Druk5 Sem2

NARZĘDZIA PROGRAMISTY
Krzysztof Patan
Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych

Uniwersytet Zielonogórski
k.patan@issi.uz.zgora.pl
Plan wykładu:
1. Kompilator języka C
2. Zarządzanie projektami
3. Edytory
4. Debugowanie
5. Profilowanie
6. Tworzenie plików pomocy
7. Środowiska programistyczne
Narzędzia programisty 1
Kompilator języka C/Objective C/C++
➣ Kompilator języka C i C++ w systemie Unix – program cc

➣ Kompilator na warunkach licencji GNU – program gcc
➣ Kompilacja – tłumaczenie programu źródłowego na język
maszynowy
➣ Wynik kompilacji – moduł wynikowy (obiektowy) *.o
➣ Konsolidacja – zebranie wszystkich modułów wynikowych i
utworzenie modułu wykonywalnego

Przykładowy program i jego kompilacja
#include <stdio.h>
#include <stdlib.h>
int main(){
printf("Hej, hopla\n");
exit(EXIT_SUCCESS);
}
kompilacja:
$ cc -o hej hej.c
$ hej
Hej, hopla
$ _
brak ustawień w PATH – uruchamianie poprzez dodanie przedrostka ./
$ ./hej

Opcje kompilatora
✧ o nazwa pliku – generowanie modułu wykonywalnego z określeniem nazwy
pliku wyjściowego; moduły obiektowe są tworzone domyślnie
✧ -c – kompilacja plików źródłowych bez konsolidacji; dla każdego pliku
źródłowego tworzy odrębny plik obiektowy
✧ Ikataklog – wstawia katalog na początek listy katalogów, które będą
przeszukiwane w celu odnalezienia plików nagłówkowych
✧ Lkatalog – wstawia katalog na początek listy katalogów, które będą
przeszukiwane w celu odnalezienia bibliotek
✧ lfoo – dołącza bibliotekę libfoo
✧ -static – dołączanie tylko bibliotek statycznych
✧ -g, -ggdb – włączanie informacji dla programu śledzącego; opcja -g włącza
standardowy zbiór informacji, opcja -ggdb – rozszerzony
✧ -Wall – wypisanie wszystkich ogólnie użytecznych ostrzeżeń jakie może podać
kompilator

Pliki nagłówkowe
Standardowo w katalogu /usr/include
Dołączanie plików nagłówkowych z niestandardowych miejsc: opcja -I , np.:
$ cc -I/usr/openwin/include fred.c
Wyszukiwanie łańcucha znaków w plikach nagłówkowych, np. używając grep :
$ grep EXIT_ *.h
stdlib.h:#define EXIT_FAILURE 1
stdlib.h:#define EXIT_SUCCESS 0
Biblioteki
standardowo w katalogach:
/lib
/usr/lib
*.a – biblioteki statyczne
*.so lub *.sa – biblioteki dzielone
dołączanie bibliotek:
$ cc fred.c /usr/lib/libm.a
$ cc fred.c -lm
$ cc fred.c -L/usr/openwin/lib
Biblioteki statyczne
Zbiór plików obiektowych przechowywanych razem (archiwum)

Tworzenie bibliotek statycznych – polecenia ar i ranlib
Kompilacja funkcji z użyciem przełącznika -c , np.:
$ cc -c fred.c
Dodanie funkcji do archiwum – polecenie ar
ar rcs nazwa bib.a funkcja.o , np:
$ ar rcs moja.a fred.o

Opcje:
✧ r – włącza do biblioteki plik obiektowy, zastępując stary o tej samej nazwie
✧ c – tworzy bibliotekę jeśli nie istnieje, nie podając żadnych komunikatów
✧ s – uaktualnia tablicę odwzorowującą nazwy symboli na nazwy plików
obiektowych
✧ t – wyświetlenie zawartości biblioteki
✧ d – usunięcie z biblioteki modułu obiektowego o podanej nazwie
Wykorzystanie biblioteki:
$ gcc prog glow.c -o prog1 bib.a
Dystrybucje z Berkeley wymagają jeszcze utworzenia tablicy zawartości
biblioteki poleceniem ranlib :
$ ranlib nazwa bib.a

