Kancelaria Sejmu

s. 1/110

USTAWA z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym

Dzia I Przepisy oglne Art. 1. 1. Ustawa reguluje zasady ruchu na drogach publicznych oraz w strefach zamieszkania, warunki dopuszczenia pojazdw do tego ruchu, wymagania w stosunku do osb kierujcych pojazdami i innych uczestnikw ruchu oraz zasady kontroli ruchu drogowego. 2. Przepisy ustawy stosuje si rwnie do ruchu odbywajcego si poza drogami publicznymi, jeeli jest to konieczne dla uniknicia zagroenia bezpieczestwa uczestnikw tego ruchu. Art. 2. Uyte w ustawie okrelenia oznaczaj: 1) droga - wydzielony pas terenu skadajcy si z jezdni, pobocza, chodnika, drogi dla pieszych lub drogi dla rowerw, cznie z torowiskiem pojazdw szynowych znajdujcym si w obrbie tego pasa, przeznaczony do ruchu lub postoju pojazdw, ruchu pieszych, jazdy wierzchem lub pdzenia zwierzt; 2) droga twarda - drog z jezdni o nawierzchni bitumicznej, betonowej, kostkowej, klinkierowej lub brukowcowej oraz z pyt betonowych lub kamienno-betonowych, jeeli dugo nawierzchni przekracza 20 m; inne drogi s drogami gruntowymi; 3) autostrada - drog dwujezdniow, oznaczon odpowiednimi znakami drogowymi, na ktrej nie dopuszcza si ruchu poprzecznego, przeznaczon tylko do ruchu pojazdw samochodowych, ktre na rwnej, poziomej jezdni mog rozwin prdko co najmniej 40 km/h, w tym rwnie w razie cignicia przyczep; 4) droga ekspresowa - drog dwu - lub jednojezdniow, oznaczon odpowiednimi znakami drogowymi, na ktrej skrzyowania wystpuj wyjtkowo, przeznaczon tylko do ruchu pojazdw samochodowych;

Opracowano na podstawie: tj. Dz. U. z 2003 r. Nr 58, poz. 515, Nr 124, poz. 1152, Nr 130, poz. 1190, Nr 137, poz. 1302, Nr 149, poz. 1451 i 1452, Nr 162, poz. 1568, Nr 200, poz. 1953, Nr 210, poz. 2036, z 2004 r. Nr 29, poz. 257, Nr 54, poz. 535, Nr 92, poz. 884, Nr 121, poz. 1264, Nr 173, poz. 1808.

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 2/110

5) droga dla rowerw - drog lub jej cz przeznaczon do ruchu rowerw jednoladowych, oznaczon odpowiednimi znakami drogowymi; 6) jezdnia - cz drogi przeznaczon do ruchu pojazdw; okrelenie to nie dotyczy torowisk wydzielonych z jezdni; 7) pas ruchu - kady z podunych pasw jezdni wystarczajcy do ruchu jednego rzdu pojazdw wieloladowych, oznaczony lub nieoznaczony znakami drogowymi; 8) pobocze - cz drogi przyleg do jezdni, ktra moe by przeznaczona do ruchu pieszych lub niektrych pojazdw, postoju pojazdw, jazdy wierzchem lub pdzenia zwierzt; 9) chodnik - cz drogi przeznaczon do ruchu pieszych; 10) skrzyowanie - przecicie si w jednym poziomie drg majcych jezdni, ich poczenie lub rozwidlenie, cznie z powierzchniami utworzonymi przez takie przecicia, poczenia lub rozwidlenia; okrelenie to nie dotyczy przecicia, poczenia lub rozwidlenia drogi twardej z drog gruntow lub stanowic dojazd do obiektu znajdujcego si przy drodze; 11) przejcie dla pieszych - powierzchni jezdni, drogi dla rowerw lub torowiska przeznaczon do przechodzenia przez pieszych, oznaczon odpowiednimi znakami drogowymi; 12) przejazd dla rowerzystw - powierzchni jezdni lub torowiska przeznaczon do przejedania przez rowerzystw, oznaczon odpowiednimi znakami drogowymi; 13) przystanek - miejsce zatrzymywania si pojazdw transportu publicznego, oznaczone odpowiednimi znakami drogowymi; 14) tunel - budowl na drodze, oznaczon odpowiednimi znakami drogowymi; 15) obszar zabudowany - obszar oznaczony odpowiednimi znakami drogowymi; 16) strefa zamieszkania - obszar obejmujcy drogi publiczne lub inne drogi, na ktrym obowizuj szczeglne zasady ruchu drogowego, a wjazdy i wyjazdy oznaczone s odpowiednimi znakami drogowymi; 17) uczestnik ruchu - pieszego, kierujcego, a take inne osoby przebywajce w pojedzie lub na pojedzie znajdujcym si na drodze; 18) pieszy - osob znajdujc si poza pojazdem na drodze i niewykonujc na niej robt lub czynnoci przewidzianych odrbnymi przepisami; za pieszego uwaa si rwnie osob prowadzc, cignc lub pchajc rower, motorower, motocykl, wzek dziecicy, podrczny lub inwalidzki, osob poruszajc si w wzku inwalidzkim, a take osob w wieku do 10 lat kierujc rowerem pod opiek osoby dorosej; 19) kolumna pieszych - zorganizowan grup pieszych prowadzon przez kierownika lub dowdc; 20) kierujcy - osob, ktra kieruje pojazdem lub zespoem pojazdw, a take osob, ktra prowadzi kolumn pieszych, jedzie wierzchem albo pdzi zwierzta pojedynczo lub w stadzie; 21) kierowca - osob uprawnion do kierowania pojazdem silnikowym; 22) szczeglna ostrono - ostrono polegajc na zwikszeniu uwagi i dostosowaniu zachowania uczestnika ruchu do warunkw i sytuacji zmieniaj04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 3/110

cych si na drodze, w stopniu umoliwiajcym odpowiednio szybkie reagowanie; 23) ustpienie pierwszestwa - powstrzymanie si od ruchu, jeeli ruch mgby zmusi innego kierujcego do zmiany kierunku lub pasa ruchu albo istotnej zmiany prdkoci, a pieszego - do zatrzymania si, zwolnienia lub przyspieszenia kroku; 24) ruch kierowany - ruch otwierany i zamykany za pomoc sygnalizacji wietlnej albo przez uprawnion osob; 25) niedostateczna widoczno - widoczno wystpujc od zmierzchu do witu, a take w warunkach zmniejszonej przejrzystoci powietrza od witu do zmierzchu; 26) wymijanie - przejedanie (przechodzenie) obok pojazdu lub uczestnika ruchu poruszajcego si w przeciwnym kierunku; 27) omijanie - przejedanie (przechodzenie) obok nieporuszajcego si pojazdu, uczestnika ruchu lub przeszkody; 28) wyprzedzanie - przejedanie (przechodzenie) obok pojazdu lub uczestnika ruchu poruszajcego si w tym samym kierunku; 29) zatrzymanie pojazdu - unieruchomienie pojazdu niewynikajce z warunkw lub przepisw ruchu drogowego, trwajce nie duej ni 1 minut, oraz kade unieruchomienie pojazdu wynikajce z tych warunkw lub przepisw; 30) postj pojazdu - unieruchomienie pojazdu niewynikajce z warunkw lub przepisw ruchu drogowego, trwajce duej ni 1 minut; 31) pojazd - rodek transportu przeznaczony do poruszania si po drodze oraz maszyn lub urzdzenie do tego przystosowane; 32) pojazd silnikowy - pojazd wyposaony w silnik, z wyjtkiem motoroweru i pojazdu szynowego; 33) pojazd samochodowy - pojazd silnikowy, ktrego konstrukcja umoliwia jazd z prdkoci przekraczajc 25 km/h; okrelenie to nie obejmuje cignika rolniczego; 34) pojazd wolnobieny - pojazd silnikowy, ktrego konstrukcja ogranicza prdko jazdy do 25 km/h, z wyczeniem cignika rolniczego; 35) pojazd czonowy - zesp pojazdw skadajcy si z pojazdu silnikowego zczonego z naczep; 36) pojazd specjalny - pojazd samochodowy lub przyczep przeznaczone do wykonywania specjalnej funkcji, ktra powoduje konieczno dostosowania nadwozia lub posiadania specjalnego wyposaenia; w pojedzie tym mog by przewoone osoby i rzeczy zwizane z wykonywaniem tej funkcji; 37) pojazd uywany do celw specjalnych - pojazd samochodowy przystosowany w sposb szczeglny do przewozu osb lub adunkw, uywany przez Siy Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej, Policj, Agencj Bezpieczestwa Wewntrznego, Agencj Wywiadu, Stra Graniczn, kontrol skarbow, Sub Celn, jednostki ochrony przeciwpoarowej, Inspekcj Transportu Drogowego i Sub Wizienn; 38) pojazd uprzywilejowany - pojazd wysyajcy sygnay wietlne w postaci niebieskich wiate byskowych i jednoczenie sygnay dwikowe o zmiennym tonie, jadcy z wczonymi wiatami mijania lub drogowymi; okrelenie to obejmuje rwnie pojazdy jadce w kolumnie, na ktrej po04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 4/110

cztku i na kocu znajduj si pojazdy uprzywilejowane wysyajce dodatkowo sygnay wietlne w postaci czerwonego wiata byskowego; 39) pojazd zabytkowy - pojazd, ktry na podstawie odrbnych przepisw zosta wpisany do rejestru zabytkw lub znajduje si w wojewdzkiej ewidencji zabytkw; 40) samochd osobowy - pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu nie wicej ni 9 osb cznie z kierowc oraz ich bagau; 41) autobus - pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu wicej ni 9 osb cznie z kierowc; 41a) autobus szkolny - autobus przeznaczony do przewozu dzieci do szkoy, barwy pomaraczowej, oznaczony z przodu i z tyu prostoktnymi tablicami barwy biaej, z napisem barwy czarnej autobus szkolny; 42) samochd ciarowy - pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu adunkw; okrelenie to obejmuje rwnie samochd ciarowo-osobowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu adunkw i osb w liczbie od 4 do 9 cznie z kierowc; 42a) cignik samochodowy - pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie wycznie do cignicia przyczepy; okrelenie to obejmuje cignik siodowy i cignik balastowy; 43) takswka - pojazd samochodowy odpowiednio wyposaony i oznaczony, przeznaczony do przewozu za ustalon na podstawie taksometru opat: a) osb w liczbie nie wikszej ni 9 cznie z kierowc oraz ich bagau podrcznego (takswka osobowa), b) adunkw o masie nieprzekraczajcej 2,5 t (takswka bagaowa); 44) cignik rolniczy - pojazd silnikowy skonstruowany do uywania cznie ze sprztem do prac rolnych, lenych lub ogrodniczych; cignik taki moe by rwnie przystosowany do cignicia przyczep oraz do prac ziemnych; 45) motocykl - pojazd samochodowy jednoladowy lub z bocznym wzkiem wieloladowy; 46) motorower - pojazd jednoladowy lub dwuladowy zaopatrzony w silnik spalinowy o pojemnoci skokowej nieprzekraczajcej 50 cm3, ktrego konstrukcja ogranicza prdko jazdy do 45 km/h; 47) rower - pojazd jednoladowy lub wieloladowy poruszany si mini osoby jadcej tym pojazdem; 48) wzek inwalidzki - pojazd konstrukcyjnie przeznaczony do poruszania si osoby niepenosprawnej, napdzany si mini lub za pomoc silnika, ktrego konstrukcja ogranicza prdko jazdy do prdkoci pieszego; 49) zesp pojazdw - pojazdy zczone ze sob w celu poruszania si po drodze jako cao; nie dotyczy to pojazdw zczonych w celu holowania; 50) przyczepa - pojazd bez silnika, przystosowany do czenia go z innym pojazdem; 51) przyczepa lekka - przyczep, ktrej dopuszczalna masa cakowita nie przekracza 750 kg; 52) naczepa - przyczep, ktrej cz spoczywa na pojedzie silnikowym i obcia ten pojazd; 53) masa wasna - mas pojazdu z jego normalnym wyposaeniem, paliwem, olejami, smarami i cieczami w ilociach nominalnych, bez kierujcego;
04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 5/110

54) dopuszczalna masa cakowita - najwiksz okrelon waciwymi warunkami technicznymi mas pojazdu obcionego osobami i adunkiem, dopuszczonego do poruszania si po drodze; 55) rzeczywista masa cakowita - mas pojazdu cznie z mas znajdujcych si na nim rzeczy i osb; 56) dopuszczalna adowno - najwiksz mas adunku i osb, jak moe przewozi pojazd, ktra stanowi rnic dopuszczalnej masy cakowitej i masy wasnej pojazdu; 57) nacisk osi - sum naciskw, jak na drog wywieraj koa znajdujce si na jednej osi; 58) VIN - numer identyfikacyjny pojazdu nadany i umieszczony przez producenta. Dzia II Ruch drogowy Rozdzia 1 Zasady oglne Art. 3. 1. Uczestnik ruchu i inna osoba znajdujca si na drodze s obowizani zachowa ostrono albo gdy ustawa tego wymaga - szczegln ostrono, unika wszelkiego dziaania, ktre mogoby spowodowa zagroenie bezpieczestwa lub porzdku ruchu drogowego, ruch ten utrudni albo w zwizku z ruchem zakci spokj lub porzdek publiczny oraz narazi kogokolwiek na szkod. Przez dziaanie rozumie si rwnie zaniechanie. 2. Przepis ust. 1 stosuje si odpowiednio do osoby znajdujcej si w pobliu drogi, jeeli jej zachowanie mogoby pocign za sob skutki, o ktrych mowa w tym przepisie. 3. Jeeli uczestnik ruchu lub inna osoba spowodowaa jednak zagroenie bezpieczestwa ruchu drogowego, jest obowizana przedsiwzi niezbdne rodki w celu niezwocznego usunicia zagroenia, a gdyby nie moga tego uczyni, powinna o zagroeniu uprzedzi innych uczestnikw ruchu. Art. 4. Uczestnik ruchu i inna osoba znajdujca si na drodze maj prawo liczy, e inni uczestnicy tego ruchu przestrzegaj przepisw ruchu drogowego, chyba e okolicznoci wskazuj na moliwo odmiennego ich zachowania. Art. 5. 1. Uczestnik ruchu i inna osoba znajdujca si na drodze s obowizani stosowa si do polece i sygnaw dawanych przez osoby kierujce ruchem lub uprawnione do jego kontroli, sygnaw wietlnych oraz znakw drogowych, nawet wwczas, gdy z przepisw ustawy wynika inny sposb zachowania ni nakazany przez te osoby, sygnay wietlne lub znaki drogowe.
04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 6/110

2. Polecenia i sygnay dawane przez osoby kierujce ruchem lub uprawnione do jego kontroli maj pierwszestwo przed sygnaami wietlnymi i znakami drogowymi. 3. Sygnay wietlne maj pierwszestwo przed znakami drogowymi regulujcymi pierwszestwo przejazdu. Art. 6. 1. Polecenia lub sygnay moe dawa uczestnikowi ruchu lub innej osobie znajdujcej si na drodze: 1) policjant; 2) onierz andarmerii Wojskowej lub wojskowego organu porzdkowego, zabezpieczajcy przemarsz lub przejazd kolumny wojskowej albo w razie akcji zwizanej z ratowaniem ycia lub mienia; 3) funkcjonariusz Stray Granicznej w strefie nadgranicznej; 3a) inspektor Inspekcji Transportu Drogowego; 3b) umundurowany inspektor kontroli skarbowej lub funkcjonariusz celny; 3c) stranik gminny (miejski); 4) pracownik kolejowy na przejedzie kolejowym; 5) pracownik zarzdu drogi lub inna osoba wykonujca roboty na drodze na zlecenie lub za zgod zarzdu drogi; 6) osoba nadzorujca bezpieczne przejcie dzieci przez jezdni, w wyznaczonym miejscu; 7) kierujcy autobusem szkolnym w miejscach postoju zwizanych z wsiadaniem lub wysiadaniem dzieci. 2. Osoby, o ktrych mowa w ust. 1 i ust. 4 pkt 2, powinny by atwo rozpoznawalne i widoczne z dostatecznej odlegoci, zarwno w dzie, jak i w nocy. 3. Przepis ust. 2 w zakresie atwej rozpoznawalnoci: 1) dotyczy osoby wymienionej w ust. 1 pkt 1 tylko poza obszarem zabudowanym; 2) nie dotyczy kierujcego autobusem szkolnym, jeeli sygna do zatrzymania innych pojazdw dawany jest przez t osob bez wychodzenia z odpowiednio oznaczonego pojazdu. 4. Minister waciwy do spraw wewntrznych w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw transportu, uwzgldniajc potrzeb zapewnienia bezpieczestwa i porzdku w trakcie kierowania ruchem drogowym oraz sprawnego wykonywania czynnoci w tym zakresie: 1) okreli, w drodze rozporzdzenia, organizacj i sposb kierowania ruchem drogowym; 2) moe upowani, w drodze rozporzdzenia, inne osoby do wykonywania czynnoci, o ktrych mowa w ust. 1, oraz okreli okolicznoci, szczegowe warunki i sposb wykonywania tych czynnoci. Art. 7. 1. Znaki i sygnay drogowe wyraaj ostrzeenia, zakazy, nakazy lub informacje.

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 7/110

2. Minister waciwy do spraw transportu i minister waciwy do spraw wewntrznych, w porozumieniu z Ministrem Obrony Narodowej, uwzgldniajc w szczeglnoci konieczno dostosowania sygnaw drogowych do postanowie umw midzynarodowych, okreli, w drodze rozporzdzenia, znaki i sygnay obowizujce w ruchu drogowym, ich znaczenie i zakres obowizywania. 3. Minister waciwy do spraw transportu w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw wewntrznych, uwzgldniajc konieczno zapewnienia czytelnoci i zrozumiaoci znakw i sygnaw drogowych dla uczestnikw ruchu drogowego, okreli, w drodze rozporzdzenia, szczegowe warunki techniczne dla znakw i sygnaw drogowych oraz urzdze bezpieczestwa ruchu drogowego, a take warunki ich umieszczania na drogach. Art. 8. 1. Osoba niepenosprawna o obnionej sprawnoci ruchowej, kierujca pojazdem samochodowym oznaczonym kart parkingow moe nie stosowa si do niektrych znakw drogowych dotyczcych zakazu ruchu lub postoju, w zakresie okrelonym przepisami, o ktrych mowa w art. 7 ust. 2. 2. Przepis ust. 1 stosuje si rwnie do: 1) kierujcego pojazdem przewocego osob o obnionej sprawnoci ruchowej; 2) pracownikw placwek zajmujcych si opiek, rehabilitacj lub edukacj osb niepenosprawnych pozostajcych pod opiek tych placwek. 3. Karta parkingowa powinna by umieszczona za przedni szyb pojazdu samochodowego w sposb umoliwiajcy jej odczytanie. 4. Kart parkingow wydaje osobie niepenosprawnej starosta. Za wydanie karty parkingowej pobiera si opat w wysokoci ustalonej przez ministra waciwego do spraw transportu. 5. Kart parkingow osobie, o ktrej mowa w ust. 1, wydaje si na podstawie, wydanego przez zesp do spraw orzekania o niepenosprawnoci, orzeczenia o zaliczeniu do znacznego, umiarkowanego, lub lekkiego stopnia niepenosprawnoci o przyczynie niepenosprawnoci z kodu R lub N lub na podstawie orzeczenia wydanego przez organy rentowe rwnowanego na mocy przepisw szczeglnych z orzeczeniami o niepenosprawnoci. 5a. W przypadku osb niepenosprawnych posiadajcych orzeczenia zaliczajce do stopnia lekkiego kart parkingow wydaje si na podstawie orzeczenia, wraz ze wskazaniem, o ktrym mowa w art. 6b ust. 3 pkt 9 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i spoecznej oraz zatrudnianiu osb niepenosprawnych (Dz.U. Nr 123, poz. 776, z pn. zm.1)). W przypadku orzecze wydanych przez organy rentowe rwnowanych z orzeczeniami o stopniu lekkim, w ktrych nie okrelono przyczyny niepenosprawnoci, kart parkingow wydaje si na podstawie orzeczenia, wraz z zawiadczeniem lekarskim potwierdzajcym ograniczenie sprawnoci ruchowej.

1)

Zmiany wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz.U. z 1997 r. Nr 160, poz. 1082, z 1998 r. Nr 99, poz. 628, Nr 106, poz. 668, Nr 137, poz. 887, Nr 156, poz. 1019 i Nr 162, poz. 1118 i 1126, z 1999 r. Nr 49, poz. 486, Nr 90, poz. 1001, Nr 95, poz. 1101 i Nr 111, poz. 1280, z 2000 r. Nr 48, poz. 550 i Nr 119, poz. 1249, z 2001 r. Nr 39, poz. 459, Nr 100, poz. 1080, Nr 125, poz. 1368, Nr 129, poz. 1444 i Nr 154, poz. 1792 i 1800, z 2002 r. Nr 169, poz. 1387, Nr 200, poz. 1679 i 1683 i Nr 241, poz. 2074 oraz z 2003 r. Nr 7, poz. 79.
04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 8/110

5b. Kart parkingow placwkom zajmujcym si opiek, rehabilitacj lub edukacj osb niepenosprawnych wydaje starosta. 6. Przepis ust. 1 stosuje si odpowiednio w stosunku do kierujcych pojazdami zaopatrzonymi w kart parkingow wydan za granic. 7. Minister waciwy do spraw transportu okreli, w drodze rozporzdzenia: 1) wzr karty parkingowej, uwzgldniajc w szczeglnoci konieczno ujednolicenia wzoru karty parkingowej z rozwizaniami przyjtymi w krajach europejskich, w celu umoliwienia korzystania osobom niepenosprawnym z ulg i przywilejw w ruchu drogowym, okrelonych w przepisach prawa krajowego; 1a) wzr oraz tryb wydania karty parkingowej dla placwek, o ktrych mowa w ust. 2 pkt 2; 2) wysoko opat za wydanie karty parkingowej, uwzgldniajc koszty zwizane z jej wydaniem i dystrybucj. 8. Minister waciwy do spraw transportu w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw zabezpieczenia spoecznego i ministrem waciwym do spraw zdrowia okreli, w drodze rozporzdzenia, rodzaj placwek zajmujcych si opiek, rehabilitacj lub edukacj osb niepenosprawnych uprawnionych do uzyskania karty parkingowej oraz tryb wydawania tym placwkom karty parkingowej, majc na wzgldzie zapewnienie wydawania karty waciwym placwkom. Art. 9. Uczestnik ruchu i inna osoba znajdujca si na drodze s obowizani uatwi przejazd pojazdu uprzywilejowanego, w szczeglnoci przez niezwoczne usunicie si z jego drogi, a w razie potrzeby zatrzymanie si.
art. 8a skrelony

Art. 10. 1. Minister waciwy do spraw transportu sprawuje nadzr nad zarzdzaniem ruchem na drogach krajowych. 2. Wojewoda sprawuje nadzr nad zarzdzaniem ruchem na drogach wojewdzkich, powiatowych i gminnych oraz na drogach publicznych pooonych w miastach na prawach powiatu i w miecie stoecznym Warszawie. 3. Generalny Dyrektor Drg Krajowych i Autostrad zarzdza ruchem na drogach krajowych, z zastrzeeniem ust. 6. 4. Marszaek wojewdztwa zarzdza ruchem na drogach wojewdzkich, z zastrzeeniem ust. 6. 5. Starosta zarzdza ruchem na drogach powiatowych i gminnych, z zastrzeeniem ust. 6. 6. Prezydent miasta zarzdza ruchem na drogach publicznych pooonych w miastach na prawach powiatu, z wyjtkiem autostrad i drg ekspresowych. 7. Zarzdzanie ruchem na drogach w strefie zamieszkania, z wyjtkiem drg publicznych, naley do podmiotw zarzdzajcych tymi drogami. 8. Generalny Dyrektor Drg Krajowych i Autostrad moe powierzy zadania w zakresie zarzdzania ruchem na drogach krajowych marszakowi wojewdztwa. 9. Drogami krajowymi, wojewdzkimi, powiatowymi i gminnymi s drogi publiczne okrelone zgodnie z przepisami o drogach publicznych.
04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 9/110

10. Organy sprawujce nadzr nad zarzdzaniem ruchem na drogach mog nakaza zmian organizacji ruchu ze wzgldu na wany interes oglnospoeczny lub konieczno zapewnienia ruchu tranzytowego. 11. Minister waciwy do spraw transportu, majc na uwadze konieczno ochrony drg przed zniszczeniem oraz zapewnienie bezpieczestwa ruchu w okresie zwikszonego natenia ruchu pojazdw osobowych, moe wprowadzi, w drodze rozporzdzenia, okresowe ograniczenia ruchu pojazdw na drogach lub zakaz ruchu niektrych rodzajw pojazdw. 12. Minister waciwy do spraw transportu, w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw wewntrznych i Ministrem Obrony Narodowej, uwzgldniajc w szczeglnoci: 1) konieczno zapewnienia bezpieczestwa wszystkim uczestnikom ruchu drogowego, 2) potrzeb efektywnego wykorzystania drg publicznych, 3) potrzeby spoecznoci lokalnej, okreli, w drodze rozporzdzenia, szczegowe warunki zarzdzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym zarzdzaniem. Rozdzia 2 Ruch pieszych Art. 11. 1. Pieszy jest obowizany korzysta z chodnika lub drogi dla pieszych, a w razie ich braku - z pobocza. Jeeli nie ma pobocza lub czasowo nie mona z niego korzysta, pieszy moe korzysta z jezdni, pod warunkiem zajmowania miejsca jak najbliej jej krawdzi i ustpowania miejsca nadjedajcemu pojazdowi. 2. Pieszy idcy po poboczu lub jezdni jest obowizany i lew stron drogi. 3. Piesi idcy jezdni s obowizani i jeden za drugim. Na drodze o maym ruchu, w warunkach dobrej widocznoci, dwch pieszych moe i obok siebie. 4. Korzystanie przez pieszego z drogi dla rowerw jest dozwolone tylko w razie braku chodnika lub pobocza albo niemonoci korzystania z nich. Pieszy, z wyjtkiem osoby niepenosprawnej, korzystajc z tej drogi, jest obowizany ustpi miejsca rowerowi. 5. Przepisw ust. 1-4 nie stosuje si w strefie zamieszkania. W strefie tej pieszy korzysta z caej szerokoci drogi i ma pierwszestwo przed pojazdem. Art. 12. 1. Kolumna pieszych, z wyjtkiem pieszych w wieku do 10 lat, moe si porusza tylko praw stron jezdni. 2. Do kolumny pieszych w wieku do 10 lat stosuje si odpowiednio przepisy art. 11 ust. 1 i 2. 3. Liczba pieszych idcych jezdni w kolumnie obok siebie nie moe przekracza 4, a w kolumnie wojskowej - 6, pod warunkiem e kolumna nie zajmuje wicej ni poowy szerokoci jezdni.

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 10/110

4. Piesi w wieku do 10 lat mog i w kolumnie tylko dwjkami pod nadzorem co najmniej jednej osoby penoletniej. 5. Dugo kolumny pieszych nie moe przekracza 50 m. Odlego midzy kolumnami nie moe by mniejsza ni 100 m. 6. Jeeli przemarsz kolumny pieszych odbywa si w warunkach niedostatecznej widocznoci: 1) pierwszy i ostatni z idcych z lewej strony s obowizani nie latarki: a) pierwszy - ze wiatem biaym, skierowanym do przodu, b) ostatni - ze wiatem czerwonym, skierowanym do tyu; 2) w kolumnie o dugoci przekraczajcej 20 m idcy po lewej stronie z przodu i z tyu s obowizani uywa elementw odblaskowych odpowiadajcych waciwym warunkom technicznym, a ponadto idcy po lewej stronie s obowizani nie dodatkowe latarki ze wiatem biaym, rozmieszczone w taki sposb, aby odlego midzy nimi nie przekraczaa 10 m; 3) wiato latarek powinno by widoczne z odlegoci co najmniej 150 m. 7. Zabrania si: 1) ruchu po jezdni kolumny pieszych w czasie mgy; zakaz ten nie dotyczy kolumny wojskowej lub policyjnej; 2) ruchu po jezdni kolumny pieszych w wieku do 10 lat w warunkach niedostatecznej widocznoci; 3) prowadzenia po jezdni kolumny pieszych przez osob w wieku poniej 18 lat. Art. 13. Pieszy, przechodzc przez jezdni lub torowisko, jest obowizany zachowa szczegln ostrono oraz, z zastrzeeniem ust. 2 i 3, korzysta z przejcia dla pieszych. Pieszy znajdujcy si na tym przejciu ma pierwszestwo przed pojazdem. Przechodzenie przez jezdni poza przejciem dla pieszych jest dozwolone, gdy odlego od przejcia przekracza 100 m. Jeeli jednak skrzyowanie znajduje si w odlegoci mniejszej ni 100 m od wyznaczonego przejcia, przechodzenie jest dozwolone rwnie na tym skrzyowaniu. Przechodzenie przez jezdni poza przejciem dla pieszych, o ktrym mowa w ust. 2, jest dozwolone tylko pod warunkiem, e nie spowoduje zagroenia bezpieczestwa ruchu lub utrudnienia ruchu pojazdw. Pieszy jest obowizany ustpi pierwszestwa pojazdom i do przeciwlegej krawdzi jezdni i drog najkrtsz, prostopadle do osi jezdni. Jeeli na drodze znajduje si przejcie nadziemne lub podziemne dla pieszych, pieszy jest obowizany korzysta z niego, z zastrzeeniem ust. 2 i 3. Na obszarze zabudowanym, na drodze dwujezdniowej lub po ktrej kursuj tramwaje po torowisku wyodrbnionym z jezdni, pieszy przechodzc przez jezdni lub torowisko jest obowizany korzysta tylko z przejcia dla pieszych. Przechodzenie przez torowisko wyodrbnione z jezdni jest dozwolone tylko w miejscu do tego przeznaczonym.

1.

2.

3.

4. 5.

6.

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 11/110

7. Jeeli wysepka dla pasaerw na przystanku komunikacji publicznej czy si z przejciem dla pieszych, przechodzenie do i z przystanku jest dozwolone tylko po tym przejciu. 8. Jeeli przejcie dla pieszych wyznaczone jest na drodze dwujezdniowej, przejcie na kadej jezdni uwaa si za przejcie odrbne. Przepis ten stosuje si odpowiednio do przejcia dla pieszych w miejscu, w ktrym ruch pojazdw jest rozdzielony wysepk lub za pomoc innych urzdze na jezdni. Art. 14. Zabrania si: 1) wchodzenia na jezdni: a) bezporednio przed jadcy pojazd, w tym rwnie na przejciu dla pieszych, b) spoza pojazdu lub innej przeszkody ograniczajcej widoczno drogi; 2) przechodzenia przez jezdni w miejscu o ograniczonej widocznoci drogi; 3) zwalniania kroku lub zatrzymywania si bez uzasadnionej potrzeby podczas przechodzenia przez jezdni lub torowisko; 4) przebiegania przez jezdni; 5) chodzenia po torowisku; 6) wchodzenia na torowisko, gdy zapory lub pzapory s opuszczone lub opuszczanie ich rozpoczto; 7) przechodzenia przez jezdni w miejscu, w ktrym urzdzenie zabezpieczajce lub przeszkoda oddzielaj drog dla pieszych1) albo chodnik od jezdni, bez wzgldu na to, po ktrej stronie jezdni one si znajduj. Art. 15. Przepisw art. 11-14 nie stosuje si w razie zamknicia ruchu pojazdw na drodze. Rozdzia 3 Ruch pojazdw Oddzia 1 Zasady oglne Art. 16. 1. Kierujcego pojazdem obowizuje ruch prawostronny. 2. Kierujcy pojazdem, korzystajc z drogi dwujezdniowej, jest obowizany jecha po prawej jezdni; do jezdni tych nie wlicza si jezdni przeznaczonej do dojazdu do nieruchomoci pooonej przy drodze. 3. Kierujcy pojazdem, korzystajc z jezdni dwukierunkowej co najmniej o czterech pasach ruchu, jest obowizany zajmowa pas ruchu znajdujcy si na prawej poowie jezdni.

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 12/110

4. Kierujcy pojazdem jest obowizany jecha moliwie blisko prawej krawdzi jezdni. Jeeli pasy ruchu na jezdni s wyznaczone, nie moe zajmowa wicej ni jednego pasa. 5. Kierujcy pojazdem zaprzgowym, rowerem, motorowerem, wzkiem rcznym oraz osoba prowadzca pojazd napdzany silnikiem s obowizani porusza si po poboczu, chyba e nie nadaje si ono do jazdy lub ruch pojazdu utrudniaby ruch pieszych. 6. Kierujcy pojazdem znajdujcym si na czci jezdni, po ktrej jed pojazdy szynowe, jest obowizany ustpi miejsca nadjedajcemu pojazdowi szynowemu. Oddzia 2 Wczanie si do ruchu Art. 17. 1. Wczanie si do ruchu nastpuje przy rozpoczynaniu jazdy po postoju lub zatrzymaniu si niewynikajcym z warunkw lub przepisw ruchu drogowego oraz przy wjedaniu: 1) na drog z nieruchomoci, z obiektu przydronego lub dojazdu do takiego obiektu, z drogi niebdcej drog publiczn oraz ze strefy zamieszkania; 2) na drog z pola lub na drog tward z drogi gruntowej; 3) na jezdni z pobocza, z chodnika lub z pasa ruchu dla pojazdw powolnych; 3a) na jezdni lub pobocze z drogi dla rowerw, z wyjtkiem wjazdu na przejazd dla rowerzystw; 4) pojazdem szynowym - na drog z zajezdni lub na jezdni z ptli. 2. Kierujcy pojazdem, wczajc si do ruchu, jest obowizany zachowa szczegln ostrono oraz ustpi pierwszestwa innemu pojazdowi lub uczestnikowi ruchu. Art. 18. 1. Kierujcy pojazdem, zbliajc si do oznaczonego przystanku autobusowego (trolejbusowego) na obszarze zabudowanym, jest obowizany zmniejszy prdko, a w razie potrzeby zatrzyma si, aby umoliwi kierujcemu autobusem (trolejbusem) wczenie si do ruchu, jeeli kierujcy takim pojazdem sygnalizuje kierunkowskazem zamiar zmiany pasa ruchu lub wjechania z zatoki na jezdni. 2. Kierujcy autobusem (trolejbusem), o ktrym mowa w ust. 1, moe wjecha na ssiedni pas ruchu lub na jezdni dopiero po upewnieniu si, e nie spowoduje to zagroenia bezpieczestwa ruchu drogowego. Art. 18a. 1. Kierujcy pojazdem, zbliajc si do miejsca postoju autobusu szkolnego, jest obowizany: 1) zatrzyma si, o ile kierujcy tym autobusem poda sygna zatrzymania;

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 13/110

2) zmniejszy prdko, a w razie potrzeby zatrzyma si, aby umoliwi kierujcemu tym autobusem wjazd na jezdni lub ssiedni pas ruchu, o ile sygnalizuje on zamiar wykonania takiego manewru. 2. Kierujcy autobusem szkolnym w sytuacji, o ktrej mowa w ust. 1, moe wjecha na ssiedni pas ruchu lub jezdni dopiero po upewnieniu si, e nie spowoduje to zagroenia bezpieczestwa ruchu drogowego. Oddzia 3 Prdko i hamowanie Art. 19. 1. Kierujcy pojazdem jest obowizany jecha z prdkoci zapewniajc panowanie nad pojazdem, z uwzgldnieniem warunkw, w jakich ruch si odbywa, a w szczeglnoci: rzeby terenu, stanu i widocznoci drogi, stanu i adunku pojazdu, warunkw atmosferycznych i natenia ruchu. 2. Kierujcy pojazdem jest obowizany: 1) jecha z prdkoci nieutrudniajc jazdy innym kierujcym; 2) hamowa w sposb niepowodujcy zagroenia bezpieczestwa ruchu lub jego utrudnienia; 3) utrzymywa odstp niezbdny do uniknicia zderzenia w razie hamowania lub zatrzymania si poprzedzajcego pojazdu. 3. Poza obszarem zabudowanym, na jezdniach dwukierunkowych o dwch pasach ruchu, kierujcy pojazdem objtym indywidualnym ograniczeniem prdkoci albo pojazdem lub zespoem pojazdw o dugoci przekraczajcej 7 m jest obowizany utrzymywa taki odstp od pojazdu silnikowego znajdujcego si przed nim, aby inne wyprzedzajce pojazdy mogy bezpiecznie wjecha w luk utrzymywan midzy tymi pojazdami. Przepisu tego nie stosuje si, jeeli kierujcy pojazdem przystpuje do wyprzedzania lub gdy wyprzedzanie jest zabronione. Art. 20. 1. Prdko dopuszczalna pojazdu lub zespou pojazdw na obszarze zabudowanym w godzinach 5.00-23.00 wynosi 50 km/h, z zastrzeeniem ust. 2. 1a. Prdko dopuszczalna pojazdu lub zespou pojazdw na obszarze zabudowanym w godzinach 23.00-5.00 wynosi 60 km/h, z zastrzeeniem ust. 2. 2. Prdko dopuszczalna pojazdu lub zespou pojazdw w strefie zamieszkania wynosi 20 km/h. 3. Prdko dopuszczalna poza obszarem zabudowanym, z zastrzeeniem ust. 4 i 5, wynosi w przypadku: 1) samochodu osobowego, motocykla lub samochodu ciarowego o dopuszczalnej masie cakowitej nieprzekraczajcej 3,5 t: a) na autostradzie - 130 km/h, b) na drodze ekspresowej dwujezdniowej - 110 km/h, c) na drodze ekspresowej jednojezdniowej oraz na drodze dwujezdniowej co najmniej o dwch pasach przeznaczonych dla kadego kierunku ruchu - 100 km/h,
04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 14/110

d) na pozostaych drogach - 90 km/h; 2) zespou pojazdw lub pojazdu niewymienionego w pkt 1: a) na autostradzie, drodze ekspresowej lub drodze dwujezdniowej co najmniej o dwch pasach przeznaczonych dla kadego kierunku ruchu 80 km/h, b) na pozostaych drogach - 70 km/h. 4. Dopuszczalna prdko autobusu speniajcego dodatkowe warunki techniczne okrelone w przepisach, o ktrych mowa w art. 66 ust. 5, na autostradzie i drodze ekspresowej wynosi 100 km/h. 6. Prdko dopuszczalna niektrych pojazdw, z zastrzeeniem ust. 2, wynosi: 1) cignika rolniczego (rwnie z przyczep) - 30 km/h; 2) pojazdu z urzdzeniem wystajcym do przodu wicej ni 1,5 m od siedzenia dla kierujcego - 30 km/h na obszarze zabudowanym i 60 km/h poza obszarem zabudowanym; 3) motocykla (rwnie z przyczep) i motoroweru, ktrymi przewozi si dziecko w wieku do 7 lat - 40 km/h. Art. 21. 1. Organ zarzdzajcy ruchem na drogach moe zmniejszy lub zwikszy, za pomoc znakw drogowych, prdko dopuszczaln pojazdw obowizujc na obszarze zabudowanym. 2. Prdko dopuszczalna, o ktrej mowa w ust. 1, moe by: 1) zmniejszona - jeeli warunki bezpieczestwa ruchu na drodze lub jej odcinku za tym przemawiaj; 2) zwikszona - jeeli warunki ruchu na drodze lub jej odcinku zapewniaj zaust. 5 w art. 20 skrechowanie bezpieczestwa ruchu. lony 3. Organ zarzdzajcy ruchem na drogach moe zmniejszy, za pomoc znakw drogowych, prdko dopuszczaln pojazdw obowizujc poza obszarem zabudowanym, jeeli warunki bezpieczestwa ruchu na drodze lub jej odcinku za tym przemawiaj. 4. Organ rejestrujcy pojazd moe ustali dla indywidualnego pojazdu dopuszczaln prdko nisz ni okrelona w art. 20, jeeli jest to uzasadnione konstrukcj lub stanem technicznym pojazdu. Ograniczenie prdkoci naley uwidoczni na znaku umieszczonym z tyu pojazdu. Oddzia 4 Zmiana kierunku jazdy lub pasa ruchu Art. 22. 1. Kierujcy pojazdem moe zmieni kierunek jazdy lub zajmowany pas ruchu tylko z zachowaniem szczeglnej ostronoci. 2. Kierujcy pojazdem jest obowizany zbliy si: 1) do prawej krawdzi jezdni - jeeli zamierza skrci w prawo;

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 15/110

2) do rodka jezdni lub na jezdni o ruchu jednokierunkowym do lewej jej krawdzi - jeeli zamierza skrci w lewo. 3. Przepisu ust. 2 nie stosuje si, jeeli wymiary pojazdu uniemoliwiaj skrcenie zgodnie z zasad okrelon w tym przepisie lub dopuszczalna jest jazda wycznie w jednym kierunku. 4. Kierujcy pojazdem, zmieniajc zajmowany pas ruchu, jest obowizany ustpi pierwszestwa pojazdowi jadcemu po pasie ruchu, na ktry zamierza wjecha, oraz pojazdowi wjedajcemu na ten pas z prawej strony. 5. Kierujcy pojazdem jest obowizany zawczasu i wyranie sygnalizowa zamiar zmiany kierunku jazdy lub pasa ruchu oraz zaprzesta sygnalizowania niezwocznie po wykonaniu manewru. 6. Zabrania si zawracania: 1) w tunelu, na mocie, wiadukcie lub drodze jednokierunkowej; 2) na autostradzie; 3) na drodze ekspresowej, z wyjtkiem skrzyowania lub miejsca do tego przeznaczonego; 4) w warunkach, w ktrych mogoby to zagrozi bezpieczestwu ruchu na drodze lub ruch ten utrudni. Oddzia 5 Wymijanie, omijanie i cofanie Art. 23. 1. Kierujcy pojazdem jest obowizany: 1) przy wymijaniu zachowa bezpieczny odstp od wymijanego pojazdu lub uczestnika ruchu, a w razie potrzeby zjecha na prawo i zmniejszy prdko lub zatrzyma si; 2) przy omijaniu zachowa bezpieczny odstp od omijanego pojazdu, uczestnika ruchu lub przeszkody, a w razie potrzeby zmniejszy prdko; omijanie pojazdu sygnalizujcego zamiar skrcenia w lewo moe odbywa si tylko z jego prawej strony; 3) przy cofaniu ustpi pierwszestwa innemu pojazdowi lub uczestnikowi ruchu i zachowa szczegln ostrono, a w szczeglnoci: a) sprawdzi, czy wykonywany manewr nie spowoduje zagroenia bezpieczestwa ruchu lub jego utrudnienia, b) upewni si, czy za pojazdem nie znajduje si przeszkoda; w razie trudnoci w osobistym upewnieniu si kierujcy jest obowizany zapewni sobie pomoc innej osoby. 2. Zabrania si cofania pojazdem w tunelu, na mocie, wiadukcie, autostradzie lub drodze ekspresowej.

