3695 - Autodesk Moldflow Insight Standard 1-PL-DeMO

Autodesk Moldflow
Insight Standard
T HEOR Y AND C ONCE PTS
FOR R ELEASE 2010
Przekad z angielskiego i prawa dystrybucji:
ul. Megiewska 7/9

PL-20-952 Lublin
Telefon:+48 81 749 1188
Telefax: +48 81 749 1189
eradomski@empimeth.com
Luty 2010
www.moldflow-polska.eu
2009 Autodesk, Inc. All rights reserved.

Except as otherwise permitted by Autodesk, Inc., this publication, or parts thereof, may not be
reproduced in any form, by any method, for any purpose. Certain materials included in this
publication are reprinted with the permission of the copyright holder.
Trademarks
The following are registered trademarks or trademarks of Autodesk, Inc., in the USA and other
countries: 3DEC (design/logo),3December, 3December.com, 3ds Max, ADI, Alias, Alias (swirl
design/logo), AliasStudio, Alias|Wavefront (design/logo), ATC, AUGI, AutoCAD, AutoCAD
Learning Assistance, AutoCAD LT, AutoCAD Simulator, AutoCAD SQL Extension, AutoCAD SQL
Interface, Autodesk, Autodesk Envision, Autodesk Insight, Autodesk Intent, Autodesk Inventor,
Autodesk Map, Autodesk MapGuide, Autodesk Streamline, AutoLISP, AutoSnap, AutoSketch,
AutoTrack, Backdraft, Built with ObjectARX (logo), Burn, Buzzsaw, CAiCE, Can You Imagine,
Character Studio, Cinestream, Civil 3D, Cleaner, Cleaner Central, ClearScale, Colour Warper,
Combustion,
Communication
Specification,
Constructware,
Content
Explorer,
Create>what's>Next> (design/ logo), Dancing Baby (image), DesignCenter, Design Doctor,
Designer's Toolkit, DesignKids, DesignProf, DesignServer, DesignStudio, Design|Studio
(design/logo), Design Web Format, DWF, DWG, DWG (logo), DWG Extreme, DWGTrueConvert,
DWG TrueView, DXF, Ecotect, Exposure, Extending the Design Team, FBX, Filmbox, FMDesktop,
Freewheel,GDX Driver, Gmax, Green Building Studio, Heads-up Design, Heidi, HumanIK, IDEA
Server, i-drop, ImageModeler, iMOUT, Incinerator, Inventor, Inventor LT, Kaydara, Kaydara
(design/logo), Kynapse, Kynogon, LandXplorer, LocationLogic, Lustre, Matchmover, Maya,
Mechanical Desktop, MotionBuilder, Movimento, Mudbox, NavisWorks, ObjectARX, ObjectDBX,
Open Reality, Opticore, Opticore Opus, PolarSnap, PortfolioWall, Powered with Autodesk
Technology, Productstream, ProjectPoint, ProMaterials, RasterDWG, Reactor, RealDWG, Real-time
Roto, REALVIZ, Recognize, Render Queue, Retimer,Reveal, Revit, Showcase, ShowMotion,
SketchBook, SteeringWheels, Stitcher, StudioTools, Topobase, Toxik, TrustedDWG, ViewCube,
Visual, Visual Construction, Visual Drainage, Visual Landscape, Visual Survey, Visual Toolbox,
Visual LISP, Voice Reality, Volo, Vtour, Wiretap, and WiretapCentral.
The following are registered trademarks or trademarks of Autodesk Canada Co. in the USA
and/or Canada and other countries: Backburner, Discreet, Fire, Flame, Flint, Frost, Inferno, MultiMaster Editing, River, Smoke, Sparks, Stone, and Wire.
The following are registered trademarks or trademarks of Moldflow Corp. in the USA and/or other
countries: Moldflow MPA, MPA (design/logo), Moldflow Plastics Advisers, MPI, MPI (design/logo),
Moldflow Plastics Insight, MPX, MPX (design/logo), Moldflow Plastics Xpert.
Disclaimer
THIS PUBLICATION AND THE INFORMATION CONTAINED HEREIN IS MADE AVAILABLE BY AUTODESK,
INC. "AS IS." AUTODESK, INC. DISCLAIMS ALL WARRANTIES, EITHER EXPRESS OR IMPLIED, INCLUDING
BUT NOT LIMITED TO ANY IMPLIED WARRANTIES OF MERCHANTABILITY OR FITNESS FOR A
PARTICULAR PURPOSE REGARDING THESE MATERIALS.
X
EMPIMETH Consult
2010
Sowo o niniejszym podrczniku

Podrcznik Autodesk Moldflow Insight Standard Pojcia, zaoenia i teoria, cz I zosta stworzony
z myl o nowym uytkowniku systemu Moldflow uczestniku kursu szkoleniowego MPI. Celem, jaki
przywieca nam przy tworzeniu niniejszej dokumentacji, byo przyblienie takiemu uytkownikowi
podstawowych poj i zasad, dotyczcych zagadnie pynicia tworzywa i projektowania
wyprasek oraz form, jak rwnie konwersji, analizy i interpretacji modeli CAD.
Ilo informacji, zgromadzonych w tym podrczniku, znacznie przekracza zakres moliwy do
przyswojenia podczas kursu szkoleniowego MPI. Moe wic on take suy jako bogate rdo
wiedzy do wykorzystania w dalszej pracy z systemem.
Korzystanie z podrcznika
Niniejsza ksika podzielona zostaa na kilka Rozdziaw i Dodatkw. Kady Rozdzia powicony
jest oddzielnemu zagadnieniu i zawiera nastpujce sekcje:
Cele
Podsumowanie celw poznawczych danego Rozdziau.
Uzasadnienie celw
Wypunktowanie wakoci zasad postpowania,
metodologi, przedstawionymi w Rozdziale.
zgodnych
ze
wskazwkami,
sugestiami
Przegld zagadnie
Kompletne zestawienie zagadnie, omwionych w danym Rozdziale.
Teoria, pojcia i zaoenia

Gwna cz rozdziau, przedstawiajca pojcia, zaoenia i teorie, lece u podstaw
omawianych w nim zagadnie. Jej celem jest dostarczenie uytkownikowi szczegowych informacji,
niezbdnych dla penego zrozumienia czci praktycznej kursu (niniejszy podrcznik powinien by uyty w
powizaniu z dokumentacj czci praktycznej kursu Autodesk Moldflow Insight Podrcznik do
wicze praktycznych, Cz I.
Podsumowanie
Krtki przegld najwaniejszych zagadnie, poruszonych w danym Rozdziale.
X
EMPIMETH Consult
2010
SPIS TRECI
Sowo o niniejszym podrczniku .............................................................................................4
Korzystanie z podrcznika .......................................................................................................4
Cele ............................................................................................................................................4
Uzasadnienie celw .................................................................................................................4
Przegld zagadnie .................................................................................................................4
Teoria, pojcia i zaoenia ......................................................... .........................................4
Podsumowanie ..........................................................................................................................4
Synergy graficzny interfejs uytkownika AMI . ....................................................................15
Cele ......................................................................... ..................................................................15
Uzasadnienie celw ..................................................................................................................15
Przegld zagadnie ..................................................................................................................15
Teoria, pojcia i zaoenia: wprowadzenie do Synergy .......................................................16
Czym jest Autodesk Moldflow Insight? .................................................................................. 16
Czym jest Autodesk Moldflow Insight/Synergy? .......................................................................... 16
Uruchamianie Autodesk Moldflow Insight/Synergy .................................................................... 17
Autodesk Moldflow Insight/Synergy graficzny interfejs uytkownika ..................................... 18
Pasek rozwijalnych menu ..................................................................................................... ........... 19
Panele ............................................................................................................................................... 21
Zakadka Zada (Tasks) ................................................................................................................... 22
Panel Projektu .................................................................................................................................. 22
Studia ................................................................................................................................................ 23
Manipulowanie studiami: Drag-and-drop ................................................................................... 23
Porwnywanie Studiw ................................................................................................................... 23
Lista zada dla Studium ..................................................................................................... .............. 25
Zakadka Narzdzi (Tools)................................................................................................................ 26
Narzdzia podrczne (Toolbox)..................................................................................................... 27
Selekcja obiektw ............................................................................................................................ 28
Warstwy (Layers) ............................................................................................................ ................... 28
Layer Display opcje okna dialogowego ................................................................................... 30
Menu kontekstowe warstw ............................................................................................................. 31
Panel notatek (Notes) ...................................................................................................................... 32
Paski narzdzi (Toolbars) .................................................................................................................. 32
Menu kontekstowe ........................................................................................................................... 34
Okno graficzne Synergy (Display Window).................................................................................. 35
Praca w rodowisku Synergy .......................................................................................................... 44
Preferencje ....................................................................................................................................... 45
Metody selekcji obiektw ............................................................................................................... 49
Posugiwanie si wasnociami obiektw (Properties) .............................................................. 51
Manipulacje na widoku modelu ................................................................................................... 56
Podsumowanie ...........................................................................................................................59
X
EMPIMETH Consult
2010
Rozdzia 2 ...................................................................................................................................... 60
Szybka analiza chodzenia wypeniania dopakowania odksztace (Cool + Fill + Pack + Warp)
............................................................................................................................. ......... 60
Rozdzia 3 ...................................................................................................................................... 62
Workflow typowego projektu Moldflow ........................................................................................ 62
Cele ........................................................................................................................................... 62
Uzasadnienie celw.................................................................................................................... 62
Przegld zagadnie .................................................................................................................... 62
Teoria, pojcia i zaoenia ................................................................................................ 63
Filozofia projektowania wg. Moldflow ........................................................................................... 63
Planowanie projektu w systemie Moldflow .................................................................................. 64
Optymalizacja wypeniania gniazda formy ................................................................................ 66
Okrelenie celu analizy .................................................................................................................... 67
Przygotowanie siatki elementw skoczonych MES .................................................................. 68
Wybr materiau ............................................................................................................................... 72
Dobr lokalizacji punktu wtrysku .................................................................................................... 72
Wybr maszyny wtryskowej ............................................................................................................. 72
Ustalenie warunkw przetwrstwa ................................................................................................ 73
Zdefiniowanie parametrw analizy ............................................................................................... 73
Uruchomienie analizy ....................................................................................................................... 73
Przegld wynikw analiz .................................................................................................................. 73
Rozwizywanie problemw wypeniania gniazda .................................................................... 74
Optymalizacja pynicia tworzywa ............................................................................................... 74
Rwnowaenie kanaw dolotowych .......................................................................................... 74
Wyznaczenie optymalnego profilu dopakowania .................................................................... 74
Optymalizacja wypraski................................................................................................................... 75
Optymalizacja odksztace ............................................................................................................ 76
Kryteria zastosowania systemw Autodesk Moldflow: Adviser, czy Insight? ......................... 78
Podsumowanie Rozdziau .......................................................................................................... 83
Rozdzia 4 ...................................................................................................................................... 84
Model MES: wymagania ................................................................................................................ 84
Cele ........................................................................................................................................... 84
Uzasadnienie celw ................................................................................................................... 84
Przegld zagadnie ................................................................................................................... 84
Teoria, pojcia i zaoenia ................................................................................................ 85
Oglne wymagania jakociowe wobec siatek MES. ................................................................ 85
Specyfika siatki 3D ......................................................................................................... ................... 95
Podsumowanie wymaga jakociowych dla siatek MES ......................................................... 99
Rozwaania o gstoci siatki MES ................................................................................................ 100
Szczegy modelu czci .............................................................................................................. 102
Podsumowanie Rozdziau ........................................................................................................ 108
Rozdzia 5 .................................................................................................................................... 109
Translacja i przygotowanie modelu ............................................................................................ 109
Cele ......................................................................................................................................... 109
Uzasadnienie celw ................................................................................................................. 109
Przegld zagadnie .................................................................................................................. 109
Teoria, pojcia i zaoenia .............................................................................................. 110
Przygotowanie modelu CAD ........................................................................................................ 111
Omwienie formatw importowanych plikw ......................................................................... 112
Import modelu CAD ........................................................................................................... ............ 116
Modele MES typu 3D ...................................................................................................................... 131
Wytyczne do generowania siatki 3D .......................................................................................... 137
Generowanie siatki Midplane ...................................................................................................... 137
Generowanie siatki ......................................................................................................................... 138
Sprawdzenie i ocena siatki ........................................................................................................... 138
Narzdzia diagnostyczne ..................................................................................................... ......... 141
Usuwanie problemw siatki .......................................................................................................... 146
Rozdzia 6 .................................................................................................................................... 181
Umiejscowienie punktu wtrysku .................................................................................................. 181
Cele ......................................................................................................................................... 181
X
EMPIMETH Consult
2010

