guza.

Nowotwory agodne, torbiele oraz ropnie daj lepsze rokowanie ni nowotwory zoliwe, ktre naciekaj otaczajc tkank mzgow. Nowotwory zoliwe CUN - rozpoznanie, rodzaje Nowotwory agodne CUN Guzy rdzenia krgowego Gwiadziak wkienkowy (ac. astrocytoma fibrillare) - wystpuje u dorosych, wzrost stosunkowo powolny, zwykle umiejscowiony w pkulach mzgu i pniu mzgu, czasem w rdzeniu krgowym. Czsto w czci centralnej guza widoczna jama. Niepromienioczuy. Nowotwory gleju wycikowego (ok. 7% glejakw) Guzy te wywodz si z komrek wyciki komr mzgu i wyciki kanau rodkowego rdzenia krgowego.

wyciczak (ac. ependymoma) - pojawia si u dzieci i modych dorosych. Charakterystyczn struktur histologiczn jest rozetkowaty ukad komrek guza wok naczy (pseudorozetki) lub wok przestrzeni wypenionej rzskami. Guz ronie dosy wolno. wyciczak luzowo-brodaweczkowaty (ac. ependymoma myxopapillare) - guz lokalizuje si najczciej w okolicy stoka kocowego rdzenia kregowego, nici kocowej (ac. filum terminale). Guz przebiega agodnie, po usuniciu chirurgicznym zwykle nie pojawiaj si wznowy. Glejaki zostay sklasyfikowane przez wiatow Organizacj Zdrowia (WHO) wg ich zoliwoci, ktra determinuje patologiczny rozwj guza: niski stopie zoliwoci to komrki wysoko dojrzae, zrnicowane, o maym stopniu proliferacji, dobrze rokujce wysoki stopie zoliwoci to komrki niezrnicowane lub anaplastyczne, szybko rosnce, mogce nacieka ssiadujce tkanki,

wystpuj liczne ogniska martwicy, nadmierna proliferacja naczy krwiononych. Ich rokowanie jest gorsze. Klasyfikacja zoliwoci glejakw wg WHO skada si z 4 stopni, od agodnych (I) do najbardziej zoliwych (IV): I np. gwiadziak wosianokomrkowy czy wyciczak luzowobrodaweczkowaty II np. gwiadziak wkienkowaty, skpodrzewiak, wyciczak III np. gwiadziak anaplastyczny IV np. glejak wielopostaciowy (najczstszy glejak u dorosych), rdzeniak Rokowanie w stopniu IV jest najgorsze, ze rednim przeyciem ok. 12 miesicy. objawy ogniskowe, specyficzne dla lokalizacji guza (niedowad, zaburzenia czucia, zaburzenia mowy, wzroku, suchu, objawy

mdkowe - np. zaburzenia rwnowagi, uszkodzenie nerww czaszkowych, ogniskowe napady padaczkowe) Leczenie Im guz jest bardziej odgraniczony od ssiadujcych tkanek, a tym samym mniej rozlany (naciekajcy), tym atwiejszy jest chirurgiczny zabieg usunicia (resekcja). Stosuje si rwnie chemioterapi, radioterapi (brachyterapia i teleradioterapia, w tym gamma knife) oraz terapie eksperymentalne m.in. terapie genowe, immunoterapie czy wirusoterapie

Migrena cechy, wyst. Mona tu wyrni trzy rodzaje blu: Migrena

Moe mie ona rne postaci. Wystpuje migrena zwyka (bez aury), ze zwiastunami (z aur), okoporana, podstawna, z zaburzeniami trawiennymi. Migrena to jednostronny bl gowy, ktremu towarzysz nudnoci wymioty, zaburzenia w widzeniu, nadwraliwo na dwik i zapach. Napad trwa od kilku do kilkudziesiciu godzin. Przyczyna tej dolegliwoci jest nieznana. Wydaje si, e jest ona m.in. uwarunkowana genetycznie. Czstsza jest u kobiet ni u mczyzn. Napiciowy bl gowy - przyczyny

Pojawiaj si czsto po obu stronach gowy. Nie maj one podoa genetycznego i nie s wywoywane spoywanymi pokarmami.

Uwaa si, e przyczyn tego schorzenia jest m.in. stres, emocje, brak snu, przemczenie, zmiany atmosferyczne, naduycie alkoholu. Moe ono by rwnie wywoane przez czynniki fizyczne, np. niezbyt wygodn pozycj - czste pochylanie gowy podczas czytania, trzymanie suchawki telefonicznej midzy ramieniem i uchem, ucie gumy, prac przy zym owietleniu. Czynniki te bowiem sprzyjaj napinaniu mini.

