Materia rdowy II Metropolitalny Konkurs Papieski dla gimnazjalistw 2011/12 Zielona Gra - Gorzw Wielkopolski Koszalin - Koobrzeg Szczecin

- Kamieo Pomorski Literatura obowizkowa na etap szkolny b. Jan Pawe II w Gorzowie Wielkopolskim, 2.06.1997 r. Przemwienie powitalne Ordynariusza ks. bpa Adama Dyczkowskiego Program wizyty, homilia papieska i sowo po naboestwie. b. Jan Pawe II w Szczecinie, 11.06.1987 r. Przemwienia Ordynariusza ks. bpa Kazimierza Majdaskiego Program wizyty, wypowiedzi papieskie. Dodatkowa literatura obowizkowa ma etap rejonowy, diecezjalny Ordzie Ojca witego Jana Pawa II do modziey caego wiata z okazji II wiatowego Dnia Modziey w 1987 w wymiarze midzynarodowym w Buenos Aires w Argentynie. Ordzie Ojca witego Jana Pawa II do modziey caego wiata z okazji III wiatowego Dnia Modziey w 1988 w Niedziel Palmow w wymiarze diecezjalnym. Ordzie Ojca witego Jana Pawa II do modziey caego wiata z okazji IV wiatowego Dnia Modziey w 1989 w Santiago de Compostela w Hiszpanii w wymiarze midzynarodowym. Ordzie Ojca witego Jana Pawa II z okazji V wiatowego Dnia Modziey w 1990 w wymiarze diecezjalnym Ordzie Ojca witego Jana Pawa II do modziey caego wiata z okazji VI wiatowego Dnia Modziey 1991 w wymiarze midzynarodowym w Czstochowie.

b. Jan Pawe II w Gorzowie Wielkopolskim, 2.06.1997 r. Przemwienie powitalne Ordynariusza ks. bpa Adama Dyczkowskiego Program wizyty, homilia papieska i sowo po naboestwie. Program spotkania 11.00 Rozpoczcie wchodzenia do sektorw 15.00 Msza w. koncelebrowana pod przewodnictwem abpa Metropolity Szczecisko - Kamieskiego Mariana Przykuckiego z homili abpa Metropolity Przemyskiego Jzefa Michalika. 17.10 Przylot Ojca witego na ldowisko w Gorzowie Wlkp. 17.40 Przejazd samochodem panoramicznym do otarza polowego tras wiodc midzy sektorami 17.40 Liturgia Sowa - Przemwienie Ojca witego Jana Pawa II 19.00 Przejazd do katedry 19.15 Prywatna wizyta papiea Jana Pawa II w katedrze 19.30 Przejazd Ojca witego do domu biskupiego 20.00 Przejazd na ldowisko 20.25 Odlot Ojca witego do Gniezna. Kronika wizyty (LOsservatore Romano nr 7/1997) Helikopter papieski wyldowa o godz. 17.15 w Gorzowie Wielkopolskim, na placu w pobliu szpitala wojewdzkiego, gdzie oczekiwali bp Adam Dyczkowski, jego biskupi pomocniczy, przedstawiciele wadz miejskich oraz bardzo wielu ludzi, szczeglnie lekarze, pielgniarki, chorzy. Caa trasa przejazdu do kocioa Pierwszych Mczennikw Polskich, ktrej dugo wynosia prawie 4 km, przyozdobiona bya odwitnie obrazami religijnymi, portretami Ojca witego, herbami papieskimi. Wrd wypisanych na transparentach hase znajdoway si m.in. sowa: Bdcie wiadkami Ewangelii w Kociele i w wiecie, Sprowadcie na nowo Imi Jezusa do waszych domw, Ojcze wity, powiedz nam prawd o nas, Otwrzcie drzwi Chrystusowi, Z Maryj o wiar odwan i yw.

Na wielkim placu przy kociele Pierwszych Mczennikw Polskich powitao Ojca witego kilkaset tysicy ludzi, ktrzy z wielk moc i radoci woali: Obroco czowieka, Kocioa, rodziny, dziecka, wolnoci, wiary kochamy Ciebie, dzikujemy. Przed przemwieniem powitalnym bpa Adama Dyczkowskiego orkiestry dte z chrem wykonay utwr Niech si weseli nasza Ojczyzna. Po czytaniach biblijnych ze wspomnienia liturgicznego Pierwszych Mczennikw Polskich Ojciec wity wygosi homili powicon wyznawaniu wiary. O Bogu powiedzia winno si wiadczy sowem i czynem, wszdzie, w kadym rodowisku: w rodzinie, w zakadach pracy, w urzdach, w szkoach, biurach. W miejscach, gdzie czowiek si trudzi i gdzie odpoczywa. W procesji z darami przyniesiono Ojcu witemu m.in. kopi obrazu Matki Boej Rokitniaskiej, figury Matki Boej Grodowickiej, Ksig dzie charytatywnych i dobroczynnych diecezji zielonogrsko-gorzowskiej, chorgiew rycerstwa polskiego symbolizujc walk Polakw o niepodlego i pen suwerenno Rzeczypospolitej. Przedstawiciele dzieci i modziey zoyli w darze ksig konkursow z wypowiedziami na temat: Przyjmujemy wiadectwo wiary Mczennikw Midzyrzeckich i Ojca witego Jana Pawa II. Naboestwo Sowa Boego zakoczyo si o godz. 19.25 odpiewaniem Roty. Na poegnanie chr i orkiestra Filharmonii Zielonogrskiej wykonay utwr Nadzieja. W drodze na ldowisko Jan Pawe II nawiedzi katedr, gdzie modli si przy grobie bpa Wilhelma Pluty i bpa Teodora Benscha. Modlitw zakoczy odpiewaniem z osobami towarzyszcymi antyfony Salve Regina. Uzupenienie na podstawie: www.papiez.gorzow.pl/1997/zdjecia/gorzow/gorzgl/gorzow.htm Bonia przy kociele Pierwszych Mczennikw Polskich w dzielnicy ,,Grczyn''. Liturgia Sowa, ktrej przewodniczy Jan Pawe II sprawowana bya przy otarzu zbudowanym w ksztacie rycerskiego namiotu. U wrt otarza - namiotu umieszczono obraz Matki Boej Rokitniaskiej, zwanej te Pani Obozow oraz Hetmank, przywieziony z diecezjalnego sanktuarium w Rokitnie. Do Gorzowa przybyo ok. 10 tys. kombatantw z Polski i z zza granicy, ktrzy przekazali Ojcu witemu sztandar, wzorowany na redniowiecznej chorgwi bojowej. Z jednej strony sztandaru znajduje si orze ze Szczerbca - miecza koronacyjnego krlw polskich, a na drugiej - wizerunek Matki Boej z Dziecitkiem w koronach ozdobionych wspczesnymi orami wojskowymi. Gocie: Z zagranicy przybyli: ks. pra. Kresing Bruno z Padeborn, ks. pra. Richter Bernard z Goerlitz, ks. pra. Zdzisaw Peszkowski (USA), ks. kan. Georg Danel z

Bremenhafen, ks. prob. Pollack Herbert z Cottbus oraz przedstawiciele kapitu kolegiackich z Hildesheim i Goerlitz. Z kraju. Na spotkanie z Ojcem witym przybyli take: Jzef Zych - Marszaek Sejmu, Adam Struzik - Marszaek Senatu, Zdzisaw Podkaski - minister kultury i sztuki, wojewodowie gorzowski i zielonogrski, wicewojewodowie gorzowski i zielonogrski, prezydenci miast: Zielonej Gry, Gogowa i Gorzowa, przewodniczcy Rad Miejskich z Gorzowa i Zielonej Gry i innych gmin z terenu diecezji zielonogrsko - gorzowskiej, komendanci policji z Frankfurtu i Gorzowa, rektorzy i prorektorzy wyszych uczelni z Gorzowa, Szczecina i Zielonej Gry oraz przedstawiciele stowarzysze katolickich, zwizkw zawodowych, zakadw pracy i organizacji spoecznych i ugrupowa politycznych. Z Ojcem witym w Gorzowie spotkali si kombatanci z caego kraju. Prawie milionow rzesz polskich kombatantw reprezentoway delegacje i poczty sztandarowe wszystkich zwizkw kombatanckich istniejcych w Polsce, ktrych jest ok. 160. Dary ofiarne: Podczas Eucharystii w procesji z darami uczestniczyo 47 delegacji. Wojewod Gorzowskiego reprezentowali Janusz Dreczka i Barbara Zikowska, ktrzy ofiarowali obraz Eugeniusza Repczyskiego: "Belka nadziei". Dar od Prezydenta Miasta - kielich mszalny z wygrawerowanymi herbami papieskim i Gorzowa oraz yczeniami dla Papiea od Prezydenta i firm gorzowskich wrczy Bolesaw Tokacz. Wrd licznych darw znalaz si modlitewnik wydany w r. 1880 w Wadowicach podarowany Ojcu witemu przez ukasza aszcza. Ldowisko przy Szpitalu Woj. Zanim helikopter z Ojcem witym osiad na ldowisku, pojawi si nad boniami przy kociele Pierwszych Mczennikw Polskich, gdzie na Papiea czekao okoo 400 tysicy osb. Po oficjalnym powitaniu przez przedstawicieli wadz kocielnych, pastwowych i samorzdowych, Ojciec wity entuzjastycznie witany przez tumy wiernych uda si papamobilem na miejsce spotkania. Dary W czasie naboestwa z Ojcem witym dary wrczyo Papieowi 12 delegacji. Duchowiestwo diecezjalne reprezentowali ks. inf. Henryk Guzowski i siostra Maria Kalinowska SJK. W imieniu spoeczestwa Gorzowa ksig darw duchowych i materialnych przekaza Marek Lewandowski, a od

spoeczestwa Zielonej Gry Czesaw Domalewski wrczy ornat oraz kielich z paten. Spoeczestwo Gogowa za porednictwem Zofii Pytlewskiej podarowao Papieowi figur Matki Boej Grodowieckiej - patronki Zagbia Miedziowego. Na pamitk spotkania z polskimi kombatantami Ojciec wity otrzyma ufundowany przez nich sztandar wzorowany na redniowiecznej chorgwi bojowej. Papie powici: 9 dzwonw, tablic gorzowskiego Centrum Pomocy, 3 figurki Matki Boej Fatimskiej, kamie wgielny pod budow kocioa w Zielonej Grze, sztandar zwizku zawodowego ZM "Ursus" oraz tablice pamitkowa dla szkoy w parafii Paw. Po zakoczeniu Liturgii Sowa Papie uda si do gorzowskiej katedry, gdzie modli si przy grobie biskupa Wilhelma Pluty, z ktrym 4 lipca 1958 r. razem otrzymali nominacje biskupie i czya ich serdeczna przyja. Po modlitwie w katedrze Ojciec wity spotka si z duchowiestwem w rezydencji biskupiej i stamtd uda si na ldowisko, gorco egnany przez rzesze pielgrzymw, ktrzy zdyli ju opuci grczyskie bonia i ustawi si wzdu trasy przejazdu Papiea. Z Gorzowa Ojciec wity udawa si do Gniezna. Przemwienie powitalne Ordynariusza ks. bpa Adama Dyczkowskiego Bardzo, a bardzo kochany Ojcze wity, a nasz najczcigodniejszy Rodaku! Wprawdzie wydaa Ci urocza ziemia beskidzka, gdzie <<do Twej koyski lecia od Tatr o skrzyda orle otarty wiatr>>, jednake nieobca Ci jest ziemia naszej diecezji ze swoimi uroczymi lasami, jeziorami i rzekami. Ziemia zroszona krwi pierwszych polskich mczennikw, ktrych Bolesaw Chrobry osadzi w niedalekim Midzyrzeczu, aby nowo ochrzczon Polsk ubogacili yw wiar Chrystusow. Ziemia zroszona krwi polskiego onierza i potem naszych rodakw, ktrzy przybyli tu z niemieckich wizieo, z kazamatw Sybiru, z Polski centralnej, zza Buga, z Wileoszczyzny, a w ciasnocie towarowych wagonw, gdzie niejednokrotnie brako miejsca dla wielu cennych pamitek rodzinnych, nigdy nie brakowao miejsca dla krzyy, cennych obrazw, a nawet niejednokrotnie dla caych otarzy i dzwonw z ojczystych kociow. A ile starao wkadali w to, aby do nowo tworzcych si wsplnot zdobyd kapanw. Opuszczali nawet bogatsze i lepiej zachowane wsie, a przenosili do uboszych, bo tam by kapan. Dlatego pozwl, Ojcze wity, e zgromadzeni tak licznie wok Twojej osoby przekaemy gorce sowa podzikowania wszystkim wiernym wieckim, ktrzy przybyli tu z gbok wiar ojcw i bronili jej nawet

za cen przeladowao i upokorzeo; pozwl, e wyrazimy wielk wdzicznod wszystkim kapanom utrudzonym w ofiarnej posudze duszpasterskiej, a take moim poprzednikom administratorom i biskupom, a szczeglnie gorliwemu wiadkowi mioci do Boga i ludzi p. biskupowi Wilhelmowi Plucie, ktrego ofiarna posuga pasterska wycisna szczeglne pitno na duchowoci naszej diecezji. Bogu niech bd dziki, e wielu z nich doyo dzisiejszej epokowej uroczystoci. Czy trzeba zapewniad o tym, z jak wielk radoci witaj dzi Ciebie ci, ktrzy w pierwszych latach na zgliszczach wojennych ze zami w oczach witali kadego kapana? Czy trzeba zapewniad o gorcych uczuciach, z jakimi witaj Ci dzi ich synowie i crki, silni wiar swoich ojcw? Czy trzeba zapewniad o ogromnej czci, z jak witaj Ci tysice Sybirakw, kombatantw przybyych z kraju i z emigracji, ktrzy przelewali krew za tak kochan przez Ciebie Ojczyzn, i na tej ziemi, i na frontach caego wiata? Wszyscy witamy Ci z najwiksz czci, dumni z Rodaka bdcego najwyszym i niekwestionowanym autorytetem moralnym, bo w midzynarodowym yciu publicznym nie ma innej postaci tej rangi, amic z tak moc faszywe schematy i kategorie, jakimi posuguje si wspczesna cywilizacja. Dlatego jestemy przekonani, e Duch wity czyni Ci niezawodnym przewodnikiem duchowym wspczesnego wiata ku trzeciemu tysicleciu chrzecijaostwa. Bardzo, a bardzo umiowany Ojcze wity, z trudem usiujemy wdraad w nasze ycie wolnod, do ktrej wyzwoli nas Chrystus. Niestety, czasem bdzimy. W czasie pierwszej pielgrzymki do Ojczyzny moc Ducha witego tak bardzo odmienie oblicze polskiej ziemi. Spraw to, aby i tym razem zstpi Duch wity i odnowi oblicze ziemi, tej ziemi. Homilia w czasie liturgii sowa odprawionej przed kocioem Braci Polskich Mczennikw. 1. Kt nas moe odczy od mioci Chrystusowej? To pytanie stawia w. Pawe w Licie do Rzymian (8, 35). Dzisiaj za powtarzamy je w liturgii, podczas nawiedzenia Kocioa w Gorzowie Wielkopolskim. W duchu tej Chrystusowej mioci pozdrawiam serdecznie cay Lud Boy diecezji. Pozdrawiam biskupa Adama, ktry jest w tym Kociele pasterzem, oraz biskupw pomocniczych diecezji gorzowskiej; pozdrawiam duchowiestwo, pozdrawiam pielgrzymw przybyych z ssiednich diecezji, a take z zagranicy. Raduj si, e mog dzisiaj wsplnie z wami modli si, sprawujc t liturgi sowa. Boej Opatrznoci dzikuj za to spotkanie. Dzikuj kardynaom, arcybiskupom i biskupom, ktrzy w naszym spotkaniu uczestnicz. Wsplnota wasza ma za swych patronw mczennikw, ktrzy obok w. Wojciecha s najstarszymi wiadkami Chrystusa na ziemi polskiej. Tradycja Kocioa zachowaa pami tych eremitw: Benedykta, Jana, Mateusza, Izaaka

