Professional Documents
Culture Documents
Literatura
P. Boyk, J.Misala, Integracja ekonomiczna, Warszawa, 2003 E.Haliak, Wsplnota Pacyfiku a Wsplnota Wschodnioazjatycka, Warszawa 2006 P.Boyk, Midzynarodowe stosunki ekonomiczne, Warszawa, 2008 E. Janto-Drozdowska, Regionalna integracja gospodarcza, Pozna, 1998 K. Jdrzeczyk-Kuliniak, L.Kwieciski, B.Michalski, E. Stadtmuller, Regionalizacja w stosunkach midzynarodowych: aspekty politycznogospodarcze, Toru, 2008. E. Latoszek, Organizacje midzynarodowe we wspczesnym wiecie, Warszawa 2006 T.o-Nowak (red.), Organizacje w stosunkach midzynarodowych: istota mechanizmy dziaania zasig, Wrocaw, 2009. S.Miklaszewski, E.Molendowski (red.), Gospodarka wiatowa w warunkach globalizycji i regionalizycji rynkw, Warszawa, 2009 E.Oziewicz (red.), Procesy integracyjne we wspczesnej gospodarce wiatowej, Warszawa 2001 J. Rymarczyk, B.Skulska (red), Regionalozm i lokalizacja, Wrocaw, J.Rymarczyk, B.Drelich-Skulska, W.Michalczyk, Regionalizacja globalizacji, Wrocaw, 2008 J.Rymarczyk, B.Drelich-Skulska, W.Michalczyk, Regionalizacja a globalizacja we wspczesnym wiecie, Wocaw, 2007
TEORIA MIDZYNARODOWEJ INTEGRACJI GOSPODARCZEJ: DEFINICJE, CELE, PRZESANKI, WARUNKI, MODELE, MECHANIZMY, KRYTERIA SKUTECZNOCI. INTEGRACJA WALUTOWA JAKO ETAP INTEGRACJI GOSPODARCZEJ POJCIE I PRZEJAWY REGIONALIZMU EKONOMICZNEGO W WIECIE. WYBRANE UGRUPOWANIA INTEGRACYJNE W WIECIE:
4 5
Pnocna i Poudniowa Ameryka: NAFTA- FTAA, MERCOSUR, UNASUL WNP: Szanchajska Organizacja Wsppracy, Euroazjatycka Wsplnota Gospodarcza, Unia Celna, Organizacja Czarnomorskiej Wsppracy Gospodarczej Azja: ASEAN, OPEK, Azjatycki Bank Rozwoju Afryka: ECOWAS, COMESA, ALBA. Midzykontynentalne organizacje: ESCAP. APEC (Wsplnota Gospodarcza Azji i Pacyfiku). Test
6 7
Integracja (od aciskiego: integratio " uzupenienie oraz integer " - cakowity) oznacza tworzenie caoci z odrbnych czci, natomiast integrowa (od ac. integrare" - dopenia) znaczy czy w jedn cao, skada z czci. Integracja gospodarcza moe oznacza proces gospodarczego scalania, lub dokonujcy si w sferze gospodarki, proces czenia w jedn cao pewnych czci, odrbnych dotd elementw. Historia pojcia integracja, oznaczajcego czenie si oddzielnych gospodarek w wiksze wyodrbnione gospodarczo regiony, jest stosunkowo krtka, to znaczenie rozpowszechnio si bowiem dopiero po roku 1940.
Okrelona prointegracyjna polityka ekonomiczna pastw zmierzajcych do integracji, a w jej ramach takie zwaszcza posunicia, ktre umoliwiaj i uatwiaj intensyfikacj wzajemnych obrotw towarowych i usugowych oraz stymuluj transfer czynnikw produkcji (np. kapitaw, siy roboczej, technologii). W krajach o gospodarce rynkowej sprowadza si to zazwyczaj do zniesienia ce, ogranicze ilociowych, administracyjnych i innych form dyskryminacji we wzajemnych stosunkach handlowych i gospodarczych midzy grup krajw zmierzajcych do integracji. Zastosowaniu wspomnianych rodkw polityki ekonomicznej towarzyszy najczciej tworzenie okrelonych struktur instytucjonalno-organizacyjnych w postaci rnego rodzaju ugrupowa lub organizacji o charakterze integracyjnym, np. w formie strefy wolnego handlu, unii celnej, wsplnego rynku lub unii gospodarczej.
Komplementarno struktur gospodarczych, czyli ich wzajemne dopasowanie. Podstaw komplementarnoci midzygaziowej s rnice w wyposa cniu w czynniki produkcji bdce na og wynikiem rnic w zasobnoci z surowcw, w pooeniu geograficznym i warunkach klimatycznych, w eksploatacji z surowcw itp. Przykadem tego rodzaju komplementarnoci by tradycyjny midzynarodowy podzia pracy, gdy jedne kraje specjalizoway si w produkcji surowcw i ywnoci, pozostae za w produkcji wyrobw przemysowych. Jeeli odnosi si to do dziedzin, w ktrych wzgldnie atwo mona doprowadzi do podziau pracy i specjalizacji produkcyjnej (jak np. w przemyle, w tym szczeglnie w przemyle przetwrczym, w ktrym specyfika produkcji umoliwia rozwj specjalizacji midzygaziowej oraz wewntrzgaziowej), wwczas na og szybko moe doj do wzajemnych dostosowa strukturalnych i podniesienia oglnego stopnia komplementarnoci. Jeeli natomiast dotyczy to dziedzin, w ktrych doprowadzenie do podziau pracy i specjalizacji - z powodw strukturalnych - jest trudne (gdy brak komplementarnoci bd konkurencyjno wystpuje np. w przemyle wydobywczym lub w rolnictwie), wwczas naturalnie proces zwikszenia stopnia wzajemnej komplementarnoci bdzie bardzo powolny i skomplikowany, jeli w ogle bdzie on moliwy (bdzie si to bowiem wizao m.in. z koniecznoci stopniowej rezygnacji z rozwijania czy kontynuowania pewnych rodzajw produkcji, ograniczenia posiadanych mocy wytwrczych w tych dziedzinach przez jedne kraje na rzecz innych krajw, ponoszenia dodatkowych nakadw inwestycyjnych zwikszajcych moce produkcyjne w innych dziedzinach wytwrczoci itp.).
