You are on page 1of 11

Ks.

Jarosaw Lawrenz CM

TROSKA O WIERNO POWOANIU WINCENTYSKIEMU


Bdcie dojrzali dojrzaoci wiary i mocni moc ducha.
(B. Jan Pawe II, Wiede, 09.12.1983)

Cz I

PROGRAM FORMACJI CIGEJ W PROWINCJI NOWEJ ANGLII

2011
1!

Wstp
Twrcza wierno powoaniu to myl przewodnia 41 Konwentu Generalnego, ktry odby si w Paryu w dniach 28 czerwca do 14 lipca 2010 roku. Ten wyjtkowy czas powiewu mocy Ducha witego wpisa si twrczo w obchody 350 rocznicy mierci w. Wincentego a Paulo i w. Ludwiki de Marillac. W tym miejscu warto przypomnie sowa Kard. Franc Rod CM, Prefekta Kongregacji ds. Instytutw ycia Konsekrowanego oraz Stowarzysze ycia Apostolskiego1 . W adresowanym do uczestnikw Konwentu Generalnego licie wyraa swoje zaniepokojenie nieobecnoci Zgromadzenia Misji w dzieach Kocioa, ktre s niejako specjalizacj od pocztku zaoenia naszej wsplnoty wincentyskiej, wynikajce z jej charyzmatu. Jestecie nieobecni w rnych dziedzinach formacji duchowej, teologicznej, duszpasterskiej2 - zaznacza Kardyna. I jakby z wyrzutem odpierajc argumentacje spadku powoa, zwraca uwag, e inne mniejsze Zgromadzenia w liczb konfratrw s w tych dzieach obecni3. Poszukujc przyczyny takiej sytuacji sugeruje, e jest to znak niewiernoci charyzmatowi Fundatora oraz zewiecczenia tradycji Zgromadzenia Misji 4. W duchu nadziei koczc skierowany list i w trosce braterskiej prosi uczestnikw Konwentu Generalnego o gbok refleksj nad obecnym stanem oraz o odwany powrt do wincentyskiego charyzmatu tak bardzo potrzebny Kocioowi i ubogim XXI wieku. Uczestnicy Konwentu Generalnego jako dokument prowokujcy do wnikliwej analizy, oceny i zdrowej krytyki obecnej sytuacji inspirowali si sowami art. 2 Konstytucji Zgromadzenia art. 2: Ze wzgldu na cel , Zgromadzenie Misji, majc przed oczyma Ewangeli, i trwajc w nieustannej wraliwoci na znaki czasu i na bardziej naglce wezwania Kocioa, podejmie starania, by otwiera nowe drogi i uywa rodkw dostosowanych do wymaga czasu i miejsca, a ponadto bdzie usiowao ocenia i ukierunkowywa prace i posugi, trwajc w ten sposb w stanie cigej odnowy. ( Konstytucje Zgromadzenia, 2)

Od 4 stycznia 2011 zosta zwolniony z tej funkcji ze wzgldu na wiek emerytalny przez papiea Benedykta XVI.
2 3 4

Kard. Franc Rod CM, List do uczestnikw Konwentu Generalnego 2010, Vincentiana, r.54 ., nr 3, s.211. Idem, s. 211-212

Idem, s.212 2!

Ciga odnowa, ktra jest rekomendowana przez powyszy artyku zostaa ukierunkowana, a moe lepiej uwarunkowana nastpujcymi wybranymi dziaaniami: a. formacja ciga konfratrw i wsplnot, b. praca i misja na rzecz ludzi ubogich podejmowana wsplnotowo, c. otwarto na dziea Zgromadzenia i wspprac midzyprowincjaln, d. wsppraca z laikatem szczeglnie w ramach Rodziny Wincentyskiej.5 W niniejszej refleksji : W jaki sposb w naszej Prowincji Nowej Anglii urzeczywistnia powysze sugestie i linie dziaania wyznaczone przez Konwent Generalny 2010, a jednoczenie w trosce, aby nie zmarnowa duchowego potencjau jaki stanowimy, w pierwszej czci pragnbym zwrci uwag na wskazania formacji cigej kadego z nas oraz naszych wsplnot proponowanych przez dokumenty Kocioa i Zgromadzenia Misji. W czci drugiej zarysowuj propozycje i sugestie duszpastersko-wincentyskie majc na uwadze nasz specyfik pracy w grupach etnicznych czyli Polonii. Dzikuj wszystkim konfratrom, ktrzy pomogli mi w tej refleksji, aby nie by zbyt teoretycznym lub nierealnym marzycielem. Mam nadziej, e przedstawione sugestie bd przyczyn do naszej wsplnotowej dyskusji i pomog podj waciwy kierunek duchowego i misyjnego rozwoju naszej Prowincji Nowej Anglii, abymy aktywnie wczyli si w kierunki Zgromadzeniowej odnowy wedug konwentowego hasa: Twrcza wierno powoaniu.