Biblioteki dzielone
Zalety:
✓ współdzielenie kodu przez wiele procesów
✓ oszczędność pamięci (operacyjnej i dyskowej)
✓ łatwość wprowadzanie poprawek
Wady:
✗ większa złożoność budowy
✗ problem zachowania zgodności z poprzednimi wersjami
✗ rozpowszechnianie: aplikacja + biblioteki dzielone
Biblioteki niezbędne do uruchomienia aplikacji? – polecenie ldd

$ ldd mc
libc.so.6 => /lib/libc.so.6 (0x40070000)

Projektowanie bibliotek dzielonych
➣ Zarządzanie zgodnością
nazwa biblioteki (ang. soname) (nazwa + numer wersji), np. libc.so.5
programiści tworzą zazwyczaj inne nazwy: /libc.so.5.12.9 ,
ale aplikacje odwołują się do /lib/libc.so.5
➣ tworzenie bibliotek niezgodnych
najlepiej zmienić nazwę: libc.so.6
➣ projektowanie bibliotek zgodnych
nie zmieniać definicji, interfejsów istniejących funkcji – dodawać nowe
nie zmieniać zachowania funkcji wykraczającego poza specyfikację
do definicji struktur eksportowalnych, pozycje dodawać tylko na końcu
struktur

➣ Realizacja
kompilacja z opcją -fPIC (position independent mode)
łączenie biblioteki (gcc nie ld ):
gcc -shared -Wl,-soname, nazwa wew -o nazwa bib
lista plików lista bibliotek
✧ -shared – opcja określająca obiekt dzielony
✧ -Wl – opcja przekazująca do konsolidatora nazwę wewnętrzną biblioteki
nazwa wew ; przecinki są zamieniane na spacje w trakcie konsolidacji
✧ nazwa bib – pełna nazwa biblioteki z numerem wersji
✧ lista plików – lista plików obiektowych
✧ lista bibliotek – lista innych bibliotek potrzebnych do kompilacji
programu
Przykład
gcc -shared -Wl,-soname,libcoś.so.1 -o libcoś.so.1.0.1 coś.o
inny.o -lc

➣ Instalacja – polecenie ldconfig

skopiuj bibliotekę do katalogu docelowego
jeśli nie chcesz podawać opcji -Lkatalog w programie łączącym to zainstaluj
bibliotekę w katalogu /usr/lib lub utwórz tam dowiązanie symboliczne
nazwabib.so do biblioteki (korzystaj z dowiązania względnego a nie
bezwzględnego!)
jeśli chcesz, aby program łączący odnalazł bibliotekę bez instalowania jej w
systemie utwórz dowiązanie nazwa bib.so w bieżącym katalogu. Następnie
użyj opcji -L. – bibliotek należy szukać w katalogu bieżącym
jeśli pełna ścieżka do biblioteki nie figuruje w /etc/ld.so.conf dodaj ją;
każda ścieżka powinna figurować w osobnym wierszu
uruchom ldconfig

Biblioteka dzielona – przykład

/* libhopla.c
dostarcza funkcję print_hopla() dla bib. libhopla.so */
#include <stdio.h>
void print_hopla(void){
printf("Hej hopla!\n");
}
/* uzyj_hopla.c
korzysta z funkcji print_hopla() z bib. libhopla.so */
#include "libhopla.h"
int main(void){
print_hopla();
return 0;
}
Poszczególne etapy tworzenia biblioteki
1. gcc -fPIC -Wall -g -c libhopla.c

2. gcc -g -shared -Wl,-soname,libhopla.so.0 -o
libhopla.so.0.0 libhopla.o -lc
3. ln -sf libhopla.so.0.0 libhopla.so.0
4. ln -sf libhopla.so.0 libhopla.so
5. stwórz plik nagłówkowy libhopla.h
6. gcc -Wall -g -c uzyj hopla.c -o uzyj hopla.o
7. gcc -g -o uzyj hopla uzyj hopla.o -L. -lhopla
8. LD LIBRARY PATH=‘pwd‘ ./uzyj hopla