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 16/110

Oddzia 6 Wyprzedzanie Art. 24. 1. Kierujcy pojazdem jest obowizany przed wyprzedzaniem upewni si w szczeglnoci, czy: 1) ma odpowiedni widoczno i dostateczne miejsce do wyprzedzania bez utrudnienia komukolwiek ruchu; 2) kierujcy, jadcy za nim, nie rozpocz wyprzedzania; 3) kierujcy, jadcy przed nim na tym samym pasie ruchu, nie zasygnalizowa zamiaru wyprzedzania innego pojazdu, zmiany kierunku jazdy lub zmiany pasa ruchu. 2. Kierujcy pojazdem jest obowizany przy wyprzedzaniu zachowa szczegln ostrono, a zwaszcza bezpieczny odstp od wyprzedzanego pojazdu lub uczestnika ruchu. W razie wyprzedzania pojazdu jednoladowego lub kolumny pieszych odstp ten nie moe by mniejszy ni 1 m. 3. Kierujcy pojazdem jest obowizany przy wyprzedzaniu przejeda z lewej strony wyprzedzanego pojazdu, z zastrzeeniem ust. 4, 5 i 10. 4. Pojazd szynowy moe by wyprzedzany tylko z prawej strony, chyba e pooenie torw uniemoliwia takie wyprzedzanie lub wyprzedzanie odbywa si na jezdni jednokierunkowej. 5. Wyprzedzanie pojazdu lub uczestnika ruchu, ktry sygnalizuje zamiar skrcenia w lewo, moe odbywa si tylko z jego prawej strony. 6. Kierujcemu pojazdem wyprzedzanym zabrania si w czasie wyprzedzania i bezporednio po nim zwikszania prdkoci. Kierujcy pojazdem wolnobienym, cignikiem rolniczym lub pojazdem bez silnika jest obowizany zjecha jak najbardziej na prawo i - w razie potrzeby - zatrzyma si w celu uatwienia wyprzedzania. 7. Zabrania si wyprzedzania pojazdu silnikowego jadcego po jezdni: 1) przy dojedaniu do wierzchoka wzniesienia; 2) na zakrcie oznaczonym znakami ostrzegawczymi; 3) na skrzyowaniu, z wyjtkiem skrzyowania o ruchu okrnym lub na ktrym ruch jest kierowany. 8. Dopuszcza si wyprzedzanie w miejscach, o ktrych mowa w ust. 7 pkt 1 i 2, na jezdni: 1) jednokierunkowej; 2) dwukierunkowej na odcinku z wyznaczonymi pasami ruchu, pod warunkiem e kierujcy nie wjeda na cz jezdni przeznaczon do ruchu w kierunku przeciwnym - w miejscu, gdzie jest to zabronione znakami na jezdni. 9. Dopuszcza si wyprzedzanie w miejscu, o ktrym mowa w ust. 7 pkt 3, pojazdu sygnalizujcego zamiar skrcenia, pod warunkiem e kierujcy nie wjeda na cz jezdni przeznaczon do ruchu w kierunku przeciwnym.

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 17/110

10. Dopuszcza si wyprzedzanie z prawej strony na odcinku drogi z wyznaczonymi pasami ruchu, przy zachowaniu warunkw okrelonych w ust. 1 i 7: 1) na jezdni jednokierunkowej; 2) na jezdni dwukierunkowej, jeeli co najmniej dwa pasy ruchu na obszarze zabudowanym lub trzy pasy ruchu poza obszarem zabudowanym przeznaczone s do jazdy w tym samym kierunku. 11. Zabrania si wyprzedzania pojazdu uprzywilejowanego na obszarze zabudowanym. Oddzia 7 Przecinanie si kierunkw ruchu Art. 25. 1. Kierujcy pojazdem, zbliajc si do skrzyowania, jest obowizany zachowa szczegln ostrono i ustpi pierwszestwa pojazdowi nadjedajcemu z prawej strony, a jeeli skrca w lewo - take jadcemu z kierunku przeciwnego na wprost lub skrcajcemu w prawo. 2. Przepisu ust. 1 nie stosuje si do pojazdu szynowego, ktry ma pierwszestwo w stosunku do innych pojazdw, bez wzgldu na to, z ktrej strony nadjeda. 3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje si rwnie w razie przecinania si kierunkw ruchu poza skrzyowaniem. 4. Kierujcemu pojazdem zabrania si: 1) wjedania na skrzyowanie, jeeli na skrzyowaniu lub za nim nie ma miejsca do kontynuowania jazdy; 2) rozdzielania kolumny pieszych. Art. 26. 1. Kierujcy pojazdem, zbliajc si do przejcia dla pieszych, jest obowizany zachowa szczegln ostrono i ustpi pierwszestwa pieszemu znajdujcemu si na przejciu. 2. Kierujcy pojazdem, ktry skrca w drog poprzeczn, jest obowizany ustpi pierwszestwa pieszemu przechodzcemu na skrzyowaniu przez jezdni drogi, na ktr wjeda. 3. Kierujcemu pojazdem zabrania si: 1) wyprzedzania pojazdu na przejciu dla pieszych i bezporednio przed nim, z wyjtkiem przejcia, na ktrym ruch jest kierowany; 2) omijania pojazdu, ktry jecha w tym samym kierunku, lecz zatrzyma si w celu ustpienia pierwszestwa pieszemu; 3) jazdy wzdu po chodniku lub przejciu dla pieszych. 4. Kierujcy pojazdem, przejedajc przez chodnik lub drog dla pieszych1), jest obowizany jecha powoli i ustpi pierwszestwa pieszemu. 5. Przepis ust. 4 stosuje si odpowiednio podczas jazdy po placu, na ktrym ze wzgldu na brak wyodrbnienia jezdni i chodnikw ruch pieszych i pojazdw odbywa si po tej samej powierzchni.
04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 18/110

6. Kierujcy pojazdem jest obowizany zachowa szczegln ostrono przy przejedaniu obok oznaczonego przystanku tramwajowego nieznajdujcego si przy chodniku. Jeeli przystanek nie jest wyposaony w wysepk dla pasaerw, a na przystanek wjeda tramwaj lub stoi na nim, kierujcy jest obowizany zatrzyma pojazd w takim miejscu i na taki czas, aby zapewni pieszemu swobodne dojcie do tramwaju lub na chodnik. Przepisy te stosuje si odpowiednio przy ruchu innych pojazdw komunikacji publicznej. 7. W razie przechodzenia przez jezdni osoby niepenosprawnej, uywajcej specjalnego znaku, lub osoby o widocznej ograniczonej sprawnoci ruchowej, kierujcy jest obowizany zatrzyma pojazd w celu umoliwienia jej przejcia. Art. 27. 1. Kierujcy pojazdem, zbliajc si do przejazdu dla rowerzystw, jest obowizany zachowa szczegln ostrono i ustpi pierwszestwa rowerowi znajdujcemu si na przejedzie. 3. Kierujcy pojazdem, przejedajc przez drog dla rowerw poza jezdni, jest obowizany ustpi pierwszestwa rowerowi. 4. Kierujcemu pojazdem zabrania si wyprzedzania pojazdu na przejedzie dla rowerzystw i bezporednio przed nim, z wyjtkiem przejazdu, na ktrym ruch jest kierowany. Art. 28. 1. Kierujcy pojazdem, zbliajc si do przejazdu kolejowego oraz przejedajc przez przejazd, jest obowizany zachowa szczegln ostrono. Przed wjechaniem na tory jest on obowizany upewni si, czy nie zblia si pojazd szynowy, oraz przedsiwzi odpowiednie rodki ostronoci, zwaszcza jeeli wskutek mgy lub z innych powodw przejrzysto powietrza jest zmniejszona. 2. Kierujcy jest obowizany prowadzi pojazd z tak prdkoci, aby mg go zatrzyma w bezpiecznym miejscu, gdy nadjeda pojazd szynowy lub gdy urzdzenie zabezpieczajce albo dawany sygna zabrania wjazdu na przejazd. ust. 2 w art. 27 skre3. Kierujcemu pojazdem zabrania si: lony 1) objedania opuszczonych zapr lub pzapr oraz wjedania na przejazd, jeeli opuszczanie ich zostao rozpoczte lub podnoszenie nie zostao zakoczone; 2) wjedania na przejazd, jeeli po drugiej stronie przejazdu nie ma miejsca do kontynuowania jazdy; 3) wyprzedzania pojazdu na przejedzie kolejowym i bezporednio przed nim; 4) omijania pojazdu oczekujcego na otwarcie ruchu przez przejazd, jeeli wymagaoby to wjechania na cz jezdni przeznaczon dla przeciwnego kierunku ruchu. 4. W razie unieruchomienia pojazdu na przejedzie kolejowym, kierujcy jest obowizany niezwocznie usun go z przejazdu, a jeeli nie jest to moliwe, ostrzec kierujcego pojazdem szynowym o niebezpieczestwie. 5. Kierujcy pojazdem lub zespoem pojazdw o dugoci przekraczajcej 10 m, ktry nie moe rozwin prdkoci wikszej ni 6 km/h, przed wjazdem na

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 19/110

przejazd kolejowy jest obowizany upewni si, czy w czasie potrzebnym na przejechanie przez ten przejazd nie nadjedzie pojazd szynowy, lub uzgodni czas tego przejazdu z drnikiem kolejowym. 6. Przepisy ust. 1-4 stosuje si odpowiednio przy przejedaniu przez tory tramwajowe; przepis ust. 3 pkt 3 nie dotyczy skrzyowania lub przejazdu tramwajowego, na ktrym ruch jest kierowany. Oddzia 8 Ostrzeganie oraz jazda w warunkach zmniejszonej przejrzystoci powietrza Art. 29. 1. Kierujcy pojazdem moe uywa sygnau dwikowego lub wietlnego, w razie gdy zachodzi konieczno ostrzeenia o niebezpieczestwie. 2. Zabrania si: 1) naduywania sygnau dwikowego lub wietlnego; 2) uywania sygnau dwikowego na obszarze zabudowanym, chyba e jest to konieczne w zwizku z bezporednim niebezpieczestwem; 3) ostrzegania wiatami drogowymi w warunkach, w ktrych moe to spowodowa olepienie innych kierujcych. Art. 30. 1. Kierujcy pojazdem jest obowizany zachowa szczegln ostrono w czasie jazdy w warunkach zmniejszonej przejrzystoci powietrza, spowodowanej mg, opadami atmosferycznymi lub innymi przyczynami, a ponadto: 1) kierujcy pojazdem silnikowym jest obowizany: a) wczy wiata mijania lub przeciwmgowe przednie albo oba te wiata jednoczenie, b) poza obszarem zabudowanym podczas mgy dawa krtkotrwae sygnay dwikowe w czasie wyprzedzania lub omijania; 2) kierujcy innym pojazdem ni pojazd, o ktrym mowa w pkt 1, jest obowizany: a) wczy wiata, w ktre pojazd jest wyposaony, b) korzysta z pobocza drogi, a jeeli nie jest to moliwe, jecha jak najbliej krawdzi jezdni i nie wyprzedza innego pojazdu. 2. Obowizek uywania wiate, o ktrym mowa w ust. 1, dotyczy kierujcego pojazdem take podczas zatrzymania wynikajcego z warunkw lub przepisw ruchu drogowego. 3. Kierujcy pojazdem moe uywa tylnych wiate przeciwmgowych, jeeli zmniejszona przejrzysto powietrza ogranicza widoczno na odlego mniejsz ni 50 m. W razie poprawy widocznoci kierujcy pojazdem jest obowizany niezwocznie wyczy te wiata.

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 20/110

Oddzia 9 Holowanie Art. 31. 1. Kierujcy moe holowa pojazd silnikowy tylko pod warunkiem, e: 1) prdko pojazdu holujcego nie przekracza 30 km/h na obszarze zabudowanym i 60 km/h poza tym obszarem; 2) pojazd holujcy ma wczone wiata mijania rwnie w okresie dostatecznej widocznoci; 3) w pojedzie holowanym znajduje si kierujcy majcy uprawnienie do kierowania tym pojazdem, chyba e pojazd jest holowany w sposb wykluczajcy potrzeb kierowania nim; 4) pojazd holowany jest poczony z pojazdem holujcym w sposb wykluczajcy odczepienie si w czasie jazdy; nie dotyczy to holowania motocykla, ktry powinien by poczony z pojazdem holujcym poczeniem gitkim w sposb umoliwiajcy atwe odczepienie; 5) pojazd holowany, z wyjtkiem motocykla, jest oznaczony z tyu po lewej stronie ostrzegawczym trjktem odblaskowym, a w okresie niedostatecznej widocznoci ma ponadto wczone wiata pozycyjne; zamiast oznaczenia trjktem odblaskowym pojazd holowany moe wysya te sygnay byskowe w sposb widoczny dla innych uczestnikw ruchu; 6) w pojedzie holowanym na poczeniu sztywnym jest sprawny co najmniej jeden ukad hamulcw, a w pojedzie holowanym na poczeniu gitkim dwa ukady; 7) odlego midzy pojazdami wynosi nie wicej ni 3 m przy poczeniu sztywnym, a od 4 do 6 m przy poczeniu gitkim, przy czym poczenie jest oznakowane na przemian pasami biaymi i czerwonymi albo zaopatrzone w chorgiewk barwy tej lub czerwonej; przepisu tego nie stosuje si w razie holowania pojazdw jednostek wojskowych podporzdkowanych Ministrowi Obrony Narodowej. 2. Zabrania si holowania: 1) pojazdu o niesprawnym ukadzie kierowniczym lub o niesprawnych hamulcach, chyba e sposb holowania wyklucza potrzeb ich uycia; 2) pojazdu za pomoc poczenia gitkiego, jeeli w pojedzie tym dziaanie ukadu hamulcowego uzalenione jest od pracy silnika, a silnik jest unieruchomiony; 3) wicej ni jednego pojazdu, z wyjtkiem pojazdu czonowego; 4) pojazdem z przyczep (naczep); 5) na autostradzie, z wyjtkiem holowania przez pojazdy przeznaczone do holowania do najbliszego wyjazdu lub miejsca obsugi podrnych. 3. W razie holowania pojazdu w sposb wykluczajcy potrzeb kierowania nim lub uycia hamulcw, rzeczywista masa cakowita pojazdu holowanego nie moe przekracza rzeczywistej masy cakowitej pojazdu holujcego.

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 21/110

Oddzia 10 Ruch pojazdw w kolumnie Art. 32. 1. Liczba pojazdw jadcych w zorganizowanej kolumnie nie moe przekracza: 1) samochodw osobowych, motorowerw lub motocykli - 10; 2) rowerw jednoladowych - 15; 3) pozostaych pojazdw - 5. 2. Odlego midzy jadcymi kolumnami nie moe by mniejsza ni 500 m dla kolumn pojazdw samochodowych oraz 200 m dla kolumn pozostaych pojazdw. 4. Jazda w kolumnie nie zwalnia kierujcego pojazdem od przestrzegania obowizujcych przepisw ruchu drogowego. 5. Przepisw ust. 1 i 2 nie stosuje si do pojazdw uprzywilejowanych oraz do pojazdw jednostek podporzdkowanych Ministrowi Obrony Narodowej. 6. Zabrania si wjedania midzy jadce w kolumnie rowery jednoladowe oraz pojazdy, o ktrych mowa w ust. 5. 7. Minister waciwy do spraw wewntrznych oraz Minister Obrony Narodowej, w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw transportu, kierujc si koniecznoci zapewnienia porzdku oraz zasad bezpieczestwa ruchu drogowego, okrel, w drodze rozporzdzenia, sposb organizacji i oznakowania kolumn pojazdw jednostek podporzdkowanych Ministrowi Obrony Narodowej.

ust. 3 w art. 32 skrelony

Oddzia 11 Przepisy dodatkowe o ruchu rowerw, motorowerw oraz pojazdw zaprzgowych Art. 33. 1. Kierujcy rowerem jednoladowym jest obowizany korzysta z drogi dla rowerw lub z drogi dla rowerw i pieszych. Kierujcy rowerem, korzystajc z drogi dla rowerw i pieszych, jest obowizany zachowa szczegln ostrono i ustpowa miejsca pieszym. 1a. W razie braku drogi dla rowerw lub drogi dla rowerw i pieszych kierujcy rowerem jednoladowym jest obowizany korzysta z pobocza, z zastrzeeniem art. 16 ust. 5, a jeeli nie jest to moliwe - z jezdni. 2. Dziecko w wieku do 7 lat moe by przewoone na rowerze, pod warunkiem e jest ono umieszczone na dodatkowym siodeku zapewniajcym bezpieczn jazd. 3. Kierujcemu rowerem lub motorowerem zabrania si: 1) jazdy po jezdni obok innego uczestnika ruchu;

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 22/110

2) jazdy bez trzymania co najmniej jednej rki na kierownicy oraz ng na pedaach lub podnkach; 3) czepiania si pojazdw. 4. Na przejedzie dla rowerzystw, kierujcemu rowerem zabrania si: 1) wjedania bezporednio przed jadcy pojazd; 2) zwalniania lub zatrzymywania si bez uzasadnionej przyczyny. 5. Korzystanie z chodnika lub drogi dla pieszych przez kierujcego rowerem jednoladowym jest dozwolone wyjtkowo, gdy: 1) opiekuje si on osob w wieku do lat 10 kierujc rowerem lub 2) szeroko chodnika wzdu drogi, po ktrej ruch pojazdw jest dozwolony z prdkoci wiksz ni 50 km/h, wynosi co najmniej 2 m i brakuje wydzielonej drogi dla rowerw. 6. Kierujcy rowerem, korzystajc z chodnika lub drogi dla pieszych, jest obowizany jecha powoli, zachowa szczegln ostrono i ustpowa miejsca pieszym. 7. Kierujcy rowerem moe jecha lew stron jezdni na zasadach okrelonych dla ruchu pieszych w przepisach art. 11 ust. 1-3, jeeli opiekuje si on osob kierujc rowerem w wieku do lat 10. Art. 34. 1. Do zaprzgu moe by uywane tylko zwierz niepochliwe, odpowiednio sprawne fizycznie i dajce sob kierowa. 2. Kierujcy pojazdem zaprzgowym jest obowizany utrzymywa pojazd i zaprzg w takim stanie, aby mg nad nimi panowa. 3. Bezporednio jeden za drugim moe jecha nie wicej ni 5 pojazdw zaprzgowych. Odlego midzy pitym pojazdem a nastpnym nie moe by mniejsza ni 200 m. 4. Kierujcy pojazdem zaprzgowym przy wjedaniu na drog tward w miejscu, gdzie nie ma dostatecznej widocznoci drogi, jest obowizany prowadzi zwierz za uzd. 5. Kierujcemu pojazdem zaprzgowym zabrania si: 1) przeciania zwierzcia; 2) jazdy obok innego uczestnika ruchu na jezdni; 3) pozostawiania pojazdu niezabezpieczonego przed ruszeniem; 4) jazdy pojazdem na pozach bez dzwonkw lub grzechotek. Rozdzia 4 Ruch zwierzt Art. 35. 1. Jazda wierzchem i pdzenie zwierzt powinny si odbywa po drodze przeznaczonej do pdzenia zwierzt. W razie braku takiej drogi jazda wierzchem i pdzenie zwierzt mog odbywa si po poboczu, a jeeli brak jest pobocza - po jezdni.
04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 23/110

2. Do jazdy wierzchem i pdzenia zwierzt stosuje si odpowiednio przepisy art. 34 ust. 1 i 2 oraz przepisy o ruchu pojazdw. Art. 36. 1. Zabrania si jazdy wierzchem: 1) bez uzdy; 2) obok innego uczestnika ruchu na jezdni; 3) po drodze oznaczonej znakami z numerem drogi midzynarodowej oraz po drodze, na ktrej obowizuje zakaz ruchu pojazdw zaprzgowych; 4) po drodze twardej w okresie niedostatecznej widocznoci; 5) po drodze twardej osobie w wieku poniej 17 lat. 2. Jedziec moe prowadzi luzem tylko jedno zwierz po swojej prawej stronie. Art. 37. 1. Zwierzta w stadzie mog by pdzone po drodze tylko pod odpowiednim nadzorem. Zwierz pojedyncze moe by prowadzone tylko na uwizi. 2. Poganiacz zwierzt jest obowizany: 1) i po lewej stronie pdzonych zwierzt; 2) w okresie niedostatecznej widocznoci nie latark z widocznym z odlegoci co najmniej 150 m wiatem biaym. 3. Zwierzta mog by prowadzone luzem przy pojedzie zaprzgowym z jego prawej strony, w liczbie nie wikszej ni 2 sztuki. 4. Zabrania si: 1) pdzenia zwierzt po drodze oznaczonej znakami z numerem drogi midzynarodowej, a po innej drodze twardej - w okresie od zmierzchu do witu; 2) pdzenia zwierzt po drodze twardej osobie w wieku poniej 13 lat; 3) pdzenia zwierzt w poprzek drogi w miejscu niewidocznym na dostateczn odlego; 4) zatrzymywania zwierzt na jezdni; 5) zajmowania przez zwierzta wicej ni prawej poowy jezdni albo drogi dla pieszych lub rowerw. 5. Rada powiatu moe wprowadzi zakaz pdzenia zwierzt na okrelonych drogach lub obszarach oraz w okrelonym czasie.

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 24/110

Rozdzia 5 Porzdek i bezpieczestwo ruchu na drogach Oddzia 1 Przepisy porzdkowe Art. 38. Kierujcy pojazdem jest obowizany mie przy sobie i okazywa na danie uprawnionego organu wymagane dla danego rodzaju pojazdu lub kierujcego: 1) dokument stwierdzajcy uprawnienie do kierowania pojazdem; 2) dokument stwierdzajcy dopuszczenie pojazdu do ruchu; 3) dokument stwierdzajcy zawarcie umowy obowizkowego ubezpieczenia odpowiedzialnoci cywilnej posiadacza pojazdu lub stwierdzajcy opacenie skadki tego ubezpieczenia; 4) zawiadczenie, o ktrym mowa w art. 95a ust. 1 pkt 2, 5) inne dokumenty, jeeli obowizek taki wynika z odrbnej ustawy. Art. 39. 1. Kierujcy pojazdem samochodowym oraz osoba przewoona takim pojazdem wyposaonym w pasy bezpieczestwa s obowizani korzysta z tych pasw podczas jazdy, z zastrzeeniem ust. 3. 2. Obowizek korzystania z pasw bezpieczestwa nie dotyczy: 1) osoby majcej orzeczenie lekarskie o przeciwwskazaniu do uywania pasw; 2) kobiety o widocznej ciy; 3) kierujcego takswk osobow podczas przewoenia pasaera; 4) instruktora lub egzaminatora podczas szkolenia lub egzaminowania; 5) policjanta, funkcjonariusza Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego, Agencji Wywiadu, Stray Granicznej, inspektora kontroli skarbowej, funkcjonariusza celnego i Suby Wiziennej, onierza Si Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej - podczas przewoenia osoby (osb) zatrzymanej; 6) funkcjonariusza Biura Ochrony Rzdu podczas wykonywania czynnoci subowych; 7) zespou medycznego w czasie udzielania pomocy medycznej; 8) konwojenta podczas przewoenia wartoci pieninych; 9) osoby chorej lub niepenosprawnej przewoonej na noszach lub w wzku inwalidzkim. 3. W pojedzie samochodowym wyposaonym w pasy bezpieczestwa dziecko w wieku do 12 lat, nieprzekraczajce 150 cm wzrostu, przewozi si w foteliku ochronnym lub innym urzdzeniu do przewoenia dzieci, odpowiadajcym wadze i wzrostowi dziecka oraz waciwym warunkom technicznym.

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 25/110

4. Przepis ust. 3 nie dotyczy przewozu dziecka takswk osobow, pojazdem pogotowia ratunkowego lub Policji. Art. 40. 1. Kierujcy motocyklem lub motorowerem oraz osoba przewoona takimi pojazdami s obowizani uywa w czasie jazdy hemw ochronnych odpowiadajcych waciwym warunkom technicznym. 2. Przepisu ust. 1 nie stosuje si w odniesieniu do motocykli fabrycznie wyposaonych w pasy bezpieczestwa. Art. 41. Osoba wykonujca roboty lub inne czynnoci na drodze jest obowizana uywa w sposb widoczny dla innych uczestnikw ruchu elementw odblaskowych odpowiadajcych waciwym warunkom technicznym. Art. 42. Niewidomy podczas samodzielnego poruszania si po drodze jest obowizany nie bia lask w sposb widoczny dla innych uczestnikw ruchu. Art. 43. 1. Dziecko w wieku do 7 lat moe korzysta z drogi tylko pod opiek osoby, ktra osigna wiek co najmniej 10 lat. Nie dotyczy to strefy zamieszkania. 2. Dziecko w wieku do 15 lat, poruszajce si po drodze po zmierzchu poza obszarem zabudowanym, jest obowizane uywa elementw odblaskowych w sposb widoczny dla innych uczestnikw ruchu. 3. Przepisy ust. 1 i 2 nie dotycz drogi przeznaczonej wycznie dla pieszych. Art. 44. 1. Kierujcy pojazdem w razie uczestniczenia w wypadku drogowym jest obowizany: 1) zatrzyma pojazd, nie powodujc przy tym zagroenia bezpieczestwa ruchu drogowego; 2) przedsiwzi odpowiednie rodki w celu zapewnienia bezpieczestwa ruchu w miejscu wypadku; 3) niezwocznie usun pojazd z miejsca wypadku, aby nie powodowa zagroenia lub tamowania ruchu, jeeli nie ma zabitego lub rannego; 4) poda swoje dane personalne, dane personalne waciciela lub posiadacza pojazdu oraz dane dotyczce zakadu ubezpiecze, z ktrym zawarta jest umowa obowizkowego ubezpieczenia odpowiedzialnoci cywilnej, na danie osoby uczestniczcej w wypadku. 2. Jeeli w wypadku jest zabity lub ranny, kierujcy pojazdem jest obowizany ponadto: 1) udzieli niezbdnej pomocy ofiarom wypadku oraz wezwa pogotowie ratunkowe i Policj;
04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 26/110

2) nie podejmowa czynnoci, ktre mogyby utrudni ustalenie przebiegu wypadku; 3) pozosta na miejscu wypadku, a jeeli wezwanie pogotowia lub Policji wymaga oddalenia si - niezwocznie powrci na to miejsce. 3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje si odpowiednio do innych osb uczestniczcych w wypadku. Art. 45. 1. Zabrania si: 1) kierowania pojazdem, prowadzenia kolumny pieszych, jazdy wierzchem lub pdzenia zwierzt osobie w stanie nietrzewoci, w stanie po uyciu alkoholu lub rodka dziaajcego podobnie do alkoholu; 2) holowania pojazdu kierowanego przez osob, o ktrej mowa w pkt 1; 3) otwierania drzwi pojazdu, pozostawiania otwartych drzwi lub wysiadania bez upewnienia si, e nie spowoduje to zagroenia bezpieczestwa ruchu lub jego utrudnienia; 4) wykorzystywania drogi lub poszczeglnych jej czci w sposb niezgodny z przeznaczeniem, chyba e przepisy szczegowe stanowi inaczej; 5) wjedania na pas midzy jezdniami; 6) pozostawiania na drodze przedmiotw, ktre mogyby zagrozi bezpieczestwu ruchu; jeeli jednak usunicie ich nie jest moliwe, naley je oznaczy w sposb widoczny w dzie i w nocy; 7) umieszczania na drodze lub w jej pobliu urzdze wysyajcych lub odbijajcych wiato w sposb powodujcy olepienie albo wprowadzajcych w bd uczestnikw ruchu; 8) samowolnego umieszczania lub wczania albo usuwania lub wyczania znakw i sygnaw drogowych oraz urzdze ostrzegawczozabezpieczajcych lub kontrolnych na drodze, jak rwnie zmiany ich pooenia lub ich zasaniania; 9) zamiecania lub zanieczyszczania drogi; 10) samowolnego umieszczania na drodze jakichkolwiek znakw, napisw lub symboli. 2. Kierujcemu pojazdem zabrania si: 1) korzystania podczas jazdy z telefonu wymagajcego trzymania suchawki lub mikrofonu w rku; 2) przewoenia osoby, o ktrej mowa w ust. 1 pkt 1, na rowerze lub motorowerze albo motocyklu, chyba e jest przewoona w bocznym wzku; 3) przewoenia pasaera w sposb niezgodny z art. 39, 40 lub 63 ust. 1; 4) przewoenia w foteliku ochronnym dziecka siedzcego tyem do kierunku jazdy na przednim siedzeniu pojazdu samochodowego wyposaonego w poduszk powietrzn dla pasaera; 5) przewoenia, poza specjalnym fotelikiem ochronnym, dziecka w wieku do 12 lat na przednim siedzeniu pojazdu samochodowego.

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 27/110

Oddzia 2 Zatrzymanie i postj Art. 46. 1. Zatrzymanie i postj pojazdu s dozwolone tylko w miejscu i w warunkach, w ktrych jest on z dostatecznej odlegoci widoczny dla innych kierujcych i nie powoduje zagroenia bezpieczestwa ruchu drogowego lub jego utrudnienia. 2. Kierujcy pojazdem, zatrzymujc pojazd na jezdni, jest obowizany ustawi go jak najbliej jej krawdzi oraz rwnolegle do niej. 3. W czasie postoju na drodze poza obszarem zabudowanym pojazd powinien znajdowa si, jeeli to tylko moliwe, poza jezdni. 4. Kierujcy pojazdem jest obowizany stosowa sposb zatrzymania lub postoju wskazany znakami drogowymi. 5. Kierujcy pojazdem jest obowizany w czasie postoju zabezpieczy pojazd przed moliwoci jego uruchomienia przez osob niepowoan oraz zachowa inne rodki ostronoci niezbdne do uniknicia wypadku. Art. 47. 1. Dopuszcza si zatrzymanie lub postj na chodniku koami jednego boku lub przedniej osi pojazdu samochodowego o dopuszczalnej masie cakowitej nieprzekraczajcej 2,5 t, pod warunkiem e: 1) na danym odcinku jezdni nie obowizuje zakaz zatrzymania lub postoju; 2) szeroko chodnika pozostawionego dla pieszych jest taka, e nie utrudni im ruchu i jest nie mniejsza ni 1,5 m; 3) pojazd umieszczony przedni osi na chodniku nie tamuje ruchu pojazdw na jezdni. 2. Dopuszcza si, przy zachowaniu warunkw okrelonych w ust. 1 pkt 2, zatrzymanie lub postj na chodniku przy krawdzi jezdni caego samochodu osobowego, motocykla, motoroweru lub roweru. Inny pojazd o dopuszczalnej masie cakowitej nieprzekraczajcej 2,5 t moe by w caoci umieszczony na chodniku tylko w miejscu wyznaczonym odpowiednimi znakami drogowymi. Art. 49. 1. Zabrania si zatrzymania pojazdu: 1) na przejedzie kolejowym, na przejedzie tramwajowym, na skrzyowaniu oraz w odlegoci mniejszej ni 10 m od przejazdu lub skrzyowania; 2) na przejciu dla pieszych, na przejedzie dla rowerzystw oraz w odlegoci mniejszej ni 10 m przed tym przejciem lub przejazdem; na drodze dwukie- art. 48 skrelony runkowej o dwch pasach ruchu zakaz ten obowizuje take za tym przejciem lub przejazdem; 3) w tunelu, na mocie lub na wiadukcie;

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 28/110

4) na jezdni wzdu linii cigej oraz w pobliu jej punktw kracowych, jeeli zmusioby to innych kierujcych pojazdami wieloladowymi do najedania na t lini; 5) na jezdni obok linii przerywanej wyznaczajcej krawd jezdni oraz na jezdni i na poboczu obok linii cigej wyznaczajcej krawd jezdni; 6) w odlegoci mniejszej ni 10 m od przedniej strony znaku lub sygnau drogowego, jeeli zostayby one zasonite przez pojazd; 7) na jezdni przy jej lewej krawdzi, z wyjtkiem zatrzymania lub postoju pojazdu na obszarze zabudowanym na drodze jednokierunkowej lub na jezdni dwukierunkowej o maym ruchu; 8) na pasie midzy jezdniami; 9) w odlegoci mniejszej ni 15 m od supka lub tablicy oznaczajcej przystanek, a na przystanku z zatok - na caej jej dugoci; 10) w odlegoci mniejszej ni 15 m od punktw kracowych wysepki, jeeli jezdnia z prawej jej strony ma tylko jeden pas ruchu; 11) na drodze dla rowerw. 2. Zabrania si postoju: 1) w miejscu utrudniajcym wjazd lub wyjazd, w szczeglnoci do i z bramy, garau, parkingu lub wnki postojowej; 2) w miejscu utrudniajcym dostp do innego prawidowo zaparkowanego pojazdu lub wyjazd tego pojazdu; 3) przed i za przejazdem kolejowym, po obu stronach drogi, na odcinku od przejazdu kolejowego do supka wskanikowego z jedn kresk; 4) w strefie zamieszkania w innym miejscu ni wyznaczone w tym celu; 5) na obszarze zabudowanym, pojazdu lub zespou pojazdw o dopuszczalnej masie cakowitej przekraczajcej 16 t lub o dugoci przekraczajcej 12 m, poza wyznaczonymi w tym celu parkingami. 3. Zabrania si zatrzymania lub postoju pojazdu na autostradzie lub drodze ekspresowej w innym miejscu ni wyznaczone w tym celu. Jeeli unieruchomienie pojazdu nastpio z przyczyn technicznych, kierujcy pojazdem jest obowizany usun pojazd z jezdni oraz ostrzec innych uczestnikw ruchu. 4. Zakaz zatrzymania lub postoju pojazdu nie dotyczy unieruchomienia pojazdu wynikajcego z warunkw lub przepisw ruchu drogowego. Art. 50. 1. Kierujcy pojazdem jest obowizany sygnalizowa postj pojazdu silnikowego lub przyczepy z powodu uszkodzenia lub wypadku: 1) na autostradzie lub drodze ekspresowej - w kadym przypadku; 2) na pozostaych drogach twardych: a) poza obszarem zabudowanym - w razie postoju na jezdni w miejscu, w ktrym jest to zabronione, a na poboczu, jeeli pojazd nie jest widoczny z dostatecznej odlegoci, b) na obszarze zabudowanym - w razie postoju na jezdni w miejscu, w ktrym zatrzymanie jest zabronione.
04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 29/110

2. Postj pojazdu, o ktrym mowa w ust. 1, naley sygnalizowa w sposb nastpujcy: 1) na autostradzie lub drodze ekspresowej - przez: a) wczenie wiate awaryjnych pojazdu, a jeeli pojazd nie jest w nie wyposaony, naley wczy wiata pozycyjne, b) umieszczenie ostrzegawczego trjkta odblaskowego w odlegoci 100 m za pojazdem; trjkt ten umieszcza si na jezdni lub poboczu, odpowiednio do miejsca unieruchomienia pojazdu; 2) na pozostaych drogach: a) poza obszarem zabudowanym - przez umieszczenie w odlegoci 30-50 m za pojazdem ostrzegawczego trjkta odblaskowego i wczenie wiate awaryjnych; w razie gdy pojazd nie jest wyposaony w wiata awaryjne, naley wczy wiata pozycyjne, b) na obszarze zabudowanym - przez wczenie wiate awaryjnych, a jeeli pojazd nie jest w nie wyposaony, naley wczy wiata pozycyjne i umieci ostrzegawczy trjkt odblaskowy za pojazdem lub na nim, na wysokoci nie wikszej ni 1 m. 3. Sygnalizowanie, o ktrym mowa w ust. 1 i 2, obowizuje przez cay czas postoju pojazdu. Art. 50a. 1. Pojazd pozostawiony bez tablic rejestracyjnych lub pojazd, ktrego stan wskazuje na to, e nie jest uywany, moe zosta usunity z drogi przez stra gminn lub Policj na koszt waciciela lub posiadacza. 2. Pojazd usunity w trybie okrelonym w ust. 1, nieodebrany na wezwanie gminy przez uprawnion osob w terminie 6 miesicy od dnia usunicia, uznaje si za porzucony z zamiarem wyzbycia si. Pojazd ten przechodzi na wasno gminy z mocy ustawy. 3. Przepisu ust. 2 nie stosuje si, gdy nieodebranie pojazdu nastpio z przyczyn niezalenych od osoby zobowizanej. 4. Przepis ust. 2 stosuje si odpowiednio, gdy w terminie 6 miesicy od dnia usunicia pojazdu nie zostaa ustalona osoba uprawniona do jego odbioru. 5. Minister waciwy do spraw wewntrznych, kierujc si zasad poszanowania prawa wasnoci oraz potrzeb zapewnienia porzdku na drogach publicznych, okreli, w drodze rozporzdzenia: 1) szczegowy tryb oraz jednostki i warunki ich wspdziaania w zakresie usuwania pojazdw bez tablic rejestracyjnych lub ktrych stan wskazuje na to, e nie s uywane; 2) tryb postpowania w zakresie przejcia pojazdu na wasno gminy.

