You are on page 1of 28

padziernik 2011

(numer 10/ 2011)

NIERUCHOMOCI GIEDA FINANSE

Oto padziernikowy numer naszego miesicznika. Dominuj w nim moe bardziej nawet ni zwykle zagadnienia wywiedzione z naszej praktyki doradczej. Przez co chcemy powiedzie, e informacje o globalnym kryzysie s - przynajmniej z naszej perspektywy patrzc mocno przesadzone. Przy okazji zawiadamiamy naszych P Czytel.T. nikw, e na dniach, czyli konkretnie w dniu 19 padziernika, wydawnictwo Lexis Nexisa opublikuje ksik autorstwa Karoliny Kocemba, Dominiki Latawiec-Chara oraz Michaa Tomczaka pt. Due diligence. Ksika dostpna bdzie w sprzeday od 26 padziernika. Ksika ta to take wynik rozwizywania przez nas praktycznych problemw prawnych. Czy prawo w ogle miaoby sens bez praktyki?
Pomimo najcilej praktycznego nastawienia teksty zamieszczone w Res in Commercio nie s opiniami prawnymi, ktre mogyby by zastosowane wprost i bez dodatkowej weryfikacji stanu faktycznego, za pogldy wyraane na amach miesicznika stanowi jedynie stanowisko ich autorw.

Spis treci:
Z wniosku mniejszoci
Karolina Muskaa

Zastaw na znaku
Wioletta Januszczyk

10

Gosy we wsplnocie
Karina Pcherz

14

Uytkownik wieczysty i ksiga wieczysta


Joanna Ostojska

17

Przeksztacenie spek. Cz sma


Mianowska, Joanna Ostojska, Jakub Salwa, Micha Tomczak.

22

Katarzyna Bielat, Wioletta Januszczyk, Dominika Latawiec - Chara, Marta

Streszczenia tekstw Summary

27 28

N O T I T I A
WIADOMOCI

Wtpliwoci pozostan

GIEDA I FINANSE
LEGISLACJA
Uchwalona przez Sejm w dniu 16 wrzenia 2011 roku ustawa o redukcji niektrych obowizkw obywateli i przedsibiorcw (numer druku 4461) przewiduje nowe rozwizanie suce wyjanianiu kwestii z zakresu prawa podatkowego, ktre byy dotychczas rozstrzygane niejednolicie. Ma ni by nowa posta tzw. interpretacji oglnej wydawanej przez ministra waciwego do spraw finansw publicznych. W przeciwiestwie do aktualnego stanu rzeczy, w ktrym minister moe wyda tak interpretacj jedynie z urzdu, ustawa daje podatnikowi moliwo zoenia wniosku o jej wydanie.Niestety, wtpliwoci budzi, czy instytucja ta kiedykolwiek znajdzie rzeczywiste zastosowanie. Ustawodawca wymaga bowiem wskazania we wniosku niejednolitego stosowania przepisw prawa podatkowego w takich samych stanach faktycznych lub zdarzeniach przyszych, oraz w takich samych stanach prawnych. Ministerstwo Finansw przyjmuje, e uyte w ustawie sformuowania takie same naley rozumie jako identyczne, nie za analogiczne czy podobne. Jako e nie sposb odnale dwch rozstrzygni indywidualnych wydanych w okolicznociach identycznych, przepis moe okaza si martwy. Praktycy podkrelaj tymczasem, e przepis powinien by interpretowany funkcjonalnie. Wedug tego rozumienia takie same stany faktyczne nie musz by identyczne w caej rozcigoci, a jedynie nie mog zawiera rozbienoci co do elementw istotnych z punktu widzenia interpretacji.

Ruszy e-sd dla bankw


To kolejny etap informatyzacji postpowania cywilnego. W Elblgu powstanie elektroniczny sd, ktry uatwi bankom egzekucj pienidzy od dunikw. Bdzie nadawa klauzule wykonalnoci bankowym tytuom egzekucyjnym. Powstanie on w miejsce wydziau, ktry dotychczas zajmowa si wprowadzaniem papierowych ksig wieczystych do Internetu. Pocztek dziaania e-sdu przewidziany jest w momencie zakoczenia prac zwizanych z digitalizacj ksig wieczystych, tj. za okoo dwa lata E-sd z Elblga bdzie drugim, po sdzie w Lublinie (przeznaczonym do rozpoznawania spraw w elektronicznym postpowaniu upominawczym), sdem elektronicznym w Polsce. Niemniej bdzie on przeznaczony wycznie dla bankw. Powstanie nowego e-sdu ma zwizek z planami informatyzacji procesu egzekucji i wystawiania bankowego tytuu egzekucyjnego. Projekt nowelizacji kodeksu postpowania cywilnego wprowadza do naszego prawa elektroniczny bankowy tytu egzekucyjny (e-BTE) oraz elektroniczn procedur zajcia rachunku bankowego przez komornika. Prace nad tym projektem utkny w fazie uzgodnie. Wedug obietnic Ministerstwa Sprawiedliwoci prace nad wprowadzeniem e-BTE zostan wznowione przez nowy rzd tak szybko jak tylko bdzie to moliwe Istot nowelizacji ma by zinformatyzowanie caego procesu nadawania klauzuli wykonalnoci BTE. Oznacza to, e wniosek o nadanie klauzuli wykonalnoci, bankowy tytu egzekucyjny, owiadczenie dunika o poddaniu si egzekucji oraz inne zaczniki do wniosku bd skadane przez bank w postaci elektronicznej.

nowe porozumienie zmniejsza atrakcyjno inwestycyjn tamtejszego rynku. Na zmianie dotychczas obowizujcej umowy zaleao przede wszystkim rzdowi polskiemu. Chodzio o usunicie zapisw zachcajcych do zakadania fikcyjnych spek za granic. Protok przewiduje zatem midzy innymi nastpujce zmiany: 1. beneficjenci dywidendy spki cypryjskiej zapac 19 proc. podatku, a nie, jak dotychczas, 9 proc. 2. odebranie przywilejw menederw spek, niebdcych rezydentami na Cyprze. Obecnie nie pobiera si podatku od ich wynagrodze na Cyprze, za w Polsce stosuje si wyczenia z umowy o unikaniu podwjnego opodatkowania. Mimo powyszych modyfikacji Cypr pozostanie atrakcyjnym kierunkiem z punktu widzenia optymalizacji podatkowej. Sam protok przewiduje alternatywne rozwizania, w tym moliwo wykorzystania spki o charakterze prywatnego funduszu inwestycyjnego.

ORZECZNICTWO

Opodatkowanie poyczki zalene od miejsca zawarcia umowy


Zgodnie z orzeczeniem wydanym przez Wojewdzki Sd Administracyjny w Poznaniu (sygnatura akt I SA/Po 369/11), jeeli pienidze bdce przedmiotem umowy poyczki znajduj si za granic, to nie s objte polskim podatkiem od czynnoci cywilnoprawnych. Powysze orzeczenie zapado na tle nastpujcego stanu faktycznego: rodzestwo (brat i siostra) zawarli telefonicznie umow poyczki. Przedmiotem umowy byo 16 tysicy dolarw amerykaskich, ktre miay zosta przeznaczone na zakup specjalistycznego krzesa kupionego za granic. Tak si jednak nie stao, a brat przywiz pienidze do Polski i przeznaczy je na inny cel. Zgodnie z twierdzeniem sdu, art. 1 ust. 1 pkt 1b ustawy z 9 wrzenia 2000 roku o podatku od czynnoci cywilnoprawnych stanowi, e podatkowi temu podlegaj umowy poyczki pienidzy, jeeli s to pienidze wykorzystywane na terytorium RP lub te pienidze wykorzystywane za

Zmiany umowy z Cyprem


Wynegocjowany w maju 2011 roku protok zmieniajcy umow z Cyprem o unikaniu podwjnego opodatkowania miaby, wedug zapowiedzi Ministerstwa Finansw, wej w ycie 1 stycznia 2012 roku. W zgodnej opinii ekspertw realnym terminem jest jednak dopiero pocztek roku 2013, ze wzgldu na konieczno przeprowadzenia procesw ratyfikacyjnych w obu pastwach. Na szybkim tempie wprowadzenia zmian nie zaley stronie cypryjskiej, poniewa

RES IN COMMERCIO

PADZIERNIK 2011

N O T I T I A
WIADOMOCI

granic, gdy nabywca ma miejsce zamieszkania w Polsce i dana umowa zostaa zawarta na terytorium RP . Sd musia wic rozstrzygn, czy rodzestwo zawaro umow darowizny, czy umow poyczki. Organy podatkowe przyjy, e bya to umowa poyczki zawarta i wykonana w Polsce. Sd nie podzieli powyszego pogldu i wskaza, e sposb przeniesienia wasnoci przedmiotu poyczki, czyli pienidzy, moe by rny: przez wrczenie, wiadczenie osobie trzeciej i w innych formach. Nawet jeli w umowie poyczki nie zosta okrelony termin jej zwrotu, oprocentowania czy te zabezpieczenia jej spaty, nie czyni tej umowy niewan ani te nie kwalifikuje jej do innego rodzaju czynnoci cywilnoprawnych, np. jako umowy darowizny. Sd ponadto orzek, e w przypadku zawarcia umowy poyczki pienidzy nie jest wane, na jaki cel oraz w ktrym kraju je wydatkowano. Istotne jest to, gdzie w momencie zawarcia umowy poyczki znajdoway si pienidze. Jeeli znajdoway si za granic, to obowizek podatkowy z tytuu umowy poyczki nie powstaje na gruncie prawa polskiego, a poyczkobiorca nie musi paci podatku od czynnoci cywilnoprawnych. Jeli jednak w chwili zawarcia umowy kwota poyczki znajdowaa si w Polsce, transakcja jest opodatkowana.

jewdzki Sd Administracyjny uznay, e stanowisko przedstawione przez podatnika jest nieprawidowe. Dochody uzyskiwane przez spk z zyskw z lokat bankowych oraz z obligacji nie s przychodem z dziaalnoci gospodarczej spki komandytowej, nawet jeli przedmiotem dziaalnoci spki jest dziaalno wspomagajca usugi finansowe oraz porednictwo finansowe. Przychd ten powinien zosta wykazany jako przychd z kapitaw pieninych. W efekcie przychd ten bdzie musia wykaza wsplnik spki komandytowej.

podatkowej nieruchomoci. Tak np., kiedy zmieni si waciciel nieruchomoci i zostanie to uwidocznione w ksidze wieczystej, wydzia wieczystoksigowy sdu rejonowego przekae informacj online do starostwa. Planowana data uruchomienia ZSIN to 2013 rok.

Notarialny rejestr testamentw


Od 5 padziernika br. kady, kto sporzdzi testament wasnorczny lub notarialny, bdzie mg zarejestrowa go w elektronicznej bazie prowadzonej przez notariuszy. Z inicjatyw utworzenia rejestru testamentw wystpi samorzd notariuszy. Pki co bdzie on mia wycznie charakter informacyjny. Umoliwi to bliskim zmarego sprawdzenie czy ten pozostawi testament. W rejestrze nie bdzie ujawniona tre testamentu, a jedynie fakt jego sporzdzenia. Zarejestrowanie testamentu w rejestrze, jako uprawnienie testatora nie bdzie miao wpywu na wano testamentu. Tym samym, nadal bdzie mona sporzdza testamenty w innych formach, przewidzianych przez prawo i ich nie rejestrowa. Ponadto, testator bdzie mg w kadej chwili zada wykrelenia z rejestru informacji o rejestrze. Co wicej, dopty, dopki yje osoba, ktra sporzdzia i zarejestrowaa testament, nikt nie bdzie mg uzyska informacji o istnieniu testamentu w testamencie. Z samej idei wynika, e gwnie rejestrowane bd testamenty notarialne. Istnieje take moliwo zarejestrowania testamentu wasnorcznego, jednak pod warunkiem zoenia go do depozytu notarialnego. Wprowadzenie testamentu do rejestru z technicznego punktu widzenia nie bdzie skomplikowane. Wystarczy, e przy sporzdzaniu testamentu notarialnego testator wyrazi na to zgod. Notariusz za pomoc bezpiecznego podpisu elektronicznego wprowadzi t informacj do rejestru. Wprowadzenie rejestru testamentw zwikszy bezpieczestwo przy przekazaniu ostatniej woli. Zmniejszy to bowiem liczb przypadkw, w ktrych wiadomo istnienia testamentu maj tylko niektrzy ze spadkobiercw, a jego tre nie jest dla nich korzystna. Zdarza si, e taki testament nigdy nie ujrzy wiata dziennego, a dziedziczenie majtku po zmarym odbywa si w sprzecznoci z jego ostatni wol w drodze dziedziczenia ustawowego.

NIERUCHOMOCI I INWESTYCJE

LEGISLACJA

Dane o dziakach online


Rada Ministrw przygotowaa projekt rozporzdzenia w sprawie zintegrowanego systemu informacji o nieruchomociach (ZSIN), ktrego gwnym celem bdzie zapewnienie obywatelom, przedsibiorcom i administracji publicznej penej, aktualnej i wiarygodnej informacji o nieruchomociach oraz sprawnego przepywu danych midzy ewidencj gruntw i budynkw a systemem ksig wieczystych. Podstaw systemu bdzie stanowio centralne repozytorium, w ktrym bd przechowywane kopie zbiorw danych ewidencji gruntw i budynkw prowadzonej przez 378 orodkw dziaajcych przy starostwach. Bd z niego korzysta gwnie urzdy i instytucje, dla ktrych szczegowe lub zagregowane informacje o nieruchomociach s niezbdne w biecej dziaalnoci, takie jak Agencja Restrukturyzacji i Mienia Rolnego, Gwny Urzd Statystyczny. Centralne repozytorium bdzie take narzdziem dla organw nadzoru geodezyjnego i kartograficznego do monitoringu jakoci danych ewidencji gruntw i budynkw. Inn funkcj systemu bdzie zapewnienie przepywu dokumentw elektronicznych pomidzy ewidencj gruntw i budynkw a systemami ksig wieczystych i ewidencji

Odsetki z lokat nie s przychodem z dziaalnoci


Wojewdzki Sd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 30 sierpnia 2011 roku, wydanym w sprawie o sygnaturze akt III SA/Wa 3095/10, wskaza w jaki sposb kwalifikowa przychody osigane przez spk komandytow w postaci zyskw z lokat bankowych oraz obligacji. Orzeczenie zapado na tle nastpujcego stanu faktycznego: we wniosku o udzielenie indywidualnej interpretacji przepisw prawa podatkowego zwrcono si z pytaniem, czy zyski uzyskiwane przez spk komandytow z lokat bankowych oraz odsetki i dyskonto od obligacji bd stanowiy przychody z dziaalnoci gospodarczej. Podatnik pyta ponadto, czy jako komandytariusz bdzie mg zakwalifikowa je jako przychd z pozarolniczej dziaalnoci gospodarczej, proporcjonalnie do swojego uczestnictwa w zysku spki. Organ udzielajcy interpretacji oraz Wo-

RES IN COMMERCIO

PADZIERNIK 2011

N O T I T I A
WIADOMOCI

ORZECZNICTWO

Obowizkowy wykup
W ostatnich dniach Sd Najwyszy zaj si sytuacj, w ktrej wacicielem gruntu i budynku na nim wzniesionego s rne osoby. Rozstrzygn, e osoba, dla ktrej zosta wzniesiony obiekt, musi naby dziak pod nim zawsze kiedy budynek ma wiksz warto od ziemi (sygnatura akt: I CSK 721/10). Podstaw wyroku Sdu Najwyszego stanowi art. 231 Kodeksu cywilnego, ktry rozstrzyga co naley zrobi w sytuacji, kiedy inna osoba jest wacicielem lub samoistnym posiadaczem dziaki, a inna budynku. Zgodnie z paragrafem drugim tego przepisu waciciel gruntu, na ktrym wzniesiono budynek (lub inne urzdzenie) o wartoci przekraczajcej warto zajtej na ten cel dziaki, moe da, aby ten, kto wznis budynek lub inne urzdzenie, naby od niego wasno dziaki za odpowiednim wynagrodzeniem. Norma ta dy do realizacji oglnej zasady prawa cywilnego, zgodnie z ktr waciciel gruntu powinien by jednoczenie wacicielem budynkw, ktre si na nim znajduj. Sd Najwyszy opar swoje rozstrzygnicie na nastpujcym stanie faktycznym: Anna P . jest wacicielk dziaki na terenie warszawskiej dzielnicy Wawer o powierzchni ok. 3 tys. m2, na ktrej latach 80. Skarb Pastwa - po wszczciu procedury wywaszczeniowej - zbudowa lecznic kardiologiczn. Pod koniec lat 80. procedura wywaszczeniowa zostaa zawieszona, a w 2007 roku doszo do umorzenia caego postpowania z powodu zrealizowania celu wywaszczenia. Anna P . nie dostaa adnego odszkodowania dlatego zadaa, aby Skarb Pastwa naby grunt za 1,3 mln z. Sprawa trafia do sdu. Sdy Okrgowy i Apelacyjny, ktre zajmoway si t spraw, nakazay Skarbowi Pastwa wykupienie gruntu. Jak zauwayy, nie ma wtpliwoci, e cz dziaki jest zabudowana, a warto naniesie znacznie przekracza warto gruntu. Sd Najwyszy zauway, e Skarb Pastwa wybudowa budynek na dziace nalecej do Anny P dla suby . zdrowia i jego posiadania dawno si pozby, dlatego te to na Instytucie Kardiologii, do ktrego naley cay budynek ciy obowizek wykupu gruntu.

