Mechanika

______________________________________________________________________________________________
budowli
1

Stateczno paskich ukadw prtowych.

Zaoenia
Rozwaany jest prt i-k o staej sztywnoci EI na dugoci L. Prt ciskany jest sta si osiow S.
Podpory i oraz k prta doznaj przemiesze wi, i, wk, k. Linia ugicia prta spenia znane z
przedmiotu "wytrzymao materiaw" rwnanie rniczkowe:
4

d w

L
x

wi

k
wk

EI

2
2 d w
=0
2

w ktrym przez w oznaczono funkcj przemieszcze

punktw osi prta a przez oraz wielkoci:
x
=
L

S L
E I

Cak ogln tego rwnania jest funkcja

w ( ) = C1 + C2 + C3 cos ( ) + C4 sin ( )

Stae cakowania C1 do C4 wyznacza si z warunkw brzegowych

w ( 0) = w i

w ( 1) = w k

dw
= i L

d =0

dw
= k L

d =1

Po podstawieniu otrzymuje si
C1 = wi +
C2 =

( i k) ( sin ) ( i ) ( 1 cos )
2 ( 1 cos ) sin

( i + k) ( 1 cos ) sin
(

2 ( 1 cos ) sin

L i k ( sin ) i ( 1 cos )
C3 =

2 ( 1 cos ) sin
C4 =

( i + k) ( 1 cos ) sin
2 ( 1 cos ) sin

w powyszych wzorach przyjto oznaczenie =

wk wi

(kt obrotu ciciwy prta)

L
Przywzowe momenty zginajce i siy poprzeczne wyraaj si nastpujcymi wzorami
Mik =

2
E I d w

2
2
L d =0

Mki =

2
E I d w

2
2
L d =1

E I d w
2 dw

Tik = Tki =

+
3 3
d
L d
=0
3

Wykorzystujc warunki brzegowe otrzymuje si wzory transformacyjne do metody przemieszcze

dla prtw o dowolnym sposobie zamocowania wzw.
______________________________________________________________________________________________
2005-02-27
Politechnika Czstochowska Katedra Mechaniki Technicznej
Dr in.S.Labocha

Mechanika
______________________________________________________________________________________________
budowli
2

Wzory transformacyjne do obliczania si krytycznych metod przemieszcze.

1. Prt utwierdzony w przekrojach i oraz k:

wi

Mik

Mik =

wk

EI

M ki

Tik

Tki

E J
( ) i + ( ) k ( )
L

)
)

E J
( ) i + ( ) k ( )
L
E J
Tik = Tki =
( ) i + k ( )
2
L
Mki =

2. Prt utwierdzony w przekroju i oraz swobodnie podparty w przekroju k:

wi

Mik

Mik =

k
wk

EI

E J
' ( ) i
L

Mki = 0

E J
Tik = Tki =
' ( ) i ' ( )
2
L

i
Tik

Tki

3. Prt utwierdzony w przekroju i oraz teleskopowo podparty w przekroju k:

L
EI

Mik =

Mik
i
Tik

M ki

Tki

Mki =

E J
L
E J
L

''( ) i + ''( ) k
''( ) i + ''( ) k

Tik = Tki = 0

______________________________________________________________________________________________
2005-02-27
Politechnika Czstochowska Katedra Mechaniki Technicznej
Dr in.S.Labocha

Mechanika
______________________________________________________________________________________________
budowli
3

4. Prt utwierdzony w przekroju i oraz swobodny w przekroju k:

L
EI

Mik =

Mik

E J
'''( ) i
L

Mki = 0

Tik = Tki = 0

Tik
W powyszych wzorach funkcje parametru okrelone s zalenociami :
( ) =

sin ( ) cos ( )

( ) =

2 ( 1 cos ( ) ) sin ( )

( ) =
2

' ( ) =
2

1 cos ( )

2 ( 1 cos ( ) ) sin ( )

() =
3

2 ( 1 cos ( ) ) sin ( )
sin ( )

' ( ) =
3

sin ( ) cos ( )

''( ) = cot ( )

sin ( )

''( ) =

sin ( )

2 ( 1 cos ( ) ) sin ( )
cos ( )

sin ( ) cos ( )

'''( ) = tan ( )

sin ( )