Korzystanie z bibliotek dzielonych

Ładowanie dynamiczne (<dlfcn.h> )
1. otwarcie biblioteki – dlopen()
2. wyszukanie symbolu – dlsym()
3. obsługa
4. zamknięcie biblioteki – dlclose()
Wykorzystywanie niezainstalowanych bibliotek: LD LIBRARY PATH
#!/bin/sh
export LD_LIBRARY_PATH=/usr/local/netscape/lib:
$LD_LIBRARY_PATH
exec /usr/local/netscape/lib/netscape $*
wstępne ładowanie — umożliwia zamianę kilku funkcji z zainstalowanej
biblioteki

LD PRELOAD

/etc/ld.so.preload

Przykład ładowania dynamicznego
/* uzyj2_hopla dynamicznie załaduj print_hopla() z libhopla.so */
#include <dlfcn.h>
#include <stdio.h>
#include <stdlib.h>
typedef void(*hopla_fun)(void);
int main(void){
void *library;
hopla_fun hopla;
const char *error;
library = dlopen("libhopla.so", RTLD_LAZY);

if(library == NULL){
fprintf(stderr, "Nie mogę załadować biblioteki libhopla.so: %s\n", dlerror());
exit(1);
}

dlerror();
hopla = dlsym(library, "print_hopla");
error = dlerror();
if(error){
fprintf(stderr, "Nie mogę znaleźć funkcji
print_hopla(): %s\n", dlerror());
exit(1);
}
(*hopla)();
dlclose(library);
return(0);
}

Zagadnienie wielu plików źródłowych
/* main.c */
#include "a.h"
#define EXIT_SUCCESS 0
extern void function_two();

extern void function_three();
int main() {
function_two();
function_three();
exit (EXIT_SUCCESS);
}

/* 2.c */
#include "a.h"
#include "b.h"
void function_two() {
}
/* 3.c */
#include "b.h"
#include "c.h"
void function_three() {
}

ZARZĄDZANIE PROJEKTAMI
Program make (S.I.Feldman, ok. 1975)

➣ Własność: AT&T, public domain
➣ Automatyzacja i optymalizacja konstruowanego oprogramowania:
sterowanie kompilacją kodu źródłowego
✧ ułatwia rozwiązanie problemu wielu plików źródłowych
✧ kompiluje tylko te pliki, które uległy zmianie
przygotowanie stron elektronicznego podręcznika
instalacja aplikacji
➣ makefile – plik opisujący czynności, które ma wykonać make

Często używane parametry polecenia make

-k kontynuuje działanie, mimo wykrytego błędu – przydatne, aby w
jednym przejściu dowiedzieć się, które pliki źródłowe się nie kom-
pilują
-n wypisuje co ma do wykonania (polecenia)
-f plik wskazuje jakiego pliku używać jako makefile
Budowa pliku makefile

Plik makefile składa się z:
reguł definiujących co ma zrobić make
zależności opisujących jak ma to zrobić
(linie zależności muszą zaczynać się tabulatorem)

Przykład 1. Przykład pliku makefile

myapp: main.o 2.o 3.o
gcc -o myapp main.o 2.o 3.o
main.o: main.c a.h

gcc -c main.c
2.o: 2.c a.h b.h

gcc -c 2.c
3.o: 3.c b.h c.h

gcc -c 3.c

Przykład 2. makefile z komentarzami i makrami
all: myapp
# Which compiler
CC = gcc
# Where are include files kept

INCLUDE = .
# Options for development

CFLAGS = -g -Wall -ansi
# Options for release

# CFLAGS = -O -Wall -ansi

myapp: main.o 2.o 3.o

$(CC) -o myapp main.o 2.o 3.o
main.o: main.c a.h

$(CC) -I$(INCLUDE) $(CFLAGS) -c main.c
2.o: 2.c a.h b.h

$(CC) -I$(INCLUDE) $(CFLAGS) -c 2.c
3.o: 3.c b.h c.h

$(CC) -I$(INCLUDE) $(CFLAGS) -c 3.c

Przykład 3. makefile z dołączonymi wieloma opcjami

all: myapp ...
...
clean:
-rm main.o 2.o 3.o
install: myapp
@if [ -d $(INSTDIR) ]; \
then \
cp myapp $(INSTDIR);\
chmod a+x $(INSTDIR)/myapp;\
chmod og-w $(INSTDIR)/myapp;\
echo "Installed in $(INSTDIR)";\
else \
echo "Sorry, $(INSTDIR) does not exist";\
fi

Wywołanie programu
make – wykonanie etykiety all
make clean – wykonanie etykiety clean
make install ... – wykonanie etykiety install
Inne możliwości polecenia make

reguły wbudowane (patrz make -p )
reguły przyrostków
zarządzanie bibliotekami

Przykład 4. Reguła przyrostkowa zamieniająca pliki *.cpp na *.o

all: myapp
.SUFFIXES: .cpp
.cpp .o:
$(CC) -xc++ $(CFLAGS) -I$(INCLUDE) -c $<
...

