wirusy, roztocza, plenie, grzyby oraz toksyny przedostaj si do organizmu podczas oddychania i mog by przyczyn powstawania wielu schorze w obrbie ukadu oddechowego, np. bardzo niebezpiecznych alergii. Wspczesny mieszkaniec miasta ponad 90% swojego ycia przebywa w pomieszczeniach, gdzie powietrze zanieczyszczone jest dodatkowo przez powszechnie stosowane tam materiay: tapety, wykadziny, farby, rodki czyszczce. Do tego dochodzi kurz, ktry jest doskonaym rdem zakae, gdy mikroorganizmy i wirusy przemieszczaj si za pomoc jego czsteczek. Nie zapominajmy te o podwyszonej wilgotnoci, ktra przy braku dostatecznej wentylacji wystpuje niemal zawsze, co stanowi idealne warunki do rozwoju drobnoustrojw. Powietrze w pomieszczeniach jest 8-10 razy bardziej zanieczyszczone, ni powietrze na zewntrz. Jedynym ratunkiem na pozbycie si zanieczyszczonego powietrza z domu jest regularne wietrzenie pomieszcze. Najczciej jednak tego unikamy, szczeglnie zim, susznie zreszt obawiajc si podwyszonych rachunkw za ogrzewanie.
309
N. 2. Rekuperacja
Jest to wentylacja mechaniczna z odzyskaniem ciepego powietrza. Instalacja wentylacyjna wyposaona w rekuperator zapewnia przede wszystkim zmniejszenie kosztw ogrzewania budynku. Nie mona jednoznacznie powiedzie ile mniej zapacimy za ogrzewanie po zaoeniu rekuperatora, jednak jedno jest pewne: centrala wentylacyjna z odzyskiem ciepa zapewni zmniejszenie strat ciepa powodowanych przez sprawnie dziaajc wentylacj grawitacyjn nawet o 60-80% (przy dobrze wykonanej instalacji oraz sprawnie dziaajcej centrali z rekuperatorem). Naley pamita, e odzysk ciepa dla danej instalacji rekuperatora mona porwna jedynie z sytuacj, gdzie w identycznym budynku zostanie zastosowana wentylacja grawi312
313
314
O. OGRZEWANIE
O. 1. Ogrzewanie
Koszt ogrzewania w rocznym bilansie uytkowania domu stanowi najwiksz kwot. Dlatego warto ju na samym pocztku dobrze przemyle oraz zaplanowa system ogrzewania domu, pniejsze przerbki zawsze s duo bardziej kosztowne. Do wyboru jest duo rnych systemw grzewczych. Wymogi unijne narzucaj producentom coraz wiksze wymagania pod tym wzgldem energooszczdnoci i ekologii. Inwestorzy natomiast przy zastosowaniu nowoczesnych, ekologicznych oraz energooszczdnych systemw grzewczych mog liczy na korzystne dofinansowania lub kredyty preferencyjne. Wci jest jeszcze spora liczba osb, ktra pozostaje przy standardowym ogrzewaniu konwekcyjnym, czyli grzejnikach. Kolejn grup produktw jest ogrzewanie niskotemperaturowe zamieszczane w pododze i cianie. Nowoci jest system ogrzewania fazowego. Jest to zupenie odmienne ogrzewanie od dotychczas stosowanego. Dziki swojej innowacyjnoci zapewnia duy komfort cieplny, a zarazem niespotykane dotd oszczdnoci w ogrzewaniu na poziomie 60%.