Podane wzory stosuj si do ciskania. W przypadku rozcigania argument staje si liczb

urojon. Funkcje o zespolonym argumencie mona przedstawi w nastpujcej postaci:

( )
( )
( )
( ( ) )
( )
( )
( ) ( )
( ( ) )
( )

( )
( ( ) )
( )
( )
( ) ( )
( ( ) )
( )
( )

sh ch

2 ch 1 sh

2
1 ch
=

2 ch 1 sh

sh

2 ch 1 sh

3
sh
=

2 ch 1 sh

( )
( ) ( )

( ) ( )

( ) ( )

2
sh
' =

ch sh

( )

( )

( )

'' = cth
gdzie

= i =

'' =
S L
E I

( )
( ) ( )

3
ch
' =

ch sh

sh

( )

( )

( )

''' = th

a S jest w tym wypadku wartoci siy rozcigajcej.

______________________________________________________________________________________________
2005-02-27
Politechnika Czstochowska Katedra Mechaniki Technicznej
Dr in.S.Labocha

Mechanika
______________________________________________________________________________________________
budowli
4

Wartoci wszystkich powyszych funkcji podawane s w licznych podrcznikach. Obecnie bez

jakiegokolwiek problemu funkcje te mona zadeklarowa w dowolnym programie np. Mathcad,
i wyznaczy ich wartoci dla dowolnego parametru . Celem nawietlenia pewnych wasnoci ich
przebiegu w poniszych tablicach zestawiono wartoci dla wybranych argumentw . Naley
szczeglnie zwrci uwag na wielkoci odpowiadajce =0 (brak wpywu si osiowych).
Tab.1 Element ciskany

0,00
0,25
0,50
0,75
1,00
1,25
1,50
1,75
2,00
2,25
2,50
2,75
3,00
3,25
3,50
3,75
4,00
4,25
4,50
4,75
5,00

()
4,0000
3,9917
3,9666
3,9244
3,8649
3,7873
3,6907
3,5741
3,4361
3,2748
3,0878
2,8723
2,6242
2,3385
2,0083
1,6243
1,1731
0,6353
-0,0191
-0,8387
-1,9087

()
2,0000
2,0021
2,0084
2,0191
2,0344
2,0547
2,0806
2,1127
2,1519
2,1996
2,2572
2,3268
2,4115
2,5148
2,6424
2,8016
3,0037
3,2656
3,6140
4,0934
4,7845

()
6,0000
5,9937
5,9750
5,9435
5,8993
5,8420
5,7713
5,6868
5,5880
5,4743
5,3450
5,1991
5,0357
4,8533
4,6507
4,4259
4,1769
3,9009
3,5949
3,2548
2,8758

()
12,0000
11,9250
11,6999
11,3245
10,7986
10,1215
9,2926
8,3111
7,1761
5,8862
4,4400
2,8357
1,0713
-0,8558
-2,9486
-5,2107
-7,6463
-10,2607
-13,0603
-16,0529
-19,2484

'()
3,0000
2,9875
2,9496
2,8856
2,7940
2,6725
2,5178
2,3253
2,0884
1,7974
1,4379
0,9873
0,4082
-0,3660
-1,4682
-3,2079
-6,5179
-16,1515
683,7877
19,1413
10,0844

'()
3,0000
2,9250
2,6996
2,3231
1,7940
1,1100
0,2678
-0,7372
-1,9116
-3,2651
-4,8121
-6,5752
-8,5918
-10,9285
-13,7182
-17,2704
-22,5179
-34,2140
663,5377
-3,4212
-14,9156

''()
1,0000
0,9791
0,9152
0,8051
0,6421
0,4153
0,1064
-0,3170
-0,9153
-1,8165
-3,3466
-6,6599
-21,0458
29,8620
9,3437
5,3837
3,4548
2,1183
0,9704
-0,1787
-1,4791

''()
-1,0000
-1,0105
-1,0429
-1,1003
-1,1884
-1,3172
-1,5038
-1,7785
-2,1995
-2,8918
-4,1773
-7,2053
-21,2585
30,0383
9,9777
6,5610
5,2854
4,7487
4,6034
4,7534
5,2142

'''()
0,0000
-0,0638
-0,2732
-0,6987
-1,5574
-3,7620
-21,1521
9,6607
4,3701
2,7869
1,8676
1,1355
0,4276
-0,3537
-1,3110
-2,6121
-4,6313
-8,5268
-20,8680
126,2332
16,9026