Concluding documents, Vincentiana, r.54, nr 3, s. 397-399

FORMACJA CIGA
I. Wprowadzenie oglne: Konstytucje Zgromadzenia Misji: Art. 77 1 Nasza formacja, ktra jest procesem cigym, powinna zmierza do tego, aby czonkowie, oywieni duchem w. Wincentego, stali si zdolni do wypeniania posannictwa Zgromadzenia. Art.77 2 Wszyscy zatem powinni ustawicznie stara si coraz dokadniej poznawa, e Jezus Chrystus jest orodkiem naszego ycia i regu Zgromadzenia. w. Wincenty a Paulo zawsze by uwaany bardziej za pragmatyka ni za mistyka. Dlatego ukadana formua Regu wsplnych nowego Zgromadzenia musiaa wytrzyma prb czasu i dowiadczenia pierwszych lat misyjnego ycia wsplnoty, zanim zostaa ogoszona niemal pod koniec ycia Zaoyciela tj. 17 maja 1658 roku6. Zreszt ta sama historia dowiadcze czekaa zatwierdzenie lubw Zgromadzenia Misji. Warte podkrelenia jest to, e w. Wincenty pragn, aby normy prawne wymagane do istnienia nowej wsplnoty w Kociele powszechnym warunkujce ycie i posug czonkw Zgromadzenia nie byy such liter prawn. Ich obecno w yciu kadego wspbrata bya gwarantem zachowania charyzmatu powierzonego przez Boga maluczkiemu Zgromadzeniu.
6

SVP XII, 1-14 4!

w. Wincenty podkreli ten fakt w jednej z konferencji na temat lubw Zgromadzenia: Czowiek, ktry nie dotrzymuje danego sowa, zasuguje na wykluczenie za spoecznoci. Jeeli czym strasznym jest by uznanym za kamc i oszusta przez ludzi, to c powiedzie, kiedy chcemy oszuka Boga? C powiedzie, kiedy Bg nazwie nas kamcami? Bg powie nam: przyszlicie do mojego domu i do mojego otarza. Dalicie mi sowo i teraz go nie dotrzymujecie. Skadalicie luby, a teraz okazujecie si zdrajcami. Stawalicie pod moim sztandarem, a teraz przechodzicie na stron wroga. Jestecie zdrajcami 7. Pragniemy uchroni si od pozostania letnimi (por. Ap 3,16) w wypenieniu Boej misji, dlatego proponuj poniszy tekst drogi formacji cigej przygotowany na podstawie dokumentw Kocioa i Zgromadzenia Misji, yczliwych uwag Konfratrw Prowincji Nowej Anglii oraz osobistego dowiadczenia pracy w formacji na rnych kontynentach. Pierwsza cz dotyczy kierunkw i motywacji udokumentowanych przez Koci powszechny, szczeglnie w zwizku z formacj cig kapanw. Chciabym podkreli, e mam wiadomo, i Zgromadzenie Misji to wsplnota kapanw i braci. w. Wincenty wielokrotnie podkrela znaczenie obecnoci i pracy Braci w Zgromadzeniu. Wskazania pierwszej czci w duej mierze odnosz si zarwno do formacji cigej Braci. W aneksie zostanie umieszczony dokument Bracia dla Misji wydany przez Rad Generaln8. Niech on posuy jako uzupenienie tego, co zostanie powiedziane poniej.