331
334
Ogrzewanie fazowe poprzez promieniowanie zapewnia rwnomierny rozkad temperatury w caej kubaturze pomieszczenia. Nie ma konwekcji a wic ruchu kurzu i alergenw oraz zachowana jest korzystna, ujemna jonizacja powietrza. Te i jeszcze inne elementy wpywaj na korzystny komfort termiczny. Przy tego rodzaju ogrzewaniu mamy duo mniejsze straty ciepa, poniewa nie potrzeba tu nonika energii w postaci powietrza do ogrzewania
336
337
za gorco
przyjemnie
za chodno
10
15
20
25
30
35
Rys. Wykres Kniga Wzgldnie niskie temperatury powietrza s rekompensowane przez promieniowanie cieplne, zapewniajc podany komfort termiczny. Optymalna temperatura powietrza w pomieszczeniu powinna wynosi 1618C, a rednia temperatura przegrody budowlanej 2430C. Takie warunki komfortu cieplnego zapewnia ogrzewanie fazowe. Stosujc ten rodzaj ogrzewania przy temperaturze powietrza 18C uzyskujemy taki sam komfort cieplny jak przy 22C, korzystajc z ogrzewania standardowego konwekcyjnego. Dodatkowo, wykorzystujc wentylacj mechaniczn, dziki systemowi rekuperacji, uzyskamy w bilansie cieplnym dodatkowe 4oC, co oznacza 15% oszczdnoci energii potrzebnej na ogrzanie powietrza zaczerpnitego do systemu. Ogrzewanie fazowe zapewnia ten sam komfort cieplny przy temperaturze o 4C niszej od temperatury uzyskanej w wyniku dziaania tradycyjnych systemw grzewczych.
339
1,8 m
0,1 m
20C
grzejniki konwekcyjne umieszczone przy cianach zewntrznych grzejniki konwekcyjne umieszczone przy cianach wewntrznych ogrzewanie powietrzne ogrzewanie podogowe ogrzewanie cienne Feris (temperatura odczuwalna)
Rys. Pionowy rozkad temperatur Wykres ten przedstawia porwnanie rnych systemw grzewczych w stosunku do ogrzewania fazowego. Prawie pionowa kreska wskazuje, e temperatura odczuwalna jest prawie taka sama na kadej wysokoci, w przeciwiestwie do innych systemw grzewczych. Linia ogrzewania ciennego odnosi si do temperatury odczuwalnej, a nie temperatury powietrza (w tym przypadku temperatura bya by 34C nisza) jak pozostae krzywe.
STREFA SKRAPLACZA
Czynnik pobiera ciepo z dowolnego rda (np. pompa ciepa, kolektory soneczne itd.) wrze i zmieniajc si w par transportuje energi do strefy skraplacza
STREFA PAROWNIKA
Pobieranie ciepa z otoczenia (dolnego rda) i poprzez pary czynnika, naturalne przenoszenie ciepa do drugiego koca rurki ciepa (strefy skraplacza)
Rys. Zasada dziaania rurki ciepa Panele grzewcze wykorzystuj do przekazywania ciepa jedn z form przemiany fazowej, czyli zamiany pary w ciecz, kiedy wyzwalana jest najwiksza jednorazowa ilo energii. Kada przeszkoda na jej drodze pokrywa si natychmiast kroplami wody i robi si gorca. Zjawisko to w cile okrelonych warunkach wykorzystane jest w panelach ciepocigowych do agodnego przekazywania ciepa do pomieszcze, za poredniczcy w tym procesie mur, w ktrym s zamontowane, peni rol katalizatora.
341
O. 3.4.2 Budowa
Panel grzewczy systemu jest zbudowany z dwch czci: parowacza (podstawa) i skraplacza. Parowacz jest to kolektor dolny, przez ktry przepywa woda kotowa. Oddaje ona ciepo hermetycznie zamknitemu czynnikowi roboczemu, ktry paruje ju w temperaturze 15C. Po dostarczeniu ciepej wody kotowej do kolektora panelu, nastpuje wywoanie zjawiska fizycznego (skraplanie pary wodnej wewntrz panelu i wydobycie si energii cieplnej). Powstaa para dynamicznie wypenia ca przestrze czci panelu grzewczego, gdzie w wyniku rnicy temperatur nastpuje kondensacja pary. Czynnik grzewczy umieszczony w panelach osiga temperatur doprowadzonej do niego wody. Drug cz panelu stanowi skraplacz, bdcy emiterem ciepa. Jest on zbudowany z przewodw rurowych przeplecionych siatk z materiau o duej przewodnoci cieplnej. Taka konstrukcja pozwala na uzyskanie rwnomiernego rozkadu ciepa na powierzchni ciany oraz penego wykorzystania dynamiki przemiany fazowej. Powstaa wczeniej para tutaj si skrapla, oddajc ciepo na zewntrz, a skropliny spywaj z powrotem do parownika. Proces parowania i skraplania jest cigle powtarzany, cakowicie bezpieczny i dugowieczny.