W swoim rozstrzygniciu Sd wskaza, e art. 231 Kodeksu cywilnego nie zawsze moe by interpretowany w sposb literalny. Jeli podmiot, ktry wznis budynek na cudzej nieruchomoci nie jest tym samym podmiotem, dla ktrego ten budynek zosta wzniesiony to, zgodnie z interpretacj funkcjonaln art. 231 Kodeksu cywilnego, obowizek wykupu powinien ciy na tym, kto z budynku rzeczywicie korzysta i dla ktrego budynek zosta wzniesiony. Tym samym Sd Najwyszy dopuci zastosowanie cesji uprawnie i obowizkw wynikajcych z art. 231 Kodeksu cywilnego.

Odstpienie jako wyjtek


Sd Najwyszy w wyroku o sygnaturze I CSK 696/10 wskaza, e odstpienie od umowy musi uwzgldnia etap budowy. Powysze orzeczenie zapado na podstawie nastpujcego stanu faktycznego: Kredyt Bank S.A. naby od spki PIA Piasecki S.A. w upadoci likwidacyjnej wierzytelno w wysokoci okoo 25 mln zotych, ktra wynikaa z niedokonania patnoci faktur, ktre zostay wystawione w zwizku z wykonywaniem robt w budynku znajdujcym si u zbiegu ulic Marszakowskiej i Krlewskiej w Warszawie. Inwestycj t realizowaa spka pod firm Krlewska Sp. z o.o., ktra nastpnie zostaa przeksztacona w spk Rezydent S.A. Kredyt Bank S.A. wystpi przeciwko spce Rezydent S.A. z powdztwem o zapat. Spka Rezydent S.A. zadaa oddalenia powdztwa w caoci w oparciu o nastpujce okolicznoci: zgodnie z umow o roboty budowlane zawart pomidzy Powodem a Pozwanym, Powd winien by zakoczy prowadzenie prac do 15 maja 2002 roku, za odbir tyche prac mia si rozpocz 30 kwietnia 2002 roku. Pozwana argumentowaa, e po dokonaniu odbiorw, o ktrych mowa w zdaniu poprzednim (ktre zreszt odbyy si w terminach wskazanych w umowie i, w wyniku ktrych zostao wydane pozwolenie na uytkowanie budynku), Powd by zobowizany do wykonania prac wykoczeniowych. Poniewa prace te nie zostay przez Powoda wykonane w ustalonym przez strony terminie, Pozwana odstpia od umowy o roboty budowlane. Zdaniem Pozwanej odstpienie to ze wzgldu na jego niweczcy charakter (zgodnie z artykuem 395 2 Kodeksu cywilnego w razie wykonania

prawa odstpienia umowa uwaana jest za niezawart. To co strony wiadczyy, ulega zwrotowi w stanie niezmienionym, chyba, e zmiana bya konieczna w granicach zwykego zarzdu ()) uprawniao j do odmowy spenienia dania Powoda dotyczcego zapaty nalenoci wynikajcych z faktur wystawionych w zwizku z wykonywaniem przez niego umowy o roboty budowlane. Sad okrgowy oraz sd apelacyjny podzieliy argumentacj Pozwanej i oddaliy danie Powoda. Wskutek wniesienia jednak przez Powoda skargi kasacyjnej, Sd Najwyszy uchyli zaskarone orzeczenie wskazujc, e strony umowy mog dowolnie okreli skutek odstpienia, a wic czy dziaa ono na przyszo czy wstecznie (tak jakby umowa nigdy nie zostaa zawarta). Zastrzeg rwnoczenie, e ten ostatni skutek w przypadku umowy o roboty budowlane, ktra jest co do zasady wykonywana etapami moe znale zastosowanie tylko wyjtkowo, skoro budynek stoi i jego oddanie wykonawcy nie jest moliwe. Sd Najwyszy podkreli rwnie, e dokonujc oceny, czy odstpienie od umowy ma skutek niweczcy naley uwzgldnia zachowanie si stron po odstpieniu od umowy. Jeeli jedna ze stron dochodzi roszcze wynikajcych z gwarancji pomimo odstpienia przez ni od umowy jak to miao miejsce w tej sprawie to jest to dodatkowy argument przemawiajcy przeciwko niweczcemu skutkowi odstpienia.

Wynagrodzenie, ale nie odszkodowanie


Sd Najwyszy, w uchwale z dnia 8 wrzenia 2011 roku (sygn. akt III CZP 43/11) stwierdzi, e wacicielowi nieruchomoci nie przysuguje wobec nieuprawnionego posiadacza suebnoci przesyu roszczenie o naprawienie szkody z powodu obnienia wartoci nieruchomoci, jeeli posiadacz ten korzysta z nieruchomoci w zakresie odpowiadajcym treci takiej suebnoci. Powyszy wyrok zapad w nastpujcym stanie faktycznym: na dziace powdki w latach 70. posadowione zostay bez jej zgody dwa supy podtrzymujce lini energetyczn. Z tej przyczyny warto nieruchomoci spada. Na tej podstawie, wacicielka nieruchomoci zadaa od spki Enion S.A. z siedzib w Krakowie ponad 30.000,00 zotych odszkodowania. Spka twierdzia, e supy posadowi jej poprzednik prawny zgodnie

RES IN COMMERCIO

PADZIERNIK 2011

N O T I T I A
WIADOMOCI

z prawem, std adne odszkodowanie wacicielce si nie naley. Sd I instancji uwzgldni powdztwo, stwierdzajc, e posadowienie supw i konieczno ustanowienia okrelonej strefy ochronnej znacznie ogranicza moliwo korzystania z dziaki, co ma wpyw na jej warto. Sd ten podnis rwnie, e poprzednik prawny nie posiada tytuu do nieruchomoci, umoliwiajcego mu ich wzniesienie, co powoduje, e by on posiadaczem suebnoci przesyu, jednak w zej wierze. W wyniku apelacji pozwanego sprawa trafia przed Sd II instancji, ktry powzi wtpliwoci co do moliwoci dania naprawienia szkody od osoby, ktra jest posiadaczem zalenym w zej wierze w zakresie odpowiadajcym treci suebnoci (tu: suebnoci przesyu). W doktrynie i orzecznictwie kwestia ta nie bya rozstrzygana jednoznacznie. Przepisy prawa pozwalaj bowiem literalnie na danie od takiego posiadacza wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy, kwesti dyskusyjn pozostawao czy waciciel nieruchomoci moe da od niego rwnie odszkodowania. Sd Najwyszy w cytowanej uchwale moliwo t wykluczy. Stwierdzi bowiem, e waciciel nieruchomoci nie moe da od posiadacza suebnoci przesyu odszkodowania z powodu obnienia wartoci nieruchomoci, jeeli posiadacz ten korzysta

z nieruchomoci w zakresie odpowiadajcym treci takiej suebnoci.

Rozporzdzanie zalene od przyczyny


Sd Najwyszy w wyroku z dnia 7 padziernika 2011 roku, wydanym w sprawie o sygnaturze akt II CSK 670/10, podkreli jedn z podstawowych zasad prawa cywilnego. Zgodnie z treci wyroku, dla wanoci czynnoci prawnej, przez ktr dochodzi do przysporzenia majtkowego, niezbdne jest istnienie przyczyny uzasadniajcej to przysporzenie. Orzeczenie zapado na tle nastpujcego stanu faktycznego: Miasto Stargard Szczeciski wytoczyo pozew przeciwko Czesawie C. o rozwizanie uytkowania wieczystego z uwagi na niezabudowanie nieruchomoci w terminie wynikajcym z umowy o oddanie gruntu w uytkowanie wieczyste. Jeszcze tego samego dnia pozwana przeniosa uytkowanie wieczyste na znajomego Wiesawa K., ktry w zamian zwolni j z dugu w wysokoci 350 tysicy zotych. Nastpnie Wiesaw K. wnis prawo uytkowania do nowo zawizanej spki z ograniczon odpowiedzialnoci. Miasto wnioso nastpnie pozew, w kt-

rym domagao si stwierdzenia, e obydwie powysze transakcje byy niewane. Sd Okrgowy uzna, e nie byo adnej umowy poyczki midzy Wiesawem K. a Czesaw C, jednake nie zachodzia pozorno czynnoci prawnej. Z uwagi na przepisy ustawy o gospodarce nieruchomociami gminie przysugiwao prawo pierwokupu, wobec czego umowa przeniesienia prawa uytkowania wieczystego bya niewana. Wskutek apelacji Sd Apelacyjny oddali pozew. W wyroku stwierdzono, e Czesawa C., i Wiesaw K. mieli wol rozporzdzenia nieruchomoci, za prawo pierwokupu przysugujce gminie dotyczy jedynie umw sprzeday. Z tego wzgldu zarwno pierwsza, jak te druga umowa byy wane. Sd Najwyszy uzna, e stanowisko przedstawione przez Sd Apelacyjny jest bdne i przekaza spraw do ponownego rozpatrzenia. Podstawow kwesti byo ustalenie, e midzy stronami nie doszo wczeniej do zawarcia umowy poyczki, a zatem nie istnia dug. Z tego wzgldu nie istniaa rwnie przyczyna uzasadniajca dokonanie umowy przenoszcej uytkowanie wieczyste. Przy czynnociach prawnych powodujcych przysporzenie majtkowe niezbdna jest przyczyna uzasadniajca to przysporzenie.

RES IN COMMERCIO

PADZIERNIK 2011

Gieda finanse

RES IN COMMERCIO

PADZIERNIK 2011

G i e d a

F i n a n s e

Karolina Muskaa

Z wniosku mniejszoci
Fundamentalne zasady prawa spek zasada rwnego traktowania wsplnikw oraz zasada ochrony udziaowcw mniejszociowych - znajduj swoj emanacj w kilku szczeglnych uprawnieniach przewidzianych w Kodeksie spek handlowych dla drobnych akcjonariuszy spek akcyjnych. Cz tych uprawnie dotyczy zwoywania walnego zgromadzenia i ustalania jego porzdku obrad.
danie zwoania
Stosownie do art. 400 1 Kodeksu spek handlowych, akcjonariusz lub akcjonariusze reprezentujcy co najmniej jedn dwudziest kapitau zakadowego mog da zwoania nadzwyczajnego walnego zgromadzenia i umieszczenia okrelonych spraw w porzdku obrad tego zgromadzenia. Kodeks przewiduje take moliwo, aby statut spki przyznawa to uprawnienie akcjonariuszom posiadajcym nawet mniejszy udzia w kapitale.

w sytuacji konfliktu w spce, kiedy na przykad akcjonariusze mniejszociowi skadaj wniosek o zwoanie walnego zgromadzenia, na ktrym planuj zmiany w radzie nadzorczej lub bezporednio w zarzdzie (o ile takie uprawnienie statut przyznaje walnemu zgromadzeniu). Korzystajc ze swobody w tym zakresie, zarzd mgby konsekwentnie odmawia uwzgldniania wniosku, powoujc si na dowolne przesanki.

Swoboda Zarzdu
Stanowisko doktryny w powyszej kwestii jest jednak zrnicowane. O ile nie budzi wtpliwoci fakt, e zarzd spki ma prawo, a nawet obowizek, zweryfikowa wniosek akcjonariuszy pod wzgldem formalnym (czy zosta zoony przez odpowiedni wikszo akcjonariuszy i czy przede wszystkim posiadaj oni status akcjonariusza spki), to kwestia merytorycznej oceny wniosku jest bardziej dyskusyjna. Przykadowo, cz doktryny dopuszcza moliwo oceny zasadnoci wniosku akcjonariuszy, argumentujc, e ocena taka jest uprawniona, poniewa Kodeks spek handlowych w art. 400 3 przewiduje tryb udzielenia upowanienia akcjonariuszom, ktrych wniosek nie zosta przez zarzd uwzgldniony. Przepis ten byby zatem zbdny, gdyby zarzd za kadym razem by zobligowany do zwoania zgromadzenia w odpowiedzi na wniosek mniejszoci. Dopuszczalno oceny zasadnoci wniosku nie osabia take istoty tego uprawnienia, skoro w kadym wypadku jego nieuwzgldnienia bd zignorowania, akcjonariusze mog zwrci si do sdu rejestrowego o stosowne upowanienie. Inni przedstawiciele doktryny wykluczaj z kolei, podobnie jak sdy, jakkolwiek uznaniowo i swobod zarzdu w tej kwestii. S jednak prezentowane i takie stanowiska, ktre zasadniczo opowiadaj si za przyjciem obowizku zarzdu uwzgldnieRES IN COMMERCIO | PADZIERNIK 2011 | 7

Z tym szczeglnym uprawnieniem przyznanym mniejszociowym akcjonariuszom, wie si kilka problemw praktycznych. Dotycz one midzy innymi dopuszczalnoci oceny zasadnoci takiego wniosku przez zarzd spki oraz identyfikacji i weryfikacji uprawnie osb wystpujcych z takim wnioskiem jako uprawnionych akcjonariuszy. Obowizek zadouczynienia daniu akcjonariuszy spoczywa na zarzdzie spki. W przypadku niezwoania zgromadzenia w cigu dwch tygodni od otrzymania wniosku akcjonariuszy mog oni zwrci si o stosowne upowanienie do sdu rejestrowego. Pytanie zatem czy zarzd ma w tej kwestii jakkolwiek swobod podjcia decyzji, czy te bez wzgldu na okolicznoci powinien realizowa wniosek akcjonariuszy. Co ciekawe, orzecznictwo sdw w tej kwestii jest, co zdarza si niezwykle rzadko, do jednolite. Sdy przyjmuj, e przepisy Kodeksu spek handlowych s jednoznaczne i nie wymieniaj adnych przesanek, ktre uprawniaby zarzd spki do niezrealizowania wniosku akcjonariuszy. Nie ma tu zatem miejsca na adn swobod zarzdu w ocenie merytorycznej zasadnoci wniosku. Sdy podkrelaj take, e gdyby przyj inaczej, to de facto uprawnienie akcjonariuszy byoby iluzoryczne. W szczeglnoci,

G i e d a

F i n a n s e

nia wniosku mniejszoci, z tym zastrzeeniem, e wyjtkowo zarzd spki moe nie uwzgldni wniosku - w sytuacjach gdy nosi on znamiona naduycia prawa w rozumieniu art. 5 Kodeksu cywilnego, na przykad dotyczy spraw rozstrzygnitych ju przez walne zgromadzenie (gdy akcjonariusz, po niekorzystnym dla siebie gosowaniu, skada kolejny tosamy wniosek, i tak do skutku), albo - co waniejsze dotyczy spraw, ktre nie mieszcz si w kompetencji walnego zgromadzenia.

Przepis ten dotyczy zatem sytuacji, kiedy zostaa ju podjta przez zarzd decyzja o zwoaniu walnego zgromadzenia i dokonano stosownego ogoszenia. Jak zatem ustali czy wnioskujcy o zwoanie zgromadzenia s w ogle akcjonariuszami spki i ile akcji posiadaj? Wobec braku uregulowania tej kwestii przez ustawodawc, wydaje si, e w interesie wnioskujcych, ktrzy zobowizani s wykaza swoje uprawnienia jest, aby podobnie jak w celu wzicia udziau w walnym zgromadzeniu - zdeponowali oni swoje akcje w wymienionych powyej podmiotach, tak aby zostao stwierdzone, e w chwili wystpowania z wnioskiem posiadali oni legitymacj w tym zakresie.