i Krystyna, ktrzy yli tutaj, w waszych stronach, za czasw Bolesawa Chrobrego. Podobnie jak mier mczesk w. Wojciecha, tak rwnie i ich mczestwo opisa w swojej kronice w. Bruno z Kwerfurtu biskup misjonarz, ktry w czasach Bolesawa Chrobrego prowadzi dzieo ewangelizacji na ziemiach Polski zachodniej i pnocnej. Nazywa si tych mczennikw Brami Polskimi, chocia byli wrd nich take cudzoziemcy. Dwch z nich przybyo do Polski z Italii, aeby tutaj zaszczepia ycie mnisze wedug reguy w. Benedykta. Ich mier mczeska, obok mierci w. Wojciecha, stoi niejako na progu millennium chrzecijastwa na naszych ziemiach. 2. Mczennicy s szczeglnymi wiadkami Boga Najwyszego, Ojca, Syna i Ducha witego. Tekst czytany przed chwil z Listu do Rzymian przypomina nam t trynitarn tajemnic, z ktrej bierze pocztek odkupienie wiata. Oto bowiem Bg, jak pisze Aposto, wasnego Syna nie oszczdzi, ale Go za nas wszystkich wyda, i dalej pyta: Jake miaby wraz z Nim i wszystkiego nam nie darowa? (8, 32). Oto Jezus Chrystus, ktry ponis za nas mier, Chrystus, ktry zmartwychwsta dnia trzeciego, siedzi po prawicy Boga i przyczynia si za nami. I od tej wanie mioci Chrystusa nic nie potrafi nas odczy (por. Rz 8, 34-35). Jestemy z ni zjednoczeni przez wiar. Ta za wiara w odkupiecz moc mierci i zmartwychwstania Chrystusa jest rdem zwycistwa. Pisze Aposto: We wszystkim (...) odnosimy pene zwycistwo dziki Temu, ktry nas umiowa (Rz 8, 37). Jego mio odkupiecza jednoczy nas z Bogiem. Ona jest rdem naszego usprawiedliwienia. Z niej czerpiemy pewno zwycistwa, ktr gosi Aposto. Tak pewno posiadali pierwsi mczennicy na ziemiach polskich. Posiadali j mczennicy Kocioa wszystkich czasw. Kiedy podziwiamy ich wiadectwo ukazujce, jak mio jest mocniejsza od mierci (por. Pnp 8, 6), czy w sercu kadego z nas nie rodzi si jednoczenie pytanie: czy mnie starczyoby wiary, nadziei i mioci, aby zoy tak heroiczne wiadectwo? Odpowied zdaje si przynosi modlitwa liturgiczna, ktr przed chwil odmwilimy: Boe, Ty uwicie pocztki wiary w narodzie polskim krwi witych mczennikw Benedykta, Jana, Mateusza, Izaaka i Krystyna; wspom swoj ask nasz sabo, abymy naladujc mczennikw, ktrzy nie wahali si umrze za Ciebie, odwanie wyznawali Ci naszym yciem. To Bg jest Tym, ktry wspomaga nasz sabo swoj ask. On moc swojego Ducha umacnia nas, abymy byli zdolni do odwanego skadania wiadectwa wiary. 3. We wszystkim pisze Aposto (...) odnosimy pene zwycistwo dziki Temu, ktry nas umiowa (Rz 8, 37). Bracia i siostry, w naszych czasach, gdy nie potrzeba ju wiadectwa krwi, tym bardziej czytelne musi by wiadectwo codziennego ycia. O Bogu winno si wiadczy sowem i czynem, wszdzie,

w kadym rodowisku: w rodzinie, w zakadach pracy, w urzdach, w szkoach, biurach. W miejscach, gdzie czowiek si trudzi i gdzie odpoczywa. Winnimy wyznawa Boga przez gorliwe uczestniczenie w yciu Kocioa; przez trosk o sabych i cierpicych, a take poprzez podejmowanie odpowiedzialnoci za sprawy publiczne, w duchu troski o przyszo narodu budowan na prawdzie Ewangelii. Taka postawa wymaga dojrzaej wiary, osobistego zaangaowania. Winna wyraa si w konkretnych czynach. Za tak postaw trzeba nieraz paci ogromnym powiceniem. Czy i w naszych czasach, w naszym yciu nie dowiadczylimy rnego rodzaju upokorze, starajc si dochowa wiernoci Chrystusowi i w ten sposb zachowa chrzecijask godno? Kady chrzecijanin jest powoany, by zawsze i wszdzie tam, gdzie go Opatrzno postawi, przyznawa si do Chrystusa przed ludmi (por. Mt 10, 32). Jake nie wspomnie tutaj wiadectwa wiernoci tradycji i Kocioowi, jakie dawalicie w czasach bardzo trudnych. Wielu z was nosi w swym sercu bolesne dowiadczenia drugiej wojny wiatowej. Po zakoczeniu wojny, na tych ziemiach zaczynalicie niejako nowe ycie, przychodzc z rnych stron Polski, a nawet spoza jej granic. Odcici od korzeni pochodzenia, zachowalicie jednak korzenie wiary. W trudnym okresie przemian bylicie blisko Kocioa, ktry stara si odpowiada na potrzeby duchowe i materialne, jak matka troszczc si o swoje dzieci. Pragn wyrazi wdziczno duchowiestwu i siostrom zakonnym, ktrzy nie wahali si opuszcza rodzinnych diecezji i tu podejmowali ofiarn sub. Pomagalicie wszyscy budowa wsplny dom, nie tylko ten materialny, ale przede wszystkim duchowy, w ludzkich sercach. Bylicie dla tych ludzi oparciem w chwilach trudnych, niosc im wiato wiary i wskazujc na Chrystusa jako jedyne rdo nadziei. Nie mog tu wszystkich wymieni, ale pragn wspomnie przynajmniej z wielk wdzicznoci p. biskupa Wilhelma Plut. On budowa niejako fundamenty Kocioa gorzowskiego w czasach bardzo trudnych dla naszego kraju. Dugie lata zarzdza tym Kocioem najpierw jako administrator, a pniej jako pierwszy jego biskup. On tu jest dzisiaj na pewno z nami. Biskupie Wilhelmie, dzikuj ci za to, co uczynie dla Kocioa na tych ziemiach. Za twj trud, odwag i mdro, za twoj wielk pobono. Dzikuj ci za to, co uczynie dla Kocioa w naszej Ojczynie. Wielki wkad w rozwj ycia religijnego na tych ziemiach wnioso wasze seminarium duchowne, z ktrego murw wyszy zastpy kapanw, tak bardzo tutaj oczekiwanych i potrzebnych. Dzikujemy Opatrznoci Boej za to, e tak prnie rozwija si Koci w waszej diecezji. Ziemia ta u zarania zostaa zroszona krwi witych Braci Polskich, mczennikw, ktrzy jak pochodnie gorejce dzisiaj prowadz wasz Koci ku nowym czasom. Nowe czasy, zbliajce si trzecie tysiclecie, wymaga bd waszego wiadectwa. Stan przed wami nowe zadania. Miejcie odwag je podejmowa. Zadania, jakie Pan Bg stawia przed nami, s na miar kadego z nas. Nie przekraczaj naszych moliwoci. Bg przychodzi na pomoc w chwilach naszej

saboci. On jeden zna j naprawd. Zna j lepiej ni my sami, a przecie nas nie odtrca. Przeciwnie, w swej miosiernej mioci pochyla si nad czowiekiem, by go umacnia. To umocnienie czowiek otrzymuje przez ywy kontakt z Bogiem. Wypada na ten aspekt naszego ycia zwrci szczegln uwag. Wrd zwykych ludzkich zaj nie moemy zatraca cznoci z Chrystusem. Potrzebne s nam szczeglne momenty przeznaczone wycznie na modlitw. Modlitwa jest niezbdna w yciu osobistym i w apostolacie. Nie moe by autentycznego wiadectwa chrzecijaskiego bez modlitwy. Ona jest rdem natchnienia, energii, odwagi w obliczu trudnoci i przeszkd; jest rdem wytrwaoci i mocy podejmowania inicjatywy. ycie modlitwy wyrasta z uczestniczenia w liturgii Kocioa. Aby mogo si ono rozwija, potrzeba udziau we Mszy w., potrzeba korzysta z sakramentu pojednania. W ten sposb cae nasze ycie zostaje przeniknite Chrystusem: Nim samym, Jego ask. Przecie On powiedzia: Kto spoywa moje Ciao i Krew moj pije, trwa we Mnie, a Ja w nim (J 6, 56). Eucharystia jest pokarmem duchowym, z ktrego czerpiemy wewntrzn moc do dawania wiadectwa i dziki ktremu moemy przynosi obfity owoc. Dlatego tak wane jest uczestnictwo we Mszy w., przede wszystkim niedzielnej. Ani troski rodzinne, ani inne sprawy nie powinny pozostawa poza sfer ycia duchowego. Wszelka ludzka dziaalno nabiera w Chrystusie gbszego znaczenia, stajc si prawdziwym wiadectwem. Wyrosa z ducha modlitwy, jest w konsekwencji otwarta na Boga nieskoczonego i wiecznego. Pragnie temu Bogu suy i z Niego czerpa si i wiato do chrzecijaskiego postpowania. W Nim [bowiem] yjemy, poruszamy si i jestemy (Dz 17, 28). Dziki wierze rozpoznajemy urzeczywistnianie si Boego planu mioci w naszym yciu, odkrywamy sta trosk Ojca, ktry jest w niebie. Bracia i siostry, przykad takiego ycia dali nam Bracia Polscy Mczennicy. To wanie oni w zaciszu swoich eremw powicali wiele czasu na modlitw i w ten sposb przygotowywali si do tego wielkiego zadania, jakie Bg w swoich niezbadanych wyrokach im przygotowa: przygotowali si do tego, aby da o Nim najwiksze wiadectwo, ofiarowa ycie za Ewangeli. Bracia Polscy poprzez swoj danin krwi, ktr zoyli Panu u pocztkw naszej historii, chcieli powiedzie wszystkim, ktrzy po nich bd, e aby dawa wiadectwo o Chrystusie, trzeba si do tego przygotowa. Rodzi si ono bowiem, dojrzewa i uszlachetnia w atmosferze modlitwy, owej gbokiej i tajemniczej rozmowy z Bogiem. Na klczkach! Nie mona ukazywa Chrystusa innym, jeeli wczeniej si Go nie spotka we wasnym yciu. Tylko wwczas wiadectwo to bdzie miao prawdziw warto. Stanie si zaczynem dla ludzkoci, sol ziemi i wiatem rozjaniajcym mroki naszym braciom kroczcym po ciekach tego wiata. Kt nas moe odczy od mioci Chrystusowej? Tak woa dzisiaj w. Pawe. Niech to woanie przeniknie do gbi serca i umysy. Bdcie czujni, aby was nic od tej mioci nie odczyo. adne faszywe hasa, bdne ideologie ani

pokusa pjcia na kompromis z tym, co nie jest z Boga, czy te szukanie wasnych korzyci. Odrzucie wszystko, co t jedno niszczy i osabia. Bdcie wierni Boym przykazaniom i zobowizaniom chrzcielnym. 4. Nie lkajcie si tych, ktrzy zabijaj ciao, lecz duszy zabi nie mog (por. Mt 10, 28). Te sowa Chrystusa z Ewangelii w. Mateusza Koci odnosi do mczennikw, a w naszym kontekcie do w. Wojciecha oraz witych Braci Polskich. Mczestwo jest szczytowym wyrazem mstwa czowieka wsppracujcego z ask, ktra uzdalnia go do heroicznego wiadectwa. W mczestwie Koci widzi wspaniay znak swojej witoci. Znak cenny dla Kocioa i dla wiata, poniewa pomaga unikn najgroniejszego niebezpieczestwa, jakie moe dotkn czowieka: niebezpieczestwa zatarcia granicy midzy dobrem a zem, co uniemoliwia budow i zachowanie porzdku moralnego jednostek i spoecznoci. To wanie mczennicy, a wraz z nimi wszyscy wici Kocioa, dziki wymownemu i porywajcemu przykadowi ycia, buduj zmys moralny. Poprzez swoje wiadectwo dobru staj si wyrzutem dla tych wszystkich, ktrzy ami prawo (por. Veritatis splendor, 93). Patrzc na przykad mczennikw, nie bjcie si dawa wiadectwa. Nie lkajcie si witoci. Starajcie si odwanie dy do penej miary czowieczestwa. Wymagajcie od siebie, choby inni nawet od was nie wymagali Czowiek odczuwa naturalny lk nie tylko przed cierpieniem i mierci, ale take przed odmienn opini blinich, zwaszcza gdy ta opinia posiada potne rodki wyrazu, ktre atwo mog si sta rodkami nacisku. Dlatego czowiek czsto woli si przystosowa do otoczenia, do panujcej mody, ni podj ryzyko wiadectwa wiernoci Chrystusowej Ewangelii. Mczennicy przypominaj, e godno ludzkiej osoby nie ma ceny, e godnoci tej nie wolno nigdy zbruka ani dziaa wbrew niej, nawet w dobrej intencji i niezalenie od trudnoci (Veritatis splendor, 92). C bowiem za korzy stanowi dla czowieka zyska wiat cay, a swoj dusz utraci? (Mk 8, 36). Dlatego jeszcze raz powtarzam za Chrystusem: Nie bjcie si tych, ktrzy zabijaj ciao, lecz duszy zabi nie mog (Mt 10, 28). Czy godno sumienia nie jest waniejsza od jakichkolwiek korzyci zewntrznych? Bracia Polscy Mczennicy, ktrych dzisiaj wspominamy, w. Wojciech, w. Stanisaw, w. Andrzej Bobola, w. Maksymilian Maria Kolbe, mczennicy wszystkich czasw, wszyscy oni wiadcz o prymacie sumienia i o jego niezniszczalnej godnoci, o prymacie ducha nad ciaem, o prymacie wiecznoci nad doczesnoci. To, co tutaj si stao na pocztku tysiclecia chrzecijastwa, za czasw Bolesawa Chrobrego, znajdowao wielokrotnie odzew w dziejach choby i w historii naszego stulecia. Ilu byo w tym stuleciu mczyzn i kobiet, ludzi, ktrzy heroicznie wyznawali Chrystusa przed ludmi! Wierzymy, e mier, jak ponieli za wierno sumieniu, za wierno Chrystusowi, znajdzie odpowied w sercach wierzcych, e ich wiadectwo umocni sabych i maodusznych, e bdzie posiewem nowej ywotnoci Kocioa na tej

