3/2011

ISSN 2082-8810

De Blasi - Kwiatkowska - Klub mord

1

Zbrodnia

Wprowadzanie
Mili Pastwo!
Przed kilkoma dniami swoj premier miay Ksiki magazyn do czytania, wydawany nakadem Agory. Nieco wczeniej kolejny rekord popularnoci odnotowa LiteRadar, przygotowywany przez Piotra Stankiewicza z Biblionetki. Mimo nieco mniejszej regularnoci ukazywania si Czytam, nasza redakcja rwnie nie moe narzeka na brak czytelnikw. Wanie startuje Booklikes.com tworzony przez Polakw startup, czcy w sobie system rekomendacji czytelniczych z moliwoci tworzenia wirtualnej biblioteczki Z ostatniego sondau OBOP-u dowiedzielimy si, e ponad 60% Polakw (w tym znaczca wikszo kobiet) lubi czyta. II Warszawskie Targi Ksiki odwiedziy dziesitki tysicy osb, wrd ktrych na nasze zaproszenie przyby i premier Donald Tusk, by odebra ksiki, jakie wsplnie wybralimy w plebiscycie na Facebooku. W cigu kilku godzin fanpage Czytam kupuj, zachcajcy mionikw ksiki do wspierania wydawcw poprzez nabywanie nowoci wydawniczych zyska p tysica fanw, a liczba ta byskawicznie ronie I cho wci mamy w pamici gosy mediw, wieszczcych koniec tradycyjnej ksiki, raport Biblioteki Narodowej, ktra alarmuje, e wikszo Polakw w cigu ostatniego roku nie miaa stycznoci z ksik (nie mowa tu o przeczytaniu, lecz o stycznoci wanie), to dzi moe wbrew oczekiwaniom nie chcemy o nich przypomina. Dzi chcemy cieszy si z tego, e cho sezon ogrkowy nadchodzi nieubaganie, wyglda na to, e mamy dobry czas dla ksiki. Dzi chcemy, by mogli Pastwo ze spokojem wyjecha na upragnione urlopy z poczuciem dobrze spenionego obowizku i z przekonaniem, e po powrocie nie zastan Pastwo pozamykanych ksigar i bibliotek przerobionych na siownie czy dyskoteki. Ale by tak si nie stao musimy te Pastwa o co poprosi. Musimy poprosi, by mimo ciaru toreb pod soce tropiku zabrali Pastwo z sob chocia jedn, jedyn ksik. T, ktra od dawna czekaa na to, a bdziemy mieli chwil wolnego i bdziemy jej mogli powici nieco wicej uwagi. T zakurzon i zapomnian lub t, ktr zawsze chcielimy przeczyta. Wbrew pozorom: to jest dobry czas dla ksiki. To jest dobry czas dla jej wiernych mionikw. Redakcja PS Prosimy take, by nie zapominali Pastwo o naszym magazynie. Mimo okresu wakacyjnego, ju wkrtce zaprosimy Pastwa do lektury numeru lipcowego. A w nim - podre! Nie tylko literackie. Adres redakcji: Magazyn Czytam, ul. Stanisawa 9, 40-014 Katowice czytam@granice.pl, redakcja@granice.pl, skrempa@granice.pl Wydawca: Redaktor naczelny: Wojciech Polak Sawomir Krempa Stale wsppracuj: Katarzyna Chrucicka, Joanna Janowicz, Malwina Szymaska, Agnieszka ak, Niej Podpisany, Jan Kobiel

ISSN 2082-8810 www.magazynczytam.pl Redaktor prowadzca: Justyna Gul Zesp: 2

Gabriel Augustyn, Magdalena Galiczek, Magorzata Goaszewska, Krzysztof Grudnik, Anna Koodziejska, Mariusz Koodziejski, Damian Kope, 3

Skracanie

Rozmawianie

Maj i czerwiec Smaki mioci, z ksik smaki Italii

o najwaniejszych wydarzeniach literackich - w mgnieniu oka o kuchni - nie tylko woskiej opowiada Marlena de Blasi

Z brodnia

Spisywanie treci
Wiersze zbrodnicze
poezja na temat Jana Siwmira

Mordercy z PRL-u
o kryminale milicyjnym mwi Grzegorz Cielecki

Ty tu jeste szefem
kryminalne opowiadanie Piotra Pochuro

Ksiga,
w ktrej mnie nie ma
opowiadanie Piotra Pochuro

Wiersze zbrodnicze
poezja na temat Karola Graczyka

Chciwiec ...
opowiadanie Gabriela Augustyna

Zgubne skutki
opowiadanie Jolanty Kwiatkowskiej

miertelna dawka poezji

opowiadanie Jana Siwmira

Punktowanie

Od cinanie

Cokolwiek dalej
o dostpnoci ksiek pisze wydawca - Jan Kobiel

Pocigiem przez literatur

podruje blogerka Joanna Janowicz

Inteligencja szkodzi
naukowcw krytykuje Magorzata Goaszewska

Nauki Mistrza Yo
przedstawia Grzegorz Raczek

Oglna teoria jesieni

odcinek powieci Tomasza Sobieraja

Aleja R...
odcinek powieci Wioletty Sobieraj

Podpatrywanie

Odsanianie

E-ksika na WTK
o konferencji e-bookowej pisze Agnieszka ak

Ksiki dla modych...

...czytelnikw wybieraj internauci

Premier te czyta!
twierdz naczelni serwisw Granice.pl i Histmag.org

Zabjca -elegant
w ujciu Michaa Turajskiego

Zapomniana zbrodnia
wedug Tadeusza Kisielewskiego

Po grywanie

O gl danie

O losach wojny
zdecyduj z Michaem Przeperskim

Profesor ciemnoci
kinowy McCarthy wedug Gabriela Augustyna

Skracanie

Skracanie...
...czyli miesic z ksik w mgnieniu oka

Poetycki pow
Wystp podczas Portu Literackiego Wrocaw 2012, publikacja wierszy w almanachu Pow. Poetyckie debiuty 2011 oraz moliwo pracy z Roma-nem Honetem, Joann Mueller i Mart Podgrnik - to wszystko czeka na laureatw sidmej edycji Poowu, projektu ktry wyawia najciekawszych w Polsce poetw przed debiutem ksikowym. By wzi w nim udzia, wystarczy przygotowa zestaw trzynastu utworw, opatrzy go tytuem i wysa do 25 wrzenia 2011 za porednictwem formularza na stronie internetowej Biura Literackiego.

Magazyn do czytania

Nakadem Agory ukaza si pierwszy numer nowego kwartalnika o literaturze - Ksiki. Magazyn do czytania. Amerykaski komandos, pierwszy polski encyklopedysta, McLuhan, Domosawski i Korczak - to bohaterowie pierwszego numeru Ksiek. Poza tym m.in. turystyka, eugenika, serial Mad Men, lektury szkolne i porno - tak zapowiada czasopismo wydawca.

