Podstawowe zagrożenia

medyczno-weterynaryjne w
paszach

Prowadzący
Prof. dr hab. Andrzej Rutkowski
 Antybiotyki
• Antybiotyki to substancje wytwarzane przez
żywe organizmy lub uzyskane na drodze
syntezy chemicznej, mające w małych
stężeniach właściwości hamowania rozwoju
drobnoustrojów.

•Aktualnie
•Flavofosfolipol (Flavomycyna, Bambermycyna)
•Avilamycyna (Maxus)
•Moensin sodu (Elancoban)
•Salinomycyna (Sacox)
 Ewolucja zasad stosowania

Do lat 60.

Te same grupy używane były w celach terapeutycznych oraz
profilaktycznych

Komisja Swann’a (1969)
wprowadzenie podziału na:

antybiotyki stosowane w lecznictwie ludzi

Antybiotyki stosowane w chowie zwierząt

antybiotyki paszowe

antybiotyki weterynaryjne
 antybiotyki paszowe

•Działają na poziomie przewodu pokarmowego nie wnikają do

tkanek

antybiotyki weterynaryjne
•By były skuteczne w obrębie całego organizmu muszą być
wchłaniane, wnikać do tkanek i pozostawać tam jak najdłużej
(okresy karencji !!!)

okres karencji - minimalny czas, jaki
powinien upłynąć od dnia zakończenia
karmienia zwierząt paszami zawierającymi
określone dodatki paszowe do dnia uboju
tych zwierząt lub wytworzenia środków
spożywczych pochodzenia zwierzęcego o
wymaganych cechach jakościowych,

Obecnie podział ten istnieje nadal, jednak
ostanie lata wniosły wiele obostrzeń w
stosowaniu antybiotykowych promotorów
wzrostu (AGP)

W roku 1997 Unia Europejska wprowadziła

zakaz stosowania avoparcyny ( oporność na
vancomycynę ???
W 1998 roku listę tę UE rozszerzyła o
virginiamycynę.

w 2006 roku na terenie UE ma zostać

wprowadzony całkowity zakaz stosowania
antybiotykowych promotorów wzrostu.
 Podstawowe korzyści
wynikające ze stosowania AGP
Efekt Efekt Efekt
fizjologiczny żywieniowy metaboliczny
Pasaż Retencja Produkcja
energii amoniaku
jelitowy
Grubość Straty jelitowe Produkcja
energii toksycznych
ścianki jelita amin
Długość Retencja azotu Produkcja α-
jelita toksyn

wchłanialności Oksydacja
Masa jelit aminokwasów kwasów
tłuszczowych
Pojemność Absorpcja Wydalony
witamin tłuszcz
absorpcyjna jelit

Wilgotność Synteza Synteza

witamin protein w
odchodów
wątrobie
Stres Absorpcja Ureaza
mikro i makro
elementów jelitowa

Pobranie Absorpcja Fosfataza

tłuszczy jelitowa
paszy
 Zagrożenia

Antybiotykooporność

W wyższych stężeniach są
toksyczne
 Antybiotykooporność

wiele mechanizmów, dzięki którym
drobnoustroje unikają działania antybiotyków

Enzymy bakteryjne mogą unieczynniać lub modyfikować antybiotyk przed

lub po wniknięciu do komórki.

Ściana komórkowa bakterii może stać się mniej przepuszczalna dla

antybiotyków.

Cel antybiotyku (bakteryjny kwas nukleinowy lub białko ) może zostać

zmodyfikowany w taki sposób, że antybiotyk nie jest wstanie się z nim
powiązać.
Mechanizmy przekazywania antybiotykooporności
Mechanizmy antybiotykooporności

Wg. CDC (Centrum Zwalczania Chorób Zakaźnych) z
Atlanty, tylko 0.2% Pneumococcus sp. wyizolowanych
z organizmów ludzkich w latach 1979-87 było
opornych na penicylinę.