piastowskiej ziemi. Chrystus zapewnia nas, e przyzna si przed Ojcem niebieskim do wszystkich, ktrzy nie wahaj si wyzna Go przed ludmi (por. Mt 10, 32-33), nawet za cen najwikszych ofiar. Chrystus przestrzega take przed zaparciem si wiary i rezygnacj z dawania o Nim wiadectwa wobec innych. Kt nas moe odczy od mioci Chrystusowej? (...) jestem pewien, e ani mier, ani ycie, ani anioowie, ani Zwierzchnoci, ani rzeczy teraniejsze, ani przysze, ani jakiekolwiek stworzenie nie zdoa nas odczy od mioci Boga, ktra jest w Chrystusie Jezusie, Panu naszym (por. Rz 8, 35. 38-39). Cay Koci czerpie dzi aski dziki porednictwu mczennikw. I cay Koci raduje si ich odwanym wyznaniem wiary. Jest ono rwnie umocnieniem w naszej saboci. Jest dla nas znakiem nadziei. Moi drodzy, kiedy tu patrz na to wielkie zgromadzenie Ludu Boego diecezji gorzowskiej, przypominaj mi si czasy dawniejsze, ale nie tak znowu bardzo dawne. Przypomina mi si tysiclecie chrztu, ktremy tutaj wsplnie obchodzili w roku 1966. I wtedy wanie my wszyscy, biskupi polscy, nauczylimy si naszej Ojczyzny. Nauczylimy si po kolei wszystkich polskich diecezji. Wszdzie razem piewalimy Te Deum laudamus Ciebie Boe wysawiamy. Ja pragn dzisiaj tutaj podzikowa za ten szczeglny dar, jakim byo milenium polskie dla mnie. W dniu 16 padziernika 1978 roku, w wito w. Jadwigi lskiej, podczas konklawe, po wyborze, Kardyna Prymas, Kardyna Tysiclecia powiedzia do mnie: Masz teraz wprowadzi Koci w trzecie tysiclecie. I dlatego, moi drodzy, przyjechaem do Polski. Przyjechaem do Wrocawia na wiatowy Kongres Eucharystyczny. Przyjechaem do Gniezna dopiero tam si wybieram na milenium w. Wojciecha. Przyjechaem, aeby tu na tych szlakach milenijnych wyprosi sobie ask, ask tego zadania, ktre chyba Opatrzno Boa postawia przede mn w sowach wielkiego Prymasa Tysiclecia. Ale, moi drodzy, lat mi przybywa. Wic macie baga na klczkach Pana Boga, aebym temu zadaniu sprosta. [W tym momencie rozleg si okrzyk: Pomoemy!, co Ojciec wity skomentowa: Ten okrzyk jest mi znany, ale moe tym razem bdzie lepiej]. Po naboestwie Jan Pawe II powiedzia: Na zakoczenie pragn wyrazi moj rado, e mogem si z wami wsplnie modli. Dzikuj Boej Opatrznoci za spotkanie w Gorzowie. Wiele wspomnie czy mnie z t diecezj. Posiada ona pikn przyrod, ktr czsto mogem podziwia podczas moich wdrwek, zwaszcza spyww kajakowych. Wspomnienia te zostay na zawsze w moim sercu i w modlitwie. Pikna jest ziemia gorzowska i winnicie sobie ceni ten jej urok i nie pozwoli go niszczy

czy pomniejsza. Dzikuj tej ziemi za to, e bya dla mnie zawsze gocinna i serdeczna. Wizy, jakie czyy mnie z wasz diecezj, dzisiaj odywaj na nowo, gdy patrz na was, tak licznie zgromadzonych na tym wielkim placu przed kocioem Braci Polskich Mczennikw. Odywaj, gdy widz tutaj wrd biskupw ksidza arcybiskupa Jerzego Strob, ksidza biskupa Ignacego Jea, ksidza arcybiskupa Jzefa Michalika. Pozdrawiam wielu kapanw znanych mi, trudno wszystkich po imieniu wspomnie. Wszystkich tu obecnych pozdrawiam. S pord was rwnie onierze-kombatanci, przedstawiciele organizacji kombatanckich z Polski i zagranicy. Polski onierz walczy na wszystkich frontach drugiej wojny wiatowej z myl o Ojczynie, ktr kocha jak matk. Dzikujemy dzisiaj synom naszego narodu za to, e nie szczdzili ofiar i wyrzecze, bronic najwyszych wartoci: wolnoci i godnoci czowieka. Dzikujemy za wiadectwo, jakie dalicie, a jest to wiadectwo mioci Ojczyzny. Pozdrawiam serdecznie take tych spord was, ktrzy nie mogli przyby do Gorzowa. Polegych i zmarych polecam miosierdziu Boemu. Ze szczegln mioci mylimy o Sybirakach, o ich rodzinach, o wszystkich tu obecnych i pozostajcych w innych czciach kraju lub na emigracji. Duo byoby jeszcze wspomina, ale trzeba koczy. Niech Bg bogosawi caej waszej ziemi, ktrej tyle zawdziczam. Niech bdzie pochwalony Jezus Chrystus! b. Jan Pawe II w Szczecinie, 11.06.1987 r. Przemwienie powitalne Ordynariusza ks. bpa Kazimierza Majdaskiego Program wizyty, Wypowiedzi papieskie. Ojciec wity do Szczecina przylecia z Krakowa. Okoo godz. 10.00 na lotnisku w Goleniowie wyldowa papieski samolot JAK 40 (wyldoway dwa samoloty tego typu: w jednym byo 11 + 1 miejsc, a w drugim 24 miejsca). Po powitaniu przez ordynariusza diecezji szczeciosko-kamieoskiej ks. bp. Kazimierza Majdaoskiego i przedstawicieli wadz Szczecina, przelecia helikopterem na lotnisko w Szczecinie-Dbiu std papamobilem (o wymiarach: 2,80 m wys., 2,00 m szer. i 4,80 m dl. oraz ciarze 3,5 t.) uda si na Jasne Bonia. Na Jasnych Boniach wok ogromnego otarza ustawionego na tle pomnika Czynu Polakw z 27-metrowym krzyem (wybranym w konkursie z pord 11 projektw) zgromadzio si ok. 700 tys. wiernych (wierni gromadzili si ca noc i trwajc na modlitwie czekali na przyjazd Ojca witego). O godz. 11.00 rozpocza si Msza w. koncelebrowana przez papiea i 20. kapanw /ks. bp Kazimierz Majdaoski, ks. kard. Jzef Glemp - Prymas

Polski, ks. kard. Franciszek Macharski, ks. kard. Agostino Casaroli, ks. abp E. Martinez Somalo, ks. abp Francesco Colasuonno, ks. abp Jerzy Stroba, ks. bp Jzef Michalik, ks. bp Ignacy Je, ks. bp Jan Gaecki, ks. bp Stanisaw Stefanek, ks. bp Dino Monduzzi, ks. pra. Stanisaw Dziwisz, ks. pra. Emery Kabongo, ks. pra. Janusz Bolonek, ks. pra. Jzef Kowalczyk, ks. pra. Tadeusz Rakoczy, ks. Franciszek Morawski, ks. Wiktor Szczsny TChr, ks. Aleksander Ziejewski. Ojca witego powita ks. bp Kazimierz Majdaoski. Liturgia Mszy w. odprawiona bya w intencji rodzin ziemi pomorskiej i caej Polski. Rwnie do nich skierowana bya papieska homilia oparta na czytaniach wyjtych z uroczystoci Najwitszej Rodziny. Po modlitwie powszechnej papie zaprosi wszystkie maeostwa zgromadzone na jasnych Boniach i wszystkie maeostwa na ziemi polskiej, aby odnowiy lubowania maeoskie wobec Matki Boej w Jej fatimskim wizerunku. Nastpnie do otarza wyruszya procesja z darami, w ktrej szli przedstawiciele rodzin (w darze nieli ikon witej Rodziny) i Poradnictwa Rodzinnego, oraz grup Miosierni wobec najmniejszych" (nieli Ksig Votum Uratowanych, a w niej zapisane 324 uratowane istnienia ludzkie - opracowane pod kierunkiem ks. Jzefa Cyrulika, diecezjalnego duszpasterza rodzin), reprezentanci wiata pracy: stoczniowcy, portowcy, hutnicy (Model statku wyprodukowanego w Stoczni Szczecioskiej, koo sterowe, miniatur tablicy z grudnia 1970 r. i ryngraf z Matk Bo), pracownicy Paostwowych Gospodarstw Rolnych i rolnicy indywidualni (owc, pejza wiejski i kwiaty polne), take przedstawiciele wiata nauki (dzieo plastyczne - symbol Kongresu Eucharystycznego oraz wiec z emblematami wszystkich wyszych uczelni Szczecina) ludzi morza (ryby na modelu odzi i koo sterowe) i rzemiosa (ofiar na pozacanie tryptyku w kaplicy Najwitszego Sakramentu w katedrze szczecioskiej) wyznawcy grekokatolicyzmu (pamitkowe medale upamitniajce 1000-lecie chrztu Rusi), przedstawiciele ssiednich diecezji: gorzowskiej (gobelin z wizerunkiem Chrystusa, dobre czyny dzieci zwizane z Rokiem Eucharystycznym i zbir poezji) i koszalioskiej (6 medali pamitkowych Numizmatyka Piastowska" i motyw morski) oraz modzie komplet ornatw na misje).

Po Komunii w. (papie udzieli Ciaa Paoskiego 102 osobom), ktrej udzielao ok. 500. ksiy (wszyscy w jednakowych komach) Ojciec wity dokona powicenia figury Matki Boej Fatimskiej. Podczas Mszy w. komentarz prowadzi ks. Piotr Kordula (dziki dobrej cznoci zgromadzeni informowani byli na bieco, gdzie w danej chwili przebywa papie, nie tylko na terenie Jasnych Boni, ale we wszystkich miejscach pobytu w Szczecinie). Na prob papieskiego ceremoniarza Piero Mariniego czytania mszalne odczytay osoby wieckie. A Msz w. uwietnia chr Politechniki Szczecioskiej i Orkiestra Filharmonii Szczecioskiej. Papie odprawi Msz w. w zotym ornacie (obecnie ornat ten jest w seminarium szczecioskim) uywajc kielicha pochodzcego z konkatedry w Kamieniu Pomorskim. Na 40 minut przed rozpoczciem Mszy w. Chr Politechniki Szczecioskiej wraz z orkiestr Filharmonii Szczecioskiej wykona utwr pt. Beatus Vir" Henryka Mikoaja Greckiego, ktry zosta specjalnie napisany z okazji pontyfikatu Jana Pawa II i Jemu powicony. Parti solow wykona Andrzej Hiolski.

PRZEMWIENIE POWITALNE KS. BPA KAZIMIERZA MAJDAOSKIEGO Jeste wrd nas, Opoko Kocioa!" (por. Mt 16,18). Powtarzamy te Jezusowe sowa, by mc objd wymiary dzisiejszego dnia: by mc je objd wiar! I by tak Ci pozdrowid i tak powitad na wicie uwielbienia Jezusa Eucharystycznego! Stane, Ojcze wity, jakby podwjnie na swojej Ziemi, bo Mieszko I prawie 1000 lat temu odda te regiony w opiek Stolicy witej. Odda cay swj kraj, ale Dagome iudex wymienia trzykrotnie rzek Odr i - jak twierdzi wielu uczonych - wymienia take Szczecin, kryjcy si za nazw Schinesghe, u ujcia Odry do morza. 1. Morze i rzeka znacz tu i dzi wiele: morze otwiera najblisze bramy na szeroki wiat, rzeka za, ktra czasu ostatniej wojny spyna bardzo obficie krwi onierzy przybyych z bliska i z daleka, rzeka, ktra staa si, bardziej jeszcze, ni synny cmentarz w Siekierkach, mogi tych onierzy, o ktrych pami chrzecijaska wrd nas trwa, ta rzeka jest yciodajn arteri w

systemie rozlegej eglugi na szlakach europejskich. Rzeka i morze, to swobodny oddech! Zarazem za woanie o wielki wysiek ludzi na morzu, i na ldzie. 2. Gdy ongi, do tego zasobnego i piknego kraju, przyprowadzi Duch wity Wielkiego Misjonarza, przyjaciela Krzywoustego, z Boej siejby witego Biskupa z Bambergu, ktry mode lata spdza na dworze Wadysawa Hermana, powstaa wielka obszarem i saw diecezja. Now jej epok pisz teraz, po wiekach, ju trzy kolejne pokolenia. Moda diecezja, wiadoma doniosych zadao odziedziczonych tutaj, na pnocnych szlakach Europy, zostaa oddana przed piciu laty w zupene wadanie Swojej Najwitszej Patronki, Matki Kocioa, a przed obecnym pitnastoleciem swojego nowego istnienia, podja w zeszoroczne wito Zesania Ducha witego, program duszpasterski ycia i mioci. 3. Przypomnia ostatni Sobr, e te dwie podstawowe wartoci chrzecijaoskie stanowi zarazem imi wasne rodziny, wsplnoty ycia i mioci" (KDK, 9). A Ty nas uczysz, Ojcze wity, e przyszod Kocioa i ludzkoci idzie tdy, przez rodzin (por. Fc, 89). aska to wic niezwyka, e maeostwa nasze odnowi dzi wobec Ciebie, Papiea rodzin, przymierze mioci; i e usysz sowa tego przymierza modzi: i ci, ktrzy s powoani do maeostwa i rodzicielstwa, i ci, ktrych Jezus woa, by zostawili wszystko i szli za Nim - w kapaostwie, w yciu zakonnym i w instytutach wieckich ycia konsekrowanego. Jest ta Ziemia bardzo spragniona takiej mioci. A obok przymierza mioci - przymierze ycia. Niech rozraduje Twoje serce, Ojcze wity, votum skadane dzi, na Twoje rce, Jezusowi Eucharystycznemu, ktry jest Chlebem ycia" (por. J 6,35): votum uratowanego ycia najmniejszych dzieci tej Ziemi. Zwiz opowied o tym votum wrcz Ci dzi grupy parafialne Miosiernych wobec najmniejszych, jak chcia Jezus, jako dar ofiarny. 4. Tysic prawie lat po Mieszkowym oddaniu przedstawiamy Ci, Najwyszy Pasterzu Kocioa, nowe wite oddanie: s to wspczesne drogi Kocioa na tej ziemi: - mode pokolenia, obmywane wod Chrztu, rosnce w rodzinach zatroskanych o katechizacj, karmice si Ciaem Paskim i miujce Matk Bo;