Ble s odczuwane jako obrcz zaciskajca si wok gowy, sztywnienie karku i szyi. Chorzy maj wraenie, e boli ich skra gowy, a nawet wosy. Ble napiciowe trwaj rnie dugo, ale zdarzaj si te przypadki blw chronicznych, ktre cign si tygodniami, miesicami, a nawet latami. Choroba Alzheimera wyst., rozpoznanie, leczenie

Choroba Parkinsona wyst., cechy, etiologia Badanie neurologiczne komendy Padaczka wystpowanie, rozpoznanie, leczenie, cechy Padaczka - choroba mzgu Padaczka nie jest odrbn jednostk chorobow. Okrela si tak zesp objaww towarzyszcych wielu schorzeniom orodkowego ukadu nerwowego. Objawy te s spowodowane nadmiernymi wyadowaniami neuronw i nieprawidowym rozprzestrzenianiem si pobudzenia w mzgu. Charakterystyczne s tu napady padaczkowe, ktrym towarzysz objawy somatyczne, wegetatywne i psychiczne. Napady te powtarzaj si z rn czstoci i mona je potwierdzi na podstawie zapisu

elektroencefalograficznego (EEG). Napady mog by rne Napady padaczkowe maj rne formy. Podczas duych (grand mal) uoglnionych napadw tonicznoklonicznych chory nagle traci przytomno, upada, nastpuje gwatowne, toniczne napicie mini caego ciaa, podczas ktrego czsto obserwuje si odgicie gowy do tyu i wyprenie koczyn. W tym czasie ustaje oddychanie, co powoduje narastanie sinicy. Po kilku, kilkunastu sekundach ciaem wstrzsaj silne uoglnione drgawki koczyn i gowy. Chory moe wtedy przygry jzyk, a take bezwiednie odda mocz. Powoli zaczyna oddycha, ale jeszcze przez jaki czas jest nieprzytomny, a po ustaniu napadu senny i rozkojarzony. U niektrych osb wystpuj tzw. mae napady (petit mal) majce

form krtkich napadw niewiadomoci (absences) i drgawek ogniskowych typu ruchowego, czuciowego i psychoruchowego. Chory na chwil przerywa wykonywan czynno, na moment wycza si, nie nawizuje kontaktu z otoczeniem. Nie ma drgawek ani upadku ciaa. Po ustaniu napadu powraca do swojego zajcia i czsto nie zdaje sobie sprawy z chwilowego zaniku wiadomoci. Niekiedy mamy do czynienia z napadami mioklonicznymi, podczas ktrych nastpuj szybkie skurcze mini w rnych grupach miniowych. Chory moe wwczas traci przytomno (ale nie zawsze). Z kolei w tzw. napadach akinetycznych razem z utrat przytomnoci ma miejsce nage zwiotczenie mini oraz upadek ciaa. Napady padaczkowe (czsto mieszane) mog mie jeszcze inne warianty kliniczne, zwaszcza w padaczce wieku dziecicego (np. w

zespole Westa, zespole Lennoxa-Gastaut, zespole Doose i innych). Leczenie farmakologiczne Leczenie ma gwnie na celu zahamowanie wystpowania napadw padaczkowych. Naley tu przypomnie, e powtarzajce si napady mog stanowi przyczyn dalszego uszkodzenia orodkowego ukadu nerwowego i doprowadzi do urazw czaszki, zespou niedotlenienia i innych zaburze metabolicznych w czasie trwania napadu itp.). Zapobieganie wystpowaniu napadw padaczkowych mona osign przy zastosowaniu jednego lub kilku lekw w moliwie najniszych skutecznych dawkach i moliwie najmniejszych towarzyszcych im dziaaniach niepodanych (np. toksycznych). Leczenie powinno w zasadzie rozpoczyna si poprzez podawanie jednego leku (cho u dzieci monoterapia rzadko ma zastosowanie), biorc pod uwag rodzaj napadw padaczkowych i charakter schorzenia podstawowego. Leki podaje si stopniowo, zaczynajc od

maych dawek, aby zwikszajc je po ok. 2-3 tygodniach, doj do penej dawki terapeutycznej. W czasie leczenia oznacza si stenia leku we krwi. Ma to miejsce zwaszcza przy braku poprawy klinicznej mimo duych dawek lekw, a take przy wystpieniu objaww toksycznych przy niewielkich dawkach lekw. Okoo 80% pacjentw z padaczk mona skutecznie leczy. U ponad 20% chorych - mimo leczenia farmakologicznego - nie udaje si w peni opanowa napadw. Napady padaczkowe mog wystpowa w kadym wieku. Okoo 45% osb przynajmniej jeden raz w yciu ma napad uoglnionych drgawek z utrat przytomnoci. Jest on spowodowany rnymi przyczynami i nie upowania do rozpoznania padaczki, albowiem nie powtarza si wicej. Wiadomo take, e u co 10. czowieka mona wykaza zwikszon gotowo drgawkow.