Jednak w 1994 roku liczba ta wzrosła aż do 6.6%

(CDC 1994).
Wiele mikroorganizmów charakterystycznych dla
zwierząt jest przenoszone na ludzi poprzez
łańcuch pokarmowy
•mikroorganizmy te mogą posiadać gen oporności, a także
przekazywać go mikroflorze człowieka

Campylobacter jejuni

Salmonella thypimurium

Escherichia coli

Staphylococcus aureus

Serpulina hyodysenteriae
 Maksymalne dozwolone dawki wybranych AGP

antybiotyk Gatunek Dozwolona

zwierzęcia dawka jako AGP
mg/kg paszy
Avilamycyna Drób 2,5-10
(Maxus)
Trzoda chlewna 10-40

Flavofosfolipol Drób 1-20

(Flawomycyna)
Trzoda chlewna 1-25
 Interakcje między antybiotykowymi
stymulatorami wzrostu a substancjami
terapeutycznymi

Brak danych na temat prawdopodobnych
interakcji

Możliwe jest iż zaistniałe interakcje są

niezauważane ze względu na wielka skale użycia
AGP
 KOKCYDIOSTATYKI
Kokcydioza – jest to pasożytnicza choroba wywołana
przez kokcydia. Są to pierwotniaki z rodzaju Eimeria
namnażające się oraz bytujące w nabłonku jelita

 Kokcydia: Eimeria tenella, E. necatrix, E.

brunetti, E.acervulina, E. Maxima
•Kokcydiostatyki chemiczne:Amprol plus,
Arprocox, Clinacox, Cycostat, Lerbek

•Kokcydiostatyki jonoforowe są produktami

metabolicznymi Streptomyces sp. Actinomadura
sp

•Kokcydiostatyki jonoforowe:Avatec, Cygro,

Elancoban, Monteban, Sacox, Lasalocyd,
Maduramycyna, Monenzyna, Narazyna,
Salinomycyna
 Wybrane kokcydiostatyki zatwierdzone przez UE

kokcydiostatyk Zawartość w Stosowany u: Karencja [dni]

paszy mg/kg

Salinomycyna 50-70 Kurczęta rzeźne 5

Narazyna 60-70 Kurczęta rzeźne 5

Maduramycyna 5 Kurczęta rzeźne 5

Monenzyna 100-125 Kurczęta rzeźne, 3

odchów niosek,
indyki

Lasalocyd 75-125 Kurczęta rzeźne, 5

odchów niosek,
indyki
 Kokcydiostatyki jonoforowe –
zasada działania
 Ułatwiają transport K+, Na+, Ca2+ i Mg2+
do wnętrza komórki pierwotniaka co
powoduje zmianę równowagi osmotycznej
wewnątrz komórki

 Kokcydiostatyki są skuteczne przeciw

wszystkim forma płciowym Eimeria sp.
 Zagrożenia

Oporność na
kokcydiostatyki
(antybiotyki)

W wyższych stężeniach są
toksyczne
Poziomy toksyczności dla monenzyny, lasalocydu
mg/kg masy ciała
Gatunek Monenzyna Lasalocyd
LD50 LD50
Kurczęta 200 72

Trzoda 16-17 lub 50 Brak danych

króliki 40 40

bydło 22-80 Brak danych

Toksyczność kokcydiostatyków na
przykładzie drobiu
• Zatrucie kokcydiostatykami jonoforowymi
objawia się:
– Spadek spożycia paszy
– Depresja wzrostu
– Biegunka
– Wychudzenie
– Senność
– Brak koordynacji ruchowej

U indyków podawanie narazyna czy
salinomycyny jest niedozwolone, powoduje
silne zatrucia kończące się często upadkami

Maduramycyna i monenzyna sa znacznie

lepiej tolerowane przez indyki
 Kokcydiostatyki chemiczne –
zasada działania
• Najprawdopodobniej utrudniają transport
elektronów w cytochromie
mitochondrialnym

?
 Oporność na kokcydiostatyki

Wśród kokcydiów są szczepy oporne na
każdy antybiotyk jonoforowy

Sprzeczne wyniki dotyczące badan nad

przekazywaniem oporności (oporność
krzyżowa)
Interakcje między kokcydiostatykani
a innymi substancjami medycznymi

•Mechanizm interakcji między antybiotykami jonoforami a innymi

substancjami medycznymi nie jest do końca poznany

•Tiamulina podawana zwierzętom powodowała obniżenie

wydalania monoenzyny przez wątrobę co prowadziło do zatrucia

•Monenzyna, narasyna oraz salinomycyna mogą wchodzić w

reakcją z antybitykami takimi ja chloramfenikol, erytromycyna
oraz oleandomycyna oraz wieloma innymi
Dziękuje za uwagę