Wnioski przekraczajce uprawnienia walnego zgromadzenia

I za tym ostatnim rozwizaniem naley si z ca stanowczoci opowiedzie. Zarzd nie ma prawa do analizy zasadnoci wniosku akcjonariuszy mniejszociowych i dokonywania jego W spce publicznej oceny, ale te nie powinien reagowa automatycznie. Jeeli wniosek nie dotyczy spraw nalecych do kompetencji walJeszcze inaczej wyglda sytuacja w spce publicznej oczynego zgromadzenia, to wwczas zarzd ma pene prawo do wiste jest, e nie jest jej znany drobny akcjonariat, tym bardziej, nieuwzgldnienia takiego wniosku. e jest on najbardziej zmienny. Co do zasady, spka poznaje list akcjonariuszy dopiero po jej udostpnieniu przez Krajowy W praktyce, najciekawszym pod tym wzgldem wnioskiem, Depozyt Papierw Wartociowych na tydzie przed terminem z jakim przyszo mi si zmierzy by wniosek akcjonariu- walnego zgromadzenia. Podkreli naley, e spka poznaje szy mniejszociowych o zwoanie walnego zgromadzenia tylko tych akcjonariuszy, ktrzy zgosili ch uczestnictwa z porzdkiem obrad obejmujcym midzy innymi punkt w tym zgromadzeniu. w sprawie zobowizania akcjonariusza wikszociowego do zoenia owiadczenia dotyczcego zawarcia przez niego umw Jeeli cz akcji spki publicznej znajdujca si poza obroz innymi podmiotami, dotyczcych akcji spki. tem giedowym pozostaa imienna lub w postaci dokumentu to aktualne pozostaj powysze uwagi dotyczce spki niepuTrudno oczekiwa od zarzdu, e takie wnioski bdzie auto- blicznej. Nie ma te problemu w przypadku, gdy z wnioskiem matycznie akceptowa i na ich podstawie zwoywa walne zgro- zwracaj si znani spce akcjonariusze, ktrzy posiadaj madzenia, naraajc spk na dodatkowe koszty i strat czasu, takie pakiety akcji, o ktrych informowana jest Gieda Papiewiedzc, e walne zgromadzenie nie ma takiej kompetencji, aby rw Wartociowych i Komisja Nadzoru Finansowego (czyli podejmowa uchway w takiej sprawie - tym bardziej, e de 5% akcji i wicej, zgodnie z art. 69 Ustawy z dnia 29 lipca facto to zarzd, a nie wnioskujcy akcjonariusz miaby wypeni 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instruj treci. W konsekwencji, nawet gdyby walne zgromadzenie mentw finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz tak uchwa podjo, to byaby ona bezwzgldnie niewana. o spkach publicznych). Kolejnym, istotnym zagadnieniem praktycznym zwizanym z wnioskiem mniejszociowych akcjonariuszy, jest kwestia ich legitymacji do jego zoenia. Naley bowiem zauway, e na spce ciy obowizek ustalenia, czy zoony wniosek wpyn od osb uprawnionych, to jest od osb bdcych akcjonariuszami, ktrzy posiadaj co najmniej 5 proc akcji w kapitale zakadowym. Jak jednak zweryfikowa uprawnienie akcjonariuszy, ktrzy tego progu nie osignli, a skadaj wsplnie wniosek w trybie art. 400 1 Kodeksu spek handlowych? Wydaje si, e aby spka ograniczya ryzyko wykonywania rnych wiadcze na rzecz osb, co do ktrych nie jest w stanie zweryfikowa czy s do nich legitymowani, naleaoby, tak jak w przypadku akcji na okaziciela spki niepublicznej, aby w swoim interesie akcjonariusze ci przedstawili spce zawiadczenie z domu maklerProblem identyfikacji akcjonariuszy, zwizany jest z rodzajem skiego o posiadanych na rachunku inwestycyjnym akcjach spki akcji wyemitowanych przez spk oraz publicznym bd nie- na dzie zoenia wniosku. Nie ma bowiem innego sposobu publicznym charakterem samej spki. Jeli akcje w spce s ustalenia przez spk skadu akcjonariatu. imienne, to zgodnie z art. 406 1 Kodeksu spek handlowych, w walnym zgromadzeniu mog uczestniczy ci, ktrzy zostali W konsekwencji Zarzd jest uprawniony do weryfikacji wpisani do ksigi akcyjnej na co najmniej tydzie przed odby- wnioskw akcjonariuszy mniejszociowych o zwoanie walneciem walnego zgromadzenia. Spka, prowadzc ksig akcyjn, go zgromadzenia i postawienia poszczeglnych spraw na jego ma zatem bezporedni moliwo weryfikacji uprawnie osb porzdku obrad. Weryfikuje zarwno legitymacj czynn wnioskadajcych wniosek. skodawcw, jak i zasadno merytoryczn wniosku. Jednake w tym drugim przypadku, Zarzd moe odmwi uwzgldnienia Bardziej skomplikowana sytuacja ma miejsce w przypadku wniosku tylko wtedy, gdy mamy do czynienia z naduyciem akcji na okaziciela, poniewa w tym wypadku spka nie pro- prawa, a w szczeglnoci, gdy wniosek dotyczy spraw nie wadzi ksigi akcyjnej. W spce niepublicznej, stosownie do objtych kompetencjami walnego zgromadzenia. art. 406 2 Kodeksu spek handlowych, akcje na okaziciela daj prawo uczestnictwa w walnym zgromadzeniu, jeli dokumenty akcji zostan zoone w spce na co najmniej tydzie przed terminem tego zgromadzenia lub te zoone zostan do depozytu u notariusza, w banku lub firmie inwestycyjnej.
8 | RES IN COMMERCIO | PADZIERNIK 2011

G i e d a

f i n a n s e

jest przez ogoszenie na stronie internetowej. Termin jest do krtki, ale wydaje si, e jego dochowanie nie powinno stanoInnym uprawnieniem akcjonariuszy mniejszociowych zwiza- wi problemu ze wzgldu na form publikacji zmiany. nym z walnym zgromadzeniem jest przewidziana w art. 401 1 Kodeksu spek handlowych moliwo dania umieszczenia okrelonych spraw w porzdku obrad najbliszego zgromadze- Zamiana porzdku i prawo do udziau nia. Z tym uprawnieniem take wi si okrelone trudnoci praktyczne. Na marginesie mona take wskaza, e przewidziany przez ustawodawc termin 4 dni przed dat zgromadzenia, do ktreAktualny pozostaje problem weryfikacji uprawnie akcjona- go moliwa jest zmiana porzdku obrad odbiera w niektrych riuszy do zoenia takiego wniosku w tym miejscu aktualne wypadkach akcjonariuszom akcji na okaziciela w spce niepupozostaj w peni uwagi zaprezentowane w odniesieniu do blicznej moliwo wzicia udziau w zgromadzeniu, ktrego prawa dania zwoania zgromadzenia. Tak samo jest z upraw- porzdek uleg zmianie. W szczeglnoci, gdy nie planowali nieniem zarzdu do merytorycznej zasadnoci wniosku. Ale to oni wzi udziau w zgromadzeniu wedug dotychczasowego nie wszystko. Na tle wniosku o umieszczenie poszczeglnych porzdku obrad i nie zdeponowali w tym celu akcji w spce. spraw w porzdku obrad zwoanego ju zgromadzenia, pojawiaj si dalsze problemy. W razie bowiem ukazania si ogoszenia o zmianie porzdku obrad na mniej ni siedem dni przed terminem tego zgromaTakim problemem jest midzy innymi dochowanie przez dzenia, akcjonariusze tacy nie bd ju mogli zgosi swojego zarzd spki terminw zwizanych z tym wnioskiem, a okre- udziau w walnym zgromadzeniu wobec upywu terminu z art. lonych w Kodeksie spek handlowych. 406 2 Kodeksu spek handlowych. W ten sposb zostaj pozbawieni prawa gosu w sprawach lecych, czy to w istotW przypadku spki niepublicznej danie akcjonariuszy, nym interesie spki, czy samego akcjonariusza. dotyczce umieszczenia okrelonych spraw w porzdku obrad, powinno zosta zgoszone zarzdowi, nie pniej ni na Warto take pamita, e jedynie w spce publicznej akcjonaczternacie dni przed wyznaczonym terminem zgromadzenia riuszom reprezentujcym co najmniej 5 proc. kapitau przysu(art. 401 1 zd. 2 Kodeksu). Natomiast zarzd, zobowizany guje uprawnienie do zgaszania spce projektw uchwa co do jest ogosi je nie pniej na 4 dni przed tym terminem (art. 401 spraw umieszczonych w porzdku obrad lub spraw, ktre maj 2 Kodeksu). W praktyce zatem zarzd ma 10 dni na opubli- by do niego wprowadzone (art. 401 4 Kodeksu spek hankowanie zmienionego porzdku obrad. Jeli akcje w spce s dlowych). Nie ma tu adnego ograniczenia terminem, natomiast imienne, zawiadomienie o wniosku akcjonariuszy moe zosta zarzd zobowizany jest ogasza te wnioski niezwocznie. rozesane za pomoc listw poleconych, przesyek kurierskich lub nawet poczt elektroniczn. Zatem w tym przypadku jest Natomiast podczas obrad zgromadzenia takie uprawnienie choby teoretyczna moliwo dochowania terminw przewi- przysuguje kademu akcjonariuszowi zarwno w spce pudzianych w przepisach. blicznej jak i niepublicznej, niezalenie od reprezentowanego udziau w kapitale zakadowym spki. Warto to powtarza za Problem pojawia si w przypadku akcji na okaziciela. Spka kadym razem. W dalszym cigu bowiem nawet na walnych bowiem ma obowizek ogoszenia o zmianach przez ogosze- zgromadzeniach spek publicznych, zdarza si, e akcjonanie w Monitorze Sdowym i Gospodarczym (co do zasady, riusze s zaskoczeni tak moliwoci, a reprezentujcy ich statut moe przewidywa take inne miejsce publikowania penomocnicy, majcy stosowne instrukcje nie uwzgldniajce ogosze przez spk). Czyli w cigu tych 10 dni zarzd proponowanych zmian, musz prosi o przerwy w obradach, powinien doprowadzi do publikacji ogoszenia. Naley pod- celem skonsultowania si z mocodawcami. To bardzo destakreli doprowadzi do publikacji, a nie do zoenia wniosku bilizuje obrady walnego zgromadzenia. o tak publikacj. Problem jednak w tym, e czas publikowania ogoszenia przez Monitor wynosi do dwch tygodni i nie ma Jak wynika z powyszych uwag, z uprawnieniami akcjonariuszy szybszych cieek. Jeli akcjonariusze zo wniosek w ostatnim mniejszociowych wi si konkretne problemy i trudnoci dniu terminu, to szanse na dochowanie przez zarzd terminw praktyczne. Poniewa obowizek naleytej realizacji tych kodeksowych s ju tylko teoretyczne. Co wicej, na te oko- uprawnie naley do zarzdu, tote i zarzd ponosi odpowielicznoci moment zoenia wniosku przez uprawnionych oraz dzialno za wszelkie bdy w tym zakresie. Odpowiedzialno moment opublikowania zmienionego ogoszenia - zarzd nie ta ma zarwno charakter organizacyjny, karny (na podstawie ma adnego wpywu. art. 594 1 pkt. 3 Kodeksu spek handlowych sd rejestrowy ma prawo wymierzy zarzdowi spki grzywn w wysokoci Oczywicie taki stan rzeczy wymusza kolejn wtpliwo: jakie do 20.000 z za niezwoanie zgromadzenia), a take odszkodos skutki uchybienia tym terminom. Czy publikacja zmienionego wawczy, jeli w wyniku niezwoania zgromadzenia przez zarzd porzdku obrad ma charakter tylko informacyjny, czy te kon- spka poniosa szkod. stytutywny, tj. okrelajcy ostateczny porzdek obrad? W spkach publicznych akcjonariusze mniejszociowi mog zoy wniosek nie pniej ni na dwadziecia jeden dni przed terminem zgromadzenia (art. 401 1 zd. 3 Kodeksu spek handlowych), a zarzd ma obowizek o nim ogosi w cigu kolejnych trzech dni. W tym przypadku sprawa jest o tyle prostsza, e zniesiono obowizek publikowania ogosze w Monitorze Sdowym i Gospodarczym, a zmiana publikowana
karolina.muskala@tomczak.pl jest radc prawnym w Dziale Finansowania Korporacji. Specjalizuje si w biecej obsudze korporacyjnej spek prawa handlowego, z uwzgldnieniem spek giedowych, a take wprocesach przeksztacenia i poczenia spek.
RES IN COMMERCIO | PADZIERNIK 2011 | 9

Sprawa w porzdku dziennym

G i e d a

f i n a n s e

Wioletta Januszczyk

Zastaw na znaku
Pojcie zastawu rejestrowego
Zastaw rejestrowy uregulowany jest w ustawie z dnia 6 grudnia 1996 roku o zastawie rejestrowym i rejestrze zastaww. W ustawie tej uregulowano ustanawianie, przeniesienie i wyganicie zastawu rejestrowego, przedmiot zastawu, prawa i obowizki zastawcy i zastawnika, zbieg zastawu rejestrowego z innym ograniczonym prawem rzeczowym, zaspakajanie zastawnika oraz prowadzenie rejestru zastaww. W sprawach nieuregulowanych w Ustawie do zastawu rejestrowego stosuje si przepisy Kodeksu cywilnego. i nie moe zosta przeduona. Czas trwania danego prawa ma natomiast due znaczenie przy zabezpieczaniu wierzytelnoci o wieloletnim terminie spaty, takich jak kredyty.

Ustanowienie zastawu

Do ustanowienia zastawu rejestrowego konieczne jest zawarcie umowy zastawniczej, midzy osob uprawnion do rozporzdzania przedmiotem zastawu (zastawc), a wierzycielem (zastawnikiem) oraz wpis do rejestru zastaww. Umowa zastawnicza powinna by zawarta na pimie pod rygorem niewanoci. Do umw o ustanowienie zastawu rejestrowego na Przedmiotem zastawu rejestrowego mog by rzeczy rucho- wierzytelnociach i prawach nie stosuje si przepisw o formie me i zbywalne prawa majtkowe, z wyjtkiem rzeczy i praw pisemnej, szczegowo okrelonej w odrbnych przepisach (art. wymienionych w Ustawie. W szczeglnoci zastaw rejestrowy 3 ust. 1 zd. 2 Ustawy). Przed dodaniem powyszego przepisu moe zosta ustanowiony na prawach na dobrach niemate- do Ustawy, kwestia formy umowy zastawu rejestrowego na rialnych, takich jak patent, prawo ochronne na znak towarowy prawach bya sporna (czy forma pisemna pod rygorem niewaczy wzr uytkowy, prawo z rejestracji wzoru przemysowe- noci czy te forma pisemna z dat pewn wymagana przez go. Poniej omwiony zostanie zastaw rejestrowy na prawie Kodeks cywilny dla ustanowienia zastawu na prawach). ochronnym na znak towarowy. Obecnie, z uwagi na kategoryczne brzmienie Ustawy, nie Prawo ochronne na znak towarowy budzi ju wtpliwoci, e nie stosuje si art. 329 1 Kodeksu cywilnego przewidujcego dla ustanowienia zastawu na praZnak towarowy to kade oznaczenie, ktre mona przed- wach form pisemn z dat pewn. stawi w sposb graficzny, jeeli nadaje si do odrnienia towarw jednego przedsibiorstwa od towarw innego przedPokrtce warto te wspomnie o moliwoci uzyskania sibiorstwa. Moe nim by w szczeglnoci wyraz, rysunek, wsplnego prawa ochronnego, ktre udzielane jest na znak ornament, kompozycja kolorystyczna, forma przestrzenna, towarowy przeznaczony do rwnoczesnego uywania przez a take melodia lub inny sygna dwikowy. kilku przedsibiorcw, ktrzy zgosili go wsplnie, jeeli uywanie takie nie jest sprzeczne z interesem publicznym i nie ma Na znak towarowy moe by udzielone prawo ochronne, na celu wprowadzenia odbiorcw w bd, w szczeglnoci ktre jest prawem wycznym, terytorialnym i czasowym. co do charakteru, przeznaczenia, jakoci, waciwoci lub Oznacza to, e uprawniony ze znaku towarowego ma prawo pochodzenia towarw. Do wanoci umowy o przeniesiewycznego uywania znaku towarowego w sposb zarob- nie udziau we wsplnym prawie ochronnym jest potrzebna kowy lub zawodowy na caym obszarze Polski przez okres zgoda wszystkich wspuprawnionych. Z tego postanowienia dziesiciu lat z moliwoci przeduania na kolejne okresy wywodzi si, e take do ustanowienia zastawu na udziale we dziesicioletnie. wsplnym prawie ochronnym wymagana jest zgoda wszystkich wspuprawnionych. Prawo ochronne na znak towarowy jest zbywalne i podlega dziedziczeniu, z czego wynika, e moe by take przedmiotem Wpisy do rejestrw zastawu - czsto bardzo atrakcyjnym przedmiotem zastawu, gdy znaki towarowe maj niejednokrotnie ogromn warto, Zgodnie z art. 67 ust. 4 ustawy z dnia 30 czerwca nierzadko s najcenniejszym aktywem przedsibiorstwa. Przy 2000 roku - Prawo wasnoci przemysowej ustanowietym znak towarowy praktycznie moe by chroniony wiecznie, nie zastawu rejestrowego na patencie jest skuteczne pod warunkiem uiszczania opaty za kolejne dziesicioletnie z chwil wpisu do rejestru zastaww i podlega ujawnieniu okresy ochrony, co odrnia go na przykad od patentu na w rejestrze patentowym. Na mocy art. 162 ust. 1 Prawa wynalazek, ktrego ochrona wygasa po dwudziestu latach wasnoci przemysowej powyszy artyku stosuje si odpo10 | RES IN COMMERCIO | PADZIERNIK 2011

G i e d a

f i n a n s e

wiednio do zastawu na prawie ochronnym na znak towarowy, co oznacza, e ustanowienie zastawu rejestrowego na prawie ochronnym na znak towarowy jest skuteczne z chwil wpisu do rejestru zastaww i podlega ujawnieniu w rejestrze znakw towarowych. Przed zmian dokonan w 2009 roku due wtpliwoci interpretacyjne budzia kwestia znaczenia wpisu zastawu do rejestrw prowadzonych przez Urzd Patentowy, w tym do rejestru patentowego lub rejestru znakw towarowych. Obecnie, na skutek nowelizacji powszechnie przyjmuje si, e wpis zastawu rejestrowego do rejestru znakw towarowych peni jedynie funkcj informacyjn. Sam za zastaw jest skuteczny z chwil wpisu do rejestru zastaww, a nie rejestru znakw towarowych. Oba rejestry, to jest rejestr zastaww, prowadzony przez Krajowy Rejestr Sdowy i rejestry prowadzone przez Urzd Patentowy, s jawne. Obowizuj te domniemania, e wpisy w tych rejestrach s prawdziwe i e kademu jest znana ich tre. Aby zapewni zgodno danych zawartych w rejestrze zastaww i w rejestrze znakw towarowych, zosta dodany do Ustawy nowy art. 41 a, nakazujcy sdowi rejestrowemu niezwoczne przesanie do Urzdu Patentowego odpisu postanowienia o wpisie zastawu rejestrowego na prawie ochronnym na znak towarowy lub na innym prawie wasnoci przemysowej wraz z nadanym numerem pozycji rejestru zastaww, w celu ujawnienia tego zastawu w rejestrze znakw towarowych. Gdyby jednak zastaw rejestrowy na prawie ochronnym na znak towarowy nie zosta ujawniony w rejestrze znakw towarowych, ustanowienie zastawu jest skuteczne, o ile nastpi wpis do rejestru zastaww. Naley take uzna, e jest te ono skuteczne wobec osb trzecich, ktre nie mog zasania si nieznajomoci wpisw w rejestrze zastaww nawet, jeeli zastaw nie zosta ujawniony w rejestrze prowadzonym przez Urzd Patentowy.