Wytyczne dla lokalizacji przewki .............................................................................................. 182
Omwienie analizy optymalizacyjnej lokalizacji punktu wtrysku .......................................... 191
Wykonywanie analizy lokalizacji przewki ............................................................................... 192
Wyniki analizy optymalizacyjnej lokalizacji przewki .............................................................. 197
Interpretacja wynikw analizy ..................................................................................................... 201
Walidacja umiejscowienia punktu wtrysku ................................................................................ 201
Rozdzia 7 .................................................................................................................................... 203
Analiza Molding Window.............................................................................................................. 203
Cele ......................................................................................................................................... 204
Dane wejciowe analizy Molding Window ................................................................................ 206
Wykonywanie analizy Molding Window ..................................................................................... 207
Parametry procesu ......................................................................................................................... 208
Interpretacja wynikw analizy Molding Window...................................................................... 211
Odpowiedzi na pozostae pytania, dotyczce procesu ...................................................... 217
Podsumowanie.............................................................................................................................. 221
Rozdzia 8 .................................................................................................................................... 223
X
EMPIMETH Consult
2010
Interpretacja wynikw analiz Moldflow ...................................................................................... 223

Cele ......................................................................................................................................... 223
Uzasadnienie celw ........................................................................................................... ...... 223
Przegld zagadnie ................................................................................................................. 223
Typy rezultatw analiz .................................................................................................................... 224
Obrbka wynikw ........................................................................................................................... 231
Waciwoci wykresw ................................................................................................................... 233
Dodatkowe metody obrbki rezultatw .................................................................................... 243
Obrbka wynikw dla modeli 3D ................................................................................................ 247
Oglna interpretacja wynikw .................................................................................................... 252
Podsumowania typw rezultatw ............................................................................................... 264
Rozdzia 9 .................................................................................................................................... 266
Projektowanie przewek i kanaw dolotowych ..................................................................... 266
Cele ......................................................................................................................................... 266
Teoria, pojcia i zaoenia ....................................................................................................... 267
Konstrukcja przewki .................................................................................................................... 267
Przewki usuwane rcznie ........................................................................................................... 267
Przewki usuwane automatycznie ............................................................................................ 274
Generowanie siatki MES na przewce...................................................................................... 279
Wymiarowanie przewek ............................................................................................................ 280
Definiowane przekroju przewki ................................................................................................. 281
Projektowanie systemw dolotowych ........................................................................................ 282
Modelowanie kanaw dolotowych .......................................................................................... 286
Balansowanie kanaw dolotowych .......................................................................................... 298
Rozdzia 10 .............................................................................................................................. .... 308
Podstawy dopakowania wypraski .............................................................................................. 308
Cele ......................................................................................................................................... 308
Kiedy wykonywa analiz dopakowania .................................................................................. 309
Wykonywanie analizy dopakowania .......................................................................................... 315
Wyniki analizy dopakowania dla modeli Midplane i Dual Domain ...................................... 316
Wyniki analizy dopakowania dla modeli 3D ............................................................................. 319
Temperatura ............................................................................................................................. ..... 320
Wykres XY cinienia ......................................................................................................................... 322
Rozdzia 11 .................................................................................................................................. 324
X
EMPIMETH Consult
2010
Dane wejciowe analizy pynicia ............................................................................................. 324

Cele ......................................................................................................................................... 324
Opcje zaawansowane .................................................................................................................. 333
Rozdzia 12 .................................................................................................................................. 365
Sporzdzanie raportw z analiz ................................................................................................... 365
Cele ......................................................................................................................................... 365
Podstawowe kroki w kreowaniu sprawozda zawieraj:....................................................... 365
Przekazywanie informacji ze rodowiska Synergy .................................................................... 366
Report Generation Wizard ............................................................................................................ 370
Rozdzia 13 .................................................................................................................................. 383
Autodesk Moldflow Communicator ............................................................................................ 383
Cele ......................................................................................................................................... 383
Niniejszy rozdzia zapozna uytkownika ze wszystkimi cechami Komunikatora AMC, oraz pomoe
zastosowa je w praktyce dla utworzenia pliku raportu. Poszczeglne zagadnienia zawieraj:
............................................................................................................................. ... 383
Wprowadzenie ............................................................................................................................... 384
Interfejs uytkownika w Komunikatorze AMC ............................................................................ 385
Sposb uycia Komunikatora AMC............................................................................................. 396
Przygotowanie plikw rezultatw w systemach Autodesk Moldflow Insight lub Adviser . 403
Rozdzia 14 .................................................................................................................................. 411
Przykad projektu AMI krok po kroku ....................................................................................... 411
Cele ......................................................................................................................................... 411
Procedury, opisane i zastosowane w projekcie o ktrym traktuje Rozdzia, zawieraj:...... 411
Zagadnienia projektowe do rozwaenia ................................................................................... 412
Przygotowanie modelu MES ......................................................................................................... 413
X
EMPIMETH Consult
2010
Import modelu CAD ........................................................................................................... ............ 414

Ustalenie gstoci siatki MES ......................................................................................................... 414
Generowanie siatki MES ................................................................................................................ 415
Ocena siatki MES ............................................................................................................................. 415
Uporzdkowanie siatki MES ........................................................................................................... 415
Mesh Repair Wizard .......................................................................................................... .............. 416
Naprawa siatki z uyciem narzdzi manualnych ...................................................................... 417
Dodatek A ................................................................................................................................... 422
Tworzywa termoplastyczne .......................................................................................................... 422
Cele ......................................................................................................................................... 422
Czym jest polimer? .......................................................................................................................... 423
Struktura polimerw ........................................................................................................................ 423
Klasyfikacja polimerw ...................................................................................................... ............ 423
Klasyfikacja tworzyw termoplastycznych na podstawie ich morfologii ............................... 424
Waciwoci tworzyw sztucznych .............................................................................................. ... 425
Warunki przetwrstwa .................................................................................................................... 426
Waciwoci reologiczne ............................................................................................................... 426
Waciwoci cieplne ....................................................................................................................... 427
Waciwoci fizyczne ........................................................................................................ .............. 428
Waciwoci mechaniczne ........................................................................................................... 429
Wasnoci skurczowe ...................................................................................................................... 429
Rodzaje tworzyw termoplastycznych i ich oznaczenia ........................................................... 431
Podsumowanie Rozdziau ............................................................................................................ 434
Dodatek B ................................................................................................................................... 435
Proces formowania wtryskowego ............................................................................................... 435
Cele ......................................................................................................................................... 435
Formowanie wtryskowe ................................................................................................................. 436
Wtryskarki ........................................................................................................................................ 436
Proces formowania wtryskowego ............................................................................................... 437
Cykl formowania wtryskowego ................................................................................................. ... 438
Forma wtryskowa ............................................................................................................................ 438
Cinienie wtrysku ............................................................................................................................. 439
Cinienie czoa strugi pyncego stopu ..................................................................................... 440
Czynniki wpywajce na niezbdne cinienie wtrysku ............................................................ 440
Pynicie stopionego tworzywa ................................................................................................... 441
Fazy formowania wtryskowego .................................................................................................... 441
Pynicie fontannowe ........................................................................................................ ............ 443
Przepyw w przekroju poprzecznym i orientacja makroczsteczek...................................... 443
Wymiana ciepa w przekroju poprzecznym .............................................................................. 444
X
EMPIMETH Consult
2010
Szybko wtrysku a grubo warstwy zestalonej ...................................................................... 445