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 30/110

Oddzia 3 Uywanie wiate zewntrznych Art. 51. Kierujcy pojazdem jest obowizany uywa wiate mijania podczas jazdy w warunkach normalnej przejrzystoci powietrza: 1) w czasie od zmierzchu do witu; 2) w okresie od 1 padziernika do ostatniego dnia lutego - przez ca dob; 3) w tunelu. W czasie od witu do zmierzchu w warunkach normalnej przejrzystoci powietrza, zamiast wiate mijania, kierujcy pojazdem moe uywa wiate do jazdy dziennej. W czasie od zmierzchu do witu, na nieowietlonych drogach, zamiast wiate mijania lub cznie z nimi, kierujcy pojazdem moe uywa wiate drogowych, o ile nie olepi innych kierujcych albo pieszych poruszajcych si w kolumnie. Kierujcy pojazdem, uywajc wiate drogowych, jest obowizany przeczy je na wiata mijania w razie zbliania si: 1) pojazdu nadjedajcego z przeciwka, przy czym jeeli jeden z kierujcych wyczy wiata drogowe - drugi jest obowizany uczyni to samo; 2) do pojazdu poprzedzajcego, jeeli kierujcy moe by olepiony; 3) pojazdu szynowego lub komunikacji wodnej, jeeli poruszaj si w takiej odlegoci, e istnieje moliwo olepienia kierujcych tymi pojazdami. Kierujcy motocyklem, motorowerem lub pojazdem szynowym jest obowizany uywa podczas jazdy wiate mijania, z zastrzeeniem ust. 3. Na drodze krtej, oznaczonej odpowiednimi znakami drogowymi, kierujcy pojazdem moe uywa przednich wiate przeciwmgowych od zmierzchu do witu, rwnie w warunkach normalnej przejrzystoci powietrza. Przepisw ust. 1-4 nie stosuje si do kierujcych pojazdami, ktre nie s wyposaone w wiata mijania, drogowe lub wiata do jazdy dziennej. W przypadkach okrelonych w ust. 1 pkt 1 i 3 zamiast tych wiate naley uywa wiate stanowicych obowizkowe wyposaenie pojazdw. Przepisy ust. 1-5 stosuje si odpowiednio podczas zatrzymania pojazdu, wynikajcego z warunkw lub przepisw ruchu drogowego. Jeeli zatrzymanie trwa ponad 1 minut, dopuszcza si wyczenie wiate zewntrznych pojazdu, o ile na tym samym pasie ruchu, przed tym pojazdem i za nim, stoj inne pojazdy.

1.

2.

3.

4. 5.

6.

7.

Art. 52. 1. Kierujcy pojazdem silnikowym lub szynowym, w warunkach niedostatecznej widocznoci, podczas zatrzymania niewynikajcego z warunkw ruchu lub przepisw ruchu drogowego oraz podczas postoju, jest obowizany uywa wiate pozycyjnych przednich i tylnych lub wiate postojowych. W pojedzie niezczonym z przyczep oraz w zespole pojazdw o dugoci nieprzekraczajcej 6 m dopuszcza si wczenie wiate postojowych jedynie od strony rodka jezdni.
04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 31/110

2. Podczas zatrzymania lub postoju, w miejscu owietlonym w stopniu zapewniajcym widoczno pojazdu lub znajdujcym si poza jezdni i poboczem, wszystkie wiata pojazdu mog by wyczone. Przepis ten nie dotyczy pojazdu szynowego oraz pojazdu, na ktrym znajduje si urzdzenie lub adunek, wystajce poza pojazd i wymagajce oznaczenia odrbnymi wiatami. 3. wiato owietlajce przedmioty przydrone (szperacz) moe by wczone tylko podczas zatrzymania lub postoju, pod warunkiem e nie olepi innych uczestnikw ruchu. Ograniczenie to nie dotyczy pojazdu uprzywilejowanego. Oddzia 4 Warunki uywania pojazdw w ruchu drogowym Art. 53. 1. Pojazdem uprzywilejowanym w ruchu drogowym moe by pojazd samochodowy: 1) jednostek ochrony przeciwpoarowej; 2) pogotowia ratunkowego; 3) Policji; 4) jednostki ratownictwa chemicznego; 5) Stray Granicznej; 6) Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego; 7) Agencji Wywiadu; 8) Si Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej; 9) Suby Wiziennej; 10) Biura Ochrony Rzdu; 10a) kontroli skarbowej; 10b) Suby Celnej; 11) Inspekcji Transportu Drogowego; 12) jednostki niewymienionej w pkt 1-11, jeeli jest uywany w zwizku z ratowaniem ycia lub zdrowia ludzkiego - na podstawie zezwolenia ministra waciwego do spraw wewntrznych. 1a. Minister waciwy do spraw wewntrznych stwierdza wyganicie zezwolenia, o ktrym mowa w ust. 1 pkt 12, gdy ustan okolicznoci uzasadniajce wykorzystanie pojazdu jako uprzywilejowanego. 2. Kierujcy pojazdem uprzywilejowanym moe, pod warunkiem zachowania szczeglnej ostronoci, nie stosowa si do przepisw o ruchu pojazdw, zatrzymaniu i postoju oraz do znakw i sygnaw drogowych tylko w razie, gdy: 1) uczestniczy: a) w akcji zwizanej z ratowaniem ycia, zdrowia ludzkiego lub mienia albo koniecznoci zapewnienia bezpieczestwa lub porzdku publicznego albo b) w przejedzie kolumny pojazdw uprzywilejowanych,

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 32/110

c) w wykonywaniu zada zwizanych bezporednio z zapewnieniem bezpieczestwa osb zajmujcych kierownicze stanowiska pastwowe, ktrym na mocy odrbnych przepisw przysuguje ochrona; 2) pojazd wysya jednoczenie sygnay wietlny i dwikowy; po zatrzymaniu pojazdu nie wymaga si uywania sygnau dwikowego; 3) w pojedzie wczone s wiata drogowe lub mijania. 3. Kierujcy pojazdem uprzywilejowanym jest obowizany stosowa si do polece i sygnaw dawanych przez osoby kierujce ruchem lub upowanione do jego kontroli. 4. Minister waciwy do spraw wewntrznych, uwzgldniajc w szczeglnoci konieczno zapewnienia porzdku, sprawnoci i bezpieczestwa ruchu drogowego, okreli, w drodze rozporzdzenia, okolicznoci, w jakich uywane s pojazdy uprzywilejowane w kolumnach. Art. 54. 1. Pojazd wykonujcy na drodze prace porzdkowe, remontowe lub modernizacyjne powinien wysya te sygnay byskowe. 2. Kierujcy pojazdem, o ktrym mowa w ust. 1, moe, pod warunkiem zachowania szczeglnej ostronoci, nie stosowa si do przepisw o obowizku jazdy na jezdni lub przy jej prawej krawdzi oraz o zatrzymaniu i postoju, z tym e: 1) na jezdni jednokierunkowej oraz poza obszarem zabudowanym, podczas oczyszczania drogi ze niegu, dopuszcza si rwnie jazd przy lewej krawdzi jezdni; 2) jazd po chodniku dopuszcza si tylko przy zachowaniu bezpieczestwa pieszych. 2a. Kierujcy pojazdem, o ktrym mowa w ust. 1, moe korzysta z autostrady lub drogi ekspresowej nawet wtedy, gdy pojazd ten nie jest pojazdem samochodowym lub jego konstrukcja uniemoliwia rozwinicie prdkoci co najmniej 40 km/h. 3. Pojazd, ktry ze wzgldu na konstrukcj, adunek lub nietypowe zachowanie na drodze moe zagraa bezpieczestwu w ruchu drogowym, powinien wysya te sygnay byskowe. 4. Zabrania si, z zastrzeeniem art. 31 ust. 1 pkt 5, uywania tych sygnaw byskowych do innych celw ni okrelone w ust. 1 i 3. Art. 55. 1. Pojazd do nauki jazdy lub przeprowadzania egzaminu pastwowego oznacza si tablic kwadratow barwy niebieskiej z bia liter L, umieszczon na pojedzie. W warunkach niedostatecznej widocznoci tablica umieszczona na pojedzie, z wyczeniem tablicy na motocyklu, powinna by owietlona. Tablica, ktr oznaczony jest motocykl, powinna by wykonana z materiau odblaskowego. 2. Podczas kierowania pojazdem do nauki jazdy przez osob inn ni osoba ubiegajca si o uprawnienie do kierowania pojazdem tablica, o ktrej mowa w ust. 1, powinna by zasonita lub zoona.

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 33/110

3. Kierujcy pojazdem, przejedajc obok pojazdu, o ktrym mowa w ust. 1, lub jadc za nim, jest obowizany zachowa szczegln ostrono.

art. 56 skrelony

Art. 57. 1. Pojazd przewocy zorganizowan grup dzieci lub modziey w wieku do 18 lat oznacza si z przodu i z tyu kwadratowymi tablicami barwy tej z symbolem dzieci barwy czarnej. W warunkach niedostatecznej widocznoci tablice powinny by owietlone, chyba e s wykonane z materiau odblaskowego. Kierujcy tym pojazdem jest obowizany wczy wiata awaryjne podczas wsiadania lub wysiadania dzieci lub modziey. 2. Kierujcy pojazdem, omijajc pojazd, o ktrym mowa w ust. 1, jest obowizany w czasie wsiadania lub wysiadania dzieci lub modziey zachowa szczegln ostrono i w razie potrzeby zatrzyma si. 3. Zabrania si oznaczania pojazdu tablicami, o ktrych mowa w ust. 1, w czasie, gdy dzieci lub modzie nie s przewoone. Art. 57a. 1. Kierujcy autobusem szkolnym podczas wsiadania lub wysiadania dzieci jest obowizany wczy wiata awaryjne. 2. Kierujcy pojazdem, przejedajc obok autobusu szkolnego, jest obowizany zachowa szczegln ostrono. 3. Jeeli autobus szkolny przewozi inne osoby lub nie przewozi adnych osb, tablice z napisem autobus szkolny powinny by zdjte, zasonite lub zoone. Art. 58. 1. Pojazd przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu osb niepenosprawnych oznacza si z przodu i z tyu kwadratowymi tablicami barwy niebieskiej z midzynarodowym symbolem wzka inwalidzkiego barwy biaej. Tablice te powinny by wykonane z materiau odblaskowego. Kierujcy tym pojazdem jest obowizany wczy wiata awaryjne podczas wsiadania lub wysiadania osoby niepenosprawnej. 2. Kierujcy pojazdem, omijajc pojazd, o ktrym mowa w ust. 1, jest obowizany w czasie wsiadania lub wysiadania osoby niepenosprawnej zachowa szczegln ostrono i w razie potrzeby zatrzyma si. Art. 59. 1. Pojazd zarejestrowany w Rzeczypospolitej Polskiej, ktry ma by uywany w ruchu midzynarodowym, powinien by oznaczony znakiem z literami PL. 2. Pojazd zarejestrowany za granic uczestniczcy w ruchu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej powinien by oznaczony znakiem okrelajcym pastwo, w ktrym jest zarejestrowany. 3. Obowizek, o ktrym mowa w ust. 1 i 2, uwaa si za speniony, jeeli na tablicy rejestracyjnej jest umieszczony znak okrelajcy pastwo, w ktrym pojazd zosta zarejestrowany.
04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 34/110

Art. 60. 1. Zabrania si: 1) uywania pojazdu w sposb zagraajcy bezpieczestwu osoby znajdujcej si w pojedzie lub poza nim; 2) zakrywania wiate oraz urzdze sygnalizacyjnych, tablic rejestracyjnych lub innych wymaganych tablic albo znakw, ktre powinny by widoczne; 3) ozdabiania tablic rejestracyjnych oraz umieszczania z przodu lub z tyu pojazdu znakw, napisw lub przedmiotw, ktre ograniczaj czytelno tych tablic; 4) umieszczania na pojedzie znaku okrelajcego inne pastwo ni to, w ktrym pojazd zosta zarejestrowany. 2. Zabrania si kierujcemu: 1) oddalania si od pojazdu, gdy silnik jest w ruchu; 2) uywania pojazdu w sposb powodujcy uciliwoci zwizane z nadmiern emisj spalin do rodowiska lub nadmiernym haasem; 3) pozostawiania pracujcego silnika podczas postoju na obszarze zabudowanym; nie dotyczy to pojazdu wykonujcego czynnoci na drodze; 4) cignicia za pojazdem osoby na nartach, sankach, wrotkach lub innym podobnym urzdzeniu; 5) uywania opon z umieszczonymi w nich na trwae elementami przeciwlizgowymi. 3. Uywanie acuchw przeciwlizgowych na oponach jest dozwolone tylko na drodze pokrytej niegiem. Art. 61. 1. adunek nie moe powodowa przekroczenia dopuszczalnej masy cakowitej lub dopuszczalnej adownoci pojazdu. 2. adunek na pojedzie umieszcza si w taki sposb, aby: 1) nie powodowa przekroczenia dopuszczalnych naciskw osi pojazdu na drog; 2) nie narusza statecznoci pojazdu; 3) nie utrudnia kierowania pojazdem; 4) nie ogranicza widocznoci drogi lub nie zasania wiate, urzdze sygnalizacyjnych, tablic rejestracyjnych lub innych tablic albo znakw, w ktre pojazd jest wyposaony. 3. adunek umieszczony na pojedzie powinien by zabezpieczony przed zmian pooenia lub wywoywaniem nadmiernego haasu. Nie moe on mie odraajcego wygldu lub wydziela odraajcej woni. 4. Urzdzenia suce do mocowania adunku powinny by zabezpieczone przed rozlunieniem si, swobodnym zwisaniem lub spadniciem podczas jazdy. 5. adunek sypki moe by umieszczony tylko w szczelnej skrzyni adunkowej, zabezpieczonej dodatkowo odpowiednimi zasonami uniemoliwiajcymi wysypywanie si adunku na drog.
04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 35/110

6. adunek wystajcy poza paszczyzny obrysu pojazdu moe by na nim umieszczony tylko przy zachowaniu nastpujcych warunkw: 1) adunek wystajcy poza boczne paszczyzny obrysu pojazdu moe by umieszczony tylko w taki sposb, aby cakowita szeroko pojazdu z adunkiem nie przekraczaa 2,55 m, a przy szerokoci pojazdu 2,55 m nie przekraczaa 3 m, jednak pod warunkiem umieszczenia adunku tak, aby z jednej strony nie wystawa na odlego wiksz ni 23 cm; 2) adunek nie moe wystawa z tyu pojazdu na odlego wiksz ni 2 m od tylnej paszczyzny obrysu pojazdu lub zespou pojazdw; w przypadku przyczepy konicowej odlego t liczy si od osi przyczepy; 3) adunek nie moe wystawa z przodu pojazdu na odlego wiksz ni 0,5 m od przedniej paszczyzny obrysu i wiksz ni 1,5 m od siedzenia dla kierujcego. 7. Przy przewozie drewna dugiego dopuszcza si wystawanie adunku z tyu za przyczep konicow na odlego nie wiksz ni 5 m. 8. adunek wystajcy poza przedni lub boczne paszczyzny obrysu pojazdu powinien by oznaczony. Dotyczy to rwnie adunku wystajcego poza tyln paszczyzn obrysu pojazdu na odlego wiksz ni 0,5 m. 9. Ustala si nastpujce oznakowanie adunku: 1) adunek wystajcy z przodu pojazdu oznacza si chorgiewk barwy pomaraczowej lub dwoma biaymi i dwoma czerwonymi pasami, tak aby byy widoczne z bokw i z przodu pojazdu, a w okresie niedostatecznej widocznoci ponadto wiatem biaym umieszczonym na najbardziej wystajcej do przodu czci adunku; 2) adunek wystajcy z boku pojazdu oznacza si chorgiewk barwy pomaraczowej o wymiarach co najmniej 50 x 50 cm, umieszczon przy najbardziej wystajcej krawdzi adunku, a ponadto w okresie niedostatecznej widocznoci biaym wiatem odblaskowym skierowanym do przodu oraz czerwonym wiatem i czerwonym wiatem odblaskowym skierowanym do tyu; wiata te nie powinny znajdowa si w odlegoci wikszej ni 40 cm od najbardziej wystajcej krawdzi adunku; jeeli dugo wystajcego z boku adunku, mierzona wzdu pojazdu, przekracza 3 m, to chorgiewk i wiata umieszcza si odpowiednio przy przedniej i tylnej czci adunku; 3) adunek wystajcy z tyu pojazdu oznacza si pasami biaymi i czerwonymi umieszczonymi bezporednio na adunku lub na tarczy na jego tylnej paszczynie albo na zawieszonej na kocu adunku bryle geometrycznej (np. stoku, ostrosupie); widoczna od tyu czna powierzchnia pasw powinna wynosi co najmniej 1 000 cm2, przy czym nie moe by mniej ni po dwa pasy kadej barwy; ponadto w okresie niedostatecznej widocznoci na najbardziej wystajcej do tyu krawdzi adunku umieszcza si czerwone wiato i czerwone wiato odblaskowe; przy przewozie drewna dugiego zamiast oznakowania pasami biaymi i czerwonymi dopuszcza si oznakowanie koca adunku chorgiewk lub tarcz barwy pomaraczowej; 4) adunek wystajcy z tyu samochodu osobowego lub przyczepy cignitej przez samochd osobowy moe by oznaczony chorgiewk barwy czerwonej o wymiarach co najmniej 50 x 50 cm, umieszczon przy najbardziej wystajcej krawdzi adunku.
04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 36/110

10. Wysoko pojazdu z adunkiem nie moe przekracza 4 m. 11. Jeeli masa, naciski osi lub wymiary pojazdu wraz z adunkiem lub bez adunku s wiksze od dopuszczalnych, przewidzianych dla danej drogi w przepisach okrelajcych warunki techniczne pojazdw oraz okrelonych w ust. 6, 8 i 10, przejazd pojazdu jest dozwolony tylko pod warunkiem uzyskania zezwolenia. Art. 62. 61 skrelone 1. Rzeczywista masa cakowita przyczepy cignitej przez: 1) samochd osobowy, samochd ciarowy o dopuszczalnej masie cakowitej nieprzekraczajcej 3,5 t lub autobus - nie moe przekracza rzeczywistej masy cakowitej pojazdu cigncego; 2) samochd ciarowy o dopuszczalnej masie cakowitej przekraczajcej 3,5 t nie moe przekracza rzeczywistej masy cakowitej tego samochodu powikszonej o 40%; 3) motocykl lub motorower - nie moe przekracza masy wasnej motocykla lub motoroweru, jednak nie moe przekracza 100 kg. 2. Przepis ust. 1 nie dotyczy naczep. 3. Przepisy ust. 1 i 2 nie dotycz pojazdw Si Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Policji, Stray Granicznej oraz stray poarnej. 4. Zesp pojazdw moe skada si najwyej z 3 pojazdw, a zesp cignity przez pojazd silnikowy inny ni cignik rolniczy lub pojazd wolnobieny - z 2 pojazdw. 4a. Dugo zespou 2 pojazdw nie moe przekracza 18,75 m, a 3 pojazdw - 22 m, z wyjtkiem zespou pojazdw zoonego z: 1) pojazdu samochodowego i naczepy, ktrych dugo nie moe przekracza 16,5 m; 2) motocykla i przyczepy, motoroweru lub roweru i przyczepy, ktrego dugo nie moe przekracza 4 m. 4b. Przejazd zespou pojazdw zoonego z liczby pojazdw wikszej ni okrelona w ust. 4 lub o dugoci wikszej ni okrelona w ust. 4a wymaga zezwolenia, o ktrym mowa w art. 64 ust. 1. 5. Dugoci zespow pojazdw okrelone w ust. 4a nie dotycz tramwajw. Art. 63. 1. Przewz osb moe odbywa si tylko pojazdem do tego przeznaczonym lub przystosowanym. Liczba przewoonych osb nie moe przekracza liczby miejsc okrelonych w dowodzie rejestracyjnym, z zastrzeeniem ust. 4. W pojedzie niepodlegajcym rejestracji liczba przewoonych osb wynika z konstrukcyjnego przeznaczenia pojazdu. 2. Dopuszcza si przewz osb samochodem ciarowym poza kabin kierowcy, pod warunkiem e: 1) pojazd odpowiada wymaganym warunkom technicznym do przewozu osb; 2) osoby nie znajduj si midzy adunkiem a kabin kierowcy; 3) osoby przewoone s na miejscach siedzcych; 4) pojazd nie przekracza prdkoci 50 km/h.
04-09-09

ust. 12, 13 i 14 w art.

Kancelaria Sejmu

s. 37/110

3. Zabrania si przewozu osb w przyczepie, z tym e dopuszcza si przewz: 1) dzieci do szk lub przedszkoli i z powrotem w przyczepie dostosowanej do przewozu osb, cignitej przez cignik rolniczy; 2) konwojentw, druyn roboczych i osb wykonujcych czynnoci adunkowe w przyczepie cignitej przez cignik rolniczy pod warunkiem, e: a) liczba przewoonych osb nie przekracza 5, b) osoby stojce trzymaj si uchwytw, c) osoby nie znajduj si pomidzy adunkiem a przedni cian przyczepy, d) prdko zespou pojazdw nie przekracza 20 km/h. 4. Przepisw ust. 1-3 nie stosuje si do przewozu pojazdami Si Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Policji, Stray Granicznej, Suby Wiziennej oraz stray poarnej. 5. Kierujcemu pojazdem silnikowym, ktry przewozi osob, zabrania si palenia tytoniu lub spoywania pokarmw w czasie jazdy. Nie dotyczy to kierujcego samochodem ciarowym, ktry przewozi osob w kabinie kierowcy, i kierujcego samochodem osobowym, z wyjtkiem takswki. Art. 64. 1. Ruch pojazdu lub zespou pojazdw, ktrego masa, naciski osi lub wymiary wraz z adunkiem lub bez adunku s wiksze od dopuszczalnych, przewidzianych dla danej drogi w przepisach okrelajcych warunki techniczne pojazdw oraz okrelonych w art. 61 ust. 6, 8 i 10, jest dozwolony tylko pod warunkiem uzyskania zezwolenia. 2. Zezwolenia na przejazd, o ktrych mowa w ust. 1, wydaje si: 1) na czas nieokrelony; 2) na czas okrelony w zezwoleniu; 3) na jednokrotny przejazd w wyznaczonym czasie po ustalonej trasie; 4) na jednokrotny przejazd po drogach krajowych, w wyznaczonym czasie, pojazdu przekraczajcego granic pastwa przy wjedzie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. 3. Zezwolenia, o ktrych mowa w ust. 2 pkt 1 i 2, wydaje starosta. 4. Zezwolenie, o ktrym mowa w ust. 2 pkt 3, wydaje Generalny Dyrektor Drg Krajowych i Autostrad lub upowaniona przez niego pastwowa lub samorzdowa jednostka organizacyjna, po uzgodnieniu z waciwymi dla trasy przejazdu zarzdami drg, jeeli istnieje moliwo wyznaczenia trasy przejazdu, w szczeglnoci ze wzgldu na stan techniczny drogi i innych obiektw budowlanych pooonych w jej pobliu. 4a. Zezwolenie, o ktrym mowa w ust. 2 pkt 4, wydaje naczelnik urzdu celnego. 4b. W zezwoleniu, o ktrym mowa w ust. 2 pkt 3, okrela si warunki przejazdu pojazdu lub zespou pojazdw, o ktrym mowa w ust. 1, ktre mog zawiera w szczeglnoci wymg pilotowania przez odpowiednio wyposaony i oznakowany inny pojazd. 5. Przepis ust. 1 nie dotyczy: 1) pojazdw stray poarnej biorcych udzia w akcjach ratowniczych;
04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 38/110

2) nalecych do Si Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Policji lub Stray Granicznej pojazdw specjalnych, pojazdw uywanych do celw specjalnych oraz pojazdw uywanych w zwizku z przewozem pojazdw specjalnych. 6. Minister waciwy do spraw transportu, w drodze rozporzdzenia, okreli: 1) szczegowe warunki i tryb wydawania zezwole, o ktrych mowa w ust. 1, ustalajc w szczeglnoci: a) pojazdy, dla ktrych wydawane s poszczeglne rodzaje zezwole, b) wymagania i stan techniczny drg, ktre umoliwiaj wyznaczenie trasy przejazdu, 2) warunki przejazdu pojazdu lub zespou pojazdw, o ktrym mowa w ust. 1, 3) warunki i sposb pilotowania oraz wyposaenie i oznakowanie pojazdw wykonujcych pilota - kierujc si w szczeglnoci koniecznoci zapewnienia bezpieczestwa ruchu drogowego. 7. Minister Obrony Narodowej oraz minister waciwy do spraw wewntrznych i Minister Sprawiedliwoci, uwzgldniajc szczeglny charakter zada zwizanych z obronnoci oraz konieczno zapewnienia porzdku, sprawnoci i bezpieczestwa ruchu, okrel, w drodze rozporzdzenia: 1) warunki poruszania si po drogach pojazdw, o ktrych mowa w ust. 5; 2) warunki przewozu osb pojazdami, o ktrych mowa w art. 63 ust. 4.

Oddzia 5 Wykorzystanie drg w sposb szczeglny Art. 65. Zawody sportowe, rajdy, wycigi, zgromadzenia i inne imprezy, ktre powoduj utrudnienia w ruchu lub wymagaj korzystania z drogi w sposb szczeglny, mog si odbywa pod warunkiem zapewnienia bezpieczestwa i porzdku podczas trwania imprezy oraz uzyskania zezwolenia na jej przeprowadzenie.

Art. 65a. 1. Organizator imprezy jest obowizany zapewni bezpieczestwo osobom obecnym na imprezie oraz porzdek podczas trwania imprezy. 2. Organizator imprezy jest obowizany zapewni: 1) spenienie wymaga okrelonych w szczeglnoci w przepisach prawa budowlanego, przepisach sanitarnych, przepisach dotyczcych ochrony przeciwpoarowej oraz ochrony rodowiska; 2) wyrniajc si elementami ubioru sub porzdkow i informacyjn; 3) pomoc medyczn i przedmedyczn, dostosowan do liczby uczestnikw imprezy, a take odpowiednie zaplecze higieniczno-sanitarne; 4) drogi ewakuacyjne oraz drogi umoliwiajce dojazd sub ratowniczych i Policji, Stray Granicznej oraz andarmerii Wojskowej;

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 39/110

5) warunki zorganizowania cznoci midzy podmiotami biorcymi udzia w zabezpieczeniu imprezy; 6) sprzt ratowniczy i ganiczy oraz rodki ganicze niezbdne do zabezpieczenia dziaa ratowniczo-ganiczych; 7) w razie potrzeby pomieszczenie dla sub kierujcych zabezpieczeniem imprezy; 8) rodki techniczne niezbdne do zabezpieczenia imprezy, a w szczeglnoci: a) znaki lub tablice ostrzegawcze i informacyjne, b) liny, tamy lub wstgi suce do oznaczenia trasy lub miejsca imprezy, c) bariery, potki lub przegrody suce do odgradzania miejsca imprezy. 3. Organizator imprezy jest obowizany: 1) uzgodni z organami zarzdzajcymi ruchem na drogach przebieg trasy, na ktrej ma si odby impreza; 2) wspdziaa z Policj oraz, jeeli impreza odbywa si w strefie nadgranicznej albo na drogach przebiegajcych przez tereny lub przylegych do terenw bdcych w zarzdzie jednostek organizacyjnych podporzdkowanych lub nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej lub na drogach przylegych do tych terenw, odpowiednio ze Stra Graniczn lub andarmeri Wojskow: a) uzgadniajc przebieg trasy lub miejsce imprezy, b) stosujc polecenia dotyczce prawidowego zabezpieczenia imprezy, c) dokonujc wsplnego objazdu trasy lub miejsca imprezy; 3) sporzdzi plan okrelajcy sposoby zapewnienia bezpieczestwa i porzdku publicznego podczas imprezy na terenie poszczeglnych wojewdztw, obejmujcy: a) list osb wchodzcych w skad suby porzdkowej, ich rozmieszczenie oraz elementy ubioru wyrniajce te osoby, b) pisemn instrukcj okrelajc zadania sub porzdkowych, opracowan w uzgodnieniu z Policj, c) rodzaj i ilo rodkw technicznych, o ktrych mowa w ust. 2 pkt 8, oraz miejsce ich rozlokowania, d) rodzaje, zakres i sposb zabezpieczenia ratowniczego imprezy, w uzgodnieniu z waciwym komendantem powiatowym Pastwowej Stray Poarnej oraz innymi subami ratowniczymi, w tym z waciwymi dysponentami jednostek systemu Pastwowego Ratownictwa Medycznego, e) sposb oznaczenia miejsc niebezpiecznych dla uczestnikw imprezy, f) oznakowanie pojazdw uczestniczcych w imprezie i towarzyszcych tej imprezie, g) rodzaje zezwole umoliwiajcych poruszanie si osb lub pojazdw w miejscach wyczonych z ruchu publicznego, h) organizacj cznoci bezprzewodowej midzy organizatorem imprezy a Policj w trakcie trwania imprezy, i) sposb informowania o ograniczeniach w ruchu drogowym wynikajcych z przebiegu imprezy - przed imprez i w trakcie jej trwania; 4) opracowa regulamin oraz program imprezy;
04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 40/110

5) ustali z Policj oraz, jeeli impreza odbywa si w strefie nadgranicznej albo na drogach przebiegajcych przez tereny lub przylegych do terenw bdcych w zarzdzie jednostek organizacyjnych podporzdkowanych lub nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej, odpowiednio ze Stra Graniczn lub andarmeri Wojskow terminy wsplnych spotka organizowanych w celu uzgodnienia spraw zwizanych z zabezpieczeniem imprezy; 6) zapewni realizacj planu, o ktrym mowa w pkt 3; 7) uzgodni z zarzdc drogi obszar wykorzystania pasa drogowego oraz sposb i termin przywrcenia go do stanu poprzedniego; 8) powiadomi przedsibiorstwa komunikacji publicznej o przewidywanym czasie wystpowania utrudnie w ruchu drogowym; 9) na polecenie organu zarzdzajcego ruchem na drodze opracowa projekt organizacji ruchu w uzgodnieniu z Policj; 10) udzieli dokadnych informacji dotyczcych imprezy, na danie Policji lub innych podmiotw wymienionych w pkt 1, 2, 7 i 8, a take wojewody waciwego ze wzgldu na miejsce odbywania si imprezy, jeeli s one niezbdne do realizacji ich zada w celu zapewnienia bezpieczestwa i porzdku publicznego; 11) przekazywa do wiadomoci publicznej informacje o utrudnieniach w ruchu wynikajcych z planowanej imprezy. 4. Bezpieczestwo i porzdek podczas imprez zapewnia Policja, z tym e jeeli impreza odbywa si w strefie nadgranicznej albo jest przeprowadzana na drogach przebiegajcych lub przylegych do terenw bdcych w zarzdzie jednostek organizacyjnych podporzdkowanych lub nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej, odpowiednio we wspdziaaniu ze Stra Graniczn, andarmeri Wojskow lub z wojskowymi organami porzdkowymi: 1) w czasie przygotowywania imprezy - opracowujc wasny plan zabezpieczenia imprezy; 2) w czasie trwania imprezy: a) wystawiajc posterunki kierowania ruchem i blokady ruchu, b) pilotujc, w razie potrzeby, przejazd lub przejcie uczestnikw imprezy, c) organizujc objazdy wynikajce z przeprowadzonej imprezy na drodze; 3) po zakoczeniu imprezy - przywracajc pynno ruchu na drodze.

Art. 65b. 1. Zezwolenie, o ktrym mowa w art. 65, wydaje w drodze decyzji administracyjnej, na pisemny wniosek organizatora imprezy, zwany dalej wnioskiem, zoony co najmniej na 30 dni przed planowym terminem jej rozpoczcia, organ zarzdzajcy ruchem na drodze, na ktrej odbywa si impreza, z tym e jeeli impreza odbywa si na drogach podlegych kilku organom - organem waciwym jest: 1) w przypadku drg rnych kategorii - organ zarzdzajcy ruchem na drodze wyszej kategorii; 2) w przypadku drg tej samej kategorii - organ waciwy ze wzgldu na miejsce rozpoczcia imprezy.

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 41/110

2. Organizator imprezy przesya w terminie okrelonym w ust. 1 kopi wniosku wraz z wymaganymi dokumentami do: 1) waciwego ze wzgldu na miejsce rozpoczcia imprezy komendanta wojewdzkiego Policji, a take 2) komendanta oddziau Stray Granicznej - jeeli impreza odbywa si w strefie nadgranicznej, lub 3) komendanta jednostki andarmerii Wojskowej - jeeli impreza jest przeprowadzana na drogach przebiegajcych lub przylegych do terenw bdcych w zarzdzie jednostek organizacyjnych podporzdkowanych lub nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej. 3. Wniosek powinien zawiera w szczeglnoci: 1) imi, nazwisko lub nazw oraz adres zamieszkania lub siedzib organizatora imprezy; 2) rodzaj i nazw imprezy; 3) informacj o miejscu i dacie rozpoczcia, przebiegu oraz zakoczenia imprezy; 4) informacj o przewidywanej liczbie uczestnikw imprezy; 5) wykaz osb reprezentujcych organizatora w sprawach zabezpieczenia trasy lub miejsca imprezy na terenie poszczeglnych wojewdztw; 6) podpis organizatora lub jego przedstawiciela. 4. Do wniosku naley doczy: 1) szczegowy regulamin imprezy, okrelajcy w szczeglnoci zasady zachowania uczestnikw imprezy istotne dla bezpieczestwa ruchu drogowego; 2) wykaz osb odpowiedzialnych za prawidowy przebieg i zabezpieczenie imprezy na terenie poszczeglnych wojewdztw oraz w miejscach rozpoczcia i zakoczenia kadego odcinka, a take w miejscach wymagajcych szczeglnego zabezpieczenia; 3) program imprezy ze szczegowym opisem trasy i podaniem odlegoci midzy poszczeglnymi jej odcinkami oraz okrelony w minutach i kilometrach program przejazdu lub przejcia uczestnikw przez poszczeglne miejscowoci i granice wojewdztw; 4) plan zabezpieczenia trasy lub miejsca, okrelony w art. 65a ust. 3 pkt 3; 5) zobowizanie organizatora do przywrcenia do poprzedniego stanu pasa drogowego na trasie przejazdu, przejcia lub miejsca pobytu uczestnikw imprezy, a w przypadku uszkodzenia pasa drogowego lub urzdze drogowych bdcego nastpstwem imprezy - do ich bezzwocznego naprawienia lub pokrycia kosztw tych napraw; 6) pisemn zgod waciciela lasu na przeprowadzenie imprezy w razie przeprowadzania jej na terenach lenych. 5. Organ, o ktrym mowa w ust. 1, wydaje zezwolenie po: 1) zasigniciu opinii waciwego ze wzgldu na miejsce imprezy komendanta wojewdzkiego Policji, a w przypadku imprezy odbywajcej si na drogach w strefie nadgranicznej albo na drogach przebiegajcych lub przylegych do terenw bdcych w zarzdzie jednostek organizacyjnych podporzdkowanych lub nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej - odpowiednio waciwego komendanta oddziau Stray Granicznej lub komendanta jed04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 42/110

nostki andarmerii Wojskowej; opini dorcza si organowi, ktry o ni wystpi, w terminie 14 dni od dnia wystpienia; 2) uzgodnieniu zakresu ograniczenia ruchu i wynikajcych std warunkw przeprowadzenia imprezy z organami zarzdzajcymi ruchem na drogach, na ktrych ma si odby impreza.

Art. 65c. Organ wydajcy zezwolenie odmawia jego wydania: 1) jeeli organizator nie spenia warunkw okrelonych w art. 65a ust. 2 i 3; 2) jeeli pomimo spenienia warunkw okrelonych w art. 65a ust. 2 i 3: a) istnieje niebezpieczestwo zagroenia ycia lub zdrowia ludzkiego albo mienia wielkiej wartoci, b) impreza zagraa bezpieczestwu ruchu drogowego, a nie ma moliwoci zorganizowania objazdw niepowodujcych istotnego zwikszenia kosztw ponoszonych przez uczestnikw ruchu drogowego.

Art. 65d. 1. Organ wydajcy zezwolenie cofa wydane zezwolenie, gdy istnieje niebezpieczestwo zagroenia ycia lub zdrowia albo mienia wielkiej wartoci. 2. Organ, o ktrym mowa w ust. 1, moe cofn zezwolenie, gdy impreza zagraa bezpieczestwu ruchu drogowego. 3. Decyzji, o ktrej mowa w ust. 1 i 2, nadaje si rygor natychmiastowej wykonalnoci.