- i szkoy, z szeregiem uczelni wyszych, z uniwersytetem, z wielotysiczna rzesz studentw i z kadr naukow, ktra przynosi zaszczyt temu rejonowi i stanowi jakby wi z tym uniwersytetem kocielnym, ktry tu zaoono w 1456 roku; - i najwiksza wrd nas rzesza ludzi wielkiego, codziennego trudu i zmaga o chleb powszedni; - i ofiara caej rzeszy kapanw, ktrzy w posudze Ludowi Boemu na tej Ziemi oddawali hojnie zdrowie i ycie; - a zarazem jest to take wszelka ludzka niedola - duchowa i materialna - o ktrej mwi Jezus, zapowiadajc Eucharysti: al mi ludu" (por. Mt 15,32). 5. 30 sierpnia 1980 roku podpisano tutaj w Szczecinie, umow spoeczn, przypiecztowan nazajutrz przez olbrzymi rzesz robotnicz dzikczynnym naboeostwem w katedrze w. Jakuba, patronujcego na tutejszych pnocnych rozdroach kontynentu, podobnie jak na zachodnich jego kresach panuje w Santiago di Compostela. Do ugody, pierwszej w Polsce, szli nasi robotnicy proszc, w wielkich skupiskach strajkowych, o Msz wit, o spowied i o Komuni wit. - Tak si tutaj przygotowywa, siedem lat temu tegoroczny Kongres eucharystyczny. Wszdzie w czasie strajku widniay obrazy Jasnogrskiej Krlowej Polski. Tak si tutaj przygotowywa obecny Rok Maryjny. A tu obok Jej obrazw umieszczono, Ojcze wity, Twoj podobizn wiedzc, e jeste Cay Jej" i e jeste - Papie z rodu Polakw" - Opok Kocioa" i nasz nadziej. I tak jest dzi. I tak ju zostanie. Tak ju zostanie, chod odjedziesz! Zwieoczone przez Ciebie koron, przy tym otarzu na szczecioskich Jasnych Boniach, Niepokalane Serce Maryi, ktra uratowaa Ci ycie, niech Ci strzee na wszystkich bogosawionych drogach, jakimi prowadzi Ci Duch wity, tak jak dzi, za Jej wstawiennictwem przyprowadzi Ci do nas. HOMILIA OJCA WITEGO PODCZAS MSZY W. Wskazane czytania: I czytanie: Syr 3,2-6.12-14 II czytanie: Kol 3,12-21 Ewangelia: k 2,22-40 1. ... e ci nie opuszcz a do mierci. Drodzy Bracia i Siostry! Synowie i Crki Kocioa na ziemi szczecioskiej!

Dzikuj Waszemu Biskupowi za to, e mnie tutaj zaprosi, za to, e bardzo serdecznie zabiega, aeby dzisiejsze odwiedziny Jana Pawa II w Szczecinie mogy si urzeczywistnid. Dzikuj i pozdrawiam wszystkich zgromadzonych. W sposb szczeglny pozdrawiam wszystkich maonkw i rodziny, oraz tych, ktrzy do zaoenia rodziny si przygotowuj. Pozdrawiam matki, ktre nosz pod sercem nowe ycie. Pozdrawiam czonkw Komisji Episkopatu do spraw Rodziny, ludzi nauki oddajcych si studium rodziny, pracownikw duszpasterstwa rodzin. Pozdrawiam wszystkie ruchy dziaajce na rzecz rodziny, a take grupy parafialne Miosiernych wobec najmniejszych. Wasz Pasterz, biskup Kazimierz Majdaoski nosi w swojej pasterskiej legitymacji" ten wielki temat, t wielk spraw: rodzina. Maeostwa i rodziny. Sprawie tej suy i suy, nie tylko w Polsce, ale take w Rzymie. Nie przestaj mu byd wdziczny za to, co uczyni dla papieskiej Rady Rodziny", zwaszcza w zwizku z Synodem 1980 roku. Pragn przeto, idc za Waszym zaproszeniem, spotkad si w czasie tej eucharystycznej Ofiary Chrystusa z kadym maeostwem i rodzin, nie tylko tutaj obecn, ale take na caym szlaku Kongresu Eucharystycznego w Polsce. Wszystkich zapraszam do uczestnictwa w tej uroczystej liturgii. Zapraszam rwnie do odnowienia lubw maeoskich. 2. W dniach Kongresu wszyscy skupiamy si przy tych sowach, jakie Ewangelista Jan, umiowany uczeo Chrystusa, wypowiada w zwizku z Ostatni Wieczerz: umiowawszy swoich... do kooca ich umiowa". (J 13,1). Sowa te tumacz rwnoczenie tajemnice Chrystusowej Paschy i sakramentaln rzeczywistod Eucharystii: do kooca umiowa". A maonkowie, klczc przed otarzem w dniu lubu, mwi: nie opuszcz ci a do mierci". Tak mwi m do ony i ona do ma. Tak mwi razem wobec majestatu Boga ywego. Wobec Chrystusa. Czy sowa te nie wspbrzmi gboko z tamtymi: do kooca ich umiowa"? Z pewnoci, Drodzy Bracia i Siostry, zachodzi tutaj gboka zbienod i jednorodnod. Sakrament maeostwa wyrasta z eucharystycznego korzenia. Wyrasta z Eucharystii i do niej prowadzi.

Ludzka miod a do mierci musi si gboko zapatrzed w t miod, jak Chrystus do kooca umiowa. Musi t Chrystusow miod - poniekd - uczynid swoj, aeby sprostad treciom maeoskiej przysigi: lubuj ci miod, wiernod i uczciwod maeosk oraz e ci nie opuszcz a do mierci. 3. Z tej przysigi buduje si szczeglna jednod: wsplnota osb. Communio personarum. Jest to jednod - zjednoczenie serc i cia. Jednod - zjednoczenie osb, mczyzny i kobiety, i zarazem zjednoczenie z Bogiem, ktry jest Stwrc i Ojcem. Zjednoczenie obojga w Chrystusie, w orbicie tej oblubieoczej mioci, jak On -Odkupiciel wiata - obdarza Koci, a w tym Kociele kadego czowieka. Wszyscy wszake jestemy odkupieni za cen Jego Krwi. Drodzy Bracia i Siostry! Potrzebne jest bardzo gruntowne przygotowanie do maeostwa jako wielkiego sakramentu. Trzeba z kolei czsto wracad do tych witych tekstw sakramentalnej liturgii maeostwa, Mszy w. dla nowoeocw, Mszy w. na jubileusz maeoski, odczytywad je, rozwaad... S to sowa ywota. 4. Dzisiaj take do tego Was zapraszam, abycie razem ze mn rozwayli wszystkie czytania liturgii z uroczystoci Najwitszej Rodziny, ktr tu w Szczecinie, wsplnie sprawujemy. A wic czytanie pierwsze - z ksigi Syracha - Psalm responsoryjny, ktry powtarza si take w liturgii sakramentu maeostwa. Czytanie drugie: w. Pawe przekaza prawdy najdoniolejsze na temat Boskiej tajemnicy maeostwa w ramach Listu do Efezjan. Jednake czytanie dzisiejsze jest wzite z Listu do Kolosan. Mona powiedzied, i znajdujemy tam zwize, a rwnoczenie bardzo istotne pouczenie na temat: jak budowad wsplnot maeosk i rodzinn. Jak j budowad w wymiarze caego ycia, a zarazem - na co dzieo. Uczy Aposto, e miod jest wizi" (por. Kol 3,14), stanowi jakby yciodajne centrum, ktre jednak trzeba systematycznie i wytrwale odbudowywad" caym postpowaniem. Na rne cnoty wskazuje ten apostolski tekst, od ktrych zaley trwaod, co wicej, rozwj mioci pomidzy maonkami. Pisze bowiem: obleczcie si w serdeczne miosierdzie, dobrod, pokor, cichod, cierpliwod, znoszc jedni drugich i wybaczajc sobie wzajemnie, jeliby mia kto zarzut przeciw drugiemu: jak Pan wybaczy wam, tak i wy" (Kol 3,12-13).

Jakie to konkretne! Aposto ma przed oczyma ycie maeoskie swoich czasw, dwa tysice lat temu, ale ludzie naszego stulecia mog si w tym tak samo doskonale odnaled. Maeostwo - to wsplnota ycia. To dom. To praca. To troska o dzieci. To take wsplna radod i rozrywka. Czy Aposto nie zaleca, abymy napominali samych siebie" take przez pieni pene ducha, piewajc Bogu w naszych sercach"? (por. Kol 3,16). Jakby mwi o piewaniu kold w polskim domu. 5. Trzeba te sowa apostolskiego dziedzictwa Kocioa odczytywad w ich oryginalnym brzmieniu ze wszystkimi szczegami, a rwnoczenie - trzeba je stale tumaczyd na jzyk naszych czasw, naszych warunkw - jake nieraz trudnych - naszych problemw i sytuacji. Take i to, co si odnosi do stosunku: rodzice - dzieci. Aposto pisze: Dzieci, bdcie posuszne rodzicom we wszystkim" (Kol 3,20), ale pisze rwnie: Ojcowie, nie rozdraniajcie waszych dzieci, aby nie traciy ducha" (Kol 3,21). Bardzo wymowne poczenie. Co mog znaczyd te sowa dzi w naszych polskich warunkach? Zdaje si, e jest nieodzowna wielka praca dla ksztatowania duchowoci maeostwa, moralnoci i ycia duchowego maonkw. Sakrament zawiera w sobie wyrane zobowizania: wiernod, miod, uczciwod. S to zobowizania natury moralnej. Maeostwo-rodzina buduje si na ich gruncie. W ten sposb staje si wsplnot godn ludzi, prawdziw wsplnot ycia i mioci. Ark przymierza z Bogiem w Chrystusie. Posuga Kocioa Chrystusowego wobec rodziny wytworzya, poczynajc od zarania historii i poprzez wieki, znakomity model rodziny. Wytworzya te obyczajowod naznaczon wielkim szacunkiem dla godnoci kobiety. Wymownym tego wyrazem bya wczorajsza beatyfikacja Karoliny Kzkwny, crki polskiej wsi. A posuga ta wci trwa w nowych przejawach odpowiadajcych nowym potrzebom. Koci w Polsce ma swoje powane zasugi w obronie praw rodziny. Rodzina wedug zamysu Boego jest miejscem witym i uwicajcym. Na stray tej witoci Koci sta zawsze i wszdzie, ale

w szczeglny sposb pragnie byd blisko rodziny, gdy ta wsplnota ycia i mioci i arka przymierza z Bogiem, jest zagroona czy to od wewntrz, czy te - jak to dzi niestety czsto bywa - od zewntrz. I Koci na naszej ziemi stoi wiernie po stronie rodziny, po stronie jej prawdziwego dobra, nawet gdy czasem u niej samej nie znajduje naleytego zrozumienia. Nie tylko gosi z mioci, ale i stanowczoci objawion nauk dotyczc maeostwa i rodziny, nie tylko przypomina jej obowizki i prawa, ale rwnie obowizki innych, zwaszcza obowizki spoeczeostwa i paostwa wobec rodziny, stara si take cigle rozwijad potrzebne struktury duszpasterstwa, ktrych celem jest niesienie moralnej pomocy rodzinie chrzecijaoskiej. I moe tej obecnoci i wraliwoci zawdziczamy w gwnej mierze to, e zo zagraajc rodzinie, nadal nazywane jest zem, grzech nadal nazywany jest grzechem, wynaturzenie wynaturzeniem; e nie zwyko si tutaj, jak to czasem bywa w wiecie wspczesnym, konstruowad teorii dla usprawiedliwienia za i nazywania za dobrem. Co wicej, ronie wci liczba osb, ktre w rnych dziedzinach pragn nied pomoc rodzinie w realizacji jej powoania, I rosn te cigle szeregi modych maeostw i rodzin, ktre niezwykle ywotnie urzeczywistniaj w peni w swoim yciu caod chrzecijaoskiej nauki o maeostwie i rodzinie i to czsto w formie apostolatu czcych si z sob grup rodzinnych, zwizanych cile z duszpasterstwem rodzin prowadzonym przez Koci w Polsce. 6. Ewangelia dzisiejsza prowadzi nas wsplnie z Maryj i Jzefem do wityni jerozolimskiej: ofiarowanie Syna pierworodnego w czterdziestym dniu po urodzinach. I oto wpord rytuau, przewidzianego Prawem Mojesza, nagle rozbrzmiewa gos Starca, ktry wydarzeniu w wityni jerozolimskiej nadaje peny wymiar profetyczny. Symeon mwi o Jezusie: Oto Ten przeznaczony jest na upadek i powstanie wielu w Izraelu i na znak, ktremu sprzeciwiad si bd" (k 2,34). Zwracajc si za do Matki, dodaje: A Twoj dusz miecz przeniknie, aby na jaw wyszy zamysy serc wielu" (k 2,35). Chrystus - znak, ktremu si sprzeciwiaj. Drodzy Bracia i Siostry, czy ten sprzeciw" nie idzie rwnie a moe nawet przede wszystkim, poprzez t wielk i podstawow zarazem dziedzin ycia ludzkiego, ycia spoecznego, ycia narodowego, jak jest wanie maeostwo i rodzina?