Finalici Studia Sw
Jurorzy konkursu prozatorskiego Studio Sw, organizowanego przez Wydawnictwo Papierowy Motyl i BAHAMA FILMS, wyonili 30 autorw, ktrzy zakwalifikowali si do finau. Zainteresowanie konkursem byo bardzo due. Jurorzy otrzymali opowiadania nie tylko z najdalszych zaktkw Polski, ale rwnie z Niemiec, Wielkiej Brytanii, Stanw Zjednoczonych, Hiszpanii i Francji. Do konkursu zakwalifikowanych zostao ponad 300 opowiada. Celem konkursu jest promocja krtkich form prozatorskich oraz twrczoci polskich autorw, w tym przede wszystkim debiutantw, a adresowany jest on do wszystkich piszcych, profesjonalistw i amatorw, ktrzy ukoczyli 18 rok ycia. Fina przedsiwzicia bdzie mia miejsce 15. wrzenia. W finale znalazy si teksty: Cezary Bczek - Eliza Fabijaczyk Wznie si ponad to wszystko Martyna Jaro Akta Rajmara: 4 m 75 cm - ukasz Chmielewski Cisza i wina - Piotr Ziomber Gra o jedno yczenie - Karina Stefaniak Gruba rura - Janusz Wozowicz Cicie - Kazimierz Kyrcz i Dawid Kain Karolina A. Braciszewicz Komunia - Alina Krzywiec Ko marsjaski - Robert Bieniaszewski Krtka historia Katarzyny Krzak Jagoda muda-Trzebiatowska 6

Tumacze nagrodzeni

Laureatami nagrody Found in Translation Award za rok 2010 zostali Clare Cavanagh i Stanisaw Baraczak za przekad tomu Tutaj (Here) Wisawy Szymborskiej, wydany przez wydawnictwo Houghton Mifflin Harcourt (USA).

Warszawska nagroda

Zrb sobie raj Mariusza Szczyga oraz rdo Mamerkusa Leszka Biaego zostay Ksikami Roku 2010 Warszawskiej Premiery Literackiej. Obie ksiki otrzymay rwn liczb gosw w plebiscycie czytelnikw.

Lustro Dariusz Zajczkowski Mech Katarzyna Nowicka Oskaryciel ludzi - Magdalena Jasiska Panowie betonuj - Magorzata Domaska EVP (zrb to sam) Pawe Orze Pcia eska - czarownica - Jolanta Kwiatkowska Podr Beata Konopka Seks na obiad Monika ysek Sosnowy las Magorzata Krawczyk Spotkanie z jeleniem Joanna Olejniczak Szpilka do wosw Cecylia Buczko Ona, on i telefon - Wiktoria Korzeniewska Co bdzie - Ewa Szumowska Decyzja - Katarzyna Bus Dzie z ycia Marcela - Elbieta Rodze Gra w czas Przemysaw Kot Rolinoerna rolina - Oskar ukarski Indagatio prope mortem - Dawid Chrchol Emgiella - Urszula Witkowska Najlepsze opowiadania zostan wydane w specjalnym tomiku oraz m.in. na portalu literackim www.papierowymotyl.pl. Zwycizca konkursu ponadto otrzyma moliwo bezpatnego uczestniczenia w warsztatach Studio Sw. Nagrod za drugie i trzecie miejsce s warsztaty ufundowane przez Fundacj Centrum Promocji Kobiet. Ponadto wszyscy finalici otrzymaj zniki na warsztaty BAHAMA FILMS oraz nagrody rzeczowe od Wydawnictwa Papierowy Motyl i partnerw konkursu.

Autorzy najlepszych zestaww wierszy (od 15 do 24 osb) zostan zaproszeni do udziau w specjalnych warsztatach literackich (21-23 padziernika), prowadzonych przez jurorw Romana Honeta, Joann Mueller i Mart Podgrnik. Po ich zakoczeniu 6-9 poetw otrzyma przepustk do ostatniej czci Poowu. Bdzie ni zaplanowana na luty przyszego roku praca nad almanachem Pow. Poetyckie debiuty 2011. Wyowieni poeci, wsplnie z trjk redaktorw, przygotuj ksik, w ktrej znajd si ich debiutanckie wiersze. Premiera tomu zaplanowana zostaa na czas przyszorocznej, siedemnastej edycji Portu Literackiego. Laureaci poprzednich edycji Poowu odnieli znaczce sukcesy literackie. Wicej informacji na stronie: http://www.biuroliterackie.pl. na papier. G lu k h ov s k y, pytany o inspiracje do pisania, odpowiada: rda upatruj (m.in.) w Internecie. Ksika na bieco, rozdzia po rozdziale, publikowana bya w sieci i powstawaa z pomoc czytelnikw. Obecnie caa jest dostpna bezpatnie on-line i kady, kto o niej usyszy, moe atwo si z ni zapozna. W Polsce powie trafiaa do Internetu rozdziaami. Obecnie wszystkie mona przeczyta albo bezporednio na stronie, albo cign cao w formacie PDF. Tym samym Metro 2033 zbliyo si do ideau, gdy do ksiki mamy dostp na kilka sposobw. Wspgra to dobrze z rnorodnoci samego Metra... - autor stworzy przebogaty wiat, a nastpnie zaprosi innych autorw do tworzenia kontynuacji w realiach powieciowych. 7

W duchu benedyktyskim
Tynieccy benedyktyni proponuj, by letnie wieczory powici na rozwj duchowy. Na t okazj przygotowali wic dwa interaktywne kursy, ktre dostpne bd na stronie internetowej www.ps-po.pl. W ich ramach bdzie mona skupi si na najwaniejszych sprawach ycia chrzecijaskiego. Kurs medytacji przygotowa i poprowadzi o. Jan Pawe Konobrodzki OSB. Wyjani znaczenie sowa medytacja, zastanowi si, po co waciwie medytowa, a nastpnie pomoe rozpocz przygod z osobistymi wiczeniami medytacyjnymi. Od 19 czerwca, przez 14 dni, codziennie wieczorem pojawia si bd kolejne lekcje, a kada z nich zakoczona zostanie propozycj praktycznych wicze. - Kiedy ju ukoczycie Pastwo kurs medytacyjny, zapraszamy na kolejny, pt. Jak czyta Pismo w.? - mwi o. Joachim Zelek. - Tym razem wykadowc bdzie o. Ludwik Mycielski, benedyktyn z klasztoru w Biskupowie. Mao kto dzisiaj regularnie czyta Pismo w. Jeszcze mniej osb robi to ze zrozumieniem i pen wiadomoci. To wietna okazja, eby dowiedzie si, od czego zacz, jak czyta, by zrozumie nawet najtrudniejsze fragmenty i dowiedzie si, jak wyglda prawdziwe, benedyktyskie Lectio Divina.

Science-fiction za darmo!
Z oficjalnej polskiej strony www. metro2033.pl pobra ju mona za darmo cay tekst powieci science-fiction Dmitrija Glukhovskiego. Metro 2033 opowiada o losach ludzi, ktrzy przeyli atomow zagad, kryjc si w tunelach moskiewskiego metra. Resztka ludzkoci zmaga si z trudnociami ycia pod ziemi, ale te z promieniowaniem, potworami, bandytami oraz tym, co nienazwane tajemnicami Metra. Powie krzyuje typowo postapokaliptyczne klimaty z rozwaaniami o ludzkiej naturze - mwi o ksice Agnieszka ak (ikarvotumseparatum.wordpress. com). - Dmitry Glukhovsky to jeden z tych pisarzy, ktrzy Internetu si nie boj, wrcz przeciwnie dostrzegaj w nim potencja. Z tego powodu rosyjsk wersj ksiki do tej pory mona znale na oficjalnej stronie autora. Co wicej, do Internetu trafiay te inne, pocztkowe wersje powieci, ktra dopiero potem przesza poprawki i w zmienionej wersji trafia

Miosz na murach

Wiersze Czesawa Miosza mona znale na murach Wawelu. Wyboru poezji dokonaa amerykaska artystka, laureatka Biennale w Wenecji w 1990 r. Jenny Holzer, ktra specjalnie na 3. ArtBoom Festiwal w Krakowie przygotowaa projekt For Krakow.

Smaki mioci, smaki Italii...