Art. 65e. Decyzj o wydaniu lub odmowie wydania zezwolenia na odbycie imprezy wydaje si co najmniej na 7 dni przed planowanym terminem rozpoczcia imprezy.

Art. 65f. Organ kontroli ruchu drogowego przerywa imprez, jeeli odbywa si ona bez zezwolenia.

Art. 65g. Organ kontroli ruchu drogowego moe przerwa imprez, jeeli: 1) miejsce, trasa lub czas jej trwania nie s zgodne z warunkami okrelonymi w zezwoleniu; 2) istnieje niebezpieczestwo zagroenia ycia lub zdrowia ludzkiego albo mienia wielkiej wartoci; 3) jej przebieg powoduje zagroenie bezpieczestwa ruchu drogowego.

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 43/110

Art. 65h. 1. Przepisy art. 65-65g nie dotycz procesji, pielgrzymek i innych imprez o charakterze religijnym, ktre odbywaj si na drogach na zasadach okrelonych w: 1) ustawie z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku pastwa do Kocioa Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 29, poz. 154, z pn. zm.)2); 2) ustawie z dnia 4 lipca 1991 r. o stosunku pastwa do Polskiego Autokefalicznego Kocioa Prawosawnego (Dz.U. Nr 66, poz. 287, z pn. zm.)3); 3) ustawie z dnia 30 czerwca 1995 r. o stosunku Pastwa do Kocioa Adwentystw Dnia Sidmego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 97, poz. 481 oraz z 1998 r. Nr 59, poz. 375, Nr 106, poz. 668 i Nr 117, poz. 756); 4) ustawie z dnia 30 czerwca 1995 r. o stosunku Pastwa do Kocioa Chrzecijan Baptystw w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 97, poz. 480 oraz z 1998 r. Nr 59, poz. 375, Nr 106, poz. 668 i Nr 117, poz. 756); 5) ustawie z dnia 30 czerwca 1995 r. o stosunku Pastwa do Kocioa Ewangelicko-Metodystycznego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 97, poz. 479 oraz z 1998 r. Nr 59, poz. 375, Nr 106, poz. 668 i Nr 117, poz. 756); 6) ustawie z dnia 30 czerwca 1995 r. o stosunku Pastwa do Kocioa Polskokatolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 97, poz. 482 oraz z 1998 r. Nr 59, poz. 355, Nr 106, poz. 668 i Nr 117, poz. 756); 7) ustawie z dnia 20 lutego 1997 r. o stosunku Pastwa do Kocioa Starokatolickiego Mariawitw w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 41, poz. 253 oraz z 1998 r. Nr 59, poz. 375, Nr 106, poz. 668 i Nr 117, poz. 756); 8) ustawie z dnia 20 lutego 1997 r. o stosunku Pastwa do Kocioa Katolickiego Mariawitw w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 41, poz. 253 oraz z 1998 r. Nr 59, poz. 375, Nr 106, poz. 668 i Nr 117, poz. 756); 9) ustawie z dnia 20 lutego 1997 r. o stosunku Pastwa do Kocioa Zielonowitkowego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 41, poz. 253 oraz z 1998 r. Nr 59, poz. 375, Nr 106, poz. 668 i Nr 117, poz. 756). 2. Przepisy art. 65-65g nie dotycz take konduktw pogrzebowych, ktre poruszaj si po drogach stosownie do miejscowego zwyczaju. 3. Do imprez, o ktrych mowa w art. 65, nie stosuje si przepisw o bezpieczestwie imprez masowych, z wyczeniem przepisw regulujcych organizacj oraz uprawnienia sub porzdkowych.

Art. 65i. W sprawach nieuregulowanych w art. 65-65h stosuje si przepisy Kodeksu postpowania administracyjnego.

2)

Zmiany w ustawie zostay ogoszone w Dz.U. z 1990 r. Nr 51, poz. 297, Nr 55, poz. 321 i Nr 86, poz. 504, z 1991 r. Nr 95, poz. 425 i Nr 107, poz. 459, z 1993 r. Nr 7, poz. 34, z 1994 r. Nr 1, poz. 3, z 1997 r. Nr 96, poz. 590, z 1998 r. Nr 59, poz. 375, Nr 106, poz. 668 i Nr 117, poz. 756 oraz z 2000 r. Nr 120, poz. 1268. 3) Zmiany w ustawie zostay ogoszone w Dz.U. z 1991r. Nr 95, poz. 425, z 1993 r. Nr 7, poz. 34, z 1994 r. Nr 1, poz. 3 oraz z 1998 r. Nr 59, poz. 375 i Nr 106, poz. 668 i Nr 117, poz. 756.
04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 44/110

Dzia III Pojazdy Rozdzia 1 Warunki techniczne pojazdw Art. 66. 1. Pojazd uczestniczcy w ruchu ma by tak zbudowany, wyposaony i utrzymany, aby korzystanie z niego: 1) nie zagraao bezpieczestwu osb nim jadcych lub innych uczestnikw ruchu, nie naruszao porzdku ruchu na drodze i nie naraao kogokolwiek na szkod; 2) nie zakcao spokoju publicznego przez powodowanie haasu przekraczajcego poziom okrelony w przepisach szczegowych; 3) nie powodowao wydzielania szkodliwych substancji w stopniu przekraczajcym wielkoci okrelone w przepisach szczegowych; 4) nie powodowao niszczenia drogi; 5) zapewniao dostateczne pole widzenia kierowcy oraz atwe, wygodne i pewne posugiwanie si urzdzeniami do kierowania, hamowania, sygnalizacji i owietlenia drogi przy rwnoczesnym jej obserwowaniu; 6) nie powodowao zakce radioelektrycznych w stopniu przekraczajcym wielkoci okrelone w przepisach szczegowych. 1a. Autobus, samochd ciarowy o dopuszczalnej masie cakowitej przekraczajcej 3,5 t i cignik samochodowy, dla ktrego okrelono dopuszczaln mas cakowit zespou pojazdw powyej 3,5 t, powinny by wyposaone w homologowany ogranicznik prdkoci montowany przez producenta lub jednostk przez niego upowanion, ograniczajcy maksymaln prdko autobusu do 100 km/h, a samochodu ciarowego i cignika samochodowego do 90 km/h. 1b. Przepis ust. 1a nie dotyczy pojazdu: 1) specjalnego lub uywanego do celw specjalnych Policji, Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego, Agencji Wywiadu, Stray Granicznej, Suby Wiziennej, Si Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej i jednostek ochrony przeciwpoarowej; 2) zabytkowego; 3) nierozwijajcego, ze wzgldw konstrukcyjnych, prdkoci wikszej ni odpowiednio okrelone w ust. 1a; 4) uywanego do prowadzenia bada naukowych na drogach; 5) przeznaczonego wycznie do robt publicznych na obszarach miejskich. 1c. Minister waciwy do spraw transportu, majc na uwadze szczeglne zagroenia wystpujce podczas przewozu towarw niebezpiecznych, moe okreli w drodze rozporzdzenia nisze ni ustalone w ust. 1a wartoci ustawie urzdze ograniczajcych maksymaln prdko pojazdw przewocych niektre towary niebezpieczne.

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 45/110

2. Urzdzenia i wyposaenie pojazdu, w szczeglnoci zapewniajce bezpieczestwo ruchu i ochron rodowiska przed ujemnymi skutkami uywania pojazdu, powinny by utrzymane w naleytym stanie oraz dziaa sprawnie i skutecznie. 3. Urzdzenia suce do czenia pojazdu cigncego z przyczep powinny zapewni bezpieczne cignicie przyczepy o dopuszczalnej masie cakowitej przewidzianej do cignicia przez ten pojazd, uniemoliwi samoczynne odczenie si przyczepy oraz zapewni prawidowe dziaanie wiate i hamulcw, o ile przyczepa jest w nie wyposaona. 3a. Pojazd uczestniczcy w ruchu powinien posiada nadane przez producenta, z zastrzeeniem art. 66a, cechy identyfikacyjne: 1) numer VIN albo numer nadwozia, podwozia lub ramy; 2) numer silnika. 4. Zabrania si: 1) umieszczania wewntrz i zewntrz pojazdu wystajcych spiczastych albo ostrych czci lub przedmiotw, ktre mog spowodowa uszkodzenie ciaa osb jadcych w pojedzie lub innych uczestnikw ruchu; 2) stosowania w pojedzie przedmiotw wyposaenia i czci nieodpowiadajcych warunkom okrelonym w przepisach szczegowych; 3) umieszczania w pojedzie lub na nim urzdze stanowicych obowizkowe wyposaenie pojazdu uprzywilejowanego, wysyajcych sygnay wietlne w postaci niebieskich lub czerwonych wiate byskowych albo sygna dwikowy o zmiennym tonie; 4) wyposaania pojazdu w urzdzenie informujce o dziaaniu sprztu kontrolno-pomiarowego uywanego przez organy kontroli ruchu drogowego lub dziaanie to zakcajce albo przewoenia w pojedzie takiego urzdzenia w stanie wskazujcym na gotowo jego uycia; nie dotyczy to pojazdw specjalnych Si Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Policji, Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego, Agencji Wywiadu i Stray Granicznej; 5) wymiany nadwozia pojazdu posiadajcego cechy identyfikacyjne, o ktrych mowa w ust. 3a pkt 1; 6) dokonywania zmian konstrukcyjnych zmieniajcych rodzaj pojazdu, z wyjtkiem: a) pojazdu, na ktrego typ zostao wydane wiadectwo homologacji lub decyzja zwalniajca pojazd z homologacji, b) pojazdu, w ktrym zmian konstrukcyjnych dokona przedsibiorca prowadzcy dziaalno gospodarcz w tym zakresie. 5. Minister waciwy do spraw transportu w porozumieniu z ministrami waciwym do spraw wewntrznych oraz Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia, warunki techniczne pojazdw oraz zakres ich niezbdnego wyposaenia. 6. Ministrowie Obrony Narodowej oraz waciwy do spraw wewntrznych w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw transportu okrel, w drodze rozporzdzenia, warunki techniczne pojazdw specjalnych i uywanych do celw specjalnych Si Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. 7. Minister waciwy do spraw wewntrznych, Minister Obrony Narodowej, minister waciwy do spraw finansw publicznych oraz Minister Sprawiedliwoci w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw transportu okrel, w drodze
04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 46/110

rozporzdzenia, warunki techniczne pojazdw specjalnych i uywanych do celw specjalnych Policji, Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego, Agencji Wywiadu, Stray Granicznej, kontroli skarbowej, Suby Celnej, Suby Wiziennej i stray poarnej. 8. W rozporzdzeniach, o ktrych mowa w ust. 5 - 7, naley uwzgldni w szczeglnoci: 1) konieczno zapewnienia bezpiecznego korzystania z pojazdw; 2) zapewnienie moliwie najmniejszego negatywnego wpywu pojazdw na rodowisko; 3) przepisy i porozumienia midzynarodowe dotyczce pojazdw, ich wyposaenia i czci; 4) przeznaczenie pojazdw oraz sposb ich wykorzystania. Art. 66a. 1. Cechy identyfikacyjne, o ktrych mowa w art. 66 ust. 3a, nadaje i umieszcza producent. 2. Starosta waciwy w sprawach rejestracji pojazdu wydaje decyzj o nadaniu cech identyfikacyjnych w przypadku pojazdu: 1) zbudowanego przy wykorzystaniu nadwozia, podwozia lub ramy konstrukcji wasnej, ktrego mark okrela si jako SAM; 2) w ktrym dokonano wymiany ramy, podwozia lub silnika na odpowiednio ram, podwozie lub silnik bez numeracji fabrycznej; 3) odzyskanego po kradziey, w ktrym cecha identyfikacyjna ulega zatarciu lub sfaszowaniu; 4) nabytego na licytacji publicznej lub od podmiotu wykonujcego orzeczenie o przepadku pojazdu na rzecz Skarbu Pastwa, w ktrym cecha identyfikacyjna ulega zatarciu lub sfaszowaniu; 5) w ktrym cecha identyfikacyjna ulega zatarciu lub sfaszowaniu, a prawomocnym orzeczeniem sdu zostao ustalone prawo wasnoci pojazdu; 6) w ktrym cecha identyfikacyjna ulega skorodowaniu lub zostaa zniszczona podczas wypadku drogowego albo podczas naprawy. 3. Okolicznoci, o ktrych mowa w ust. 2 pkt 6, powinny by stwierdzone pisemn opini rzeczoznawcy samochodowego, o ktrym mowa w art. 79a; opinia powinna wskazywa pierwotne cechy identyfikacyjne lub jednoznacznie wyklucza ingerencj w pole numerowe w celu umylnego ich zniszczenia lub zafaszowania. 4. Umieszczone cechy identyfikacyjne starosta wpisuje w dowodzie rejestracyjnym i w karcie pojazdu, jeeli bya wydana. 5. Minister waciwy do spraw transportu, uwzgldniajc znaczenie cech identyfikacyjnych dla zapewnienia pewnoci i bezpieczestwa obrotu pojazdami, okreli, w drodze rozporzdzenia, szczegowy sposb oraz tryb ich nadawania i umieszczania w przypadkach, o ktrych mowa w ust. 2.

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 47/110

Art. 67. 1. Minister waciwy do spraw transportu moe w indywidualnych, uzasadnionych przypadkach zezwoli na odstpstwo od warunkw technicznych, jakim powinny odpowiada pojazdy. 2. Rada powiatu moe wprowadzi obowizek wyposaenia pojazdw zaprzgowych w hamulec uruchamiany z miejsca zajmowanego przez kierujcego. Art. 68. 1. Producent lub importer nowego pojazdu samochodowego, cignika rolniczego, motoroweru, tramwaju lub przyczepy oraz przedmiotw ich wyposaenia lub czci jest obowizany uzyska dla kadego nowego typu tych pojazdw, przedmiotu ich wyposaenia i czci wiadectwo homologacji wydane przez ministra waciwego do spraw transportu. 2. Obowizek, o ktrym mowa w ust. 1, nie dotyczy producenta lub importera samochodu osobowego z silnikiem spalinowym, cignika rolniczego, motocykla i motoroweru, ktry uzyska w odniesieniu do poszczeglnych tych pojazdw wiadectwo homologacji wydane zgodnie ze wsplnotow procedur homologacji przez waciwy organ pastwa czonkowskiego Unii Europejskiej. 3. Obowizek, o ktrym mowa w ust. 1, nie dotyczy producenta lub importera przedmiotw wyposaenia lub czci pojazdu, ktry uzyska dla tych przedmiotw wyposaenia lub czci wiadectwo homologacji wydane przez waciwy organ pastwa czonkowskiego Unii Europejskiej. 4. Producent lub importer, o ktrym mowa w ust. 2, jest obowizany przekaza ministrowi waciwemu do spraw transportu informacj o uzyskanym wiadectwie homologacji typu pojazdu wraz z opisem technicznym oraz dane i informacje o pojedzie, o ktrych mowa w art. 80b ust. 1 pkt 14 i ust. 1a pkt 1, jeeli opis techniczny ich nie zawiera. 5. Za producenta, o ktrym mowa w ust. 1, uwaa si rwnie podmiot dokonujcy montau lub zabudowy pojazdw. 6. Przepis ust. 1 dotyczy rwnie instalacji przystosowujcej dany typ pojazdu do zasilania gazem oraz sposobu jej montau przez rne podmioty. 7. wiadectwo homologacji wydaje si za opat na podstawie wynikw bada homologacyjnych polegajcych na sprawdzeniu, czy dany typ pojazdu, przedmiot jego wyposaenia lub cz odpowiadaj warunkom okrelonym w: 1) przepisach art. 66 oraz ust. 19; 2) regulaminach stanowicych zaczniki do Porozumienia dotyczcego przyjcia jednolitych wymaga technicznych dla pojazdw koowych, wyposaenia i czci, ktre mog by stosowane w tych pojazdach, oraz wzajemnego uznawania homologacji udzielonych na podstawie tych wymaga, sporzdzonego w Genewie dnia 20 marca 1958 r. (Dz.U. z 2001 r. Nr 104, poz. 1135 i 1136), przyjtych do stosowania przez Rzeczpospolit Polsk wraz ze zmianami obowizujcymi od daty wejcia ich w ycie. 8. Minister waciwy do spraw transportu lub jednostka przez niego upowaniona moe przeprowadza kontrol produkcji pojazdw, przedmiotw ich wyposaenia lub czci, objtych homologacj typu, co do ich zgodnoci z warunkami okrelonymi w wiadectwie homologacji.

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 48/110

9. Koszty bada homologacyjnych, kontroli zgodnoci produkcji, zbieranie i przetwarzanie informacji, o ktrych mowa w ust. 4, pokrywa producent, importer lub podmiot dokonujcy montau instalacji przystosowujcej dany typ pojazdu do zasilania gazem. 10. W przypadku produkcji danego typu pojazdu przez rne podmioty badania homologacyjne przeprowadza si odrbnie dla kadej wersji typu pojazdu. 11. W razie zmiany warunkw stanowicych podstaw wydania wiadectwa homologacji producent lub importer jest obowizany uzyska zmian posiadanego wiadectwa homologacji polegajc na rozszerzeniu wiadectwa homologacji danego typu pojazdu, przedmiotu wyposaenia lub czci. 12. W razie wprowadzenia zmian w typie pojazdu, przedmiocie wyposaenia lub czci wpywajcych na zmian warunkw stanowicych podstaw wydania wiadectwa homologacji, producent lub importer jest obowizany uzyska zmian posiadanego wiadectwa homologacji polegajc na rozszerzeniu wiadectwa homologacji danego typu pojazdu, przedmiotu wyposaenia lub czci. 13. Zmian wiadectwa homologacji wydaje si za opat po sprawdzeniu, czy dany typ pojazdu, przedmiot jego wyposaenia lub cz odpowiadaj warunkom okrelonym w przepisach art. 66 oraz ust. 19, a take w regulaminach, o ktrych mowa w ust. 7 pkt 2. 14. wiadectwo homologacji typu pojazdu wygasa, jeeli: 1) producent lub importer pojazdu, w przypadkach, o ktrych mowa w ust. 11 i 12, nie uzyska zmiany do tego wiadectwa; 2) producent podejmie decyzj o ostatecznym zakoczeniu produkcji danego typu pojazdu. 15. Producent lub importer pojazdu jest obowizany przekaza ministrowi waciwemu do spraw transportu, na 60 dni przed terminem wyganicia wiadectwa homologacji, informacj o wyganiciu wiadectwa homologacji typu pojazdu, ze wskazaniem powodu i daty wyganicia oraz numeru identyfikacyjnego VIN ostatniego pojazdu danego typu, zgodnego z wygasajcym wiadectwem homologacji. 16. Minister waciwy do spraw transportu cofa wiadectwo homologacji w razie stwierdzenia, e pojazd, przedmiot wyposaenia lub cz nie odpowiadaj warunkom okrelonym w wiadectwie homologacji i producent lub importer nie usun stwierdzonych niezgodnoci w terminie 90 dni od ich stwierdzenia. 17. Przepisy ust. 1-16 nie dotycz pojazdu: 1) zabytkowego; 2) zbudowanego przy wykorzystaniu nadwozia, podwozia lub ramy konstrukcji wasnej, ktrego mark okrela si jako SAM; 3) specjalnego lub uywanego do celw specjalnych Si Zbrojnych, Policji, Stray Granicznej, kontroli skarbowej, Suby Celnej, Suby Wiziennej oraz Stray Poarnej; 4) wyprodukowanego lub importowanego w iloci jednej sztuki rocznie; nie dotyczy to tramwajw i trolejbusw. 18. Pojazdy, o ktrych mowa w ust. 17 pkt 1 i 2, podlegaj badaniu co do zgodnoci z warunkami technicznymi, ktre przeprowadza si na koszt wnioskodawcy. 19. Minister waciwy do spraw transportu w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw wewntrznych i Ministrem Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia:
04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 49/110

1) warunki i tryb wydawania, zmiany i cofania wiadectw homologacji, zakres wymaga obowizujcych w procesie homologacji, zakres i sposb przeprowadzania bada homologacyjnych, kontroli zgodnoci produkcji lub montau z warunkami homologacji, wzory dokumentw zwizanych z homologacj oraz jednostki upowanione do przeprowadzania bada homologacyjnych, kontroli zgodnoci produkcji lub montau z warunkami homologacji, 2) wysoko opat za wydanie i zmian wiadectwa homologacji nie wyszych ni rwnowarto redniego kursu 1000 euro, przeliczanego na zote wedug redniego kursu walut obcych ogaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roku poprzedzajcego rok wydania rozporzdzenia - uwzgldniajc w szczeglnoci przepisy prawa Unii Europejskiej i porozumienia midzynarodowe dotyczce bada homologacyjnych oraz koszty wydania i zmiany wiadectw homologacji w zalenoci od zakresu wiadectwa. 20. Minister waciwy do spraw transportu okreli, w drodze rozporzdzenia, szczegowy sposb przekazywania i przetwarzania danych i informacji o pojedzie, o ktrych mowa w art. 80b ust. 1 pkt 14 i ust. 1a pkt 1, a take wysoko opat z tym zwizanych, nie wyszych ni rwnowarto redniego kursu 100 euro, przeliczanego na zote wedug redniego kursu walut obcych ogaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roku poprzedzajcego rok wydania rozporzdzenia, za jedno wiadectwo homologacji typu pojazdu lub jego zmian oraz wzory dokumentw stosowanych w tym zakresie, majc na uwadze sprawno funkcjonowania procesu rejestracji i ewidencji pojazdw, moliwo prawidowej identyfikacji pojazdw uzyskujcych wiadectwa homologacji typu pojazdu wydane przez waciwy organ innego pastwa czonkowskiego Unii Europejskiej oraz koszty przygotowania informacji o tych pojazdach na potrzeby rejestracji i ewidencji pojazdw. 21. Minister waciwy do spraw transportu, uwzgldniajc konieczno zapewnienia bezpiecznego korzystania z pojazdw, o ktrych mowa w ust. 17 pkt 1 i 2, oraz zakres warunkw technicznych tych pojazdw podlegajcych badaniu, okreli, w drodze rozporzdzenia, zakres i sposb przeprowadzania bada zgodnoci tych pojazdw z warunkami technicznymi, wzory dokumentw zwizanych z tymi badaniami oraz jednostki upowanione do przeprowadzania tych bada.

Art. 68a. 1. Minister waciwy do spraw transportu przesya, w terminie 30 dni od dnia wydania wiadectwa homologacji zgodnie ze wsplnotow procedur homologacji, do waciwych organw pastw czonkowskich Unii Europejskiej kopie tych wiadectw wraz z opisem technicznym, wystawionych dla kadego typu pojazdu, w zakresie wydania, zmiany lub cofnicia wiadectwa homologacji typu pojazdu. 2. Minister waciwy do spraw transportu, co najmniej na 30 dni przed terminem wyganicia wiadectwa homologacji wydanego zgodnie ze wsplnotow procedur homologacji, przesya do waciwych organw pastw czonkowskich Unii Europejskiej informacj o wyganiciu wiadectwa homologacji typu pojazdu, ze wskazaniem powodu i daty wyganicia oraz numeru identyfikacyjnego VIN ostatniego pojazdu danego typu zgodnego z wygasajcym wiadectwem homologacji.

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 50/110

3. Minister waciwy do spraw transportu przesya raz w miesicu do waciwych organw pastw czonkowskich Unii Europejskiej list wiadectw homologacji typu przedmiotw wyposaenia i czci, w zakresie wydania, zmiany lub cofnicia wiadectwa homologacji. 4. Minister waciwy do spraw transportu w terminie 30 dni od dnia udzielenia zwolnienia od obowizku, o ktrym mowa w art. 68 ust. 1, przesya informacj o udzielonych zwolnieniach do waciwych organw pastw czonkowskich Unii Europejskiej. 5. Minister waciwy do spraw transportu przekazuje Komisji Europejskiej i waciwym organom pastw czonkowskich Unii Europejskiej nazwy i adresy: 1) organu wydajcego homologacj typu pojazdu oraz typu przedmiotw jego wyposaenia lub czci; 2) upowanionych jednostek badawczych, z podaniem zakresu upowanienia. 6. Minister waciwy do spraw transportu moe upowani, w drodze rozporzdzenia, jednostk organizacyjn sobie podleg do wykonywania niektrych czynnoci, o ktrych mowa w art. 68 oraz ust. 1-4, majc na uwadze usprawnienie procedury w tym zakresie. 7. Jednostka, o ktrej mowa w ust. 6, otrzymuje prowizj w wysokoci nie wyszej ni 30 % od opat pobranych z tytuu niektrych czynnoci, o ktrych mowa w art. 68 oraz ust. 1-4. Art. 69. 1. Producent lub importer nowych pojazdw s obowizani wyda wycig ze wiadectwa homologacji do kadego pojazdu, na ktrego typ wydano wiadectwo homologacji, lub odpis decyzji zwalniajcej pojazd z homologacji. 2. Wycig ze wiadectwa homologacji lub odpis decyzji zwalniajcej pojazd z homologacji przekazuje si wacicielowi pojazdu. Art. 70. Minister waciwy do spraw transportu moe zwolni producenta lub importera okrelonego typu pojazdu, przedmiotu wyposaenia lub czci z obowizku, o ktrym mowa w art. 68 ust. 1. Rozdzia 2 Warunki dopuszczenia pojazdw do ruchu Art. 71. 1. Dokumentem stwierdzajcym dopuszczenie do ruchu pojazdu samochodowego, cignika rolniczego, motoroweru lub przyczepy jest dowd rejestracyjny albo pozwolenie czasowe. Przepis ten nie dotyczy pojazdw, o ktrych mowa w ust. 3. 2. Pojazdy okrelone w ust. 1 s dopuszczone do ruchu, jeeli odpowiadaj warunkom okrelonym w art. 66 oraz s zarejestrowane i zaopatrzone w zalegalizowane tablice (tablic) rejestracyjne, a w przypadku pojazdw samochodowych, z wyczeniem motocykli, w nalepk kontroln.

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 51/110

3. Pojazd niewymieniony w ust. 1, przyczepa motocyklowa oraz przyczepa specjalna przeznaczona do cignicia przez cignik rolniczy lub pojazd wolnobieny jest dopuszczony do ruchu, jeeli odpowiada warunkom okrelonym w art. 66. 4. Zesp pojazdw skadajcy si z pojazdu samochodowego o dopuszczalnej masie cakowitej nieprzekraczajcej 3,5 t i przyczepy albo autobusu i przyczepy moe by dopuszczony do ruchu po uzyskaniu odpowiedniej adnotacji w dowodzie rejestracyjnym pojazdu silnikowego, dokonanej na podstawie przeprowadzonego badania technicznego. Przepis ten nie dotyczy motocykla. 5. Pojazd zarejestrowany za granic dopuszcza si do ruchu, jeeli odpowiada wymaganym warunkom technicznym i jest zaopatrzony w tablice rejestracyjne z numerem rejestracyjnym skadajcym si z liter alfabetu aciskiego i cyfr arabskich, z zastrzeeniem art. 59 ust. 2 i 3, a kierujcy pojazdem ma przy sobie dokument stwierdzajcy dokonanie rejestracji. 6. Pojazd sprowadzony z terytorium pastwa niebdcego czonkiem Unii Europejskiej, po dokonaniu ostatecznej odprawy celnej przywozowej, dopuszcza si do ruchu na okres 30 dni. 7. Waciciel pojazdu sprowadzonego z terytorium pastwa czonkowskiego Unii Europejskiej jest obowizany zarejestrowa pojazd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w terminie 30 dni od dnia jego sprowadzenia.

Art. 72. 1. Rejestracji dokonuje si na podstawie: 1) dowodu wasnoci pojazdu lub dokumentu potwierdzajcego powierzenie pojazdu, o ktrym mowa w art. 73 ust. 5; 2) karty pojazdu, jeeli bya wydana; 3) wycigu ze wiadectwa homologacji albo odpisu decyzji zwalniajcej pojazd z homologacji, jeeli s wymagane; 4) zawiadczenia o pozytywnym wyniku badania technicznego pojazdu, jeeli jest wymagane; 5) dowodu rejestracyjnego, jeeli pojazd by zarejestrowany; 6) dowodu odprawy celnej przywozowej, jeeli pojazd zosta sprowadzony z terytorium pastwa trzeciego i jest rejestrowany po raz pierwszy, 6a) dokumentu potwierdzajcego zapat akcyzy na terytorium kraju, jeeli samochd osobowy zosta sprowadzony z terytorium pastwa czonkowskiego i jest rejestrowany po raz pierwszy, 8) zawiadczenia wydanego przez waciwy organ potwierdzajcy: a) uiszczenie podatku od towarw i usug od pojazdw sprowadzanych z pastw czonkowskich Unii Europejskiej lub b) brak obowizku, o ktrym mowa w lit. a - jeeli sprowadzany pojazd jest rejestrowany po raz pierwszy, z zastrzeeniem ust. 1a. 1a. W przypadku gdy sprowadzany pojazd, ktry nie by zarejestrowany w celu dopuszczenia do ruchu drogowego lub nie podlega obowizkowi rejestracji w celu dopuszczenia do ruchu drogowego, jest przedmiotem dostawy dokonanej przez podatnika podatku od towarw i usug na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przed dokonaniem pierwszej rejestracji na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
04-09-09

pkt 7 w ust. 1 w art. 72 skrelony

Kancelaria Sejmu

s. 52/110

zawiadczenie, o ktrym mowa w ust. 1 pkt 8 lit. a, moe by zastpione faktur z wyszczeglnion kwot podatku od towarw i usug potwierdzajc dokonanie tej dostawy przez tego podatnika, pod warunkiem, e odsprzeda pojazdw stanowi przedmiot dziaalnoci tego podatnika. 2. Wymagania ust. 1 nie dotycz: 1) pojazdu, ktry by ju zarejestrowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej - w zakresie ust. 1 pkt 3; 2) pojazdu zakupionego po przepadku na rzecz Skarbu Pastwa lub na rzecz jednostki samorzdu terytorialnego - w zakresie ust. 1 pkt 2 i 5; 3) pojazdu zakupionego od Policji, Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego, Agencji Wywiadu, Stray Granicznej lub Si Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej - w zakresie ust. 1 pkt 5; 4) pojazdu sprowadzonego z zagranicy - w zakresie ust. 1 pkt 5; w tym przypadku zamiast dowodu rejestracyjnego dopuszcza si przedstawienie innego dokumentu stwierdzajcego rejestracj pojazdu za granic, wydanego przez organ waciwy do rejestracji pojazdw za granic; <5) pojazdu wycofanego czasowo z ruchu - w zakresie ust. 1 pkt 5; w tym przypadku zamiast dowodu rejestracyjnego wymaga si przedstawienia decyzji o czasowym wycofaniu pojazdu z ruchu.> 3. Dodatkowo wymaga si dokumentu potwierdzajcego spenienie wymaga, o ktrych mowa w art. 2 pkt 39 - w stosunku do pojazdw zabytkowych. 4. W przypadku zagubienia dowodu rejestracyjnego lub karty pojazdu, zamiast tych dokumentw naley przedstawi zawiadczenie wystawione przez organ rejestrujcy waciwy ze wzgldu na miejsce ostatniej rejestracji, potwierdzajce dane zawarte w zagubionym dokumencie, niezbdne do rejestracji.

Art. 73. 1. Rejestracji pojazdu dokonuje, na wniosek waciciela, starosta waciwy ze wzgldu na miejsce jego zamieszkania (siedzib), wydajc dowd rejestracyjny i zalegalizowane tablice (tablic) rejestracyjne oraz nalepk kontroln, jeeli jest wymagana, z zastrzeeniem ust. 2-5. 2. Rejestracji pojazdu, ktrego wacicielem jest przedsibiorstwo wielozakadowe lub inny podmiot, w skad ktrego wchodz wydzielone jednostki organizacyjne, moe dokona starosta waciwy ze wzgldu na siedzib zakadu lub jednostki, na wniosek kierownika zakadu lub wydzielonej jednostki organizacyjnej upowanionego przez waciciela. 3. Rejestracji pojazdw Si Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Policji, Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego, Agencji Wywiadu i Stray Granicznej dokonuj waciwe organy tych jednostek. Organy te wydaj dowd rejestracyjny i zalegalizowane tablice (tablic) rejestracyjne oraz nalepk kontroln, chyba e dla danego pojazdu tablice (tablica) rejestracyjne lub nalepka kontrolna nie s wymagane, a numer rejestracyjny umieszcza si bezporednio na pojedzie. 3a. Starostowie przekazuj odpatnie wojewodzie mazowieckiemu czciowo wypenione blankiety dowodw rejestracyjnych, tablice rejestracyjne oraz nalepki kontrolne niezbdne do rejestracji, o ktrej mowa w art. 76 ust. 4. Informacje dotyczce przekazanych blankietw dowodw rejestracyjnych, tablic rejestracyjnych i nalepek kontrolnych s informacjami niejawnymi stanowicymi tadodany pkt 5 w ust. 2 w art. 72 wchodzi w ycie z dn. 1.01.2005 r. (Dz.U. z 2004 r. Nr 92, poz. 884)

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 53/110

jemnic pastwow, podlegajcymi ochronie na podstawie przepisw o ochronie informacji niejawnych. 4. Rejestracji pojazdu nalecego do przedstawicielstwa dyplomatycznego, urzdu konsularnego i misji specjalnej pastw obcych lub organizacji midzynarodowej, a take ich personelu korzystajcego z przywilejw i immunitetw dyplomatycznych lub konsularnych na mocy ustaw, umw bd powszechnie uznanych zwyczajw midzynarodowych lub na zasadzie wzajemnoci, dokonuje wojewoda mazowiecki na wniosek ministra waciwego do spraw zagranicznych. 5. W razie powierzenia pojazdu przez zagraniczn osob fizyczn lub prawn podmiotowi polskiemu, pojazd ten jest rejestrowany przez okrelony w ust. 1 organ waciwy ze wzgldu na miejsce zamieszkania (siedzib) podmiotu polskiego. Art. 74. 1. Czasowej rejestracji pojazdu dokonuje, w przypadkach okrelonych w ust. 2, starosta waciwy ze wzgldu na miejsce zamieszkania (siedzib) waciciela pojazdu, wydajc pozwolenie czasowe i zalegalizowane tablice (tablic) rejestracyjne. 2. Czasowej rejestracji dokonuje si: 1) z urzdu - po zoeniu wniosku o rejestracj pojazdu; 2) na wniosek waciciela pojazdu - w celu umoliwienia: a) wywozu pojazdu za granic, b) przejazdu pojazdu z miejsca jego zakupu lub odbioru na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, c) przejazdu pojazdu zwizanego z koniecznoci dokonania jego badania technicznego lub naprawy; 3) na wniosek jednostki upowanionej do przeprowadzania bada homologacyjnych lub jednostki badawczej producenta pojazdu, jego wyposaenia lub czci - w celu umoliwienia odpowiednich bada. 3. Czasowej rejestracji dokonuje si na okres nieprzekraczajcy 30 dni, z zastrzeeniem ust. 4. Termin ten moe by jednorazowo przeduony o 14 dni w celu wyjanienia spraw zwizanych z rejestracj pojazdu. 4. W przypadku, o ktrym mowa w ust. 2 pkt 3, rejestracji dokonuje si na okres wynikajcy z wniosku, nie duszy jednak ni 6 miesicy. 5. Po upywie terminu czasowej rejestracji pozwolenie czasowe i tablice rejestracyjne zwraca si do organu, ktry je wyda, z wyjtkiem przypadku, o ktrym mowa w ust. 2 pkt 2 lit. a.

Art. 75. 1. Jeeli uywanie pojazdu uzalenione jest od szczeglnych warunkw okrelonych przepisami, starosta wpisuje w dowodzie rejestracyjnym lub pozwoleniu czasowym odpowiednie zastrzeenie. 2. Dowd rejestracyjny, pozwolenie czasowe, zalegalizowane tablice (tablica) rejestracyjne i nalepka kontrolna s wydawane za opat oraz po uiszczeniu opaty ewidencyjnej. Opat oraz opat ewidencyjn pobiera organ dokonujcy rejestracji.
04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 54/110

3. Zabrania si rejestracji pojazdu zoonego poza wytwrni, z wyjtkiem pojazdu marki SAM oraz pojazdu zabytkowego. Art. 75a. 1. Tablice rejestracyjne moe produkowa, po uzyskaniu zezwolenia wojewody, przedsibiorca, ktry spenia nastpujce wymagania: 1) ma siedzib lub miejsce zamieszkania na terenie Rzeczypospolitej Polskiej; 2) ma moliwoci techniczne gwarantujce wykonywanie tablic rejestracyjnych lub materiaw sucych do ich produkcji zgodnie z warunkami technicznymi; warunek ten nie dotyczy przedsibiorcw sprowadzajcych z zagranicy materiay suce do wyrobu tablic rejestracyjnych; 3) posiada certyfikat na zgodno tablic rejestracyjnych lub materiaw sucych do ich produkcji z warunkami technicznymi; 4) nie jest podmiotem, w stosunku do ktrego wszczto postpowanie upadociowe lub likwidacyjne; 5) nie zalega z uiszczeniem podatkw, opat lub skadek na ubezpieczenie spoeczne; 6) nie by prawomocnie skazany za przestpstwo popenione w celu osignicia korzyci majtkowej lub przestpstwo przeciwko dokumentom - dotyczy osoby fizycznej lub czonkw organw osoby prawnej. 2. Za przedsibiorc produkujcego tablice rejestracyjne, o ktrym mowa w ust. 1, uwaa si jednostk: 1) produkujc tablice rejestracyjne z wytoczonymi numerami rejestracyjnymi; 2) produkujc tablice rejestracyjne bez wytoczonych numerw rejestracyjnych; 3) toczc numery rejestracyjne; 4) produkujc lub sprowadzajc z zagranicy, okrelone przez ministra waciwego do spraw transportu, w drodze rozporzdzenia, materiay suce do produkcji tablic rejestracyjnych. 3. Wojewoda wydaje zezwolenie na produkcj tablic rejestracyjnych na wniosek przedsibiorcy, o ile spenia on wymagania, o ktrych mowa w ust. 1. 4. Do wniosku o wydanie zezwolenia przedsibiorca ubiegajcy si o jego wydanie zacza: 1) dokument okrelajcy status jednostki bdcej osob prawn lub nieposiadajc osobowoci prawnej jednostk organizacyjn albo dokument stwierdzajcy tosamo w przypadku osoby fizycznej; 2) zawiadczenie z Krajowego Rejestru Karnego stwierdzajce niekaralno za przestpstwo popenione w celu osignicia korzyci majtkowych lub przestpstwo przeciwko dokumentom: a) przedsibiorcy, jeeli jest on osob fizyczn, b) osb - czonkw wadz organw osoby prawnej lub nieposiadajcej osobowoci prawnej jednostki organizacyjnej; 3) kopi zawiadczenia o nadaniu numeru identyfikacji statystycznej (REGON); 4) kopi zawiadczenia o nadaniu numeru identyfikacji podatkowej (NIP).
04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 55/110

5. Wojewoda odmawia wydania zezwolenia w przypadku, gdy przedsibiorca nie spenia wymaga okrelonych w ust. 1. 6. Tablice rejestracyjne produkowane s wycznie na zamwienie: 1) organu waciwego w sprawach rejestracji pojazdw - z wytoczonymi numerami rejestracyjnymi; 2) przedsibiorcy, o ktrym mowa w ust. 2 pkt 3 - bez wytoczonych numerw rejestracyjnych. 7. Materiay, o ktrych mowa w ust. 2 pkt 4, s produkowane lub sprowadzane z zagranicy na zamwienie przedsibiorcy posiadajcego zezwolenie, o ktrym mowa w ust. 1, lub ubiegajcego si o jego wydanie. 8. Przedsibiorca, o ktrym mowa w ust. 1, prowadzi ewidencje: 1) materiaw do produkcji tablic rejestracyjnych, o ktrych mowa w ust. 2 pkt 4; 2) wyprodukowanych tablic rejestracyjnych; 3) sprzedanych tablic rejestracyjnych. 9. Wojewoda cofa zezwolenie, jeeli przedsibiorca przestaje spenia co najmniej jeden z warunkw, o ktrych mowa w ust. 1, lub narusza przepisy w zakresie produkcji i dystrybucji tablic rejestracyjnych. 10. W przypadku cofnicia zezwolenia do produkcji tablic rejestracyjnych, ponowne zezwolenie nie moe by wydane wczeniej ni po upywie 5 lat od dnia, w ktrym decyzja o cofniciu staa si ostateczna.