Przykład 5. makefile do zarządzania biblioteką

all: myapp
# Which compiler
CC = gcc
# Where to install
INSTDIR = /usr/local/bin
# Where are include files kept

INCLUDE = .
# Options for development

CFLAGS = -g -Wall -ansi
# Options for release

# CFLAGS = -O -Wall -ansi
# Local Libraries
MYLIB = mylib.a
myapp: main.o $(MYLIB)

$(CC) -o myapp main.o $(MYLIB)
$(MYLIB): $(MYLIB)(2.o) $(MYLIB)(3.o)
main.o: main.c a.h
2.o: 2.c a.h b.h
3.o: 3.c b.h c.h
clean:
...

EDYTORY
Edytor emacs
➣ Twórca pierwszej wersji edytora GNU Emacs – Richard Stallman

➣ Popularny edytor występujący w wielu odmianach
➣ Dostęp do poleceń za pomocą skrótów klawiszowych i menu
➣ Istnieje możliwość wykorzystania myszy
➣ Duży edytor stanowiący prawdziwe środowisko programistyczne
➣ Oferuje tryb śledzenia

Edytor vi
➣ Edytor vi jest najbardziej popularnym edytorem, dostępnym w każdym
systemie uniksowym
➣ Nazwa vi wywodzi się od nazwy visual interface -– wizualny interfejs
➣ Obsługa edytora wykonywana jest jedynie za pomocą klawiatury, użytkownik
w żaden sposób nie wykorzystuje myszy
➣ vi jest edytorem modalnym – pracującym w kilku trybach (środowiskach
pracy). W różnych trybach naciśnięcie tego samego klawisza interpretowane
jest w inny sposób
➣ Działanie edytora jest zależne od terminala, komputera, czy systemu, w
którym jest wykonywany

% vi
ekran zostanie wyczyszczony
na początku każdej linii pojawi się znak tyldy
kursor znajdzie się w lewym górnym rogu
-- WPROWADZANIE -- 1.1
po wpisaniu ":" kursor automatycznie przeniesie się w dolny lewy róg ekranu
wpisujemy q i potwierdzamy (Enter)
polecenie zamyka edytor i przekazuje sterowanie systemowi operacyjnemu

Poruszanie kursorem
h – przesuwanie w lewo (kursor )
l – przesuwanie w prawo (kursor )
j – przesuwanie w dół (kursor )

k – przesuwanie w górę (kursor )
Enter – przechodzenie do kolejnej linii

Backspace – przesuwanie kursora w lewo
0 – przejście na początek linii
$ – przejście na koniec linii
w – przesunięcie kursora o jedno słowo w prawo (ignoruje znaki specjalne)
b – przesunięcie kursora o jedno słowo w lewo (ignoruje znaki specjalne)
W – przesunięcie kursora o jedno słowo w prawo
B – przesunięcie kursora o jedno słowo w lewo

Wstawianie tekstu do pliku
Poruszanie się po pliku jest bardzo przydatne, ale zadaniem edytora tekstu
jest wstawianie i usuwanie informacji zawartej w pliku
Modyfikacji zawartości pliku dokonuje się w tzw. trybie wstawiania
Tryb wstawiania można włączyć na cztery sposoby:
1. i – wstawianie (ang. insert)
2. a – dopisywanie (ang. append)
3. o – wstawianie wiersza poniżej bieżącego i ustawienie kursora na jego
początku (ang. open)
4. O – wstawianie wiersza powyżej bieżącego i ustawienie kursora na jego
początku

Przykład 6. Edycja nowego, nieistniejącego pliku % vi nowy plik
"nowy plik" [New file]
Plik nie został jeszcze stworzony. Informuje nas o tym komunikat ”New file”
Aby przejść do trybu wstawiania należy wcisnąć klawisz i, a, o lub O
Powrót z trybu edycji do trybu poleceń – klawisz ESC

Po przejściu do trybu wprowadzania i wpisaniu kilku linii tekstu...
Próbujemy nauczyc sie obsługi edytora vi. Nauka idzie ciezko, ale w
koncu sie nauczymy. Edytor vi jest najbardziej popularnym edytorem
uniksowym.