II. Oglne zasady formacji cigej Kocioa powszechnego


1. Wstp Racja, ktra uzasadnia kapask formacj sta, a zarazem ujawnia jej rzeczywist gbi i natur", zostaa okrelona jako w i e r n o kapaskiej posudze i jako proces nieustannego nawracania si. (...)9 Formacja staa jest niezbdna, aby kapan by w stanie naleycie odpowiedzie poprzez posug Ludowi Boemu" (PDV 70). aska otrzymana podczas sakramentu wice oraz natura Kocioa, ktry jest sakramentem" (i sakrament wice, i Koci nale do znakw, ktre nios Chrystusa), domagaj si formacji staej, a rwnoczenie umoliwiaj j i zapewniaj. Powoania rodz si i trwaj, gdy istnieje prawdziwa wsppraca ludzka, poniewa Bg nieustannie
7 8 9

SVPH XI, 146-147 Rada Generalna Zgromadzenia Misji, Bracia dla Misji, Rzym, 5 grudnia 1990. Jan Pawe II, Pastores dabo vobis, nr 70.

powouje i posya, objawiajc swj zbawczy plan poprzez koleje ycia kapana oraz dzieje Kocioa i spoeczestwa. W tej wanie perspektywie staje si jasne znaczenie formacji staej: jest ona niezbdna, aby kapan mg rozeznawa i wypenia owo nieustanne powoanie, czyli wol Bo" (PDV 70). Formacja staa znajduje waciw podstaw i pierwotne uzasadnienie w dynamice sakramentu kapastwa", ktry wymaga formacji, a zarazem czyni moliw formacj sta, czyli proces, w ktrym udzia jest wyrazem wiernoci, jakiej kapan winien dochowa swej posudze, wicej - samej swej istocie. Jest zatem mioci do Jezusa i przejawem konsekwencji. Ale jest te aktem mioci do Ludu Boego, ktremu kapan ma suy" (PDV 70). Rzeczywicie, formacja staa jest powtrzeniem i odnowieniem odpowiedzi kapana na pierwsze zawoanie pjd za Mn" (J 1, 43), bdcej jego deklaracj mioci, a take odpowiedzi na ostatnie wezwanie pjd za Mn, bdcej niejako egzaminem z mioci (J 21, 15-19). yciu i misji Apostoa towarzyszy zatem wezwanie pjd za Mn To pjd za Mn potwierdza powoanie i domaga si wiernoci a do mierci (por. J 21,22). Formacja staa, bdca priorytetem posugi pasterskiej, pomaga kapanowi by kapanem i realizowa swoje kapastwo w duchu i na wzr Jezusa Dobrego Pasterza" (PDV 73), a w ten sposb by czowiekiem wiary i stawa si nim coraz bardziej (PDV 73). Konwent Generalny 2010 zwraca uwag, e jako uczniowie Jezusa oraz powoani do ewangelizacji ubogich musimy by uksztatowani przez Sowo Boe10. (Por. Reguy Zgromadzenia rozdz. II) W ten sposb mona stawi czoa nowej sytuacji kulturowej i spoecznej, ktra wymaga coraz bardziej osobowego i czynnego przylgnicia do wiary" (GS 7). Dlatego te dekret soborowy dotyczcy formacji kapaskiej zachca do tego, aby bya ona kontynuowana: formacja kapaska powinna by, zwaszcza ze wzgldu na warunki nowoczesnego spoeczestwa, kontynuowana i doskonalona take po ukoczeniu studiw seminaryjnych, dziki czemu modszy kler bdzie stopniowo zaprawiany pod wzgldem duchowym, intelektualnym i duszpasterskim do ycia kapaskiego i dziaalnoci apostolskiej i zdolny to ycie oraz dziaalno z dnia na dzie coraz bardziej odnawia i rozwija" (OT 22). W przypadku ycia konsekrowanego mamy do czynienia z podobn sytuacj, poniewa formacja staa jest wymogiem wynikajcym z samej natury konsekracji zakonnej" i zakada podatno na wpywy formacyjne przez cae ycie'. Program formacyjny powinien obj cay okres ycia czowieka" (VC 69).