Prawo ze zgoszenia znaku towarowego


Postpowanie przed Urzdem Patentowym dotyczce udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy trwa z reguy wiele miesicy. Nie wiedzie czemu stan ten utrzymuje si ju od dziesitkw lat - w praktyce trzeba liczy si z oczekiwaniem dwch lat na wpis prawa. Potrzeba ustanowienia zastawu moe si natomiast pojawi wczeniej, zanim jeszcze zostanie udzielone prawo ochronne na znak towarowy, przy czym nie naley zapomina, e taki zastaw o ile w ogle uzna jego dopuszczalno jest zabezpieczeniem do niepewnym, skoro Urzd Patentowy moe odmwi udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy.

Pomijajc szczegowe rozwaania na temat, czy prawo ze zgoszenia znaku towarowego jest prawem podmiotowym, ekspektatyw czy moe jeszcze czym innym, naley uzna, e moliwe jest ustanowienie zastawu rejestrowego na prawie ze zgoszenia znaku, skoro dopuszczalne jest zbycie i dziedziczenie praw ze zgoszenia. Pojawia si tu jednak ryzyko, e sd rejestrowy odmwi wpisu zastawu na prawie ze zgoszenia znaku towarowego. Innymi sowy ryzyko ktre uprawniony wzi musi pod uwag staje si w takim przypadku podwjne. Dotyczy zarwno wpisania prawa ochronnego, jak te zastawu na tym prawie.

Jeli zastaw rejestrowy na prawie ze zgoszenia znaku towarowego zosta wpisany do rejestru zastaww, a nastpnie Urzd Patentowy wyda decyzj o udzieleniu prawa ochronnego na znak towarowy rodzi si kolejne istotne zagadnienie a mianowicie dotyczce przedmiotu zastawu. Wrd komentatorw prezentowany jest pogld, e po udzieleniu prawa ochronnego na znak towarowy, zastaw rejestrowy ustanowiony wczeniej na prawie ze zgoszenia utrzymuje si na prawie ochronnym. Wywodzone jest to z rozszerzajcej wykadni art. 10 ust. 1 Ustawy o zastawie rejestrowym, wedug ktrego jeeli umowa zastawnicza nie stanowi inaczej, zastaw rejestrowy obejmuje rzeczy lub prawa, ktre weszy w miejsce pierwotnego przedPoszukiwanie odpowiedzi w kwestii dopuszczalnoci usta- miotu zastawu jako ich surogat, chyba e zmiana przedmiotu nowienia zastawu na prawie ze zgoszenia naley rozpocz zastawu rejestrowego powoduje pokrzywdzenie zastawnika. od odpowiedzi na pytanie, czy zgoszenie znaku towarowego w celu uzyskania na niego prawa ochronnego kreuje okrelone Zmieniony przedmiot zastawu rejestrowego ujawnia si prawo po stronie zgaszajcego. Pogldy jak zawsze s tu po- w rejestrze zastaww na wniosek zastawcy lub zastawnika. Nie dzielone. Prawo wasnoci przemysowej nakazuje stosowanie mona jednak uzna, e prawo ochronne na znak towarowy do praw z dokonanego w Urzdzie Patentowym zgoszenia, na jest surogatem prawa ze zgoszenia znaku towarowego, std ktre nie zostao jeszcze udzielone prawo ochronne, przepisw proponuje si stosowanie wspomnianej wyej wykadni rozo przeniesieniu prawa ochronnego. szerzajcej w celu utrzymania zastawu rejestrowego na prawie ochronnym na znak towarowy. Z uwagi na brak jasnej regulacji ustawowej w tym zakresie, praktyka sdw rejestrowych take moe okaza si rna.
RES IN COMMERCIO | PADZIERNIK 2011 | 11

G i e d a

f i n a n s e

W podziale sumy uzyskanej z egzekucji, poza wierzycielami egzekwujcymi, uczestnicz take wierzyciele, ktrym przysuguje umowne prawo zastawu i ktrzy udowodnili je dokumentem Kolejn kwesti jest korzystanie z przedmiotu zastawu re- urzdowym lub prywatnym z podpisem urzdowo powiadjestrowego na prawie ochronnym na znaku towarowym, co czonym. Dokumentem z podpisem urzdowo powiadczonym sprowadza si do korzystania ze znaku towarowego. Dla praw jest odpis z rejestru zastaww. Zastawnik moe uczestniczy na dobrach niematerialnych jest bowiem charakterystyczne, w podziale sumy uzyskanej z egzekucji prawa ochronnego w przeciwiestwie do korzystania z rzeczy, e istnieje faktyczna na znak towarowy, nawet jeeli nie jest wierzycielem egzemoliwo korzystania z nich przez wiele podmiotw. kwujcym, czyli nie posiada tytuu wykonawczego. Zastawnik powinien wwczas zgosi sw wierzytelno najpniej Warto zaznaczy, e celem zastawu nie jest umoliwienie w dniu zoenia na rachunek depozytowy sdu sumy podlezastawnikowi korzystania z rzeczy, lecz umoliwienie wierzy- gajcej podziaowi. cielowi zaspokojenie si z przedmiotu zastawu. Odnonie dopuszczenia korzystania z przedmiotu zastawu, to Ustawa Umowa zastawnicza moe take przewidywa inne sposoby stanowi, e jeeli umowa zastawnicza nie stanowi inaczej, zaspokojenia zastawnika z przedmiotu zastawu. Jednym z nich zastawca moe korzysta z przedmiotu zastawu rejestrowego jest przejcie przez zastawnika na wasno przedmiotu zastazgodnie z jego spoeczno-gospodarczym przeznaczeniem. wu rejestrowego, jeeli strony w umowie zastawniczej cile Z powyszego przepisu nie wynika jednak wprost, czy strony oznaczyy warto przedmiotu zastawu albo okreliy sposb mog postanowi, e korzysta z przedmiotu zastawu bdzie ustalenia jego wartoci. zastawnik, czy te, e strony mog jedynie ograniczy lub wyczy uprawnienie zastawcy do korzystania z prawa ochronnego Ponadto umowa zastawnicza moe przewidywa rwnie, na znak towarowy. e zaspokojenie zastawnika nastpi przez sprzeda przedmiotu zastawu rejestrowego w drodze przetargu publicznego, ktry Powyszy problem nie ma kluczowego znaczenia dla prak- przeprowadzi notariusz lub komornik. Jeeli zastaw rejestrowy tyki, skoro zastawnik z reguy w ogle nie jest zainteresowany ustanowiono na zbiorze rzeczy lub praw, stanowicych cao korzystaniem z przedmiotu zastawu. Biorc za przykad bank gospodarcz, a umowa zastawnicza dopuszcza zaspokojenie jako zastawnika trudno sobie wyobrazi, aby by zainteresowany zastawnika z dochodw przedsibiorstwa zastawcy, przedsikorzystaniem z prawa ochronnego na znak towarowy innego biorstwo to moe by przejte w zarzd. przedsibiorcy. Znak towarowy suy przecie do odrniania towarw lub usug jednego przedsibiorstwa od towarw lub Podsumowanie usug innego, a prawo ochronne uprawnia do uywania znaku towarowego, w tym do nakadania go na towary lub usugi, Prawo ochronne na znak towarowy czsto przedstawia uywania w dokumentach czy w reklamie. Tak wic problem znaczn warto rynkow, a w lad za tym moe by cennym korzystania ze znaku towarowego raczej nie wystpuje przedmiotem zastawu rejestrowego. Wierzyciel natomiast w praktyce. Zasygnalizowa naley jedynie, e gdyby wol stron moe zaspokoi si z przedmiotu zastawu take przy wykobyo umoliwienie zastawnikowi uywania znaku towarowego, rzystaniu innych sposobw ni prowadzone przez komornika powinny one zawrze umow licencyjn. postpowanie egzekucyjne.

Korzystanie z przedmiotu zastawu rejestrowego

Zaspokojenie zastawnika zastawu rejestrowego

Pewne ryzyko stanowi moe natomiast uniewanienie lub wyganicie prawa ochronnego na znak towarowy, co wymaga jednak odrbnego omwienia. Wtpliwoci praktyczne budzi Podstawowym sposobem zaspokojenia zastawnika z obci- te zagadnienie zastawu rejestrowego na prawie ze zgoszenia onego zastawem rejestrowym prawa ochronnego na znak znaku towarowego, poczynajc od dopuszczalnoci ustanotowarowy jest egzekucja sdowa. Postpowanie egzekucyjne wienia zastawu na tym prawie a do przedmiotu zastawu po wszczynane jest na podstawie tytuu wykonawczego, ktrym udzieleniu prawa ochronnego na znak towarowy. jest tytu egzekucyjny (na przykad wyrok) opatrzony klauzul wykonalnoci. Egzekucja z prawa ochronnego na znak towarowy przebiega stosownie do przepisw o egzekucji z praw majtkowych innych ni wierzytelnoci. Komornik przystpuje do egzekucji przez zajcie prawa i zawiadomienie dunika.

Zaspokojenie wierzyciela z zajtego prawa nastpuje z dochodu, jeeli zajte prawo przynosi dochd, albo z realizacji lub sprzeday prawa. Zaspokojenie z dochodu lub realizacji prawa, nastpuje w drodze egzekucji przez zarzd przymusowy, chyba e z zajtego prawa wynika wymagalna wierzytelno. Wwczas komornik wezwie dunika zajtej wierzytelnoci, aby speni wiadczenie. Wybr sposobu egzekucji naley do wierzyciela. Jeeli jednak zajte prawo przynosi dochody, na przykad z tytuu opat licencyjnych, ktre doprowadz do zaspokojenia wierzyciela w stosunkowo krtkim czasie, komornik moe uzna, e sprzeda zajtego prawa byaby sposobem zbyt uciliwym dla dunika, definitywnie pozbawiajcym go zajtych praw.
12 | RES IN COMMERCIO | PADZIERNIK 2011

wioletta.januszczyk@tomczak.pl radca prawny, pracuje w Kancelarii Tomczak & Partnerzy od 2005 roku. Od kilku ju lat rozwija sw specjalizacj w zakresie prawa wasnoci intelektualnej, odnotowujc tu istotne osignicia zawodowe.

Nieruchomoci

inwestycje

RES IN COMMERCIO

PADZIERNIK 2011

13

n i e r u c h o m o c i

i n w e s t y c j e

Karina Pcherz

Gosy we wsplnocie
stawa o wasnoci lokali z dnia 24 czerwca 1994 r. Jeeli waciciele lokali nie zdecyduj si na taki tryb ureguumoliwiajc ustanowienie odrbnej wasnoci lokali lowania zarzdu, zarzd ten, regulowany przepisami Ustawy w obrbie kadej nieruchomoci zabudowanej choby o wasnoci lokali, zalee bdzie wwczas od wielkoci wspljednym budynkiem, w ktrym znajduje si wicej ni jeden noty mieszkaniowej. lokal speniajcy kryterium samodzielnoci, okrelia rwnie specyficzny status prawny ogu wacicieli, ktrych lokale W tzw. maej wsplnocie, nieprzekraczajcej siedmiu samo(wyodrbnione i niewyodrbnione) wchodz w skad okre- dzielnych lokali, z ktrych przynajmniej jeden jest wyodrbniony lonej nieruchomoci, nazywajc ich wsplnot mieszkaniow i naley do innej osoby ni dotychczasowy waciciel, zarzi zaopatrujc w samodzielno organizacyjn i prawn. dzanie odbywa si na zasadach przewidzianych w Kodeksie cywilnym dla wspwasnoci. Zarzd ten opiera si zatem Ustawodawca zdecydowa, e tak rozumiana wsplnota na bezporednim udziale w zarzdzaniu wszystkich wacicieli mieszkaniowa powstawa bdzie z mocy prawa z chwil wyod- lokali (nie wystpuj tu bowiem adne organy), a decyzje rbnienia pierwszego lokalu w nieruchomoci wielolokalowej, podejmowane s albo jednomylnie w sprawach przekrajeeli choby jeden wyodrbniony lokal naley do innej osoby czajcych zwyky zarzd, albo wikszociowo w sprawach ni dotychczasowy waciciel caej nieruchomoci. Wsplnota zwykego zarzdu. taka stanowi jednostk organizacyjn nieposiadajc osobowoci prawnej, ale dysponujc wasnym majtkiem i zaopatrzoW przypadku wikszych wsplnot Ustawa o wasnoci lon w zdolno sdow oraz uprawnienie do nabywania praw kali nakada na wsplnoty mieszkaniowe obowizek wyboru i zacigania zobowiza. jednoosobowego lub kilkuosobowego zarzdu, jako organu kierujcego sprawami wsplnoty i reprezentujcego j tak na Cel istnienia zewntrz, jak i w stosunkach midzy wsplnot a poszczeglnymi wacicielami lokali. Warte podkrelenia jest jednak to, e Potrzeba uregulowania statusu wacicieli nieruchomoci, powoanie zarzdu nie pozbawia ogu wacicieli bezporedw ramach ktrej dochodzi do wyodrbniania samodzielnych niego wpywu na czynnoci odnoszce si do nieruchomoci lokali, wanie poprzez ukonstytuowanie, opisanego powyej wsplnej, a przekraczajce zakres zwykego zarzdu. tworu prawnego w postaci wsplnoty mieszkaniowej, znajduje swe rdo w samej istocie odrbnej wasnoci lokali, z ktrej W przypadku takich czynnoci zarzd moe dziaa bowiem, wynika, e wraz z wyodrbnianiem lokali, ich wacicielom dopiero uzyskawszy zgod wacicieli lokali na dokonanie danej przysuguje ex lege nie tylko prawo wasnoci w stosunku czynnoci lub penomocnictwo do zawierania umw stanodo konkretnego lokalu, w wykonywaniu ktrego to prawa s wicych czynnoci przekraczajce zakres zwykego zarzdu. oni w peni samodzielni, ale rwnie udzia w nieruchomoci Wyraenie zgody lub udzielenie penomocnictwa, o ktrych wsplnej, jako prawo zwizane z wasnoci lokalu. W konse- mowa, musi nastpi z kolei w formie uchway, ktrej zasady kwencji, waciciele wyodrbnianych lokali z mocy prawa staj podejmowania stanowi jedn z bardziej spornych kwestii posi automatycznie rwnie wspwacicielami nieruchomoci jawiajcych si na tle stosowania Ustawy o wasnoci lokali. wsplnej, ktr chcc nie chcc zmuszeni s oni wsplnie Dwie wikszoci zarzdza. Na gruncie Ustawy o wasnoci lokali zasad jest, e wikszo gosw potrzebna do podjcia uchway przez wsplnot mieszSposb zarzdzania nieruchomoci wspln ustawodawca kaniow liczona jest wedug wielkoci udziaw. Rozwizanie zdecydowa si uregulowa w dwojaki sposb z jednej strony to jest bez wtpienia czytelne i atwe do zastosowania, jednak wprowadzajc ustawowy wzorzec tego zarzdu, z drugiej za w praktyce prowadzce do nieuzasadnionego aksjologicznie pozostawiajc wsplnocie moliwo umownego okrelenia uprzywilejowania waciciela lokalu niewyodrbnionego, ktry zasad sprawowania tego zarzdu lub powierzenia jego wyko- z reguy, przynajmniej na pocztku procesu wyodrbniania nywania wybranej osobie fizycznej lub prawnej. lokali, posiada najwiksz cze udziaw w nieruchomoci wsplnej. W konsekwencji, w kadej wsplnocie mieszkaniowej zarzd nieruchomoci wspln moe by uksztatowany konsensualAlternatywn dla wskazanego sposobu liczenia wikszoci nie, poprzez powierzenie go zarzdcy, albo w drodzy umowy gosw podczas podejmowania uchwa przez wsplnoty ustanawiajcej odrbn wasno lokali, ewentualnie w umowie mieszkaniowe miao by ustalanie wikszoci wedug zasady zawartej pniej w formie aktu notarialnego przez wszystkich jeden waciciel jeden gos. wacicieli lokali (w tym dotychczasowego waciciela lokali niewyodrbnionych). Ten sposb obliczania wikszoci jako wyjtek od zasady przewidujcej kwesti wikszoci odnoszon do wielkoci
14 | RES IN COMMERCIO | PADZIERNIK 2011

