You are on page 1of 8

Fizjoterapia w oparzeniach

Oparzenia: uszkodzenie ciaa ( najczciej skry, b. luzowych), w wyniku dziaania czynnika jakim moe by: wysoka temp., rodki chemiczne, czy energia elektryczna; Klasyfikacja oparze: a) ze wzgldu na gboko oparzenia: I. NIEPENOCIENNE ( odp. I i II oparzenia) 1. Powierzchowne: obejmuje naskrek i grn cz brodawek skrnych; miejsce oparzenia jest bolesne, zaczerwienione, czsto pokryte pcherzykami; okres leczenia: 2 tygodnie; rana nie pozostawia blizn; 2. Gbokie: obejmuje skr waciw; miejsce oparzenia jest szaro-biae, plastyczne, niebolesne przy delikatnym dotyku; okres leczenia: 3 6 tygodni, a nawet duej; rana pozostawia blizny przeronite i cigajce ( czsto konieczny zabieg przeszczepu); II. PENOCIENNE ( odp. III oparzenia)

obejmuje ca grubo skry; miejsce oparzenia ma zabarwienie winiowo-czerwone, biae lub brzowe, na powierzchni rany mog by widoczne naczynia ze skrzepami, zniszczeniu ulegaj nerwy; konieczna jest operacja chirurgiczna;

b) ze wzgldu na rozmiar oparzenia:


u dorosych w celu oznaczenia rozmiaru oparzenia stosuje si tzw. regu 9; u dzieci stosuje si zmodyfikowan regu 9 ( znan rwnie jako regu 10), ze wzgldu na nieproporcjonalno poszczeglnych czci ciaa;

c) ze wzgldu na przyczyn oparzenia:


para wodna; wrztek; ogie;

zw. chemiczny; szkodliwe promieniowanie; prd elektryczny;

Znaczenie i zadania fizjoterapeuty w oparzeniach 1. Fizjoterapeuta jest czonkiem zespou oparzeniowego ( skad zespou: chirurg, pielgniarka, terapeuta zajciowy, fizjoterapeuta, pedagog, pracownik socjalny, dietetyk, pulmonolog, etc.) 2. Zadania fizjoterapeuty:

ocena stanu zdrowia pacjenta na podstawie: - protokou sporzdzonego przez chirurga ( zawiera cao badania pacjenta przy jego przyjciu, dokadny opis gbokoci, rozlegoci i miejsca ran oparzenia); - wasnych bada ( zakres ruchu, obrzk itp.)

ustalenie krtko- i dugoterminowych celw leczenia; sporzdzenie planu rehabilitacji ( czas i rodzaj zabiegw)

3. Cele pracy fizjoterapeuty:


utrzymanie lub zwikszenie zakresu ruchw w stawach; zachowanie prawidowych obrysw tkanek mikkich; zachowanie lub polepszenie wytrzymaoci i siy miniowej; utrzymanie prawidowego rozwoju i funkcji narzdw; zapobieganie deformacjom, przerostowi blizn i powstawaniu przykurczw;

4. Fizjoterapeuta jest wczony we wszystkie fazy leczenia pacjenta:

I FAZA KRYTYCZNA OPARZENIA:


Pierwsze 48 72h po oparzeniu; Fizjoterapeuta po raz pierwszy ocenia stan pacjenta ( protok chirurgiczny i wasne badania); Badanie terapeutyczne w tej fazie polega na: - ocenie wystpujcych obrzkw, ktre mog ogranicza ruchomo w stawach; - ocenie zakresu ruchw w stawach Cele leczenia fizjoterapeutycznego w tej fazie: rozpoczcie prawidowego ukadania pacjenta w ku; zadbanie o ewentualne unieruchomienie; rozpoczcie wicze zachowujcych ruchomo w stawach; zapewnienie odpowiedniej pozycji do wicze;

Postpowanie terapeutyczne: - ukadanie w odpowiedniej pozycji i szynowanie oparzonych czeci ciaa; ( szynowanie u maych dzieci w tej fazie nie jest konieczne, wyjatek stanowi dzieci starsze i modzie, a take te dzieci z licznymi oparzeniami); - ukadamy pacjenta tak, aby przeciwdziaa siom powodujcym przykurcze: szyja: - w pozycji neutralnej lub lekkim wyprocie, (uzyskujemy poprzez podoenie waka pod barki); - nie wolno podkada poduszek pod gow!!! ( spowoduje to nadmierne zgicie krgosupa szyjnego do przodu); ramiona: - w ok. 90% odwiedzeniu i lekkim wycigniciu do przodu; - mona podoy poduszki pod ramiona; koczyny : w wyprocie; st. skokowy i nadgarstek: w pozycji neutralnej; przy oparzeniu rki : - st. rdrczno-paliczkowy w zgiciu; - st. miedzy-paliczkowe w wyprocie; - kciuk w odwiedzeniu doniowym; przy oparzeniu czci doniowej rki: - palce w penym wyprocie; - kciuk w odwiedzeniu promieniowym; - jeli konieczne jest unieruchomienie np. szyna to: szyny powinny by zaoone na opatrunek i zabezpieczone dodatkowo bandaem; uwaa, aby w przypadku obrzkw zbyt duy ucisk elastycznego opatrunku nie wywoa niedokrwienia; szyny zakadane na 24h byy zdejmowane na czas wicze; monitorowa krenie krwi w dystalnych czciach koczyn;