10

Line of Action 2010-2016, Vincentiana, r.50, nr 3, s. 400 6

2. Rne wymiary formacji staej Programy dotyczce formacji staej powinny uwzgldnia rne jej wymiary. Gdy ona nie polega jedynie na organizowaniu okrelonych kursw, lecz ma obj formacj caego ycia kapaskiego w wymiarze ludzkim, duchowym, intelektualnym i pastoralnym. Dlatego te istnienie planu formacji staej zakada, by nie tylko by on zainicjowany lub zaprogramowany, lecz take realizowany" (Dyrektorium 86). W rzeczywistoci w opracowaniu projektu formacji nie chodzi o spisanie na nowo listy kapaskich obowizkw, a raczej o syntetyczne przedstawienie tego, co ju si robi, po to aby co jaki czas powraca do zapisanych myli, oceni ich warto i wytyczy nowe kierunki troski formacyjnej. Nie chodzi zatem jedynie o zorganizowanie jakich kursw, ktre pomog kapanom lepiej rozumie aktualn sytuacj, w jakiej yj, lecz o takie uksztatowanie ycia caego prezbiterium, aby kapan mg znale rodki niezbdne do ycia swoj kapask tosamoci, wraz ze wszystkimi wymaganiami, jakie stawia ycie apostolskie" przeywane w prezbiterium Kocioa partykularnego. Dziki temu kapani bd mogli realizowa swoje kapastwo w duchu i na wzr Jezusa Dobrego Pasterza" (PDV 73), jako odpowied na wezwanie pjd za Mn", ktre towarzyszy yciu i misji apostoa (por. PDV 70).

a. Formacja w wymiarze ludzkim (PDV 72,43-44; Dyrektorium 75)

Mwic o celu formacji w wymiarze ludzkim mamy na myli rozwj osobowoci (czyli np. przyjmowane wartoci i wynikajce z nich kryteria oceny, ksztatowanie trwaych postaw), ktra ma znaczenie, jeli kapan jest ywym obrazem" Chrystusa. Rozwj osobowoci ludzkiej i chrzecijaskiej dokonuje si stopniowo poprzez ksztatowanie wasnego mylenia (z ktrego wynika sposb postrzegania wiata), ocen (wyznawana skala wartoci), formacj do mioci (ksztatowanie zdolnoci do powicenia siebie), a take poprzez ksztatowanie inicjatywy w dziaaniu, zdolnoci do poznawania, dzielenia si z innymi posiadanymi dobrami i swoim yciem, zgodnie z duchem bogosawiestw i przykazania mioci. Chodzi rwnie o ksztatowanie w sobie takich zalet, ktre susznie ciesz si uznaniem w spoecznoci ludzkiej, jak dobro serca, szczero, sia i stao ducha, ustawiczna troska o sprawiedliwo, ogada towarzyska i inne, o ktrych wspomina Aposto Pawe: miejcie na myli wszystko to, co jest prawdziwe, co czyste, co sprawiedliwe, co wite, co mie, co chlubne, co dotyczy cnoty lub chwalebnych obyczajw (Flp 4, 8)" (PO 3).
7

Na gruncie praktycznym celem formacji w wymiarze ludzkim powinna si sta troska o zdolno do nawizywania dialogu, o pokojowe wspycie z innymi, o formacj ycia uczuciowego, o zdrowie (fizyczne i psychiczne), o stabilno ekonomiczn, zabezpieczenie spoeczne itp.

b. Formacja w wymiarze duchowym (PDV 72,45-50;Dyrektorium 76)

Program tej formacji z ca pewnoci jest sercem, ktre jednoczy i oywia jego bycie kapanem i jego dziaalno" (PDV 45). Zmierza ona do podtrzymywania gbokiej relacji z Chrystusem (aspekt kontemplacyjny), ktra wyraa si w pjciu za Nim (jako radykalna opcja fundamentalna) oraz zaangaowaniu si w podjcie misji. Pogbianie duchowego wymiaru formacji kapana jest nakazem nowego i ewangelicznego ycia, do ktrego jest on wezwany w szczeglny sposb przez Ducha witego, otrzymanego w sakramencie wice. (...) Wi midzy Jezusem Chrystusem a kapanem, wi ontologiczna i psychologiczna, sakramentalna i moralna, jest fundamentem i zarazem rdem siy dla owego ycia wedug Ducha i ewangelicznego radykalizmu, do ktrego powoany jest kady kapan i ktremu sprzyja formacja staa w swoim aspekcie duchowym. (...) Tak czynic, zyskamy moc rodzenia Chrystusa w nas i w innych. (...) Przede wszystkim jednak trzeba we waciwy sposb nieustannie poszukiwa autentycznoci prawdziwego, osobowego spotkania z Jezusem, ufnej rozmowy z Ojcem, gbokiego dowiadczenia Ducha witego" (PDV 72). W praktyce duchowy cel formacji kapaskiej osiga si poprzez pogbianie wasnej specyficznej duchowoci, punktem wyjcia dla niej czynic mio pastersk. Kapan potrzebuje wiadomie i z entuzjazmem y wasn duchowoci, pamitajc, e jest znakiem Dobrego Pasterza i zosta wezwany do ycia zgodnego z przykadem pozostawionym przez Apostow. Problematyka podejmowana podczas rekolekcji, wicze duchowych i konferencji powinna pomaga w ksztatowaniu takiej duchowoci kapaskiej.