''()
1,0000
1,0207
1,0820
1,1808
1,3130
1,4736
1,6572
1,8590
2,0746
2,3006
2,5339
2,7726
3,0149
3,2598
3,5064
3,7542
4,0027
4,2517
4,5011
4,7507
5,0005

''()
-1,0000
-0,9897
-0,9595
-0,9121
-0,8509
-0,7803
-0,7045
-0,6271
-0,5514
-0,4796
-0,4132
-0,3530
-0,2995
-0,2524
-0,2116
-0,1765
-0,1466
-0,1213
-0,1000
-0,0822
-0,0674

'''()
0,0000
0,0612
0,2311
0,4764
0,7616
1,0604
1,3577
1,6474
1,9281
2,2006
2,4665
2,7276
2,9852
3,2402
3,4936
3,7459
3,9973
4,2483
4,4989
4,7493
4,9995

Tab.2 Element rozcigany

0,00
0,25
0,50
0,75
1,00
1,25
1,50
1,75
2,00
2,25
2,50
2,75
3,00
3,25
3,50
3,75
4,00
4,25
4,50
4,75
5,00

()
4,0000
4,0083
4,0332
4,0745
4,1316
4,2042
4,2916
4,3929
4,5076
4,6345
4,7730
4,9221
5,0809
5,2485
5,4242
5,6073
5,7968
5,9923
6,1931
6,3987
6,6085

()
2,0000
1,9979
1,9917
1,9816
1,9677
1,9503
1,9299
1,9068
1,8815
1,8544
1,8259
1,7965
1,7665
1,7363
1,7063
1,6766
1,6476
1,6193
1,5920
1,5658
1,5406

()
6,0000
6,0062
6,0250
6,0560
6,0993
6,1545
6,2215
6,2998
6,3891
6,4889
6,5989
6,7185
6,8474
6,9849
7,1305
7,2839
7,4444
7,6117
7,7852
7,9644
8,1491

()
12,0000
12,0750
12,2999
12,6746
13,1986
13,8716
14,6929
15,6620
16,7781
18,0403
19,4478
20,9996
22,6947
24,5322
26,5111
28,6303
30,8889
33,2858
35,8203
38,4914
41,2981

'()
3,0000
3,0125
3,0496
3,1107
3,1945
3,2995
3,4237
3,5653
3,7222
3,8926
4,0745
4,2664
4,4667
4,6741
4,8875
5,1059
5,3286
5,5547
5,7839
6,0155
6,2493

'()
3,0000
3,0750
3,2996
3,6732
4,1945
4,8620
5,6737
6,6278
7,7222
8,9551
10,3245
11,8289
13,4667
15,2366
17,1375
19,1684
21,3286
23,6172
26,0339
28,5780
31,2493

______________________________________________________________________________________________
2005-02-27
Politechnika Czstochowska Katedra Mechaniki Technicznej
Dr in.S.Labocha

Mechanika
______________________________________________________________________________________________
budowli
5

Przykad 1
Obliczy warto podstawowej siy krytycznej dla ramy nieprzesuwnej przedstawionej na rysunku nr 1.
P

3P

2L

EI=const

Rys. 1 Schemat statyczny ramy nieprzesuwnej i numeracja wzw

Rama jest ukadem dwukrotnie geometrycznie niewyznaczalnym. Niewiadomymi s obroty wzw

2 oraz 4. Warunki rwnowagi (rys.2) sprowadzaj si wic do sum momentw w wzach 2 i 4 tj.:
M2 = M24 + M21 = 0
M4 = M42 + M45 + M43 = 0
Warunki brzegowe

1 = 0

3 = 0

M 24

M 42

=0

M 45
5

M 21

M 43

Rys. 2 Warunki rwnowagi w wzach 2 oraz 4

Zgodnie z zasady metody przemieszcze momenty przywzowe naley wyrazi za pomoc
wzorw transformacyjnych. Poniewa rama jest nieprzesuwna dla wszystkich prtw kt
obrotu ciciwy jest rwny zeru. Prtami ciskanymi w rozwaanej ramie s prty 2-1 oraz
4-3 i dla nich naley wyznaczy argumenty zwizane z duymi siami osiowymi:
21 =

43 =

S21 L21

S43 L43

E I

E I

P 4 L

= 2

E I

3 P 4 L

E I

3 2

______________________________________________________________________________________________
2005-02-27
Politechnika Czstochowska Katedra Mechaniki Technicznej
Dr in.S.Labocha

Mechanika
______________________________________________________________________________________________
budowli
6

Dla uatwienia sprowadzono obie wielkoci do jednego proporcjonalnego parametru .