Kiedy gotujemy potrawy z odlegej czci wiata , pod innym niebem i na innej ziemi, pozbawieni tamtejszego soca, wody i bagau kulturowego, uda nam si stworzy najwyej parodi zamiast oryginau. Jedzenie powinno by zawsze przyrzdzane w pobliu miejsca, z ktrego pochodz i jego skadniki, i sam twrca kucharz. Mimo takiego stanowiska Marleny de Blasi, po lekturze ksiek Tysic dni w Wenecji, Tysic dni w Toskanii oraz Tysic dni w Orvieto, nie sposb oprze si urokowi jej kuchni... Pewnie dlatego kolejne ksiki jej autorstwa bij rekordy popularnoci. Z Marlen de Blasi rozmawia Malwina Szymaska.
Smakuje Pani polska kuchnia? Oczywicie, uwielbiam polsk kuchni. Mam ograniczone dowiadczenia dotyczce chodzenia do polskich restauracji, jednak kiedy byam zaproszona do polskiego domu i zjadam kolacj przygotowan z uczuciem i emocjami. To byo prawdziwe wprowadzenie do polskiej kuchni. Czym dla Pani jest gotowanie? Gotowanie byo/jest dla mnie sposobem trzymania ludzi za rk. Wydaje mi si, e gotowanie jest sposobem dawania czego innym... Podre i kulinaria to Pani sposb na ycie. Poleca go Pani innym? Nie chciaabym komukolwiek poleca mojego ycia. Owszem, jest dobre dla mnie, jednak dla innych mogoby okaza si albo zbyt proste, albo zbyt mczce. Wiem jednak, e jest bardzo liczne grono tych, ktrzy nie s zadowoleni z wasnego ycia, ktrzy s nieszczliwi. Poszukuj rnego rodzaju metod, sposobw na osignicie satysfakcji i samorealizacji. Nie sdz jednak, aby kierunki obierane w wielu spoeczestwach przynosiy ludziom satysfakcj. 8 lat, ktre spdziam w Kalifornii, pomogo mi odkry, czego w yciu chc, a czego zdecydowanie nie. Byo to dla mnie wane i cudowne dowiadczenie zyskaam edukacj jeli chodzi o kwestie kulinarne, zapoznaam si z kuchni na wybrzeu Kalifornii, miaam wspania prac. Wiedziaam jednak, e nie jest to miej10 11 sce dla mnie cae ycie mieszkajcych tam ludzi krci si wok kwestii ekonomicznych i wok kwestii finansowych. Ludzie oceniaj si nawzajem na podstawie brylantw, ktre nosz, na podstawie liczby samochodw, ktre posiadaj. Nigdy nie byam i nigdy nie chciaam by czci takiego spoeczestwa. Moim zdaniem to faszywe spoeczestwo. Wiedziaam, e to nie jest kierunek dla mnie i dlatego zdecydowaam, e bd sza wstecz.... I poznaa Pani pniejszego ma, o ktrym pisze Pani w swoich ksikach. W jednym z wywiadw powiedziaa Pani, e gdyby Fernando by Hiszpanem, mieszkaaby Pani w Hiszpanii i opisywaaby Pani Hiszpani... Italia jest zatem tylko tem... na pierwszym planie jest mio... Tak, dokadnie tak. To prawda. Zanim poznaam Fernando, przyjedaam do Woch subowo, ale nigdy nie miaam zamiaru zosta tutaj na stae. Owszem, mylaam, ale raczej o Francji. Mwiam sobie, e przenios si tam, gdy tylko podrosn moje dzieci... Pasja kulinarna to ruchoma pasja tak bym to nazwaa. Na pewno nie ogranicza si tylko i wycznie do kuchni woskiej. Kiedy spotkaam Fernando, kiedy zdecydowalimy, e bdziemy wie wsplne ycie, przyjechaam do Woch, ale tak naprawd nie chodzio wcale o Wochy... Podczas jednego ze spotka z czytelnikami kto zapyta nas Co trzeba zrobi, aby znale takiego Fernanda? Fernando wtedy wsta i powiedzia, e trzeba by po prostu szu-szu, e tak naprawd chodzi o osob. To naprawd nie byo tak, e zdecydowaam, e pojad do Woch i znajd sobie jakiego Wocha... to byo zupenie inaczej... Na polskim rynku ukazay si midzy innymi Smaki poudniowej Italii oraz Smaki pnocnej Italii jaka jest rnica w kuchni tych regionw? Aby udzieli odpowiedzi na to pytanie, musz sign do historii Woch. Nie bd cofaa si bardzo daleko, wemy ostatnie 8 tysicy lat. Pnocne Wochy Umbria, Toskania gdzie teraz mieszkam

Rozmawianie

Mordercy
z PRL-u
Z Grzegorzem Cieleckim, prezesem i wspzaoycielem Klubu MOrd, rozmawia Daniel Koziarski.
Jak w ogle doszo do tego, e mionicy literatury kryminalnej doby PRL zorganizowali si, zaczli si spotyka i podejmowa wsplne inicjatywy najpierw kolekcjonerskie i recenzenckie, a pniej take wydawnicze? Wszystko zaczo si od przypadku, jak to zazwyczaj bywa. Zostaem kiedy obdarowany pryzm kryminaw z PRL. Ksiki leay na w kcie za kanap i budziy zainteresowanie znajomych. Okazao si, e kryminay z PRL nie byy nam obce. Zaczlimy wymienia uwagi, wspomina przeczytane powieci i wwczas pad pomys spotkania i zorganizowania czego w rodzaju kryminalnego wieczoru. Wypado fajnie. Postanowilimy kontynuowa zabaw ju nieco bardziej metodycznie. Powstaa strona internetowa, zaczlimy pisa recenzje, organizowa spotkania plenerowe, wydawa klubowo stare kryminay. I tak trwa to ju dziesity rok. Oczywicie Klub MOrd dziaa przede wszystkim dziki gronu przyjaci. Kady wnosi co od siebie. Ania Lewandowska przygotowuje do druku klubowe kryminay, Pawe Gabrowski prowadzi nasz witryn internetow, Pawe Duski dba o Forum Mordu, Rafa Bartlet projektuje okadki. Oczywicie aktywnych Klubowiczek i Klubowiczw jest znacznie wicej. Czym, oprcz realiw i ich pochodnych w postaci ideologicznej otoczki, rni si powie milicyjna od wspczesnych polskich kryminaw? Czego mogliby si nauczy wspczeni polscy pisarze na przykad od Jerzego Edigeya, Heleny Sekuy czy Anny Kodziskiej? Na pewno najlepsze kryminay z PRL mog by szko prowadzenia intrygi czy budowania postaci oficera ledczego, cho zdaj sobie spraw z tego, e przecitny poziom nie by rewelacyjny, a wiele osb uwaa krymina milicyjny za gatunek upady, 14 do ktrego dzi nie warto wraca. Przecz temu jednak dokonania takich wspczesnych autorw jak Ryszard wirlej czy Tadeusz Cegielski. Obaj autorzy uprawiaj z sukcesem nurt, ktry osobicie okrelam jako neomilicyjny w tym znaczeniu, e kryminalna akcja zostaa osadzona w PRL, a ledztwo prowadz oczywicie milicjanci. W klubowym wydawnictwie Sherlock Holmes i koledzy Piotr Kitrasiewicz pisze, e krymina nie ma w III RP dobrej prasy. Jednoczenie zwraca uwag na fakt, e sytuacja odwrcia si kiedy telewizja oferowaa ograniczony wybr a powie milicyjna zaspokajaa masowe potrzeby, teraz jest odwrotnie polskie seriale kryminale zdaj si mie wicej do zaoferowania ni literatura reprezentujca ten gatunek. Inn kwesti jest to, e polscy autorzy kryminaw, ktrzy osignli sukces, czsto uciekaj od wspczesnoci - jak robi to na przykad Marek Krajewski, przenoszc akcj w dwudziestolecie midzywojenne. Skoro zatem nie ma cenzury, a czasy s ciekawsze, dlaczego nie znajdujemy naleytego odbicia tego faktu w polskim kryminale? To kwestia czasu. Polska powie kryminalna po okresie milicyjnej wietnoci (przynajmniej jeeli chodzi o ogrom nakadw, armi autorw i masowego czytelnika) waciwie zanika na przeomie ustrojowym. Zostalimy zawaleni dzieami Alistaira MacLeana, Roberta Ludluma i dziesitkw pomniejszych mistrzw sensacji. Od kilku lat jednak krymina w polskim wydaniu wraca do ask. I nie chodzi tu tylko o krymina miejski czy krymina retro, ale polski krymina w ogle, w kadej odmianie. I bardzo dobrze. Ciesz si, ze mamy coraz mocniejsz polska literatur popularn. W ramach Serii z Warszaw wydajecie kryminay PRL, ktre s albo trudne do zdobycia, albo