Cinienie Objto Temperatura (wykres pvT) .................................................................... 446
Skurcz tworzywa .............................................................................................................................. 447
Dodatek C ................................................................................................................................... 449
Metoda Elementw Skoczonych przegld ............................................................................ 449
Cele ......................................................................................................................................... 449
Teoria, pojcia i zaoenia ........................................................................................................... 450
Elementy skoczone wykorzystane w programach Moldflow .............................................. 450
Rodzaje siatek wykorzystywane w programach Moldflow .................................................... 450
Zaoenia moduu obliczeniowego (solwera)........................................................................... 451
Specyficzne zaoenia dla elementw ...................................................................................... 452
Siatki 3D ........................................................................................................................................... 452
Dodatek D ................................................................................................................................... 454
Zasady Projektowania Moldflow .................................................................................................. 454
Cele ......................................................................................................................................... 454
Jednokierunkowy i kontrolowany profil pynicia .................................................................... 456
Zrwnowaony przepyw ............................................................................................................... 457
Stay gradient cinienia ................................................................................................................. 458
Kontrola maksymalnego naprenia cinajcego.................................................................. 459
Rwnomierne chodzenie ............................................................................................................. 460
Kontrola lokalizacji linii zlewania (meld) oraz zderzania (weld). ............................................ 461
Unikanie zawaha strugi tworzywa ............................................................................................. 461
Unikanie efektu podpywania strugi ........................................................................................... 462
Rwnowaenie pynicia lokalnymi pogrubieniami/przecienieniami cianki .................... 464
Kontrola generowania ciepa w wyniku tarcia ........................................................................ 465
Kontrolowane zastyganie kanaw dopywowych ................................................................. 466
Optymalny stosunek objtoci ukadu zasilania/gniazd formy. ........................................... 467
Podsumowanie Rozdziau ............................................................................................................ 468
Dodatek E .................................................................................................................................... 469
Uycie systemu on-line HELP w rodowisku AMI ......................................................................... 469
Cele ............................................................................................................................... .......... 469
W gwnej czci Rozdziau przedstawione i przewiczone zostan nastpujce cechy systemu
pomocy on-line rodowiska Synergy/AMI: .............................................................. 469
X
EMPIMETH Consult
2010

Dostp do systemu Help ................................................................................................................ 470
Strona gwna systemu on-line Help ........................................................................................... 472
Dodatek F .................................................................................................................................... 479
Narzdzia modelowania .............................................................................................................. 479
Cele ......................................................................................................................................... 479
W gwnej czci Rozdziau przedstawione zostan wane aspekty modelowania MES z uyciem
narzdzi, dostpnych w rodowisku Synergy. Trzy najwaniejsze tematy tego rozdziau to:
............................................................................................................................... 479
Terminologia ................................................................................................................................... 479
Elementy geometrii najczciej modelowane w Synergy ...................................................... 485
Zastosowanie narzdzi modelowania ........................................................................................ 485
Dodatek G .................................................................................................................................. 502
Wyszukiwanie i porwnywanie materiaw w Bazie Danych .................................................... 502
Cele ......................................................................................................................................... 502
Okno dialogowe wyboru materiau ............................................................................................ 503
Szczegy danych materiaowych.............................................................................................. 509
Wpyw tworzywa na rodowisko .................................................................................................. 511
Raport metod testowych dla materiau .................................................................................... 512
Porwnywanie materiaw ........................................................................................................... 513
Dane materiaowe, wymagane dla przeprowadzenia analiz .............................................. 514
Dodatek H ................................................................................................................................... 517
Zarzdzanie zadaniami systemu - Job Manager ....................................................................... 517
Cele ......................................................................................................................................... 517
Job Manager ................................................................................................................. ................ 518
Okno interakcyjne Job Managera .............................................................................................. 518
Opcje okna dialogowego Job Manager .................................................................................. 519
Przykady zastosowania Job Managera .................................................................................... 523
Przetwarzanie zada bez zastosowania Job Managera ........................................................ 525
X
EMPIMETH Consult
2010
Dodatek I.................................................................................................................... ................. 528

Zastosowanie propagatorw i deflektorw pynicia ............................................................... 528
Cele ......................................................................................................................................... 528
W gwnej czci Rozdziau, uytkownik zapoznany zostanie z przykadem zastosowania deflektora
pynicia celem przesunicia linii czenia z okolic rodka krawdzi otworu do jego naronika.
......................................................................................................................... 528
Czym s Flow Leaders oraz Deflectors? ..................................................................................... 529
Zastosowanie propagatorw i deflektorw pynicia ............................................................ 529
Zalety i wady rozwizania ............................................................................................................. 530
Projektowanie zmian gruboci cianki ........................................................................................ 530
Dodatek J .................................................................................................................................... 534
Zastosowanie przewek zaworowych ....................................................................................... 534
Cele ......................................................................................................................................... 534
W niniejszym Rozdziale, uytkownik zapoznany zostanie z zastosowaniem przewek zaworowych na
przykadzie wtrysku donicy, w ktrej niepodane s widoczne linie czenia strug tworzywa. Prosty,
gorco-kanaowy ukad dolotowy zamodelowany zostanie z uyciem zautomatyzowanego
narzdzia Runner System Wizard, a w toku dalszej edycji jego elementw, przypisane zostan
odpowiednie atrybuty. ................................... 534
Modelowanie przewki zaworowej ........................................................................................... 536
Rezultaty analizy pynicia z przewkami zaworowymi ........................................................ 540
X
EMPIMETH Consult
2010
Rozdzia 10
Podstawy dopakowania wypraski
Cele
Celem niniejszego rozdziau jest omwienie procedury przygotowania, wykonywania oraz
interpretowania analizy dopakowania
Uzasadnienie celw
Przy ocenie odksztace, skurczw, oraz wad takich, jak np. wcignicia powierzchni wypraski,
najwaniejszym czynnikiem jest jako jej dopakowania. Gwnym rezultatem analizy dopakowania
jest wielko i rozkad skurczu objtociowego, odgrywajce kluczow rol w jakoci czci.
Przegld zagadnie
W rozdziale poruszone zostan nastpujce zagadnienia:
Kiedy winno si przeprowadza analiz dopakowania
Definicje terminw, uywanych w kontekcie dopakowania
Parametry wejciowe analizy dopakowania
Wykonywanie analizy dopakowania
Przegld rezultatw analizy dla wszystkich 3 typw siatki MES
X
EMPIMETH Consult
2010

Kiedy wykonywa analiz dopakowania
Analiza dopakowania Pack wykonywana jest w ramach procedury optymalizacji czci, a
konkretnie procesu pynicia tworzywa Flow, co pokazuje schemat na Rysunku 265. Najlepiej jest
wykona tak analiz po:
Zoptymalizowaniu sposobu wypeniania gniazda
Zwymiarowaniu i zbalansowania ukadu dolotowego
Wykonaniu analizy chodzenia, tak aby dostpne byy jej wyniki
Optymalizacja pynicia
Optymalizacja
wypeniania
Zbalansowanie
ukadu dolotowego
Tak
Analiza
chodzenia?
Nie
Optymalizacja
chodzenia
Optymalizacja profilu
dopakowania
KONIEC
Rysunek 265: Schemat blokowy procesu optymalizacji pynicia
Optymalizacja wypeniania
Optymalizacja wypeniania czci dotyczy wszystkich aspektw procesu wypeniania czci, ktre
powinno si zbada na samym pocztku procesu projektowania. Obejmuje lokalizacj przewki
oraz warunki przetwrstwa.
Wymiarowanie i balansowanie ukadu dolotowego

W typowej procedurze, kanay s wymiarowane i balansowane po zoptymalizowaniu wypeniania
gniazda. Docelowy model ukadu zasilania musi by uwzgldniony w analizie dopakowania, aby
bya ona reprezentatywna, bowiem wymiary przewek i kanaw mog mie duy wpyw na
efektywno dopakowania gniazda.
X
EMPIMETH Consult
2010
Analiza chodzenia
Wykonanie analizy chodzenia przed analiz dopakowania nie jest niezbdne, ale jest mocno
zalecane. Faza dopakowania jest zdominowana przez proces wymiany ciepa midzy tworzywem i
form. Analiza chodzenia okrela rzeczywiste parametry tego procesu. Odpyw ciepa do formy
nigdy nie jest jednolity; istniej miejsca o znacznie zrnicowanej temperaturze, przewodnictwie
cieplnym itd. Bez wynikw analizy chodzenia, analiza dopakowania musi opiera si na
upraszczajcym rzeczywisto zaoeniu cakowitej uniformizacji wymiany ciepa w caej objtoci
czci, przez co staje si duo mniej dokadna. Dlatego analiza dopakowania nie poprzedzona
analiz chodzenia powinna by traktowana wycznie jako wstpna. Ostateczna sekwencja analiz
zawsze powinna by nastpujca: Cool + Fill + Pack.
Definicje
W przemyle wtrysku tworzyw sztucznych uywa si kliku charakterystycznych terminw, odnoszcych
si do fazy dopakowania gniazda czci. Przedstawia je Tabela 41, a Rysunek 266 podsumowuje
wprowadzone definicje.
Tabela 41: Definicje zwizane z dopakowaniem

Termin
Opis
Packing Pressure
(cinienie
dopakowania)
Wielko cinienia, aplikowanego po przeczeniu kontroli wtrysku z

prdkoci na cinienie (V/P)
Packing Time (czas

dopakowania)
Czas aplikowania cinienia po przeczeniu kontroli wtrysku V/P
Hold Pressure (cinienie

docisku)
Czsto uywane zamiennie z cinieniem dopakowania. Moe te odnosi

si do innej wartoci cinienia, aplikowanej po momencie przeczenia
V/P (zwykle niszej). Istnienie tych dwch terminw wynika z faktu, e na
niektrych wtryskarkach istniej oddzielne sterowania
dla
dopakowania, a nastpnie dla docisku. Oba aplikuj cinienie przez
okrelony czas. AMI posuguje si tylko jednym z nich (Pack/Holding
Control). Zwykle, faz jego dziaania okrela si po prostu
dopakowaniem. W jej trakcie, warto cinienia moe by dowolnie
zmieniana, tworzc packing profile. Profil taki moe zosta zrealizowany
na wtryskarce zarwno z dwoma, jak i pojedynczym sterowaniem
cinienia
Hold Time (czas

docisku)
Czas aplikowania cinienia docisku
Cooling Time (czas

chodzenia)
Jest to czas po fazie dopakowania, gdy cinienie w dyszy maszyny wynosi

ju zero; cz kontynuuje chodzenie do momentu osignicia
temperatury rozformowania.
Czasy: wtrysku, dopakowania, chodzenia oraz rozformowania tworz w
sumie czas cyklu procesu.
X
EMPIMETH Consult
2010
Dopakowanie wg Moldflow
Dopakowanie
Wypenianie
Docisk
na wtryskarce
t
Rysunek 266: Podsumowanie nazewnictwa faz wtrysku
Dane wejciowe analizy dopakowania

Istniej 3 obowizkowe parametry wejciowe analizy dopakowania:
Czas dopakowania
Cinienie dopakowania
Czas chodzenia
Cinienie i czas dopakowania s wprowadzane w postaci stabelaryzowanej, definiujcej profil
cinienia dopakowania patrz Rysunek 267.
Rysunek 267: Profil blokowy w tablicy wartoci cinienia w czasie dopakowania