Ostatecznie momenty wzowe wyraaj si wzorami (niewiadome 2 i 4):
M21 =
M24 =

E I
2L
E I
L

( )

21 2 =

E I

2 L

( 2 ) 2

( 0) 2 + ( 0) 4 =

E I
L

4 2 + 2 4

M42 =

E I
E I
( 0) 4 + ( 0) 2 =
4 4 + 2 2
L
L

M45 =

E I
E I
' ( 0) 4 =
3 4
L
L

M43 =

E I
E I
43 4 =
( 3 2 ) 4
2 L
2 L

( )

Podstawiajc powysze zalenoci do rwna rwnowagi wzw i porzdkujc otrzymujemy

( 2 ) + 4 E I + 2 E I = 0

4
L
2
L

2 2

E I
L

+ 4 4 + 3 +

( 3 2 ) E I
=0

2
L

Ostatecznie ten ukad rwna mona zapisa nastpujco

2 ( ( 2 ) + 8) + 4 4 = 0

2 4 + 4 ( 14 + ( 3 2 ) ) = 0
Naley zwrci uwag, i jest to ukad rwna jednorodnych ze wzgldu na niewiadome 2 i 4
(tj . kolumna wyrazw wolnych rwna zeru). W zagadnieniach statecznoci ukadw zoonych
z prtw idealnych, krytyczn warto obcienia (parametru ) znajdujemy z warunku istnienia
niezerowego rozwizania jednorodnych rwna rwnowagi. Rozwizanie takie jest moliwe
tylko wwczas, gdy wyznacznik gwny ukadu si zeruje. W rozpatrywanym zadaniu warunek
ten prowadzi do rwnania przestpnego

( ( 2 ) + 8) ( 14 + (

3 2 ) ) 16 = 0

Po uporzdkowaniu przyjmuje ono posta

14 ( 2 ) + ( 2 ) ( 3 2 ) + 96 + 8 ( 3 2 ) = 0

Rwnanie to jest przestpne, tzn. posiada nieskoczenie wiele pierwiastkw. Aby wyznaczy
warto podstawowej (najniszej) siy krytycznej naley znale najmniejsz warto parametru
speniajcego otzrymane rwnanie. Rozwizania zamknite takich rwna z reguy nie istniej.
______________________________________________________________________________________________
2005-02-27
Politechnika Czstochowska Katedra Mechaniki Technicznej
Dr in.S.Labocha

Mechanika
______________________________________________________________________________________________
budowli
7

Warto parametru mona okreli drog prb korzystajc z tablic funkcji lub numerycznie
posikujc si dowolnym programem matematycznym. Wykorzystujc algorytm programu
Mathcad znajdujemy przy pomocy funkcji root (pierwiastek rwnania w przedziale =0 5)
= root ( 14 ( 2 ) + ( 2 ) ( 3 2 ) + 96 + 8 ( 3 2 ) ) , , 0.1 , 1.8

= 1.6865

( 2 1.6865) = 2.182

Sprawdzajc dla

( 3 2 1.6865) = 12.425
Otrzymujemy warto rzeczywicie blisk zeru
14 2.182 + 2.182 ( 12.425) + 96 + 8 ( 12.425) = 0.037
Rozwizanie mona znale rwnie na podstawie wykresu badanej funkcji
1500

1000

500

500

1000

Rys.3 Wykres funkcji opisujcej rwnanie przestpne wyboczenia

Znalezienie parametru pozwala wyznaczy obcienie krytyczne ramy (powodujce jej
wyboczenie). Zgodnie z zalenoci okrelon w zadaniu:
=

21
2

P L
E I

std

P = Pkr =

E I
2

1.6865 E I

2.844 E I
2

Uzyskan warto mona porwna z uoglnion si krytyczn Eulera

PE =
i

gdzie

E I
2

( i Li)