czynnik roboczy
kolektor
Rys. Przekrj panela grzewczego Czas caego zjawiska od momentu dostarczenia ciepej wody kotowej do kolektora dolnego panelu grzewczego a osigniciem przez niego temperatury jak ma woda w systemie centralnego ogrzewania (c.o.) trwa kilka sekund czyli panel osiga zadan temperatur ju po upywie 5 sekund. Zjawisko to zachodzi w nieskoczono, czyli trwa tak dugo, jak dugo doprowadzamy ciep wod z ukadu c.o. do paneli grzewczych. Poza tym czynnika roboczego umieszczonego wewntrz panelu nigdy si nie wymienia ani nie uzupenia.
342
Rys. Schemat montau ogrzewania fazowego Podtynkowe miedziane panele grzewcze PMPG Bardzo maa pojemno wodna ogrzewania ciepocigowego umoliwia pynn reakcj systemu na zmieniajce si warunki bytowe w pomieszczeniach. W rurkach cieplnych, penicych rol nonikw ciepa, do przekazywania energii cieplnej wykorzystane jest zjawisko przemiany fazowej. Dziki temu uzyskujemy du gsto przekazywanego strumienia ciepa w przewodzie rurowym PMPG. Siatka przeplatajca rurki cieplne nie tylko rozprowadza rwnomiernie ciepo, ale rwnie suy jako szkielet nony dla tynku, w ktrym bd zatopione panele grzewcze. Warstwa tynku nakadana na panele staje si integraln czci ciany grzewczej, ktra na caej powierzchni ma jednakow temperatur, jak wypromieniowuje na pomieszczenie. Materia, z ktrego s wykonane elementy grzewcze zapewniaj dug ywotno systemu oraz du skuteczno wymiany ciepa. Producent daje pitnastoletni gwarancj na swoje produkty.
343
O. 3.5. Elastyczno
System ten jest w peni kompatybilny z istniejcymi rozwizaniami i wsppracuje z kadym rdem ciepa (pompy ciepa, kolektory soneczne, kominek z paszczem wodnym, ogrzewanie elektryczne, kocio kondensacyjny, gazowy, olejowy oraz na paliwa stae). Technologia ta jest wynikiem wielu lat bada oraz dowiadcze i nie bdzie pierwsz wprowadzon na rynek przez firm Feris.
O. 3.5.1 Zastosowanie
Ogrzewanie fazowe mona instalowa praktycznie wszdzie niezalenie od konstrukcji i przeznaczenia obiektu: budownictwo jedno i wielorodzinne w kadym standardzie, obiekty uytecznoci publicznej hotele, pensjonaty, szkoy, przedszkola, obki, szpitale, przychodnie, gabinety lekarskie itp., obiekty handlowe, obiekty sakralne, historyczne, obiekty o podwyszonych wymogach sanitarnych, np. przemys farmaceutyczny, lokale gastronomiczne, biurowce itp. baseny, powierzchnie szklane.
344
O. 3.8. Ekologia
System ten oszczdza wszystkie rda energii, wywiera pozytywny wpyw na rodowisko naturalne poprzez zmniejszenie zapotrzebowania energetycznego budynkw i w konsekwencji powoduje obnienie kosztw eksploatacyjnych. Jest to alternatywa dla cigle rosncych cen paliw energetycznych.