Z brodnia

byy wczeniej publikowane jedynie w odcinkach. Czy ta seria ma wymiar bardziej kolekcjonerski, czy popularyzatorski? Wycznie kolekcjonerski. Krymina z PRL to lektura wycznie dla pasjonatw gatunku, ewentualnie dla historykw czy literaturoznawcw. W swojej ksice Mydlenie oczu. Przypadki propagandy PRL (Znak) Piotr Oska pisze, e krymina milicyjny ma to do siebie, e szybko mona byo zorientowa si, kto popeni zbrodni, a kto jest niewinny. Uczciwy czowiek w kontaktach z milicj zachowuje si grzecznie i ukadnie; posusznie odpowiada na pytania, a i sam z siebie chtnie informuje wadz o jakim wanym dla ledztwa szczegle. Jeli natomiast kto powouje si na przepisy i przesuchujcemu milicjantowi hardo odpowiada <<prawo

tego nie zabrania>> - moemy by pewni: ma co na sumieniu. Przewidywalna jest typologia przestpcy, podszyta niechci aparatu propagandy do ludzi wyksztaconych, obytych, o wysublimowanych gustach. Czy jako naogowy czytacz powieci milicyjnej da si Pan jednak jakim tytuom bardzo zaskoczy? O totalne zaskoczenie raczej trudno. Schematyzm powieci milicyjnej by mocno ugruntowany, ale trudno uczyni z tego zarzut. Kady gatunek powieci rzdzi si swoimi schematami. Tak samo nie mamy przecie pretensji, e w klasycznym amerykaskim czarnym kryminale symbolem za jest czsto pikna, acz wyrachowana, zimna blondynka. Czy w ramach milicyjnych produkcyjniakw i schematw byo moliwe wyodrbnienie si

Od kilku lat krymina w polskim wydaniu wraca do ask. I nie chodzi tu tylko o krymina miejski czy krymina retro, ale polski krymina w ogle, w kadej odmianie. I bardzo dobrze.
15

Ty tu jeste szefem
Piotr Pochuro
Czerwonozote wieczorne promienie soca wpaday przez otwarte okno, malujc swe nietrwae barwy na sprztach i meblach pokoju. Figlarne, jasne promyki igray z cik, ciemnobrzow barw sprztw, ciemnokrwawym, frdzelkowanym na swych kracach kolorem dywanu, oliwkowozielon zimn tafl wygaszonego telewizora. Bkitna zasona wesoo poruszaa si w oknie, przedziurawiona na wskro rozbrykanymi sonecznymi promieniami. Rozwietlona cz pomieszczenia silnie kontrastowaa z zaciemnion czci, mroczn i tajemnicz. Siedzcy tam mczyzna nie widzia sonecznej gry na meblach, nie cieszy go wieczorny wiergot jaskek, wytrwale szybujcych nad kamienn dungl miasta. Siedzia nieruchomy, z twarz ukryt w doniach. - Jestemy wszyscy? - rutynowo rozpocz odpraw. Omit wzrokiem salk, w ktrej si zgromadzili. Jak zwykle w takich chwilach dymiy kubki z kaw, a ludzie toczyli si, gdzie kto mg. Za oknem czerwieni si soneczny krg, pomau wznoszc si do swojej codziennej podry. - Witam wszystkich. Nasi milusiscy wanie kocz ostatni cykl produkcji. O dziewitej nasz ulubiony chemik ma umwione spotkanie z odbiorcami amfetaminy. - Zdejmujemy go podczas przekazania? - Nie. Wejdziemy wczeniej. Zwiniemy go, gdy bdzie jecha z towarem. Mamy czas do jakiej sidmej, smej. O pitej widz wszystkich na pozycjach. Czytam skad zag i zadania. 18 Soce byo ju w zenicie. Chodny wiatr agodzi skwar letniego dnia. Nie mia nic innego do roboty, jak czeka. Cika krtkofalwka, nieporczna i toporna, obciaa biodro. Szelki z kabur uwieray. Poci si, ukryty w lenym gszczu, obserwujc przez lornetk pobliskie zabudowania. Typowe wiejskie obejcie. Chaupa, szopy, stodoa. Wok pola z dojrzewajcym, falujcym na wietrze kosem. Samotna chata na skraju lasu. Ale ten sielski obrazek by mylcy. W jednej z szop cay czas trwaa produkcja. Wiedzia o tym dziki meldunkom z podsuchu, jaki mia zaoony chemik. Wibracja telefonu wyrwaa go z sennej zadumy. - Sucham? - Dzwoni nasz figurant do Tadka. Umwi si za godzin pod papugami. Nie wiem, co to moe znaczy. Kolejny komunikat. Pod papugami. Tak w swoim argonie chemik nazywa bar zlokalizowany w centrum miasta. Bar w rzeczywistoci nosi zupenie inn nazw. Chemik, chcc zmyli ewentualne osoby, suchajce jego rozmw telefonicznych, uywa takiego prostego szyfru. Lubi Czesawa Niemena i std wziy mu si papugi. Mczyzna wystuka numer w swoim telefonie - Grzesiek? - Tak, co jest? - Zaraz si zacznie. Nasz ptaszek za moment bdzie wyrusza z towarem. - Plan bez zmian? - Tak. Jak wyjedzie, dam wam zna. Zatrzymacie go. Potem wchodzimy na posesj - Suchaj, nie lepiej wej od razu do tych chaup? - Nie. Nie mamy stuprocentowej pewnoci, e to tu jest produkcja. Spalimy temat. 19