Zbliony poziom rozwoju gospodarczego jest warunkiem ekwiwalentnej pod wzgldem jakoci i nowoczesnoci wymiany handlowej, rwnorzdnej wsppracy produkcyjnej i naukowo-technicznej. Zapewniaj je zbliona technika produkcji, podobne kwalifikacje pracownikw, a take brak rnic w zakresie organizacji i kultury pracy. Niespenienie tego warunku ogranicza moliwoci zbytu wyrobw przemysowych wytwarzanych w krajach sabiej rozwinitych, powstrzymuje przedsibiorstwa z krajw wyej rozwinitych przemysowo przed rozwojem kooperacji produkcyjnej z krajami sabiej rozwinitymi, wsppracy naukowo-technicznej nadaje za form jednokierunkowego przepywu wiedzy z krajw bardziej zaawansowanych do sabiej rozwinitych.
Procesy midzynarodowej integracji gospodarczej zazwyczaj przebiegaj w ramach midzynarodowych ugrupowa integracyjnych. Odpowiednia prointegracyjna polityka pastw zmierzajcychdo integracji (np. likwidacja ce, ogranicze ilociowych czy administracyjnych we wzajemnym handlu midzy grup krajw, liberalizacja przepyww czynnikw produkcji) koordynowana jest w instytucjonalnych ramach jakich ugrupowa (organizacji) integracyjnych, ktrych zadaniem jest min. wanie koordynacja takiej polityki oraz inicjowanie, uatwianie i swoiste organizowanie" procesw integracyjnych. Instytucjonalno-organizacyjnymi formami ugrupowa integracyjnych, towarzyszcymi z reguy procesom midzynarodowej integracji gospodarczej s: strefa wolnego handlu, nia celna, wsplny rynek, unia gospodarcza i walutowa, unia gospodarcza i waluwowa.
Strefa wolnego handlu, ktra polega na likwidacji ce i ogranicze ilociowych w obrotach handlowych midzy krajami czonkowskimi takiego ugrupowania z rwnoczesnym zachowaniem przez te kraje penej autonomii w zakresie polityki celnej i handlowej w stosunkach z krajami spoza strefy. W stosunkach z krajami trzecimi poszczeglne kraje strefy stosuj wasne, zrnicowane ca i polityk handlow, za w obrbie strefy obroty handlowe odbywaj si swobodnie odmiennie musz by traktowane towary pochodzce z krajw strefy i podlegajce (na podstawie tzw. wiadectw pochodzenia) swobodnemu obrotowi oraz towary pochodzce z krajw trzecich i nie podlegajce swobodnemu obrotowi w ramach strefy
Unia celna, polegajca na likwidacji ce i ogranicze ilociowych w obrotach miedzy krajami czonkowskimi ugrupowania, ale z rwnoczesnym wprowadzeniem przez kraje unii wsplnej, zewntrznej taryfy celnej oraz ujednoliconej polityki handlowej wobec krajw trzecich. Wsplny rynek, ktry z kolei jest ugrupowaniem czcym w sobie elementy unii celnej i unii gospodarczej. Jest to bowiem ugrupowanie w formie unii celnej, w ktrym istnieje take swobodny wewntrzny przepyw usug i czynnikw produkcji (kapitau, siy roboczej, technologii).
Unia gospodarcza, ktra obejmuje wszystkie elementy wsplnego rynku a ponadto w jej ramach nastpuje pena koordynacja lub unifikacja rnych dziedzin polityki gospodarczej, np. polityki rolnej, przemysowej, regionalnej, monetarnej, fiskalnej, transportowej, socjalnej itd., a take ustawodawstwa gospodarczego. Wie si to zwykle z ustanowieniem w unii gospodarczej instytucji (organw) o kompetencjach ponadpastwowych, a wic z wprowadzeniem pewnych elementw unii politycznej. Jeli w ramach unii gospodarczej ma miejsce rwnie pena koordynacja polityki walutowej, kursowej itp., utworzenie wsplnych rezerw walutowych, wsplnego banku centralnego oraz wprowadzenie wsplnej waluty - czyli utworzenie unii walutowej.
Unia polityczna lub cilej, unia gospodarcza i polityczna, obejmujca wszystkie elementy unii gospodarczej bd unii gospodarczej i walutowej, w ktrej ponadto ma miejsce pena koordynacja lub unifikacja podstawowych dziedzin polityki wewntrznej, polityki zagranicznej, ewentualnie rwnie polityki obronnej oraz ustanowienie organw ustawodawczych i wykonawczych o kompetencjach ponadpastwowych