Napady padaczkowe szczeglnie czsto wystpuj u dzieci: w 30% przypadkw napady padaczki ujawniaj si ju przed 4. rokiem ycia, w ok. 50% - przed ukoczeniem 10. roku ycia, a w ok. 70% przed ukoczeniem 15. roku ycia. Po 25. roku ycia pierwsze napady padaczkowe wystpuj w ok. 15%, natomiast po 50. roku ycia - w ok. 2%. Jakie s przyczyny choroby? Padaczk objawow mog wywoa: uszkodzenia mzgu w okresie ycia podowego powstae w wyniku infekcji wewntrzonowych matki, wad ukadu nerwowego, przewlekych chorb matki w okresie ciy (m.in. nie wyrwnanej wady serca, niedokrwistoci, cukrzycy), a take przyjmowania szkodliwych substancji o typie narkotykw, palenia papierosw, rwnie w zwizku z przewlekym alkoholizmem, nawietlaniami

promieniami rentgenowskimi czy krwawieniami z drg rodnych; uszkodzenia mzgu w czasie nieprawidowo przebiegajcego porodu oraz wystpujce ju po urodzeniu si dziecka, a take u osb dorosych, np. w wyniku zapalenia mzgu i opon mzgowordzeniowych, urazw czaszki, krwiaka lub guza mzgu itp.; choroby uwarunkowane genetycznie, np. fakomatozy (dysplazje ektomezodermalne), genetycznie uwarunkowane zaburzenia metaboliczne, a take formy padaczki uwarunkowanej genetycznie, np. modziecza padaczka miokloniczna, agodna padaczka rolandyczna, zesp sprzony z chromosomem X (tzw. zesp kruchego X), dziecice i modziecze napady niewiadomoci. Natomiast w przypadku tzw. padaczki skrytopochodnej (tzw. samoistnej) przy obecnym stanie wiedzy i diagnostyce nie mona ustali przyczyn choroby. Ilociowe zaburzenia wiadomoci

Zaburzenia wiadomoci wiadomo jest to optymalny stan aktywacji orodkowego ukadu nerwowego umoliwiajcy samoorientacj i orientacj w otoczeniu. Samoorientacja to zdolno rozpoznania wasnych procesw psychicznych - introspekcja umoliwiajca samokontrol i plastyczn zmian zachowania. Neuroanatomicznym podoem wiadomoci jest ukad siatkowaty skadajcy si z czci zstpujcej i wstpujcej oraz wsppracujcy z nim ukad limbiczny. Wstpn ocen stanu wiadomoci przeprowadza si poprzez pytania o orientacj w czasie, otoczeniu oraz co do wasnej osoby. Zaburzenia wiadomoci Dzielimy na: a) ilociowe b) jakociowe

Obydwa rodzaje zawieraj nastpujce cechy wsplne: - rnie nasilone cechy dezorientacji, - izolacj od realnej rzeczywistoci, wyraon poprzez fragmentaryczne spostrzeganie otoczenia oraz trudnoci w skupieniu uwagi, - utrudnienie toku mylenia poprzez rnego stopnia spltanie toku mylenia, - zaburzenia procesu pamici. Ilociowe zaburzenia wiadomoci Polegaj one na stopniowym ilociowym nasileniu wymienionych wyej zaburze. W zalenoci od ich nasilenia wyodrbniamy: 1. przymglenie wiadomoci (obnubilatio) - z zachowanym kontaktem sownym i moliwoci, uzyskania prostych odpowiedzi, niepen, orientacj, w czasie, niemonoci spostrzegania zoonych zwizkw, lekk inkoherencj mylenia.

2. senno (sornnoletio) - znacznie utrudniony kontakt sowny, odpowiedzi po wielokrotnym pytaniu z wyran inkoherencj mylenia. 3. ppiczka (sopor) - brak reakcji na sowa, zachowana reakcja na bl. 4.piczka (coma) - brak reakcji na bodce sowne i blowe ze stopniowym zanikaniem odruchw Jakociowe zmiany wiadomoci W ramach jakociowych zaburze wiadomoci wyodrbniamy nastpujce zespoy objaww: 1. zesp majaczeniowy (deliryjny) Zesp ten wystpuje w przebiegu dziaania rodkw toksycznych zewntrzpochodnych (np. alkohol) lub wewntrzpochodnych (np. bakteryjnych powodujcych wysok temperatur).

Charakteryzuje si nastpujcymi objawami: - dezorientacj w czasie, a przy znacznym nasileniu, take w otoczeniu - zaburzeniami spostrzegania pod postaci iluzji oraz prawdziwych omamw. Omamy maj zwykle charakter sceniczny, tzn. chory reaguje na nie jak widz. Omamy nasilaj si w miar pogarszania warunkw spostrzegania (np. o zmroku, w ciemnoci) - zaburzeniami toku mylenia pod postaci, inkoherencji utrudniajcej kontakt. Mog wystpi take zaburzenia treci mylenia pod postaci uroje konkretnoobrazowych bdcych zwykle urojeniow interpretacj treci wynikajcych z zaburze spostrzegania. - nastroju zmiennego zalenego od treci omamowych, czsto lkowego z draliwoci (dysforyczny) - sfer ruchow wyraajc niepokj z moliwoci zachowa agresywnych bdcych odpowiedzi na psychotyczne doznania omamowe