Pokazany powyej, przykadowy profil naley rozumie nastpujco: od momentu przeczenia
sterowania V/P, potrzeba zero sekund na ustalenie cinienia na poziomie 36 MPa, nastpnie
potrzeba 8.8 sekund na ustalenie cinienia na poziomie 36 MPa. Jako e w tym przypadku warto
cinienia wynosi stale 36 MPa, oznacza to, e wanie takie, stae cinienie dopakowania aplikowane
jest w sumie przez 8.8 sekund. Taki profil nazywamy blokowym.
X
EMPIMETH Consult
2010
Tabela ba Rysunku 268 definiuje natomiast opadajcy profil cinienia:
Rysunek 268: Opadajcy profil cinienia

W tym przypadku, potrzeba jednej sekundy na osignicie cinienia 36 MPa, ktre jest utrzymywane
przez kolejne 8.8 sekundy, a nastpnie opada do zera w czasie 1 sekundy. Oba profile
przedstawiono graficznie na Rysunku 269.
Blokowy
Profilowany
T
Rysunek 269: Przykadowe profile cinienia dopakowania
Czas reakcji hydrauliki wtryskarki

Baza danych wtryskarek zawiera parametr zwany czasem reakcji hydrauliki (Rysunek 270). Maszyna
standardowa (domylna) ma bardzo niewielk warto tego parametru (0.01 sek.). Wszystkie
konkretne maszyny w bazie posiadaj t warto rwn 0.2 sek. Parametr jest pomocny przy
interpretacji profili dopakowania z wartociami czasw mniejszymi, ni czas reakcji hydrauliki. Gdy
uyty jest profil z Rysunku 267, wartoci zerowe zastpowane s tym wanie parametrem z bazy
danych. Rysunek 271 pokazuje przykadowy wpyw parametru na rzeczywisty profil wtrysku. Jedna z
linii odpowiada domylnej wartoci, a druga bardzo dugiemu czasowi reakcji, rwnemu 1.0 sek.
Przy wprowadzaniu definicji profilu, parametr ten mona uwzgldnia na jeden z nastpujcych
sposobw:
Wprowadzi zero, i pozwoli na uycie domylnego czasu reakcji hydrauliki. Jako, e jest on
niezmiernie krtki, profil nie bdzie realistyczny
Wprowadzi zero, ale zmieni czas reakcji w danych maszyny na bardziej realistyczn
warto
Zamiast zera, wprowadzi od razu realistyczn warto, jak np. 0.2 sek.
X
EMPIMETH Consult
2010
Rysunek 270: Czas reakcji hydrauliki maszyny w bazie danych wtryskarek
Rysunek 271: Wpyw czasu reakcji hydraulicznej na profil cinienia dopakowania
Metody profilowania cinienia

Cinienie moe by okrelane na jeden z 4 nastpujcych sposobw:
% Filling pressure vs. time (domylnie)
o
zamiast wprowadza warto liczbow, okrela si procent cinienia wypenienia.

Standardowym profilem jest 80% cinienia wypenienia przez 10 sekund.
Packing pressure vs time

o
Jest to metoda, przedstawiona wyej na Rysunkach 267-269
Hydraulic pressure vs. time

o
Cinienie hydrauliczne na wtryskarce zostanie przeoone na warunki panujce w jej

dyszy poprzez intensification ratio (wspczynnik intensyfikacji cinienia). Dla
wikszoci wtryskarek, przeoenie to wynosi 10:1, co oznacza cinienie
dopakowania 10 razy wysze ni cinienie w hydraulice maszyny.
% Maximum machine pressure vs. Time

o
Okrelanie cinienia jako procent cinienia maksymalnego wtryskarki jest metod

rzadko uywan.
X
EMPIMETH Consult
2010
Czas chodzenia
Czas chodzenia moe zosta zdefiniowany w wizardzie ustawie analizy jako automatyczny, albo
okrelony manualnie (Rysunek 272). Metoda automatyczna wyliczy dugo czasu chodzenia tak,
aby wypraska zdya zastygn w 100% (bazujc na temperaturze rozformowania dla uytego
tworzywa). Uytkownik moe te rcznie wprowadzi temperatur rozformowania, albo zmieni
procentowy stopie zakrzepnicia czci, klikajc przycisk Edit ejection criteria...
Rysunek 272: Metody okrelania czasu chodzenia w ustawieniach analizy dopakowania
Okrelanie cinienia dopakowania

Warto cinienia, uytego do dopakowania czci, jest czsto skorelowana z cinieniem,
wymaganym do jej wypenienia. Jako zgrubne kryterium wyjciowe, przyjmuje si cinienie
dopakowania na poziomie 80% cinienia wypeniania. Jest to warto domylna w wizardzie
ustawie analizy; jednak w rzeczywistoci cinienie dopakowania moe si znacznie zmienia od 20
do 100% wartoci cinienia wypeniania, a nawet w jeszcze szerszym zakresie.
Wanym ograniczeniem cinienia dopakowania jest kryterium nieprzekroczenia limitu siy zwarcia
wtryskarki. Wzr, przedstawiony poniej, suy do wyznaczania maksymalnej wartoci cinienia, jakiej
nie powinno si przekracza. Wzr wyznacza cinienie, zakadajc stay jego gradient w gniedzie,
oraz uycie 80% moliwoci maszyny. S to ostrone zaoenia, ktrych zaleca si uywa jako punkt
wyjcia.
Pmax = (F/A) x 100 x 0.8, gdzie:

Pmax = dopuszczalne maksimum cinienia dopakowania
F
= sia zwarcia maszyny (w tonach)
= cakowita powierzchnia rzutu formy na paszczyzn XY (w cm 2)
100 = wspczynnik konwersji jednostek

0.8 = wspczynnik bezpieczestwa, odpowiadajcy 80% wydolnoci wtryskarki
X
EMPIMETH Consult
2010
Ustalanie czasu dopakowania

Czas dopakowania powinien by wystarczajco dugi, aby przewka zdya zastygn. Jego
warto mona wic oszacowa na podstawie wykresu Time to reach ejection temperature,
dostpnego jako rezultat analizy wypeniania. Jednak ta warto moe okaza si za maa, jako e
prdkociom cinania podczas dopakowania towarzyszy generowanie dodatkowego ciepa.
Najlepiej jest wic przyj bardzo dugi czas dopakowania dla pierwszej analizy np., 20 sekund gdy
czas odmarzania przewek wynosi 4 sekundy. W kolejnych analizach dopakowania, po ocenie
rzeczywistego przebiegu zjawisk cieplnych, warto ta moe zosta skorygowana.
Najlepszym sposobem znalezienia rzeczywistego momentu zakrzepnicia przewki

jest ocena wykresu Frozen layer fraction (dla siatek Midplane lub Dual Domain), albo
wykresu temperatury (dla modeli 3D); mona to uczyni dopiero po wykonaniu wstpnej
analizy dopakowania, dla ktrej niezbdne jest przyjcie dugiego czasu dopakowania,
jak wspomniano powyej.
Wykonywanie analizy dopakowania

Analiza dopakowania bdzie wykonana po zmianie sekwencji analiz na Fill + Pack. Rozpoczyna si
ona automatycznie po zakoczeniu analizy wypeniania, co nastpuje gdy cz wypeniona jest w
100%.
Jedynym w porwnaniu z analiz wypeniania, przeprowadzan samodzielnie dodatkowym
parametrem wejciowym jest czas chodzenia. Punkt przeczenia sterowania V/P, jak i profil
dopakowania, s bowiem rwnie potrzebne dla analizy wypeniania, jako e zmiana sterowania
procesu prdkoci wtrysku na sterowanie cinieniem (punkt V/P) ma miejsce jeszcze zanim gniazdo
jest wypenione cakowicie.
Punkt przeczenia sterowania V/P

Domylnie, umiejscowienie tego punktu w czasie jest ustawione na automatyczne, tzn. wyliczone w
taki sposb, e gdyby w tym momencie limak wtryskarki zatrzyma si, sama dekompresja tworzywa
wystarczyaby dokadnie na cakowite dopenienie gniazda. Po wyznaczeniu tego punktu metod
automatyczn, dla dalszego przebiegu analizy uywana jest odrbna metoda. Inne, moliwe do
zastosowania, metody okrelania punktu przeczenia sterowania, obejmuj:
% volume filled (% wypenionej objtoci)
Ram position (pozycja limaka)
o
Tylko z profilem absolutnej prdkoci limaka
Injection pressure (cinienie wtrysku)

Hydraulic pressure (cinienie hydrauliczne)
Clamp force (sia zwarcia)
Injection time (czas wtrysku)
Najczciej
stosowan metod jest % wypenionej objtoci, jeeli automatyczne
wyznaczenie nie jest uyte

Dokadna warto procentowa wypenienia gniazda w momencie automatycznego przeczenia
kontroli wtrysku z prdkoci na cinienie zaley od ciliwoci tworzywa (jego charakterystyki PVT),
oraz cinienia, wymaganego do wypenienia czci.
X
EMPIMETH Consult
2010
Kontrola dopakowania / docisku

Istniej 4 metody kontrolowania cinienia:
% Filling pressure vs. time
o Jest to metoda domylna, zakadajca 80% cinienia wypeniania przez 10 sekund
o Uywa si jej, gdy cinienie wypenienia nie jest znane, a sia zwarcia nie stanowi
problemu
o Po wykonaniu wstpnej analizy dopakowania, w kolejnej analizie uywa si ju
wyliczonego cinienia dopakowania
Packing pressure vs time
o Jest to warto cinienia, przyoonego w fazie dopakowania
o Najczciej stosuje si, gdy cinienie wypeniania jest juz znane, i podany jest
konkretny profil dopakowania
Hydraulic pressure vs. Time
o Cinienie hydrauliczne na wtryskarce zostanie przeoone na warunki panujce w jej
dyszy poprzez intensification ratio (wspczynnik intensyfikacji cinienia)
o Uywa si, gdy wybrana zostaa konkretna wtryskarka, albo gdy powielany jest
istniejcy proces
% Maximum machine pressure vs. Time
o Okrelanie cinienia jako procent cinienia maksymalnego wtryskarki jest metod
rzadko uywan. Musi by znana konkretna wtryskarka, i jej limit cinienia
o Metody uywa si te, gdy powielany jest istniejcy proces
Wyniki analizy dopakowania dla modeli Midplane i Dual Domain