Z brodnia

zrobi, e to wanie jest najlepsza droga dla ewolucji. Odezwaa si pierwsza, chyba wiadoma mojej niemonoci, totalnego zbaranienia wobec jej bezdyskusyjnego pikna. Miaa na imi Anna, niedawno skoczya dwadziecia dwa lata i kilka dni wczeniej si tutaj wprowadzia. Cieszya si z naszego spotkania. Ja rwnie, cho z trudem o tym mwiem. Nie radziem sobie dobrze z kobietami. Po paru wymienionych zdaniach posza ze mn. Spacerowalimy przez dwie godziny, w trakcie ktrych pozbyem si tremy i z rwn otwartoci co ona streszczaem swoje dotychczasowe ycie. Byem jednoczenie wiadomy faktu, e wszystko to s rzeczy i wydarzenia przebrzmiae, zupenie niewane wobec nadchodzcych chwil. Poegnalimy si lekkim uciskiem, umawiajc si na nastpny spacer za dwa dni. Oczekiwanie mnie wykaczao, nie mogem spa, byem rozkojarzony, mylami odlegy od zwyczajowych, codziennych zaj. Za to zbliaem si do Anny kada sekunda wiadomoci przepadaa mi na marzeniach, planach, cichych nadziejach. Gdy nadszed umwiony dzie, od wczesnych godzin porannych krciem si po domu, niczym zaczarowany, ogupiay sodk magi. Czas pyn zbyt wolno, a ciao wypeniao go dziwnymi dolegliwociami raz podnosio cinienie, aby za moment je obniy, pniej odzywao si blem w skroniach, zawieniem bd wistem w gardle. Czuem si niemal jak czowiek-orkiestra we wadaniu szalonego dyrygenta. Po tym, jak domowy zegar zaakcentowa biciem godzin wyjcia, przez dwie-trzy minuty nie byem w stanie uwierzy, e to ju, e niedugo Ania przywita mnie umiechem, moe wemie za rk i razem ruszymy wskimi uliczkami na poszukiwanie wytchnienia, odnajdujc wraz z nim upragnion wi. Stanwszy przed bramk na jej podwrko, zawahaem si, przez uamek sekundy zbliyem si nawet do myli o ucieczce, ale na szczcie Anna dostrzega mnie przez okno i nim gbiej si zastanowiem, ona ju witaa si ze mn, braa za rk, szczebiotaa o tym, jak nie moga si doczeka, jak tsknia, jak marzya, jak pragna ponownie mnie zobaczy. Serce omal nie pko mi ze wzruszenia, a gdzie w zakamarkach wiadomoci pucia blokada, ktra do tej pory uniemoliwiaa wyraanie uczu, szczer rozmow z drugim czowiekiem. Drcym gosem opowiedziaem Ani o ostatnich dniach sp27

dzonych na wyczekiwaniu, o drganiu ciaa na samo wspomnienie jej obecnoci, a ona umiechna si do mnie, cisna mocniej za do i popatrzya w oczy spojrzeniem penym aprobaty oraz czego jeszcze, czego ciepego, piknego, absorbujcego. Nie pamitam ju, ile czasu wdrowalimy tego dnia. Wiem za to, e wycisnlimy z tego spotkania wszystko, co najlepsze dugie rozmowy, przecige salwy miechu, chwile zaczerwienienia. Jeli istnieje co takiego jak duchowa osmoza, to wanie wtedy poznalimy j w peni, chonc siebie, nasze sowa, gesty, dotyk i pocaunki. Gdy rozstawalimy si wieczorem, czuem fizyczny bl odrywania. Nie trwa jednak dugo. Od tamtego wydarzenia widywalimy si codziennie, kontynuowalimy wsplne spacery, ale te zaczlimy razem wychodzi do kina, teatru, restauracji. Bylimy nierozczni, dlatego te nikogo specjalnie nie zdziwio, e Anna wprowadzia si do mnie, a w p roku pniej zaplanowalimy nasz lub. yo nam si wspaniale, kochalimy si, szanowalimy nasze przekonania, potrafilimy pj na kompromis, a nasz seks z biegiem miesicy nis coraz wicej satysfakcji. Przed nami malowao si szczliwe ycie, ktrego kresu chcielimy doczeka razem, z rozemian gromadk dzieci u boku *** Przerwaem te rojenia z cichym jkiem, uspokoiem odek, wyrwnaem ttno. Omal si nie porzygaem od nadmiaru sodyczy. Chyba bym zdech z nudw, decydujc si na taki los. Kurwa, momentami naprawd trudno jest panowa nad wasn podwiadomoci i jej wiosennymi projekcjami. Otrzsnem si jako po tym dowiadczeniu, po czym po raz ostatni spojrzaem w okno na pikn, czarnowos kobiet. Umiechaa si, wic odpowiedziaem w ten sam sposb. Widziaem, jak zaczyna wstawa od stou, ale wtedy pomachaem jej i odwrciem si. Odszedem. Nie byem zainteresowany blisz znajomoci. Przynajmniej nie w klasycznym rozumieniu tego sowa. Wracajc do domu, sabiej interesowaem si rozkwitajc przyrod, poniewa w gowie obracaem pewn ide, ktr z zakamarkw uwolni ten kontakt z niewinnoci; ta niespodziewana erupcja zachwytu nad pci przeciwn. Do tej pory nie zaprztao to mojej gowy, fascynowaem si raczej zwierztami, ktrych poszukiwaem w trakcie spacerw, a gdy ju jakie znalazem (niewane: kota czy psa, krlika bd kur, lista lub jea), za-

Chciwiec
Gabriel Augustyn
Sens ycia odnajduj w spacerach, szczeglnie wczesn wiosn i pn jesieni. Z jednej strony wchaniam esencje wszechobecnego rozrostu, soczystej zieleni, woni kwiatw nabierajcych kolorw, a z drugiej racz si zwiastunami mierci: postpujc szaroci, dobiegajca kresu apoptoz. Wraenie bliskie boskoci, cakowitej transcendencji, w ktrej misterium uczestnicz tylko ja. Przemierzajc wwczas kolejne kilometry, spogldam w okna mijanych domw, obserwujc cienie poruszajcych si w rodku ludzi. W mylach kpi z tych ksztatw, napawajc si ignorancj, lenistwem, ich zudnym poczuciem bezpieczestwa. W trakcie jednego z wczesnowiosennych spacerw, zobaczyem za szyb co wicej, co bliskiego pikna natury, budzonej ze snu przez natarczywe promienie soca. Okno, w ktre zajrzaem, prowadzio do niewielkiej kuchni, obnaonej przed wzrokiem ciekawskich. Byo pozbawione zason, firan bd innego skrawka materiau. Blisko okna musia znajdowa si st, poniewa siedziaa przy nim pikna, moda kobieta. Widziaem j z profilu: czarne wosy opaday jej poniej ramion, ksztatny nos komponowa si z delikatnie uwypuklonymi policzkami, 26 a grna cz piersi prya si, niepocieszona, ze sweterkowej niewoli. Z wraenia zatrzymaem si, dech mi zaparo, a serce zagrao skoczne trele. Odwrciem si w jej stron, upajajc spojrzenie delikatnymi rysami i czyst, nieskrpowan niewinnoci. Kobieta musiaa odczu psychiczny ciar mojej fascynacji, bowiem przekrcia gow i popatrzya mi w oczy. Dzieli nas niewysoki pot, kilka metrw zieleni, beton i szko domu, ale odniosem wraenie, e odlego si powikszya, a midzy nami pojawi si krater bez dna, w ktry wpadem. Z trudem panowaem nad odkiem i niespokojnym ttnem szalay tym bardziej, im wyraniejsza stawaa si imaginacja moliwej przyszoci, w ktrej te niesamowicie brzowe tczwki codziennie przekazyway mi odrobin ciepa, a wsko-rowe usta pieciy pocaunkami. *** Gdy wysza z domu, nadal staem jak zamurowany. Podziwiaem jej chd spokojny i lekko-koyszcy. Umiechaa si, najwyraniej zadowolona z wywoanego efektu. Pamitam, e podesza bez oporw, jakby szsty zmys podpowiada jej, e tak powinna