Zarzd nieruchomoci wspln

n i e r u c h o m o c i

i n w e s t y c j e

udziau w nieruchomoci wsplnej musi by jednak zastoso- wspln, a zatem wydawa by si mogo, e przy jej stosowawany na wyrane danie wacicieli lokali i przy zachowaniu od- niu nie powinny wystpowa adne ograniczenia, co do treci powiednich procedur. Moe to nastpi zatem bd w drodze wprowadzanych umownych rozwiza. umowy bd w formie uchway albo po zgoszeniu stosownego dania przez wacicieli lokali posiadajcych cznie co najmniej W doktrynie pojawia si jednak coraz czciej pogld, odwou1/5 udziaw w nieruchomoci wsplnej. jcy si do rygorystycznej wykadni literalnej art.23 ust.2 Ustawy o wasnoci lokali, stosownie do ktrego take w umowie waJeden waciciel jeden gos cicieli koniecznym jest wskazanie kategorii spraw, w stosunku do ktrych dopuszczalne bdzie gosowanie wikszoci liczon Gosowanie w trybie jeden waciciel jeden gos utrzymuje od liczby wacicieli lokali, bowiem w przeciwnym razie umowa generaln zasad, e uchwa musi podj wikszo wacicieli taka, jako sprzeczna z ustaw, obarczona byaby sankcj nielokali, modyfikuje jednak sposb wyliczenia tej wielkoci po- wanoci z art. 58 Kodeksu cywilnego. Z tak koncepcj nie przez odwoanie si do kryterium liczby wacicieli. Specyficzne mona si jednak zgodzi. przy tej zasadzie jest to, e odrywa si ona nie tylko od wielkoci udziaw we wspwasnoci nieruchomoci, ale rwnie Przede wszystkim, dosowne odwoanie si do treci art. 23 od liczby lokali; nawet zatem waciciel posiadajcy kilka lokali ust. 2 Ustawy o wasnoci lokali, posugujcej si terminem dysponowa bdzie w efekcie tylko jednym gosem, podobnie okrelonej sprawy, wymagane przy zastosowaniu wycznie jak waciciele pojedynczych lokali. wykadni jzykowej, uniemoliwioby odniesienie zasady gosowania jeden waciciel jeden gos do spraw ujtych gatunkowo, Kiedy jeden waciciel jeden gos? w sposb generalny, a tylko takie ustalenie nadawaoby sens wprowadzeniu go do umowy. Ustawa o wasnoci lokali przewiduje nastpujce sytuacje, w ktrych moliwe jest gosowanie wedug zasady jeden waWbrew zatem stanowisku postulujcemu podane tu wczeciciel jeden gos: niej rozumienie art. 23.ust.2, w umowie nie mona byoby 1. okrelenie kategorii spraw, w ktrych uchway bd zapaday zatem wskaza kategorii spraw, przy ktrych wikszo podczas w takim gosowaniu w umowie wacicieli lokali; gosowa liczona byaby w odniesieniu do liczby wacicieli lo2. podjcie uchway o przyjciu takiego sposobu gosowa- kali. Okrelona sprawa to bowiem nie to samo, co okrelona nia; grupa spraw. 3. wystpienie z daniem wprowadzenia takiego systemu liczenia wikszoci przez wacicieli lokali posiadajcych czRygorystyczne przestrzeganie koniecznoci jednostkowego nie co najmniej 1/5 udziaw w nieruchomoci wsplnej, gdy wskazywania spraw, w ktrych mona gosowa wedug zasady suma udziaw nie jest rwna 1 lub gdy jeden waciciel posiada jeden waciciel jeden gos, cakowicie pozbawioby z kolei wikszo udziaw. sensu wprowadzanie tego rozwizania w drodze umownej. Jakkolwiek z pozoru wszystkie wskazane powyej sposoby Naley bowiem mie na uwadze, e liczba tego typu spraw wprowadzenia systemu liczenia wikszoci w oderwaniu od moliwych do wskazania ju podczas zawierania umowy byaby wielkoci udziaw wydaj si klarowne i atwe do zastosowania, istotnie ograniczona i sprowadzaaby si wycznie do spraw dajednak w praktyce nastrczaj niemae trudnoci. jcych si przewidzie, skonkretyzowa i dookreli ju na tym etapie. Takie rozwizanie w znikomym stopniu odpowiadaoby Gosowanie wedug umowy zatem potrzebom obrotu i oczekiwaniom wacicieli lokali decydujcych si na taki sposb regulacji. W tym stanie rzeczy trudno Umowa wacicieli lokali moe, co do zasady, w dowolny byoby uzna, e takie byo zamierzenie ustawodawcy. sposb okreli sposb zarzdzania nieruchomoci wspln. Taki wniosek wypywa z generalnej reguy wywodzcej si Przeciwko traktowaniu art. 23 ust.2 Ustawy o wasnoci lokali z art. 18 ust. 1 Ustawy o wasnoci lokali. Niemniej jednak, jako lex specialis w stosunku do art.18 ust. 1 tej Ustawy, ograw sytuacji, gdy umowa ta miaaby dotyczy wprowadzenia niczajcego swobod wacicieli lokali w okrelaniu sposobu zasady gosowania jeden waciciel jeden gos pojawia si zarzdu nieruchomoci wspln w zakresie, w jakim miaoby pytanie o to, czy dopuszczalnym byoby zawarcie w niej po- to dotyczy sposobu liczenia wikszoci gosw podczas gosostanowienia wprowadzajcego generaln zasad gosowania wa, przemawia rwnie ratio legis wprowadzenia umownego w systemie jeden waciciel jeden gos, bez wskazywania sposobu zarzdu i jego funkcjonowania. konkretnej sprawy lub kategorii spraw, w ktrych miaoby si gosowa w tym systemie. Ustawodawca uzna bowiem za zasadne pozostawienie wacicielom lokali jak najszerszego wpywu na zarzdzanie Przepis Ustawy o wasnoci lokali statuujcy t zasad liczenia przedmiotem ich (wsp)wasnoci, unikajc aksjologicznie wikszoci, wskazuje bowiem, e Uchway zapadaj wikszo- nieuzasadnionego ograniczania prawa wasnoci. Ustawowe ci gosw wacicieli lokali, liczon wedug wielkoci udziaw, regulacje odnoszce si do zarzdu maj zatem charakter wychyba e w umowie lub w uchwale podjtej w tym trybie cznie posikowy i mog znajdowa zastosowanie wycznie postanowiono, e w okrelonej sprawie na kadego waciciela wwczas, gdy waciciele nie zechc unormowa ich odmiennie. przypada jeden gos (art. 23 ust. 2). Wychodzc z tego zaoenia nie powinno budzi wtpliwoci, e moliwym jest wprowadzenie gosowania w trybie jeden Nie ulega wtpliwoci, e umowa zmieniajca sposb ustalania waciciel jeden gos w umowie wacicieli w dowolnych konwikszoci gosw, a ktrej mowa w przywoanym art. 23 ust.2 figuracjach, czyli tak w odniesieniu do poszczeglnych spraw, Ustawy o wasnoci lokali, to ta sama umowa, ktr ustawodaw- poszczeglnych ich kategorii, ustalanych wedug rnorakich ca przewidzia w art. 18 ust.1 tej Ustawy, jako wprowadzajc kryteriw, jak wreszcie dla wszelkich gosowa, dla ktrych tak alternatywny do ustawowego sposb zarzdu nieruchomoci formu gosowania waciciele uznaj za niezbdn.
RES IN COMMERCIO | PADZIERNIK 2011 | 15

n i e r u c h o m o c i

i n w e s t y c j e

ale rwnie mg skutecznie uniemoliwi wprowadzenie zasaNa marginesie wskaza tylko mona, e z tych samych dy gosowania wedug liczby wacicieli, permanentnie gosujc wzgldw waciciele lokali byliby uprawnieni rwnie do przeciwko uchwaom majcym na celu wprowadzenie takiego ustanowienia take i innych sposobw gosowania i liczenia trybu. gosw, np. odrbnego przyznania kademu wacicielowi okrelonej iloci gosw, obliczania wielkoci wedug liczby Remedium na wskazane powyej sytuacje wprowadzia nolokali, a nie wacicieli, wprowadzenia zasady jednomylnoci, welizacja Ustawy o wasnoci lokali z dnia 16 marca 2000 roku, czy te powierzenia gosowania powoanemu organowi, np. umoliwiajca przyjcie sposobu gosowania jeden waciciel radzie nadzorczej. - jeden gos rwnie w wyniku dania wacicieli lokali posiadajcych cznie co najmniej 1/5 udziaw w nieruchomoci Uchwaa wacicieli w przedmiocie wsplnej, jako trzeci tryb usankcjonowania omawianej altergosowania natywnej metody ustalania wikszoci gosw we wsplnocie (art. 23 ust.2a Ustawy o wasnoci lokali). Naley pamita Powoywany powyej art. 23 ust.2 Ustawy o wasnoci lo- jednak, e dopuszczalno zastosowania tego trybu zostaa obkali dopuszcza wprowadzenie gosowa wedug zasady jeden warowana warunkiem jest on bowiem dopuszczalny jedynie waciciel jeden gos, poza drog umown, rwnie w for- w tych wsplnotach, w ktrych suma udziaw w nieruchomomie uchway. Oczywicie uchwaa taka, jak kada inna uchwaa, ci wsplnej nie jest rwna 1, lub w ktrych wikszo udziaw musiaaby zosta podjta w tradycyjnym trybie, tj. wikszoci naley do jednego waciciela. gosw liczon wielkoci udziaw w nieruchomoci wsplnej oraz odnosi si, zgodnie z literalnym brzmieniem wskazanego Jakkolwiek w pocztkowym okresie funkcjonowania art. 23 przepisu, do okrelonej sprawy; w tym przypadku nie wystpuj ust.2a Ustawy o wasnoci lokali nie byo to oczywiste, jedbowiem ani adne racje przemawiajce za moliwoci podjcia nak obecnie ani w doktrynie, ani w orzecznictwie nie budzi uchway abstrakcyjnie okrelajcej sprawy, w ktrych goso- wikszych wtpliwoci fakt, e zgoszenie dania gosowania wanie odbywa si bdzie w omawianym trybie, ani przepisy w systemie jeden waciciel jeden gos przez uprawnion cz umoliwiajce dokonanie takiej wykadni, przy ktrej daoby wacicieli wywiera skutek automatycznie i nie trzeba podejmosi, lege artis, omin ograniczenie nakazujce kadorazowe wa w tym zakresie kolejnej uchway o wprowadzeniu tego sprecyzowanie sprawy, w przedmiocie ktrej gosowa si systemu; po zgoszeniu stosownego dania nastpuje zatem od bdzie wedug zasady jeden waciciel jeden gos. razu gosowanie nad sam uchwa merytoryczn, a wikszo gosw jest liczona wedug iloci wacicieli lokali. Ustanowienie w uchwale zasady gosowania wszystkich uchwa, czy nawet tylko pewnej ich kategorii, wedug reguy Podsumowanie jeden waciciel - jeden gos byoby zatem niedopuszczalne, a uchwaa w tym przedmiocie, jako sprzeczna z bezwzgldnie Przewidziany przez Ustaw o wasnoci lokali zasadniczy spoobowizujcym przepisem ustawy, byaby niewana. sb gosowania we wsplnotach mieszkaniowych wikszoci gosw liczon wedug udziaw w nieruchomoci wsplnej Przyjcie odmiennego pogldu, poza racjami wskazanymi jest konsekwencj denia ustawodawcy do zachowania propowyej, prowadzioby rwnie do, nieakceptowalnego porcji midzy wpywem poszczeglnych wspwacicieli na w polskim systemie prawa, przyznania wacicielom lokali podejmowanie decyzji dotyczcych nieruchomoci wsplnej uprawnienia do zmiany treci ustawy w drodze podjtej przez a wielkoci posiadanych przez nich udziaw w nieruchomoci, nich uchway. przewidzianej w Kodeksie cywilnym jako podstawa funkcjonowania we wspwasnoci. W praktyce zatem, podjcie przez wsplnot mieszkaniow uchway dotyczcej danego zagadnienia w trybie jeden Zapewnienie udziau wspwacicieli w decydowaniu waciciel jeden gos przebiega dwuetapowo najpierw o nieruchomoci wsplnej stosownie do wielkoci posiadanych wsplnota musi podj uchwa wikszoci gosw liczon przez nich udziaw w optymalny sposb realizuje zatem konwedug udziaw, e dane zagadnienie zostanie poddane pod stytucyjnie i kodeksowo zagwarantowan ochron wasnoci. gosowanie wedug zasady jeden waciciel jeden gos, a do- Odstpstwa od tej zasady stanowi przy tym wyjtki podyktopiero po podjciu takiej uchway, moliwe bdzie gosowanie wane wycznie koniecznoci wyeliminowania patologicznych nad samym zagadnieniem merytorycznym wikszoci gosw sytuacji pozbawiania wspwacicieli mniejszociowych jakiegoliczon wedug iloci wacicieli lokali. kolwiek wpywu na losy nieruchomoci wsplnej. Jako wyjtki musz by jednak interpretowane cile i przy kadorazowym Gosowanie na danie wacicieli lokali uwzgldnieniu ratio legis ich wprowadzenia. Wprowadzenie przez ustawodawc moliwoci podejmowania uchwa wedug zasady jeden waciciel jeden gos miao na celu zapewnienie wacicielom wszystkich lokali rzeczywistego wpywu na losy nieruchomoci bdcej w ich wspwasnoci, niezalenie od wielkoci lokalu (a w konsekwencji udziau w nieruchomoci wsplnej), ktrego s wacicielami. Jak si szybko okazao, cel ten nie mg by osignity w sytuacjach, w ktrych jeden waciciel posiada wicej ni 50 proc. udziaw w nieruchomoci wsplnej wwczas nie tylko przegosowywa on zawsze wszystkie uchway merytoryczne,
16 | RES IN COMMERCIO | PADZIERNIK 2011

karina.pecherz@tomczak.pl jest adwokatem i specjalizuje si w prawie pracy i gospodarczym prawie sdowym. Ma due dowiadczenie w dziedzinie prowadzenia sporw sdowych przed sdami powszechnymi oraz reprezentuje interesy klientw w tych sporach.

n i e r u c h o m o c i

i n w e s t y c j e

Joanna Ostojska

Uytkowanie wieczyste, ksiga wieczysta.


Uytkowanie wieczyste jest prawem nietypowym cho zblia si w swym gospodarczym sensie do znaczenia prawa wasnoci, to nie nabiera jego silnego prawnie charakteru, idzie jednak dalej ni ograniczone prawa rzeczowe.

O istocie
W uytkowanie wieczyste oddawane mog by wycznie grunty Skarbu Pastwa lub jednostek samorzdu terytorialnego. Oddanie nieruchomoci w uytkowanie wieczyste nastpuje, co do zasady, na okres 99 lat (std okrelenie tego uytkowania jako wieczyste). W wypadkach wyjtkowych, kiedy to cel gospodarczy uytkowania wieczystego nie wymaga oddania gruntu na a tak dugi okres, dopuszczalne jest jego oddanie na okres krtszy, wynoszcy jednak co najmniej czterdzieci lat. Chodzi bowiem o stworzenie takiego tytuu wadania gruntem, ktry obejmuje przewidywalny okres ycia co najmniej jednego pokolenia. Czas trwania uytkowania wieczystego okrelaj strony w umowie o oddanie nieruchomoci w uytkowanie wieczyste, kierujc si celem ustanowienia uytkowania wieczystego. Ustawodawca wyposay dodatkowo uytkownika wieczystego w danie przeduenia jego prawa na dalszy okres, wynoszcy od czterdziestu do dziewidziesiciu dziewiciu lat. Co istotne, odmowa przeduenia uytkowania wieczystego na dalszy okres dopuszczalna jest wycznie ze wzgldu na wany interes spoeczny (moe by nim np. zmiana przeznaczenia gruntu w planie zagospodarowania przestrzennego). Przez czas trwania uytkowania wieczystego, uytkownik wieczysty zobowizany jest do ponoszenia opat rocznych.

Z ustanowieniem uytkowania wieczystego wi si dwa podstawowe uprawnienia uytkownika wieczystego: uprawnienie do korzystania z nieruchomoci gruntowej z wyczeniem innych osb oraz uprawnienie do rozporzdzania swoim prawem. Granice uytkowania wieczystego wyznacza, jak to ma miejsce w przypadku wasnoci, prawo, zasady wspycia spoecznego oraz, przede wszystkim, umowa o oddanie gruntu w uytkowanie wieczyste, ktra przesdza o przeznaczeniu tego prawa. Uytkownik wieczysty jest wic z reguy ograniczony w zakresie dopuszczalnego sposobu korzystania z oddanego mu gruntu oraz zobowizany do zagospodarowania go w okrelonym terminie pod rygorem utraty tego prawa. W tym znaczeniu, uytkowanie wieczyste ma wic charakter prawa celowego. Taka konstrukcja przepisw wskazuje wyranie na ratio legis ustawodawcy w tym zakresie. Interes uytkownika wieczystego, realizowany w ramach przysugujcego mu prawa, jest bowiem w ten sposb kojarzony z interesem spoecznym. Std te wynika moliwo korzystania przez uytkownika wieczystego na korzystnych warunkach z gruntu uzyskanego z zasobw publicznych. Za oddaniem gruntu w uytkowanie wieczyste stoi wic cel publiczny uytkownik wieczysty zostaje obciony obowizkiem wykorzystania oddanej mu nieruchomoci w cile okrelony sposb.

RES IN COMMERCIO

PADZIERNIK 2011

17

n i e r u c h o m o c i

i n w e s t y c j e

Obowizki inwestycyjne
Umowa o oddanie gruntu w uytkowanie wieczyste powinna precyzyjnie okrela sposb korzystania z gruntu. Jeeli celem umowy jest wzniesienie przez uytkownika wieczystego budynkw lub innych urzdze, umowa winna obejmowa konkretne, przewidziane przez ustawodawc w art. 239 Kodeksu cywilnego, postanowienia, w tym: termin rozpoczcia i zakoczenia robt, ktre podj ma uytkownik wieczysty oraz rodzaj budynkw lub urzdze, ktre ma on wznie.