Art. 75b. Organ waciwy w sprawach rejestracji legalizuje tablice rejestracyjne, umieszczajc na nich znak legalizacyjny.

Art. 75c. Minister waciwy do spraw transportu, uwzgldniajc konieczno prawidowego zabezpieczenia obrotu tablicami rejestracyjnymi oraz materiaami zwizanymi z ich produkcj, okreli, w drodze rozporzdzenia: 1) warunki produkcji i szczegowy sposb dystrybucji tablic rejestracyjnych i znakw legalizacyjnych oraz prowadzenia ewidencji, o ktrych mowa w art. 75a ust. 8; 2) tryb legalizacji tablic rejestracyjnych oraz warunki techniczne oraz wzr znaku legalizacyjnego, o ktrym mowa w art. 75b.

Art. 75d. Minister waciwy do spraw transportu dokona wyboru producenta blankietw dowodw rejestracyjnych, pozwole czasowych, znakw legalizacyjnych, nalepek kontrolnych oraz kart pojazdw na zasadach okrelonych przepisami o zamwieniach publicznych. Art. 76. 1. Minister waciwy do spraw transportu okreli, w drodze rozporzdzenia:

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 56/110

2.

3.

4.

5.

1) w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw wewntrznych oraz Ministrem Obrony Narodowej: a) warunki i tryb rejestracji pojazdw, z zastrzeeniem ust. 2 i 3, oraz wzory dowodu rejestracyjnego, pozwolenia czasowego, nalepki kontrolnej, tablic rejestracyjnych oraz innych tablic, cech identyfikacyjnych i oznacze, w ktre zaopatruje si pojazd, a take ich opis, b) warunki dystrybucji blankietw dowodw rejestracyjnych, pozwole czasowych i nalepek kontrolnych; 2) wysoko opat za wydanie dowodu rejestracyjnego, pozwolenia czasowego i tablic (tablicy) rejestracyjnych; 3) szczegowe czynnoci organw w sprawach zwizanych z dopuszczeniem pojazdu do ruchu oraz wzory dokumentw w tych sprawach. Minister Obrony Narodowej w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw transportu oraz ministrem waciwym do spraw wewntrznych okreli, w drodze rozporzdzenia, warunki i tryb rejestracji oraz wzory dowodu rejestracyjnego i tablic rejestracyjnych pojazdw Si Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, a take jednostki organizacyjne waciwe w tych sprawach. Minister waciwy do spraw wewntrznych w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw transportu oraz Ministrem Obrony Narodowej oraz po zasigniciu opinii Szefa Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego i Szefa Agencji Wywiadu, okreli, w drodze rozporzdzenia, warunki i tryb rejestracji oraz wzory dowodu rejestracyjnego i tablic rejestracyjnych pojazdw Biura Ochrony Rzdu, Policji, Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego, Agencji Wywiadu i Stray Granicznej, kontroli skarbowej, Suby Celnej, a take jednostki organizacyjne waciwe w tych sprawach. Minister waciwy do spraw wewntrznych, Minister Obrony Narodowej, minister waciwy do spraw transportu, Szef Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego i Szef Agencji Wywiadu oraz wojewoda mazowiecki ustal, w drodze porozumienia, szczeglny tryb dystrybucji i wymagania dotyczce blankietw dowodw rejestracyjnych i nalepek kontrolnych, o ktrych mowa w art. 73 ust. 3a, zasady rozlicze pomidzy stronami porozumienia oraz tryb rejestracji niektrych pojazdw resortu spraw wewntrznych, obrony narodowej i Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego oraz Agencji Wywiadu. W rozporzdzeniach, o ktrych mowa w ust. 1 - 4, naley uwzgldni w szczeglnoci: 1) konieczno przeciwdziaania dopuszczeniu do ruchu pojazdw pochodzcych z kradziey; 2) prawidowe zabezpieczenie dokumentw zwizanych z rejestracj, tablicami rejestracyjnymi i innymi oznaczeniami; 3) koszty dziaania administracji publicznej w sprawach rejestracji pojazdw; 4) sposb wykorzystania pojazdw, o ktrych mowa w ust. 2 i 3, przy wykonywaniu zada okrelonych w przepisach dotyczcych Biura Ochrony Rzdu, Policji, Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego, Agencji Wywiadu i Stray Granicznej.

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 57/110

Art. 77. 1. Producent lub importer nowych pojazdw jest obowizany wyda kart pojazdu dla kadego pojazdu samochodowego wprowadzonego do obrotu handlowego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. 2. Karta pojazdu jest przekazywana wacicielowi pojazdu. 3. Kart pojazdu dla pojazdu samochodowego, innego ni okrelony w ust. 1, wydaje, za opat i po uiszczeniu opaty ewidencyjnej, waciwy w sprawach rejestracji starosta przy pierwszej rejestracji pojazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z wyczeniem pojazdw zabytkowych i pojazdw, o ktrych mowa w dodany ust. 1a w art. 78 wchodzi w ycie z art. 73 ust. 4. 4. Minister waciwy do spraw transportu: 1) w porozumieniu z ministrami waciwym do spraw wewntrznych oraz Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia, warunki i tryb wydawania kart pojazdw oraz wzr karty pojazdu, a take jej opis; 2) okreli, w drodze rozporzdzenia, wysoko opat za kart pojazdu; 3) okreli, w drodze rozporzdzenia, dokumenty stanowice podstaw wpisu danych do karty pojazdu oraz czynnoci jednostek zajmujcych si dystrybucj, przechowywaniem i wydawaniem kart pojazdw; 4) okreli, w drodze rozporzdzenia, warunki dystrybucji kart pojazdw. 5. W rozporzdzeniu, o ktrym mowa w ust. 4, naley uwzgldni znaczenie tych dokumentw dla rejestracji pojazdu oraz wysoko kosztw zwizanych z drukiem i dystrybucj kart pojazdw. Art. 78. 1. W razie przeniesienia na inn osob wasnoci pojazdu zarejestrowanego, dotychczasowy waciciel przekazuje nowemu wacicielowi dowd rejestracyjny i kart pojazdu, jeeli bya wydana. <1a. W razie przeniesienia na inn osob wasnoci pojazdu czasowo wycofanego z ruchu dotychczasowy waciciel przekazuje nowemu wacicielowi decyzj o czasowym wycofaniu pojazdu i kart pojazdu, jeeli bya wydana.> 2.Waciciel pojazdu zarejestrowanego jest obowizany zawiadomi w terminie nieprzekraczajcym 30 dni starost o: 1) nabyciu lub zbyciu pojazdu; 2) zmianie stanu faktycznego wymagajcej zmiany danych zamieszczonych w dowodzie rejestracyjnym. 3. Zdarzenia, o ktrych mowa w ust. 2, s dokumentowane w karcie pojazdu; odpowiednich wpisw dokonuje starosta. 4. Waciciel lub posiadacz pojazdu jest obowizany wskaza na danie uprawnionego organu, komu powierzy pojazd do kierowania lub uywania w oznaczonym czasie, chyba e pojazd zosta uyty wbrew jego woli i wiedzy przez nieznan osob, czemu nie mg zapobiec.
dn. 1.01.2005 r. (Dz.U. z 2004 r. Nr 92, poz. 884)

dodany art. 78a wchodzi w ycie jw.

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 58/110

<Art. 78a. 1. Czasowego wycofania pojazdu z ruchu dokonuje, na wniosek waciciela pojazdu lub podmiotu, ktremu powierzono pojazd w trybie przepisu art. 73 ust. 5, starosta waciwy ze wzgldu na miejsce ostatniej rejestracji pojazdu, wydajc decyzj o czasowym wycofaniu pojazdu z ruchu. 2. Wycofaniu czasowemu, na wniosek podmiotw, o ktrych mowa w ust. 1, podlegaj zarejestrowane: 1) samochody ciarowe i przyczepy o dopuszczalnej masie cakowitej od 3,5 t; 2) cigniki samochodowe; 3) pojazdy specjalne; 4) autobusy. 3. Decyzj o czasowym wycofaniu pojazdu z ruchu wydaje za opat organ, o ktrym mowa w ust. 1, po zoeniu przez waciciela pojazdu lub podmiot, ktremu powierzono pojazd w trybie przepisu art. 73 ust. 5, do depozytu w tym organie dowodu rejestracyjnego i tablic rejestracyjnych. 4. Pojazd moe by czasowo wycofany z ruchu na okres od 2 do 6 miesicy. Okres ten moe by jednorazowo przeduony, jednak czny okres wycofania pojazdu z ruchu nie moe przekracza 9 miesicy w roku, liczc od dnia jego wycofania z ruchu. 5. Waciciel pojazdu lub podmiot, ktremu powierzono pojazd w trybie przepisu art. 73 ust. 5, jest obowizany zapewni wycofanemu z ruchu pojazdowi postj poza drog publiczn i stref zamieszkania. Przepisy art. 46 ust. 5 stosuje si odpowiednio. 6. Minister waciwy do spraw transportu okreli, w drodze rozporzdzenia, tryb i warunki czasowego wycofania pojazdw z ruchu, wysoko opat w zalenoci od okresu wycofania z ruchu, w wysokoci nie wyszej ni 150 z, oraz wzory dokumentw stosowanych w tym zakresie, majc na wzgldzie konieczno przeciwdziaania uywaniu pojazdw czasowo wycofanych z ruchu oraz koszty ponoszone przez organy administracji publicznej.> Art. 79. 1. Pojazd podlega wyrejestrowaniu, na wniosek jego waciciela, w przypadku: 1) przekazania, w celu jego utylizacji do przedsibiorstwa utylizacji pojazdw lub do skadnicy zomu wyznaczonej przez wojewod: a) pojazdu, b) zespow posiadajcych cechy identyfikacyjne, o ktrych mowa w art. 66 ust. 3a pkt 1; 2) kradziey pojazdu, jeeli jego waciciel zoy stosowne owiadczenie pod odpowiedzialnoci karn za faszywe zeznania; 3) wywozu pojazdu z kraju, jeeli pojazd zosta zarejestrowany za granic lub zbyty za granic; 4) zniszczenia (kasacji) pojazdu za granic; 5) udokumentowanej trwaej i zupenej utraty posiadania pojazdu bez zmiany w zakresie prawa wasnoci.
04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 59/110

2. W przypadku przekazania zespow pojazdu, o ktrym mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b, pozostae jego elementy powinny zosta wykorzystane w sposb niesprzeczny z przepisami ustawy regulujcymi postpowanie z odpadami. 3. Przyjmujc do utylizacji pojazd lub jego elementy, skadnica zomu wydaje zawiadczenie. pkt 1 w ust. 1 w art. 4. Pojazd wyrejestrowany nie podlega powtrnej rejestracji, z wyjtkiem pojazdu: 79a uchylony 1) odzyskanego po kradziey; 2) zabytkowego; 3) majcego co najmniej 25 lat, ktrego model nie jest produkowany od lat 15, uznanego przez rzeczoznawc samochodowego za unikatowy lub majcy szczeglne znaczenie dla udokumentowania historii motoryzacji; 4) cignika i przyczepy rolniczej. 5. W przypadku, o ktrym mowa w ust. 1 pkt 5, warunkiem wyrejestrowania pojazdu jest wniesienie przez waciciela pojazdu opaty na rzecz gminy na realizacj zada zwizanych z utrzymaniem czystoci i porzdku w gminach. 6. Minister waciwy do spraw administracji publicznej, uwzgldniajc w szczeglnoci koszty ponoszone przez gminy zwizane z usuwaniem negatywnych skutkw utraty pojazdu oraz kosztw zwizanych z usuwaniem wrakw, okreli, w drodze rozporzdzenia, wysoko opaty, o ktrej mowa w ust. 5. Art. 79a. 1. Rzeczoznawc samochodowym jest osoba, ktra: 2) posiada wysze wyksztacenie; 3) posiada 5-letni wymagan praktyk zawodow w dziedzinie zwizanej z motoryzacj; 4) posiada prawo jazdy kategorii A, B oraz C1 lub C; 5) nie bya karana wyrokiem sdu za przestpstwo umylne; 6) posiada certyfikat w zakresie rzeczoznawstwa samochodowego wydany przez jednostk akredytowan w polskim systemie akredytacji; 7) zostaa wpisana na list rzeczoznawcw samochodowych. 2. Minister waciwy do spraw transportu wpisuje na list rzeczoznawcw samochodowych osob, ktre spenia wymagania okrelone w ust. 1 pkt 2-6, i potwierdza wpis, wydajc zawiadczenie. 3. Wpis dokonywany jest za opat, na okres wynikajcy z terminu wanoci certyfikatu, o ktrym mowa w ust. 1 pkt 6. 4. Na licie rzeczoznawcw samochodowych umieszcza si imi i nazwisko rzeczoznawcy oraz jego numer identyfikacyjny. 5. Lista rzeczoznawcw jest oglnie dostpna. 6. Minister waciwy do spraw transportu prowadzi ewidencj i list rzeczoznawcw samochodowych. 7. Minister waciwy do spraw transportu skrela rzeczoznawc z listy rzeczoznawcw samochodowych : 1) po upywie terminu, o ktrym mowa w ust. 3; 2) niespeniajcego wymaga, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 2-6; 3) w razie mierci rzeczoznawcy.
04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 60/110

8. Minister waciwy do spraw transportu okreli, w drodze rozporzdzenia, wysoko opaty za wpis na list rzeczoznawcw samochodowych oraz wzory dokumentw z tym zwizanych, w szczeglnoci zawiadczenia potwierdzajcego wpis. Art. 80. Zadania i kompetencje okrelone w art. 73 ust. 1 i 2, art. 74 ust. 1, art. 75, art. 77 ust. 3 i art. 78 ust. 3 nie mog by powierzone w drodze porozumienia gminie. Przepis ten nie dotyczy powiatu warszawskiego. Rozdzia 2a Centralna ewidencja pojazdw Art. 80a. 1. Tworzy si centraln ewidencj pojazdw, zwan dalej ewidencj. 2. W ewidencji gromadzi si dane i informacje o pojazdach zarejestrowanych oraz o ich wacicielach lub niektrych posiadaczach. 3. W ewidencji wyodrbnia si zbir danych i informacji o pojazdach, o ktrych mowa w art. 73 ust. 3. Wytwarzanie, przechowywanie, przetwarzanie lub przekazywanie danych i informacji o tych pojazdach odbywa si z zachowaniem wymogw okrelonych w przepisach o ochronie informacji niejawnych. 4. Ewidencj prowadzi minister waciwy do spraw administracji publicznej w systemie teleinformatycznym. W rozumieniu niniejszej ustawy minister ten jest obecnie: m. st. Waradministratorem danych i informacji zgromadzonych w ewidencji. szawy Art. 80b. 1. W ewidencji gromadzi si: 1) dane o pojedzie: a) mark, typ i model, b) rodzaj, c) numer rejestracyjny, d) numer identyfikacyjny VIN lub numer nadwozia (podwozia), e) numer silnika, f) rok produkcji, g) dat pierwszej rejestracji, h) termin badania technicznego, i) zastrzeenia, o ktrych mowa w art. 75 ust. 1; j) informacj o dodatkowym badaniu technicznym, o ktrym mowa w art. 81 ust. 8 pkt 4, przeprowadzonym po naprawie wynikajcej ze zdarzenia powodujcego odpowiedzialno zakadu ubezpiecze z tytuu zawartej umowy ubezpieczenia okrelonego w grupie 3 dziau II zacznika do ustawy o dziaalnoci ubezpieczeniowej, 2) seri i numer dowodu rejestracyjnego albo pozwolenia czasowego oraz dat ich wydania;
04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 61/110

3) seri i numer karty pojazdu, jeeli zostaa wydana; 4) nazw organu, ktry dokona rejestracji pojazdu; 5) dane o wacicielu pojazdu oraz o posiadaczu, o ktrym mowa w art. 73 ust. 5: a) imi i nazwisko (nazw lub firm), b) adres zamieszkania (siedziby), c) numer ewidencyjny Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludnoci (PESEL), d) numer identyfikacyjny REGON; 6) informacje o: a) nadaniu i wybiciu numeru nadwozia (podwozia) lub numeru silnika, b) kradziey pojazdu oraz jego odnalezieniu, c) utracie dowodu rejestracyjnego i tablic rejestracyjnych, pozwolenia czasowego i tablic tymczasowych oraz karty pojazdu, a take ich odnalezieniu, d) zatrzymaniu dowodu rejestracyjnego albo pozwolenia czasowego, 7) informacje o zawartej umowie obowizkowego ubezpieczenia odpowiedzialnoci cywilnej posiadacza pojazdu, okrelajce: a) imi i nazwisko (nazw lub firm) ubezpieczonego i jego adres zamieszkania (siedziby), b) nazw zakadu ubezpiecze, ktry zawar umow, c) nazw, seri i numer dokumentu potwierdzajcego zawarcie umowy, d) dat zawarcia umowy, e) okres odpowiedzialnoci zakadu ubezpiecze, f) dat rozwizania umowy. 1a. W ewidencji gromadzi si take dane i informacje wymagane do dopuszczenia pojazdu do ruchu oraz informacje o wydawanych dokumentach i oznaczeniach pojazdu: 1) dane o pojedzie podlegajcym rejestracji: a) przeznaczenie, b) pojemno i moc silnika, c) dopuszczalna masa cakowita, d) dopuszczalna adowno, e) liczba osi, f) najwikszy dopuszczalny nacisk osi, g) dopuszczalna masa cakowita cignitej przyczepy, h) liczba miejsc, i) data pierwszej rejestracji za granic, j) poprzedni numer rejestracyjny i nazwa organu, ktry dokona rejestracji, 2) informacje o: a) dowodzie rejestracyjnym - seria, numer oraz data wydania wtrnika, b) pozwoleniu czasowym - data wanoci, data przeduenia wanoci, cel wydania, seria, numer oraz data wydania wtrnika,
04-09-09

lit. e w pkt 6 w ust. 1 w art. 80b skrelona

Kancelaria Sejmu

s. 62/110

c) karcie pojazdu - seria, numer oraz data wydania wtrnika, d) nalepce kontrolnej - data wydania wtrnika, e) znakach legalizacyjnych - seria, numer oraz data wydania wtrnika, f) nalepce na tablice tymczasowe - data wydania wtrnika, g) wyrejestrowaniu pojazdu - data i przyczyna wyrejestrowania, h) zbyciu pojazdu - dane nowego waciciela pojazdu, <i) czasowym wycofaniu pojazdu z ruchu i jego ponownym dopuszczeniu do ruchu po tym wycofaniu,> 3) inne dane i informacje stanowice tre adnotacji urzdowych zamieszczanych w dokumentach pojazdu zgodnie z ustaw oraz z odrbnymi przepisami, 4) identyfikator osoby dokonujcej w bazie danych zamieszczenia lub zmiany danych i informacji. 2. Dane lub informacje, o ktrych mowa w ust. 1 i ust. 1a, przekazuje do ewidencji: 1) wymienione w ust. 1 pkt 1-5 - organ waciwy w sprawach rejestracji pojazdw, niezwocznie po zarejestrowaniu pojazdu, oraz - w przypadkach, o ktrych mowa w pkt 1 lit. h) i j) - take stacja kontroli pojazdw, ktra wykonaa badanie techniczne pojazdu, niezwocznie po jego wykonaniu, 2) wymienione w ust. 1 pkt 6: a) w lit. a) - organ waciwy w sprawach rejestracji pojazdw, niezwocznie po dokonaniu zmiany danych w dowodzie rejestracyjnym, b) w lit. b) - waciwa jednostka organizacyjna Policji, niezwocznie po wystpieniu tych zdarze, c) w lit. c) - organ waciwy w sprawach rejestracji pojazdw, niezwocznie po dokonaniu informacji o wystpieniu tych zdarze, d) w lit. d) - waciwa jednostka organizacyjna Policji, Inspekcji Transportu Drogowego lub andarmerii Wojskowej albo stacja kontroli pojazdw, niezwocznie po dokonaniu tych czynnoci, 3) wymienione w ust. 1 pkt 7 - orodek informacji okrelony przepisami ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowizkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. Nr 124, poz. 1152), niezwocznie po ich zaewidencjonowaniu, 4) wymienione w ust. 1a - organ waciwy w sprawach rejestracji pojazdw, niezwocznie po ich uzyskaniu. 3. Z ewidencji nie usuwa si danych lub informacji o: 1) wacicielu lub posiadaczu pojazdu - w przypadku ich zmiany; 2) pojedzie, ktry zosta wyrejestrowany. 4. Administrator danych przetwarzajcy dane osobowe na potrzeby ewidencji jest zwolniony z obowizku informacyjnego okrelonego w art. 25 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz.U. z 2002 r. Nr 101, dodany lit. i w pkt 2 w ust. 1a w art. 80b poz. 926 i Nr 153, poz. 1271). Art. 80c. 1. Dane lub informacje zgromadzone w ewidencji udostpnia si, o ile s one nie04-09-09

wchodzi w ycie z dn. 1.01.2005 r. (Dz.U. z 2004 r. Nr 92, poz. 884)

Kancelaria Sejmu

s. 63/110

zbdne do realizacji ich ustawowych zada, nastpujcym podmiotom, z zastrzeeniem ust. 2: 1) Policji; 1a) Inspekcji Transportu Drogowego; 2) andarmerii Wojskowej; 3) Stray Granicznej; 4) Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego oraz Agencji Wywiadu; 5) Wojskowym Subom Informacyjnym; 6) sdom; 7) prokuraturze; 8) organom kontroli skarbowej, organom celnym i wywiadowi skarbowemu; 9) Ubezpieczeniowemu Funduszowi Gwarancyjnemu; 9a) Polskiemu Biuru Ubezpieczycieli Komunikacyjnych; 9b) Zakadowi Ubezpiecze Spoecznych - w celu umoliwienia zabezpieczenia ustawowym prawem zastawu nalenoci z tytuu skadek, do ktrych poboru Zakad Ubezpiecze Spoecznych jest zobowizany; 10) starostom; 10a) straom gminnym (miejskim); 11) Szefowi Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych; 12) komornikom sdowym; 13) administracyjnym organom egzekucyjnym oraz organom podatkowym; 14) wojskowym komendantom uzupenie. 2. Dane lub informacje o pojazdach, o ktrych mowa w art. 73 ust. 3, udostpnia si wycznie podmiotom okrelonym w ust. 1 pkt 1-7. 3. Dane lub informacje zgromadzone w ewidencji udostpnia si take na wniosek waciciela lub posiadacza pojazdu wymienionego w art. 73 ust. 5, ktrych one dotycz. 4. Minister waciwy do spraw administracji publicznej moe udostpni dane lub informacje zgromadzone w ewidencji innym podmiotom ni wymienione w ust. 1-3, w tym osobom fizycznym, osobom prawnym lub jednostkom organizacyjnym nieposiadajcym osobowoci prawnej, jeeli wyka swj uzasadniony interes. 5. Dane lub informacje zgromadzone w ewidencji mog by udostpnione do celw komercyjnych, statystycznych lub badawczych w formie uzgodnionej przez strony, w sposb wykluczajcy moliwo identyfikacji osb lub pojazdw, z zachowaniem trybu okrelonego w ust. 4. 6. Dane lub informacje zebrane w ewidencji udostpnia si, z zastrzeeniem ust. 7, na pisemny, uzasadniony wniosek zainteresowanego podmiotu. 7. Minister waciwy do spraw administracji publicznej moe wyrazi zgod, w drodze decyzji, na udostpnienie danych lub informacji zgromadzonych w ewidencji podmiotom, o ktrych mowa w ust. 1, albo ich jednostkom organizacyjnym, za pomoc urzdze teletransmisji danych, bez koniecznoci skadania pisemnego wniosku, jeeli speniaj cznie nastpujce warunki: 1) posiadaj urzdzenia umoliwiajce odnotowanie w systemie, kto, kiedy, w jakim celu oraz jakie dane lub informacje uzyska;
04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 64/110

2) posiadaj zabezpieczenia techniczne i organizacyjne uniemoliwiajce wykorzystanie danych lub informacji niezgodnie z celem ich uzyskania; 3) jest to uzasadnione specyfik lub zakresem wykonywanych zada albo prowadzonej dziaalnoci.

Art. 80d. 1. Udostpnienie danych lub informacji zgromadzonych w ewidencji nastpuje: 1) dla podmiotw, o ktrych mowa w art. 80c ust. 1-3 - nieodpatnie; 2) dla podmiotw, o ktrych mowa w art. 80c ust. 4 i 5 - odpatnie. 2. Opaty pobrane za udostpnienie danych lub informacji z ewidencji stanowi przychd rodka specjalnego bdcego w dyspozycji ministra waciwego do spraw administracji publicznej i s przeznaczone na finansowanie wydatkw zwizanych z utworzeniem, rozwojem i funkcjonowaniem centralnej ewidencji pojazdw i centralnej ewidencji kierowcw. 3. Opata ewidencyjna, o ktrej mowa w art. 75 ust. 2, art. 77 ust. 3, art. 82 ust. 2, art. 97 ust. 1 i art. 150 ust. 1, oraz opata ewidencyjna, o ktrej mowa w art. 30 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowizkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, stanowi przychd rodka specjalnego, o ktrym mowa w ust. 2, i jest przeznaczona na finansowanie wydatkw zwizanych z utworzeniem, rozwojem i funkcjonowaniem centralnej ewidencji pojazdw i centralnej ewidencji kierowcw. Wysoko kadej opaty ewidencyjnej, o ktrej mowa w art. 75 ust. 2, art. 77 ust. 3, art. 82 ust. 2, art. 97 ust. 1 i art. 150 ust. 1 nie moe przekroczy rwnowartoci w zotych 0,5 euro ustalonej przy zastosowaniu kursu redniego ogoszonego przez Narodowy Bank Polski obowizujcego w dniu wydania rozporzdzenia, o ktrym mowa w ust. 4. 4. Minister waciwy do spraw administracji publicznej, w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw transportu oraz ministrem waciwym do spraw instytucji finansowych, okreli, w drodze rozporzdzenia: 1) wysoko opaty ewidencyjnej, o ktrej mowa w art. 75 ust. 2, art. 77 ust. 3, art. 82 ust. 2, art. 97 ust. 1 i art. 150 ust. 1, oraz sposb jej wnoszenia, 2) tryb i zasady pobierania, ewidencjonowania, przekazywania i rozliczania opaty ewidencyjnej przez organy i podmioty zobowizane do jej pobierania, 3) szczegowe zasady gospodarki finansowej rodka specjalnego, o ktrym mowa w ust. 2 i 3 oraz w art. 100d ust. 2. 5. W rozporzdzeniu, o ktrym mowa w ust. 4, naley uwzgldni w szczeglnoci: 1) przypadki uiszczania opaty ewidencyjnej, 2) zrnicowan wysoko opaty w zalenoci od rodzaju czynnoci, ktrej dokonanie jest uzalenione od jej uiszczenia, 3) koszty zwizane z funkcjonowaniem centralnej ewidencji pojazdw i centralnej ewidencji kierowcw, 4) terminy przekazywania i rozliczania opaty ewidencyjnej przez organy i podmioty zobowizane do jej pobierania, 5) obowizki w zakresie sporzdzania planw finansowych obejmujcych przychody i wydatki rodka specjalnego.
04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 65/110

Art. 80e. 1. Minister waciwy do spraw administracji publicznej w porozumieniu z ministrami waciwymi do spraw wewntrznych, transportu oraz finansw publicznych okreli, w drodze rozporzdzenia: 1) sposb prowadzenia ewidencji; 2) warunki i sposb wspdziaania podmiotw, ktre przekazuj dane lub informacje do ewidencji; 3) rodzaj danych lub informacji zgromadzonych w ewidencji, ktre mog by udostpnione poszczeglnym podmiotom, o ktrych mowa w art. 80c ust. 1 i 3-5; 4) wysoko opat za udostpnienie danych lub informacji zgromadzonych w ewidencji oraz warunki i sposb ich wnoszenia. W rozporzdzeniu naley okreli w szczeglnoci: - organizacj systemu teleinformatycznego, w ktrym prowadzona jest ewidencja, - nieprzekraczalne terminy przekazywania danych lub informacji do ewidencji oraz sposb ich przekazywania, - zakres danych lub informacji udostpnianych poszczeglnym podmiotom, - zrnicowan wysoko opat w zalenoci od zakresu udostpnianych danych lub informacji oraz koniecznoci przetwarzania danych lub informacji, o ktrych mowa w art. 80c ust. 5. 2. Minister waciwy do spraw administracji publicznej w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw wewntrznych oraz Ministrem Obrony Narodowej, po zasigniciu opinii Szefa Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego i Szefa Agencji Wywiadu, okreli, w drodze zarzdzenia, sposb wyodrbnienia w ewidencji zbioru danych i informacji o pojazdach, o ktrych mowa w art. 73 ust. 3.

Rozdzia 3 Badania techniczne pojazdw Art. 81. 1. Waciciel pojazdu samochodowego, cignika rolniczego, motoroweru lub przyczepy jest obowizany przedstawia go do badania technicznego. 2. Pierwsze badanie techniczne jest przeprowadzane przed pierwsz rejestracj. Badaniu temu nie podlega nowy pojazd, na ktrego typ zostao wydane wiarozdzia 2b (art. 80fdectwo homologacji lub decyzja zwalniajca z obowizku homologacji, 80j) skrelony z wyjtkiem takswki osobowej, pojazdu uprzywilejowanego lub pojazdu odpowiednio przystosowanego lub wyposaonego zgodnie z przepisami o przewozie drogowym towarw niebezpiecznych. 3. Okresowe badanie techniczne pojazdu jest przeprowadzane corocznie, zastrzeeniem ust. 4-7. 4. Okresowe badanie techniczne samochodu osobowego, samochodu ciarowego o dopuszczalnej masie cakowitej nieprzekraczajcej 3,5 t, motocykla lub przy04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 66/110

czepy o dopuszczalnej masie cakowitej nieprzekraczajcej 3,5 t przeprowadza si przed upywem 3 lat od dnia pierwszej rejestracji, nastpnie przed upywem 2 lat od dnia przeprowadzenia badania, a potem corocznie. Nie dotyczy to pojazdu przewocego towary niebezpieczne, takswki osobowej, pojazdu samochodowego konstrukcyjnie przeznaczonego do przewozu osb w liczbie od 5 do 9, wykorzystywanego do zarobkowego transportu drogowego osb, pojazdu marki SAM, pojazdu zasilanego gazem, pojazdu uprzywilejowanego oraz pojazdu uywanego do nauki jazdy lub egzaminu pastwowego, ktre podlegaj corocznym badaniom technicznym. 4a. Okresowe badanie techniczne cignika rolniczego przeprowadza si przed upywem 3 lat od dnia pierwszej rejestracji, a nastpnie przed upywem kadych kolejnych 2 lat od dnia przeprowadzenia badania. 5. Przepisy ust. 4 i 4a dotycz rwnie samochodu osobowego, samochodu ciarowego o dopuszczalnej masie cakowitej nieprzekraczajcej 3,5 t, cignika rolniczego, motocykla lub przyczepy, zarejestrowanych po raz pierwszy za granic. W tym przypadku za dzie pierwszej rejestracji, o ktrej mowa w ust. 4, przyjmuje si dzie pierwszej rejestracji za granic. 6. Okresowe badanie techniczne autobusu o liczbie miejsc powyej 15 cznie z miejscem kierowcy przeprowadza si przed upywem roku od dnia pierwszej rejestracji i nastpnie co 6 miesicy. 7. Motorower, przyczepa lekka i pojazd zabytkowy nie podlegaj okresowym badaniom technicznym. 8. Niezalenie od bada, o ktrych mowa w ust. 2 i 3, dodatkowemu badaniu technicznemu podlega rwnie pojazd: 1) skierowany przez organ kontroli ruchu drogowego lub starost w razie uzasadnionego przypuszczenia, e: a) zagraa bezpieczestwu ruchu, b) narusza wymagania ochrony rodowiska, c) uczestniczy w wypadku drogowym, w ktrym zostay uszkodzone zasadnicze elementy none konstrukcji nadwozia, podwozia lub ramy, z zastrzeeniem pkt 4; 1a) skierowany przez starost w celu ustalenia danych pojazdu niezbdnych do jego rejestracji; 2) w ktrym dokonano zmian konstrukcyjnych lub wymiany elementw powodujcych zmian danych w dowodzie rejestracyjnym, z zastrzeeniem art. 66 ust. 4 pkt 5 i 6, oraz z wyczeniem montau instalacji do zasilania gazem; 3) ktry ma by uywany jako takswka osobowa lub bagaowa, pojazd uprzywilejowany, pojazd do nauki jazdy, pojazd do przeprowadzania egzaminu pastwowego lub pojazd odpowiednio przystosowany lub wyposaony zgodnie z przepisami o przewozie drogowym towarw niebezpiecznych. 4) w ktrym zostaa dokonana naprawa wynikajca ze zdarzenia powodujcego odpowiedzialno zakadu ubezpiecze z tytuu zawartej umowy ubezpieczenia okrelonego w grupie 3 i 10 dziau II zacznika do ustawy o dziaalnoci ubezpieczeniowej na kwot przekraczajc 2000 z; 5) sprowadzony z zagranicy i noszcy lady uszkodze lub ktrego stan techniczny wskazuje na naruszenie elementw nonych konstrukcji pojazdu, mogcych stwarza zagroenie dla bezpieczestwa ruchu drogowego.
04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 67/110

9. Badanie techniczne pojazdu z zamontowanym urzdzeniem technicznym podlegajcym dozorowi technicznemu moe by przeprowadzone po przedstawieniu dokumentu wydanego przez organ dozoru technicznego, stwierdzajcego sprawno urzdzenia technicznego. 9a. W razie powstania trudnoci w ustaleniu podstawowych parametrw pojazdu, badanie techniczne moe by przeprowadzone po przedstawieniu opinii rzeczoznawcy samochodowego, o ktrym mowa w art. 79a. 10. Minister waciwy do spraw transportu, uwzgldniajc w szczeglnoci zakres warunkw technicznych pojazdw podlegajcych badaniu, okreli, w drodze rozporzdzenia, zakres i sposb przeprowadzenia bada technicznych oraz wzory dokumentw stosowanych przy tych badaniach. Art. 82. 1. Organ dokonujcy rejestracji pojazdu wpisuje do dowodu rejestracyjnego termin badania technicznego pojazdu. 2. Jeeli pojazd jest zarejestrowany, kolejny termin badania technicznego wpisuje do dowodu rejestracyjnego uprawniony diagnosta po stwierdzeniu pozytywnego wyniku badania i po uiszczeniu przez waciciela pojazdu opaty ewidencyjnej. Art. 83. 1. Badanie techniczne jest przeprowadzane na koszt waciciela pojazdu, przez: 1) podstawow stacj kontroli pojazdw - w zakresie: a) sprawdzenia oraz oceny prawidowoci dziaania poszczeglnych zespow i ukadw pojazdu, w szczeglnoci pod wzgldem bezpieczestwa jazdy i ochrony rodowiska, b) bada technicznych, o ktrych mowa w lit. a, oraz niektrych bada technicznych, o ktrych mowa w pkt 2, jeeli stacja posiadaa zezwolenie starosty na wykonywanie tych bada wydane przed dniem wejcia w ycie ustawy Przepisy wprowadzajce ustaw o swobodzie dziaalnoci gospodarczej; 2) okrgow stacj kontroli pojazdw - w zakresie bada technicznych okrelonych w pkt 1 lit. a oraz w zakresie bada co do zgodnoci z warunkami technicznymi autobusu, ktrego dopuszczalna prdko na autostradzie i drodze ekspresowej wynosi 100 km/h, pojazdu przeznaczonego do przewozu towarw niebezpiecznych, pojazdu przystosowanego do zasilania gazem, pojazdu zarejestrowanego po raz pierwszy za granic (przed rejestracj w kraju), pojazdu zabytkowego, pojazdu marki SAM, pojazdu w ktrym dokonano zmian konstrukcyjnych lub wymiany elementw powodujcych zmian danych w dowodzie rejestracyjnym, pojazdu skierowanego na badania techniczne przez organ kontroli ruchu drogowego lub starost oraz pojazdu sprowadzanego z zagranicy i noszcego lady uszkodze lub ktrego stan techniczny wskazuje na naruszenie elementw nonych konstrukcji pojazdu, mogcych stwarza zagroenie dla bezpieczestwa ruchu drogowego. 2. Dziaalno gospodarcza w zakresie prowadzenia stacji kontroli pojazdw jest dziaalnoci regulowan w rozumieniu przepisw ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie dziaalnoci gospodarczej (Dz.U. Nr 173, poz. 1807) i wymaga