Czy tutaj nie doznajemy zarazem w szczeglnej mierze zagroenia? Tej moralnej klski, ktr ponosi czowiek: kobieta, mczyzna, dzieci! A zarazem spoeczeostwo, a zarazem nard. I paostwo te. Nie mona rozchwiad" tej maej" wsplnoty, moe sabej, moe niewystarczajcej, ktra jednak jest u korzenia wszelkich wsplnot, aeby cae ycie spoeczne i narodowe nie doznao strat i szkd niepowetowanych. 7. Nie ma skutecznej drogi odrodzenia spoeczeostw, jak ich odrodzenie przez zdrowe rodziny. A rodzina, ktra jest pierwsz szko cnt spoecznych, potrzebnych wszelkim spoeczeostwom (Deklaracja o wychowaniu chrzecijaoskim, 3), jest dzi bardzo zagroona. Wiemy to wszyscy. Jest zagroona od zewntrz i wewntrz. I trzeba, by o tym zagroeniu, o wasnym losie mwili, pisali, wypowiadali si przez filmy czy rodki przekazu spoecznego nie tylko ci, ktrzy - jak twierdz - maj prawo do ycia, do szczcia i samorealizacji", ale take ofiary tego obwarowanego prawami egoizmu. Trzeba, by mwiy o tym zdradzone, opuszczone i porzucone ony, by mwili porzuceni mowie. By mwiy o tym pozbawione prawdziwej mioci, ranione u pocztku ycia w swej osobowoci i skazane na duchowe kalectwo dzieci, dzieci oddawane ustawowo instytucjom zastpczym - ale ... jaki dom dziecka moe zastpid prawdziw rodzin? Trzeba upowszechnid gos ofiar - ofiar egoizmu i mody" permisywizmu i relatywizmu moralnego; ofiar trudnoci materialnych, bytowych i mieszkaniowych. Dlatego te Koci - sowami Adhortacji Familiaris consorito - otwarcie i z moc broni praw rodziny przed niedopuszczalnymi uzurpacjami ze strony spoeczeostwa i instytucji paostwowych (por. 46). Jeli si nie myl, mamy najwyszy odsetek matek pracujcych zawodowo, ktre t prac wykonuj z uszczerbkiem dla swego ycia rodzinnego. Wszystko to sprawia -- w powizaniu ze szczeglnymi warunkami gospodarczymi - e do rodziny polskiej wdziera si swoisty brak wraliwoci na pozamaterialne wartoci pracy ludzkiej, zanik ufnoci w sens pracy uczciwej, brak widzenia jej celw na dusz met, natomiast obserwuje si zjawisko tymczasowoci, doranoci i ycia z

dnia na dzieo, a czasem take chd szukania - kosztem ycia rodzinnego zarobku i dobrobytu na obczynie. To, o czym mwi w zarysach, jest przedmiotem wielu dyskusji, analiz i trafnych publikacji, przede wszystkim jest realistycznym postulatem rodziny, zwaszcza modej, rodziny rozwojowej; jest postulatem rodziny wielodzietnej, jest postulatem po prostu rodziny. Nieche nie zabraknie dobrej woli. Modlimy si gorco, by nie brakowao nikomu dobrej woli, inicjatywy, realizacji. By rodzina bya silna Bogiem, a kraj by silny rodzin, zdrow fizycznie i moralnie. Podstaw trwaoci rodziny jest pogbiana i odnawiana w Kociele i w jego programie, w jego sakramentach, wiadomod znaczenia chrzecijaoskiego maeostwa, wiadomod, ktrej owocem jest trwanie, a do mierci. 8. Wpatrzeni w wydarzenie, jakie miao miejsce w wityni jerozolimskiej, wyznajemy wraz z Symeonem, e Chrystus jest wiatoci ludzkiego zbawienia", e jest chwa" ludu Boego (por. k 2,30.32). Dlatego te wszyscy stoimy wobec wielkiego zadania. W czasie Wielkiej Nowenny przed Tysicleciem Chrztu Polski, Episkopat uj to zadanie w zwizym zdaniu: rodzina Bogiem silna". Rodzina Bogiem silna - to znaczy zarazem rodzina jako sia czowieka; rodzina szlachetnych ludzi wzajemnie obdarzajcych si mioci i zaufaniem. Rodzina szczliwa i uszczliwiajca. Arka Przymierza. W punkcie wyjcia rodziny znajduje si rodzicielstwo. Koci uczy odpowiedzialne rodzicielstwo. I sprawie tej powica wiele uwagi - i wiek wysiku. Odpowiedzialne - to znaczy: godne osoby ludzkiej, stworzonej na obraz i podobieostwo Boga" (por. Rdz 1,26). Odpowiedzialne za miod. Tak: miod, Drodzy Maonkowie, mierzy si wanie t rodzicielsk odpowiedzialnoci. A wic - rodziny odpowiedzialne za ycic, za wychowanie. Czy nie o tym wanie mwi sowa przysigi maeoskiej? Odpowiedzialnod wzajemna: ma za on, ony za ma, rodzicw za dzieci. Odpowiedzialnod ojcowska: Pan uczci ojca przez dzieci" - mwi Ksiga Syracha (3,2). I odpowiedzialnod macierzyoska. Nic mona jednak zapominad, e mczyzna musi byd pierwszy w podejmowaniu tej odpowiedzialnoci. Jeli Aposto mwi, w duchu swojego czasu: ony, bdcie poddane mom" (Kol

3,18), to mwi zarazem: mowie, bdcie odpowiedzialni! Zasugujcie prawdziwie na zaufanie waszych maonek, i waszych dzieci. 9. W latach osiemdziesitych Szczecin by miejscem doniosych wydarzeo - i doniosych umw pomidzy wadzami paostwowymi a przedstawicielami wiata pracy. Jaki by sens tych umw? Czy nie chodzio o wszystko, co odpowiada godnoci ludzkiej pracy? Mczyzny i kobiety? Praca ludzka: czy nic jest ona staym punktem odniesienia caego spoeczeostwa, a w tym spoeczeostwie - kadej rodziny? Susznie wic kto w Polsce powiedzia: zostaa nam zadana praca nad prac". Tak. Wydarzenia lat osiemdziesitych postawiy nam wszystkim to wanie zadanie pracy nad prac. W wielu wymiarach. Bo praca ludzka ma wiele wymiarw i aspektw dla niej istotnych. Stale wic pozostaje naszym polskim zadaniem praca nad prac" w odniesieniu do podstawowych praw i wymagao ycia rodzinnego. Nieustannie trzeba podejmowad to zadanie. 10. Wypada pamitad, e natura i posannictwo rodziny stanowi najbardziej odpowiedzialn sub spoeczn, a zatem rodziny maj prawo do takich warunkw bytowych, ktre by im gwarantoway odpowiadajcy ich godnoci poziom ycia i waciwy rozwj. Chodzi tutaj o suszne wynagrodzenie za prac. Chodzi o dach nad gow, o mieszkanie, poczynajc od modych maeostw i rodzin dopiero si zawizujcych. Rodzina jest bowiem rwnoczenie wsplnot, ktra moe istnied dziki pracy i jest zarazem pierwsz wewntrzna szko pracy dla kadego czowieka (Laborem exercens, 10). Chodzi wic powtarzam - o sta popraw warunkw ycia, a w tym zakresie o sprawiedliwe traktowanie kobiety-matki, ktra nie moe byd ekonomicznie zmuszana do podejmowania pracy zarobkowej poza domem, kosztem jej niezastpionych obowizkw rodzinnych. Mwic to wszystko nie chc w niczym pomniejszad czegokolwiek, co dla tej sprawy w Polsce zrobiono. Mwi jednak, e zadania wci s olbrzymie. Rwnoczenie bowiem trzeba pytad, czy nie zosta zagubiony waciwy sens pracy? I czy u podstaw tego zagubienia nie znajduje si zapomnienie o tej podstawowej zasadzie, ktra kierowaa pracowitoci i gospodarnoci Polakw tam, gdzie ona si okazaa, a w Zachodniej

Polsce w szczeglny sposb si okazywaa. Ta zasada prosta, benedyktyoska: mdl si i pracuj". Bo praca, jak uczy niezapomniany Kardyna Stefan Wyszyoski, ma dwa cele: udoskonalenie rzeczy i udoskonalenie czowieka pracujcego ... ma byd tak wykonywana, by w jej wyniku czowiek stawa si lepszy (Duch pracy ludzkiej, str. 36). Dzieje si tak, gdy realizowana jest rada w. Pawa cokolwiek czynicie, z serca wykonujcie jak dla Pana, a nie dla ludzi, wiadomi, e od Pana trzymacie dziedzictwo jako zapat" (Kol 3,23-24). Bardzo dobrze, e si Wam spodobay te sowa, nie tylko Kardynaa Wyszyoskiego, ale take w. Pawa. Trzeba, eby nam si podobao Sowo Boe. Trzeba mied upodobanie w Sowie Boym. Jeli jest upodobanie w Sowie Boym, to za nim idzie dziaanie w duchu tego Sowa. I o to bardzo nam chodzi, o to bardzo chodzi Kocioowi w Polsce, wszystkim moim braciom biskupom, tu obecnym z Ksidzem Prymasem, i mnie, polskiemu papieowi (papie nigdy nie jest polski, ale jest polski). Bardzo chodzi o to, aeby byo upodobanie do Sowa Boego, byo upodobanie do Sowa Prawdy. Tylko takie upodobanie moe rodzid dziaanie w duchu Prawdy, moe ksztatowad prawdziw odnow, a przecie tutaj wanie, na Wybrzeu, mwio si tak wiele o tej odnowie, ktrej nie przestajemy pragnd. 11. Pragn teraz zaprosid wszystkie, zgromadzone tutaj maeostwa - a porednio std, ze Szczecina, wszystkie maeostwa na ziemi polskiej - do odnowienia lubowao maeoskich wobec Matki Boej w Jej fatimskim wizerunku! Ten wizerunek bdzie na koocu Mszy w. ukoronowany. Drodzy Bracia i Siostry! Niech w was przybywa sowo Chrystusa z caym swym bogactwem" (por. Kol 3,16). To sowo stao si Waszym udziaem. Stao si poniekd sowem od dnia, kiedy wypowiedzielicie na stopnieli otarza: lubuj ci miod, wiernod i uczciwod maeosk oraz e ci nie opuszcz a do mierci. W tym lubowaniu maeoskim sowo Chrystusa w caym bogactwie swej zbawczej, uwicajcej treci, stao si sowem sakramentu maeostwa. A Wy jestecie tego wielkiego sakramentu szafarzami. To jest Wasz kapaoski udzia w tajemnicy Chrystusa i Kocioa. To jest sakrament caego Waszego ycia. Prosz wic, abycie za chwil powtrzyli te sowa, ktre id z Wami przez wszystkie dni tego ycia, a do mierci! Powtrzcie, aby odnowid w

Waszych sercach ich zbawcz moc. Powtrzcie, aby odnowid ask sakramentu, ktra zostaa Wam dana w dniu zalubin - i ktra stale jest Wam dawana, jeli jej szukacie. Jeli z ni wsppracujecie. Powtrzcie ... I niech sercami Waszymi rzdzi ten Chrystusowy pokj" (por. Kol 3,15), ktrego wiat dad nie moe" (por. J 14,27). Chrystus sam daje ten pokj tym, ktrzy go caym sercem szukaj. Odnawiajc Wasze przyrzeczenia maeoskie, oddajcie cae Wasze ycie rodzinne, Wasze dzieci, Wasze troski rodzicielskie w macierzyoskie donie Maryi. Zcie je pod sercem tej Matki, ktra idzie przed nami w pielgrzymce wiary. W duchu tego wanie zawierzenia rodzin polskich, prosimy, aby przyja od nas papieskie korony na swj fatimski wizerunek jako znak czci i mioci wszystkich rodzin caego Ludu Boego na polskiej Ziemi.

ODNOWIENIE PRZYRZECZE MAESKICH Po homilii Ojciec wity zwrci si do maonkw: Umiowani Maonkowie! Zawierajc sakrament maeostwa uwicilicie Wasz miod przed Bogiem i Kocioem. W dniu dzisiejszym, gdy modlimy si za wszystkie rodziny chrzecijaoskie, prosz Was z pokor i mioci, bycie odnowili Wasze maeoskie przyrzeczenia zoone wobec Boga i Kocioa. Ojciec wity: Czy przyrzekacie na drodze Waszego maeostwa miowad si wzajemnie i szanowad przez cae ycie? Maonkowie: Przyrzekamy. Ojciec wity: Czy przyrzekacie sobie wzajemnie wiernod w radoci i w blu, w zdrowiu i chorobie przez wszystkie dni Waszego ycia? Maonkowie: Przyrzekamy. Ojciec wity: Czy przyrzekacie szanowad i z mioci przyjmowad nowe ycie, owoc mioci i dar Boga? Maonkowie: Przyrzekamy. Ojciec wity: Czy przyrzekacie dooyd wszelkich starao, aby Wasza rodzina staa si godna nazwy Koci domowy? Maonkowie: Przyrzekamy.