= Si =

wspczynnik dugoci wyboczeniowej prta i

Li

rozpito teoretyczn prta i

i E I
2

Li

______________________________________________________________________________________________
2005-02-27
Politechnika Czstochowska Katedra Mechaniki Technicznej
Dr in.S.Labocha

Mechanika
______________________________________________________________________________________________
budowli
8

Dziki temu mona okreli wspczynnik dugoci wyboczeniowej dowolnego prta ramy, czyli
=
2

skd

W analizowanym zadaniu otrzymujemy

21 = 2 1.6865 = 3.373

21 =

43 =

43 =

21

43

= 0.931
3.373

= 0.538
5.842

= 0 .5

= 0 .5 3 8

= 0 .7

3 2 1.6865 = 5.842

Rys.4 Wpyw zamocowania prta 4-3 na wspczynnik dugoci wyboczeniowej

Rozpatrujc rysunek 4 mona zauway i dugo wyboczeniowa prta 4-3, zamocowanego
sprycie w ramie za porednictwem innych prtw musi zawiera si midzy granicznymi
wielkociami dla idealnych warunkw podparcia. Naley rwnie zauway, e warunek ten
nie bdzie speniony jednak dla prta 2-1. Wynika to z dodatkowego wpywu na jego
wyboczenie obcienia osiowego wystpujcego w prcie 4-3. Znaczne obcienie prta 4-3
obnia warto siy krytycznej w prcie 2-1 i tym samym otrzymujemy zwikszon warto
wspczynnika wyboczeniowego.

______________________________________________________________________________________________
2005-02-27
Politechnika Czstochowska Katedra Mechaniki Technicznej
Dr in.S.Labocha

Mechanika
______________________________________________________________________________________________
budowli
9

Przykad 2
Obliczy wartoci dwch pierwszych si krytycznych dla ramy przesuwnej przedstawionej na rysunku
nr 5 oraz zilustrowa graficznie odpowiadajce im postacie utraty statecznoci.

EI

2P
2EI

EI

1.5EI

L
Rys. 5 Schemat statyczny ramy i numeracja wzw
Rama jest ukadem dwukrotnie geometrycznie niewyznaczalnym. Niewiadomymi s obrt wza 4
oraz jego przemieszczenie poziome (rwne co do wartoci przemieszczeniu wza 2). Warunki
rwnowagi (rys.6) wyraaj sum momentw w wle 4 oraz zerowanie si si rzutowanych na
kierunek przesuwu tj.:
M4 = M42 + M45 + M43 = 0

(a)

X = T21 + T43 T45 = 0

5

M 45
M 42
2

45
T45

T21

M 43

T43

43

21

Rys. 6 Warunki rwnowagi ramy i schemat przesuwu

Warunki brzegowe

1 = 0

3 = 0

5 = 0

21 = 43 = 45 =

______________________________________________________________________________________________
2005-02-27
Politechnika Czstochowska Katedra Mechaniki Technicznej
Dr in.S.Labocha

Mechanika
______________________________________________________________________________________________
budowli
10

W celu rozpisania wzorw transformacyjnych dla si przywzowych z uwzgldnieniem duych

si osiowych niezbdna jest znajomo ich rozkadu w ramie. Konieczne byoby wic tradycyjne
rozwizanie ukadu statycznego i wstpne okrelenie wartoci si normalnych w prtach. Mona
jednak zauway, i obcienie ramy wywoa znikome siy osiowe w ryglu 2-4 i przyj S24=0.
Ponadto obcienie w wle 4, z uwagi na jednakow sztywno podun prtw 4-5 i 4-3
oraz pomijaln warto siy poprzecznej w prcie 2-4 rozoy si po poowie na supy 4-5 i 4-3.
Ostatecznie w supach 2-1 i 4-3 mona bdzie zaoy wystpowanie ciskajcych si osiowych
o wartoci P a w supie 4-5 przyj dziaanie si rozcigajcych rwnie o wartoci P.
Argumenty zalene od si osiowych przyjmuj posta:
21 =

43 =

45 =

S21 L21

E I21

S43 L43

S45 L45

E I43

E I45

P L

E 1.5 I

2
3

P L
=
E I

P L
= i =
E I

(b)

Siy wzowe mona wwczas zapisa wzorami:

M42 =

E 2I
E 2I
6 E I
' ( 0) 4 =
3 4 =
4
L
L
L

M45 =

E I
E I
45 4 45 ( ) =
4 +
L
L

M43 =

( )

E I

T21 =

( ( )

T45 =

( ) )

43 4 43 =

E 1.5I
2

L
T43 =

( ()

( )

E I

( ( ) )

' 21 =

( ( )

E 1.5 I
2

( ) )

E I
( ) 4 ( )
L

2
'

( ) )

(c)

E I
43 4 43 =
( ) 4 ( )
2
2
L
L

( )

( ()

( )

( ) )

E I
45 4 45 ( ) =
4 +
2
2
L
L

E I

Po podstawieniu powyszych do rwna rwnowagi i uporzdkowaniu otrzymujemy ukad

( )

( ( )

4 6 + + ( ) + ( ) = 0

2
4 ( ) + 1.5 '
+ ( ) + = 0

( ( )

( )

(d)

______________________________________________________________________________________________
2005-02-27
Politechnika Czstochowska Katedra Mechaniki Technicznej
Dr in.S.Labocha

Mechanika
______________________________________________________________________________________________
budowli
11

Niezerowe rozwizanie tego ukadu jest moliwe tylko wwczas, gdy spenione bdzie rwnanie

( 6 + ( ) + ( ) ) 1.5 '

2
2
+ ( ) + ( ) = 0
3

( ) ( ( )

(e)

Wykres funkcji wystpujcej po lewej stronie tej rwnoci przedstawia rys. 7.

400

200

200

400

Rys.7 Wykres funkcji opisujcej rwnanie przestpne wyboczenia

Dwa pierwsze pierwiastki rwnania (wyznaczone przy pomocy programu MathCad) wynosz:
1 = 4.358

2 = 5.777

Znalezione parametry pozwalaj wyznaczy obcienia krytyczne ramy (powodujce jej

wyboczenie):
= 43 =

P L
E I

E I
2

Pkr =

std

Odpowiadajce kolejnym pierwiastkom siy krytyczne wynosz

Pkr.1 =

1 E I
2

L
Pkr.2 =

2 E I
2

4.358 E I
2

18.992 E I
2

(f)
=

5.777 E I
2

33.374 E I
2

______________________________________________________________________________________________
2005-02-27
Politechnika Czstochowska Katedra Mechaniki Technicznej
Dr in.S.Labocha

Mechanika
______________________________________________________________________________________________
budowli
12

Dugoci wyboczeniowe prtw ciskanych (supy 2-1 i 4-3)

- dla pierwszej siy krytycznej

21 =

21

2
3

43 =

- dla drugiej siy krytycznej

21 =

43

21

43

(g)

= 0.721
4.358

2
3

43 =

4.358

= 0.883

5.777

= 0.666
(h)

= 0.544
5.777

Kadej wartoci wasnej (oraz stowarzyszonej z ni sile krytycznej) odpowiada inna posta
zdeformowanej ramy. Poniewa ukad rwna rwnowagi ramy (d) nie zawiera wyrazw wolnych
(jest to jednorodny ukad rwna) nie mona go rozwiza jednoznacznie. Mona jednak przyj
jedn z niewiadomych jako znan i wyznaczy drug wzgldem niej. Otrzymane rozwizanie
podaje wwczas tylko proporcje midzy poszczeglnymi niewiadomymi. W tym przypadku
zawsze bdziemy mieli nawet o jedno rwnanie za duo. Mona pomin dowolne z nich, byle
tylko (w oglnym przypadku gdy niewiadomych bdzie wicej) pozostay ukad nie by osobliwy.
W rozpatrywanym zadaniu wykorzystamy pierwsze z rwna (d) i obliczymy:

4
( )
=

6 + + ( )

( )
( )

Obliczajc kolejno 4 dla poszczeglnych pierwiastkw otrzymamy

dla

1 = 4.358

dla

2 = 5.777

( )
( )
( )
( )

( )
( )
( )
( )

1 1
7.686 3.773
=
=
= 0.314

6
+
6.078
+
0.37

6 + 1 + 1

4
2 2
8.753 1.371
=
=
= 2.643

6 + 7.283 10.49

6 + 2 + 2
4

Zakadajc w pierwszym przypadku 4=1 uzyskamy wektor odpowiadajcy pierwszej postaci