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 68/110

uzyskania wpisu do rejestru przedsibiorcw prowadzcych stacj kontroli pojazdw. 3. Stacj kontroli pojazdw moe prowadzi przedsibiorca, ktry: 1) posiada siedzib lub miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; 2) nie jest przedsibiorc, w stosunku do ktrego otwarto likwidacj lub ogoszono upado; 3) nie by prawomocnie skazany za przestpstwo popenione w celu osignicia korzyci majtkowej lub przestpstwo przeciwko dokumentom - dotyczy osoby fizycznej lub czonkw organw osoby prawnej; 4) posiada wyposaenie kontrolno-pomiarowe oraz warunki lokalowe gwarantujce wykonywanie odpowiedniego zakresu bada technicznych pojazdw zgodnie ze szczegowymi warunkami przeprowadzania tych bada; 5) posiada powiadczenie zgodnoci wyposaenia i warunkw lokalowych z wymaganiami odpowiednio do zakresu przeprowadzanych bada wpisanego do rejestru przedsibiorcw prowadzcych stacj kontroli pojazdw; 6) zatrudnia uprawnionych diagnostw. 4. Powiadczenie, o ktrym mowa w ust. 3 pkt 5, wydaje za opat, w drodze decyzji, Dyrektor Transportowego Dozoru Technicznego, po dokonaniu sprawdzenia stacji kontroli pojazdw. Powiadczenie zachowuje wano do czasu zmiany stanu faktycznego, dla ktrego zostao wydane, nie duej ni przez 5 lat od daty jego wydania. Art. 83a. 1. Organem waciwym do prowadzenia rejestru przedsibiorcw prowadzcych stacj kontroli pojazdw jest starosta waciwy ze wzgldu miejsce wykonywania dziaalnoci objtej wpisem. 2. W przypadku gdy przedsibiorca wykonuje dziaalno gospodarcz, o ktrej mowa w art. 83 ust. 2, w jednostkach organizacyjnych pooonych na obszarze rnych powiatw, jest on obowizany uzyska wpis w odrbnych waciwych rejestrach na kad z tych jednostek. 3. Wpis do rejestru przedsibiorcw prowadzcych stacj kontroli pojazdw jest dokonywany na wniosek przedsibiorcy zawierajcy nastpujce dane: 1) firm przedsibiorcy; 2) numer w rejestrze przedsibiorcw albo ewidencji dziaalnoci gospodarczej oraz numer identyfikacji podatkowej (NIP), o ile przedsibiorca taki numer posiada; 3) adres zamieszkania albo siedziby przedsibiorcy; 4) adres stacji kontroli pojazdw przedsibiorcy; 5) zakres bada; 6) imiona i nazwiska zatrudnionych diagnostw wraz numerami ich uprawnie. 4. Wraz z wnioskiem przedsibiorca skada owiadczenie nastpujcej treci: Owiadczam, e: 1) dane zawarte we wniosku o wpis do rejestru przedsibiorcw prowadzcych stacj kontroli pojazdw s kompletne i zgodne z prawd;
04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 69/110

2) znane mi s i speniam warunki wykonywania dziaalnoci gospodarczej w zakresie prowadzenia stacji kontroli pojazdw, okrelone w ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym.. 5. Owiadczenie powinno rwnie zawiera: 1) firm przedsibiorcy oraz jego miejsce zamieszkania albo siedzib i adres; 2) oznaczenie miejsca i dat zoenia owiadczenia; 3) podpis osoby uprawnionej do reprezentowania przedsibiorcy, ze wskazaniem imienia i nazwiska oraz penionej funkcji. 6. W rejestrze przedsibiorcw prowadzcych stacj kontroli pojazdw umieszcza si dane przedsibiorcy, o ktrych mowa w ust. 3, z wyjtkiem adresu zamieszkania, jeeli jest on inny ni adres siedziby. 7. Starosta moe wyrazi zgod na umieszczanie nadanych cech identyfikacyjnych pojazdu przez stacj kontroli pojazdw. Art. 83b. 1. Nadzr nad stacjami kontroli pojazdw sprawuje starosta. 2. W ramach wykonywanego nadzoru starosta: 1) co najmniej raz w roku przeprowadza kontrol stacji kontroli pojazdw w zakresie: a) zgodnoci stacji z wymaganiami, o ktrych mowa w art. 83 ust. 3, b) prawidowoci wykonywania bada technicznych pojazdw, c) prawidowoci prowadzenia wymaganej dokumentacji; 2) wydaje zalecenia pokontrolne i wyznacza termin usunicia narusze warunkw wykonywania dziaalnoci gospodarczej w zakresie prowadzenia stacji kontroli pojazdw; 3) wydaje decyzj o zakazie prowadzenia przez przedsibiorc stacji kontroli pojazdw, skrelajc przedsibiorc z rejestru dziaalnoci regulowanej, jeeli przedsibiorca: a) zoy owiadczenie, o ktrym mowa w art. 83a ust. 4, niezgodne ze stanem faktycznym, b) nie usun narusze warunkw wykonywania dziaalnoci gospodarczej w zakresie prowadzenia stacji kontroli pojazdw w wyznaczonym przez starost terminie, c) raco naruszy warunki wykonywania dziaalnoci gospodarczej w zakresie prowadzenia stacji kontroli pojazdw. 3. Starosta moe powierzy, w drodze porozumienia, czynnoci kontrolne Dyrektorowi Transportowego Dozoru Technicznego. 4. W przypadku wykrelenia przedsibiorcy z rejestru przedsibiorcw prowadzcych stacj kontroli pojazdw, ponowny wpis do rejestru dziaalnoci regulowanej w tym zakresie moe nastpi jedynie na zasadach i w terminie okrelonym w art. 72 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie dziaalnoci gospodarczej. Art. 84. 1. Badanie techniczne pojazdw wykonuje zatrudniony w stacji kontroli pojazdw uprawniony diagnosta.
04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 70/110

2. Starosta wydaje uprawnienie do wykonywania bada technicznych, jeeli osoba ubiegajca si o jego wydanie posiada wymagane wyksztacenie techniczne i praktyk, odbya wymagane szkolenie oraz zdaa z wynikiem pozytywnym egzamin kwalifikacyjny. 2a. Egzamin, o ktrym mowa w ust. 2, przeprowadza za opat komisja powoana przez Dyrektora Transportowego Dozoru Technicznego. 3. Starosta cofa diagnocie uprawnienie do wykonywania bada technicznych, jeeli w wyniku przeprowadzonej kontroli, o ktrej mowa w art. 83 ust. 6, stwierdzono: 1) przeprowadzenie przez diagnost badania technicznego niezgodnie z okrelonym zakresem i sposobem wykonania; 2) wydanie przez diagnost zawiadczenia albo dokonanie wpisu do dowodu rejestracyjnego pojazdu niezgodnie ze stanem faktycznym lub przepisami. 4. W przypadku cofnicia diagnocie uprawnienia do wykonywania bada technicznych, ponowne uprawnienie nie moe by wydane wczeniej ni po upywie 5 lat od dnia, w ktrym decyzja o cofniciu staa si ostateczna. Art. 84a. 1. Minister waciwy do spraw transportu okreli, w drodze rozporzdzenia: 1) szczegowe wymagania w stosunku do stacji kontroli pojazdw przeprowadzajcych badania techniczne w okrelonym zakresie; 1a) wzr wniosku o wpis do rejestru przedsibiorcw prowadzcych stacj kontroli pojazdw oraz wzr zawiadczenia potwierdzajcego wpis przedsibiorcy do tego rejestru; 2) szczegowe wymagania w stosunku do diagnostw, program szkolenia diagnostw, zasady przeprowadzania egzaminu, o ktrym mowa w art. 84 ust. 2, i wysoko opaty za egzamin oraz wzory dokumentw zwizanych z uzyskaniem uprawnie do wykonywania bada technicznych; 3) wysoko opat za: a) wydanie powiadczenia, o ktrym mowa w art. 83 ust. 3 pkt 5, b) przeprowadzenie bada technicznych. 2. Wydajc rozporzdzenie, o ktrym mowa w ust. 1, minister waciwy do spraw transportu uwzgldni w szczeglnoci warunki techniczne pojazdw podlegajcych badaniu, konieczno zapewnienia odpowiednich kwalifikacji diagnostw wykonujcych badanie oraz koszty wykonywania bada. Art. 85. 1. Tramwaj i trolejbus podlegaj odrbnym badaniom technicznym. 2. Minister waciwy do spraw transportu okreli, w drodze rozporzdzenia, zakres, warunki, terminy i sposb przeprowadzania bada technicznych tramwajw i trolejbusw oraz jednostki wykonujce te badania, uwzgldniajc w szczeglnoci: 1) warunki techniczne pojazdw podlegajcych badaniu; 2) proces zuywania podstawowych czci i elementw wyposaenia tych pojazdw majcych bezporedni wpyw na bezpieczestwo ruchu; 3) odpowiednie wyposaenie jednostek wykonujcych te badania.
04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 71/110

Art. 86. 1. Do pojazdw Si Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Policji, Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego, Agencji Wywiadu i Stray Granicznej, ktrych dotycz warunki i tryb rejestracji okrelone w art. 73 ust. 3, a take do pojazdw Pastwowej Stray Poarnej, maj zastosowanie przepisy art. 83 ust. 1, z zastrzeeniem ust. 2. 2. Minister waciwy do spraw wewntrznych oraz Minister Obrony Narodowej, w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw transportu oraz po zasigniciu opinii Szefa Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego i Szefa Agencji Wywiadu, uwzgldniajc specyfik wynikajc z przeznaczenia pojazdw Si Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Policji i innych pojazdw uytkowanych w sposb szczeglny, okrel, w drodze rozporzdzenia: 1) jednostki organizacyjne sprawujce nadzr nad stacjami kontroli pojazdw oraz wydajce upowanienia do przeprowadzania bada technicznych, wzory dokumentw zwizanych z uzyskaniem upowanie do wykonywania bada oraz wzr upowanienia do ich przeprowadzania; 2) wymagania w stosunku do stacji kontroli pojazdw upowanionych do przeprowadzania bada technicznych pojazdw; 3) wzory dokumentw stosowanych przy badaniach technicznych pojazdw; 4) warunki i terminy przeprowadzania bada technicznych pojazdw specjalnych Si Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Policji i innych pojazdw uytkowanych w sposb szczeglny; 5) warunki przeprowadzania bada technicznych niektrych pojazdw w stacjach kontroli pojazdw; 6) jednostki organizacyjne prowadzce szkolenie diagnostw; 7) warunki wspdziaania jednostek organizacyjnych sprawujcych nadzr nad stacjami kontroli pojazdw ze starostami. Dzia IV Kierujcy Rozdzia 1 Uprawnienia do kierowania Art. 87. 1. Kierujcym moe by osoba, ktra osigna wymagany wiek i jest sprawna pod wzgldem fizycznym i psychicznym oraz spenia jeden z warunkw okrelonych w pkt 1-3: 1) posiada wymagane umiejtnoci do kierowania w sposb niezagraajcy bezpieczestwu ruchu drogowego i nienaraajcy kogokolwiek na szkod oraz wymagany dokument stwierdzajcy uprawnienie do kierowania pojazdem; 2) odbywa, w ramach szkolenia, nauk jazdy odpowiednio przystosowanym pojazdem pod nadzorem instruktora;

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 72/110

3) zdaje egzamin pastwowy odpowiednio przystosowanym pojazdem pod nadzorem egzaminatora. 2. Osoba niepenosprawna pod wzgldem fizycznym moe by kierujcym, jeeli w wyniku badania lekarskiego nie stwierdzono przeciwwskaza zdrowotnych do kierowania pojazdem. 3. Nie wymaga si uprawnienia do: 1) kierowania rowerem, motorowerem lub pojazdem zaprzgowym od osoby, ktra ukoczya 18 lat; 2) prowadzenia kolumny pieszych, jazdy wierzchem lub pdzenia zwierzt. Art. 88. 1. Dokumentem stwierdzajcym uprawnienie do kierowania pojazdem silnikowym jest prawo jazdy okrelonej kategorii. 2. Prawo jazdy uprawnia do kierowania: 1) kategorii A - motocyklem; 2) kategorii A1 - motocyklem o pojemnoci skokowej silnika nieprzekraczajcej 125 cm3 i mocy nieprzekraczajcej 11 kW; 3) kategorii B: a) pojazdem samochodowym o dopuszczalnej masie cakowitej nieprzekraczajcej 3,5 t, z wyjtkiem autobusu lub motocykla, b) pojazdem, o ktrym mowa w lit. a, z przyczep o dopuszczalnej masie cakowitej nieprzekraczajcej masy wasnej pojazdu cigncego, o ile czna dopuszczalna masa cakowita zespou tych pojazdw nie przekracza 3,5 t, c) cignikiem rolniczym lub pojazdem wolnobienym; 4) kategorii B1 - trjkoowym lub czterokoowym pojazdem samochodowym o masie wasnej nieprzekraczajcej 550 kg, z wyjtkiem motocykla; 5) kategorii C - pojazdem samochodowym o dopuszczalnej masie cakowitej przekraczajcej 3,5 t, z wyjtkiem autobusu, a take cignikiem rolniczym lub pojazdem wolnobienym; 6) kategorii C1 - pojazdem samochodowym o dopuszczalnej masie cakowitej przekraczajcej 3,5 t i nieprzekraczajcej 7,5 t, z wyjtkiem autobusu, a take cignikiem rolniczym lub pojazdem wolnobienym; 7) kategorii D - autobusem, cignikiem rolniczym lub pojazdem wolnobienym; 8) kategorii D1 - autobusem przeznaczonym konstrukcyjnie do przewozu nie wicej ni 17 osb cznie z kierowc, a take cignikiem rolniczym lub pojazdem wolnobienym; 9) kategorii T - cignikiem rolniczym z przyczep (przyczepami) lub pojazdem wolnobienym; 10) kategorii B+E, C+E lub D+E - pojazdem okrelonym odpowiednio w kategorii B, C lub D, cznie z przyczep; 11) kategorii C1+E - zespoem pojazdw o dopuszczalnej masie cakowitej nieprzekraczajcej 12 t, skadajcym si z pojazdu cigncego okrelonego w

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 73/110

kategorii C1 i przyczepy o dopuszczalnej masie cakowitej nieprzekraczajcej masy wasnej pojazdu cigncego; 12) kategorii D1+E - zespoem pojazdw o dopuszczalnej masie cakowitej nieprzekraczajcej 12 t, skadajcym si z pojazdu cigncego okrelonego w kategorii D1 i przyczepy o dopuszczalnej masie cakowitej nieprzekraczajcej masy wasnej pojazdu cigncego. 3. Prawo jazdy: 1) kategorii B i C+E lub B i D+E - uprawnia do kierowania zespoem pojazdw okrelonych w kategorii B+E; 2) kategorii C+E i D - uprawnia do kierowania zespoem pojazdw okrelonych w kategorii D+E; 3) kategorii A, B, B1, C, C1, D lub D1 - uprawnia do kierowania pojazdem w nich wymienionym z przyczep lekk; 4) kategorii B+E, C+E, C1+E, D+E lub D1+E - uprawnia do kierowania cigniust. 4 i 5 w art. 88 kiem rolniczym z przyczep (przyczepami). skrelone 6. onierz w czynnej subie wojskowej moe kierowa pojazdem specjalnym i art. 89 skrelony uywanym do celw specjalnych Si Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej: 1) na podwoziu koowym lub zespoem pojazdw specjalnych skadajcych si z pojazdu koowego i przyczepy specjalnej, jeeli ukoczy z wynikiem pozytywnym kurs z zasad eksploatacji i kierowania pojazdem specjalnym i uywanym do celw specjalnych w wojskowym orodku szkolenia kierowcw i posiada: a) prawo jazdy, ktre uprawnia do kierowania: - kategorii B - pojazdem o dopuszczalnej masie cakowitej nieprzekraczajcej 3,5 t oraz zespoem pojazdw skadajcych si z pojazdu specjalnego i uywanego do celw specjalnych o dopuszczalnej masie cakowitej nieprzekraczajcej masy wasnej pojazdu o ile czna dopuszczalna masa cakowita zespou tych pojazdw nie przekracza 3,5 t oraz pojazdem specjalnym wolnobienym, - kategorii C - pojazdem o dopuszczalnej masie cakowitej przekraczajcej 3,5 t, cznie z przyczep specjaln oraz uywan do celw specjalnych, o dopuszczalnej masie cakowitej nieprzekraczajcej 2,5 t, - kategorii C+E - zespoem pojazdw specjalnych oraz uywanych do celw specjalnych okrelonych odpowiednio w kategorii B lub C, cznie z przyczep specjaln oraz uywan do celw specjalnych, b) pozwolenie do kierowania: - kategorii B - pojazdem o dopuszczalnej masie cakowitej nieprzekraczajcej 3,5 t oraz zespoem pojazdw skadajcych si z pojazdu specjalnego i uywanego do celw specjalnych i przyczepy specjalnej oraz uywanej do celw specjalnych o dopuszczalnej masie cakowitej nieprzekraczajcej masy przyczepy specjalnej oraz uywanej do celw specjalnych o dopuszczalnej masie cakowitej nieprzekraczajcej masy wasnej pojazdu o ile czna dopuszczalna masa cakowita zespou tych pojazdw nie przekracza 3,5 t oraz pojazdem specjalnym wolnobienym,

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 74/110

- kategorii C - pojazdem o dopuszczalnej masie cakowitej przekraczajcej 3,5 t cznie z przyczep specjaln oraz uywan do celw specjalnych o dopuszczalnej masie cakowitej nieprzekraczajcej 2,5 t, - kategorii C+E - zespoem pojazdw specjalnych oraz uywanych do celw specjalnych okrelonych w kategorii C, cznie z przyczep specjaln, - kategorii D - autobusem specjalnym lub pojazdem specjalnym wolnobienym cznie z przyczep specjaln oraz uywan do celw specjalnych o dopuszczalnej masie cakowitej nieprzekraczajcej 2,5 t; 2) na podwoziu gsienicowym lub zespoem pojazdw specjalnych skadajcym si z pojazdu gsienicowego i przyczepy specjalnej oraz uywanej do celw specjalnych, jeeli ukoczy z wynikiem pozytywnym kurs z zasad eksploatacji i kierowania pojazdem specjalnym i uywanym do celw specjalnych w wojskowym orodku szkolenia kierowcw i posiada prawo jazdy kategorii B, C, C1, T lub pozwolenie do kierowania pojazdem kategorii B, C, C+E, D; 3) w razie koniecznoci ewakuacji zagroonego mienia jednostki wojskowej, pojazdem specjalnym i uywanym do celw specjalnych, na rozkaz dowdcy jednostki wojskowej, kady onierz, jeeli posiada prawo jazdy lub pozwolenie do kierowania pojazdem co najmniej kategorii B i umiejtno kierowania danym pojazdem. 7. Minister Obrony Narodowej, w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw transportu, uwzgldniajc konieczno posiadania szczeglnych kwalifikacji przez onierzy w czynnej subie wojskowej kierujcych pojazdami specjalnymi i uywanymi do celw specjalnych, okreli, w drodze rozporzdzenia, wzr i opis wiadectwa ukoczenia kursu z zasad eksploatacji i kierowania pojazdem specjalnym i uywanym do celw specjalnych w wojskowym orodku szkolenia kierowcw, uwzgldniajcego rodzaj ukoczonego kursu i rodzaj pojazdu. Art. 90. 1. Prawo jazdy otrzymuje osoba, jeeli: 1) osigna wymagany dla danej kategorii wiek; 2) uzyskaa orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskaza zdrowotnych do kierowania pojazdem i orzeczenie psychologiczne o braku przeciwwskaza psychologicznych do kierowania pojazdem, o ile jest ono wymagane; 3) odbya wymagane dla danej kategorii szkolenie; 4) zdaa z wynikiem pozytywnym egzamin pastwowy wymagany dla danej kategorii. pkt 2 w ust. 2 w art. 2. Wymagany dla danej kategorii wiek wynosi: 1) 16 lat - dla kategorii A1, B1 lub T; 3) 18 lat - dla kategorii A, B, B+E, C, C+E, C1 lub C1+E;
90 skrelony

4) 21 lat - dla kategorii D, D+E, D1 lub D1+E, z zastrzeeniem ust. 4. 3. Osoba, ktra nie ukoczya 18 lat, moe uzyska prawo jazdy kategorii A1, B1 lub T za pisemn zgod rodzicw lub opiekunw.

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 75/110

4. Wymagany wiek do uzyskania prawa jazdy kategorii D lub D1 przez onierza zasadniczej suby wojskowej posiadajcego prawo jazdy kategorii B wynosi 19 lat. 5. Dodatkowym warunkiem uzyskania prawa jazdy: 1) dla kategorii C, C1, D lub D1 - jest spenienie wymaga, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 3 i 4, okrelonych dla prawa jazdy kategorii B; 2) dla kategorii B+E, C+E, C1+E, D+E lub D1+E - jest spenienie wymaga, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 3 i 4, okrelonych odpowiednio dla praw jazdy kategorii B, C, C1, D lub D1. Art. 91. Prawo jazdy nie moe by wydane osobie: 1) u ktrej w wyniku badania lekarskiego stwierdzono aktywn form uzalenienia od alkoholu lub rodka dziaajcego podobnie do alkoholu; 2) w stosunku do ktrej orzeczony zosta - prawomocnym wyrokiem sdu, orzeczeniem kolegium do spraw wykrocze lub orzeczeniem innego orga- ad. pkt 2 w art. 91 obecnie: waciwych nu uprawnionego do orzekania w sprawach o wykroczenia w trybie dyscy- sdw plinarnym - zakaz prowadzenia pojazdw mechanicznych - w okresie obowizywania tego zakazu. Art. 92. Prawo jazdy moe zawiera ograniczenie wynikajce ze stanu zdrowia kierowcy lub moliwoci prowadzenia okrelonego pojazdu. Art. 93. 1. Prawo jazdy, z wyjtkiem prawa jazdy kategorii T, uprawnia do kierowania okrelonym w nim pojazdem w ruchu midzynarodowym, chyba e wadze danego pastwa wymagaj, aby kierowca posiada midzynarodowe prawo jazdy. 2. Midzynarodowe prawo jazdy jest wydawane za opat przez kadego starost. Midzynarodowe prawo jazdy jest wydawane na podstawie krajowego prawa jazdy na okres 3 lat. Okres jego wanoci nie moe jednak przekracza terminu wanoci krajowego prawa jazdy. Art. 94. 1. Osoba posiadajca krajowe prawo jazdy wydane za granic, okrelone w konwencjach o ruchu drogowym, moe kierowa odpowiednim pojazdem silnikowym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie 6 miesicy od daty rozpoczcia staego lub czasowego pobytu. 2. Osoba posiadajca krajowe prawo jazdy wydane za granic moe otrzyma prawo jazdy odpowiedniej kategorii po oddaniu zagranicznego dokumentu organowi wydajcemu prawo jazdy, z zastrzeeniem ust. 4. Jeeli prawo jazdy wydane za granic nie jest okrelone w konwencjach o ruchu drogowym, dodatkowym warunkiem otrzymania polskiego prawa jazdy jest zdanie czci teoretycznej egzaminu pastwowego i przedstawienie uwierzytelnionego tumaczenia zagranicznego dokumentu.

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 76/110

3. Jeeli prawo jazdy wydane za granic zawiera ograniczenie terminu wanoci, ograniczenie ze wzgldu na stan zdrowia lub inne, naley to ograniczenie uwzgldni w wydanym prawie jazdy. 4. Minister waciwy do spraw transportu moe okreli, w drodze rozporzdzenia, w stosunku do obywateli niektrych pastw, ze wzgldu na zasad wzajemnoci, warunki wydawania praw jazdy odmienne ni te, ktre przewiduje ust. 2. Art. 95. 1. Dokumentem stwierdzajcym uprawnienie do kierowania tramwajem jest pozwolenie. 2. Pozwolenie moe uzyska osoba, jeeli: 1) ukoczya 20 lat, 2) przedstawia orzeczenia: lekarskie oraz psychologiczne o braku przeciwwskaza zdrowotnych i psychologicznych do kierowania tramwajem, 3) odbya wymagane szkolenie i zdaa egzamin pastwowy z wynikiem pozytywnym. 2a. Pozwolenie jest wydawane na okres wynikajcy z terminw bada, o ktrych mowa w art. 122 ust. 2. 3. Przepis art. 91 stosuje si odpowiednio do osoby ubiegajcej si o pozwolenie. Art. 95a. 1. Kierujcym pojazdem uprzywilejowanym moe by osoba, z zastrzeeniem ust. 2 i 3, ktra: 1) ukoczya 21 lat, 2) posiada zawiadczenie wydane przez pracodawc, potwierdzajce jej zatrudnienie oraz spenienie wymaga w zakresie bada lekarskich, o ktrych mowa w art. 122 ust. 2, i psychologicznych, o ktrych mowa w art. 124 ust. 2. 2. Kierujcym pojazdem uprzywilejowanym Si Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej moe by osoba, ktra posiada zawiadczenie wydane przez dowdc jednostki wojskowej, potwierdzajce spenienie wymaga w zakresie bada lekarskich, o ktrych mowa w art. 122 ust. 2, oraz psychologicznych, o ktrych mowa w art. 124 ust. 2. 3. Kierujcym pojazdem uprzywilejowanym Policji moe by osoba, ktra posiada zawiadczenie wydane przez odpowiedni organ Policji, potwierdzajce spenienie wymaga w zakresie bada lekarskich, o ktrych mowa w art. 122 ust. 2, oraz psychologicznych, o ktrych mowa w art. 124 ust. 2. Art. 96. 1. Dokumentem stwierdzajcym uprawnienie do kierowania przez osob, ktra nie ukoczya 18 lat: 1) rowerem - jest karta rowerowa, motorowerowa lub prawo jazdy; 2) motorowerem - jest karta motorowerowa lub prawo jazdy; 3) pojazdem zaprzgowym - jest prawo jazdy, karta motorowerowa lub rowerowa, jeeli osoba uprawniona ukoczya 15 lat.
04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 77/110

2. Kart rowerow lub motorowerow moe uzyska osoba, ktra wykazaa si niezbdnymi kwalifikacjami i osigna wymagany wiek: 10 lat w przypadku karty rowerowej i 13 lat w przypadku karty motorowerowej. 3. Kierowa rowerem wieloosobowym oraz przewozi na rowerze inn osob moe osoba, ktra ukoczya 17 lat, a kierowa po jezdni wzkiem inwalidzkim poruszanym si mini kierujcego - osoba, ktra ukoczya 13 lat. Art. 97. 1. Dokument stwierdzajcy uprawnienie do kierowania pojazdem wydaje, za opat oraz po uiszczeniu opaty ewidencyjnej, starosta waciwy ze wzgldu na miejsce zamieszkania osoby ubiegajcej si, a w uzasadnionych przypadkach - waciwy ze wzgldu na miejsce czasowego pobytu, z zastrzeeniem ust. 2. 2. Kart rowerow wydaje nieodpatnie dyrektor szkoy podstawowej, gimnazjum, szkoy ponadgimnazjalnej oraz szkoy ponadpodstawowej. 2a. Kart motorowerow wydaje nieodpatnie dyrektor gimnazjum, szkoy ponadgimnazjalnej lub szkoy ponadpodstawowej. 3. Szefom i cudzoziemskiemu personelowi przedstawicielstw dyplomatycznych, urzdw konsularnych i misji specjalnych pastw obcych oraz organizacji midzynarodowych, korzystajcych z przywilejw i immunitetw dyplomatycznych lub konsularnych na mocy ustaw, umw bd powszechnie uznanych zwyczajw midzynarodowych lub na zasadzie wzajemnoci, oraz innym osobom korzystajcym z tych przywilejw i immunitetw uprawnienie do kierowania pojazdem wydaje, za opat, wojewoda mazowiecki, na wniosek ministra waciwego do spraw zagranicznych. 3a. onierzom zasadniczej suby wojskowej dokument stwierdzajcy uprawnienie do kierowania pojazdem wydaje na czas nie duszy ni jeden rok dowdca jednostki wojskowej. 3b. Po zakoczeniu zasadniczej suby wojskowej wydany przez dowdc jednostki dokument stwierdzajcy uprawnienie do kierowania pojazdem podlega wymianie na dokument, o ktrym mowa w ust. 1. 4. Kierujcy moe posiada tylko jedno wane krajowe prawo jazdy lub pozwolenie do kierowania tramwajem. Art. 98. 1. Osoba posiadajca uprawnienie do kierowania pojazdem jest obowizana niezwocznie zawiadomi starost o utracie prawa jazdy, pozwolenia do kierowania tramwajem; o zniszczeniu tych dokumentw w stopniu powodujcym ich nieczytelno, a take zmianie stanu faktycznego wymagajcego zmiany danych w nich zawartych. 2. W sytuacji, o ktrej mowa w ust. 1, starosta, na wniosek osoby uprawnionej, wydaje za opat wtrnik dokumentu pod warunkiem: 1) zoenia, pod rygorem odpowiedzialnoci karnej za faszywe zeznania, owiadczenia o utracie dokumentu; 2) zwrotu zniszczonego dokumentu albo 3) zwrotu dokumentu wymagajcego zmiany danych. 3. W razie odzyskania utraconego dokumentu, o ktrym mowa w ust. 1, dokument ten naley zwrci do starosty.
04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 78/110

4. W razie utraty lub zniszczenia karty rowerowej lub motorowerowej wtrniki tych dokumentw wydaje organ, ktry je wyda. 5. W stosunku do osb, o ktrych mowa w art. 97 ust. 3, organem waciwym w sprawach okrelonych w ust. 1-2a jest wojewoda mazowiecki. Art. 99. Zadania i kompetencje okrelone w art. 89 ust. 2 i 3, art. 93 ust. 2 i art. 97 ust. 1 nie mog by powierzone w drodze porozumienia gminie. Przepis ten nie dotyczy powiatu warszawskiego. Art. 99a. Minister waciwy do spraw transportu dokona wyboru producenta blankietw praw jazdy i pozwole do kierowania tramwajem w trybie okrelonym przepisami o zamwieniach publicznych. Art. 100. 1. Minister waciwy do spraw transportu w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw wewntrznych, uwzgldniajc konieczno prawidowego zabezpieczenia praw jazdy przed podrobieniem, przerobieniem lub kradzie, okreli, w drodze rozporzdzenia: 1) wzory dokumentw stwierdzajcych uprawnienia do kierowania pojazdami oraz ich opis; 2) szczegowe czynnoci organw w sprawach zwizanych z wydawaniem dokumentw, cofaniem i przywracaniem uprawnie do kierowania oraz wzory dokumentw stosowanych w tych sprawach. 2. Minister Obrony Narodowej, kierujc si koniecznoci zapewnienia zgodnoci tego dokumentu z obowizujcym podziaem uprawnie oraz majc na uwadze skrcenie okresu niezbdnego do uzyskania prawa jazdy, okreli, w drodze rozporzdzenia, wzr i opis dokumentu stwierdzajcego uprawnienie do kierowania pojazdem przez onierza zasadniczej suby wojskowej.

Rozdzia 1a Centralna ewidencja kierowcw

wym. art. 89 ust. 2 i 3 w art. 99 skrelone obecnie:

Art. 100a. m.st.Warszawy 1. Tworzy si centraln ewidencj kierowcw, zwan dalej ewidencj. 2. W ewidencji gromadzi si dane o osobach posiadajcych lub ktrym cofnito uprawnienia do kierowania pojazdami silnikowymi lub tramwajami, zwane dalej uprawnieniami. 3. W ewidencji gromadzi si take dane o osobach nieposiadajcych uprawnie, w stosunku do ktrych orzeczono rodek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdw. 4. Ewidencj prowadzi minister waciwy do spraw administracji publicznej w systemie teleinformatycznym. W rozumieniu niniejszej ustawy minister ten jest administratorem danych zgromadzonych w ewidencji.
04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 79/110

Art. 100b. 1. W ewidencji gromadzi si dane o osobach ni objtych: 1) imi i nazwisko; 1a) dat i miejsce urodzenia; 2) numer ewidencyjny Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludnoci (PESEL); 3) adres zamieszkania; 4) rodzaj oraz zakres uzyskanego uprawnienia; 5) dat uzyskania pierwszego uprawnienia, a w przypadku jego cofnicia - take dat ponownego uzyskania uprawnienia; 6) dat wanoci uprawnienia; 7) numer dokumentu stwierdzajcego uprawnienie; 8) ograniczenia dotyczce uprawnienia; 9) nazw organu, ktry wyda dokument stwierdzajcy uprawnienie; 10) dotyczce: a) zatrzymania dokumentu stwierdzajcego uprawnienie oraz jego zwrcenia, b) cofnicia uprawnienia oraz jego przywrcenia, c) utraty dokumentu stwierdzajcego uprawnienie oraz jego odnalezienia, d) zastosowania rodka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdw; 11) zakres i numer zawiadczenia ADR, o ktrym mowa w przepisach o przewozie drogowym towarw niebezpiecznych, a take okres, na jaki zostao ono wydane. 2. Dane, o ktrych mowa w ust. 1, przekazuj do ewidencji: 1) wymienione w pkt 1-9 - organ waciwy w sprawach wydawania dokumentw stwierdzajcych uprawnienia do kierowania pojazdami, niezwocznie po wydaniu dokumentu stwierdzajcego uprawnienie; 2) wymienione w pkt 10: a) w lit. a - odpowiednio do swoich kompetencji: waciwa jednostka organizacyjna Policji, Inspekcji Transportu Drogowego lub andarmerii Wojskowej, organ waciwy w sprawach wydawania dokumentw stwierdzajcych uprawnienia do kierowania pojazdami, prokurator, sd, kolegium do spraw wykrocze lub inny organ uprawniony do orzekania w sprawach o wykroczenia w trybie dyscyplinarnym, niezwocznie po dokonaniu tych czynnoci, b) w lit. b - organ waciwy w sprawach wydawania dokumentw stwierdzajcych uprawnienia do kierowania pojazdami, niezwocznie po podjciu decyzji o dokonaniu tych czynnoci, c) w lit. c - organ waciwy w sprawach wydawania dokumentw stwierdzajcych uprawnienia do kierowania pojazdami, niezwocznie po uzyskaniu informacji o wystpieniu tych zdarze, d) w lit. d - sd, kolegium do spraw wykrocze lub inny organ uprawniony do orzekania w sprawach o wykroczenia w trybie dyscyplinarnym, niezwocznie po uprawomocnieniu si orzeczenia;
04-09-09

ad. lit. a) i d) pkt 2 w ust. 2 w art. 100b obecnie: waciwych sdw

Kancelaria Sejmu

s. 80/110

3) wymienione w pkt 11 - podmiot prowadzcy kursy doksztacajce dla kierowcw przewocych towary niebezpieczne, o ktrych mowa w przepisach o przewozie drogowym towarw niebezpiecznych. 3. Dane, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 10 lit. d, zgromadzone w ewidencji, podlegaj usuniciu z tej ewidencji, jeeli skazanie, na podstawie ktrego orzeczono rodek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdw, ulego zatarciu. Informacje o zatarciu przekazuje do ewidencji Biuro Informacyjne Krajowego Rejestru Karnego. 4. Administrator danych przetwarzajcy dane osobowe na potrzeby ewidencji jest zwolniony z obowizku informacyjnego okrelonego w art. 25 ust. 1 ustawy, o ktrej mowa w art. 80b ust. 4.

Art. 100c. 1. Dane zgromadzone w ewidencji udostpnia si, o ile s one niezbdne do realizacji ich ustawowych zada, nastpujcym podmiotom: 1) Policji; 1a) Inspekcji Transportu Drogowego; 2) andarmerii Wojskowej; 3) Stray Granicznej; 4) Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego oraz Agencji Wywiadu; 5) Wojskowym Subom Informacyjnym; 6) sdom; 7) prokuraturze; 8) starostom; 8a) straom gminnym (miejskim); 9) Szefowi Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych; 10) organom kontroli skarbowej, organom celnym, wywiadowi skarbowemu i komrkom, o ktrych mowa w art. 11g ustawy z dnia 28 wrzenia 1991 r. o kontroli skarbowej (Dz.U. z 1999 r. Nr 54, poz. 572 i Nr 83, poz. 931, z 2000 r. Nr 70, poz. 816, Nr 104, poz. 1103 i Nr 116, poz. 1216, z 2001 r. Nr 14, poz. 143, Nr 81, poz. 877 i Nr 110, poz. 1189, z 2002 r. Nr 41, poz. 365, Nr 74, poz. 676, Nr 89, poz. 804, Nr 141, poz. 1178, Nr 153, poz. 1271, Nr 169, poz. 1387 i Nr 216, poz. 1824 oraz z 2003 r. Nr 84, poz. 774 i Nr 137, poz. 1302); 11) wojskowym komendantom uzupenie. 2. Dane zgromadzone w ewidencji udostpnia si take na wniosek osoby, ktrej one dotycz. 3. Minister waciwy do spraw administracji publicznej moe udostpni, w formie zawiadczenia, dane zgromadzone w ewidencji innym podmiotom ni wymienione w ust. 1 i 2, w tym osobom fizycznym, osobom prawnym lub jednostkom organizacyjnym nieposiadajcym osobowoci prawnej, jeeli wyka swj uzasadniony interes. 4. Dane zgromadzone w ewidencji udostpnia si, z zastrzeeniem ust. 5, na pisemny, umotywowany wniosek zainteresowanego podmiotu. 5. Minister waciwy do spraw administracji publicznej moe wyrazi zgod, w drodze decyzji, na udostpnienie danych zgromadzonych w ewidencji podmio04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 81/110

tom, o ktrych mowa w ust. 1, albo ich jednostkom organizacyjnym, za pomoc urzdze teletransmisji danych, bez koniecznoci skadania pisemnego wniosku, jeeli speniaj cznie nastpujce warunki: 1) posiadaj urzdzenia umoliwiajce odnotowanie w systemie, kto, kiedy, w jakim celu oraz jakie dane uzyska; 2) posiadaj zabezpieczenia techniczne i organizacyjne uniemoliwiajce wykorzystanie danych niezgodnie z celem ich uzyskania; 3) jest to uzasadnione specyfik lub zakresem wykonywanych zada albo prowadzonej dziaalnoci.

Art. 100d. 1. Udostpnienie danych zgromadzonych w ewidencji nastpuje: 1) dla podmiotw, o ktrych mowa w art. 100c ust. 1 i 2 - nieodpatnie; 2) dla podmiotw, o ktrych mowa w art. 100c ust. 3 - odpatnie. 2. Opaty pobrane za udostpnianie danych z ewidencji stanowi przychd rodka specjalnego bdcego w dyspozycji ministra waciwego do spraw administracji publicznej, o ktrym mowa w art. 80d ust. 2 i 3, i s przeznaczone na finansowanie wydatkw zwizanych z utworzeniem, rozwojem i funkcjonowaniem centralnej ewidencji pojazdw i centralnej ewidencji kierowcw. Art. 100e. 1. Minister waciwy do spraw administracji publicznej, w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw wewntrznych, transportu oraz finansw publicznych, okreli, w drodze rozporzdzenia: 1) sposb prowadzenia ewidencji; 2) warunki i sposb wspdziaania podmiotw, ktre przekazuj dane do ewidencji; 3) rodzaj danych zgromadzonych w ewidencji, ktre mog by udostpnione poszczeglnym podmiotom, o ktrych mowa w art. 100c ust. 1-3; 4) wysoko opat za udostpnienie danych zgromadzonych w ewidencji oraz warunki i sposb ich wnoszenia. 2. W rozporzdzeniu naley uwzgldni w szczeglnoci: 1) organizacj systemu teleinformatycznego, w ktrym prowadzona jest ewidencja; 2) nieprzekraczalne terminy przekazywania danych do ewidencji oraz sposb ich przekazywania; 3) zakres danych udostpnianych poszczeglnym podmiotom; 4) zrnicowan wysoko opat w zalenoci od zakresu udostpnianych danych.