Ojciec wity: Wszechmogcy i miosierny Pan niech umacnia swoj ask przyrzeczenie, ktre dzisiaj odnowilicie w obecnoci Kocioa, niech uwica Wasz wzajemn miod, niech Was wspiera w powzitych zobowizaniach i napeni swoim bogosawieostwem tu na ziemi, oraz uczyni Was uczestnikami swojej chway w niebie. Przez Chrystusa Pana naszego. FIGURA MATKI BOEJ FATIMSKIEJ Drewniana figurka wysokoci 120 cm jest darem ruchu maryjnego z USA i Francji znanego w wiecie pod nazw Bkitnej Armii Maryi dla parafii zlokalizowanej na prawobrzeu Szczecina, erygowanej kanonicznie 14 stycznia 1985 r. Jeszcze przed ustanowieniem parafii zastanawiano si, komu powicid wsplnot zamieszkujc osiedle Soneczne. Podczas rozmw ks. bpa Kazimierza Majdaoskiego z ks. Janem Cichym oddelegowanym do tworzenia nowej parafii zapada decyzja, by parafia zostaa powicona Matce Boej Fatimskiej w tajemnicy Jej Niepokalanego Serca. Rozpoczy si poszukiwania figury Matki Boej Fatimskiej z rozoonymi doomi i widocznym sercem. W kwerend wczy si pan Anatol Kaszczuk, ktry od czasw II wojny wiatowej powici si Maryi jako Jej niewolnik i ordownik. Na prob proboszcza pojecha do Parya. Tam, 26 czerwca 1985 r., spotka si z pani Rajmunda Coguelard - animatork Bkitnej Armii we Francji przedstawiajc prob. Pomoc, w ktr wczya si Bkitna Armia ze Stanw Zjednoczonych, przekroczya najmielsze oczekiwania. Figura (wykonana w Fatimie) otrzymaa ju wtedy pozacan koron wykadan szlachetnymi kamieniami. Odbir figury nastpi 11 padziernika 1985 r., jednak nie trafia ona od razu do Szczecina. Pan Anatol Kaszczuk wiozc z Fatimy Figur wraz z koron po drodze trafi do Rzymu, gdzie wraz z Bkitn Armi z Parya 10 listopada 1985 r. zosta przyjty przez Ojca witego. Po zakooczeniu audiencji (w sali Klementyoskiej) w ktrej brao udzia ok. 500 Polakw, Jan Pawe II poinformowany o intencji ofiarodawcw powici figur Matki Boej Fatimskiej. Sekretarz Ojca witego ks. Stanisaw Dziwisz wrczy panu Anatolowi raniec. Figura zostaa przywieziona do Szczecina, 21 listopada 1985 r. i odtd miaa swoje miejsce w tymczasowej kaplicy w. Kazimierza. Dnia 1 stycznia

1986 r. w uroczystod witej Boej Rodzicielki - ordynariusz diecezji ks. bp Kazimierz Majdaoski przy udziale wiernych intronizowa Figur Pani Fatimskiej. Korona - dar Bkitnej Armii - zostaa zatrzymana do czasu uroczystego jej zaoenia po odpowiednim przygotowaniu mieszkaocw Szczecina i diecezji. Do Rzymu wysano dokumentacj na temat Figury, oraz prob o Jej koronacj. Do Kurii Biskupiej w Szczecinie 4 kwietnia 1986 r. wpyn z Rzymu dekret Kongregacji Kultu Boego zezwalajcy na koronacj nomine et auctoritate Summi Pontificis" figury Matki Boej Fatimskiej. Wizyta Ojca witego w Szczecinie, 11 czerwca 1987 r. staa si niecodzienn okazj do uroczystej koronacji. Znamienne jest to, i po koronacji na Jasnych Boniach, Pani Fatimska zostaa przewieziona do bazyliki katedralnej, a nastpnie przez rok peregrynowaa po diecezji, by ostatecznie 15 sierpnia 1988 r. zatrzymad si na stae w nowo wybudowanym swoim sanktuarium odwiedzanym coraz liczniej przez pielgrzymw z Polski i z zagranicy. W Sanktuarium na Osiedlu Sonecznym w Szczecinie krluje Figura Matki Boej Fatimskiej, ktr jako pierwsz w Polsce, wrd figur fatimskich, koronowa Ojciec wity Jan Pawe II.

MODLITWA ZA RODZIN (zostaa odmwiona przez wszystkich zgromadzonych na Jasnych Boniach) Boe, od ktrego pochodzi wszelkie ojcowstwo w niebie i na ziemi, Ojcze, ktry jeste Mioci i yciem, spraw, aby kada ludzka rodzina na ziemi przez Twego Syna, Jezusa Chrystusa, narodzonego z Niewiasty", i przez Ducha witego stawaa si prawdziwym przybytkiem ycia i mioci dla coraz to nowych pokoleo. Spraw, aby Twoja aska kierowaa myli i uczynki maonkw ku dobru ich wasnych rodzin i wszystkich rodzin na wiecie. Spraw, aby miod umacniana ask Sakramentu Maeostwa

okazywaa si mocniejsza od wszelkich saboci i kryzysw, przez jakie nieraz przechodz nasze rodziny. Spraw wreszcie - bagamy Ci o to za porednictwem witej Rodziny z Nazaretu aeby Koci wrd wszystkich narodw ziemi mg owocnie speniad swe posannictwo w rodzinach i poprzez rodziny. Przez Chrystusa Pana naszego, Ktry jest Drog, Prawd i yciem na wieki wiekw. Amen. SOWO OJCA WITEGO
PO ZAKOOCZENIU MSZY WITEJ

Drodzy Bracia i Siostry. Pragn podzikowad Szczecinowi, e nas powita tak pikn pogod, soocem i wiatrem od morza. Wy wiecie dobrze, e ten Papie wdruje po rnych stronach wiata i nad rnymi oceanami i morzami wypada sprawowad mu Eucharysti i doznawad tego uderzenia wiatru od rnych mrz. Ale tutaj wiatr od Batyku, od tego morza, ktre nazywamy naszym, od naszego morza. Ten wiatr jest te ewangelicznym znakiem Ducha witego. Dla was, drodzy Maonkowie, aby przypomnied dzieo, kiedy przyklklicie na stopniach otarza i Koci piewa Veni Creator Spiritus: Przyjd Duchu Stwrco! Dla was drodzy Maonkowie. A widz tutaj take wielu modych ze Szczecina, niech dla Was ten wiatr bdzie take symbolem ycia i zmagania si z uderzeniami, ktre przychodz na czowieka od zewntrz i od wewntrz. S rne gwatowne wichry, s take i uderzenia naszych rnych saboci. Trzeba si zmagad! Ci, co yj nad morzem, ludzie morza, ktrzy wypywaj na morze, musz si zmagad z wichrem, aby zwyciyd. Kiedy wic przychodz w modoci te rne uderzenia, te wichry namitnoci, kiedy bierze gr sabod, przypomnij tchnienie Ducha, ktre masz w sobie od chrztu, od bierzmowania, nie po to eby si przewraca za lada podmuchem, tylko po to, eby sta jak ten eglarz i dopyn.

Drodzy moi Rodacy, Bracia i Siostry, Maonkowie, Modzi, Wszyscy! Tego Wam ycz i o to prosz Pani Fatimsk, na ktrej skronie w imieniu Kocioa Szczecioskiego woylimy Papieskie Korony. Niech bdzie pochwalony Jezus Chrystus. Wysze Seminarium Duchowne w Szczecinie Wysze Seminarium Duchowne w Szczecinie pw. Najwitszej Rodziny z Nazaretu, bdce sercem diecezji, zostao erygowane przez ks. bp. K. Majdaskiego 24 marca 1981 roku. Do tej pory alumni cigle ksztacili si gocinnie w seminarium w Gocikowie-Paradyu. Dopiero w 1977 roku przeniesiono alumnw szstego roku studiw do Szczecina i umieszczono na plebani parafii witej Trjcy. Byo to roczne Studium Pastoralne. Od 1982 roku trzy ostatnie roczniki przebyway w Szczecinie mieszkajc na plebaniach przy parafii: w. Kazimierza, witej Trjcy, w. Jakuba Ap. oraz Matki Boej Nieustajcej Pomocy na Golcinie. Prace budowlane nowego gmachu uczelni rozpoczto dopiero 11 sierpnia 1983 roku. Do wznoszonego budynku przy ul. Papiea Pawa VI nr 2 we wrzeniu 1985 roku przenis si szsty rocznik (diakoni), a w 1987 roku ju wszystkie zamieszkay w nowym seminarium, cigle jeszcze rozbudowywanym. W roku seminaryjnym 1986/87 do kapastwa przygotowywao si 123 alumnw, z pord nich 18 diakonw, 14 i 25 grudnia 1986 r. przyjo wicenia kapaskie. Dopiero 23 padziernika 1993 r. aktu powicenia kaplicy i bogosawiestwa caego seminarium dokona nuncjusz apostolski ks. abp Jzef Kowalczyk. Po zakoczeniu Mszy w. Ojciec wity wraz z towarzyszcymi Mu dostojnikami kocielnymi z Polski i z zagranicy uda si ulicami: ks. Piotra Skargi, S. Wyspiaskiego, Zalewskiego i Papiea Pawa VI na plac budowy Wyszego Seminarium Duchownego. Tutaj powita Ojca witego Szczeciski Chr Chopicy Sowiki" pod dyrekcj pani Elbiety Berczyskiej-Kus. Papie dokona tutaj wmurowania kamienia wgielnego pochodzcego z bazyliki w. Piotra w Rzymie, uprzednio pobogosawionego na Jasnej Grze, 18 czerwca 1983 r. podczas swojej II pielgrzymki do Ojczyzny. W seminarium papie zjad posiek, przygotowany przez nauczycieli Technikum Gastronomicznego (mieszczcego si przy ul. Sowiskiego) w Szczecinie, na ktry podano tradycyjne polskie dania. Do stou zasiady 103 osoby. Ojciec wity podpisa rwnie ksig pamitkow. Przed udaniem si na krtki odpoczynek papie wstpi jeszcze do kaplicy (dzisiaj jest ni sala wykadowa), gdzie przygotowany by na modlitw dbowy

klcznik obity bia skr (papie uklkn jednak na posadzce). Pokj papieski mieszczcy si obecnie w budynku sistr zakonnych, by bardzo zwyczajnie urzdzony: biurko, krzeso, wersalka i awa z dwoma fotelami, w azience dwa rczniki w kolorach: biao-czerwonym i to-biaym. Na cianie wisia krzy Drzewo ycia" oraz obraz przedstawiajcy papiea z Matk Bo Fatimsk, a w oknie witra Matka Boa Ostrobramska". Okoo godz. 16.00 Ojciec wity opuci seminarium.

SOWO KS. BPA KAZIMIERZA MAJDASKIEGO (wypowiedziane podczas posiku) Ojcze wity! Bg, ktry jest mioci" (por. l J 4,8.16) i ktry jest bogaty w miosierdzie (por. Ef 2,4), przygotowa nam dzieo dzisiejszy, bogosawiony dzieo. Modlia si o ten dzieo Matka Kocioa, Redemptoris Mater, a nasi wici Patronowie i my - z Ni. Te Deum laudamus! - Za wszystko, co si stao na Jasnych Boniach, i za to, co si stao przed chwil w tym wznoszonym trudem i modlitw. I Seminarium Duchownym na Pomorzu Zachodnim, umocnionym kamieniem wgielnym pooonym przez Opok Kocioa w jego murach. Seminarium jest sercem diecezji, to wic, e Wasza witobliwod, raczy przyjd w nim gocin, jest jakby znakiem Jego odwiedzin w kadym domu w diecezji, zwaszcza w kadym domu rodzinnym. Tym wicej, e i samo Seminarium jest oddane pod opiek Rodziny witej, ktra jest pierwowzorem kadej chrzecijaoskiej rodziny (por. Fc, 86). Jest tu, Ojcze wity, wielu przyjaci i goci - dostojnych i drogich. Prosz Wasz witobliwod, by mi byo wolno wymienid jednego z nich: Sekretarza Stanu Waszej witobliwoci, Ksidza Kardynaa Agostino Casaroli. Eminencjo! Dwa wydarzenia niech si pocz dzi w jedno, dla radoci serca Waszej Eminencji: dawne starania o normalizacje organizacji kocielnej na polskich ziemiach pnocnych i zachodnich z niedawn rocznic 50-lecia Kapastwa Waszej Eminencji. Niech w tym 50-leciu radosnym akcentem bdzie take rozwj tej diecezji, ktrej Eminencja, towarzyszc ofiarnie Jego witobliwoci, jest dzi gociem.

Ojcze wity! Caa diecezja trwa w radoci i dzikczynieniu. I caa diecezja woa: Niech Imi Paoskie bdzie bogosawione - teraz i na wieki.

BOGOSAWIESTWO I POOENIE KAMIENIA WGIELNEGO Ojciec wity podszed do miejsca przeznaczonego na umieszczenie Kamienia Wgielnego, bogosawi go mwic: Mdlmy si. Boe, Ojcze wity, Twj Syn, narodzony z Maryi Dziewicy, zosta zapowiedziany przez Proroka jako kamieo oderwany od gry bez dotknicia ludzkiej rki i nazwany przez Apostoa niezmiennym fundamentem: pobogosaw + ten kamieo wgielny, ktry kadziemy w imi Chrystusa; i spraw, aby to dzieo rozpoczo si, wzrastao i zakooczyo w Chrystusie, ktrego ustanowie pocztkiem i celem wszystkich rzeczy. Ktry yje i krluje na wieki wiekw. Amen.

Ojciec wity pokropi Kamieo Wgielny, umieci go na fundamentach seminarium i wypowiedzia nastpujce sowa: Z wiar w Jezusa Chrystusa kadziemy ten kamieo wgielny w fundamencie Seminarium. Niech w Seminarium tu wzniesionym czerpi ludzie wit moc sakramentw i ask, niech wzywaj i wysawiaj imi naszego Pana Jezusa Chrystusa, ktremu chwaa i panowanie przez wszystkie wieki wiekw. Amen. Bazylika Katedralna jest ona jedn z najstarszych wityo Szczecina, ufundowan w 1187 r. przez mieszczanina Beringera. Dzisiejszy architektoniczny wygld wityni pochodzi ze redniowiecza. W czasach protestanckich zostay zniszczone 52 redniowieczne otarze. Niestety rwnie bogate protestanckie

wyposaenie wityni zostao zniszczone podczas II wojny wiatowej. Odbudow ruiny kocioa rozpoczto, od prezbiterium, dopiero w 1961 r. Z chwil erygowania diecezji szczeciosko-kamieoskiej i przychylniejszej postawie wadz Polski Ludowej wobec Kocioa prace nabray waciwego tempa. Konsekracji katedry dokona 31 maja 1982 r. ks. bp K. Majdaoski, a 23 maja 1983 r. papie]an Pawe II podnis j do godnoci bazyliki O godz. 16.30 papie rozpocz trzeci etap szczecioskiego spotkania. W Bazylice Katedralnej papie spotka si z duchowieostwem, alumnami, siostrami zakonnymi i czonkami instytutw wieckich (na spotkaniu byo z papieem wg zgoszeo notowanych byo razem 2 795 osb: 1210 kapanw diecezjalnych i zakonnych *z diecezji szczecioskiej - 420], 1017 klerykw z seminariw diecezjalnych i zakonnych [ze Szczecina - 123 alumnw] 555 sistr zakonnych i 13 osb z instytutw wieckich). Papie podczas katedralnego naboeostwa sowa Boego przemwi do klerykw caej Polski. Dokona rwnie powicenia obrazu Miosierdzia Boego. Na zakooczenie spotkania z alumnami papie ofiarowa bazylice katedralnej kielich, a wszystkim klerykom raoce. SOWO KS. BPA KAZIMIERZA MAJDASKIEGO Ojcze wity! Tam by, przy ul. Papiea Pawa VI, dom wznoszony po to, by pulsowao w nim serce diecezji. Tutaj, przy ul. Ks. Kardynaa Stefana Wyszyoskiego, wita Ci najdostojniejsza na Pomorzu Zachodnim witynia, siostrzyca wspkatedry kamieoskiej. Tamta trwa rozmodlona sam swoj architektur, kryjc szcztki 30 biskupw. Ta za - 800-letnia - wpisuje dzi w swe dzieje dat najdoniolejsz. Czyni to za przy wielu wiadkach, sama - wiadek: wiadek tego, e nawet z ruin dwiga si nowe ycie, gdy si to dzieje w imi Boga ycia; ta katedra, po wiekach ttni znowu yciem i rozbrzmiewa chwa Pana! wiadkami s te obecni tu kapani. Pochodz z trzech diecezji, bo oni tu razem na rozogach wielkiej administracji trudzili si trudem niezmiernym Boych niwiarzy, sprzymierzajc swoj cich, kapaosk ofiar lat powojennych z heroiczn ofiar, ktrej drugi wskaza, czasu wojny, wity Maksymilian-Maria i ten Biskup-Mczennik, ktrego niedaleko std prowadzono w kajdankach do miejsca narodzin dla nieba, a ktrego za dni kilka pozwolisz nam. Ojcze wity, czcid na naszych otarzach.