-- Insert --
Będąc w trybie poleceń można zapisać zmiany w pliku poprzez wprowadzenie

polecenia ":w"
Jeżeli po modyfikacji pliku wpiszemy polecenie ":q" system poinformuje nas,
że w pliku dokonano zmian i wypadałoby go zapisać

Kasowanie tekstu
x -– podstawowe polecenie do kasowania znaków. Usuwa znak na którym

aktualnie znajduje się kursor
d – polecenie adresujące
✧ dd – usuwa całą linię
✧ dw – usuwa bieżący wyraz
✧ db - usuwa wyraz znajdujący się przed bieżącym
D – usuwa linie tekstu i ustawia się na początku pustej linii

u - odtworzenie uprzednio skasowanego tekstu
U – cofanie wszelkich zmian wprowadzonych w obrębie danego wiersza.

Przeszukiwanie pliku
Przy dużych plikach istnieje potrzeba opracowania polecenia lub poleceń

służących do wyszukiwania potrzebnej informacji w zawartości pliku
/wzorzec - po ukośniku podaje się szukany tekst. Jeżeli wzorzec występuje w
pliku wielokrotnie, to można powtórzyć operację naciskając klawisz n .
Przeszukiwanie rozpoczyna się od bieżącej lokalizacji kursora
?wzorzec – polecenie rozpoczyna poszukiwanie wzorca w pliku w kierunku
odwrotnym, tzn. od bieżącej lokalizacji w górę
liczbaG - przejście do wiersza pliku określonego przez liczbę. Jeżeli numer
wiersza nie zostanie podany, kursor zostanie przesunięty do ostatniego wiersza
w pliku

Polecenia dwukropkowe
Polecenie Funkcja
:e nazwa pliku przerywa edycję bieżącego pliku i rozpoczyna edycję pliku
o podanej nazwie
:n przerywa edycję bieżącego pliku i rozpoczyna edycję na-
stępnego, którego nazwa została podana w wierszu pole-
ceń
:q zakończenie pracy z edytorem
:q! wyjście z edytora bez względu na fakt czy w edytowanym
pliku dokonano zmian czy nie
:r nazwa pliku wstawia zawartość podanego pliku do tego, który jest ak-
tualnie edytowany (w bieżącej pozycji kursora)
:w zapisuje plik na dysku
:w nazwa pliku zapisuje plik na dysku o podanej nazwie

Dostęp do poleceń Uniksa z poziomu edytora vi

Za pomocą dwukropkowego polecenia :! można korzystać z poleceń systemu
operacyjnego bez potrzeby kończenia edycji pliku i zamykania edytora vi

:! ls -l
total 258
-rw------- 1 kpatan 3843 Mar 31 11:05 dane.txt
-rw-rw-r-- 1 kpatan 123768 Mar 31 12:42 mail.list
-rw-rw---- 1 kpatan 102 Apr 1 12:47 copy.list
-rwxr-x--- 1 kpatan 4368 Apr 1 17:45 skrypt.c
[Hit any key to continue]

Systemy kontroli wersji
➣ SCCS (Source Code Control System)

➣ RCS (Revision Control System)
➣ CVS (Concurrent Version System)
Zalety:

zarządzanie repozytorium

śledzenie zmian w plikach źródłowych

zapamiętywanie wszystkich zmian w źródłach

pomocne w pracy zespołowej

Polecenia systemu SCCS
admin dodaj plik do SCCS

comb połącz dwie wersje pliku SCCS
delta utwórz nową wersję pliku SCCS
get pobierz plik z SCCS
prs drukuj opis pliku SCCS
rmdel usuń różnice z pliku SCCS
sccsdiff porównaj dwie wersje pliku SCCS
val uaktualnij plik SCCS
what szukaj i wyświetl wzorzec w pliku SCCS