- wiczenie zakresu ruchu w stawach: w. bierne w tej fazie s przeciwwskazane!! w. czynne s wskazane u starszych dzieci, naley jednak pamieta o tym, ze czynny zakres ruchw moe by ograniczony przez obrzk, dlatego naley wykonywa je ostronie, bez uywania nadmiernej siy, najlepiej podczas zmiany opatrunkw;

- trening czynnoci codziennych i pobudzanie rozwoju psychoruchowego: jest dostosowany do indywidualnego stanu zdrowia pacjenta;

( zaley od moliwoci ruchowych pacjenta, cikoci i miejsca uszkodzenia); ma na celu usprawnienie wykonywanych codziennie czynnoci: od przemieszczania si w ku po lokomocj czy toalet; u maych dzieci trening taki warunkuje pobudzenie ich rozwoju psychoruchowego;

II FAZA OSTRA:

okres od powstania oparzenia, a do przeszczepu skry lub zamknicia rany; cofa si obrzk, wic uwidacznia si faktyczna gboko rany; chirurg moe zaproponowa przeszczep lub inny sposb leczenia; cele fizjoterapeutyczne takie same jak w fazie krytycznej; Postpowanie fizjoterapeutyczne: regularna obserwacja rany; szynowanie i ukadanie w odpowiednich pozycjach czci oparzonych; ( pamita, e zgicie jest komfortow dla pacjenta pozycj, lecz sprzyja przykurczom, dlatego naley jej unika!!) nie oparzone czci ciaa nie musz by unieruchomione, chyba, e ich uoenie bdzie niekorzystnie wpywao na oparzone czci ciaa; jeli pacjent mia ju szyn w fazie krytycznej to naley w tej fazie na nowo j dopasowa, ze wzgldu na zmniejszony obrzk; szyny mog by zakadane na stae ( z przerwami na wiczenia, zmian opatrunku, czy czynnoci dnia codziennego) lub okresowo, np. tylko na noc; naley pamita aby pozycja pacjenta w ku bya podczas doby okresowo zmieniana, zapobiega to powstawaniu przykurczw i odleyn.

- wiczenia zakresu ruchu w stawach: ustpuje ograniczenie obrzkiem, ale teraz ruchy moe ogranicza strup i obkurczajce si tkanki; po okreleniu zakresu ruchu ustala si plan wicze oglnych ( najczciej s to w. przy ku); w. bierne nie s wskazane, chyba, e brak jest wsppracy z dzieckiem z powodu cikoci uszkodzenia lub modego wieku. Wykonuje si wwczas ostrone w. bierne do granic fizjologicznych, zbyt gwatowne w. mog uszkodzi wieo gojce si tkanki lub spowodowa traumatyczny bl, ktry moe wpyn negatywnie na stosunek pacjenta do dalszej rehabilitacji;

- trening czynnoci codziennych i rozwoju psychoruchowego: pacjent powinien w jak najwikszym stopniu wykonywa te czynnoci, w tym celu jeli to tylko moliwe naley ciga szyny, stosowa specjalne sprzty uatwiajce ich wykonywanie, np. specjalne uchwyty na yki i naczynia; dzieci powinny mie dobrane odpowiednio zabawy, urozmaicane muzyk, przekazem wideo, wany jest rwnie kontakt z rwienikami;

III FAZA PRZESZCZEPU

Zadania fizjoterapeuty: ochrona wieych przeszczepw; zachowanie ruchomoci w stawach; rozpoczcie lub finalizowanie planu wypisu ze szpitala;

postpowanie fizjoterapeutyczne: - szynowanie lub ukadanie w odpowiedniej pozycji: jeli przeszczepiona skra znajduje si nad stawem, to staw naley unieruchomi przez zaoenie szyny, dziki temu rana bdzie szybciej si goi, a jednoczenie zapobiegnie si powstawaniu przykurczw; miejsce przeszczepu jest unieruchamiane zwykle na 5- 6 dni, a do momentu przeronicia przeszczepionej skry;

- zakres ruchw; staw, nad ktrym wykonano przeszczep skry nie moe by wiczony w tej fazie ze wzgldu na delikatno ran; inne stawy mog by ruchome, oczywocie po uprzedniej konsultacji z chirurgiem, ktry stwierdzi, czy wiczenia nie uszkodz wieych ran; ze wzgldu na bl wystpujcy w miejscach pobrania skry do przeszczepu, pacjent moe nie by w stanie wykona w. w penym zakresie;