Niech wszyscy wici Ordownicy wypraszaj nam u Boga witych kapanw. Nowopowoanych zaprosi do siebie ju w tym roku budujce Seminarium Duchowne, ktre dzi, nasz. Gociu Najdostojniejszy i Najmilszy, raczye odwiedzid. S z nami siostry zakonne i czonkowie instytutw wieckich ycia konsekrowanego. Niech bd bogosawieostwem Boym tej Ziemi. Jest ona cigle takiej witej posugi bardzo spragniona. PRZEMWIENIE OJCA WITEGO DO ALUMNW SEMINARIW DUCHOWNYCH Wskazane czytanie: Czytanie: 1 P 2,4-10 1. Oto kad na Syjonie kamieo wgielny" (l P 2,6). Pooylimy dzi kamieo wgielny pod budow seminarium kapaoskiego dla diecezji szczeciosko-kamieoskiej. Wszystkich przeto zgromadzonych zapraszam, aeby wesp ze mn rozwayli wymow sw w. Piotra o ywych kamieniach" (por. l P 2,5). Aposto dzieli z nami wielk wizj Boej tajemnicy, ktra przenika dzieje ludzkoci. Tajemnicy, ktra znalaza swe urzeczywistnienie w Ludzie wybranym, ktra trwa w Kociele. Co wicej: ktra o tym Kociele stanowi. Oto Bg, ktry jest Bogiem Przymierza, szuka od pocztku i poprzez pokolenia, swego przybytku. Szuka przestrzeni, w ktrej mgby mieszkad razem z ludmi, z nimi obcowad. Pragnie bowiem byd Emmanuelem. Jego imi w dziejach czowieka brzmi wanie tak: Emmanuel, Bg z nami. Mieszkanie Boga z ludmi ma przede wszystkim swj wymiar duchowy. Jest przestrzeni, w ktrej Bg obcuje z ludmi w Duchu i prawdzie" (J 4,23). 2. Chrystus jest kamieniem wgielnym tej budowy. Przestrzeo Ducha witego, Ducha Prawdy, Parakleta, otwara si w sercach ludzkich, otwara si w dziejach czowieka - poprzez Jego Krzy i Zmartwychwstanie. Wanie przez to, e ten wgielny kamieo zosta odrzucony przez ludzi. Wanie przez to, i - w tym odrzuceniu - sta si pierwszym ywym kamieniem": drogocennym,

wybranym u Boga" (por. l P 2,4). Sta si pocztkiem ycia i Prawdy dla wszystkich prawdziwych czcicieli Boga" (por. J 4,23). Tak te ronie z Niego, z Chrystusa, cala owa budowa w Duchu" (por. l P 2,5), ktra urzeczywistnia si w dziejach jako Koci Boga ywego. Z Jego mierci na krzyu rodz si ywe kamienie" tej budowy. Jest to bowiem mierd yciodajna, potwierdzona w dniu Zmartwychwstania - a potem w dniu Piddziesitnicy - jako rdo nowego ycia: ycia ludzi w Bogu. 3. Std te Aposto pisze: wy rwnie, niby ywe kamienie, jestecie budowani jako duchowa witynia" (l P 2,5). Jest to wanie ta przestrzeo Przymierza, przestrzeo Emmanuela, gdzie obcowanie ludzi z Bogiem wyraa si w skadaniu duchowych ofiar, przyjemnych Bogu przez Jezusa Chrystusa" (por. l P 2,5). ywe kamienie". Dzi rano na wielkim zgromadzeniu Ludu Boego Waszego Kocioa przemawiaem do maonkw, do rodzin. Wszyscy oni s powoani do skadania duchowych ofiar Bogu w oparciu o to powszechne kapaostwo wierzcych, jakie nosz w sobie od momentu witego Chrztu. A ofiara ich jest przyjemn Bogu" za spraw Jezusa Chrystusa: za spraw tej mioci, ktr On umiowa wszystkich ludzi, oddajc za nich ycic na drzewie Krzya: umiowa do kooca" (por. J 13,1). 4. To wanie ze wzgldu na t duchow ofiar wszystkich ochrzczonych, dla jej wizania na co dzieo z Ofiar Chrystusa w Eucharystii, Bg powouje Was: Was wszystkich, ktrzy kiedy macie zaludnid to seminarium, w nim dojrzed do wiceo, z niego wyjd, aby wrd ludzi sprawowad suebne kapaostwo. Z ludzi wzici - dla ludzi postawieni" (por. Hbr 5,1). To wanie tu, w budowli, jaka ronie na kamieniu wgielnym, ktry zosta pobogosawiony - ma si dokonywad to szczeglne przejcie": ta pascha", ktrej na imi powoanie kapaoskie. Z ludzi wzici - dla ludzi postawieni we wszystkim, co si odnosi do Boga" (por. Hbr 5,1). Wmurowalimy przeto ten kamieo wgielny, aby by symbolicznym wizaniem dla wszystkich kamieni, jakie, wchodz w budow waszego seminarium: Ta za budowa z martwych kamieni ma przyjd w siebie wsplnot ywych kamieni". Ma byd w przyszoci codziennym, nieodzownym wiadkiem systematycznego procesu, poprzez ktry przygotowuje si wewntrzna przestrzeo dla dziaania Ducha Chrystusa w modych ludzkich duszach,

przestrzeo dojrzewania powoao kapaoskich. Wyrazem takiej dojrzaoci kapaoskiej niech bd sowa Biskupa Michaa Kozala. Nie chcc zawrcid z raz obranej drogi, ktra zawioda go na mczeostwo, pisa 9 maja 1940 roku jeszcze z obozu w Ldzie: W rce Boe zoyem los mego ycia - i z tym bardzo mi dobrze" (Ks. W. Frtczak. Biskup Micha Kozal, w: Chrzecijanie, t. 12, Warszawa 1982 r. str. 69). 5. Pragn wyrazid radod, e powstaje budynek seminarium duchownego w Szczecinie, ktry ma stworzyd zewntrzne warunki dla tego procesu - jake doniosego w yciu Kocioa! Pragn wyrazid radod, e z okazji tej inauguracji zgromadzili si tutaj nie tylko alumni tego seminarium oraz seminariw ssiednich i diecezji, ale rwnie kapani, kapani przede wszystkim z tych wanie trzech bliniaczych diecezji, niegdy jednej gorzowskiej, z kolei trzech: szczeciosko-kamieoskiej, koszaliosko-koobrzeskiej i gorzowskiej. Wyraam rwnie radod, e w tym spotkaniu ywych kamieni" uczestnicz obok kapanw rwnie i siostry zakonne, ktre wedle charyzmatu danego im w powoaniu, wedle rad ewangelicznych, na swj sposb przyczyniaj si do budowy' Ciaa Chrystusowego, do tworzenia tej przestrzeni ywej, w ktrej dziaa Duch wity dziaa w ich sercach i dziaa przez ich posugiwanie pord ludu Boego caej tej, bogosawionej ziemi. Sobr Watykaoski II potwierdzi stanowisko Kocioa wyraone na Soborze Trydenckim w sprawie seminariw duchownych. Kardyna Stefan Wyszyoski mwic na Soborze o zadaniach seminariw duchownych w naszych czasach, przypomnia rwnie polskie dowiadczenia historyczne w tej dziedzinie. Mwi, miedzy innymi: posu si przykadem mao znanym, z rubiey pnocnych wczesnego Kocioa katolickiego, nad dalekim Batykiem i nad Wis. Bo a tu dotara myl Soboru Trydenckiego i to niezwykle szybko. Ziarno Soboru Trydenckiego rozrastao si w drzewo" (przemwienie J. Em. Ks. Kard. Wyszyoskiego. wygoszone z okazji czterechsetnej rocznicy Dekretu Soboru Trydenckiego o seminariach duchownych, w auli soborowej w dniu 4 XI 1963 r. w obecnoci Ojca witego Pawa VI, w: Duszpasterz Polski Zagranic, XV [1964], nr l [58], 88-89).

W dekrecie Soboru Watykaoskiego II - powiconym formacji kapaoskiej, czytamy e seminarium jest sercem diecezji i wszyscy kapani winni mu chtnie spieszyd z pomoc (por Optatam totius, 5). W nim bowiem cae ksztatowanie alumnw winno zmierzad ku temu, aby na wzr Pana naszego Jezusa Chrystusa, Nauczyciela, Kapana i Pasterza, sposobili si na prawdziwych duszpasterzy. Do posugi sowa: by objawione sowo Boe coraz lepiej rozumieli, przez rozmylanie posiedli, a mow i obyczajami wyraali. Do posugi kultu Boego oraz uwicania dusz: aby modlc si i speniajc wite czynnoci liturgiczne wykonywali dzieo zbawienia przez Ofiar eucharystyczn i sakramenty. Do posugi pasterskiej: aby umieli ukazywad ludziom Chrystusa, ktry nie przyszed, aby Mu suono, ale aby suyd i oddad dusz swoj na okup za wielu" (Mk 10,45; por. J 13, 12-17), aby stawszy si sugami wszystkich, wielu pozyskali (por. l Kor 9,19) (por. Optatam totius, 4). 6. Pragn zwrcid si do Boga z najgbszym dzikczynieniem za wyjtkow ask powoao kapaoskich i zakonnych, jak obdarza On w dzisiejszych czasach Koci w naszej Ojczynie. Ze sowem pozdrowienia, wdzicznoci i zachty, zwracam si do caej rodziny seminariw duchownych, uczelni teologicznych, domw formacji i studiw zgromadzeo zakonnych mskich i eoskich, do Instytutw Wyszej Kultury Chrzecijaoskiej, do wszystkich. Do przeoonych, profesorw i wychowawcw, oraz do alumnw, klerykw i nowicjuszy oraz nowicjuszek w caej Ojczynie. Wypada mi doczyd tutaj licznych wieckich studentw i studentki teologii i filozofii chrzecijaoskiej. Jest to take szczeglny znak czasw w yciu Kocioa powszechnego i Kocioa na naszej ziemi. ycie seminaryjne, studia, praca nad sob, dwiczenie we wsplnocie i solidarnoci musi nieustannie czerpad z jednoci Kocioa, z tej duchowej i nadprzyrodzonej mocy, ktra pynie z prawdy i mioci. Dlatego te Kardyna Wyszyoski - we wspomnianym ju przemwieniu - podkrela, e na tym kamieniu na jednoci Kocioa, opieraj si cztery kolumny formacji modego pokolenia: jednod z Trjc wit, jednod z Kocioem, jednod z biskupem i jednod z Ludem Boym". 7. Teologia winna suyd posannictwu i to wanie posannictwu pasterskiemu Kocioa. Jest to zarazem suba na rzecz polskiej kultury chrzecijaoskiej, jako

podstawowego dobra wasnego Narodu. Nauka katolicka winna podejmowad i speniad swoje zadania stosownie do wymagao intelektualnych i moralnych polskiego spoeczeostwa, wymagania te, jak wiadomo, bardzo si podniosy i stale si podnosz. Std te wane jest dla Kocioa i dla spoeczeostwa katolickiego ugruntowanie charakteru akademickiego studiw w wyszych seminariach duchownych w caej Polsce. Funkcja dydaktyczna bowiem czyli nauczania - czy si z uprawianiem nauki, ze mudn niejednokrotnie prac badawcz, ktra jest istotna dla twrczoci naukowej. Rzetelna formacja filozoficzna i teologiczna winna uzdolnid przyszych kapanw - w duchu dialogu-konfrontacji z dzisiejszym wiatem - do ukazywania chrzecijaoskiej wizji Boga, czowieka i wiata, oraz jej intelektualnych, spoecznych i etycznych implikacji. Zgodnie ze wskazaniami Soboru Watykaoskiego II ksia profesorowie winni speniad swe posannictwo w Kociele w tej doniosej dziedzinie, przewiadczeni, e jest to pierwsze i podstawowe zadanie, niezbdne dla jutra" ewangelizacji prowadzonej przez Koci w naszej Ojczynie. Zadaniem tak profesorw, jak wychowawcw jest pomc alumnom w pogbianiu wiadomoci Kocioa jako wsplnoty zatroskanej o poziom chrzecijaoskiego ycia wszystkich wiernych. ycie wewntrzne niech bdzie dusz apostolstwa, a apostolstwo ze swej strony niech domaga si rzetelnego studium i pogbionego ycia duchownego. Chod krtko wypada wspomnied o roli teologw, w cznoci z Pasterzami diecezji, rwnie w dziedzinie formacji permanentnej ksiy pracujcych w duszpasterstwie. Z kolei take o ich zadaniach w dziedzinie naleytej formacji chrzecijaoskiej laikatu: chodzi o ksztatowanie wieckich wsppracownikw dziea ewangelizacji. Perspektywa zbliajcego si Synodu Biskupw czyni ten postulat szczeglnie aktualnym. Winnicie zapewnid kompetentn pomoc orodkom duszpasterstwa inteligencji, twrcw kultury, ludzi nauki i techniki, a take wsppracowad w przeprowadzaniu studium chrzecijaoskiego dla duszpasterstwa robotnikw, rolnikw, dla caego szeroko pojtego wiata pracy.