- pami - wystpuje czciowa amnezja z zachowaniem fragmentw wspomnie przey chorobowych 2. zesp snopodobny (onejroidalny) Przyczyny wystpowania tego zespou s, podobne, jak w przypadku zespou majaczeniowego. Wystpuje on jednak znacznie rzadziej. Charakteryzuje si nastpujcymi objawami: - dezorientacja w czasie i otoczeniu - zaburzeniami spostrzegania pod postaci, zoonych omamw prawdziwych w stosunku do ktrych chory stara si reagowa czynnie. Treci omamw s zwykle rozbudowane np. bitwy, podre, loty kosmiczne, a chory zachowuje si tak jakby bra w nich udzia. - zaburzeniami mylenia pod postaci inkoherencji oraz uroje gwnie konkretno-obrazowych odzwierciedlajcych treci omamw - zmiennym nastrojem, od lku do radoci i zachwytu w zalenoci od treci omamw

- z zakresu sfery ruchowej mog wystpowa ruchy wyraajce tre omamw, niepokj ruchowy lub stupor - zaburzeniami pamici pod postaci czciowej amnezji zwykle o wikszym zakresie ni w zespole majaczeniowym 3. zesp zamroczeniowy (obnubilacyjny) Najczciej wystpuje w przebiegu padaczki, przed lub po napadzie. Czynnikiem prowokujcym wystpienie tego zespou moe by alkohol lub inny rodek toksyczny. Zesp ten wystpuje w kilku odmianach. Charakteryzuje si nastpujcymi objawami: - cakowit dezorientacj lub zweniem pola wiadomoci - moliwoci wystpienia iluzji i omamw - zaburzeniami toku mylenia rnego stopnia, a niekiedy tylko dyskretnej inkoherencji. Urojenia s raczej skpe, konkretno-

obrazowe - nastrj zaleny od treci przey psychotycznych - sfera ruchowa jest zaburzona w rnym stopniu. Moe wystpowa pozorna zborno (zamroczenia jasne) lub bezadny niepokj ruchowy - zaburzeniami pamici pod postaci amnezji cakowitej Odmiany tego zespou to: zamroczenie jasne (z pozorn zbornoci zachowania np. w popdzie wdrowczym), fuga - nage bezadne zachowania ucieczkowe. 4. zesp spltaniowy (amentywny) Jest to zesp zaburze wiadomoci towarzyszcy cikim stanom somatycznym w przebiegu chorb wewntrznych lub organicznego uszkodzenia mzgu. Charakteryzuje si nastpujcymi objawami: - gbok dezorientacj w czasie i miejscu, a take co do osb z

otoczenia i wasnej osoby - zaburzeniami toku mylenia pod postaci silnej inkoherencji (spltania mylenia - niepokojem ruchowym, zwykle o charakterze manipulacyjnym lub pod postaci jaktacji (stereotypowych ruchw skubania, drapania, darcia). Rodzaj niepokoju ruchowego determinowany jest wydolnoci fizyczn w przebiegu cikiej choroby somatycznej - zaburzeniami pamici pod postaci niepamici cakowitej Objawy psychotyczne, takie jak omamy i urojenia s trudne do stwierdzenia z powodu znacznie ograniczonego kontaktu z chorym. Na to, e mog one wystpowa wskazuje czasami zachowanie chorego. Zaburzenia wiadomoci (stany nieprzytomnoci) mog przybiera rn posta. Niekiedy wystpuj gwatownie i szybko, doprowadzajc do mierci, bd te trwaj krtko i ustpuj

samoistnie bd utrzymuj si przez duszy czas. Ta ostatnia grupa wymaga szczeglnego omwienia. Zaburzenia wiadomoci mona podzieli na cztery okresy, biorc pod uwag stopie kontaktu chorego z otoczeniem: W pierwszym okresie zwanym sennoci (somnolentio) chory jest senny, mona jednak go obudzi, nawiza z nim kontakt sowny (rozmow). Chory pozostawiony sam sobie zasypia. W drugim okresie stan ppiczkowy (semicoma albo sopor) nie ma kontaktu sownego, silne potrzsanie lub kucie szpilk powoduje otwieranie oczu. Trzeci okres to gboka piczka (coma), chory reaguje jedynie na bardzo silne bodce blowe, wykonujc nieskoordynowane ruchy. Odruchy rogwkowe s osabione lub zniesione. Odruch reakcji

renic na wiato jest osabiony. W tym okresie pojawiaj si zaburzenia w napiciu mini. Moe wystpi sztywno odmdeniowa lub hipotonia miniowa. Pojawiaj si zaburzenia oddechowe, naczynioruchowe, termiczne i ze strony przewodu pokarmowego. W czwartym okresie w najbardziej posunitym stanie piczkowym (coma extremum) dochodzi do zniesienia reakcji na wszelkie bodce blowe. Reakcje reniczne i rogwkowe s zniesione. renice s rozszerzone, wystpuje cakowita wiotko mini i zniesienie wszelkich odruchw. Stopniowo nasilajce si zaburzenia oddechowe doprowadzaj do zniesienia samodzielnego oddechu i wprowadzenia sztucznego oddychania za pomoc specjalnej aparatury. W badaniu eeg stwierdza si brak czynnoci bioelektrycznej mzgu. Zachowana jest jedynie czynno serca i nerek. Mwi si wwczas o tzw. izolowanej mierci mzgu.