Programy śledzące (debugery)
Program gdb (db)

kompilacja z opcją -ggdb

uruchomienie debugera gdb program

Polecenia debugera
run, r uruchamia program od początku

step, s wykonuje program instrukcja po instrukcji
where, w wypisuje zawartość stosu
break, b ustawia punkt przerwania
clear usuwa punkt przerwania

Narzędzia do kontroli pamięci
➣ Electric Fence
➣ Checker
➣ mpr
➣ Darmowe oprogramowanie dostępne pod adresem URL
ftp://sunsite.unc.edu/pub/Linux/devel/lang/c

Przykład 6. Niepoprawny program

#include <stdio.h>
#include <stdlib.h>
#include <string.h>
char global[5];
int main(void){
char * dyn;
char local[5];
/* nieznacznie przekrocz rozmiar bufora */
dyn = malloc(5);
strcpy(dyn, "12345");
printf("1: %s\n", dyn);
free(dyn);
/* znacznie przekrocz rozmiar bufora */
dyn = malloc(5);
strcpy(dyn, "12345678");

/* wyjdź poza zarezerwowaną pamięć */

*(dyn - 1) = ’\0’;
/* nie zwalniam pamięci */
/* wyjdź poza zmienną lokalną */

strcpy(local, "12345");
printf("4: %s\n", local);
local[-1] = ’\0’;
printf("5: %s\n", local);
/* zaatakuj przestrzeń globalną */

strcpy(global, "12345");
printf("6: %s\n", global);
global[-1] = ’\0’;
printf("7: %s\n", global);
exit(EXIT_SUCCESS);

Uruchomienie i wyniki działania programu
$ gcc -Wall -o deb deb.c

$ ./deb
1: 12345
2: 12345678
3: 12345678
4: 12345
5: 12345
6: 12345
7: 12345

Electric Fence
✓ Wykrywanie przepełnień buforów

✗ Niemożność wykrycia wycieków pamięci
➣ Program zastępuje funkcję malloc() z biblioteki C, nową wersją
1. rezerwuje żądany obszar pamięci i następujący po nim fragment
pamięci
2. do dodatkowego fragmentu pamięci proces nie ma dostępu
3. próba odwołania się do tego obszaru powoduje zatrzymanie
procesu przez jądro z błędem ochrony pamięci
➣ Więcej informacji – man libefence

Użycie Electric Fence
➣ Do kodu programu należy dodać bibliotekę libefence.a :
gcc -o program zrodlo.c -lefence

➣ Program informuje o błędzie, ale nie wskazuje dokładnie miejsca
jego wystąpienia
➣ Błąd ten łatwo można wyśledzić za pomocą programu śledzącego
gdb
➣ W tym celu kompilację należy przeprowadzić nstępująco:
gcc -ggdb -Wall -o program zrodlo.c -lefence

Właściwości
➣ W przykładowym programie pierwsze przepełnienie nie zostanie

wykryte
➣ Spowodowane jest to zjawiskiem ”wyrównania pamięci”

implementacje funkcji malloc() zwracają obszar pamięci,

którego pierwszy bajt jest wyrównywany do rozmiaru słowa (8
bajtów dla procesorów 64 bitowych)

domyślnie Electric Fence dostarcza funkcję malloc() , która

zwraca adresy będące parzystą wielokrotnością sizeof(int)
➣ Aby wykryć pierwsze przepełnienia należy zmiennej środowiskowej
EF ALIGMENT nadać wartość 1

➣ Program umożliwia także wykrywanie:

1. prób dostępu do pamięci przed początkiem zajętego bufora
2. prób dostępu do pamięci która została już zwolniona
➣ Jeżeli EF PROTECT BELOW=1 – program wykrywa próby dostępu
przed początkiem zajętego bufora
➣ Jeżeli EF PROTECT FREE=1 – funkcja free() nie będzie zwalniać
przekazanego obszaru pamięci, a uczyni go niedostępnym. W
efekcie jądro będzie wykrywać próby dostępu do tego obszaru
➣ Program nie pomaga w rozwiązywanie problemów z lokalnymi i
globalnymi obszarami danych

Checker
➣ Pomaga w wyszukiwaniu przepełnień buforów i wycieków pamięci

➣ Zamiast kompilatora gcc należy wykorzystywać program
checkergcc
➣ Wynikowy program sam będzie śledził swoje wykonanie
➣ Kompilacja
checkergcc -o program zrodlo.c
Wyszukiwanie wycieków pamięci
➣ Działanie programu sterowane jest zmienną CHECKEROPTS