8. Drodzy Alumni diecezjalni i zakonni! Dokument soborowy okrel Wasze zadania na etapie formacji, ktra jest przygotowaniem do sakramentu kapaostwa. Do spenienia tych zadao konieczne jest przejcie si wasnym powoaniem, tym - z niezbadanych wyrokw Opatrznoci - zaproszeniem na drog kapaoskiego ycia. Powoanie to zakada niepodzielnod serca. Idc do kapaostwa, odpowiadacie na zaproszenie Chrystusa, ktremu towarzyszy aska. Wielka aska, aska na miar wyrzeczeo i na miar posannictwa. Opuszczacie wszystko, by pjd za Nim W tym szczerym oddaniu samego siebie, kapan moe odnaled swoj osobow tosamod, a zarazem swoje miejsce w Kociele i w spoeczeostwie Wezwanie do doskonalszego pjcia za Chrystusem wyraa si take w zwizku kapaostwa z celibatem, czyli bezennoci dla krlestwa Boego" Chodzi zarazem o upodobnienie si do Chrystusa i zjednoczenie z Nim poprzez posuszeostwo i waciwe Waszemu powoaniu ubstwo. Kade pokolenie niesie w sobie specyficzne wartoci, ale te na potyka na wielorakie trudnoci. Wasze pokolenie czsto odczuwa lk przed zawierzaniem siebie". Zamyka si w sobie. Musicie to przeamywad, by moc wiary i dynamizmu powoania zdobyd si na cakowite pjcie za Chrystusem bez. szukania wasnych zabezpieczeo", na sub Chrystusowi w Jego Kociele... Wasze pokolenie odczuwa, moe bardziej ni inne, gd prawdy, a zarazem trudnod penego otwarcia si na prawd, otwarcia si w prawdzie", trudnod zaufania sile prawdy". Jakby czasem brakowao wystarczajcej wiary w moc dobra, jaka jest w Was samych, w czowieku, w ludzkim rodowisku, w moc dobra obecn w konkretnym rodowisku seminaryjnym i kapaoskim, wspieran skuteczn ask powoania i sakramentu. Otwrzcie si na Prawd, jak jest Chrystus, by nied Jego Prawd i chrzecijaosk nadziej wiatu. By skupiad w ten sposb i ksztatowad wieckich wsppracownikw ewangelizacji - tej, ktra dokonuje si w rodzinach, w parafiach, w rodowiskach pracy. Przygotowujcie si i bdcie otwarci na sub wsplnocie: na apostolstwo wieckich. Niech znajduje ono w Waszym posugiwaniu waciwe miejsce. Stwarzajcie dla niego odpowiednie warunki. Po prostu wyzwalajcie je, inspirujcie i pomagajcie mu si rozwijad z pastersk wraliwoci i delikatnoci. 9. Korzystajcie z moliwoci, jakie stwarza rodowisko seminaryjne dla pogbienia Waszej wiary i ycia duchowego. Niech one formuj Wasz osobowod, niech orientuj Wasz dojrzaod duchow, intelektualn,

apostolsk. To wszystko pozwoli Wam z caym zaufaniem i wewntrzn wolnoci powicid si w sposb nieodwoalny subie kapaoskiej w wymiarze caego ycia. Tak bardzo dzi ludziom brak tej postawy wiernoci na zawsze". Musimy sami trwad wiernie przy darze, jaki da nam Pan, by mc umacniad braci". Zachcam Was take do zainteresowania si histori i literatur ojczyst i wiatow, zwaszcza nurtem religijnym i etycznym, wyraajcym gbi ludzkich poszukiwao. Musicie umied przekazad Dobr Nowin ludziom, wskazad na chrzecijaoskie korzenie kultury ojczystej i jej zwizki z wrastaniem chrzecijaostwa w tkank duchow Europy i wiata. Po wiceniach musicie byd zdolni, wanie we wsppracy ze wieckimi, gruntowad w sposb przekonujcy podstaw)' etycznego adu, ktry jest niezbdny i niezastpiony w rozwizywaniu problemw nurtujcych spoeczeostwo. Droga Wasza, Drodzy Bracia, jest trudna, wymagajca. Chod w pewnym sensie jest moe atwiejsza ni droga Waszych kolegw szkolnych, ktrzy wybrali rne powoania wieckie. Warn jest atwiej dowiadczyd, e nie jestecie pokoleniem perspektyw", bez moliwoci". Potrzeby apostolskie s wielkie. Pracy nie braknie. Troska spoecznoci wierzcych zapewnia Wam take materialne warunki bytowania. Chrystus by ubogi. Nie mona autentycznie gosid Ewangelii ubogim, nie zachowujc waciwego dla swego powoania ubstwa. Dzisiaj si wiele mwi o kategoriach byd" i mied". Od nas wszystkich, kapanw Jezusa Chrystusa, oczekuje si, abymy byli wierni wobec wzoru, jaki nam zostawi. Abymy wic byli dla ubogich". A jeeli mamy", ebymy take mieli dla drugich. Dzisiaj - bardziej ni kiedykolwiek - cay Koci yje z jamuny", od najuboszych misji w Afryce, a do rozbudowanych nowoczenie uczelni i Kurii, ze Stolic Apostolsk wcznie. Pamitajcie przeto: jestecie z ludzi wzici i dla ludzi ustanowieni" (por. Hbr 5,1). To niesie ze sob ogromne /obowizanie. Zobowizanie wobec Boga samego, wobec Kocioa, ktry wypracowa ten kredyt zaufania do polskiego kapana ofiarn sub, nic raz przypacon nawet mierci mczeosk. Zobowizanie wobec ludu, zwaszcza wobec

najuboszych. Musicie byd wierni. Musicie byd solidarni z narodem. Stylem ycia bliscy przecitnej, owszem, raczej uboszej rodziny. Cakowicie oddani Panu naszemu, Jezusowi Chrystusowi i Jego Kocioowi, duszpasterskiej pracy, w jednoci z Waszym Biskupem czy przeoonymi. Z tego bdzie Was sdzi Bg i Wasze sumienie. Tylko ta wiernod zapewni Warn spokj sumienia i poczucie szczcia. To jest take i przede wszystkim droga spenienia siebie w yciu kapaoskim oraz droga wiecznego zbawienia. 10. Tak wic, wicc kamieo wgielny - zbliamy si do Tego, ktry jest pierwszym ywym Kamieniem Kocioa. Przybliamy si peni czci i wdzicznoci dla Niego. Pragniemy ogaszad dziea Jego potgi" (por. l P 2,9) - potgi Ukrzyowanej, w ktrej objawia si do kooca moc Mioci. Mioci zbawczej. Mioci odkupieoczej. Potgi zmartwychwstaej. W Nim - w Chrystusie - doznalimy tej mioci, ktra jest miosierna, ktra pochyla si nad kadym synem marnotrawnym, nad kadym upadkiem i klsk czowieka: ktra wychodzi jej naprzeciw. W Nim - w Chrystusie - zbliamy si do Ojca, do Boga, ktry jest bogaty w miosierdzie" (Ef2,4). W mocy tej bowiem Mioci miosiernej stale jestemy wzywani z ciemnoci do przedziwnego ... wiata" (l P 2,9), aby stawad si Ludem Boym: wybranym plemieniem, krlewskim kapaostwem, narodem, pord ktrego mieszka Emmanuel. Ludem, ktry w Chrystusie sta si nowo wasnoci" swego Stwrcy i Boga, uczestnikiem Jego przedwiecznych przeznaczeo narodem powoanym do witoci" (por. l P 2,9). Przy tym kamieniu wgielnym, w dniu dzisiejszym powieconym, patrzymy w przyszod - nie tylko t ziemsk, doczesn - patrzymy w Przyszod ostateczn, przyszod czowieka w Bogu. I mwimy: chwaa Tobie, Krlu wiekw! (por. l Tm 1,17). Sowo Ojca witego na zakoczenie spotkania z alumnami Teraz jeszcze dar dla katedry szczecioskiej, a przedtem may komentarz do przebiegu naszego spotkania. Byy tam pewne punkty nieprzewidziane w programie liturgicznym, ale staraem si na bieco tumaczyd jeden po drugim. Wic naprzd, jak to plurimos annos wybucho, pomylaem sobie: oni tutaj w pobliu maj take i braci z Kocioa wschodniego, a u nich mnohaja lica naley do liturgii. Wic przechodzi...

Potem sobie pomylaem, jak bardzo cieszyby si wity Otto, ktry nalea do innego narodu - wiemy dobrze - ale przyby do nas jako brat, jako aposto i mwi nasz mow. I zapewne by si cieszy, gdyby sysza, jak ta katedra stara, osiemset lat liczca, rozbrzmiewa t mow, a przynajmniej podobn do tej, w ktrej gosi ewangeli mieszkaocom tych ziem za czasw Krzywoustego. Niech jego relikwie, tu. w tej katedrze bywaj otaczane najgbsz czci. Bo Koci w Polsce otacza najgbsz czci wszystkich tych, ktrzy gosili mu ewangeli, bez wzgldu na to, skd przychodzili. Czy z krajw sowiaoskich, czy z Irlandii, czy z krajw germaoskich. Przychodzili w imi Chrystusa i przychodzili jako nasi bracia, jako wysannicy Chrystusa. To jeszcze druga refleksja, ktra mi si nasuwa przy dzisiejszym spotkaniu. A trzecia, odnonie okrzyku zostao z nami". Moi drodzy, czy chcecie, czy nie chcecie, papie zostaje. Nic bdzie ten, to bdzie inny, ale zostaje. Codziennie we Mszy witej go wymieniacie, a wic jest obecny w samym rodku ycia Kocioa. To jest jego przywilej, ale rwnoczenie jego posannictwo. Ale eby jeszcze bardziej wyrazid to, e zostaj z wami, tak jak sobie tego yczycie, pragn ofiarowad ksidzu biskupowi Kazimierzowi kielich na pamitk tego pobytu w Szczecinie, a zwaszcza w tej katedrze. Niech ten kielich przypomina o tym, emy dzisiaj wsplnie sprawowali Eucharysti. Nie tylko wspominajc sownie, ale take z fizyczn obecnoci papiea. Bg zapad! Ksidz Stanisaw jeszcze mi przypomnia, e oprcz tego kielicha u Ksidza Biskupa zostay te raoce dla klerykw. Oni dzisiaj s tu strasznie uprzywilejowani. Wszystko oni. I caa mowa waciwie o nich. Chocia nie tylko, bo poprzez t mow o nich i do nich rwnoczenie my wszyscy take siebie widzimy. Bo my wszyscy te wyrastamy z jakiego seminarium i wszyscy wci czujemy potrzeb wracania do tego seminarium. Ono jest domem naszego kapaostwa, jest rodowiskiem, w ktrym to kapaostwo si rozwino. I dlatego mwic o seminarium nie miaem wielkich skrupuw, e suchaj mnie kapani siwowosi jubilaci i w peni si, e suchaj mnie siostry zakonne i e suchaj nas take i rni bracia i siostry wieccy. Tak bardzo ta sprawa stoi w centrum Kocioa. Zreszt, najlepszy dowd to te starania o budow seminarium dla waszej

diecezji. Starania wytrwae, mona powiedzied, uporczywe, ktre byy dowodem, jak bardzo ta diecezja ju zdobya swoj tosamod. Jeeli diecezja zdobdzie tosamod, swoj indywidualnod pragnie to wyrazid przede wszystkim w seminarium, poniewa mwi si renica oka biskupa". Ale to oko biskupa" jest tylko symbolem zastpczym. To jest renica dla caego Kocioa, caej wsplnoty ludu Boego, ktr wci patrzymy, patrzymy ku przyszoci. Patrzc ku przyszoci rwnoczenie patrzymy take i w swoj wasn przeszod, ktra kiedy zacza si w seminarium i kiedy bya t przyszoci. I wci j przedua, wci ku niej zmierza, wci si ni staje. Coraz bardziej. To takie dodatki, posowie do tego sowa, ktre i tak ju byo dugie. Ale nie chc. wicej denerwowad organizatorw mojej podry, ktrzy wci mi mwi: jestemy spnieni". Dlatego koocz. Niech bdzie pochwalony Jezus Chrystus. Na zakooczenie spotkania Ojciec wity powici przedmioty kultu religijnego, w tym:

OBRAZ MIOSIERDZIA BOEGO Obraz zosta namalowany w Poznaniu przez profesora Andrzeja Kurzawskiego. Swoj treci nawizuje do objawieo jakie miaa s. Faustyna Kowalska. Obraz (olej na ptnie o wym. 120x70 cm) powsta jako wotum dzikczynne za Miosierdzie Boe w Eucharystii, oraz za III pielgrzymk Ojca witego Jana Pawa II do Polski w 45. rocznic powstania Zgromadzenia Sistr Jezusa Miosiernego. Obraz zosta zainstalowany w Domu Macierzystym Zgromadzenia w Myliborzu. Dnia 1 sierpnia 1993 r. ks. abp Marian Przykucki wnis relikwie b. s. Faustyny i erygowa koci pw. witego Krzya i kaplic Zgromadzenia Sistr jako Myliborskie Sanktuarium Miosierdzia Boego.

ZAKOCZENIE WIZYTY NA ZIEM SZCZECISKIEJ Ojciec wity o godzinie 17.15 wyjecha na lotnisko w Szczecinie-Dbiu, stamtd helikopterem przelecia do Goleniowa. Podczas poegnania Dostojnego Gocia na lotnisku w Goleniowie wojewoda szczeciski Stanisaw Malec

wrczy papieowi wizerunek Pomnika Czynu Polakw ze sowami: egnam Wasz witobliwo w imieniu wszystkich Szczecinian i jestem przekonany, e wizerunek trzech Orw, symbol naszego trwania na Ziemi Ojcw, znajdzie miejsce w sercu Papiea Polaka". Ojciec wity pooy obie rce na wizerunku pomnika mwic: Ja pod tym Pomnikiem Msz w. odprawiem". Po czym egnajc si z przedstawicielami wadz szczeciskich Jan Pawe II powiedzia: Dbajcie o ludzi, sucie Ziemi Szczeciskiej, bo to nasz wielki skarb". Nastpnie samolotem uda si do Gdyni.