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 82/110

Rozdzia 2 Szkolenie i egzaminowanie Art. 101. Osoba ubiegajca si o uprawnienie do kierowania pojazdem silnikowym albo tramwajem moe rozpocz szkolenie najwczeniej 3 miesice przed osigniciem wieku wymaganego do uzyskania prawa jazdy albo pozwolenia, a jeeli osob t jest ucze szkoy, ktrej program nauczania obejmuje szkolenie osb ubiegajcych si o prawo jazdy, okres ten wynosi 12 miesicy. Art. 102. 1. Szkolenie osoby ubiegajcej si o wydanie uprawnienia do kierowania pojazdem silnikowym albo tramwajem jest prowadzone: 1) w formie kursu - w orodku szkolenia kierowcw; 2) w formie zaj szkolnych dla uczniw - przez szko, w ktrej programie nauczania jest przewidziane uzyskanie umiejtnoci kierowania pojazdem silnikowym. 2. Orodek szkolenia kierowcw moe by prowadzony przez: 1) przedsibiorc; 2) jednostk wojskow - w zakresie szkolenia onierzy na potrzeby Si Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej; 3) jednostk resortu spraw wewntrznych - w zakresie szkolenia osb na potrzeby resortu. Art. 103. 1. Dziaalno gospodarcza w zakresie prowadzenia orodka szkolenia kierowcw jest dziaalnoci regulowan w rozumieniu przepisw ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie dziaalnoci gospodarczej i wymaga uzyskania wpisu do rejestru przedsibiorcw prowadzcych orodek szkolenia kierowcw. 2. Orodek szkolenia kierowcw moe prowadzi przedsibiorca: 1) ktry posiada siedzib lub miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; 2) w stosunku do ktrego nie zostaa otwarta likwidacja lub nie ogoszono upadoci; 3) ktry nie by prawomocnie skazany za przestpstwo popenione w celu osignicia korzyci majtkowej lub przestpstwo przeciwko dokumentom dotyczy osoby fizycznej lub czonkw organw osoby prawnej; 4) ktry posiada warunki lokalowe, wyposaenie dydaktyczne, plac do wykonywania manewrw oraz co najmniej jeden pojazd przystosowany do nauki jazdy; 5) ktry gwarantuje przeprowadzenie szkolenia zgodnie z jego szczegowymi warunkami; 6) ktry zatrudnia co najmniej jednego instruktora lub sam jest instruktorem.

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 83/110

3. Organem waciwym do prowadzenia rejestru przedsibiorcw prowadzcych orodek szkolenia kierowcw jest starosta waciwy ze wzgldu miejsce wykonywania dziaalnoci objtej wpisem. 4. W przypadku gdy przedsibiorca wykonuje dziaalno gospodarcz, o ktrej mowa w ust. 1, w jednostkach organizacyjnych pooonych na obszarze rnych powiatw jest obowizany uzyska wpis w odrbnych waciwych rejestrach na kad z tych jednostek. 5. Wpis do rejestru przedsibiorcw prowadzcych orodek szkolenia kierowcw jest dokonywany na wniosek przedsibiorcy zawierajcy nastpujce dane: 1) firm przedsibiorcy; 2) numer w rejestrze przedsibiorcw albo ewidencji dziaalnoci gospodarczej oraz numer identyfikacji podatkowej (NIP), o ile przedsibiorca taki numer posiada; 3) adres zamieszkania lub siedziby przedsibiorcy; 4) adres orodka szkolenia kierowcw; 5) zakres prowadzonego szkolenia; 6) imiona i nazwiska instruktorw wraz z numerami ich uprawnie. 6. Wraz z wnioskiem przedsibiorca skada owiadczenie nastpujcej treci: Owiadczam, e: 1) dane zawarte we wniosku o wpis do rejestru przedsibiorcw prowadzcych orodek szkolenia kierowcw s kompletne i zgodne z prawd; 2) znane mi s i speniam warunki wykonywania dziaalnoci gospodarczej w zakresie prowadzenia orodka szkolenia kierowcw, okrelone w ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym.. 7. Owiadczenie powinno rwnie zawiera: 1) firm przedsibiorcy oraz jego siedzib i adres albo adres zamieszkania; 2) oznaczenie miejsca i dat zoenia owiadczenia; 3) podpis osoby uprawnionej do reprezentowania przedsibiorcy, ze wskazaniem imienia i nazwiska oraz penionej funkcji. art. 103a uchylony 8. W rejestrze przedsibiorcw prowadzcych orodek szkolenia kierowcw umieszcza si dane, o ktrych mowa w ust. 5, z wyjtkiem adresu zamieszkania, jeeli jest on inny ni adres siedziby. 9. Jednostka wojskowa lub jednostka resortu spraw wewntrznych mog prowadzi szkolenie w zakresie wskazanym odpowiednio w art. 102 ust. 2 pkt 2 i 3, po spenieniu wymaga, o ktrych mowa w ust. 2 pkt 4. 10. Szkoa moe prowadzi szkolenie, o ktrym mowa w art. 102 ust. 1 pkt 2, po spenieniu wymaga, o ktrych mowa w ust. 2 pkt 4. Art. 104. 1. Starosta wydaje decyzj o zakazie prowadzenia przez przedsibiorc orodka szkolenia kierowcw, skrelajc przedsibiorc z rejestru dziaalnoci regulowanej, jeeli przedsibiorca: 1) zoy owiadczenie, o ktrym mowa w art. 103 ust. 6, niezgodne ze stanem faktycznym;

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 84/110

2) nie usun narusze warunkw wykonywania dziaalnoci gospodarczej w zakresie prowadzenia orodka szkolenia kierowcw w wyznaczonym przez starost terminie; 3) raco naruszy warunki wykonywania dziaalnoci gospodarczej w zakresie prowadzenia orodka szkolenia kierowcw. 2. Racym naruszeniem warunkw wykonywania dziaalnoci gospodarczej w zakresie prowadzenia orodka szkolenia kierowcw jest: 1) szkolenie niezgodnie z obowizujcym programem szkolenia; 2) wydanie niezgodnie ze stanem faktycznym zawiadczenia o ukoczeniu szkolenia. 3. W przypadku wykrelenia przedsibiorcy z rejestru przedsibiorcw prowadzcych orodki szkolenia kierowcw, ponowny wpis do rejestru dziaalnoci regulowanej w tym zakresie moe nastpi wycznie na zasadach okrelonych w art. 72 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie dziaalnoci gospodarczej. Art. 105. 1. Szkolenie osoby ubiegajcej si o uprawnienie do kierowania pojazdem silnikowym albo tramwajem jest prowadzone przez instruktora, z zastrzeeniem ust. 3. 2. Instruktorem jest osoba, ktra: 1) ma co najmniej wyksztacenie rednie; ad. pkt 6 ust. 2 art. 2) posiada, przez okres co najmniej 3 lat, uprawnienie do kierowania pojazda- 105 obecnie: wacimi rodzaju objtego szkoleniem; wych sdw 3) przedstawia orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskaza zdrowotnych do kierowania pojazdem oraz orzeczenie psychologiczne o braku przeciwwskaza psychologicznych do kierowania pojazdem; 4) ukoczya kurs kwalifikacyjny; 5) zdaa egzamin przed komisj powoan przez wojewod; 6) nie bya karana wyrokiem sdu lub orzeczeniem kolegium do spraw wykrocze za przestpstwo lub wykroczenie przeciwko bezpieczestwu w ruchu drogowym; 7) zostaa wpisana do ewidencji instruktorw. 3. Szkolenie w zakresie udzielania pomocy przedlekarskiej jest prowadzone przez osob, ktra spenia co najmniej jeden z warunkw okrelonych w pkt 1-3: 1) wykonuje zawd lekarza lub pielgniarki; 2) posiada kwalifikacje instruktora Polskiego Czerwonego Krzya; 3) posiada kwalifikacje ratownika medycznego. Art. 106. 1. Starosta dokonuje wpisu osoby do ewidencji instruktorw, jeeli spenia ona warunki okrelone w art. 105 ust. 2 pkt 1-6, i wydaje jej legitymacj instruktora na okres wynikajcy z terminw bada, o ktrych mowa w art. 122 ust. 2. 2. Instruktor podlega kontrolnym badaniom lekarskim i badaniom psychologicznym, o ktrych mowa w art. 122 ust. 2 i art. 124 ust. 2. 3. Instruktor jest obowizany posiada w czasie szkolenia legitymacj instruktora i okazywa j na danie.
04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 85/110

Art. 107. 1. Starosta skrela instruktora z ewidencji, jeeli instruktor: 1) nie spenia warunkw okrelonych w art. 105 ust. 2 pkt 1-6; 2) nie przedstawi orzeczenia lekarskiego o braku przeciwwskaza zdrowotnych do kierowania pojazdem lub orzeczenia psychologicznego o braku przeciwwskaza psychologicznych do kierowania pojazdem; 3) nie zda egzaminu, o ktrym mowa w art. 108 ust. 2 pkt 2, w wyznaczonym terminie; 4) dopuci si racego naruszenia przepisw w zakresie szkolenia. 2. W przypadku skrelenia instruktora z ewidencji z przyczyny okrelonej w ust. 1 pkt 4, ponowny wpis do ewidencji nie moe by dokonany wczeniej ni po upywie 2 lat od dnia, w ktrym decyzja o skreleniu staa si ostateczna. Art. 108. 1. Nadzr nad szkoleniem sprawuj: 1) starosta - w zakresie szkolenia prowadzonego przez przedsibiorc; 2) odpowiedni organ podlegy Ministrowi Obrony Narodowej waciwy w sprawach transportu i ruchu wojsk - w zakresie szkolenia prowadzonego przez jednostk wojskow; 3) odpowiedni organ resortu spraw wewntrznych - w zakresie szkolenia prowadzonego przez jednostk tego resortu; 4) organ waciwy do wykonywania nadzoru pedagogicznego - w zakresie szkolenia prowadzonego przez szko. 2. Organ sprawujcy nadzr moe w szczeglnoci: 1) kontrolowa dokumentacj i dziaalno zwizan ze szkoleniem; 2) wyznaczy termin usunicia narusze warunkw wykonywania dziaalnoci. 3. W przypadku uzasadnionych wtpliwoci co do wiedzy i umiejtnoci instruktora, starosta moe skierowa go na egzamin, o ktrym mowa w art. 105 ust. 2 pkt 5: 1) z urzdu; 2) na wniosek organu sprawujcego nadzr, o ktrym mowa w ust. 1 pkt 2-4. Art. 109. 1. Egzamin pastwowy sprawdzajcy kwalifikacje osoby ubiegajcej si o uprawnienie do kierowania pojazdem oraz osoby, o ktrej mowa w art. 114, przeprowadza egzaminator zatrudniony przez dyrektora wojewdzkiego orodka ruchu drogowego: 1) na podstawie umowy o prac - w zakresie wszystkich kategorii prawa jazdy; 2) na podstawie umowy zlecenia - w zakresie pozwolenia do kierowania tramwajem. 2. Egzamin pastwowy jest organizowany w: 1) wojewdzkim orodku ruchu drogowego - w zakresie wszystkich kategorii prawa jazdy;
04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 86/110

2) przedsibiorstwie komunikacji publicznej, upowanionym przez starost - w zakresie pozwolenia do kierowania tramwajem. 3. Egzamin pastwowy w zakresie wszystkich kategorii prawa jazdy jest przeprowadzany w miecie wojewdzkim lub w zalenoci od potrzeb w miecie na prawach powiatu, albo w miecie, w ktrym do dnia 31 grudnia 1998 r. funkcjonowa wojewdzki orodek ruchu drogowego. 4. Sprawdzenia kwalifikacji osoby ubiegajcej si o kart rowerow lub motorowerow dokonuj: 1) nauczyciel wychowania komunikacyjnego uprawniony przez dyrektora szkoy; 2) policjant posiadajcy specjalistyczne przeszkolenie z zakresu ruchu drogowego; 3) egzaminator. Art. 110. pkt 1 w ust. 1 w art. 1. Egzaminatorem moe by osoba, ktra: 110 uchylony 2) posiada wyksztacenie wysze; 3) posiada prawo jazdy kategorii B przez okres co najmniej 6 lat oraz uprawnienie do kierowania pojazdami rodzaju objtego egzaminowaniem przez okres co najmniej 1 roku; 4) przedstawia orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskaza zdrowotnych do kierowania pojazdem oraz orzeczenie psychologiczne o braku przeciwwskaza psychologicznych do kierowania pojazdem; ad. pkt 5 ust. 1 art. 5) nie bya karana wyrokiem sdu lub orzeczeniem kolegium do spraw wykro- 110 obecnie: waciwych sdw cze za przestpstwo lub wykroczenie przeciwko bezpieczestwu w ruchu drogowym; 6) ukoczya kurs kwalifikacyjny w wojewdzkim orodku ruchu drogowego; 7) uczestniczya w 7 egzaminach pastwowych w charakterze obserwatora oraz przeprowadzia co najmniej 3 takie egzaminy pod kierunkiem egzaminatora wyznaczonego przez dyrektora wojewdzkiego orodka ruchu drogowego i uzyskaa pozytywn opini; 8) zdaa egzamin przed komisj weryfikacyjn powoan przez: a) ministra waciwego do spraw transportu - w zakresie sprawdzania kwalifikacji na wszystkie kategorie prawa jazdy, z wyjtkiem kategorii T, b) starost - w zakresie sprawdzania kwalifikacji na prawo jazdy kategorii T lub pozwolenie do kierowania tramwajem; 9) daje rkojmi naleytego wykonywania swoich obowizkw; 10) zostaa wpisana do ewidencji egzaminatorw prowadzonej przez wojewod. 2. Wymaga, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 2, 6 i 7, nie stosuje si do egzaminatora osoby ubiegajcej si o prawo jazdy kategorii T lub o pozwolenie do kierowania tramwajem. Art. 110a. 1. Egzaminator zobowizany jest do:

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 87/110

1) rzetelnego i bezstronnego wykonywania powierzonych zada; 2) rozwijania wiedzy zawodowej i podnoszenia kwalifikacji; 3) godnego zachowania w czasie wykonywania obowizkw. 2. Egzaminator zatrudniony w wojewdzkim orodku ruchu drogowego nie moe jednoczenie prowadzi szkole dla kandydatw na kierowcw, szkoy nauki jazdy ani by jej wacicielem lub wspwacicielem. 3. Egzaminator w czasie wykonywania obowizkw zawodowych podlega ochronie przysugujcej funkcjonariuszowi publicznemu. Art. 111. Wojewoda dokonuje wpisu osoby do ewidencji egzaminatorw, jeeli spenia ona warunki okrelone w art. 110 ust. 1 pkt 2-9. Dyrektor wojewdzkiego orodka ruchu drogowego wydaje na okres wynikajcy z terminw bada, o ktrych mowa w art. 122 ust. 2 i art. 124 ust. 2, legitymacj egzaminatora osobie, o ktrej mowa w ust. 1, zatrudnionej w wojewdzkim orodku ruchu drogowego. Egzaminator podlega kontrolnym badaniom lekarskim i badaniom psychologicznym, o ktrych mowa w art. 122 ust. 2 i art. 124 ust. 2. Egzaminator zatrudniony w wojewdzkim orodku ruchu drogowego podlega corocznie szkoleniu organizowanemu przez dyrektora wojewdzkiego orodka ruchu drogowego . Egzaminator jest obowizany posiada w czasie prowadzenia egzaminw legitymacj egzaminatora oraz okazywa j na danie.

1. 2.

3. 4.

5.

Art. 112. 1. Nadzr nad przeprowadzaniem egzaminw pastwowych sprawuje wojewoda. 2. Organ sprawujcy nadzr moe w szczeglnoci: 1) kontrolowa dokumentacj i dziaalno zwizan z egzaminowaniem; 2) przerwa lub uniewani egzamin pastwowy prowadzony niezgodnie z przepisami; 3) w razie stwierdzenia racych uchybie zawiesi dziaalno odpowiedniej jednostki w zakresie prowadzenia egzaminw pastwowych - do czasu usunicia uchybie; 4) w uzasadnionych przypadkach skierowa egzaminatora na egzamin, o ktrym mowa w art. 110 ust. 1 pkt 8. Art. 113. 1. Wojewoda skrela egzaminatora z ewidencji, jeeli: 1) nie spenia warunkw okrelonych w art. 110 ust. 1 pkt 2-9; 2) nie odby okresowego szkolenia; 3) nie przedstawi orzeczenia lekarskiego o braku przeciwwskaza zdrowotnych do kierowania pojazdem lub orzeczenia psychologicznego o braku przeciwwskaza psychologicznych do kierowania pojazdem; 4) nie zda egzaminu, o ktrym mowa w art. 110 ust. 1 pkt 8, w wyznaczonym terminie;
04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 88/110

5) naruszy zasady egzaminowania. 2. W przypadku skrelenia egzaminatora z ewidencji z przyczyny okrelonej w ust. 1 pkt 5, ponowny wpis do ewidencji nie moe by dokonany wczeniej ni po upywie 2 lat od dnia, w ktrym decyzja o skreleniu staa si ostateczna. Art. 114. 1. Kontrolnemu sprawdzeniu kwalifikacji podlega: 1) osoba posiadajca uprawnienie do kierowania pojazdem, skierowana decyzj starosty: a) w razie uzasadnionych zastrzee co do jej kwalifikacji, b) na wniosek komendanta wojewdzkiego Policji, w razie przekroczenia 24 punktw otrzymanych na podstawie art. 130 ust. 1; 2) osoba ubiegajca si o: a) przywrcenie uprawnienia do kierowania pojazdem cofnitego na okres obecnie: m. st. Warprzekraczajcy 1 rok lub w zwizku z utrat kwalifikacji, szawy b) zwrot zatrzymanego prawa jazdy lub pozwolenia do kierowania tramwajem, ktrego bya pozbawiona na okres przekraczajcy 1 rok. 2. Zadanie i kompetencja okrelone w ust. 1 pkt 1 nie mog by powierzone w drodze porozumienia gminie. Przepis ten nie dotyczy powiatu warszawskiego. 3. W stosunku do osb, o ktrych mowa w art. 97 ust. 3, decyzj o skierowaniu na kontrolne sprawdzenie kwalifikacji, w przypadkach okrelonych w ust. 1 pkt 1, wydaje wojewoda mazowiecki. 4. W przypadkach okrelonych w ust. 1 pkt 2 dokument stwierdzajcy uprawnienie do kierowania pojazdem wydaje si po zdaniu, przez osob ubiegajc si o jego wydanie, odpowiedniego do rodzaju uprawnienia egzaminu pastwowego sprawdzajcego kwalifikacje. Art. 115. 1. Minister waciwy do spraw transportu w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw wewntrznych oraz Ministrem Obrony Narodowej, uwzgldniajc konieczno waciwego przygotowania osb ubiegajcych si o wydanie uprawnie do kierowania pojazdami oraz zapewnienie obiektywnego sprawdzenia ich kwalifikacji, okreli, w drodze rozporzdzenia: 1) wymagania w stosunku do podmiotw prowadzcych szkolenie w zakresie wyposaenia dydaktycznego, warunkw lokalowych, placu manewrowego, pojazdw przeznaczonych do szkolenia; 2) wymagania w stosunku do podmiotw prowadzcych egzaminy pastwowe w zakresie wyposaenia, warunkw lokalowych, placu manewrowego i pojazdw przeznaczonych do egzaminowania; 3) program szkolenia osb ubiegajcych si o uprawnienia do kierowania pojazdami silnikowymi, tramwajami oraz kandydatw na instruktorw i egzaminatorw, 4) warunki i tryb: a) uzyskiwania uprawnie do kierowania pojazdami silnikowymi i tramwajami, szkolenia i egzaminowania osb ubiegajcych si o te upraw-

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 89/110

nienia lub podlegajcych sprawdzeniu kwalifikacji oraz wzory dokumentw z tym zwizanych, b) szkolenia i egzaminowania kandydatw na instruktorw i egzaminatorw, pracy komisji egzaminacyjnych oraz wzory dokumentw z tym zwizanych; 5) wzr wniosku o wpis do rejestru przedsibiorcw prowadzcych orodki szkolenia kierowcw oraz wzr zawiadczenia potwierdzajcego wpis przedsibiorcy do tego rejestru. 2. Minister waciwy do spraw transportu, uwzgldniajc koszty zwizane z prowadzeniem egzaminw sprawdzajcych kwalifikacje oraz koszty zwizane z wydawaniem dokumentw, okreli, w drodze rozporzdzenia: art. 115e skrelony 1) wysoko opat za sprawdzenie kwalifikacji kandydatw na instruktorw i instruktorw oraz wysoko wynagrodzenia czonkw komisji sprawdzajcych ich kwalifikacje; 2) wysoko opat za sprawdzenie kwalifikacji osb ubiegajcych si o wydanie uprawnienia do kierowania pojazdami lub podlegajcych sprawdzeniu kwalifikacji; 3) wysoko stawek wynagrodzenia egzaminatorw zatrudnionych na podstawie umowy zlecenia; 4) wysoko opat za wydanie prawa jazdy, pozwolenia do kierowania tramwajem, legitymacji instruktora i egzaminatora, 5) wysoko opat za sprawdzenie kwalifikacji kandydatw na egzaminatorw rozdzia 2a (art. i egzaminatorw oraz wysoko wynagrodzenia czonkw komisji spraw- 115a-115d) skrelony dzajcych ich kwalifikacje.

Rozdzia 3 Wojewdzki orodek ruchu drogowego Art. 116. 1. Zarzd wojewdztwa tworzy, po uzgodnieniu z ministrem waciwym do spraw transportu, wojewdzkie orodki ruchu drogowego na obszarze wojewdztwa. 2. Orodek jest samorzdow wojewdzk osob prawn. 3. Zarzd wojewdztwa sprawuje nadzr nad orodkiem. Art. 117. 1. Do zada orodka naley organizowanie egzaminw pastwowych sprawdzajcych kwalifikacje osb ubiegajcych si o uprawnienia do kierowania pojazdami oraz kierujcych pojazdami. 2. Orodek moe wykonywa inne zadania z zakresu bezpieczestwa ruchu drogowego. 3. Orodek moe wykonywa dziaalno gospodarcz, ktrej wyniki bd przeznaczane na dziaalno, o ktrej mowa w ust. 1 i 2.

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 90/110

Art. 118. 1. Dziaalnoci orodka kieruje dyrektor. 2. Dyrektor jest powoywany i odwoywany przez zarzd wojewdztwa. 3. Zarzd wojewdztwa ustala wynagrodzenie dyrektora. Art. 119. 1. Orodek prowadzi samodzieln gospodark finansow na zasadach okrelonych w niniejszej ustawie. 2. Przychodami orodka s: 1) wpywy z opat za przeprowadzanie egzaminw osb ubiegajcych si o uprawnienia do kierowania pojazdami; 2) wpywy za wykonanie innych zada z zakresu bezpieczestwa ruchu drogowego; 3) wpywy z dziaalnoci, o ktrej mowa w art. 117 ust. 3. 3. Rozchodami orodka s wydatki na: 1) biece utrzymanie orodka; 2) prowadzenie egzaminw pastwowych w zakresie prawa jazdy poszczeglnych kategorii i pozwolenia do kierowania tramwajem; 3) inwestycje zwizane z dziaalnoci orodka, o ktrej mowa w art. 117; 4) popraw bezpieczestwa ruchu drogowego na obszarze wojewdztwa, w szczeglnoci na popularyzacj przepisw o ruchu drogowym i podnoszenie kultury jazdy kierowcw, na ktre orodek moe przeznaczy pozostae wolne rodki, niewykorzystane na wydatki, o ktrych mowa w pkt 1-3. 5. Orodek moe zaciga kredyty, za zgod zarzdu wojewdztwa , na zasadach oglnych. 6. Skadniki majtkowe nabyte w ramach pierwszego wyposaenia orodka tworz jego fundusz zaoycielski. 7. Orodek prowadzi odrbnie ewidencj przychodw i kosztw zwizanych z prowadzeniem szkolenia lub egzaminowaniem jako dziaalnoci owiatow i odrbnie dla kadej innej dziaalnoci. Art. 120. 1. Zarzd wojewdztwa nadaje orodkowi statut. 2. Statut orodka okrela w szczeglnoci jego organizacj i warunki tworzenia oddziaw terenowych. Art. 121. Minister waciwy do spraw transportu okreli, w drodze rozporzdzenia: 1) w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw budetu, spraw instytucji finansowych oraz spraw finansw publicznych - szczegowe warunki gospodarki finansowej orodka oraz szczegowe warunki ewidencji przychodw i kosztw, o ktrych mowa w art. 119 ust. 7;

ust. 4 w art. 119 skrelony

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 91/110

2) w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw pracy - warunki wynagradzania egzaminatorw. Rozdzia 4 Sprawdzanie stanu zdrowia i predyspozycji psychicznych do kierowania pojazdami Art. 122. 1. Badaniu lekarskiemu przeprowadzanemu w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskaza zdrowotnych do kierowania pojazdem podlega: 1) osoba ubiegajca si o wydanie prawa jazdy, 2) osoba ubiegajca si o przywrcenie uprawnienia do kierowania pojazdem cofnitego ze wzgldu na stan zdrowia, 3) kierujcy pojazdem skierowany przez organ kontroli ruchu drogowego, jeeli: a) uczestniczy w wypadku drogowym, w nastpstwie ktrego jest mier innej osoby lub ciki uszczerbek na jej zdrowiu, b) kierowa pojazdem w stanie nietrzewoci lub po uyciu rodka dziaajcego podobnie do alkoholu, 4) kierujcy pojazdem skierowany decyzj starosty w przypadkach nasuwajcych zastrzeenia co do stanu zdrowia, 5) osoba niepenosprawna posiadajca prawo jazdy lub pozwolenie do kierowania tramwajem, skierowana decyzj starosty na podstawie zawiadomienia powiatowego lub wojewdzkiego zespou do spraw orzekania o stopniu niepenosprawnoci, 6) kandydat na instruktora lub egzaminatora osb ubiegajcych si o uprawnienia do kierowania pojazdami. 2. Kierowca pojazdu uprzywilejowanego, instruktor, egzaminator oraz kierujcy tramwajem, podlegaj kontrolnym badaniom lekarskim: 1) w wieku do 55 lat - co 5 lat, 2) w wieku od 55 lat do 65 - co 2 lata, 3) powyej 65 roku ycia - corocznie. 3. Zadania i kompetencje okrelone w ust. 1 pkt 4 i 5 nie mog by powierzone w drodze porozumienia gminie. 4. Badania lekarskie przeprowadza uprawniony lekarz. 5. Przepisy ust. 1 stosuje si odpowiednio do kierujcego tramwajem. 6. Badanie lekarskie, o ktrym mowa w ust. 1, jest wykonywane na koszt osoby badanej, chyba e przepisy odrbne stanowi inaczej. 7. Badanie lekarskie, o ktrym mowa w ust. 2, jest przeprowadzane na koszt podmiotu zatrudniajcego lub osoby badanej, gdy nie pozostaje w stosunku pracy lub suby. 8. Przeprowadzanie bada lekarskich i wydawanie orzecze podlega kontroli wojewody.

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 92/110

9. W stosunku do osb, o ktrych mowa w art. 97 ust. 3, decyzj o skierowaniu na badanie lekarskie, w trybie okrelonym w ust. 1 pkt 4, wydaje wojewoda mazowiecki. Art. 123. Minister waciwy do spraw zdrowia w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw transportu, ministrem waciwym do spraw wewntrznych oraz Ministrem Obrony Narodowej, uwzgldniajc zrnicowane wymagania zdrowotne oraz konieczno przyjcia obiektywnych i niezbdnych kryteriw oceny stanu zdrowia, okreli, w drodze rozporzdzenia: 1) szczegowe warunki i tryb: a) kierowania na badania lekarskie i ich przeprowadzania w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskaza zdrowotnych do kierowania pojazdami silnikowymi oraz kierowania tramwajami, b) wydawania orzecze lekarskich stwierdzajcych istnienie lub brak przeciwwskaza zdrowotnych do kierowania pojazdami, c) odwoywania si od orzecze lekarskich, d) uzyskiwania uprawnie przez lekarzy przeprowadzajcych badania lekarskie; 2) zakres bada lekarskich; 3) dodatkowe kwalifikacje lekarzy przeprowadzajcych badania lekarskie; 4) sposb postpowania z dokumentacj zwizan z badaniami lekarskimi oraz wzory stosowanych dokumentw; 5) maksymalne stawki opat za badania lekarskie. Art. 124. 1. Badaniu psychologicznemu przeprowadzanemu w celu orzeczenia istnienia lub braku przeciwwskaza psychologicznych do kierowania pojazdem podlega: 1) kandydat na instruktora lub egzaminatora osb ubiegajcych si o uprawnienia do kierowania pojazdami oraz osoba ubiegajca si o pozwolenie do kierowania tramwajem, 2) kierujcy pojazdem silnikowym skierowany, w drodze decyzji, przez organ kontroli ruchu drogowego, jeeli: a) kierowa pojazdem w stanie nietrzewoci lub po uyciu rodka dziaajcego podobnie do alkoholu, b) przekroczy liczb 24 punktw otrzymanych na podstawie art. 130 ust. 1, 3) kierujcy bdcy sprawc wypadku drogowego, w ktrym jest zabity lub ranny, 4) kierujcy skierowany przez lekarza, jeeli w wyniku badania lekarskiego stwierdzona zostanie konieczno przeprowadzenia badania psychologicznego, 5) osoba skierowana przez kierownika waciwej jednostki organizacyjnej Si Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, jeeli jest ona przewidziana do szkolenia na kierowc na potrzeby wojska,

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 93/110

6) osoba ubiegajca si o przywrcenie uprawnienia do kierowania pojazdem silnikowym, cofnitego ze wzgldu na istnienie przeciwwskaza psychologicznych do kierowania pojazdami. 2. Instruktor, egzaminator, kierowca pojazdu uprzywilejowanego oraz kierujcy tramwajem podlegaj kontrolnym badaniom psychologicznym co 5 lat do ukoczenia 65 roku ycia i nastpnie corocznie. 3. Badania, o ktrych mowa w ust. 1 i 2, s przeprowadzane przez uprawnionego do orzekania psychologa w pracowni psychologicznej. 4. Przepisy ust. 1 stosuje si odpowiednio do kierujcego tramwajem. 5. Badanie psychologiczne jest wykonywane na koszt osoby badanej, chyba e przepisy odrbne stanowi inaczej. Art. 124a. 1. Dziaalno gospodarcza w zakresie prowadzenia pracowni psychologicznej jest dziaalnoci regulowan w rozumieniu przepisw ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie dziaalnoci gospodarczej i wymaga uzyskania wpisu do rejestru przedsibiorcw prowadzcych pracowni psychologiczn. 2. Pracowni psychologiczn moe prowadzi przedsibiorca, ktry: 1) posiada siedzib lub miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; 2) posiada zestaw metod badawczych okrelonych metodyk oraz warunki lokalowe gwarantujce wykonywanie bada psychologicznych zgodnie ze standardami okrelonymi w metodyce; 3) zatrudnia psychologa uprawnionego do orzekania lub sam jest uprawnionym psychologiem; 4) nie jest przedsibiorc, w stosunku do ktrego otwarto likwidacj lub ogoszono upado. 3. Organem waciwym do prowadzenia rejestru przedsibiorcw prowadzcych pracowni psychologiczn jest wojewoda waciwy ze wzgldu na siedzib przedsibiorcy lub miejsce zamieszkania uprawnionego psychologa. 4. W przypadku gdy przedsibiorca wykonuje dziaalno gospodarcz, o ktrej mowa w ust. 1, w jednostkach organizacyjnych pooonych na obszarze rnych wojewdztw jest obowizany uzyska wpis w odrbnych waciwych rejestrach na kad z tych jednostek. 5. Wpis do rejestru przedsibiorcw prowadzcych pracowni psychologiczn jest dokonywany na wniosek przedsibiorcy zawierajcy nastpujce dane: 1) firm przedsibiorcy; 2) numer w rejestrze przedsibiorcw albo ewidencji dziaalnoci gospodarczej oraz numer identyfikacji podatkowej (NIP), o ile przedsibiorca taki numer posiada; 3) adres zamieszkania lub siedziby; 4) adres pracowni psychologicznej; 5) zakres prowadzonych bada; 6) imiona i nazwiska zatrudnionych psychologw wraz numerami ich uprawnie. 6. Wraz z wnioskiem przedsibiorca skada owiadczenie nastpujcej treci:
04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 94/110

Owiadczam, e: 1) dane zawarte we wniosku o wpis do rejestrw przedsibiorcw prowadzcych pracowni psychologiczn s kompletne i zgodne z prawd; 2) znane mi s i speniam warunki wykonywania dziaalnoci gospodarczej w zakresie prowadzenia pracowni psychologicznej, okrelone w ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym.. 7. Owiadczenie powinno rwnie zawiera: 1) firm przedsibiorcy oraz jego siedzib i adres; 2) oznaczenie miejsca i dat zoenia owiadczenia; 3) podpis osoby uprawnionej do reprezentowania przedsibiorcy, ze wskazaniem imienia i nazwiska oraz penionej funkcji. 8. W rejestrze przedsibiorcw prowadzcych pracowni psychologiczn umieszcza si dane, o ktrych mowa w ust. 5, z wyjtkiem adresu zamieszkania, jeeli jest on inny ni adres siedziby. 9. Psychologiem uprawnionym do wykonywania bada psychologicznych, o ktrych mowa w art. 124 ust. 1 i 2, przeprowadzania bada psychologicznych i orzekania w zakresie zdolnoci do prowadzenia pojazdw mechanicznych jest osoba, ktra: 1) posiada prawo wykonywania zawodu psychologa; 2) ukoczya podyplomowe studia w zakresie psychologii transportu prowadzone przez szko wysz posiadajc prawo wydawania dyplomw magisterskich kierunku psychologia; 3) nie bya skazana prawomocnym wyrokiem sdu za przestpstwo przeciwko dokumentom lub przestpstwo popenione w celu osignicia korzyci majtkowych; 4) zostaa wpisana do ewidencji psychologw uprawnionych do wykonywania bada psychologicznych. 10. Ewidencj psychologw uprawnionych do wykonywania bada psychologicznych w zakresie psychologii transportu prowadzi wojewoda, ktry: 1) wpisuje do ewidencji za opat osob speniajc warunki o krelone w ust. 9 pkt 1-3; 2) wydaje zawiadczenie o wpisie; 3) nadaje numer ewidencyjny. 11. W ewidencji, o ktrej mowa w ust. 10, umieszcza si nastpujce dane: 1) numer ewidencyjny; 2) imi i nazwisko oraz numer PESEL; 3) adres zamieszkania. Art. 124b. 1. Wojewoda sprawuje nadzr nad wykonywaniem bada psychologicznych. 2. W ramach sprawowanego nadzoru wojewoda: 1) prowadzi kontrol w zakresie: a) zasad i metodyki prowadzonych bada, b) wymaganej i prowadzonej dokumentacji,
04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 95/110

c) wydawanych orzecze, d) warunkw lokalowych; 2) w przypadku ustalenia narusze warunkw wykonywania dziaalnoci, moe wyznaczy termin ich usunicia. 3. Wojewoda wydaje decyzj o zakazie prowadzenia przez przedsibiorc pracowni psychologicznej, skrelajc przedsibiorc z rejestru dziaalnoci regulowanej, jeeli przedsibiorca: 1) zoy owiadczenie, o ktrym mowa w art. 124a ust. 6, niezgodne ze stanem faktycznym; 2) nie usun narusze warunkw wykonywania dziaalnoci gospodarczej w zakresie prowadzenia pracowni psychologicznej w wyznaczonym przez wojewod terminie; 3) raco naruszy warunki wykonywania dziaalnoci gospodarczej w zakresie prowadzenia pracowni psychologicznej. 3a. Racym naruszeniem warunkw wykonywania dziaalnoci gospodarczej w zakresie prowadzenia pracowni psychologicznej jest wydanie orzeczenia psychologicznego niezgodnego ze stanem faktycznym. 4. W przypadku wykrelenia przedsibiorcy z rejestru przedsibiorcw prowadzcych pracowni psychologiczn, ponowny wpis do rejestru dziaalnoci regulowanej w tym zakresie moe nastpi wycznie na zasadach i w terminie okrelonym w art. 72 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie dziaalnoci gospodarczej. 5. Wojewoda skrela psychologa z ewidencji psychologw uprawnionych do wykonywania bada psychologicznych i orzekania w zakresie zdolnoci do prowadzenia pojazdw mechanicznych w przypadku: 1) mierci psychologa, 2) gdy psycholog przesta spenia wymagania okrelone w art. 124a ust. 2 pkt 1, 3) naruszenia przez niego przepisw, zasad lub metodyki przeprowadzania bada. Art. 125. Minister waciwy do spraw zdrowia w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw transportu, uwzgldniajc konieczno przyjcia obiektywnych i niezbdnych kryteriw oceny istnienia lub braku przeciwwskaza psychologicznych do kierowania pojazdem oraz wpyw sprawnoci psychicznej i fizycznej na zagroenie bezpieczestwa ruchu drogowego, okreli, w drodze rozporzdzenia: 1) szczegowe warunki i tryb: a) kierowania osb na badania psychologiczne, b) odwoywania si od orzecze psychologicznych, 2) szczegowy tryb uzyskiwania i cofania uprawnie w zakresie przeprowadzania bada psychologicznych i orzekania w zakresie zdolnoci do prowadzenia pojazdw mechanicznych; 3) warunki, zakres i sposb przeprowadzania bada psychologicznych, 4) sposb postpowania z dokumentacj zwizan z przeprowadzanymi badaniami psychologicznymi oraz wzory stosowanych dokumentw,
04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 96/110

4a) wzr wniosku o wpis do rejestru przedsibiorcw prowadzcych pracowni psychologiczn oraz wzr zawiadczenia potwierdzajcego wpis przedsibiorcy do tego rejestru; 5) szczegowe warunki, jakie musi spenia pracownia psychologiczna, 6) maksymalne stawki opat za badania psychologiczne. Art. 126. 1. Badanie w celu ustalenia zawartoci w organizmie alkoholu przeprowadza si przy uyciu urzdze elektronicznych dokonujcych pomiaru stenia alkoholu w wydychanym powietrzu. 2. Przepisu ust. 1 nie stosuje si, jeeli stan osoby podlegajcej badaniu uniemoliwia jego przeprowadzenie urzdzeniem elektronicznym. W takim przypadku ustalenie zawartoci w organizmie alkoholu nastpuje na podstawie badania krwi lub moczu. 3. Badanie w celu ustalenia zawartoci w organizmie alkoholu moe by przeprowadzone rwnie w razie braku zgody kierujcego, o czym naley go uprzedzi. 4. Warunki oraz sposb przeprowadzania bada, o ktrych mowa w ust. 1 i 2, okrelaj odrbne przepisy. Art. 127. 1. Badanie w celu ustalenia w organizmie obecnoci rodka dziaajcego podobnie do alkoholu przeprowadza si przy uyciu metod niewymagajcych badania laboratoryjnego. 2. Przepisu ust. 1 nie stosuje si, jeeli stan osoby podlegajcej badaniu uniemoliwia jego przeprowadzenie metod niewymagajc badania laboratoryjnego. W takim przypadku ustalenie w organizmie obecnoci rodka dziaajcego podobnie do alkoholu nastpuje na podstawie badania krwi lub moczu. 3. Badanie w celu ustalenia obecnoci w organizmie rodka dziaajcego podobnie do alkoholu moe by przeprowadzone rwnie w razie braku zgody kierujcego, o czym naley go uprzedzi. 4. Minister waciwy do spraw zdrowia, kierujc si skutkami oddziaywania na organizm kierowcy rodkw dziaajcych podobnie do alkoholu, okreli, w drodze rozporzdzenia: 1) wykaz tych rodkw; 2) warunki i sposb przeprowadzania bada na ich obecno w organizmie. Art. 128. 1. W razie uczestniczenia w wypadku drogowym, w ktrym jest zabity lub ranny, kierujcy pojazdem jest poddawany badaniu na zawarto w organizmie alkoholu lub rodka dziaajcego podobnie do alkoholu. 2. Badaniu, o ktrym mowa w ust. 1, mona podda take inn osob, jeeli zachodzi uzasadnione podejrzenie, e moga kierowa pojazdem uczestniczcym w wypadku drogowym, w ktrym jest zabity lub ranny.