Przyczyn zaburze wiadomoci jest wiele i mona je podzieli na dwie zasadnicze grupy: 1. Pierwotne zaburzenie wiadomoci uszkodzenie i proces chorobowy dotyczy samego mzgu, ma to miejsce w udarach mzgu, krwotokach podpajczynwkowych, zapaleniach opon i mzgu, urazach czaszkowo-mzgowych, guzach mzgu i padaczce.

Wtrne zaburzenia wiadomoci przyczyny 2. Wtrne zaburzenie wiadomoci uszkodzenie mzgu jest nastpstwem chorb pozamzgowych, oglnoustrojowych lub narzdowych. Waniejsze przyczyny wtrnych zaburze wiadomoci s nastpujce: a) zatrucia (CO, alkoholem, rodkami nasennymi i uspokajajcymi), b) szkodliwe dziaanie czynnikw fizycznych (przegrzanie, ochodzenie, poraenie prdem lub promieniowaniem jonizujcym),

c) zakaenie oglne (toksyny bakteryjne), d) wstrzsy anafilaktyczne, e) zaburzenia krenia oglnego, f) zatrucia wewntrzpochodne (piczka cukrzycowa, hipoglikemiczna, mocznicowa, tarczycowa, nadnerczowa oraz zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej i rwnowagi kwasowozasadowej).

Postpowanie z chorym nieprzytomnym Ocena stopnia zaburze wiadomoci jest bardzo istotna dla obserwacji przebiegu procesu chorobowego. W odpowiednich odstpach czasu bada si trzy reakcje: otwieranie oczu, reakcje sowne oraz reakcje ruchowe i ocenia ich stopie. Odpowiedzi notuje si skrtowo, np. w gbokiej piczce jest cakowity brak czynnoci otwierania oczu, ruchw i odpowiedzi

sownych, czyli zapisuje si jako I/4, Il/5, III/5. Jeeli u chorego wystpi zaburzenia oddechu i krenia, to naley natychmiast przystpi do ich zwalczania i dopiero po wyprowadzeniu z tego stanu przystpi do dalszego badania. Dla penego ustalenia rozpoznania wane jest zebranie od otoczenia moliwie dokadnego wywiadu. Naley ustali, czy piczka wystpia nagle, czy rozwijaa si stopniowo, jakie byy objawy poprzedzajce stan piczkowy. Badanie fizykalne nieprzytomnego odbiega od zwykego schematu. Badanie musi by dokadne, ale przeprowadzone moliwie szybko. Chory do badania musi by rozebrany. Kademu choremu naley zmierzy temperatur ciaa, cinienie krwi i ttno. Trzeba zwrci uwag na oddech, zabarwienie skry i zapach, jaki wydobywa si z ust, np.: alkoholu, acetonu (w piczce cukrzycowej), amoniaku (w piczce mocznicowej) itp.

Konieczne jest dokonanie dokadnych ogldzin ciaa i zwrcenie szczeglnej uwagi na lady po urazach, zwaszcza na gowie. Objawem zamania podstawy czaszki jest wyciek krwi lub pynu mzgowo-rdzeniowego (albo obu na raz) z uszu i nosa. Bardzo istotne znaczenie w rozpoznawaniu przyczyn piczki maj badania dodatkowe, takie jak: a) badania laboratoryjne: morfologia krwi i hematokryt, badanie moczu, poziom cukru i mocznika we krwi, K, Ca, Cl, pH, zasb zasad transaminazy we krwi. U chorych, u ktrych piczka wynika z uszkodzenia mzgu, konieczne jest badanie pynu m.-rdz., b) badanie elektrofizjologiczne: ekg i eeg, c) badania radiologiczne: zdjcie rtg czaszki oraz badania kontrastowe (angiografia).