--detector=end – wykrywacz wycieków pamięci należy uruchmić
po zakończeniu programu
Wyszukiwanie przepełnień
➣ Uruchomienie programu skompilowanego za pomocą checkergcc

spowoduje wygenerowanie raportu o wszystkich błędach
➣ Aplikacja pomaga w poszukiwaniu prób pisania poza końcem stosu
➣ Jeżeli po zmiennej buf zostanie zarezerwowana jakaś inna zmienna
to checker nie pomoże w wykryciu przepełnienia zmiennej bufor
➣ Program nie umożliwia wykrycia problemów ze zmiennymi
globalnymi

Program mpr
➣ Program rejestruje wszystkie wywołania funkcji malloc() i

free()
➣ Na podstawie dopasowania każdego zarezerwowania pamięci i jej
zwolnienia wyszukiwane są wycieki pamięci
➣ Program pomaga w wyszukiwaniu naruszeń obszarów pamięci
➣ mpr zastępuje funkcję malloc() swoją własną wersją – dokonuje
się tego za pomocą funkcji mcheck()
➣ Do kodu programu należy dołączyć bibliotekę libmpr.a gcc
-ggdb -o program zrodlo.c -lmpr
➣ Po kompilacji, sprawdzanie pamięci za pomocą mcheck()
włączane jest automatycznie
Wyszukiwanie naruszeń obszarów pamięci
➣ Program umieszcza znaną sekwencję bajtów przed i za

rezerwowanym obszarem
➣ Funkcja free() szuka tych sygnatur i jeżeli zostały naruszone
wywołuje funkcję abort()
➣ Metoda mcheck() nie lokalizuje dokładnie pojaiwenia się
naruszenia
➣ Znalezienie błędu jest możliwe za pomocą programu śledzącego
gdb
➣ Program nie pomaga w wyszukiwaniu przepełnień zmiennych
lokalnych i globalnych, a tylko obszarów zarezerwowanych funkcją
malloc()
Wyszukiwanie wycieków pamięci
➣ Należy ustawić dwie zmienne środowiskowe MPRPC i MPRFI

➣ MPRPC
przechowuje wartości potrzebne do prawidłowego poruszania się po ciągu
wywołań funkcji podczas tworzenia raportu
zmienną ustawia się w następujący sposób
export MPRPC=‘mprpc program‘
➣ MPRFI
instruuje za pomocą jakiego programu ma być generowany raport
dla małych plików: export MPRFI=‘cat > mpr.log‘
dla dużych plików: export MPRFI=‘gzip > mpr.log.gz‘

➣ Po wygenerowaniu raportu można go przeanalizować za pomocą

poleceń:

mpr program – tłumaczy adresy programu w raporcie na

nazwy funkcji i miejsca w kodzie źródłowym

mprcc – dla każdego ciągu wywołań który rezerwował pamięć,

funkcja wyświetla liczbę wykonanych rezerwacji i całkowitą
liczbę zarezerwowanych bajtów

mprlk – plik raportu jest analizowany pod kątem wszystkich

zarezerwowanych obszarów, które nie zostały zwolnione.
Generuje nowy raport zawierający rezerwacje powodujące
wycieki pamięci
mprlk < mpr.log | mpr program

Profilowanie
➣ Polecenie prof – dokładna analiza efektywności programu

➣ prof (gprof ) drukuje raport z pliku śledzenia przebiegu
programu – należy dołączyć opcje -p podczas kompilacji:
cc -p -o program program.c
➣ Dane z monitorowania zapisane są w pliku mon.out (gmon.out
dla gpof )
➣ Informacje generowane przez prof są zupełnie innego rodzaju niż
te generowane przez programy śledzące

Przykład. Analiza pliku monitorowania przez gprof

Flat profile:
Each sample counts as 0.01 seconds.
no time accumulated
% cumulative self self total
time seconds seconds calls Ts/call Ts/call name
0.00 0.00 0.00 1 0.00 0.00 sort
Call graph
granularity: each sample hit covers 4 byte(s) no time propagated
index % time self children called name
0.00 0.00 1/1 main [11]
[1] 0.0 0.00 0.00 1 sort [1]
-----------------------------------------------
Index by function name