- planowanie wypisu pacjenta i zalecenia w dniu wypisu: data wypisu powinna by zaplanowana tu po pierwszym przebadaniu pacjenta jako kocowy punkt planu leczenia; data powinna by wyznaczana zespoowo; wane, aby podczas leczenia prowadzi dyskusje z pacjentem i jego rodzina na temat dalszej rehabilitacji po wypisie ze szpitala,

umoliwi to bliskim przygotowanie si do dalszej opieki nad chorym; - fizjoterapeuta ustalajc dat wypisu powinien wzi pod uwag: potrzeby pacjenta i jego oczekiwania; moliwo dalszej opieki i rehabilitacji w miejscu zamieszkania rodzaj i czsto niezbdnych zabiegw po wypisie; czy wydatki zwizane z dalsz rehabilitacj pokrywa sam pacjent, czy moe cz kosztw pokrywa ubezpieczenie; wiek dziecka - wskazane by byo zachowanie cigoci nauki w szkole;

metody przekazywania zalece mog by rne: sowne, demonstracyjne, pisemne czy na wideo;

IV FAZA REHABILITACJI Okres od momentu wykonania przeszczepu do powstania dojrzaej blizny lub do zamknicia rany; zwykle trwa to 12 18 miesicy ( w tym pierwsze 6 miesicy to okres najbardziej aktywnego procesu dojrzewania blizny); Zadania fizjoterapeuty: - zachowanie lub zwikszenie zakresu ruchw w stawach; - zwikszanie siy i wytrzymaoci mini; - wykonywanie zabiegw prowadzcych do powstania gadkiej, mikkiej, paskiej blizny; - pionizacja pacjenta; - nauka lokomocji pacjenta; - osignicie przez pacjenta niezalenoci w wykonywaniu czynnoci dnia codziennego; - stymulacja prawidowego rozwoju psychoruchowego dziecka; - uatwienie pacjentowi powrotu do normalizacji zaj w domu i szkole; postpowanie: - prby pionizacji i nauka chodzenia;

- mona zastosowa rne metody terapeutyczne wspomagajce rehabilitacj: 1) zabiegi parafinowe: a) parafina o temp. 50 C lub poniej; zmieszana najlepiej z olejem mineralnym. b) nakadamy na wczeniej rozwiczony staw bezporednio na miejsce zabiegowe lub za pomoc gazy zanurzonej w parafinie. 2) laseroterapi: a) szczeglnie wskazane w okresie obrzku i gojenia si skry pod przeszczepem. b) stosujemy d. Fali R lub IR. 3) pole magnetyczne maej czstotliwoci:

a) wskazane przy ranach pooparzeniowych czy po przeszczepie , trudno gojcych si ranach. b) dawkowanie zwikszamy stopniowo: od 7 10 mT; 25 50 mT; 20 60 min.; pierwsze zabiegi codziennie, potem 2 3 razy w tygodniu. 4) Lampy Sollux 5) Kpiele ciepe a) temperatura do 38 C b) naley zachowa szczeglne warunki aseptyki, dlatego nie powinno wykonywa si ich we wczesnym okresie leczenia. 6) Jonoforeza jodowa a) blizny i przykurcze bliznowe 7) Maci rozcigajce a) np. Cepan czy el sylikonowy 8) Hipoterapia a) wpywa na wzrost zakresu ruchw i wzrost siy miniowej, wzrost sprawnoci b) wpywa na stan psychiczny pacjenta poprawia samopoczucie. 9) Zajcia na basenie a) szczeglnie wskazane wiczenia w formie zabaw absorbujcych dzieci. b) wykorzystuje si warunki odcienia,ale take opr przy wykonywaniu ruchw. c) cel: wzrost siy mini, wytrzymaoci, zakresw ruchw, spadek blu poprzez odcienie.

Metodyka leczenia blizn po oparzeniach: Prdy diadynamiczne stosuje si bezporednio na blizn. Basis
trwania zabiegu 10 min. Ultradwiki stosowane s miejscowo oraz segmentowo, czas trwania zabiegu wynosi od 2- 5 minut. Jonoforeza hylazy 1 ampuka hylazy z 50 ml 1% roztworu prokainy, lek wprowadza si pod anod A, natenie 0,5 mA / cm3 elektrody czynnej, czas trwania 10 minut , zabiegi wykonuje si codziennie. Kinezyterapia jest stosowana w celu wzmocnienia siy miniowej, utrzymania penego zakresu ruchu w stawach oraz zmniejszenia przykurczw. 1mA, czas

UWAGA!
W fazie rany wieej mokrej nie wykonuje si adnych zabiegw fizykalnych. Wskazana jest jedynie kineza wiczenia czynne w moliwym zakresie, ostronie, by nie uszkodzi ziarniny!

You might also like