c. Formacja w wymiarze intelektualnym

(PDV 72, 51-56;Dyrektorium 77) Program tej formacji jest podstaw osobistego i cakowitego oddania si Chrystusowi i Kocioowi" oraz ustanawia osobist wi midzy wierzcym a Jezusem Chrystusem" (PDV 53). Naley nauczy si studiowania, nieustannie si odnawiajc, aby odpowiada na nowe problemy, ktre powstaj w Kociele i w spoeczestwie. Kapan winien zatem objawia ludziom oblicze Boga w Jezusie Chrystusie, a jednoczenie prawdziwe oblicze czowieka. Wymaga to jednak, by sam kapan poszukiwa tego oblicza i kontemplowa je ze czci i mioci" (PDV 72).
8

Wykady organizowane w celu przyblienia zagadnie z dziedziny chrystologii, eklezjologii, jak rwnie biblistyki, teologii moralnej itp., powinny skupia si na tajemnicy Chrystusa (aby kontemplowa j, przeywa, celebrowa i gosi). Organizowanie wykadw i kursw, ktre wprawdzie podejmowayby aktualne zagadnienia i zwracay uwag na potrzeb dostosowania do czasw wspczesnych w ramach tzw. aggiornamento, lecz ktre nie rozwiewayby adnych wtpliwoci dotyczcych spraw najwaniejszych, byoby pozbawione sensu.

d. Formacja w wymiarze duszpasterskim

(PDV 72, 57-59; Dyrektorium 78) Celem takiej formacji jest ksztatowanie takich pasterzy, ktrzy bd trwali w jednoci z uczuciami i postawami Chrystusa Dobrego Pasterza" (PDV 57; por. Flp 2, 5) w wietle rozwaanego i studiowanego sowa Boego oraz w wietle celebrowanych tajemnic, aby byli zdolni do budowania wsplnoty w mioci (PDV 57; por. OT 4). Formacja duszpasterska powinna zatem obejmowa wszystkie wymiary: prorocki, liturgiczny i wymiar diakonii, czyli suby. Podobnie jak caa dziaalno Chrystusa bya znakiem i owocem Jego pasterskiej mioci, tak i suebny wysiek kapana jest i powinien by jej owocem i znakiem. Jest ona bowiem dana i rwnoczenie zadana, jest ask i powinnoci, ktrej trzeba dochowa wiernoci: trzeba j przyj i realizowa w yciu, nie cofajc si przed najbardziej radykalnymi konsekwencjami" (PDV 72). W praktyce oznacza to, e w posudze duszpasterskiej pierwszorzdne znaczenie naley przyzna goszeniu sowa Boego i katechezie (chodzi o zwrcenie uwagi na goszone treci, uywany jzyk, stosowan metodologi, aspekt mistagogiczny), trosce o czynne uczestnictwo w celebracjach liturgicznych (pomagajc wiernym, aby poprzez celebracje przede wszystkim skadali ofiar z wasnego ycia), oraz prowadzeniu do zaangaowania si w dzieo mioci (zarwno w formie doranej pomocy i towarzyszenia potrzebujcym, jak i poprzez promocj dobra) wzgldem najuboszych, ale rwnie wzgldem nowych obszarw ubstwa. Duszpasterstwo musi dostrzega nowe sytuacje (kulturowe, spoeczne, historyczne), na ktre trzeba spojrze z perspektywy Ewangelii.