Stwardnienie rozsiane wyst., cechy, rozpoznanie, leczenie

Badania ukadu dokrewnego Pocztkowo diagnoza stawiana bya wycznie na podstawie objaww. Dzisiaj wydzielanie hormonw mona ledzi badajc ich poziom we krwi lub w moczu. Ostatnio coraz czciej stosuje si rwnie metod radioimmunologiczn. Biaka znakowane substancja radioaktywna dodane krwi pacjenta cz si z hormonami uatwiajc ich lokalizacje i ilo we krwi. W przypadku wikszoci hormonw badania powinny by wykonane kilka razy, poniewa ich poziom rni si w cigu dnia. I tak np. poziom kortyzolu jest najwyszy rano i najniszy wieczorem, dlatego pomiary wykonuje si w tych dwch porach. W badaniach wykorzystuje si rwnie substancje pobudzajce lub hamujce wydzielanie poszczeglnych hormonw. I tak np. zaburzenia zwizane z nadmiarem lub niedoborem insuliny diagnozuje si mierzc poziom glukozy po podaniu sodkiego napoju. Nadmierna produkcja hormonw moe by zwizana rwnie z rozrostami nowotworowymi w obrbie

poszczeglnych gruczow. Wtedy pomocnymi badaniami bd ultrasonografia, badania radiologiczne, scyntygrafia, tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny, ktre pomog zlokalizowa guz. Tyroksyna (T4) Nadczynno tarczycy objawy, przyczyny(nieznane) A. NADCZYNNO Nerwowo i niepokj Nadmierna potliwo Ciepa, wilgotna skra Szybkie bicie serca Bezsenno Wzmoone aknienie i pragnienie poczone z utrat wagi Zmiany nastroju Powikszenie obwodu szyi

Wytrzeszcz oczu Mczliwo mini

Niedoczynno tarczycy - objawy, przyczyny zmiany zapalne w samej tarczycy, ktre doprowadzaj do uszkodzenia miszu i osabienia produkcji hormonu; niedobr jodu, ktry jest niezbdny do produkcji hormonu; defekty genetyczne, na skutek ktrych tarczyca nie potrafi wytwarza hormonu i wreszcie choroby przysadki mzgowej, ktra produkuje substancj pobudzajc tarczyc do produkcji. Cige uczucie ospaoci i zmczenia Ble mini Nietolerancja na ciepo Zaparcia Wraliwo na zimno Przybr na wadze mimo braku apetytu

Obrzki wok oczu "Opadajce" powieki nadajce twarzy smutny wygld Suche, cienkie wosy Sucha, chodna skra Uczucie mrowienia w koczynach Pogrubienie gosu Obfite miesiczki Kopoty z pamici Obniony popd Zwolnione ttno Powikszenie tarczycy zwane wolem

Diagnostyka nowotworw tarczycy Jak diagnozuje si nieprawidow czynno tarczycy ?

Nadczynno i niedoczynno rozpoznaje si na podstawie poziomu hormonw tarczycy (tyroksyny i jej prekursorw) oznaczanych we krwi obwodowej. Celem leczenia jest przywrcenie prawidowego poziomu hormonu w ustroju.

Czy s to dolegliwoci niebezpieczne dla ycia ? Nadczynno tarczycy jest obciona wikszym ryzykiem dla pacjenta, a szczeglnie jej odmiana zwana przeomem tarczycowym, ktry objawia si gorczk, bardzo szybkim biciem serca, dreniem, wybitnym zmczeniem mini i zaburzeniami wiadomoci. Ten rodzaj zaburze, jeli nieleczony moe sta si zagroeniem dla ycia. 5 Tarczyca to nie tylko miejsce nadmiernej lub niedostatecznej produkcji hormonw. To rwnie miejsce, w ktrym mog si lokalizowa agodne i zoliwe nowotwory. agodnymi s gruczolaki, ktre mog wydziela nadmiar hormonu, a take naczyniaki, wkniaki czy tuszczaki. Zoliwe nowotwory to raki tarczycy, ktre

wystpuj dwa razy czciej u kobiet. Obydwa rodzaje nowotworw wystpuj w tarczycy pod postaci guzkw pojedynczych lub mnogich (raki s z reguy pojedyncze).

Jak mona wykry nowotwr tarczycy ? Badania, ktre pomagaj wykry guzek i okreli jego charakter to: 1. scyntygrafia - badanie z uyciem jodu radioaktywnego, ktry podany doylnie jest nastpnie wizany przez guzek tarczycy. Guzki, ktre sabo wychwytuj jod to guzki zimne (np. raki), guzki gorce wychwytuj jod bardzo dobrze (np. gruczolaki). 2. ultrasonografia - badanie z uyciem fal dwikowych pozwala na odrnienie guzkw zbitych od torbieli. 3. biopsja cienkoigowa polega na nakuciu guzka i zbadaniu pobranych komrek pod mikroskopem. Jest to badanie najbardziej uyteczne i w wikszoci przypadkw pozwala postawi diagnoz czy mamy do czynienia z procesem agodnym czy zoliwym.