Obligatoryjnemu ujawnieniu w ksidze wieczystej podlegaj postanowienia umowne, ktre okrelaj sposb korzystania z gruntu. Okoliczno ta rodzi doniose konsekwencje. W ten sposb bowiem, tre umowy okrelajca sposb korzystania przez uytkownika wieczystego z gruntu i jego obowizki inwestycyjne wi rwnie nastpcw prawnych uytkownika wieczystego i to zarwno tych, ktrzy nabyli uytkowanie wieczyste w sposb pochodny (np. w drodze umowy przeniesienia prawa) jak i w sposb pierwotny (np. w drodze zasiedzenia). Kwestia charakteru wspomnianego wpisu nie jest jednoznaczna. Wydaje si, e wpis ten nie ma charakteru konstytutywnego i, cho jest on obligatoryjny, potwierdza jedynie stan ustanowiony w umowie o oddanie gruntu w uytkowanie wieczyste. Uzasadnione wtpliwoci, wobec rkojmi wiary publicznej ksig wieczystych, budzi sytuacja, w ktrej sposb korzystania z gruntu i obowizki uytkownika wieczystego nie zostay wpisane do ksigi wieczystej, a uytkownik wieczysty zby przysugujce mu prawo. Powstaje wic pytanie o to, czy nabywca uytkowania wieczystego (przy zaoeniu, e dziaa on w dobrej wierze, a nabycie ma charakter odpatny), bdzie zobowizany do takiego korzystania z gruntu, do jakiego zobowizany zosta zbywca uytkowania wieczystego, w sytuacji, w ktrej sposb korzystania z gruntu nie zosta wpisany do ksigi wieczystej. Wpis do ksigi wieczystej powoduje, e sposb korzystania z nieruchomoci staje si skuteczny wzgldem praw nabytych przez czynno prawn po ich ujawnieniu. W ten sposb, uzyskuj one tzw. rozszerzon skuteczno, dziki ktrej waciciel gruntu moe kierowa swoje roszczenia wynikajce z zakrelonego sposobu korzystania z gruntu nie przeciwko oznaczonej osobie uytkownikowi wieczystemu, z ktrym zawar umow o ustanowienie uytkowania wieczystego (jako actio in personam), ale przeciwko kadoczesnemu uprawnionemu z tytuu uytkowania wieczystego np. nabywcy prawa uytkowania wieczystego (jako actio in rem scripto). Nabywca prawa uytkowania wieczystego jest wic zwizany ograniczeniami wynikajcymi z treci wpisanego prawa, gdy chodzi o korzystanie z gruntu. Jeeli wic ksiga wieczysta nie obejmuje wpisw w tym zakresie to nie mona mwi o adnej rozszerzonej skutecznoci. Nabywca prawa uytkowania wieczystego, z ktrym nie s zwizane roszczenia ujawnione w ksidze wieczystej, a wynikaj one wycznie z umowy o oddanie gruntu w uytkowanie wieczyste, winien by wic chroniony przez rkojmi wiary publicznej ksig wieczystych. Tym samym, jeeli dziaa on w dobrej wierze (tj. nie wie, e tre ksigi jest niezgodna z rzeczywistym stanem prawnym), a czynno ma charakter odpatny, nabywca nie bdzie zwizany sposobem korzystania z gruntu, gdy sposb ten nie zosta wpisany do ksigi wieczystej.

Art. 239 Kodeksu cywilnego


1 Sposb korzystania z gruntu Skarbu Pastwa lub gruntu nalecego do jednostek samorzdu terytorialnego bd ich zwizkw przez wieczystego uytkownika powinien by okrelony w umowie. 2 Jeeli oddanie gruntu w uytkowanie wieczyste nastpuje w celu wzniesienia na gruncie budynkw lub innych urzdze, umowa powinna okrela: 1) termin rozpoczcia i zakoczenia robt; 2) rodzaj budynkw lub urzdze oraz obowizek ich utrzymywania w naleytym stanie; 3) warunki i termin odbudowy w razie zniszczenia albo rozbirki budynkw lub urzdze w czasie trwania uytkowania wieczystego; 4) wynagrodzenie nalene wieczystemu uytkownikowi za budynki lub urzdzenia istniejce na gruncie w dniu wyganicia uytkowania wieczystego

Uytkownik wieczysty jest wic zobowizany do rozpoczcia robt w okrelonym terminie, wybudowania z gry przewidzianych budynkw i urzdze oraz do zakoczenia tych robt w okrelonym terminie. Obowizki te zwane bd w dalszej czci obowizkami inwestycyjnymi. Pod pojciem rozpoczcia zabudowy prawo rozumie wybudowanie fundamentw, za zakoczenie zabudowy uwaa za wybudowanie budynku w stanie surowym zamknitym. Wydaje si, e wobec art. 239 Kodeksu cywilnego, brak okrelenia terminu rozpoczcia i zakoczenia prac pozostawaby w sprzecznoci z funkcj uytkowania wieczystego. Podobnie naleaoby oceni brak okrelenia w umowie rodzaju budynkw i urzdze, ktre powinien wznie uytkownik wieczysty.

Wpis do ksigi wieczystej


Ustanowienie uytkowania wieczystego wymaga zawarcia umowy w formie aktu notarialnego oraz wpisu do ksigi wieczystej. Wpis ten ma charakter konstytutywny, co oznacza, e prawo uytkowania wieczystego powstaje w momencie umieszczenia w ksidze wieczystej nieruchomoci stosownego wpisu (wpis ten ma jednak moc wsteczn od daty zoenia wniosku o jego dokonanie). Tym samym, dopiero od dnia wskazanego we wpisie do ksigi wieczystej (a nie od dnia zawarcia umowy) liczy naley okres, na jaki uytkowanie wieczyste zostao ustanowione.

System kar
Uytkowanie wieczyste wygasa z reguy z upywem czasu, na ktry zostao ono ustanowione. Prawo przewiduje jednak moliwo przedterminowego zakoczenia umowy moe mie ono miejsce wtedy, gdy uytkownik wieczysty korzysta z gruntu w sposb oczywicie sprzeczny z jego przeznaczeniem okrelonym w umowie. Tu sens postanowie o obowizkach inwestycyjnych nabiera szczeglnego znaczenia.

18

RES IN COMMERCIO

PADZIERNIK 2011

n i e r u c h o m o c i

i n w e s t y c j e

Pod pojciem korzystania z gruntu w sposb oczywicie sprzeczny z umow naley rozumie m.in. wanie niewzniesienie budynkw lub urzdze. Podobnie oceni naley niedochowanie przez uytkownika wieczystego terminw zakrelonych w umowie. Budowa po terminie powinna by bowiem uznana za rwnoznaczn z sytuacj, gdy uytkownik wieczysty, wbrew umowie, nie wznis okrelonych w niej budynkw lub urzdze.

za kady nastpny rok opata ta podlega zwikszeniu o dalsze 10 proc. Ustalenie opaty dodatkowej nastpuje w drodze decyzji administracyjnej.

Naley przy tym przyj, e odpowiedzialno uytkownika wieczystego za niewykonanie lub nienaleyte wykonanie zobowizania, skutkujce czy to przedterminowym rozwizaniem umowy, czy te naoeniem opat dodatkowych, moe mie zastosowanie wtedy, gdy to niewykonanie lub nienaleyte wykonanie zalene jest od okolicznoci, lecych po stronie Podkreli jednak naley, e rozwizanie umowy uytkowa- uytkownika wieczystego. Zaoenie przeciwne prowadzioby nia wieczystego jest moliwe wycznie w razie oczywistej do nieuprawnionego wniosku, e odpowiedzialno uytsprzecznoci sposobu korzystania z nieruchomoci z jej prze- kownika wieczystego uksztatowana jest na zasadzie ryzyka. znaczeniem. Chodzi wic o ewidentne i nieusprawiedliwione naruszenie sposobu korzystania z nieruchomoci, okrelonego *** w umowie. Powysze rozwaania pokazuj jak wane jest waciwe przygotowanie umowy o oddanie gruntu w uytkowanie Art. 240 Kodeksu cywilnego wieczyste. Nieokrelenie sposobu korzystania z nieruchomoci na etapie jej oddawania w uytkowanie wieczyste powoduje w zasadzie, e uprawnienia uytkownika wieczyUmowa o oddanie gruntu Skarbu Pastwa lub gruntu stego w tym zakresie pokrywaj si z uprawnieniami, ktre nalecego do jednostek samorzdu terytorialnego przysugiwayby wacicielowi nieruchomoci w przypadku, bd ich zwizkw w uytkowanie wieczyste moe gdyby nieruchomo ta nie zostaa obciona tym prawem. ulec rozwizaniu przed upywem okrelonego w niej Niewpisanie sposobu korzystania z gruntu do ksigi wieczystej terminu, jeeli wieczysty uytkownik korzysta z gruntu moe za spowodowa, e nabywca uytkowania wieczystew sposb oczywicie sprzeczny z jego przeznaczeniem go bdzie powoywa si na rkojmi wiary publicznej ksig okrelonym w umowie, w szczeglnoci jeeli wbrew wieczystych i fakt niezwizania go obowizkami wynikajcymi z umowy o ustanowienie uytkowania wieczystego. umowie uytkownik nie wznis okrelonych w niej budynkw lub urzdze.

Art. 33 pkt 3 Ustawy o gospodarce nieruchomociami


Waciwy organ moe da rozwizania umowy uytkowania wieczystego przed upywem ustalonego okresu stosownie do art. 240 Kodeksu cywilnego, jeeli uytkownik wieczysty korzysta z tej nieruchomoci w sposb sprzeczny z ustalonym w umowie, a w szczeglnoci, jeeli nie zabudowa jej w ustalonym terminie.

Przepisy stwarzaj znaczne ryzyko dla interesw uytkownika wieczystego, poniewa nie precyzuj kiedy sprzeczno sposobu korzystania z nieruchomoci z jej przeznaczeniem jest oczywista. Teoretycznie wic uprawniony organ ma znaczn swobod w tej kwestii. W praktyce statusu uytkowania wieczystego jako prawa nastpnego po prawie wasnoci, e przypadki sigania do skrajnej sankcji s, jak si wydaje, niezwykle rzadkie. Waciciel nieruchomoci dysponuje agodniejszymi sankcjami, w sytuacji, w ktrej uytkownik wieczysty nie dotrzyma terminw zabudowy. W takim przypadku moe on bowiem wyznaczy uytkownikowi wieczystemu dodatkowy termin albo ustali dodatkowe opaty roczne obciajce uytkownika wieczystego (ponad te, ktre uiszcza on standardowo). Za pierwszy rok, liczony po bezskutecznym upywie terminu, wysoko dodatkowej opaty rocznej wynosi 10 proc. wartoci nieruchomoci,

joanna.ostojska@tomczak.pl aplikant adwokacki, interesuje si prawem medycznym, przygotowuje prac doktorsk z tego zakresu.

RES IN COMMERCIO

PADZIERNIK 2011

19

c o r p u s
Prawo handlowe

l e x

Komentarze Res in Commercio

smy rozdzia opracowania o przeksztaceniach przenosi nas w sfer konkretu: zaczynamy omawia poszczeglne typy przeksztace. Tym razem prezentujemy przeksztacenie spki kapitaowej w inn spk kapitaow, czyli po ludzku mwic przeksztacenie spki z ograniczon odpowiedzialnoci w spk akcyjn lub odwrotnie. Zanim nie powsta run na spki osobowe w tym zwaszcza komandytowe i komandytowo akcyjne przeksztacenie spki z ograniczon odpowiedzialnoci w spk akcyjn czyli przeksztacenie spki maej w du byo podstawowym typem przeksztace. Ukry si nie da, e czstym motywem takiego wanie przeksztacenia byo zabezpieczenie odpowiedzialnoci czonkw zarzdu, ktra, nie wiedzie czemu, znacznie powaniej potraktowana jest w spce z ograniczon odpowiedzialnoci ni w akcyjnej. Do poszczeglnych typw przeksztace doczamy plany przeksztacenia ktre s najbardziej charakterystycznym dokumentem w procesie przeksztacenia.

20

RES IN COMMERCIO

PADZIERNIK 2011

C O R P U S

l e x

Prawo HANDLOWE

Komentarze Res in Commercio

Przeksztacenie spek Cz sma

RES IN COMMERCIO

PADZIERNIK 2011

21

c o r p u s
Prawo handlowe

l e x

Komentarze Res in Commercio

Przeksztacenie spek. Cz sma.

Rozdzia smy

Przeksztacanie kapitaowe - kapitaowa w kapitaow


251

252

253

Przeksztacenie spki kapitaowej w inn spk kapitaow uregulowane jest w art. 577-580 Kodeksu. Przepisy te normuj dwa kierunki przeksztace, czyli przeksztacenie spki akcyjnej w spk z ograniczon odpowiedzialnoci oraz przeksztacenie spki z ograniczon odpowiedzialnoci w spk akcyjn. Warto przypomnie, e kodeks handlowy akceptowa jedynie te przeksztacenia, za wzgldnie szczegowo opisywa tylko przeksztacenie spki akcyjnej w spk z ograniczon odpowiedzialnoci. Ta syntetyczno przepisw staa si rdem zasadniczych wtpliwoci, co do dopuszczalnoci poszczeglnych typw przeksztace oraz sposobu ich wykonania. Podstaw dla przeksztacenia spki kapitaowej w inn spk kapitaow s oczywicie oglne przepisy o przeksztaceniach spek handlowych, czyli art. 551-570 Kodeksu. Jednake przepisy o przeksztaceniach spek kapitaowych w inn spk kapitaow przewiduj trzy podstawowe odrbnoci, ktre dotycz: (1) sposobu podjcia uchway o przeksztaceniu, (2) kapitau zakadowego spki oraz (3) jej sprawozda finansowych.

255

256

257

8.1. Wymogi dotyczce podjcia uchway o przeksztaceniu


254

258

Kodeks przewiduje, e do podjcia uchway o przeksztaceniu konieczne jest spenienie dwch warunkw (art. 577 1 pkt 1 Kodeksu): (1) Po pierwsze, za uchwa musz si opowiedzie wsplnicy reprezentujcy co najmniej poow kapitau zakadowego. W celu jego obliczenia bierze si pod uwag nominaln warto udziaw czy akcji. Nie jest za brane pod uwag uprzywilejowanie co do gosu; (2) Po drugie, za uchwa musi by oddanych co najmniej trzy czwarte gosw i w tym przypadku uprzywilejowanie co do gosw z udziaw lub akcji jest ju brane pod uwag.

259

Wymagania te s surowsze ni w przypadku wielu innych uchwa wanych dla spek, a Kodeks dopuszcza jeszcze ich zaostrzenie w umowie spki bd w statucie. Wystpuje tu te nie czsto spotykany, wymg konkluzywnego quorum, czyli uzalenienia skutecznego gosowania nie od wikszoci dotyczcej obecnych, ale odniesienie wikszoci do wszystkich gosw wyraajcych kapita zakadowy. Czyli, innymi sowy, nawet jeeli za uchwa opowie si trzy czwarte gosujcych, ale nie bd oni stanowili poowy kapitau zakadowego wwczas uchwaa o przeksztaceniu przegosowana nie zostanie. W przyjciu takiej konstrukcji jest pewna logika. Przeksztacenie cho my sami tutaj staramy si traktowa je jako standardow operacj gospodarcz, stanowi jednak w poszczeglnych przypadkach bardzo daleko idc ingerencj w prawa wacicielskie. W przypadku zdecydowanej wikszoci uchwa, podejmowanych w spkach kapitaowych, przyjmuje si zaoenie, e dla ich skutecznoci w peni wystarcza sam fakt poinformowania udziaowca czy akcjonariusza o porzdku zamierzonego zgromadzenia. To, czy bdzie on chcia w tym zgromadzeniu uczestniczy, oddane jest do owego udziaowca swobodnej decyzji. W przypadku przeksztacenia tak nie jest. Sam udzia w zgromadzeniu poowy wacicieli spki jest warunkiem sine qua non skutecznoci uchway. Mona wic powiedzie, e mamy tutaj gosowanie wacicielskie. Patrzc na cao z wikszej perspektywy mona przyj, e ten system zrnicowanego traktowania uchwa w zalenoci od ich skutku sam w sobie wiadczy o pewnym lekcewaeniu wikszoci uchwa, ktre mog zapa wbrew woli wikszoci wsplnikw, przyjmujc, e ich wola jest wyraona jedynie obecnoci na zgromadzeniu.

8.2. Wymogi dotyczce sprawozda finansowych


260

Art. 577 1 pkt 2 Kodeksu stwierdza, e aby mogo nastpi przeksztacenie spki kapitaowej w inn spk kapitaow, spka przeksztacana musi mie zatwierdzone sprawozdania finansowe za co najmniej dwa ostatnie lata. Art. 577

22

RES IN COMMERCIO

PADZIERNIK 2011

C O R P U S

l e x

Prawo HANDLOWE

Komentarze Res in Commercio

Przeksztacenie spek. Cz sma.

261

2 Kodeksu doprecyzowuje, e jeeli spka przeksztacana prowadzi dziaalno przez mniej ni dwa lata, zatwierdzone sprawozdanie finansowe powinno dotyczy caego okresu nieobjtego rocznym sprawozdaniem finansowym. Nie ma przeszkd, aby w sytuacji prowadzenia przez spk dziaalnoci, przez okres krtszy ni dwa lata, wymg posiadania zatwierdzonego uzupeniajcego sprawozdania finansowego by speniony przez zaczane do planu przeksztacenia sprawozdania finansowego do celw przeksztacenia, o ktrym mowa w art. 558 2 pkt 4 Kodeksu Nie jest cakiem oczywiste, dlaczego w kwestii obowizku skadania sprawozda prawo inaczej traktuje spki kapitaowe ni osobowe. Rnicowanie przepisw dotyczcych poszczeglnych rodzajw spek, w kadym przypadku, jest nie tylko sprzeczne z zasad rwnego traktowania podmiotw, ale te budzi podejrzenie, e pewne formy dziaalnoci adresowane s do wikszej skali dziaalnoci a inne do mniejszej. A tak przecie nie jest.

267

8.3. Wymogi dotyczce kapitau zakadowego


262

przeksztacana spenia wszystkie wymogi zwizane z obnieniem kapitau zakadowego. Pierwszy z omawianych przepisw da si zrozumie i wyjani specyfik zasad pokrywania kapitau w spce akcyjnej. Prawd mwic, gdyby tego przepisu nie byo, naleaoby go wyinterpretowa zestawiajc inne regulacje, albowiem spka z ograniczon odpowiedzialnoci nie moe istnie bez w peni pokrytego kapitau. Drugi z przepisw take da si obroni i take daby si wyinterpretowa z przepisw, poniewa obnienie kapitau zakadowego stanowi integraln, szczegln operacj prawn, ktra kieruje si wymogami przypisanymi szczegowo tej wanie operacji. Na wszelki wypadek musimy jednak zaznaczy, e problematyczne rozwizania dotyczce kapitau zakadowego stanowi nastpstwo utrzymywania sztucznej, niepraktycznej koncepcji kapitau zakadowego, ktra od lat kadzie si cieniem na sensie funkcjonowania polskich spek kapitaowych. W chwili gdy piszemy te sowa wtpliwoci dotyczce roli kapitau zakadowego s ju powszechnie podzielane, a wola ustawodawcy, aby dotychczasowy stan zmieni wyranie zadeklarowana.