4 1
=

3.185

Natomiast w drugim przyjmujc =1 uzyskamy wektor odpowiadajcy drugiej postaci

4 2.643
=

______________________________________________________________________________________________
2005-02-27
Politechnika Czstochowska Katedra Mechaniki Technicznej
Dr in.S.Labocha

Mechanika
______________________________________________________________________________________________
budowli
13

Majc wyznaczone wektory wasne mona naszkicowa postacie wyboczenia odpowiadajce

poszczeglnym wartociom wasnym. Elementy wektorw wasnych okrelaj jednak tylko te
przemieszczenia wzw, ktre uwzgldniono w rwnaniach rwnowagi ramy (odpowiednio
do stopnia geometrycznej niewyznaczalnoci ukadu). Rozkad deformacji dla caego ustroju
mona okreli w przyblieniu po uwzgldnieniu warunkw brzegowych oraz warunkw
zgodnoci odksztace. Dwie pierwsze postacie wyboczeniowe analizowanej ramy pokazano
na rysunku 8.

Pkr.1 =

18.992 E I

Pkr.2 =

33.374 E I

Rys. 8 Postacie wasne ramy

Ksztat deformacji osi poszczeglnych prtw mona rwnie wyznaczy w sposb cisy,
posikujc si oglnym rozwizaniem rwnania rniczkowego problemu. Naley przy tym
okreli odpowiednie stae, z warunkw na kocach prta. Przykadowo dla prta 4-3
C1 = w4 +
C2 =

( 4 3) ( sin ) ( 4 43) ( 1 cos )

2 ( 1 cos ) sin

( 4 + 3) ( 1 cos ) 43 sin
2 ( 1 cos ) sin

L 4 3 ( sin ) 4 43 ( 1 cos )
C3 =

2 ( 1 cos ) sin
C4 =

( 4 + 3) ( 1 cos ) 43 sin
2 ( 1 cos ) sin

______________________________________________________________________________________________
2005-02-27
Politechnika Czstochowska Katedra Mechaniki Technicznej
Dr in.S.Labocha

Mechanika
______________________________________________________________________________________________
budowli
14

Pamitajc, e

3 = 0

43 =

C 1 = L +
C2 =

w 4 = L

oraz

otrzymamy

L 4 ( sin ) 4 ( 1 cos )

2 ( 1 cos ) sin

L 4 ( 1 cos ) sin

2 ( 1 cos ) sin

L 4 ( sin ) 4 ( 1 cos )
C3 =

2 ( 1 cos ) sin
C4 =

L 4 ( 1 cos ) sin

2 ( 1 cos ) sin

Rozpatrujc teraz przykadowo drug posta wyboczenia podstawimy do powyszych wielkoci

= 5.777
C 1 = 1 L +
C2 =

=1

L 2.643 ( 5.777 sin 5.777) ( 2.643 1) 5.777 ( 1 cos 5.777)

= 1.789L
2 ( 1 cos 5.777) 5.777 sin 5.777
5.777

L 2.643 ( 1 cos 5.777) 1 5.777 sin 5.777

= 0.1401 L
5.777
2 ( 1 cos 5.777) 5.777 sin 5.777

C3 =
C4 =

4 = 2.643

L 2.643 ( 5.777 sin 5.777) ( 2.643 1) 5.777 ( 1 cos 5.777)

= 0.789L
5.777
2 ( 1 cos 5.777) 5.777 sin 5.777

L
L 2.643 ( 1 cos 5.777) 1 5.777 sin 5.777
( 2.643)

= 0.5976L
5.777
2 ( 1 cos 5.777) 5.777 sin 5.777
5.777

Majc te stae mona ju zapisa posta funkcji przemieszcze

w ( ) = ( 1.789 + 0.1401 5.777 + 0.789 cos ( 5.777 ) 0.5976 sin ( 5.777 ) ) L

Wykres tej funkcji przedstawia rysunek 9

1
w ( )

0.2

0.4

0.6

0.8

1
2
3

Rys.9 Wykres deformacji prta 4-3

______________________________________________________________________________________________
2005-02-27
Politechnika Czstochowska Katedra Mechaniki Technicznej
Dr in.S.Labocha