Z brodnia

Nieprzewidziany efekt poczenia

trupa z pilotem
Jki, krzyki, wycie. Czujc, e coraz bardziej pytko, ale coraz szybciej zaczynam oddycha, a krew z gowy ucieka mi nie wiadomo gdzie, bo i twarz mi poblada, i zziby koczyny grne oraz dolne, znw stuknam w pilotowy guzik. Tym razem byo prawie cicho. Prawie, ale za to efektywnie. Jeden, za to niewyobraalny tonacyjnie okrzyk, trzy machnicia nogami i pi cia z krwi i koci zmienio si w nieruchome szmaciane kuky. Grub szyj nastpnego puszystego dryblasa cisno pi delikatnych mskich paluszkw, powodujc, e z wielgachnej gowy patrzyy na mnie wybauszone lepia. Po chwili mikrus facet podnis to cielsko do gry, a ja, widzc drgawki wszystkiego, co miao to dryblasowate ciao, poczuam, e robi mi si zimno. Trwao to tylko przez moment, bo jednoczenie z zobaczeniem znw podkradajcego si, kolejnego olbrzyma, mikrus rzuci ostatnie drgawki na ziemi. Usyszaam jeden wielki plask i po sekundzie trzask koci kolejnego krgosupa szyjnego. Zobaczyam odraajcy widok wyupiastych oczu dryblasa, wpatrujcych si w tyln cz ciaa. Poczuam, e jestem mokra od potu. Stuknam w guzik pilota. Zainteresowaa mnie sama gowa, wystajca z zasunitych szczelnie szklanych drzwi, ale w momencie, gdy poturlaa si po pododze, a krew rozbryzgaa si po szybach, tworzc abstrakcyjne, szkaradnie makabryczne malowido, zrobio mi si sabo i duszc si, wyczyam pilota, trzasnam nim o podog i zerwaam si z krzesa. Ostrym szarpniciem wycignam wtyczk od telewizora wraz z caym kontaktem i zaczam kicha od unoszcego si delikatnie cianowego pyku. Starajc si uspokoi, wolno wcigaam zatrute powietrze, wypeniajce ca kuchni, a wydychaam co mierdzcego piekieln siark. Na szyi czuam zaciskajc si ptl. Przed ocza30

mi migay mi krwiste plamy przybierajce posta rozczonkowanych zwok. W lewe oko wbija mi si czerwony szpon, w prawym oku czuam okie odcitej rki. Usta zatyka mi spuchnity, siny jzor, wystajcy, nie wiadomo, dlaczego, z pustych oczodow. - Do! krzyknam i, na wszelki wypadek, rozjaniam ogarniajce mnie ciemnoci. - Do paraliujcego, odgrzewanego po wielokro trupiego jadu! - dodaam i, zebrawszy pogruchotane czonki trupiego pilota, pobiegam do mojej specjalistycznej szuflady. Wrzuciam te pokiereszowane, poobijane i rozdrobnione pozostaoci ukatrupionego, niewinnego pilota na dno i na sam koniec, przykrywajc wszystkimi zaszufladkowanymi rnociami. To jest wyjtkowa szuflada, a w zasadzie szczeglna jest jej zawarto. Jest tu wszystko to, co wrzucam, bo moe si kiedy przyda. To, z czym w danym momencie nie mam co zrobi, cho co przecie trzeba z tym zrobi. Albo to, co jest super wane i niezbdne, ale ja nie mam czasu pomyle, gdzie to zakamuflowa, a potem zawiza supeek, eby pamita, co to byo i drugi gdzie jest, gdy bdzie potrzebne, przed tym za poszuka czego, na czym mona by owe supeki zawiza. Zatrzaskujc szuflad, byam ju pewna, e przed wycigniciem wtyczki podjam suszn decyzj. Przestaj paci abonament za co, za co ju dawno i to wielokrotnie zapaciam. Od kiedy jeszcze nie pomylaam, bo w midzyczasie podjam ju nastpn decyzj: przestaj oglda zmumifikowane starocie, a zaoszczdzony czas wykorzystam na czytanie ksiek. Utwierdziy mnie w decyzji samo wchodzce do moich komrek mzgowych myli: Taki natok molestowania psychicznego odgrzewanymi kotletami moe nie poprzesta na blu i dotychczasowych objawach. Moesz popeni zbrodni doskona. Zabijesz sama siebie. I to na mier. Dwukrotnie, bo po popenieniu morderstwa odnajdziesz zwoki denatki, inteligentnie, bo z wyjtkow dociekliwoci i pedanteri, poprowadzisz ledztwo i doprowadzisz do ukarania samej siebie. I niewane, e zabijesz swoj, a nie inn osbk. Ani to, e usprawiedliwi ci wchonicie zwielokrotnionej iloci substancji psychoaktywnych. Nawet nie to, e morderstwo z premedytacj popenisz w stanie silnego wzburzenia. Ty i tak nie bdziesz dla siebie askawsza ni sdy, 31

Jolanta Kwiatkowska
W domu cisza brzczy w uszach. Ja sama, a roboty na trzy. Praca biomedyczno- fizyczno-chemiczna. Czyli i skupienie, i wysiek, i smrd. Biomedyczna, bo w moim kuchennym prosektorium ley ju na desce sekcyjnej gsi trup, ktrego wasnorcznie pn noc wyjam z domowej kostnicy i, nie wiedzc, co z nim w godzinie duchw zrobi, zanurzyam go w formalinie solnowodnej, by odlea swoje, po czym wyszeptaam koysank: Pomyl o tym jutro i poszam spa. Ale dzi jest wanie to jutro, wic musiaam go wyj i wasnymi okami dokona oceny organoleptycznej, za rcami usun zidentyfikowane ciaa obce i nieobce, eby zrobi miejsce na woenie balsamujcych przypraw i zi. Potem ciko napracowaam si fizycznie. Okazao si, e depilacja pincet gsich zwok wcale nie jest delikatnym zajciem. Pniej prosektorium zamieniam w pracowni chemiczn, niestety, nie wyposaon w dobrze dziaajce digestorium. I mam za swoje. eb mi pka od strasznego smrodu zezwoka przypalanego nad gazem, bo nie wszystkie dudki zanurzone w skrze udao mi si wycign. Z morderczym byskiem w oczach krzyknam: - Le, ty trupie, i nie wa mi si ruszy z miejsca! Dgnam go jeszcze par razy ig, eby zaszy mu nafaszerowany brzuch, po czym padam, omdlaa, na krzeso. Palcem z krwi pod paznokciem nacisnam nieywego pilota, eby oywi gadajce pudo, ktre stao, milczc. A wzdrygnam si od potwornego wrzasku. Patrzyam na pszczoowate stwory, ktre machay ludzkimi rkami i nogami, wydajc przy tym rozdzierajcy krzyk. dlcy bl przeszy moj rk. Po chwili swdziay donie i stopy. Gdy poczuam, e twarz mi puchnie i nie mog przekn liny, stuknam w guzik pilota. Znw w moje uszy wbi si oguszajcy ryk wydobywajcy si z wielu garde i trup za trupem cieli jakie ki, podwysza pagrki i wypenia doki.

Jolanta Kwiatkowska . Autorka

powieci Jesienny koktajl, Tak dobrze, e a le oraz Kod emocji.