Obecnie obserwuje si bardzo due zainteresowanie tym sposobem ogrzewania. Cay szereg zalet, komfort zdrowotny, korzystna jonizacja powietrza, doskonae warunki higieniczne sprawiaj, e ten system grzewczy zyskuje coraz wiksz popularno, a w najbliszym czasie stanie si jednym z dominujcych systemw stosowanych w budownictwie. Jego mae wymagania energetyczne pozwalaj na stosowanie odnawialnych rde energii, co znacznie obnia koszty eksploatacji, a take przyczynia si do ochrony rodowiska przez zmniejszenie emisji zanieczyszcze w cyklu ycia, czy zuycia energii pierwotnej. Kady przymierzajc si do budowy domu patrzy na inwestycj ze swojej perspektywy finansowej. Wikszo koncentruje si tylko na tej fazie i patrzy pod ktem bdcych w zasigu na to rodkw. To jednak wci najczciej planowanie, z reguy dugoletniego, obcienia finansowego, mimo jednorazowego wydatku. Dlaczego tak duo osb uywa arwek energooszczdnych? Dlatego, e s tanie oraz rachunki za elektryczno s wtedy mniejsze? Coraz wicej urzdze domowych ma okrelon klas energetyczn, a coraz trudniej znale takie, ktre nie jest oznaczone klas A. Czy kupujcemu samochd obojtne s jego dane techniczne - Jak szybko si rozpdza? Jaki komfort jazdy zapewnia? Jakie zapewnia bezpieczestwo? Jak zachowuje si w warunkach ekstremalnych? Co jeszcze potrafi? Klasa A++ dla ogrzewania to wanie oferowane przez firm Feris panele grzewcze, o nastpujcej charakterystyce: najmniejsza z moliwych ilo wody w instalacji tyle, co w typowej rurze biegncej po obwodzie pokoju; wszystkie elementy instalacji ukryte pod tynkiem, glazur lub terakot;
346
O. 3.11. Oszczdnoci
System ten zapewnia oszczdnoci w ogrzewaniu pomieszcze, gdy diametralnie zmniejsza si pojemno wodna w ukadzie centralnego ogrzewana budynku. Woda podgrzana przez rdo ciepa (pompa ciepa, kominek, kocio grzewczy) w kotowni, nie ogrzewa domu, czyli nie wypenia panelu grzewczego, tylko stanowi medium transmisyjne, ktre dostarcza ciepo do rdzenia panelu przez zwyk rurk hydrauliczn. Dostarczone ciepo wywouje zjawisko fizyczne, ktrego skutkiem jest zagrzanie si panelu to wanie panel grzewczy wytwarza ciepo w domu, i to za darmo. rednia temperatura wody w zasilaniu instalacji centralnego ogrzewania (c.o.) wynosi 30C. Pojemno wodna w ukadzie zasilajcym c.o. jest zmniejszona o 80%!
Ti
[C]
Tr
[C]
Qp
[W]
Qwew
[W]
Qo
[W]
Qf
Qv
Qo E
[%] [%]
1) Ogrzewanie grzejnikowe 0,30 temp. w pomieszczeniu 20C 2) Ogrzewanie cienne temp. 0,30 w pomieszczeniu 16C + straty ciepa 3) Ogrzewanie cienne temp. 0,30 w pomieszczeniu 16C - straty ciepa
20
19,1
6450
24,6
16
15,1
6924
22,8
24
16
15,1
5621
3249
19,9
19
32
Oszczdnoci energetyczne w wyniku obnienia temperatury wewntrznej o 4C przy tej samej temperaturze odczuwalnej 19,4C liczone s wzgldem budynku nr 1 Oznaczenia: Uwspczynnik przenikania ciepa [W/mK] Titemperatura powietrza w pomieszczeniu [C] Trtemperatura rednia w pomieszczeniach ogrzewanych [C] Qpzapotrzebowanie ciepa na pokrycie strat przez przegrody zewntrzne [W] Qwewzapotrzebowanie ciepa na podgrzanie powietrza wentylacyjnego [W] Qosumaryczne zapotrzebowanie ciepa [W] Ezapotrzebowanie na energi cieplna [GJ/rok] Qfwskanik zapotrzebowania na ciepo [W/m]
349
wskanik zapotrzebowania na ciepo [W/m] oszczdno mocy grzewczej [%] oszczdno energii cieplnej [%]
100 Zapotrzebowanie energii [GJ/a] 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0
Wykresy supkowe - oszczdno mocy cieplnej - oszczdno energii cieplnej Wykresy liniowe - moc cieplna [kW] - energia cieplna [GJ/rok]
Rys. Wykres przedstawiajcy oszczdnoci mocy i energii cieplnej. Wskanikowe zapotrzebowanie na energi ciepln kWh(m a)
kWh (m2 a)
A dom tradycyjny z ogrzewaniem grzejnikowym (lata 80.) B dom tradycyjny z ogrzewaniem ciennym C dom speniajcy normy budowlane z klasycznym ogrzewaniem grzejnikowym D dom speniajcy normy budowlane z ogrzewaniem ciennym
A B C D
350
rdo zasilania
System fazowy maa pojemno ukadu, niska temperatura zasilania, ogrzewanie poprzez promieniowanie.