Volumetric shrinkage (skurcz objtociowy)
Jednym z najwaniejszych rezultatw analizy dopakowania jest Volumetric shrinkage at ejection.
Pokazuje on rozkad w caej czci skurczu objtociowego w momencie rozformowania. Na
podstawie tego rezultatu porwnuje si ze sob jako dopakowania, midzy rnymi analizami.
Dwa lewe okna na Rysunku 273 pokazuj jego wizualizacj dla dwch studiw. W studium grnym
zastosowano cinienie dopakowania dwukrotnie wiksze, ni w dolnym; jak wida, zaowocowao to
znacznie niszym skurczem objtociowym.
Prawe dwa okna tego rysunku pokazuj skurcz objtociowy jako wykres ciekowy. W odrnieniu
od poprzedniego, ten rezultat jest typu Intermediate, tzn. posiada wiele, zapisanych w czasie cyklu,
zestaww danych. Wykresy te pokazuj zmian skurczu w czci, w funkcji odlegoci od przewki.
Wykresy mog by animowane w czasie, co pozwala zaobserwowa moment, w ktrym dany
obszar przestaje si kurczy.
X
EMPIMETH Consult
2010
Rysunek 273: Wizualizacje skurczu objtociowego
Frozen layer fraction (udzia warstwy zakrzepej)

Tego wykresu uywa si gwnie w celu stwierdzenia, w ktrym momencie nastpuje zastygnicie
przewki. Warto rezultatu rwna 1.0 oznacza, e w caym przekroju temperatura tworzywa nie jest
wysza od temperatury krzepnicia. Aby dokadniej oceni wynik, naley wyczy urednianie po
wzach. Jako e jest to rezultat poredni, przewidzenie momentu zastygania przewki bdzie tylko
na tyle dokadne, na ile pozwala zastosowany odstp w czasie zapisywania wynikw. Rysunek 274
przedstawia ten rezultat dla dwch rnych analiz dopakowania. Po lewej stronie, zastosowano dwa
razy wiksze cinienie dopakowania. Czas krzepnicia przewek wynosi 9.25 sek. przy 36 MPa, oraz
9.5 sek. przy 72 MPa. Wykresy przedstawiaj sytuacj w momencie czasu 9.25 sekundy. Naley
pamita, e na czas odmarzania przewek wpywaj rwnie: rodzaj tworzywa, jego temperatura,
oraz czas wtrysku.
X
EMPIMETH Consult
2010
Rysunek 274: Udzia warstwy zastygej po 9.25 sekundy, przy dwch rnych cinieniach
dopakowania
Wykres XY cinienia
Generalnie, celem analizy dopakowania jest uzyskanie jednorodnego skurczu objtociowego w
caej czci. Na danym obszarze, cinienie panujce w momencie jego zastygania determinuje
skurcz objtociowy w tym obszarze. Im wiksze cinienie jest aplikowane w czasie dopakowania,
tym nisza warto skurczu. Jako, e w czci panuje zawsze gradient cinienia (z najnisz wartoci
na kocu drogi pynicia), rwnie skurcz objtociowy bdzie mia podobny rozkad. Obserwujc
zmiany cinienia w czci, oraz moment zastygania jej poszczeglnych regionw, mona lepiej
zrozumie formowanie si danego rozkadu skurczw. Rysunek 275 przedstawia wykresy cinienia
typu XY dla dwch rnych analiz. Wida du rnic cinienia midzy przewk a kocem drogi
pynicia. Jest rwnie jasne, e maksymalne cinienie w kadym miejscu wypraski jest wiksze, gdy
cinienie dopakowania wynosio 72 MPa, (po lewej), ni dla 36 MPa (po prawej).
Rysunek 275: Wykresy cinienia typu XY
X
EMPIMETH Consult
2010
Wyniki analizy dopakowania dla modeli 3D

Skurcz objtociowy
W analizie 3D, najwaniejszym rezultatem dopakowania jest Volumetric Shrinkage. Pokazuje on
rozkad skurczu nie tylko na caej czci, ale take w kadym jej przekroju. Zakres zmiennoci skurczu
jest zwykle wikszy w przekroju, ni na powierzchni wypraski.
Istnieje kilka sposobw oceny skurczu w modelu 3D, w tym:
Cieniowana wizualizacja z paszczyzn tnc
Pojedynczy kontur ustawiony na dan warto, i animowany w czasie
Pojedynczy kontur w momencie rozformowania (pojedynczy zestaw danych), z zakresem
wartoci
Wykres prbkowany XY
Kadej z powyszych metod uywa si w zalenoci od celu analizy, i interesujcego analityka jej
aspektu. Rysunek 276 pokazuje przykady takich wykresw.
Cieniowana wizualizacja z paszczyzn tnc

Rysunek 276A pokazuje skurcz objtociowy w domylnej formie cieniowanej wizualizacji, i z
paszczyzn tnc dla pokazania zmiennoci rezultatu w przekroju. Jest to bardzo dobry sposb
oceny rezultatu analizy dopakowania, jako e daje pojcie o rozkadzie skurczu zarwno na
powierzchni, jak i w przekroju czci.
Dla pokazania rezultatu w przekroju, uy te mona wykresu prbkowanego XY.

Pojedynczy kontur animowany w czasie
Rysunek 276B pokazuje przykad wykres konturowy, czcy miejsca wypraski o specyficznej
wielkoci skurczu, i animowany w czasie. Po wybraniu tego typu wykresu i konkretnej wartoci
skurczu, animujc wykres w czasie mona sprawdzi, kiedy i gdzie skurcz objtociowy jest rwny
zadanej wartoci. Na og, obszar wywietlany zmniejsza si wraz ze wzrostem czasu.
Pojedynczy kontur, animowany w zakresie wartoci rezultatu

Rysunek 276C pokazuje skurcz objtociowy w momencie rozformowania (ostatni z serii rezultatw
porednich), w ramach zadanych wartoci skurczu. Skala rezultatu powinna by ustawiona na
wartoci zaokrglone, a zakres wartoci do wywietlenia stanowi cz tej skali (w zilustrowanym
przykadzie, jego wielko wynosi 0.1%). Gdy wykres jest animowany, kolorem pokryte bd tylko te
rejony czci, w ktrych skurcz mieci si w tym zakresie. Bywa to bardzo uyteczne w wyszukiwaniu
obszarw wypraski celem porwnania panujcego w nich skurczu z pozosta jej czci. Na
pokazanym wykresie, istnieje tylko kilka rejonw ze skurczem wyszym, ni 5.3%, i wszystkie one
pooone s po stronie czci przeciwlegej do przewki.
X
EMPIMETH Consult
2010
Wykres prbkowany XY
Wykres taki, pokazany na Rysunku 276D, pokazuje zmian skurczu objtociowego w czci. Zwykle,
wykres jest tworzony dla przekroju. Krzywa 1 powstaa dla punktu na powierzchni, wskazanego
najbliej przewki, za krzywa 4 najdalej. Wida, e na powierzchni czci, wartoci skurczu dla
wszystkich krzywych s prawie jednakowe. Jednak we wntrzu przekroju, skurcz jest najwyszy dla
krzywych 3 i 4, reprezentujcych rejon najbardziej odlegy od przewki.
Podsumowanie
Jak wida, informacja o skurczu objtociowym, przedstawiona we wszystkich 4 oknach Rysunku
276, jest ta sama. Wybr jednej z metod jej prezentacji zaley zatem od specyficznych potrzeb
analityka, oceniajcego wyniki analizy dopakowania.
Rysunek 276: Cztery sposoby wizualizacji skurczu objtociowego w czci 3D
Temperatura
Wykres tego rezultatu obrazuje zmiany temperatury w czasie i w gruboci przekroju. Zwykle
wizualizuje si go jako cieniowany, z paszczyzn tnc. Daje dobre wyobraenie o procesie
chodzenia czci.
Temperatura, wywietlona pojedynczym konturem, jest pomocna w wyznaczeniu czasu krzepnicia
przewki (po ktrym dalsze dopakowanie mija si z celem). Naley j odnie do temperatury
krzepnicia tworzywa, uytego w analizie.
X
EMPIMETH Consult
2010
Dokadno okrelenia tego czasu zaley od gstoci rezultatw porednich w czasie. Domyln ich
liczb jest 5. Jeeli czas dopakowania i chodzenia wynosi w sumie 10 sekund, dokadno
wyznaczenia czasu krzepnicia przewki wyniesie 2 sekundy. Tak wic, liczba rezultatw porednich
jest ustalana przed wykonaniem analizy na podstawie sumarycznego czasu dopakowania i
chodzenia, oraz tolerancji, wymaganej dla wyznaczenia czasu krzepnicia przewki.
Temperatura moe by wywietlana na kilka sposobw:
Wykres cieniowany, paszczyzna tnca, wyskalowanie na wszystkie ramki
Wykres prbkowany, kilka aktywnych paszczyzn, wyskalowanie na wszystkie ramki
Pojedynczy kontur dla temperatury krzepnicia
Wizualizacja cieniowana z paszczyzn tnc

Wykres temperatury z paszczyzn tnc jest przedstawiony na Rysunku 277A w momencie
wypenienia czci. Przewka znajduje si z lewej strony. Temperatura w rodku przekroju jest
zdecydowanie najwysza w pobliu przewki. Animowanie wykresu pozwala przeledzi zmian
temperatury. Sposb schadzania wntrza przekroju wpywa na jako dopakowania w danym
miejscu, a przez to na wynikowy skurcz objtociowy.
Wykres prbkowany
Wykres prbkowany temperatury jest bardzo podobny w swojej treci do wyej omwionej
wizualizacji z paszczyzn tnc. Rnica polega na tym, e taki wykres pozwala wybra wiele
paszczyzn za jednym razem. Mog one by ustawione pod dowolnym ktem wzgldem siebie.
Pojedynczy kontur dla temperatury krzepnicia