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 97/110

3. Osoby, o ktrych mowa w ust. 1 i 2, maj prawo da od organu kontroli ruchu drogowego przeprowadzenia badania krwi lub moczu w celu ustalenia zawartoci w organizmie alkoholu lub rodka dziaajcego podobnie do alkoholu. Dzia V Kontrola ruchu drogowego Rozdzia 1 Uprawnienia Policji Art. 129. 1. Czuwanie nad bezpieczestwem i porzdkiem ruchu na drogach, kierowanie ruchem i jego kontrolowanie nale do zada Policji. 2. Policjant, w zwizku z wykonywaniem czynnoci okrelonych w ust. 1, jest uprawniony do: 1) legitymowania uczestnika ruchu i wydawania mu wicych polece co do sposobu korzystania z drogi lub uywania pojazdu; 2) sprawdzania dokumentw wymaganych w zwizku z kierowaniem pojazdem i jego uywaniem, zawiadczenie, o ktrym mowa w art. 95a ust. 1 pkt 2, a take dokumentu stwierdzajcego zawarcie umowy obowizkowego ubezpieczenia odpowiedzialnoci cywilnej posiadacza pojazdu lub stwierdzajcego opacenie skadki tego ubezpieczenia; 3) dania poddania si przez kierujcego pojazdem lub przez inn osob, w stosunku do ktrej zachodzi uzasadnione podejrzenie, e moga kierowa pojazdem, badaniu w celu ustalenia zawartoci w organizmie alkoholu lub rodka dziaajcego podobnie do alkoholu; 4) sprawdzania stanu technicznego, wyposaenia, adunku, wymiarw, masy lub nacisku osi pojazdu znajdujcego si na drodze; 5) sprawdzania zapisw urzdzenia rejestrujcego samoczynnie prdko jazdy, czas jazdy oraz postoju; 6) zatrzymania, w przypadkach przewidzianych w ustawie, dokumentw stwierdzajcych uprawnienie do kierowania pojazdem lub jego uywania; 7) wydawania polece: a) osobie, ktra spowodowaa przeszkod utrudniajc ruch drogowy lub zagraajc jego bezpieczestwu, albo osobie odpowiedzialnej za utrzymanie drogi, b) kontrolowanemu uczestnikowi ruchu - co do sposobu jego zachowania; 8) uniemoliwienia: a) kierowania pojazdem osobie znajdujcej si w stanie nietrzewoci lub w stanie po uyciu alkoholu albo rodka dziaajcego podobnie do alkoholu, b) korzystania z pojazdu, ktrego stan techniczny, adunek, masa lub nacisk osi zagraaj bezpieczestwu lub porzdkowi ruchu, powoduj uszkodzenie drogi albo naruszaj wymagania ochrony rodowiska,

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 98/110

c) korzystania z pojazdu, jeeli kierujcy nim nie okaza dokumentu stwierdzajcego zawarcie umowy obowizkowego ubezpieczenia odpowiedzialnoci cywilnej posiadacza pojazdu lub stwierdzajcego opacenie skadki tego ubezpieczenia, d) kierowania pojazdem przez osob nieposiadajc wymaganych dokumentw uprawniajcych do kierowania lub uywania pojazdu; 9) uywania przyrzdw kontrolno-pomiarowych, a w szczeglnoci do badania pojazdu, okrelania jego masy, nacisku osi lub prdkoci, stwierdzania naruszenia wymaga ochrony rodowiska oraz do stwierdzania stanu trzewoci kierujcego; 10) usuwania lub przemieszczania pojazdu w przypadkach, o ktrych mowa w art. 130a ust. 1-3; 11) kontroli przewozu drogowego towarw niebezpiecznych oraz wymaga zwizanych z tym przewozem; 12) uywania urzdze naganiajcych, sygnalizacyjnych lub wietlnych, sucych do wydawania wicych polece uczestnikowi ruchu; 13) wystpowania w uzasadnionym przypadku z wnioskiem o ocen stanu zdrowia kierujcego pojazdem; 14) pilotowania pojazdw, ktrych wymiary, masa lub naciski osi przekraczaj okrelone wielkoci; pilotowanie wykonywane jest za opat ponoszon przez waciciela lub posiadacza pojazdu. 3. Przepisw ust. 2 pkt 3, 4 i 6 nie stosuje si do szefw i cudzoziemskiego personelu przedstawicielstw dyplomatycznych, urzdw konsularnych i misji specjalnych pastw obcych oraz organizacji midzynarodowych, korzystajcych z przywilejw i immunitetw dyplomatycznych lub konsularnych na mocy ustaw, umw bd powszechnie uznanych zwyczajw midzynarodowych lub na zasadzie wzajemnoci, oraz do innych osb korzystajcych z tych przywilejw i immunitetw. 4. Kontrola ruchu drogowego w stosunku do kierujcych pojazdami Si Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej oraz w stosunku do onierzy penicych czynn sub wojskow kierujcych innymi pojazdami, a take kierowanie ruchem drogowym w zwizku z pilotowaniem kolumn wojskowych naley rwnie do andarmerii Wojskowej i wojskowych organw porzdkowych. W tym zakresie andarmerii Wojskowej i wojskowym organom porzdkowym przysuguj uprawnienia policjantw okrelone w ust. 2. 4a. Kontrol ruchu drogowego w stosunku do pojazdw przekraczajcych granic Rzeczypospolitej Polskiej oraz w strefie nadgranicznej mog przeprowadza funkcjonariusze Stray Granicznej lub organw celnych, ktrym przysuguj uprawnienia, o ktrych mowa w ust. 2 pkt 1-4 i 7-12 oraz w art. 130a ust. 4 pkt 1. 4b. Dodatkowo funkcjonariusze ci mog odmwi prawa przekroczenia granicy pojazdem, jeeli: 1) pojazd kierowany jest przez osob znajdujc si w stanie nietrzewoci lub stanie po uyciu alkoholu albo rodka dziaajcego podobnie do alkoholu, jeeli nie ma moliwoci zabezpieczenia pojazdu w inny sposb; 2) pojazd kierowany jest przez osob nieposiadajc przy sobie wymaganych dokumentw uprawniajcych do kierowania pojazdem lub uywania pojaz04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 99/110

du, dokumentu stwierdzajcego zawarcie umowy obowizkowego ubezpieczenia odpowiedzialnoci cywilnej posiadacza pojazdu lub stwierdzajcego opacenie skadki tego ubezpieczenia; 3) stan techniczny pojazdu zagraa bezpieczestwu ruchu drogowego, powoduje uszkodzenie drogi albo narusza wymagania ochrony rodowiska; 4) pojazd przekracza dopuszczaln mas cakowit lub naciski osi okrelone w przepisach ruchu drogowego. 5. Minister waciwy do spraw wewntrznych w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw transportu, kierujc si w szczeglnoci moliwoci zapewnienia bezpieczestwa ruchu drogowego oraz rzeczywistymi kosztami ponoszonymi przez Policj w zwizku z pilotowaniem pojazdw, okreli, w drodze rozporzdzenia, warunki i sposb pilotowania pojazdw, ktrych wymiary, masa lub naciski osi przekraczaj dopuszczalne wielkoci, oraz okreli wysoko opat uiszczanych przez ich wacicieli lub posiadaczy. Art. 129a. Kontrola ruchu drogowego w stosunku do kierujcych pojazdami, ktrzy wykonuj transport drogowy lub przewz na potrzeby wasne, naley rwnie do inspektorw Inspekcji Transportu Drogowego. W tym zakresie inspektorom przysuguj uprawnienia okrelone w art. 129 ust. 2. Art. 130. 1. Policja prowadzi ewidencj kierowcw naruszajcych przepisy ruchu drogowego. Okrelonemu naruszeniu przypisuje si odpowiedni liczb punktw w skali od 0 do 10 i wpisuje si do tej ewidencji. 1a. W ewidencji policja wpisuje take naruszenia przepisw ruchu drogowego, ktrym nie przypisano wartoci punktowej. 2. Punkty za naruszenie przepisw ruchu drogowego wpisane do ewidencji usuwa si po upywie 1 roku od dnia naruszenia, chyba e przed upywem tego okresu kierowca dopuci si narusze, za ktre na podstawie prawomocnych rozstrzygni przypisana liczba punktw przekroczyaby 24 punkty lub w przypadku kierowcw, o ktrych mowa w art. 140 ust. 1 pkt 3 - 20 punktw. 3. Kierowca wpisany do ewidencji, o ktrej mowa w ust. 1, moe na wasny koszt uczestniczy w szkoleniu, ktrego odbycie spowoduje zmniejszenie liczby punktw za naruszenie przepisw ruchu drogowego. Nie dotyczy to kierowcy w okresie 1 roku od dnia wydania po raz pierwszy prawa jazdy. 3a. Przepisy ust. 1-3 stosuje si do osb posiadajcych pozwolenie do kierowania tramwajem. 4. Minister waciwy do spraw wewntrznych w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw transportu oraz Ministrem Sprawiedliwoci, majc na uwadze dyscyplinowanie i wdraanie kierujcych pojazdami do przestrzegania przepisw ustawy oraz zapobieganie wielokrotnemu naruszaniu przepisw ruchu drogowego, okreli, w drodze rozporzdzenia: 1) sposb punktowania i liczb punktw odpowiadajcych naruszeniu przepisw ruchu drogowego; 2) warunki i sposb prowadzenia ewidencji, o ktrej mowa w ust. 1, oraz tryb wystpowania z wnioskami o kontrolne sprawdzenie kwalifikacji;

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 100/110

3) program szkolenia i jednostki upowanione do prowadzenia szkolenia, o ktrym mowa w ust. 3; 4) liczb punktw odejmowanych z tytuu odbytego szkolenia; 5) podmioty uprawnione do uzyskiwania informacji zawartych w ewidencji, o ktrej mowa w ust. 1. Art. 130a. 1. Pojazd jest usuwany z drogi na koszt waciciela w przypadku: 1) pozostawienia pojazdu w miejscu, gdzie jest to zabronione i utrudnia ruch lub w inny sposb zagraa bezpieczestwu; 2) nieokazania przez kierujcego dokumentu stwierdzajcego zawarcie umowy obowizkowego ubezpieczenia odpowiedzialnoci cywilnej posiadacza pojazdu lub stwierdzajcego opacenie skadki tego ubezpieczenia; 3) przekroczenia wymiarw, dopuszczalnej masy cakowitej lub nacisku osi okrelonych w przepisach ruchu drogowego. 2. Pojazd moe by usunity z drogi na koszt waciciela, jeeli nie ma moliwoci zabezpieczenia go w inny sposb, w przypadku gdy: 1) kierowaa nim osoba: a) znajdujca si w stanie nietrzewoci lub w stanie po uyciu alkoholu albo rodka dziaajcego podobnie do alkoholu, b) nieposiadajca przy sobie dokumentw uprawniajcych do kierowania lub uywania pojazdu; 2) jego stan techniczny zagraa bezpieczestwu ruchu drogowego, powoduje uszkodzenie drogi albo narusza wymagania ochrony rodowiska. 3. Pojazd moe by przemieszczony lub usunity z drogi, jeeli utrudnia prowadzenie akcji ratowniczej. 4. Decyzj o przemieszczeniu lub usuniciu pojazdu z drogi podejmuje: 1) policjant - w sytuacjach, o ktrych mowa w ust. 1-3; 2) stranik gminny (miejski) - w sytuacji, o ktrej mowa w ust. 1 pkt 1; 3) osoba dowodzca akcj ratownicz - w sytuacji, o ktrej mowa w ust. 3. 5. W przypadkach okrelonych w ust. 1 i 2 pojazd jest usuwany z drogi przez jednostk wyznaczon przez starost. 6. Usunity pojazd umieszcza si na wyznaczonym przez starost parkingu strzeonym do czasu uiszczenia opaty za jego usunicie i parkowanie. Wysoko opat ustala rada powiatu. 7. Wydanie pojazdu nastpuje po okazaniu dowodu uiszczenia opaty, o ktrej mowa w ust. 6. 8. Pojazd moe by unieruchomiony przez zastosowanie urzdzenia do blokowania k w przypadku pozostawienia go w miejscu, gdzie jest to zabronione, lecz nieutrudniajcego ruchu lub niezagraajcego bezpieczestwu. 9. Pojazd unieruchamia Policja lub stra gminna (miejska). 10. Pojazd usunity w trybie okrelonym w ust. 1 lub 2 i nieodebrany przez uprawnion osob w terminie 6 miesicy od dnia usunicia uznaje si za porzucony z zamiarem wyzbycia si. Pojazd ten przechodzi na rzecz Skarbu Pastwa z mocy ustawy.
04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 101/110

11. Minister waciwy do spraw wewntrznych, kierujc si zasad zagwarantowania ochrony prawa wasnoci oraz potrzeb zapewnienia porzdku na drogach publicznych i bezpieczestwa ruchu drogowego, okreli, w drodze rozporzdzenia: 1) tryb oraz warunki wspdziaania z Policj i innymi podmiotami uprawnionymi do podejmowania decyzji o usuniciu pojazdu jednostek usuwajcych pojazdy lub prowadzcych strzeone parkingi, o ktrych mowa w ust. 6; 2) tryb i warunki wydawania pojazdu z parkingu; 3) tryb postpowania w zakresie przejcia pojazdu na rzecz Skarbu Pastwa. Art. 131. 1. Minister waciwy do spraw wewntrznych w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw transportu i Ministrem Obrony Narodowej, uwzgldniajc potrzeb zapewnienia bezpieczestwa i porzdku w czasie wykonywania kontroli drogowej oraz sprawne wykonywanie czynnoci w tym zakresie, okreli, w drodze rozporzdzenia: 1) organizacj, warunki i sposb wykonywania kontroli ruchu drogowego; 2) warunki i tryb udzielania upowanie do zatrzymywania pojazdw lub wykonywania niektrych czynnoci z zakresu kontroli ruchu drogowego przez funkcjonariuszy innych organw oraz stranikw stray gminnych (miejskich); 3) wymagany sposb zachowania si kontrolowanego uczestnika ruchu. 2. Minister Obrony Narodowej, uwzgldniajc potrzeb zapewnienia bezpieczestwa i porzdku w czasie wykonywania kontroli drogowej oraz sprawne wykonywanie czynnoci w tym zakresie, w porozumieniu z ministrami waciwymi do spraw transportu oraz spraw wewntrznych, okreli, w drodze rozporzdzenia: 1) organizacj, warunki i sposb wykonywania czynnoci, o ktrych mowa w art. 129 ust. 4; 2) warunki i tryb wspdziaania andarmerii Wojskowej z Policj w sprawach, o ktrych mowa w art. 130 ust. 1. Rozdzia 2 Zatrzymywanie i zwracanie dowodw rejestracyjnych Art. 132. 1. Policjant zatrzyma dowd rejestracyjny (pozwolenie czasowe) w razie: 1) stwierdzenia lub uzasadnionego przypuszczenia, e pojazd: a) zagraa bezpieczestwu w szczeglnoci po wypadku drogowym, w ktrym zostay uszkodzone zasadnicze elementy none konstrukcji nadwozia, podwozia lub ramy, b) zagraa porzdkowi ruchu, c) narusza wymagania ochrony rodowiska; 2) stwierdzenia, e pojazd nie zosta poddany badaniu technicznemu w wyznaczonym terminie lub termin badania nie zosta wyznaczony prawidowo;

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 102/110

3) stwierdzenia zniszczenia dowodu rejestracyjnego (pozwolenia czasowego) w stopniu powodujcym jego nieczytelno; 4) uzasadnionego podejrzenia podrobienia lub przerobienia dowodu rejestracyjnego (pozwolenia czasowego); 5) stwierdzenia, e badanie techniczne zostao dokonane przez jednostk do tego nieupowanion; 6) nieokazania przez kierujcego dokumentu stwierdzajcego zawarcie umowy obowizkowego ubezpieczenia odpowiedzialnoci cywilnej posiadacza pojazdu lub nieokazania dokumentu stwierdzajcego opacenie skadki tego ubezpieczenia; 7) uzasadnionego przypuszczenia, e dane w nim zawarte nie odpowiadaj stanowi faktycznemu. 2. W razie zatrzymania dowodu rejestracyjnego (pozwolenia czasowego), policjant wydaje kierowcy pokwitowanie. Moe on zezwoli na uywanie pojazdu przez czas nieprzekraczajcy 7 dni, okrelajc warunki tego uywania w pokwitowaniu. Zezwolenie nie moe by wydane w przypadkach, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a i c oraz w pkt 6. 3. Zatrzymany dokument, z wyjtkiem przypadkw okrelonych w ust. 1 pkt 4, 6 i 7, odpowiedni organ Policji przesya niezwocznie organowi, ktry go wyda, z zastrzeeniem ust. 5. 4. W przypadkach okrelonych w ust. 1 pkt 1, 3 i 4 dowd rejestracyjny (pozwolenie czasowe) zatrzyma rwnie jednostka upowaniona do przeprowadzania bada technicznych. Przepisy ust. 2 i 3 stosuje si odpowiednio. 5. Zatrzymany dokument pojazdu zarejestrowanego za granic, z wyjtkiem przypadkw okrelonych w ust. 1 pkt 4 i 6, pozostawia si w jednostce Policji przez okres 7 dni. Po upywie tego terminu dokument przekazywany jest przedstawicielstwu pastwa, w ktrym pojazd jest zarejestrowany. 6. Zwrot zatrzymanego dokumentu nastpuje niezwocznie po ustaniu przyczyny uzasadniajcej jego zatrzymanie, z zastrzeeniem art. 133. Art. 133. 1. W przypadku okrelonym w art. 132 ust. 1 pkt 6 odpowiedni organ Policji zwraca zatrzymany dokument po przedstawieniu dokumentu stwierdzajcego zawarcie umowy obowizkowego ubezpieczenia odpowiedzialnoci cywilnej posiadacza pojazdu lub stwierdzajcego opacenie skadki tego ubezpieczenia. 2. W przypadku pojazdu zarejestrowanego za granic, jeeli z przedstawionego dokumentu stwierdzajcego zawarcie umowy obowizkowego ubezpieczenia odpowiedzialnoci cywilnej posiadacza pojazdu wynika, e przed zatrzymaniem dowodu rejestracyjnego umowa ta nie bya zawarta, warunkiem zwrotu zatrzymanego dokumentu jest dodatkowo wniesienie opaty za niespenienie obowizku zawarcia umowy ubezpieczenia okrelonej w odrbnych przepisach. Art. 134. W stosunku do pojazdw Si Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej oraz innych pojazdw kierowanych przez onierzy penicych czynn sub wojskow uprawnie-

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 103/110

nia i obowizki policjantw okrelone w art. 132 ust. 1-3 i art. 133 ust. 1 wykonuj rwnie onierze andarmerii Wojskowej. Art. 134a. W stosunku do pojazdw wykonujcych transport drogowy lub przewz na potrzeby wasne, uprawnienia i obowizki policjantw oraz organw Policji okrelone w art. 132 ust. 1-3, 5 i 6 oraz w art. 133 wykonuj rwnie odpowiednio inspektorzy Inspekcji Transportu Drogowego oraz organy tej inspekcji. Rozdzia 3 Zatrzymywanie praw jazdy i pozwole oraz cofanie i przywracanie uprawnie do kierowania pojazdami Art. 135. 1. Policjant: 1) zatrzyma prawo jazdy za pokwitowaniem w razie: a) stwierdzenia, e kierujcy pojazdem znajduje si w stanie nietrzewoci lub w stanie po uyciu alkoholu albo rodka dziaajcego podobnie do alkoholu, b) stwierdzenia zniszczenia prawa jazdy w stopniu powodujcym jego nieczytelno, c) podejrzenia podrobienia lub przerobienia prawa jazdy, d) gdy upyn termin wanoci prawa jazdy, e) gdy wobec kierujcego pojazdem wydane zostao postanowienie lub decyzja o zatrzymaniu prawa jazdy, f) gdy wobec kierujcego pojazdem orzeczono zakaz prowadzenia pojazdw lub wydano decyzj o cofniciu prawa jazdy, g) przekroczenia przez kierujcego pojazdem liczby 24 punktw za naruszenie przepisw ruchu drogowego, h) przekroczenia przez kierujcego pojazdem, w okresie 1 roku od dnia wydania po raz pierwszy prawa jazdy, liczby 20 punktw za naruszenie przepisw ruchu drogowego; 2) moe zatrzyma prawo jazdy za pokwitowaniem w razie uzasadnionego podejrzenia, e kierowca popeni przestpstwo lub wykroczenie, za ktre moe by orzeczony zakaz prowadzenia pojazdw. 2. Pokwitowanie zatrzymania prawa jazdy z przyczyn, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 1 lit.b - d oraz w pkt 2, uprawnia do kierowania pojazdem w cigu 7 dni. Art. 136. 1. Zatrzymane prawo jazdy, z wyjtkiem przypadku okrelonego w art. 135 ust. 1 pkt 1 lit. c, Policja przekazuje niezwocznie, nie pniej ni w cigu 7 dni, wedug waciwoci, sdowi uprawnionemu do rozpoznania sprawy o wykroczenie, prokuratorowi lub starocie.

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 104/110

2. W razie przeprowadzenia badania krwi lub moczu dla oceny trzewoci lub zawartoci rodka dziaajcego podobnie do alkoholu, prawo jazdy przekazuje si wraz z wynikiem tego badania. Jeeli jednak wynik tego badania nie zosta uzyskany w cigu 30 dni od dnia zatrzymania prawa jazdy, naley niezwocznie zwrci je wacicielowi. Art. 137. 1. Postanowienie o zatrzymaniu prawa jazdy, w przypadkach okrelonych w art. 135 ust. 1 pkt 1 lit. a oraz pkt 2, wydaje w terminie 14 dni od dnia otrzymania prawa jazdy: 1) prokurator - w toku postpowania przygotowawczego, a sd - po przekazaniu sprawy do sdu; 2) w sprawie o wykroczenie - sd waciwy do rozpoznania sprawy. 2. O wydaniu postanowienia o zatrzymaniu prawa jazdy zawiadamia si waciwego starost. 3. Na postanowienie o zatrzymaniu prawa jazdy suy zaalenie. Art. 138. 1. Decyzj o zatrzymaniu prawa jazdy, w przypadkach okrelonych w art. 135 ust. 1 pkt 1 lit. d i g, wydaje starosta. 2. Zwrot zatrzymanego prawa jazdy nastpuje po ustaniu przyczyny zatrzymania, z zastrzeeniem art. 114 ust. 4. Art. 139. Przepisy art. 135-138 stosuje si odpowiednio do pozwolenia do kierowania tramwajem. Przepisu art. 135 nie stosuje si do szefw i cudzoziemskiego personelu przedstawicielstw dyplomatycznych, urzdw konsularnych pastw obcych oraz misji specjalnych i organizacji midzynarodowych korzystajcych z przywilejw i immunitetw dyplomatycznych lub konsularnych na mocy ustaw, umw bd powszechnie uznanych zwyczajw midzynarodowych lub na zasadzie wzajemnoci, a take do innych osb korzystajcych z tych przywilejw i immunitetw. W stosunku do onierzy penicych czynn sub wojskow oraz innych osb kierujcych pojazdami Si Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej uprawnienia i obowizki policjantw okrelone w art. 135 ust. 1 i art. 136 ust. 1 wykonuj rwnie onierze andarmerii Wojskowej. W stosunku do kierujcych pojazdami, ktrzy wykonuj transport drogowy lub przewz na potrzeby wasne, uprawnienia i obowizki policjantw okrelone w art. 135 ust. 1 i art. 136 ust. 1 wykonuj rwnie inspektorzy Inspekcji Transportu Drogowego.

1. 2.

3.

4.

Art. 140. 1. Decyzj o cofniciu uprawnienia do kierowania pojazdem silnikowym wydaje starosta w razie:
04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 105/110

1) stwierdzenia na podstawie orzeczenia lekarskiego istnienia przeciwwskaza zdrowotnych do kierowania pojazdem; 1a) stwierdzenia na podstawie orzeczenia psychologicznego, wydanego po przeprowadzeniu badania psychologicznego w trybie okrelonym w art. 124 ust. 1 pkt 3 i 4, istnienia przeciwwskaza psychologicznych do kierowania pojazdem; 2) utraty przez kierowc kwalifikacji, co stwierdza si na podstawie wyniku egzaminu pastwowego; 3) przekroczenia, w okresie 1 roku od dnia wydania po raz pierwszy prawa jazdy, liczby 20 punktw za naruszenie przepisw ruchu drogowego; decyzja o cofniciu uprawnienia wydawana jest na wniosek komendanta wojewdzkiego Policji; 4) niepoddania si: a) sprawdzeniu kwalifikacji w trybie okrelonym w art. 114 ust. 1 pkt 1, b) badaniu lekarskiemu w trybie okrelonym w art. 122 ust. 1 pkt 3-5, c) badaniu psychologicznemu w trybie okrelonym w art. 124 ust. 1 pkt 3 lub 4.

Obecnie: m. st. War-

2. Decyzj o przywrceniu kierowcy uprawnienia do kierowania pojazdem silni- szawy kowym, z wyjtkiem przypadku okrelonego w ust. 1 pkt 3, wydaje starosta po ustaniu przyczyn, ktre spowodoway jego cofnicie. 3. Przepisy ust. 1-2 stosuje si odpowiednio do pozwolenia do kierowania tramwajem. 4. Decyzj o cofniciu lub przywrceniu uprawnienia do kierowania pojazdem silnikowym szefom i cudzoziemskiemu personelowi przedstawicielstw dyplomatycznych, urzdw konsularnych i misji specjalnych pastw obcych oraz organizacji midzynarodowych korzystajcych z przywilejw i immunitetw dyplomatycznych lub konsularnych na mocy ustaw, umw bd powszechnie uznanych zwyczajw midzynarodowych lub na zasadzie wzajemnoci oraz innym osobom korzystajcym z tych przywilejw i immunitetw wydaje wojewoda mazowiecki. 5. Minister waciwy do spraw wewntrznych w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw transportu, kierujc si koniecznoci zapobieenia uczestnictwu w ruchu drogowym sprawcw wielokrotnych narusze przepisw ruchu drogowego, okreli, w drodze rozporzdzenia, warunki i tryb wnioskowania o cofnicie uprawnie do kierowania pojazdami silnikowymi osobom, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 3. Art. 140a. Zadania i kompetencje okrelone w art. 138 ust. 1 i art. 140 ust. 1-3 nie mog by powierzone w drodze porozumienia gminie. Przepis ten nie dotyczy powiatu warszawskiego.

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 106/110

Dzia Va Dziaania na rzecz bezpieczestwa ruchu drogowego Art. 140b. 1. Tworzy si Krajow Rad Bezpieczestwa Ruchu Drogowego, zwan dalej Krajow Rad. 2. Krajowa Rada dziaa przy ministrze waciwym do spraw transportu jako midzyresortowy organ pomocniczy Rady Ministrw w sprawach bezpieczestwa ruchu drogowego.

Art.140c. 1. Krajowa Rada okrela kierunki i koordynuje dziaania administracji rzdowej w sprawach bezpieczestwa ruchu drogowego. 2. Do zada Krajowej Rady w zakresie poprawy bezpieczestwa ruchu drogowego naley w szczeglnoci: 1) proponowanie kierunkw polityki pastwa; 2) opracowywanie programw poprawy bezpieczestwa ruchu drogowego w oparciu o propozycje przedstawiane przez waciwych ministrw i ocena ich realizacji; 3) inicjowanie bada naukowych; 4) inicjowanie i opiniowanie projektw aktw prawnych oraz umw midzynarodowych; 5) inicjowanie ksztacenia kadr administracji publicznej; 6) inicjowanie wsppracy zagranicznej; 7) wsppraca z waciwymi organizacjami spoecznymi i instytucjami pozarzdowymi; 8) inicjowanie dziaalnoci edukacyjno - informacyjnej; 9) analizowanie i ocena podejmowanych dziaa.

obecnie: ministra waciwego do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej

Art. 140d. W skad Krajowej Rady wchodz: 1) Przewodniczcy - minister waciwy do spraw transportu; 2) zastpcy Przewodniczcego: a) sekretarz lub podsekretarz stanu w ministerstwie waciwym do spraw wewntrznych, b) sekretarz lub podsekretarz stanu w ministerstwie waciwym do spraw transportu; 3) sekretarz Krajowej Rady wskazany przez ministra waciwego do spraw transportu; 4) czonkowie Krajowej Rady wskazani przez: Prezesa Rady Ministrw spord wojewodw, Ministra Obrony Narodowej, Ministra Sprawiedliwoci o raz ministrw waciwych do spraw: administracji publicznej, budetu, finansw publicznych, gospodarki, gospodarki przestrzennej i mieszkanio04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 107/110

wej, owiaty i wychowania, rodowiska, transportu, wewntrznych, pracy oraz Komendanta Gwnego Policji, Komendanta Gwnego Stray Poarnej, Generalnego Dyrektora Drg Krajowych i Autostrad.

Art. 140e. 1. Przewodniczcy Krajowej Rady kieruje jej pracami i reprezentuje j na zewntrz. 2. Przewodniczcy Krajowej Rady otrzymuje od ministrw i innych organw, ktrych przedstawiciele s czonkami Krajowej Rady: 1) sprawozdania i informacje dotyczce realizacji zada okrelonych w programach bezpieczestwa ruchu drogowego; 2) informacje dotyczce stanu bezpieczestwa ruchu drogowego. 3. Przewodniczcy Krajowej Rady skada Radzie Ministrw corocznie, do koca marca, sprawozdanie dotyczce stanu bezpieczestwa ruchu drogowego oraz dziaa realizowanych w tym zakresie. 4. Prezes Rady Ministrw skada Sejmowi, Senatowi i Prezydentowi corocznie, do koca kwietnia, sprawozdanie dotyczce stanu bezpieczestwa ruchu drogowego oraz dziaa realizowanych w tym zakresie.

Art. 140f. 1. Krajowa Rada wykonuje swoje zadania przy pomocy Sekretariatu Krajowej Rady. 2. Sekretariat Krajowej Rady dziaa jako wewntrzna jednostka organizacyjna ministra waciwego do spraw transportu. 3. Szczegow organizacj i tryb prac Krajowej Rady okrela regulamin przyjty w drodze uchway na pierwszym posiedzeniu Krajowej Rady.

Art. 140g. 1. Tworzy si Wojewdzk Rad Bezpieczestwa Ruchu Drogowego, zwan dalej Wojewdzk Rad. 2. Wojewdzka Rada dziaa przy wojewodzie jako wojewdzki zesp koordynacyjny w sprawach bezpieczestwa ruchu drogowego.

Art. 140h. 1. Wojewdzka Rada koordynuje i okrela kierunki dziaa administracji publicznej w sprawach bezpieczestwa ruchu drogowego. 2. Do zada Wojewdzkiej Rady w zakresie, o ktrym mowa w ust. 1, naley w szczeglnoci: 1) opracowywanie regionalnych programw poprawy bezpieczestwa ruchu drogowego; 2) opiniowanie projektw aktw prawa miejscowego w zakresie bezpieczestwa ruchu drogowego; 3) zatwierdzanie planu wydatkw wojewdzkich orodkw ruchu drogowego w czci przeznaczonej na popraw bezpieczestwa ruchu drogowego;
04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 108/110

4) inicjowanie ksztacenia kadr administracji publicznej i szkolenie w zakresie bezpieczestwa ruchu drogowego; 5) inicjowanie wsppracy midzywojewdzkiej; 6) wsppraca z waciwymi organizacjami spoecznymi i instytucjami pozarzdowymi; 7) inicjowanie dziaalnoci edukacyjno - informacyjnej; 8) analizowanie i ocena podejmowanych dziaa.

Art. 140i. W skad Wojewdzkiej Rady wchodz: 1) przewodniczcy - wojewoda; 2) zastpcy przewodniczcego: a) marszaek wojewdztwa, b) wojewdzki komendant Policji; 3) sekretarz - wskazany przez wojewod; 4) czonkowie Wojewdzkiej Rady wskazani przez wojewod, zarzd wojewdztwa, zarzdy powiatw, wjtw (burmistrzw, prezydentw miast), komendanta wojewdzkiego Policji, Komendanta Pastwowej Stray Poarnej, dyrektora waciwego oddziau terenowego Generalnej Dyrekcji Drg Krajowych i Autostrad, zarzd drg wojewdzkich, zarzdy drg powiatowych, wojewdzkiego kuratora owiaty.

Art. 140j. 1. Przewodniczcy Wojewdzkiej Rady kieruje jej pracami i reprezentuje j na zewntrz. 2. Przewodniczcy Wojewdzkiej Rady otrzymuje od organw, ktrych przedstawiciele s czonkami Wojewdzkiej Rady: 1) sprawozdania i informacje dotyczce realizacji zada okrelonych w programach bezpieczestwa ruchu drogowego; 2) informacje dotyczce stanu bezpieczestwa ruchu drogowego. 3. Przewodniczcy Wojewdzkiej Rady skada Przewodniczcemu Krajowej Rady corocznie, do koca stycznia, sprawozdanie dotyczce stanu bezpieczestwa ruchu drogowego na terenie wojewdztwa oraz dziaa realizowanych w tym zakresie.

Art. 140k. Obsug Wojewdzkiej Rady zapewnia wyznaczony przez wojewod wojewdzki orodek ruchu drogowego.

Art. 140l. W pracach Krajowej Rady i Wojewdzkiej Rady mog bra udzia z gosem doradczym:

04-09-09

Kancelaria Sejmu

s. 109/110

1) przedstawiciele organizacji pozarzdowych, ktrych statutowy zakres dziaalnoci obejmuje zagadnienia bezpieczestwa ruchu drogowego; 2) pracownicy naukowi wyszych uczelni lub jednostek badawczorozwojowych; 3) niezaleni eksperci. Dzia VI Zmiany w przepisach obowizujcych oraz przepisy przejciowe i kocowe

Art. 149. Minister waciwy do spraw transportu w porozumieniu z Ministrem Obrony Narodowej, ministrem waciwym do spraw wewntrznych oraz Ministrem Sprawiedliwoci, kierujc si potrzeb zapewnienia stabilnego obrotu pojazdami samochodowymi, moe okreli, w drodze rozporzdzenia: 1) obowizek uzyskania karty pojazdu przez wacicieli pojazdw zarejestro- ust. 2 w art. 151 pominity - tekst w wanych przed dniem, o ktrym mowa w art. 152 pkt 3; obwieszczeniu 2) warunki, terminy i tryb uzyskiwania karty pojazdu przez osoby, o ktrych mowa w pkt 1, organy waciwe do ich wydania, dokumenty stosowane w tych sprawach oraz wysoko opaty za wydanie karty pojazdu. Art. 150. 1. Prawa jazdy i inne dokumenty uprawniajce do kierowania pojazdami lub potwierdzajce dodatkowe kwalifikacje i wymagania w stosunku do kierujcych pojazdami, wydane na podstawie dotychczasowych przepisw, zachowuj wano do czasu ich wymiany dokonywanej na koszt osoby uprawnionej w zakresie na jaki zostay wydane. Osoba uprawniona dokonujca wymiany jest obowizana do uiszczenia opaty ewidencyjnej. 2. Minister waciwy do spraw transportu, uwzgldniajc wszystkie wydawane przed dniem wejcia w ycie ustawy dokumenty uprawniajce do kierowania pojazdem oraz koszty zwizane z ich wymian, okreli, w drodze rozporzdzenia, warunki i terminy wymiany praw jazdy i innych dokumentw uprawniajcych do kierowania pojazdami lub potwierdzajcych dodatkowe kwalifikacje kierujcych pojazdami oraz wysoko opat za ich wymian. Art. 151. 1. Traci moc ustawa z dnia 1 lutego 1983 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 1992 r. Nr 11, poz. 41 i Nr 26, poz. 114 oraz z 1995 r. Nr 104, poz. 515), z wyjtkiem art. 60, 69-70 i 72-82, ktre trac moc z dniem 30 czerwca 1999 r. Art. 152. Ustawa wchodzi w ycie z dniem 1 stycznia 1998 r., z wyjtkiem: 1) art. 49 ust. 2 pkt 5, art. 80, 99 i 109 ust. 4, ktre wchodz w ycie z dniem 1 lipca 1998 r.; 2) art. 39 ust. 3 i art. 85, ktre wchodz w ycie z dniem 1 stycznia 1999 r.;
04-09-09

art. 141-143 i art. 145-148 pominite tekst w obwieszczeniu art. 144 skrelony

Kancelaria Sejmu

s. 110/110

3) art. 74 ust. 2 pkt 2 lit. a, art. 77, 87, 88, 90-98 i 100-108, ktre wchodz w ycie z dniem 1 lipca 1999 r.

04-09-09