rdo zasilania
System podogowy bardzo dua pojemno ukadu, rednia temperatura zasilania, dugi czas nagrzewania si podogi, reakcje alergiczne unoszenie si kurzu, ogrzewanie poprzez konwekcj/akumulacj.
rdo zasilania
System kaloryferowy dua pojemno ukadu, wysoka temperatura zasilania, ogrzewanie poprzez konwekcj.
351
Rys. Rozkad temperatur w pomieszczeniu z ogrzewaniem fazowym Ogrzewanie fazowe oddawanie ciepa gwnie przez promieniowanie, rozkad temperatury: ciepo rwnomiernie rozoone na caej wysokoci pomieszczenia, temperatura zasilania: 35C-55C, przecitna temperatura powietrza w pomieszczeniu 18C, temperatura powierzchni grzejnej: 25-40C, nie powoduje niekorzystnej jonizacji powietrza, nie powoduje niekorzystnej cyrkulacji kurzu i alergenw, idealne rozwizanie przy zastosowaniu techniki kondensacyjnej i solarnej.
Rys. Rozkad temperatur w pomieszczeniu z ogrzewaniem kaloryferowym Ogrzewanie tradycyjne oddawanie ciepa gwnie na drodze konwekcji (czyli ruchu powietrza),
352
SALON 17 (20) C
WIATROAP 16 (19) C
AZIENKA 20 (22) C
POKJ 17 (20) C
353
Q. DOMY ENERGOOSZCZDNE
Q. 1. Budownictwo energooszczdne
Budowa domu energooszczdnego to nie tylko moda. W 2009 r. Polska wdroya postanowienia Dyrektywy 2002/91/WE z 16 grudnia 2002 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynkw. W uproszczeniu, dom energooszczdny to taki, ktry zuywa 2-3-krotnie mniej energii do ogrzewania ni budynek typowy. Zapotrzebowanie na ciepo w domach standardowych speniajcych wspczesne normy, wyraane tzw. wspczynnikiem sezonowego zapotrzebowania na ciepo, wynosi EA rednio 120 kWh/mrok. Jeli chodzi o domy energooszczdne to 15-70 kWh/mrok. Domy energooszczdne Oszczdnoci jakie zyskujemy budujc dom energooszczdny: Rachunki za energi do ogrzewania budynku i przygotowania ciepej wody uytkowej bd od 2 do 8 razy nisze. Wysza warto rynkowa domu. W nadchodzcych latach na ceny nieruchomoci bdzie miaa wpyw energooszczdno budynku, ktr kupujcy zweryfikuje na podstawie obowizkowego certyfikatu energetycznego. Wyszy komfort uytkowania. wiee powietrze, dowietlone pomieszczenia bez wysokich rachunkw. Wedug kierunkw jasno zdefiniowanych przez UE, koszty energii bd lawinowo rosy. Spokj i bezpieczestwo. Wasny wkad w ochron naszej planety. Nowoczesny dom. Jeeli budujemy dom wg obowizujcych obecnie standardw energetycznych, to za 5 lat bdzie on przestarzay. Po wprowadzeniu rozwiza energooszczdnych mona zredukowa koszty strat energii: na wentylacji do 90% na izolacji cieplej cian zewntrznych do 40% na izolacji cieplej dachu do 40% na izolacji cieplej cian do 40% na izolacji stolarki okiennej do 35% na izolacji podogi na gruncie do 35% na architekturze do 10% na izolacji mostkw cieplnych do 80% Efektywne gospodarowanie energi to wymg naszych czasw i ma charakter globalny. W Polsce powyszy postulat realizowany jest od pocztku 2009 roku, poniewa obowizuje ju unijny przepis dotyczcy energetycznej klasyfikacji budynkw.