3. rodki formacji staej rodki formacji odpowiadaj jej celom (ludzkiemu, duchowemu, intelektualnemu, duszpasterskiemu) i powinny uwzgldnia konkretne sposoby oddziaywania formacyjnego, jak np. spotkania, zebrania, wykady i kursy, rekolekcje, opracowane programy formacyjne itp.
9

Zasadniczo chodzi o wskazanie takich rodkw formacyjnych, ktre bd pozostaway w zwizku z penionymi posugami. Z tego powodu mona powiedzie, e okrelane rodki formacji speniaj dwie funkcje - su ksztatowaniu samego siebie oraz penieniu posugi: kontemplacja sowa w celu przepowiadania na ambonie (co rwnoczenie suy pogbieniu osobistej wizi z Chrystusem); celebracja Eucharystii i adoracja Eucharystii przeywana gboko po to, aby innym pomc w penym w niej uczestniczeniu (co rwnoczenie prowadzi do pogbienia ycia wsplnotowego, udziau w stowarzyszeniach, rewizji ycia we wsplnocie). a. rodki formacji uwzgldniajce ycie osobiste kapana ycie osobiste: wymiar kontemplacji (modlitwa, lectio divina lub medytacja, celebracja liturgiczna, studium); wymiar pjcia za Chrystusem (oddanie siebie Chrystusowi, zdolno do wyrzecze, praktyka rad ewangelicznych); zaangaowanie w podejmowan misj (dyspozycyjno dla misji, solidne przygotowywanie si, powicenie si dla misji, denie do aktualizacji goszonego ordzia...). b. rodki formacji uwzgldniajce ycie wsplnotowe ycie wsplnotowe: stosunek do Prowincji Zgromadzenia, diecezji, wsplnoty lokalnej, wsplna rewizja ycia, zdolno do wsppracy i wzajemnej pomocy, przyjani, solidarnoci, korzystanie z kierownictwa duchowego. c. rodki formacji ycie duszpasterskie ycie duszpasterskie: zdolno do dziaania w grupie apostolskiej, zaangaowanie w posug sowa, duszpasterstwo liturgiczne oraz w dziea miosierdzia itp.

4. Zakoczenie Program ycia prezbiterium powinien by okresowo weryfikowany i modyfikowany tak, aby w kapanach rodzi nadziej, a w modych ludziach budzi powoanie. Idea ycia, cele i rodki formacji powinny wzbudza entuzjazm, gdy przyjty program ycia jest znakiem przynalenoci do grona prezbiterium i suby podejmowanej razem z innymi. Zarwno w odniesieniu do ycia osobistego, jak i wsplnotowego kapanom stanowicym cz tego samego prezbiterium pozostawia si wiele przestrzeni dla inicjatywy wasnej: mog organizowa si w mae grupy w celach formacyjnych (mae wsplnoty lub tzw. wieczerniki"), mog tworzy zespoy dziaalnoci duszpasterskiej czy wzajemnej pomocy w pogbieniu ycia duchowego (np. w ramach regionw duszpasterskich lub dekanatw), mog tworzy i uczestniczy w stowarzyszeniach kapaskich.
10

Bibliografia:
Bifet Juan Esquerda, Duchowo Kapaska, Wydawnictwo Homo Dei, Krakw 2009 Gicewicz Edward P., CM, D.Ed., Growth of the New England Province of the Congregation of the Mission 1904-2004, New England Province Publishers, Manchester, 2004 Formacja wieckich Liderw w Kociele XXI, Diecezja Brooklyska Knop Zbigniew,CM, Dzie za dniem, Pozna, 2003 Reguy i Konstytucje Zgromadzenia Misji, Krakw 1986 Roman Jose Maria, wity Wincenty a Paulo, Biografia, [tum. Ireneusz Kania], WITKM, Krakw, 1990 Vincentiana, r. 54, nr 3, July - September 2010

Wykaz Skrtw: Dyrektorium - Kongregacja ds. Duchowiestwa, Dyrektorium o posudze i yciu kapanw, Tota Ecclesia, 31 stycznia 1994 GS Konstytucja soborowa Gaudium et Spes OT Dekret soborowy Optatam Totius PDV Adhortacja apostolska Pastores Dabo Vobis, Jan Pawe II, 1992 PO Dekret soborowy Presbiterorum Ordinis VC Adhortacja apostolska Vita Consecrata, Jan Pawe II, 1996

11

You might also like