Choroba Addisona Zewntrzn czci nadnerczy jest ich kora, produkujca hormony sterydowe, w tym dwa najwaniejsze: kortyzol i aldosteron. Kortyzol reguluje wiele reakcji biochemicznych organizmu, uczestniczy w metabolizmie biaek, wglowodanw i tuszczw. Aldosteron z kolei reguluje stenie sodu i tym samym objto wody w organizmie, co wpywa na objto i cinienie krwi. Produkcja tych hormonw (zwaszcza kortyzolu) jest pod kontrol innego zwizku wytwarzanego w przysadce mzgowej, zwanego ACTH. Klasyczna choroba Addisona powstaje w wyniku zniszczenia obu nadnerczy i upoledzenia wydzielania zarwno kortyzolu, jak i aldosteronu. Nazywamy to pierwotn niewydolnoci nadnerczy.

Jeli brakuje ACTH (w wyniku chorb przysadki mzgowej lub innych przyczyn), to spada rwnie produkcja kortyzolu, chocia poziom aldosteronu moe pozosta w granicach normy. Mwimy wtedy o wtrnej niewydolnoci nadnerczy. Wydzielanie ACTH jest cile zwizane z poziomem kortyzolu we krwi - im wyszy jest poziom kortyzolu, tym nisze jest wydzielanie ACTH i odwrotnie. W czasach Addisona najwaniejsz przyczyn opisanej przez niego choroby bya grulica. Obecnie najwaniejsz przyczyn choroby Addisona jest "zaatakowanie" nadnerczy przez proces autoimmunologiczny, w ktrym organizm zwraca si przeciwko sobie samemu i produkuje przeciwciaa, niszczce powoli kor nadnerczy. Autoagresja odpowiada za okoo 70% przypadkw choroby Addisona. Inne przyczyny to: przewleke zakaenia, szczeglnie grzybicze czy wirusowe, a take zajcie nadnerczy przez przerzuty nowotworowe z innych regionw ciaa, zwaszcza z raka sutka czy te

krwotok do tych narzdw niszczcy komrki kory nadnerczy. Kiedy zostanie zniszczonych ponad 90% komrek, pojawiaj si objawy choroby. Ten proces w przypadku autoagresji trwa zwykle caymi latami. 7

Uwaa si powszechnie, e choroba Addisona to schorzenie rzadkie, wystpujce w liczbie okoo 1 przypadku na 100 tys. osb. Jeli wyczy si przypadki grulicy, okazuje si, e kobiety choruj okoo trzy razy czciej ni mczyni. Objawy choroby Addisona: przewleke zmczenie, utrata apetytu i wagi ciaa, zawroty gowy i omdlenia z powodu niskiego cinienia krwi, nudnoci, wymioty i biegunki,

 osabienie siy mini i ich skurcze, rozdranienie i przygnbienie, ciemnienie skry. Jak j rozpozna?

Problemy zgaszane przez pacjentw - razem ze ciemnieniem skry i innymi objawami widocznymi w czasie badania lekarskiego nasuwaj podejrzenie choroby Addisona. Czasami na lad rozpoznania naprowadzaj nieprawidowe wyniki bada wykonywanych z innych przyczyn, np. podwyszony poziom potasu czy niski poziom sodu, a take nieprawidowe wyniki EKG. Wykonuje si pomiar kortyzolu i aldosteronu we krwi i w moczu. Leczenie

Objawy choroby Addisona s spowodowane brakiem kortyzolu i aldosteronu, dlatego terapia polega na zastpieniu tych hormonw podobnymi zwizkami, dostarczanymi z zewntrz. Leczeniem

choroby Addisona zajmuj si endokrynolodzy. Poniewa nadnercza s ju zniszczone i nie moemy przywrci ich funkcji, to leczenie choroby Addisona trwa przez cae ycie pacjenta. Choroba Cushinga inna nazwa, wyst., przyczyny, objawy Choroba oraz zesp Cushinga Nadczynno kory nadnerczy, hiperkortyzolemia Choroba spowodowana jest nadmiernym wydzielaniem kortykosterydw hormonw produkowanych przez kor nadnerczy.
Najczstsze dolegliwoci i objawy

Otyo z charakterystycznym gromadzeniem si

tuszczu na tuowiu i karku Rowe rozstpy na skrze Okrga, nalana twarz z obrzknitymi powiekami Jaskrawoczerwone rumiece na policzkach Nadmierne owosienie u kobiet ojotok i trdzik Nadcinienie ttnicze Osabienie siy miniowej Ble kostne Zmiany nastroju od depresji do psychozy Zaburzenia miesiczkowania Powikszenie echtaczki Zmniejszona odporno na infekcje
Przyczyny

Objawy choroby spowodowane s nadmiernym wytwarzaniem kortykosterydw, ktre moe by spowodowane: Guzem kory nadnerczy Guzem przysadki mzgowej, ktry produkuje w zwikszonej iloci ACTH hormon stymulujcy nadnercza do wydzielania kortykosterydw Dugotrwaym przyjmowaniem lekw sterydowych Dugotrwaym stosowaniem ACTH w terapii nowotworu przysadki mzgowej Pierwotn przyczyn zmian mog by take zaburzenia czynnoci podwzgrza (choroba Cushinga pochodzenia podwzgrzowego)