Pisze o sobie: Urodziam si jako pe eska. (tak byo napisane kopiowym owkiem na opasce). Dzi jestem kobiet (dla uatwienia dodajmy, e o wiek tej pci nie wypada pyta). Nie zdobyam adnego szczytu. Nie odkryam adnego ldu. Wielu innych nadzwyczajnych rzeczy nie zrobiam. Odeszli Ci, ktrzy mnie kochali i ktrych ja kochaam. Urodzili si Ci, ktrzy mnie kochaj i ktrych ja kocham. Nauczyam si cieszy i docenia to, co miaam, co mam. Wci czekam z ufnoci na to, co mi los przyniesie. Zawsze lubiam si uczy (ycia) i nadal si ucz: jak y, by nie przegapi chwil szczcia, ktre zsya nam kady dzie. Wanie nakadem wydawnictwa MG ukazaa si jej nowa ksika:

Rozsypane wspomnienia

biorce co moliwe i nieprawdopodobne pod uwag. Sama siebie skaesz na mier przez uduszenie, powiartowanie, spalenie i utopienie za to, e dokonaa crimen laese maiestatis. Niegodn rk podniosa przeciw najwyszemu, czyli najwaniejszemu, majestatowi. Zgadzenie wasnej dostojnoci, okazaoci, a w dodatku jedynie susznego autorytetu, cechujcego si unikatow inteligencj emocjonaln i charyzm, zasuguje na wieczne potpienie w ogniu piekielnym. Stojc przy zamknitej szufladzie zrozumiaam, e moj odzi ratunkow moe by tylko szybkie zdiagnozowanie objawowego zamierania. wiadoma jestem (przynajmniej na tyle), e zda-

Z brodnia

miertelna
Jan Siwmir
Deszcz strugami cieka po twarzy Stpam zadeptujc lisie lady Mech otula paszczem korzenie Wyrywam pat darni ostatnie marzenie1 Dugopis zatrzyma si. Mczyzna sign po nastpn kartk. Starannie przepisa ukoczony wiersz, zmieniajc wielkie litery na pocztku wersw na mae. Pewnie i tak Steve nie zostawi suchej nitki na spodzonym przez niego utworze. Czepnie si chociaby dosownych rymw: korzenie marzenie. Znowu. Ile razy siada do napisania biaego wiersza, umys pata mu figle. Nim si spostrzeg, ktre ze sw musiay si zrymowa. Jednak zniesie wszelkie marudzenie poety. By mu po stokro wdziczny. Warsztaty poetyckie w kameralnej salce na zapleczu nobilitoway jego pub. To ju nie zwyka mordownia, gdzie robotnicy pobliskich zakadw misnych przepijali zarobione pienidze. Teraz to orodek kultury. A lokalny samorzd o kultur dba. Dotacja postawia Toma na nogi po przegranej kusakw i to tak postawia, e mg zainwestowa take w firm transportow. Steve mg na nim powiesi wszelkie moliwe psy, od ratlerkw po dobermany, ale warsztaty musiay si odbywa. Musiay. * Biust jej falowa oddechem Trzepotem rzs wpara si we mnie Rce zagray na wiolonczeli jej ciaa Spezy po brzuchu ku sklepieniu ona Zapach uderzy mi do gowy Ra si psem otworzya Wybucha rozkosz mio speniona
1

dawka poezji
Przepisany po raz pity wiersz zosta wreszcie zaakceptowany. Starannie zaokrglone koce liter, adnego skrelenia. Kolejny erotyk. W tym by najlepszy. Egon zapakowa rkopis do ciemnobrzowej teczki. Wychodzc, zatrzyma si jeszcze przed lustrem. Tweedowy garnitur, wypolerowane pbuty, nienaganna sylwetka pomimo podeszego wieku. Z zadowoleniem stwierdzi, e linia wosw przestaa si cofa. Siwe wosy okalay ysin, zachowujc status quo ju pity rok. Poezja mi suy skonstatowa, zadowolony. Mimo i Steve potrafi niekiedy pozostawi z jego wiersza zaledwie jedn trzeci, zauway, e kobiety, ktrym deklamowa swoje utwory, na wie, i jest uczniem samego Stevea Jerrome, reagoway o wiele lepiej na jego osob. Niejednokrotnie korzysta z tej przychylnoci, zbierajc dowiadczenia do nastpnych erotykw. e jednorazowo? Nic to, adna z Pa litociwie nie wypominaa mu chwilowych niedyspozycji, pozwalajc starszemu panu zachowa zudzenia. * Wiosna motyle kwiatom skadaj pocaunki ogrd w stokrotkach tonie wiatr wplata w twoje wosy zociste pelargonie czekam na twoje godne rce na naszej ce penej kwiatw chciaabym eby sta si motylem wrd wiosennych bawatkw Rce deklamujcej kobiety gestykuloway w hinduskich plsach, zapewne majc podkreli lot

motyla albo koysanie ki. Mog zobaczy tekst? gos Stevea by beznamitny. Wiem, wiem, znowu wykreli mi pan poow wiersza... To nawet nie taki zy wiersz Steve zawsze umia doceni starania swoich podopiecznych. Rymy ju nie zgrzytaj tak bardzo, treci przybyo, jeszcze jak wykrelimy tu nastpio par zamaszystych ruchw dugopisem to, co niepotrzebne, zostanie cakiem adne wraenie wiosny. Prosz posucha: motyle skadaj pocaunki na moich wosach czekam na twoje godne donie wrd bawatkw popatrz wiosna Wanie, widzisz, kilka ruchw skalpelem naszego wspaniaego chirurga i prosz, jaka odmiana wczy si Stan. Z wiersza zostao tylko to, co jest wane, co posiada tre. Dziki Steveovi masz doskona strof nowego utworu. Dopiszesz jeszcze dwie i moesz wysya na konkurs. Jak to: strof? Przecie nic z tego wiersza nie zostao? Ja tego teraz nie rozumiem! A gdzie ka, stokrotki i pelargonie? Zawsze chodziam z Barneyem do Wildpeacew, siadalimy tam i wplataam mu pelargonie we wosy, a on si tak miesznie denerwowa w oczach kobiety zaszkliy si zy, natomiast wrd adeptw sztuki poetyckiej zapanowa lekki popoch. Sto razy syszeli o mitycznym Barneyu, chocia zawsze jako tak si skadao, e nikt go nie mg zobaczy. Prbowaam przeczyta kilka tomikw, ktre poleci Steve, ale ich te nie rozumiem. Widzisz Gina, poeta nie opisuje wiata bezporednio. Przetwarza rzeczywisto. Mwi jzykiem skojarze, swoich uczu. Porwnuje. To, e kwiatki rosn na ce i fruwaj motylki, to jeszcze nie poezja. I nie ma znaczenia, czy taka bya prawda, czy co si stao w rzeczywistoci. Czasem trzeba dokona wyboru przy selekcji tego, co chce si opowiedzie czytelnikowi. Kiedy odrzuciem to, co ju mocno zostao wyeksploatowane w poezji, te ki i wplatanie we wosy, zostao to, co najwaniejsze ulotna chwila, gdy wraz z wiosn budzi si do ycia i mioci wszystko, co yje. Popracuj jeszcze nad wasnym jzykiem, ktrym chcesz opisywa rzeczywisto... 35