Najatwiejszym sposobem znalezienia czasu odmarzania przewki jest wywietlenie wykresu
temperatury jako pojedynczego konturu, z wartoci rezultatu ustawion na temperatur
krzepnicia uytego tworzywa. Gdy w ktrym momencie czasu kontur wizualnie oddziela
przewk od reszty czci, moment ten uznaje si za czas zakrzepnicia przewki. Na Rysunku
277B, przewka jeszcze nie zakrzepa cakowicie w czasie 9.5 sek. Precyzyjne uycie animacji w
czasie (np. o jedn ramk do przodu), pokae przewk oddzielon ju od czci, czyli
zakrzep.
Rysunek 277: Wizualizacje temperatury
X
EMPIMETH Consult
2010
Wykres XY cinienia
Generalnie, celem analizy dopakowania jest uzyskanie jednorodnego skurczu objtociowego w
caej czci. Na danym obszarze, cinienie panujce w momencie jego zastygania determinuje
skurcz objtociowy w tym obszarze. Im wiksze cinienie jest aplikowane w czasie dopakowania,
tym nisza warto skurczu. Jako, e w czci panuje zawsze gradient cinienia (z najnisz wartoci
na kocu drogi pynicia), rwnie skurcz objtociowy bdzie mia podobny rozkad. Obserwujc
zmiany cinienia w czci, oraz moment zastygania jej poszczeglnych regionw, mona lepiej
zrozumie formowanie si danego rozkadu skurczw. Rysunek 278 przedstawia wykresy cinienia
typu XY dla dwch rnych analiz. Wida du rnic cinienia midzy przewk a kocem drogi
pynicia. Jest rwnie jasne, e maksymalne cinienie w kadym miejscu wypraski jest wiksze, gdy
cinienie dopakowania wynosio 68 MPa, (po lewej), ni dla 36 MPa (po prawej).
Rysunek 278: Wykresy XY cinienia dla dwch analiz 3D
X
EMPIMETH Consult
2010
Podsumowanie Rozdziau
Analiza dopakowania powinna zosta przeprowadzona po zoptymalizowaniu sposobu wypeniania
czci, zamodelowaniu i zbalansowaniu ukadu dolotowego, oraz (najlepiej) rwnie po wykonaniu
analizy chodzenia. Taka kolejno wynika z faktu, e na sposb dopakowania czci wpyw maj
m. in.: pooenie przewki, warunki przetwrstwa, rednice kanaw dolotowych i przewki, oraz
wasnoci cieplne formy jako caoci.
Pojcia dopakowanie i docisk mog by uywane zamiennie, jako e z punktu widzenia analiz
Moldflow, s one synonimami. Cinienie dopakowania jest to warto cinienia, jakiemu poddane
jest tworzywo po przekroczeniu punktu zmiany sterowania z prdkoci na cinienie (V/P switchover).
Moe by ono zmienne w czasie (profilowane). Natomiast czas dopakowania/docisku okrela, jak
dugo cinienie dopakowania jest aplikowane. Po jego odjciu zaczyna si mierzy czas
chodzenia, ktry koczy si w momencie rozformowania wypraski.
Przed uruchomieniem analizy dopakowania, w wizardzie ustawie procesu naley okreli
parametry wejciowe takie, jak metoda zmiany sterowania, profil dopakowania oraz czas
chodzenia. Pierwsze dwa z nich s rwnie niezbdne w zwykej analizie wypeniania, ale zwykle nie
s modyfikowane, zanim przystpi si do optymalizacji dopakowania. Cinienie dopakowania nie
powinno by zbyt wysokie, aby nie zostaa przekroczona maksymalna sia zwarcia uywanej
wtryskarki, ani zbyt niskie aby zapewni wystarczajce dopakowanie caej czci. Z kolei, czas
dopakowania musi trwa dokadnie do momentu zakrzepnicia tworzywa w przewkach.
W przypadku modeli Midplane i Dual Domain, najczciej ocenia si nastpujce rezultaty analizy
dopakowania:
Skurcz objtociowy
o Im bardziej rwnomierny jego rozkad, tym lepiej
Udzia warstwy zakrzepej
o Pomaga wyznaczy moment zakrzepnicia tworzywa w przewce. Powinno si go
wywietla z wyczonym urednianiem po wzach. Dokadno wyznaczenia
czasu odmarzania przewek zaley od sumarycznego czasu dopakowania i
chodzenia, oraz liczby zapisanych w nim wynikw porednich
Wykres XY cinienia
o Pozwala oceni spadek cinienia w miar oddalania si od przewki.
W przypadku modeli 3D, analiza dopakowania powinna dostarczy tych samych informacji,
chocia sposoby ich wywietlenia s inne. Np. skurcz objtociowy moe by wizualizowany na 4
sposoby, z ktrych najbardziej przydatne to: wykres cieniowany z paszczyzn tnc, oraz
pojedynczy kontur. Moment zakrzepnicia przewek w modelu 3D moe te by wyznaczony z
pomoc innego rezultatu mianowicie temperatury. Natomiast wykresy XY cinienia s stosowane
podobnie w modelach 3D, Midplane i Dual Domain.
X
EMPIMETH Consult
2010
Dodatek B
Proces formowania wtryskowego
Cele
Celem niniejszego Rozdziau jest przedstawienie procesu formowania wtryskowego,
zachowania tworzyw termoplastycznych podczas pynicia w formach wtryskowych.
oraz
Uzasadnienie celw
Zrozumienie podstaw procesu przetwrstwa wtryskowego, oraz podstaw pynicia tworzyw
termoplastycznych ma zasadnicze znaczenie w penym wykorzystaniu systemw Autodesk Moldflow.
X
EMPIMETH Consult
2010

Formowanie wtryskowe
Formowanie wtryskowe jest procesem produkcyjnym wytwarzania rnorodnych ksztatek z tworzyw
polimerowych. Proces ten polega na rozgrzaniu polimeru, wtrysku stopionego polimeru do formy,
schodzeniu go w formie, i wypchniciu gotowego wyrobu. Istniej setki zmiennych, zwizanych z
procesem formowania wtryskowego. Zmienne te mog by podzielone na dwie gwne grupy:
zmienne maszynowe i zmienne dotyczce tworzywa. Zmienne maszynowe to takie, ktre mog by
nastawiane lub regulowane za pomoc regulatorw na maszynie. Zmienne dotyczce tworzywa to
takie, ktre wpywaj bezporednio na waciwoci tworzywa. Na przykad, temperatura cylindra
jest zmienn maszynow, ale rzeczywista warto zmierzonej temperatury stopu to zmienna
dotyczca tworzywa. Moldflow Plastics Insight (MPI) wykorzystuje gwnie zmienne tworzywowe.
MPI koncentruje si na zachowaniu polimeru podczas wtrysku, chodzenia i w kocu przewiduje jaki
bdzie ksztat wypraski po rozformowaniu.
Wtryskarki
Wtryskarki, czyli maszyny do formowania wtryskowego, posiadaj wiele elementw. Najwaniejsze z
nich zostay wymienione poniej.
Zasobnik (lej zasypowy)

W tym miejscu tym umieszcza si tworzywo sztuczne w postaci granulek.
Cylinder i limak
Z leja zasypowego materia polimerowy transportowany jest do cylindra i limaka, gdzie ulega on
stopieniu. Odbywa si to przede wszystkim poprzez ogrzewanie od cinania (przy obracajcym si
limaku), ale take poprzez przenoszenie ciepa od grzaek cylindra. Temperatura stopionego
tworzywa sztucznego jest zmienn dotyczc tworzywa sztucznego, zwan temperatur stopu.
Najlepsz metod pomiaru temperatury stopu jest wtrysk stopu z cylindra w woln przestrze
pojemnika z umieszczonym w nim rcznym termoelementem pomiarowym, i odczekanie do
ustabilizowania si temperatury.
Ukad hydrauliczny
Ukad hydrauliczny zapewnia cinienie wtrysku tworzywa do formy. Cinienie wywierane przez olej
lub cylinder hydrauliczny jest zmienn maszynow. Wytworzone cinienie, dziaajce na tworzywo, to
zmienna dotyczca tworzywa sztucznego, tzw.: cinienie tworzywa. Stosunek cinienia w ukadzie
hydraulicznym do cinienia w cylindrze wtryskowym nazywa si przeoeniem (wzmocnieniem
hydraulicznym), i wynosi zwykle okoo 10:1 (ale moe by te wiksze).
Ukad docisku (zwierajcy)

Ukad zwierajcy utrzymuje form wtryskow w stanie zamknicia podczas formowania wypraski, i
otwiera j w celu wypchnicia wypraski (rozformowania).
X
EMPIMETH Consult
2010
Rysunek 360: Wtryskarka
Proces formowania wtryskowego

Cykl procesu wtryskiwania skada si z 4 podstawowych etapw, wymienionych poniej:
Czas wtrysku
Forma jest zamknita na pocztku czasu wtryskiwania. limak porusza si do przodu, wymuszajc
przesuw stopionego tworzywa w kierunku formy; odbywa si to zazwyczaj bardzo szybko. Ta cz
procesu jest kontrolowana przez prdko przesuwu limaka. Kiedy tworzywo dotknie zimnej ciany
formy, przykleja si do niej i zestala si. Obszar dostpny dla przepywu tworzywa pooony jest
pomidzy zastygymi warstwami polimeru. Szybko wtrysku ma duy wpyw na grubo warstwy
zestalonej. To, w jaki sposb gniazdo formy jest wypeniane, jest najwaniejszym czynnikiem
wpywajcym na jako wyrobu w wikszoci przypadkw. Wypenienie formy jest zazwyczaj
najkrtszym etapem czasu cyklu wtryskowego.
Czas dopakowania (docisku)

Gdy forma jest wypeniona, wtryskarka nadal utrzymuje cinienie w tworzywie, aby dopakowa
wicej tworzywa do formy. Ma to na celu zrekompensowanie kurczenia si tworzywa podczas
chodzenia. Ta cz procesu jest sterowana przez cinienie. Przeczenie ze sterowania prdkoci
wtrysku na sterowanie jego cinieniem nastpuje tu przed wypenieniem objtoci gniazd.
Czas chodzenia
W tej fazie nie ma ju potrzeby wywierania cinienia na tworzywo. Wyrb nadal jest chodzony i
zestala si a do momentu, gdy bdzie wystarczajco schodzony by mona byo go wypchn,
zachowujc jego ksztat. Gdy ksztatka jest chodzona, limak obraca si dozujc now porcj
tworzywa, potrzebn w nastpnym cyklu.
Czas otwarcia formy

Gdy forma otwiera si wypraska jest wypychana, po czym forma jest zamykana i gotowa do
nastpnego wtrysku.
X
EMPIMETH Consult
2010
Cykl formowania wtryskowego

W typowym cyklu wtryskiwania, najduszym etapem cyklu jest czas chodzenia - nastpnie czas
docisku, czas otwierania formy, a na kocu czas wtrysku, jak to przedstawiono na Rysunku 361. Czas
chodzenia moe przekracza 50% cakowitego czasu cyklu, a czas wtrysku moe wynosi od 3% do
5% czasu cyklu. Zmiana udziaw poszczeglnych czasw zaley od rodzaju ksztatki, tworzywa, oraz
maszyny.
Rysunek 361: Typowy cykl procesu wtryskiwania
Forma wtryskowa
Forma wtryskowa skada si z dwch gwnych czci: ruchomej i nieruchomej. Zostao to
przedstawione na Rysunku 362.
Okrelenia dla czci nieruchomej:
Powka A
Powka stacjonarna
Matryca
Pokrywa
Okrelenia dla czci ruchomej:

Powka B
Powka ruchoma
Stempel
X
EMPIMETH Consult
2010
Rysunek 362: Forma wtryskowa
Cinienie wtrysku
Cinienie jest rdem siy, ktra pozwala przezwyciy opr stopu polimeru, pchajc tworzywo do
wypenienia i dopenienia kanaw formy. Jeli umiejscowi si pewn liczb czujnikw cinienia
wzdu drogi przepywu stopionego polimeru, to rozkad cinienia w stopionym polimerze moe by
uzyskany tak jak to schematycznie przedstawiono na poniszym Rysunku 363.
Rysunek 363: Spadek cinienia wzdu ukadu wlewowego i gniazda formujcego

(sprue wlewek, runner kana dolotowy, gate przewka)
X
EMPIMETH Consult
2010
Cinienie czoa strugi pyncego stopu

Czoo pyncego tworzywa przemieszcza si z obszarw od duego cinienia do obszarw
mniejszego cinienia, analogiczne do wody, pyncej z wyszych do niszych wzniesie. Podczas
fazy wtrysku, w dyszy wtryskowej cinienie wzrasta do wartoci, ktra pozwala na pokonanie
oporw pynicia stopu polimerowego. Cinienie zmniejsza si wzdu drogi pynicia a do czoa
strugi pyncego polimeru, w ktrej osiga warto cinienia atmosferycznego, o ile gniazdo
formujce jest odpowietrzane. Generalnie, wikszy spadek cinienia zwizany jest z oporem
pynicia stopu, ktry z kolei jest funkcj geometrii formy i lepkoci stopu. Lepko polimeru jest
czsto okrelana na podstawie wskanika szybkoci pynicia MFR. Jednake, nie jest on dobrym
miernikiem zachowania tworzywa w fazie wypeniania. Wraz ze wzrostem dugoci pynicia
zwiksza si cinienie wlotowe polimeru, wymagane dla osignicia podanego wydatku
przepywu stopu.
Czynniki wpywajce na niezbdne cinienie wtrysku

Ponisze schematy ilustruj konstrukcyjne i przetwrcze czynniki, ktre wpywaj na wymagane
cinienie wtrysku.
Tabela 59: Czynniki wpywajce na cinienie wtrysku
X
EMPIMETH Consult
2010
Pynicie stopionego tworzywa

Fazy formowania wtryskowego
Etapy formowania wpywajce na cykl wtryskiwania tworzyw sztucznych z punktu widzenia
molekularnego, zostay przedstawione poniej:
Faza wypeniania
W pocztkowej fazie, gdy tworzywo wpywa do formy, wypenianie odbywa si pod kontrol
prdkoci. Etap ten stanowi wikszo skoku limaka podczas caego cyklu wtryskowego, jak to
X
EMPIMETH Consult
2010
przedstawiono na Rysunku 364. Faza wypeniania koczy si, gdy objto gniazda formujcego jest
prawie wypeniona. Podczas napeniania, materia wchodzi do gniazda formujcego, przylega do
ciany gniazda, i zestala si. Polimer wypenia wwczas gniazdo przepywem fontannowym, w
efekcie czego moe by generowana znaczna ilo ciepa.
Faza sprania
Kiedy gniazdo formy jest wypenione, limak wtryskarki przesuwa si do przodu pod kontrol
przyoonego cinienia hydraulicznego. limak nadal moe przesuwa si do przodu przez pewien
czas, ze wzgldu na ciliwo tworzyw polimerowych. Faza sprania koczy si, gdy osignite
zostaje maksymalne cinienie, pojawiajce si na kocu wypeniania formy. Pynicie polimeru jest
bardzo podobne do fazy wypeniania, z wyjtkiem obszarw, w ktrych warstwa zestalonego
tworzywa szybko ronie a natenie przepywu znacznie si zmniejsza.
Faza kompensacji
Przyoone cinienie hydrauliczne powoduje, ze limak wtryskarki kontynuuje swj ruch do przodu.
Dodatkowa porcja tworzywa jest wtaczana do formy dla skompensowania duej rnicy objtoci,
ktra wystpuje pomidzy stopionym polimerem w temperaturze pynicia (topnienia), a staym
polimerem w temperaturze pokojowej. Pynicie w fazie docisku moe by bardzo niestabilne ze
wzgldu na niestabilno temperatury. Moe to doprowadzi do utworzenia silnie zorientowanych
obszarw wypraski, prowadzcego do jej odksztace.
Rysunek 364: Fazy formowania wtryskowego
X
EMPIMETH Consult
2010
Pynicie fontannowe
Pojcie to najlepiej oddaje sposb, w jaki tworzywo wypenia form. Tworzywo polimerowe w
centralnej czci przekroju (w rdzeniu) porusza si z najwiksz prdkoci. Gdy czsteczka w rodku
przekroju dotrze do czoa strugi, poda jej czoem stopu w kierunku ciany formy i przylega si do
niej, schadzajc si i ksztatujc zestalon warstw (Rysunek 365). Pierwsze czstki tworzywa,
wtrynite do gniazda formy, tworz wic zewntrzn warstw ksztatki, a dalsze - formuj jej rdze.
Oprogramowanie Autodesk Moldflow Insight zakada, e cay proces wypeniania polega na
pyniciu fontannowym. Przez krtki okres czasu, w pobliu wadliwie zaprojektowanych przewek,
moe nie wystpowa przepyw fontannowy. Takie pynicie nie moe by poprawnie analizowane
z zastosowaniem modeli Midplane, Dual Domain ani 3D.
Rysunek 365: Pynicie fontannowe
Przepyw w przekroju poprzecznym i orientacja makroczsteczek

Podczas wypeniania gniazda formujcego wystpuj znaczce rnice orientacji czsteczek,
naprenia cinajcego i szybkoci cinania wzdu przekroju rdzenia wyrobu. Szybko cinania
okrela, jak szybko jedna warstwa monoczsteczkowa przesuwa si wzgldem ssiedniej, czyli
definiuje gradient prdkoci po gruboci (rednicy) kanau, i jest mierzona w jednostkach 1/s (s -1).
Naprenie cinajce jest si dziaajc na powierzchni (styczn do kierunku pynicia), i
wyraane jest w jednostkach MPa lub psi. Wypeniajc ksztatk sposobem fontannowym,
makroczsteczki w osi przekroju poprzecznego (w rdzeniu) przemieszczaj si z du, ale stosunkowo
jednakow prdkoci, jak to przedstawiono na Rysunku 366. Dlatego te naprenia cinajce s w
tym obszarze niskie, std i warto siy rozcigajcej makroczsteczki jest bardzo maa. W pobliu
warstwy zestalonej prdko cinania jest maa, a gradient prdkoci jest znaczny, czyli panuje
wysokie naprenia styczne. To powoduje, e na makroczsteczki dziaaj due naprenia
cinania, co wywouje ich rozciganie i ustawianie si w kierunku pynicia. Na Rysunku 367
przedstawiono rozkad napre stycznych (cinajcych) w przekroju kanau. Szybko cinania w
warstwie zestalonej wynosi 0 s-1, za maksymaln sw warto osiga w samym centrum przekroju.
Rysunek 366: Rozkad prdkoci pynicia w przekroju poprzecznym kanau
X
EMPIMETH Consult
2010
Rysunek 367: Szybko cinania wzdu przekroju poprzecznego kanau
Wymiana ciepa w przekroju poprzecznym

Ze wzgldu na due szybkoci cinajce, ktre wystpuj tu obok warstwy zakrzepej, wystpuje
znaczce generowanie ciepa wewntrz przekroju poprzecznego. Przez centrum (rdze) kanau
dostarczane jest wiee, gorce tworzywo z cylindra wtryskarki. Temperatura formy jest stosunkowo
niska w porwnaniu z temperatur tworzywa (stopu). Kiedy tworzywo sztuczne wpywa do formy i
zderza si ze ciank formy, przylega do niej, ochadza si i zestala (patrz Rysunek 368). Grubo
warstwy zakrzepej szybko si ustala, o ile wydatek przepywu jest stay. Podczas wypeniania,
wikszo ciepa przepywa z obszarw o duych szybkociach cinania (z rejonu warstwy zakrzepej,
do zimnej formy). Ilo ciepa oddana do formy powinna by idealnie rwna ciepu
wygenerowanemu w wyniku cinania. W tych warunkach wikszo przekroju poprzecznego ma
rwnomiern temperatur, co sprzyja rwnomiernemu dopakowaniu. Stao rozkadu temperatury
w trakcie wypeniania jest zatem podstawow wytyczn podczas projektowania.
Rysunek 368: Wymiana ciepa w przekroju poprzecznym
Szybko wtrysku a grubo warstwy zestalonej

Szybko wtrysku ma znaczcy wpyw na grubo warstwy zakrzepej w trakcie wtryskiwania
tworzywa do gniazda formy. Ilo ciepa wytworzonego w wyniku cinania podczas wypeniania
gniazda jest uzaleniona od szybkoci wtrysku. Wiksza szybko wtrysku, lub krtszy czas wtrysku,
generuje w wyniku cinania wicej ciepa i tworzenie cieszej warstwy zestalonej. Mniejsza szybko
wtrysku, to grubsza warstwa zestalona. Jeli warstwa zestalona staje si grubsza, rzeczywisty kana
dostpny dla przepywu tworzywa zmniejsza si i tym samym wymagane jest wiksze cinienie
wtrysku dla danego natenia przepywu. Gdy jest odwrotnie warstwa zestalona staje si coraz
ciesza, jak przedstawiono to na Rysunku 369.
X
EMPIMETH Consult
2010
Rysunek 369: Wpyw szybkoci wtryskiwania na grubo warstwy zakrzepej

Wykres na Rysunku 370 poniej przedstawia czasy wtrysku w zakresie od 0,2 sekundy do 20,0 sekund
dla ksztatki o dugoci okoo 900 mm i nominalnej gruboci cianki 3,0 mm. Zastosowanym
tworzywem jest ABS, za na osi X naniesiono czas wtrysku, potrzebny do wypenienia ksztatki. Przy
bardzo krtkich czasach wtrysku cinienie potrzebne do wypenienia jest zdeterminowane przez
cinanie lub szybko wtrysku. Dla duszych czasw wtrysku cinienie si zmniejsza. Dla czasu wtrysku
okoo 5 s, cinienie zaczyna ponownie wzrasta, poniewa tworzywo obnia sw temperatur, a co
za tym idzie - lepko tworzywa wzrasta. Dla czasw >5 s wymiana ciepa mocniej wpywa na
wymagane cinienie, ni wydatek pynicia. Dla wszystkich tworzyw termoplastycznych i wszystkich
wyrobw zaleno ta zachowuje ksztat U. Ksztat ten (U) moe si minimalnie zmieni, a skala
czasu ulec zmianie, ale krzywa zalenoci cinienia od czasu bdzie zawsze wykazywaa ten sam
ksztat U. Grna granica jest rwna temperaturze stopu wprowadzanego do gniazda, a dolna
granica wyznaczona jest przez dopuszczalny, 20 0C spadek temperatury w wyprasce.
Rysunek 370: Wykres zalenoci cinienia wtrysku i temperatury stopu od czasu wtrysku
Cinienie Objto Temperatura (wykres pvT)