263

264

265

266

Kodeks spek handlowych przewiduje dwa podstawowe wymagania dotyczce kapitau zakadowego. Pierwszy z nich (zawarty w art. 577 1 pkt 3 Kodeksu) dotyczy tylko przypadku przeksztacania spki akcyjnej w spk z ograniczon odpowiedzialnoci. Stanowi on, e przeksztacana spka akcyjna musi mie w peni pokryty kapita zakadowy. Wymg ten zwizany jest z treci art. 309 3 i 4 Kodeksu, ktry pozwala wnosi wkady na pokrycie akcji w okrelonym czasie po zarejestrowaniu spki. Jako e w spce za ograniczon odpowiedzialnoci udziay musz by w caoci pokryte w chwili rejestracji, wymg ten nie ma do niej zastosowania. Wymg ten ma charakter prawny i nie dotyczy aktualnej sytuacji finansowej spki. Tak wic spka, ktra ma straty przekraczajce kapita zakadowy, ale wkady na jego pokrycie zostay wniesione, nie jest zobowizana do dokapitalizowania. Inaczej bowiem ustawodawca nie ograniczaby tego wymogu tylko do spki akcyjnej. Kapita zakadowy przeksztacanej spki akcyjnej powinien zosta w caoci pokryty przed przyjciem planu przeksztacenia tak, aby umoliwi biegemu rewidentowi zbadanie stanu pokrycia kapitau zakadowego. Drugi wymg, przewidywany przez art. 577 1 pkt 4 Kodeksu jest taki, e kapita zakadowy spki przeksztaconej nie moe by niszy ni kapita zakadowy spki przeksztacanej. Naley przy tym pamita, e kapita zakadowy spki przeksztaconej musi spenia minimalne wymogi przewidziane w Kodeksie dla danego typu spki (co ma szczeglne znaczenie przy przeksztacaniu spki z ograniczon odpowiedzialnoci w spk akcyjn). Przyczyn wprowadzenia tego przepisu jest zapewne intencja, by pod pretekstem przeksztacenia spki nie omija przepisw o obnieniu kapitau zakadowego. Do rozwaenia zatem pozostaje kwestia, czy kapita zakadowy spki po przeksztaceniu nie mgby by niszy, gdyby spka

8.4. Skutki przeksztacenia spki kapitaowej w inn spk kapitaow 8.4.1. Uniewanienie dokumentw akcji
268

W przypadku przeksztacania spki akcyjnej w spk z ograniczon odpowiedzialnoci, art. 578 Kodeksu stanowi, e z dniem przeksztacenia uniewanieniu ulegaj dokumenty akcji. Z uwagi na tre art. 174 6 Kodeksu, ktry zakazuje spce z ograniczon odpowiedzialnoci wystawiania dokumentw zarwno na okaziciela, jak i imiennych czy na zlecenie na udziay lub prawa do zysku, w przypadku przeksztacenia spki z ograniczon odpowiedzialnoci w spk akcyjn analogiczny przepis nie jest konieczny.

8.4.2 Wyganicie praw i obowizkw wsplnika niezgodnych z przepisami o spce przeksztaconej.


269

270

Naturaln konsekwencj przeksztacenia spek jest, e prawa i obowizki wsplnika, ktre nie s zgodne z przepisami ustawy o spce przeksztaconej, wygasaj z mocy prawa z dniem przeksztacenia (art. 579 1 Kodeksu). Nie moe bowiem w wyniku przeksztacenia powsta spka hybrydowa, nieznana Kodeksowi spek handlowych. Nie chodzi przy tym tylko o prawa i obowizki wynikajce z ustaw, ale take o te przyznane na mocy umowy spki czy statutu (prawa organizacyjne bd obligacyjne, przyznane osobicie lub udziaowe). Przykadami praw, ktre wygasaj na mocy tego przepisu z dniem przeksztacenia spki z ograniczon odpowiedzialnoci w spk akcyjn s: indywidualne prawo kontroli (art. 212), danie wyczenia wsplnika (art. 266), prawo podejmowania uchwa bez odbycia zgromadzenia wsplnikw (art. 227 2), prawo do ustanowienia komisji rewizyjnej

RES IN COMMERCIO

PADZIERNIK 2011

23

c o r p u s
Prawo handlowe

l e x

Komentarze Res in Commercio

Przeksztacenie spek. Cz sma.

271

272

(art. 217), czy te prawo uprzywilejowania udziau dajce trzy gosy na udzia. Do obowizkw wygasajcych przy tym typie przeksztacenia nale wyrwnanie wartoci aportu wniesionego w wartoci znacznie zawyonej (art. 175 Kodeksu) oraz obowizek dopat (art. 177 Kodeksu ). Natomiast przy przeksztaceniu spki akcyjnej w spk z ograniczon odpowiedzialnoci wygasaj wszelkie prawa zwizane z akcj jako papierem wartociowym (np. danie wydania nowej akcji za akcj uszkodzon art. 377 Kodeksu), prawo dania wykupienia akcji przy istotnej zmianie przedmiotu dziaalnoci (art. 416), czy te squeeze-out wsplnika (art. 418). W rozumieniu i stosowaniu tych przepisw trzeba kierowa si elazn logik, ktra wskazuje, czy i na ile poszczeglne rozwizania moliwe s do zastosowania w poszczeglnym typie spki.

279

280

281

8.4.3. Wynagrodzenie z tytuu wygasajcych praw wsplnika


273

274

275

276

277

Art. 579 2 Kodeksu przewiduje, e wsplnik, ktrego prawa wygasy w sposb opisany powyej, ma do spki przeksztaconej roszczenie o uzyskanie stosownego wynagrodzenia. Wynagrodzenie to powinno zosta wypacone w cigu roku od dnia przeksztacenia chyba, e uprawniony i spka postanowi inaczej. Zakresem zastosowania tego przepisu objci s tylko wsplnicy uczestniczcy w spce przeksztaconej, gdy wszystkie prawa i obowizki wsplnikw spki przeksztacanej, ktrzy nie uczestnicz w spce przeksztaconej i tak gasn z dniem przeksztacenia. Przepis o wynagrodzeniu dotyczy tylko tych praw wsplnika, ktre musiay wygasn z mocy art. 579 1 Kodeksu. Nie wchodz w zakres jego zastosowania prawa, ktrych wyganicie spowodowane jest wol wsplnikw. Kodeks nic nie mwi na temat wysokoci czy sposobu obliczania wynagrodzenia ma ono tylko by stosowne. Jego wysoko powinna by przedmiotem porozumienia midzy wsplnikiem a spk. Jeeli do porozumienia nie dojdzie, konieczne bdzie postpowanie sdowe i opinia biegego, ktry obliczy warto takiego prawa. W praktyce oczywicie uzgodnienie takiego porozumienia moe sta si warunkiem zgody wsplnika na przeksztacenie. Przytaczany przepis zdaje si sugerowa, e wynagrodzenie musi mie charakter pieniny (sugeruje to chociaby sowo wypata). Jednake nie ma przeszkd, by miao ono take charakter rzeczowy.

282

tych wsplnikw spki przeksztacanej, ktrzy uczestnicz w spce przeksztaconej. Zwolnienie si wsplnika z tego obowizku nie wymaga zgody spki. Jednake ju ustalenie kwoty wynagrodzenia wymaga porozumienia wsplnika ze spk przeksztacon. W razie niemonoci dojcia przez strony do porozumienia co do wysokoci wynagrodzenia, spraw rozstrzyga sd. Przepis ten dotyczy tak przeksztacenia spki z ograniczon odpowiedzialnoci w spk akcyjn, jak i kierunku odwrotnego, gdy w obu typach spek obowizek powtarzajcych si wiadcze niepieninych zosta podobnie uregulowany (art. 176 i art. 356 Kodeksu). Powstaje pytanie o moment, w ktrym zoone powinno zosta owiadczenie wsplnika chccego zwolni si z obowizku powtarzajcych si wiadcze niepieninych. Biorc pod uwag przepis art. 579 3 Kodeksu, powinno ono zosta zoone ju wobec spki przeksztaconej. Z drugiej jednak strony, zawarcie w umowie spki lub statucie postanowienia o obowizku wsplnika powtarzajcych si wiadcze niepieninych, wiadczy o jego szczeglnym znaczeniu dla spki. Oznacza to bowiem zazwyczaj, e wiadczenie te nie mog w rwnym stopniu by spce zapewnione przy wykorzystaniu umowy cywilnoprawnej z innymi podmiotem. Tak wic w momencie, gdy w umowie spki albo statucie zawarte jest postanowienie o obowizku powtarzajcych si wiadcze niepieninych, a wsplnik zoy ju owiadczenie o uczestnictwie w spce przeksztaconej, trudno jest znale racj bytu dla art. 579 3 Kodeksu i dla dopuszczenia wykupienia przez wsplnika lub akcjonariusza jego obowizku. Co wicej, rozwizanie takie od strony logicznej nie pozostaje w adnym oczywistym zwizku z sam procedur przeksztacenia. Odpowiedniejsze wydaje si by wprowadzenie obowizku zoenia tego owiadczenia przed podjciem uchway o przeksztaceniu. Niemniej jednak, ze wzgldu na brzmienie przepisu, nie mona odmwi wsplnikowi prawa zoenia takiego owiadczenia ju wobec spki przeksztaconej. Na szczcie uwagi na nieporczno omawianego przepisu zdarzenie polegajce na zapacie wynagrodzenia w zamian za zwolnienie ze wiadcze w praktyce gospodarczej z ca pewnoci naley do cakiem marginalnych, a nasze pochylanie si nad tym rozwizaniem uzasadnione jest przede wszystkim jego konstrukcyjn niezbornoci.

8.4.5. Wyczenie tak zwanego prawa weta


283

8.4.4. Zwolnienie si wsplnika od obowizku powtarzajcych si wiadcze niepieninych


278

Art. 579 3 Kodeksu wprowadza moliwo uwolnienia si od obowizku powtarzajcych si wiadcze niepieninych wsplnika, ktry by do nich zobowizany wobec spki przeksztacanej. Wsplnik moe si zwolni z tego obowizku wobec spki przeksztaconej, przez zapat stosownego wynagrodzenia. Oczywicie, dotyczy to tylko

284

Art. 579 4 Kodeksu stanowi, e w przypadku wyganicia w wyniku przeksztacenia spki praw akcjonariusza nie stosuje si art. 415 3 Kodeksu. Oznacza to, e nie jest potrzebna indywidualna zgoda kadego akcjonariusza, ktrego prawa wygasaj na uszczuplenie praw przyznanych mu osobicie. Przepis ten budzi wtpliwoci interpretacyjne. Po pierwsze, nie wspomina si w nim o art. 246 3 Kodeksu, czyli przepisie analogicznym do art. 415 3 Kodeksu, jednak dotyczcym uszczuplenia praw wsplnika spki z ograniczon odpowiedzialnoci. Tak wic z zestawienia art. 246 3 z art.

24

RES IN COMMERCIO

PADZIERNIK 2011

C O R P U S

l e x

Prawo HANDLOWE

Komentarze Res in Commercio

Przeksztacenie spek. Cz sma.

285

579 4 daje si wyprowadzi ochron wsplnikw spki z ograniczon odpowiedzialnoci, w razie jej przeksztacenia w spk akcyjn, przed uszczupleniem przyznanych im praw udziaowych albo praw przyznanych im osobicie, bd naoeniem na nich dodatkowych obowizkw. Musz oni bowiem wyrazi zgod na tak zmian. Ochrona taka nie przysuguje natomiast akcjonariuszom przeksztacanej spki akcyjnej. Jaki sens pragmatyczny ma to zrnicowanie, trudno powiedzie. Co najwyej stanowi teoretyczne odzwierciedlenie owego bardziej osobistego charakteru udziau w stosunku do akcji, o czym wiadomo skdind. Samo pozostawienie lub odebranie takiego uprawnienia do weta nie wpywa, rzecz jasna, na moliwo domagania si przez wsplnika lub akcjonariusza wynagrodzenia.
291

8.4.5. Ochrona praw obligariuszy


286

287

288

289

290

Art. 580 Kodeksu stanowi, e posiadaczowi obligacji zamiennych, obligacji z prawem pierwszestwa albo innych obligacji uprawniajcych do wiadcze niepieninych w przeksztacanej spce akcyjnej przysuguj w spce przeksztaconej prawa co najmniej rwnorzdne tym, ktre przysugiway mu dotychczas. Naley wic przyj, e obligacje zamienne daj prawo do zamiany obligacji na udziay w spce z ograniczon odpowiedzialnoci. Podobnie obligacje z prawem pierwszestwa bd dawa pierwszestwo w obejmowaniu udziaw w spce przeksztaconej. Przepis ten ma zastosowanie tylko przy przeksztaceniu spki akcyjnej w spk z ograniczon odpowiedzialnoci. Spka z ograniczon odpowiedzialnoci nie moe wprawdzie emitowa obligacji zamiennych i obligacji z prawem pierwszestwa. Spka taka moe natomiast emitowa obligacje uprawniajce do wiadcze niepieninych, cho zapewne, ma to miejsce niezwykle rzadko. S tacy, ktrzy dopuszczaj stosowanie w drodze analogii art. 580 w przypadku, gdy spka z ograniczon odpowiedzialnoci wyemituje takie obligacje i dochodzi do jej przeksztacenia. Tre tego przepisu, czy wrcz jego brzmienie s pozytywne w tym sensie, e potwierdzaj one pewne prawo, ale nie sposb dopatrywa si w nim zakazu. Prdzej ju wida w tym przepisie rodzaj zapomnienia o prawie do emisji obligacji w spce z ograniczon odpowiedzialnoci. Poniewa w poszczeglnych przypadkach ustalenie rwnowanoci praw moe nastrcza trudnoci, wydaje si, e powinno si bra pod uwag zarwno aspekt ekonomiczny (odpowiedni parytet wymiany), jak i aspekt prawny. W przypadku, gdyby obligatariusz uwaa, e przyznane mu w spce przeksztaconej prawa nie s rwnowane tym w spce przeksztacanej, moe on wystpi o ochron sdow. Wydaje si te, e obligatariusz moe da odszkodowania w razie braku moliwoci zapewnienia obligatariuszowi praw rwnorzdnych. W tym miejscu pojawia si pytanie o moliwo zastosowania art. 24 ust. 4 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 roku o obligacjach (tekst jednolity Dz. U. z 2001 roku Nr 120, Poz. 1300 z pn. zm.). Przepis ten pozwala przeksztaci - na

292

danie obligatariusza - zobowizanie emitenta do wiadcze niepieninych na wiadczenie pienine w razie opnienia emitenta w spenieniu wiadczenia niepieninego. Wprawdzie podnosi si, e sytuacja przewidziana w art. 24 ust. 4 ustawy o obligacjach zakada moliwo wiadczenia, a art. 580 Kodeksu jego niemoliwo, jednak w teorii dopuszcza si zastosowanie art. 24 ust. 4 ustawy o obligacjach w przypadku braku moliwoci zapewnienia obligatariuszowi wiadczenia rwnowanego. Gwnym argumentem za takim rozwizaniem jest ochronny charakter art. 580 Kodeksu. Obligatariusz bdzie wic mg zastosowa art. 24 ust. 4 ustawy o obligacjach gdy spka przeksztacona, nie przedstawi mu w terminie realizacji obligacji propozycji praw co najmniej rwnowanych. Innymi sowy, tak oto drog w pewnych okolicznociach mogoby doj do powstania praw do wiadcze pieninych wywiedzionych z obligacji niepieninych powstaych w spce z ograniczon odpowiedzialnoci. Zdawa sobie trzeba spraw z teoretycznego charakteru tych rozwaa. Art. 580 zd. 2 dopuszcza moliwo wyganicia albo zmiany uprawnie obligatariusza w drodze umowy midzy nim a spk przeksztacon. Oczywicie, moe si to odby za wynagrodzeniem. Odpowiedzialno wsplnikw Przeksztacenie spki kapitaowej w inn spk kapitaow nie powoduje zmian w odpowiedzialnoci wsplnikw za zobowizania spki, poniewa tak w spce z ograniczon odpowiedzialnoci (art. 151 4 Kodeksu), jak i spce akcyjnej (art. 301 5 Kodeksu) wsplnicy/akcjonariusze takiej odpowiedzialnoci w ogle nie ponosz. Zacznik Plan przeksztacenia spki kapitaowej (na przykadzie spki z ograniczon odpowiedzialnoci) w inn spk kapitaow (na przykadzie spki akcyjnej) stanowi zacznik nr 1 do niniejszego opracowania.

8.5.
293

8.6.
294

RES IN COMMERCIO

PADZIERNIK 2011

25

Komentarze Res in Commercio

Przeksztacenie spek. Cz sma.