Ale teraz to jest tak jakbym to nie ja pisaa! No dobrze, sprbuj rezygnacja w gosie Giny wiadczya, e takich rozmw odbyo si ju kilka i niewiele z nich wyniko. Teraz moe ty, Stan? Nie, nie, ja na dzi niczego nowego nie napisaem. Dopracuj ten wiersz o puszczy. A ty, George? Jeste z nami dopiero drugi raz. Pochwal si czym. I nie przejmuj si znowu wtrci si Stan. Steve dokona kilku zgrabnych ci swoim skalpelem, bdziesz wtedy wiedzia, w jakim kierunku poda. Nas te nie oszczdza, ale przecie o to chodzi, bymy lepiej pisali. puste oczy lalki w zadumie liszaj przestrzeni szukasz kwiatu by wzrok swj zatrzyma a dotykasz brudnych korzeni C odezwa si po chwili milczenia Steve, wnikliwie wpatrujc si w tekst W tym momencie dyskusj na temat utworu naleaoby przenie na zupenie now paszczyzn. Moemy si z treci zgadza lub nie, lecz co do formy, autor powiedzia to, co chcia powiedzie w sposb zamierzony, tak jak zdecydowa. Ja wprawdzie tu prowadzcy zajcia umiechn si patrz odrobin bardziej optymistycznie na wiat, ktry nas otacza i raczej dostrzegam kwiat, ni zastanawiam si, na czym on ronie, e jest taki pikny, ale to, jak widzimy ycie, jest bardzo indywidualn spraw. Utwr jak najbardziej kwalifikuje si do druku, zamiecimy go w naszej antologii, a na przysze zajcia proponuj, by pastwo sprbowali napisa po swojemu, jak widzicie wiat. Szaro i smutno czy wielobarwnie? Oczywicie w sposb poetycki. Bez skrele? zdziwi si gono Egon. Bez. Nawet miaem wraenie, e jest moe odrobin zbyt lakoniczny, ale stwierdziem, e istotnie, nie ma jak tu czego rozbudowa, musi by tak zwarty, tym bardziej wic nie ma czego wykreli. Bez skrele, bez skrele mamrota dalej pod nosem zszokowany Egon. Przyjdzie taki raptem nie wiadomo skd i ju bez skrele. * Micha Maria Erewaski, zwany od dziecistwa Maryk, rzetelnie zapracowa na wakacje. Wyci-

Wszystkie wiersze, dialogi oraz przemylenia prowadzone w jzyku angielskim zostay przetumaczone przez Jana Siwmira z zachowaniem oryginalnego sposobu zapisywania oraz wytuszczone, aby podkreli, e s w jzyku obcym.

34

Podpatrywanie

te czyta!

Organizatorzy akcji Czytam, bo lubi to Micha wigo (Histmag.org) i Sawomir Krempa (Granice.pl) wrczyli premierowi Donaldowi Tuskowi 10 ksiek, ktre wyonio jury ekspertw oraz grono internautw gosujcych na stronie internetowej: http://czytambolubieto.pl. Szef rzdu odebra prezent w pitek po godzinie 16:00, podczas Warszawskich Targw Ksiki. - Wrd polecanych pozycji znalazy si dziea klasyczne Polityka Arystotelesa, czy Makbet Williama Szekspira. Internauci wybrali rwnie Bibli jako jedno ze rde kultury europejskiej. komentowa wybr Sawomir Krempa, redaktor naczelny wortalu literackiego Granice.pl. W finaowej dziesitce znalazy si te Biesy Fiodora Dostojewskiego, na nowo przetumaczone Losy dobrego onierza Szwejka czasu wojny wiatowej Jarosawa Haszka, Cesarz Ryszarda Kapuciskiego, ale te ksiki nowsze Przypadek Adolfa H. Erica-Emmanuela Schmitta, czyli alternatywna historia ycia niemieckiego dyktatora i rozwaania na temat tego, co staoby si, gdyby Hitler faktycznie zosta malarzem. Z dziedziny fantastyki zaproponowano wiat finansje-

ry Terryego Pratchetta opowie o wiecie nie istniejcym, ale pod wzgldem realiw nie a tak odlegym od naszego. Na koniec wrczylimy premierowi bibli zarzdzania czyli Sztuk wojny Sun Tzu. dodaje , Krempa. - Niektrzy twierdz, e Sztuka wojny to tak naprawd dzieo mwice o relacjach damsko-mskich artowa, odbierajc ksiki, premier Donald Tusk. Oczywicie, wiele spord tytuw przekazanych mi przez Pastwa posiadam i z radoci przeka je zgodnie z postulatami akcji bibliotece. Cz jednak zachowam i z przyjemnoci przeczytam. Najwicej gosw internautw otrzymaa ksika Protok dyplomatyczny i ceremonia pastwowy II RP autorstwa dra Janusza Sibory, nagrodzona ju w plebiscycie na najlepsz ksik historyczn Historia Zebrana. Premier jako historyk z wyksztacenia przeglda t ksik z wyranym zainteresowaniem. Wszystkie wybrane pozycje zostay nieodpatnie przekazane przez ich wydawcw. Wrd fundatorw znaleli si: Czytelnik, Helion, PISM, Prszyski i S-ka, PWN, w. Wojciech, Zielona Sowa, Znak. Organizatorzy happeningu poprosili rwnie szefa rzdu o polecenie uczestnikom akcji wybranej ksiki: - Cho moe powinienem rekomendowa dzieo polskiego autora, gorco chciabym poleci czytelnikom ksik: Chopiec z latawcem Khaleda Hosseiniego mwi podczas spotkania z organizatorami akcji premier Donald Tusk. Zapewne wielu z Pastwa miao okazj obejrze film pod tym samym tytuem, jednak ksika ta jest bezkonkurencyjna i naprawd warto po ni sign. Akcja Polemy ksiki premierowi rozpocza si na przeomie marca i kwietnia. Dziennikarz serwisu Histmag.org ukasz Grzesiczak, opisa w artykule: Ksiki , dla Tuska histori kanadyjskiego pisarza, Yanna Martela. Aby przeciwdziaa rosncej obojtnoci kanadyjskich politykw wobec literatury, Martel zacz regularnie wysya ksiki wraz z rekomendacjami premierowi Stephenowi Harperowi. Tekst zosta zakoczony pytaniem: A co Wy polecilibycie naszemu premierowi do czytania? Wywizaa si wartociowa dyskusja opowiada Micha wigo. Z czasem inicjatyw poparli znani dziennikarze, naukowcy, wydawcy. Chcielimy pokaza, e czytanie jest modne, zachci do dyskusji o problemach czytelnictwa w Polsce i do szukania sposobw wyjcia z impasu. Myl, e nam si to w jakim stopniu udao dodaje wigo.

Ods anianie

Premier

ZabjcaPrzydomek, ktry przylgn do Mazurkiewicza morderca-dentelmen lub w innym wariancie morderca-elegant nie wzi si znikd. Mazurkiewicz by czowiekiem zamonym. Obraca si w wytwornym towarzystwie, jada w drogich restauracjach i bawi si w popularnych nocnych kawiarniach. Zajmowa luksusowe mieszkanie w centrum Krakowa i mia dobre auto (opla olympi), ktrym udawa si na wypoczynek w grach. By elegancki i zabawny, mia nienaganne maniery oraz znakomicie gra w bryda. I zabija Kto mgby pomyle: to prawie jak Patrick Bateman, bohater American Psycho! Ot nie. Mazurkiewicz nie zabija, by stumi egzystencjalny bl; zabjstwa byy dla niego rdem do63

-elegant

Sto lat temu urodzi si w Krakowie Wadysaw Mazurkiewicz, znany seryjny morderca. W latach 19401955 z jego rki mogo zgin ponad 30 osb. Jeszcze za ycia sta si legend i bohaterem zbiorowej wyobrani. W 1956 roku jego proces ledzia z zapartym tchem caa Polska - pisze Micha Turajski.
Micha Turajski. Absolwent Wydzia-

u Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczeciskiego. Redakcyjny rysownik i konsultant w sprawach zwizanych z prawem. Interesuje si histori i filozofi prawa; czasem o tym pisuje. Wspprac z Histmagiem rozpocz w 2003 r. W redakcji znalaz si w r. 2006. chodu. Zawsze okrada swoje ofiary i dba o to, by w chwili zabjstwa miay przy sobie co wartociowego. Pierwszego zabjstwa Mazurkiewicz dokona prawdopodobnie ok. roku 1940. Zajmowa si wtedy nie do koca uczciwym handlem i szybko uzmysowi sobie, e zajcie to staje si duo bardziej opacalne, gdy kontrahenci i wsplnicy umieraj przed odebraniem pienidzy, ktre si im obiecao.

62

74