Dane pvT wykorzystywane s przy modelowaniu ciliwoci tworzyw. Informacje te s niezbdne do
modelowania fazy dopakowania, a take wane do wypeniania. Poniszy wykres na Rysunku 371
przedstawia zaleno pvT zarwno dla amorficznego, jak i czciowo krystalicznego tworzywa. W
obu przypadkach podstawowy charakter zalenoci jest taki sam: gdy tworzywo ochadza si i gdy
cinienie wzrasta, objto waciwa zmniejsza si, a gsto ronie. Nawet podczas fazy
wypeniania, stop jest sprany podczas pynicia tworzywa. Rnica pomidzy krzywymi
wystpujca na wykresie dla tworzywa czciowo krystalicznego to skokowa zmiana (siodo)
objtoci waciwej. Podczas formowania si struktury krystalicznej, wystpuje szybkie zmniejszenie
(redukcja) objtoci waciwej tworzywa (wzrost jego gstoci).
X
EMPIMETH Consult
2010
Rysunek 371: Wykresy pvT dla tworzywa amorficznego i czciowo krystalicznego
X
EMPIMETH Consult
2010
Skurcz tworzywa
Zjawisko skurczu tworzyw termoplastycznych jest do skomplikowane. Oglnie rzecz biorc, dla
nienapenionych tworzyw wikszy skurcz wystpuje wzdu kierunku przepywu tworzywa ni w
kierunku poprzecznym. Dla tworzyw z dodatkiem wkna szklanego, tendencja jest odwrotna i
wikszy skurcz wystpuje w kierunku poprzecznym do przepywu. Na Rysunku 372, obie wypraski byy
wtrynite w ten sam sposb, z t sam przewk umieszczon wzdu caej lewej krawdzi
ksztatki. Czci te zostay wykonane z tego samego tworzywa i w tych samych warunkach
przetwrczych. Rnica polegaa na tym, i dolna ksztatka poddana zostaa analizie przepywu
wkna z uwzgldnieniem orientacji wkien szklanych. Bez uwzgldnienia wpywu wkna
szklanego, wikszy skurcz wystpuje w kierunku rwnolegym do kierunku pynicia. Po
uwzgldnieniu wpywu wkien szklanych, uzyskano znacznie mniejszy skurcz. Skurcz prostopady do
przepywu jest mniejszy ni skurcz rwnolegy do kierunku przepywu tworzywa. Zastosowane
parametry przetwrcze jak rwnie rodzaj uytego polimeru maj tu znaczcy wpyw,. W analizie
odksztace wykorzystywane s dane z analizy wypeniania i dopakowania tak, aby uwzgldni
dokadne wartoci skurczu.
Rysunek 372: Skurcz pytki analiza z uwzgldnieniem orientacji wkna i bez

uwzgldnienia orientacji
X
EMPIMETH Consult
2010
Podsumowanie Rozdziau
Wtryskarki skadaj si z 4 gwnych elementw, m.in.:
Zasobnik (lej zasypowy).
Cylinder i limak.
Ukad hydrauliczny.
Ukad zamykania.
Proces wtryskiwania skada si z 4 gwnych elementw tworzcych cykl, tj.:
Czas wtrysku.
Czas docisku.
Czas chodzenia.
Czas otwarcia formy.
Czas chodzenia formy jest zazwyczaj najduszym etapem caego czasu cyklu, a czas wtrysku zwykle
ma najwikszy wpyw na jako wyrobu. Forma wtryskowa skada si z 2 gwnych elementw: czci
nieruchomej i czci ruchomej. Wtryskarka z jednostk hydrauliczn wytwarza cinienie, ktre jest
niezbdne w czasie wypeniania i docisku. Cinienie powoduje przesuwanie si czoa pyncego
tworzywa. Nastpujce parametry wpywaj na zalecane cinienie:
Grubo wypraski.
Wielko powierzchni wypraski.
Droga pynicia.
Rozmiar przewki.
rednica kanau dopywowego.
Temperatura formy.
Temperatura stopu.
Prdko przesuwu limaka (czas wtrysku).
Wskanik szybkoci pynicia.
Cinienie wytworzone przez wtryskark wpywa na polimer. Sterowanie procesem odbywa si
porednio poprzez ustawienia maszyny. To co si dzieje z tworzywem w formie mona podzieli na
fazy formowania, ktre obejmuj:
Faza wtrysku prdko wtrysku kontrolowana jest w caej objtoci gniazda formy.
Faza sprania wytworzenie cinienia w formie do wartoci maksymalnej.
Faza dopakowania dalsze stosowanie cinienia by wyrwna skurcz termiczny.
Zachowanie formowanych wtryskowo tworzyw ma nastpujce cechy:
Przepyw fontannowy pierwsze partie tworzywa formuj warstw wierzchni (naskrek), za
ostatnie porcje tworzywa tworz rdze.
Orientacja makroczsteczek ze wzgldu na przepyw fontannowy, najwikszy stopie
orientacji czsteczek i najwiksza szybko cinania wystpuje tu przy warstwie zestalonej,
za bardzo mae s w osi przekroju kanau.
Wymiana ciepa dua warto szybkoci cinania wewntrz warstwy zestalonej generuje w
wyniku cinania ciepo. Najwicej tego ciepa jest przekazywane do cianki formy podczas
wypeniania. Naley zachowa rwnowag pomidzy wytworzonym w wyniku cinania
ciepem cinania a ciepem przekazywanym do cianki formy.
Szybko wtrysku a grubo warstwy zakrzepej przy wikszej szybkoci wtrysku wytwarza si
wicej ciepa w wyniku cinania, a co za tym idzie tworzy si ciesza warstwa zestalonego
tworzywa.
Cinienie Objto Temperatura (wykres pvT) wykres pvT tworzywa okrela jaka jest jego
ciliwo. Ma to istotny wpyw na faz docisku wypraski.
Skurcz nienapenione tworzywa wykazuj zwykle wikszy skurcz rwnolegy do kierunku
przepywu. Tworzywa napenione wknem maj mniejsz tendencj do kurczenia si ni
nienapenione, ale skurcz w kierunku prostopadym do kierunku pynicia jest wikszy.
X
EMPIMETH Consult
2010

3695 - Autodesk Moldflow Insight Standard 1-PL-DeMO

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

3695 - Autodesk Moldflow Insight Standard 1-PL-DeMO

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Autodesk Moldflow

ul. Megiewska 7/9

2009 Autodesk, Inc. All rights reserved.

Sowo o niniejszym podrczniku

Teoria, pojcia i zaoenia

Przegld zagadnie .................................................................................................................. 181

Interpretacja wynikw analiz Moldflow ...................................................................................... 223

Dane wejciowe analizy pynicia ............................................................................................. 324

Import modelu CAD ........................................................................................................... ............ 414

Szybko wtrysku a grubo warstwy zestalonej ...................................................................... 445

Teoria, pojcia i zaoenia ....................................................................................................... 470

Dodatek I.................................................................................................................... ................. 528

Teoria, pojcia i zaoenia

Rysunek 265: Schemat blokowy procesu optymalizacji pynicia

Wymiarowanie i balansowanie ukadu dolotowego

Tabela 41: Definicje zwizane z dopakowaniem

Wielko cinienia, aplikowanego po przeczeniu kontroli wtrysku z

Packing Time (czas

Czas aplikowania cinienia po przeczeniu kontroli wtrysku V/P

Hold Pressure (cinienie

Czsto uywane zamiennie z cinieniem dopakowania. Moe te odnosi

Hold Time (czas

Czas aplikowania cinienia docisku

Cooling Time (czas

Jest to czas po fazie dopakowania, gdy cinienie w dyszy maszyny wynosi

Dane wejciowe analizy dopakowania

Rysunek 267: Profil blokowy w tablicy wartoci cinienia w czasie dopakowania

Tabela ba Rysunku 268 definiuje natomiast opadajcy profil cinienia:

Rysunek 268: Opadajcy profil cinienia

Czas reakcji hydrauliki wtryskarki

Rysunek 270: Czas reakcji hydrauliki maszyny w bazie danych wtryskarek

Rysunek 271: Wpyw czasu reakcji hydraulicznej na profil cinienia dopakowania

Metody profilowania cinienia

zamiast wprowadza warto liczbow, okrela si procent cinienia wypenienia.

Packing pressure vs time

Jest to metoda, przedstawiona wyej na Rysunkach 267-269

Hydraulic pressure vs. time

Cinienie hydrauliczne na wtryskarce zostanie przeoone na warunki panujce w jej

% Maximum machine pressure vs. Time

Okrelanie cinienia jako procent cinienia maksymalnego wtryskarki jest metod

Rysunek 272: Metody okrelania czasu chodzenia w ustawieniach analizy dopakowania

Okrelanie cinienia dopakowania

Pmax = (F/A) x 100 x 0.8, gdzie:

= sia zwarcia maszyny (w tonach)

= cakowita powierzchnia rzutu formy na paszczyzn XY (w cm 2)

100 = wspczynnik konwersji jednostek

Ustalanie czasu dopakowania

Najlepszym sposobem znalezienia rzeczywistego momentu zakrzepnicia przewki

Wykonywanie analizy dopakowania

Punkt przeczenia sterowania V/P

Tylko z profilem absolutnej prdkoci limaka

Injection pressure (cinienie wtrysku)

stosowan metod jest % wypenionej objtoci, jeeli automatyczne

wyznaczenie nie jest uyte

Kontrola dopakowania / docisku

Wyniki analizy dopakowania dla modeli Midplane i Dual Domain

Rysunek 273: Wizualizacje skurczu objtociowego

Frozen layer fraction (udzia warstwy zakrzepej)

Rysunek 275: Wykresy cinienia typu XY

Wyniki analizy dopakowania dla modeli 3D

Cieniowana wizualizacja z paszczyzn tnc

Dla pokazania rezultatu w przekroju, uy te mona wykresu prbkowanego XY.

Pojedynczy kontur, animowany w zakresie wartoci rezultatu