PROTOK POSIEDZENIA ZARZDU SPKI LATAWIEC SPKA Z OGRANICZON ODPOWIEDZIALNOCI Z SIEDZIB W WARSZAWIE Z DNIA 1 PADZIERNIKA 2011 ROKU
W dniu 1 padziernika 2011 roku, o godzinie 10.00, w Warszawie w siedzibie spki pod firm Latawiec Spka z ograniczon odpowiedzialnoci, wpisanej do rejestru przedsibiorcw Krajowego Rejestru Sdowego, prowadzonego przez Sd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie, XII Wydzia Gospodarczy Krajowego Rejestru Sdowego, pod numerem KRS 0000678912 (dalej jako: Spka), odbyo si posiedzenie Zarzdu Spki z nastpujcym porzdkiem obrad: 1. Otwarcie posiedzenia 2. Wybr przewodniczcego posiedzenia, stwierdzenie prawidowoci zwoania posiedzenia i jego zdolnoci do podejmowania uchwa oraz przyjcie porzdku obrad posiedzenia. 3. Podjcie uchway w sprawie przyjcia planu przeksztacenia Spki w spk akcyjn. 4. Zamknicie posiedzenia. Ad 1 i 2 porzdku obrad Posiedzenie otworzy pan Andrzej Maciejewski, Prezes Zarzdu Spki, przyjmujc funkcj przewodniczcego posiedzenia. Przewodniczcy posiedzenia zarzdzi sporzdzenie listy obecnoci, a po jej podpisaniu stwierdzi, e na posiedzeniu s obecni wszyscy czonkowie Zarzdu, to jest: pan Andrzej Maciejewski Prezes Zarzdu oraz pani Agnieszka Samborska Wiceprezes Zarzdu. W konsekwencji przewodniczcy stwierdzi, e zebrany na posiedzeniu Zarzd Spki jest zdolny do podejmowania uchwa objtych porzdkiem obrad. Nastpnie jednogonie w gosowaniu jawnym przyjto porzdek obrad posiedzenia i przystpiono do realizacji jego kolejnych punktw. Ad 3 porzdku obrad UCHWAA NR 1 ZARZDU SPKI Z DNIA 1 PADZIERNIKA 2011 ROKU w sprawie przyjcia Planu Przeksztacenia Spki w spk akcyjn wraz z zacznikami 1 Zarzd spki pod firm Latawiec Spka z ograniczon odpowiedzialnoci z siedziba w Warszawie, stosownie do art. 557 Kodeksu spek handlowych przyjmuje poniszy plan przeksztacenia Spki w spk akcyjn wraz z zacznikami do planu przeksztacenia (dalej jako: Plan Przeksztacenia), zaczonymi do niniejszej uchway. Plan Przeksztacenia spki Latawiec Spka z ograniczon odpowiedzialnoci z siedzib w Warszawie w spk akcyjn Spka pod firm Latawiec Spka z ograniczon odpowiedzialnoci z siedzib w Warszawie przy ulicy Maego Franka 13, 00-352 Warszawa, wpisana do rejestru przedsibiorcw prowadzonego

Warszawa, dnia 1 padziernika 2011 roku

LISTA OBECNOCI PODCZAS POSIEDZENIA ZARZDU SPKI LATAWIEC SPKA Z OGRANICZON ODPOWIEDZIALNOCI Z SIEDZIB W WARSZAWIE W DNIU 1 PADZIERNIKA 2011 ROKU

Andrzej Maciejewski, Prezes Zarzdu:

Andrzej Maciejewski Agnieszka Samborska

Agnieszka Samborska, Wiceprezes Zarzdu:

Warszawa, dnia 1 padziernika 2011 roku

przez Sd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, XII Wydzia Gospodarczy Krajowego Rejestru Sdowego pod numerem KRS 0000678912 (Spka) zostanie przeksztacona w spk akcyjn. Przeksztacenie nastpi zgodnie z wymogami wskazanymi w Dziale III, Tytu IV ustawy z dnia 15 wrzenia 2000 roku Kodeks spek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 z pn. zm.). Zgodnie ze sprawozdaniem finansowym przygotowanym przez Zarzd Spki na dzie 1 wrzenia 2011 roku warto bilansowa majtku Spki na ten dzie wynosi 2.000.000,00 (dwa miliony) zotych. Zgodnie z powyszym sprawozdaniem finansowym Spki czna warto udziaw wsplnikw Spki wynosi 200.000,00 (dwiecie tysicy) zotych. Spka ma cakowicie pokryty kapita zakadowy w wysokoci 200.000,00 (dwustu tysicy) zotych, ktry po przeksztaceniu Spki w spk akcyjna bdzie nadal wynosi 200.000,00 (dwiecie tysicy) zotych. Kapita bdzie podzielony na 20.000 (dwadziecia tysicy) akcji imiennych o rwnej wartoci 10 (dziesi) zotych kada. Dotychczasowi wsplnicy Spki spka Megantex Spka z ograniczon odpowiedzialnoci z siedzib w Warszawie, zarejestrowana w rejestrze przedsibiorcw Krajowego Rejestru Sdowego pod numerem KRS 0000456718, pan Andrzej Maciejewski oraz pani Agnieszka Samborska stan si jej akcjonariuszami w nastpujcy sposb: spka Megantex Spka z ograniczon odpowiedzialnoci obejmuje 40 % akcji w Spce po jej przeksztaceniu, pan Andrzej Maciejewski i pani Agnieszka Samborska obejm pozostae 60 % akcji spki przeksztaconej, po 30 % kady z nich. Spka ma zatwierdzone sprawozdanie finansowe za ostatnie dwa lata obrotowe. Zacznikami do niniejszego planu przeksztacenia s: 1. projekt uchway w sprawie przeksztacenia Spki w spk akcyjn; 2. projekt statutu spki przeksztaconej; 3. wycena skadnikw majtku (aktyww i pasyww) spki przeksztacanej; 4. sprawozdanie finansowe Spki sporzdzone na dzie 1 wrzenia 2011 roku. 2 Uchwaa wchodzi w ycie z dniem podjcia. Za przyjciem uchway oddano w gosowaniu jawnym 2 gosy, gosw wstrzymujcych si i gosw przeciwnych brak. Ad 4 porzdku obrad Wobec wyczerpania porzdku obrad posiedzenia Zarzdu oraz braku wolnych wnioskw w sprawach rnych przewodniczcy zamkn dzisiejsze posiedzenie Zarzdu Spki. Protokoowano osobicie. Zarzd Spki Latawiec Spka z ograniczon odpowiedzialnoci: Andrzej Maciejewski, Prezes Zarzdu: Agnieszka Samborska, Wiceprezes Zarzdu: Andrzej Maciejewski Agnieszka Samborska

26

RES IN COMMERCIO

PADZIERNIK 2011

S T R E S Z C Z E N I E

Wydanie padziernik 2011


Z wniosku mniejszoci (s. 7) Karolina Muskaa omawia jeden z przepisw prawa handlowego, ktry naley do najczciej bodaj obecnych w naszej praktyce. Chodzi mianowicie o uprawnienie akcjonariuszy mniejszociowych (posiadajcych co najmniej 5 proc. gosw) do wnioskowania o zwoanie walnego zgromadzenia akcjonariuszy w spce akcyjnej. Takie niepozorne na pierwszy rzut oka przepisy peni w systemie ochrony praw mniejszoci niezwykle istotn rol, poniewa bez walnego zgromadzenia mniejszociowi akcjonariusze pozbawieni zostan wszelkiego wpywu na bieg spraw spki. Przy okazji rozwaania tego przepisu pojawia si cay szereg interesujcych dylematw jak choby ten, czy zarzd moe taki wniosek rozwaa i ocenia, czy te musi go po prostu wykona. W tekcie rozjanione zostay take inne dylematy praw akcjonariuszy mniejszociowych midzy innymi kwestia uzupenienia porzdku obrad walnego zgromadzenia. Przy tej okazji ujawnione zostaj pewne sprzecznoci zwizane z terminami zwoywania zgromadze i uzupeniania porzdku obrad. Zastaw na znaku (s. 10) Problem zastawu rejestrowego na prawie ochronnym na znak towarowy jest w warunkach polskiego biznesu cigle nieco niedocenianym rdem kreacji pienidza kredytowego, poniewa pki co nasz system biznesowy nie ceni dostatecznie wasnoci intelektualnej jako wehikuu zabezpieczenia kredytu. Kancelaria Tomczak & Partnerzy jeszcze w 2002 roku doradzaa klientowi przy udzieleniu kredytu ustanowionym na znaku towarowym odkowa Gorzka z ca pewnoci bya to jedna z pierwszych tego typu transakcji w kraju. Tym razem Wioletta Januszczyk, nasza specjalistka od wasnoci intelektualnej omawia podstawowe problemy zwizane z ustanawianiem zastawu rejestrowego na prawach ze znakw towarowych. Generalnie naley powiedzie, e zarwno prawo jak i jego wykadnia otwiera si w coraz wikszym stopniu na wykorzystywaniem praw ze znakw towarowych lub nawet praw wynikajcych ze zgoszenia prawa ochronnego jako przedmiotu zastawu rejestrowego. Gosy we wsplnocie (s. 14) Nasze zainteresowania nieruchomociami si rzeczy prowadz nas w stron wsplnot mieszkaniowych. Karina Pcherz omawia tym razem jeden z kluczowych dla wspl-

not problem zasad gosowania. Oczywicie podstawow zasad jest gosowanie udziaami w takim przypadku wyniki gosowania odpowiadaj udziaowi w powierzchni lokali. Ustawa o wasnoci lokali stara si jednak znale kompromisowe warianty chronice zwaszcza mniejszociowych wacicieli wobec omnipotentnej roli byego waciciela lub inwestora caej nieruchomoci ktrym jest albo firma reprezentujca wadze miejsk albo firma reprezentujca dewelopera, ktry dom zbudowa. Na ile taka ochrona wymierzona w pewnym sensie przeciwko prawu wasnoci jest w ogle do pomylenia o tym mwi wanie tekst Kariny. . Uytkownik wieczysty, ksiga wieczysta (s. 17) Kancelaria w przeszoci wiele razy przeprowadzia na uytek konkretnych potrzeb badanie kwestii prawnego osadzenia zobowiza nakadanych na uytkownika wieczystego w momencie ustanowienia uytkowania. Zgodnie z podstawow filozofi stojc za koncepcj uytkowania wieczystego wadza miejska lub pastwowa kontroluje sposb wykorzystania nieruchomoci poprzez naoenie na uytkownika wieczystego rnego rodzaju zobowiza. Tymczasem w wikszoci przypadkw zobowizania te nie s wpisywane do ksigi wieczystej. Co wicej, w wielu przypadkach po latach stoj one w sprzecznoci z miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego. Znaczenie prawne takich zobowiza w kontekcie powyszych okolicznoci omawia Joanna Ostojska. Komentarze Res in Commercio (str. 22) Tym razem prezentujemy przeksztacenie spki kapitaowej w inn spk kapitaow, czyli po ludzku mwic przeksztacenie spki z ograniczon odpowiedzialnoci w spk akcyjn lub odwrotnie. Zanim nie powsta run na spki osobowe w tym zwaszcza komandytowe i komandytowoakcyjne przeksztacenie spki z ograniczon odpowiedzialnoci w spk akcyjn czyli przeksztacenie spki maej w du byo podstawowym typem przeksztace. Do poszczeglnych typw przeksztace doczamy plany przeksztacenia ktre s najbardziej charakterystycznym dokumentem w procesie przeksztacenia.

Kancelaria Tomczak & Partnerzy Spka adwokacka jest specjalistyczn firm doradcz prowadzc doradztwo w zakresie prawa gospodarczego. Kancelaria obsuguje przede wszystkim transakcje w obrocie kapitaowym, bankowym a take w obrocie nieruchomociami. Kancelaria prowadzi specjalistyczn sekcj prawa farmaceutycznego oraz prawa telekomunikacyjnego. Kancelaria obsuguje take biec dziaalno firm. Partnerzy Kancelarii: Karolina Kocemba, Micha Tomczak. Adwokaci i Radcowie Prawni: Wioletta Januszczyk, Marta Mianowska, Karolina Muskaa, Karina Pcherz. Samodzielni prawnicy: Dominika Latawiec - Chara, Katarzyna Bielat, Joanna Ostojska, Wojciech Deja, Jakub Pietrasik, Jakub Salwa, Marcin Stachowicz. Prawnicy: Joanna Czekaj Krzysztof ak Kontakt dla mediw: Anna Dzienio Manager ds. PR i Komunikacji. Wsparcie pozaprawnicze: Iwona Drabik (tumacz), Iwona Jaroszewska, Izabela Nowicka, Anna Wako. Adres: Tomczak & Partnerzy Spka Adwokacka, ul. Podwale 3/9 00-252 Warszawa, Polska Telefon: +48 22 33 96 500 Telefax: +48 22 33 96 501 Strona: www.tomczak.pl ISSN 2081-9056

smy rozdzia opracowania

o przeksztaceniach przenosi nas w sfer konkretu: zaczynamy omawia poszczeglne

Miesicznik Res in Commercio . Praktyka prawa gospodarczego redagowany jest przez zesp w skadzie: Dominika Latawiec - Chara, Joanna Ostojska, Jakub Pietrasik i Micha Tomczak. Wsppracownikami miesicznika i autorami tekstw s prawnicy Kancelarii Tomczak & Partnerzy a take inni prawnicy, zaproszeni do wsppracy, co w ich notkach biograficznych wyranie zaznaczono. Miesicznik skadany jest w programie InDesign firmy Adobe. Autorem projektu graficznego jest Wojciech Wilk.

RES IN COMMERCIO

PADZIERNIK 2011

27

S U M M A R Y

October 2011 Issue


Upon the minoritys motion (p. 7) Karolina Muskaa discusses one of the trade law provisions which probably belongs to the group of the most common principles followed on everyday basis. The article in question addresses the right entitling minority shareholders in a joint-stock company (representing at least 5 per cent of votes) to request a general meeting to be convened. On their face, such inconspicuous provisions play, in reference to the security of minority rights, a considerable role, since the general meeting is the only link enabling the minority shareholders to influence the course of the companys operations. While deliberating on that issue, one may raise a variety of interesting questions, such as e.g. whether the management board should consider and evaluate such a motion or simply approve it. The text highlights other dilemmas pertaining to the rights of minority shareholders, i.a. to completion and update of the agenda to be followed at the general meeting. Furthermore, certain inaccuracies are addressed in reference to the dates for convening the meetings and completing the agenda. Pledge over the trademark (p. 10) The question of registered pledge over the protection right attached to the trademark still remains an underestimated source of creating credit money within Polish business, since for the time being our business system fails to appreciate the value of intellectual property as a vehicle for securing credits. In 2002 Tomczak & Partners Law Office was already providing consultancy services in reference to the credit established on the odkowa Gorzka trademark it goes without saying that the deal concerned was one of the first transactions of this type completed in Poland. This time, Wioletta Januszczyk, our specialist in intellectual property addresses major problems associated with the establishment of registered pledge over the trademarks rights. It should be underlined that the law as well as its interpretation gradually become more and more exposed to the use of rights attached to trademarks or even rights resulting from protection right deemed as an object of the registered pledge. Votes in housing community (p. 14) By the force of events, our interests in real estate lead us to housing communities. This time, Karina Pcherz discusses one of the core problems pertaining to the voting
28 | RES IN COMMERCIO |

procedure. Certainly, a basic rule revolves around voting by shares, which means that the results of voting are proportionate to the share in the area of premises. The act concerning ownership of premises aims to find compromising solutions protecting especially minority owners from the omnipotent role of former proprietor or investor of the entire real estate, which function in this case is served by the company representing either the municipal authorities or developer which erected the house. The question on how far such protection to some extent aimed against the ownership title proves conceivable and feasible is analyzed in the text by Karina. Perpetual usufructuary, land and mortgage register (p. 17) For particular purposes the Law Office conducted in the past several analyses concerning the liabilities imposed on perpetual usufructuary upon the establishment of usufruct. According to the elementary principles lying behind the notion of perpetual usufruct the municipal as well as state authorities supervise the use of real property by imposing a variety of obligations. Meanwhile, in the vast majority of cases those obligations have not been entered into the land and mortgage register. Furthermore, after many years they prove incompliant with the local plans of spatial development. The legal meaning of such liabilities in the light of the above circumstances is discussed by Joanna Ostojska. Commentaries of Res in Commercio (p. 22) This time we present the transformation of a limited liability company into another limited liability company, i.e. simply speaking, the transformation of a limited liability company into a joint-stock company and vice versa. When the demand for partnerships especially limited partnerships and limited joint-stock partnerships was rather scarce, the transformation of a limited liability company into a joint-stock company was a basic one. The specific types of transformations are accompanied by the transformation plans, which constitute the most characteristic documents involved in the procedure concerned.

Tomczak & Partners Law Officeis A professional counselling company rendering advisory services in the field of commercial law. The law office is chiefly preoccupied with transactions concerning the capital and bank turnover as well as real estate business. Furthermore, it runs a specialist section of pharmaceutical as well as telecommunication law and provides services pertaining to the companies current activities. Partners: Karolina Kocemba, Micha Tomczak. Attorneys-at-law and Counsellors: Wioletta Januszczyk, Marta Mianowska, Karolina Muskaa, Karina Pcherz. Leading Lawyers: Dominika Latawiec - Chara, Katarzyna Bielat, Joanna Ostojska, Wojciech Deja, Jakub Pietrasik, Jakub Salwa, Marcin Stachowicz. Associates Lawyers: Joanna Czekaj Krzysztof ak Contact for media: Anna Dzienio PR & Communications Manager Extralegal Support: Iwona Drabik (translator), Iwona Jaroszewska, Izabela Nowicka, Anna Wako. Address: Tomczak & Partners Law Office, 3 Podwale St. apt. no 9, 00-252 Warsaw, Poland Telephone number: +48 22 33 96 500, Telefax: +48 22 33 96 501 Website: www.tomczak.pl ISSN 2081 - 9056

Monthly Res in Commercio . Law Practice is edited by the team composed of: Dominika Latawiec - Chara, Joanna Ostojska, Jakub Pietrasik and Micha Tomczak. The further parties involved in the issuance of a monthly as well as authors of texts are lawers employed at Tomczak & Partners Law Office and other lawyers invited to cooperation, which fact was marked in their biographical notes. The monthly is created in Adobe InDesign and designed by Wojciech Wilk.

PADZIERNIK 2011

You might also like