[1] sort

Elektroniczny podręcznik
Typowa strona elektronicznego podręcznika zawiera:

nagłówek
nazwę
streszczenie
opis
opcje
pliki
zobacz także
błędy

➣ Plik kompiluje się za pomocą polecenia groff

➣ Kompilacja pliku moja app.1 zawierającego elektroniczny
podręcznik
groff -Tascii -man moja app.1
lub
groff -Tps -man moja app.1
➣ Opcje:
-Tascii – wygenerowanie podręcznika w postaci kodu ascii

-Tps – wygenerowanie podręcznika w postaci pliku ps

-man – wygenerowanie podręcznika w postaci standardowej


➣ Przykładowe znaczniki:
.TH – tytuł strony man: .TH tytuł sekcja
.SH – paragraf: .SH nazwa paragrafu
.TP – paragraf wcięty
.PP – linia odstępu
.B – tekst pogrubiony
.I – tekst pisany kursywą

Przykład
.TH MYAPP 1
.SH NAME
Myapp \- A simple demonstration application that does very little.
.SH SYNOPSIS
.B myapp
[\-option ...]
.SH DESCRIPTION
.PP
\fImyapp\fP is a complete application that does nothing useful.
.PP
It was written for demonstration purposes.

.SH OPTIONS
.PP
It doesn’t have any, but lets pretend, to make this template:
.TP
.BI \-option
If there was an option, it would not be -option.
...
.SH AUTHORS
Neil Matthew and Rick Stones

➣ Elektroniczny podręcznik po kompilacji
MYAPP(1) MYAPP(1)
NAME
Myapp - A simple demonstration application that does very little.
SYNOPSIS
myapp [-option ...]
DESCRIPTION
myapp is a complete application that does nothing useful.
It was written for demonstration purposes.

OPTIONS
It doesn’t have any, but lets pretend, to make this template:
-option
If there was an option, it would not be -option.
AUTHORS
Neil Matthew and Rick Stones

Środowiska programistyczne
➣ xwpe
➣ kdevelop
➣ kylix
➣ ...


Druk5 Sem2

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Druk5 Sem2

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

NARZĘDZIA PROGRAMISTY

Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych

Kompilator języka C/Objective C/C++

➣ Kompilator języka C i C++ w systemie Unix – program cc

Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych

Przykładowy program i jego kompilacja

Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych

Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych

Zbiór plików obiektowych przechowywanych razem (archiwum)

Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych

Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych

Biblioteki niezbędne do uruchomienia aplikacji? – polecenie ldd

Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych

Projektowanie bibliotek dzielonych

Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych

Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych

➣ Instalacja – polecenie ldconfig

Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych

Biblioteka dzielona – przykład

Poszczególne etapy tworzenia biblioteki

1. gcc -fPIC -Wall -g -c libhopla.c

Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych

Korzystanie z bibliotek dzielonych

Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych

Przykład ładowania dynamicznego

/* uzyj2_hopla dynamicznie załaduj print_hopla() z libhopla.so */

library = dlopen("libhopla.so", RTLD_LAZY);

Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych

Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych

Zagadnienie wielu plików źródłowych

extern void function_two();

Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych

Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych

Program make (S.I.Feldman, ok. 1975)

Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych

Często używane parametry polecenia make

Budowa pliku makefile

Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych

Przykład 1. Przykład pliku makefile

main.o: main.c a.h

2.o: 2.c a.h b.h

3.o: 3.c b.h c.h

Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych

Przykład 2. makefile z komentarzami i makrami

# Where are include files kept

# Options for development

# Options for release

Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych

myapp: main.o 2.o 3.o

main.o: main.c a.h

2.o: 2.c a.h b.h

3.o: 3.c b.h c.h

Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych

Przykład 3. makefile z dołączonymi wieloma opcjami

Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych

Inne możliwości polecenia make

Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych

Przykład 4. Reguła przyrostkowa zamieniająca pliki *.cpp na *.o

Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych

Przykład 5. makefile do zarządzania biblioteką

# Where are include files kept

# Options for development

# Options for release

Przykład 4. Reguła przyrostkowa zamieniająca pliki .cpp na .o

k – przesuwanie w górę (kursor )