Sposoby zapobiegania

Nie istniej sposoby zapobiegania chorobie (zespoowi) Cushinga. Jeli stosowanie lekw sterydowych jest konieczne z powodu reumatoidalnego zapalenia staww, astmy, choroby nerek lub choroby Addisona, naley dy do stosowania jak najmniejszych dawek leku i o ile to moliwe stosowa je jak najkrcej.
Przewidywany przebieg choroby

Jeeli hiperkortyzolemia spowodowana jest przez guz nadnerczy, istnieje moliwo chirurgicznego usunicia guza. Niekiedy usuwa si cae nadnercza, ale wwczas konieczne jest stosowanie

hormonalnego leczenia zastpczego W chorobie Cushinga guz przysadki usuwa si chirurgicznie lub poddaje radioterapii. Guzy przysadki mog odrasta objawy choroby pojawiaj si wwczas ponownie U chorych dugotrwale leczonych sterydami lub ACTH popraw moe przynie stopniowe odstawienie leku pod cisym nadzorem lekarskim 9
Moliwe powikania

Osteoporoza, zamania koci Cukrzyca Wrzd trawienny Guzowaty rozrost przysadki mzgowej wskutek usunicia nadnerczy (rzadko)

 Niepodno
Badania dodatkowe

Morfologia krwi z rozmazem leukocytw (biaych krwinek) Badania biochemiczne krwi (glukoza, sd, potas) Stenia hormonw: kortyzolu (dwukrotnie w cigu doby) oraz ACTH we krwi Test hamowania deksametazonem w celu zrnicowania zespou Cushinga (przyczyna choroby w nadnerczach) i choroby Cushinga (przyczyna choroby w przysadce) USG jamy brzusznej z ocen nadnerczy Ewentualnie tomografia komputerowa jamy brzusznej RTG czaszki w celu oceny okolicy sioda

tureckiego, na ktrym ley przysadka mzgowa (rzadko wykazuje zmiany) Tomografia komputerowa gowy Najbardziej czuym badaniem przysadki mzgowej jest rezonans magnetyczny (NMR)
Cele leczenia

Chirurgiczne usunicie guza (nadnerczy lub przysadki), ktry jest przyczyn nadmiernego wydzielania kortykosterydw Zapobieganie powikaniom, a jeli si pojawi leczenie ich
Leczenie

 Leki hamujce produkcj hormonw kory nadnerczy (aminoglutetimid) Leki obniajce cinienie krwi Preparaty wapnia w leczeniu osteoporozy Insulina w leczeniu cukrzycy (o ile nie wystarcza dieta) Leki przeciwdepresyjne Leki sterydowe w terapii zastpczej u chorych po chirurgicznym usuniciu nadnerczy
Leczenie operacyjne

Polega na operacyjnym usuniciu nadnercza, w ktrym stwierdzono guz, lub hormonalnie czynnego gruczolaka przysadki mzgowej.

Cukrzyca wtrna przyczyny, objawy, rozpoznanie, mikro- i makroangiopatie cukrzycowe 1. Cukrzyca wtrna - to najbardziej zrnicowana etiologicznie grupa cukrzyc, ktre cznie stanowi okoo 2-3% wszystkich postaci cukrzycy w Europie i Ameryce Pnocnej. Charakterystyczne dla tej postaci s wspistniejce z cukrzyc inne zaburzenia lub zespoy chorobowe. Najczstsze przyczyny cukrzycy wtrnej mona podzieli na: 11 polekowe - niektre leki stosowane w chorobach ukadu krenia ( tiazydy lub inne leki moczopdne, szczeglnie w zestawieniu z beta blokerami, leki sterydowe i inne. niektre choroby gruczow dokrewnych ( endokrynopatie ) choroba i zesp Cushinga, akromegalia, nadczynno tarczycy, guz chromochonny nadnerczy, guz wydzielajcy glucagon.

genetycznie uwarunkowane choroby przemiany materii hemochromatoza choroby trzustki - przewleke zapalenie trzustki, rak trzustki, stan po pankreatektomii ( operacyjnym usuniciu trzustki ). cukrzyca na tle niedostatecznego i wadliwego odywiania wystpuje gwnie wrd ludnoci tubylczej strefy midzyzwrotnikowej w krajach Azji, Afryki i Ameryki Poudniowej, w ktrych niedoywienie i gd s powszechne.

Hipoglikemia przyczyny , objawy Hiperglikemia - objawy, przyczyny ROZPOZNANIE CUKRZYCY

Rozpoznanie cukrzycy typu 1 zwykle jest atwe, wystpuj bardzo nasilone objawy takie jak : silne pragnienie, czste oddawanie zwikszonych iloci moczu, gwatowna utrata masy ciaa ktre mog prowadzi do rozwoju piczki . W badaniach laboratoryjnych wystpuje znacznie podwyszony poziom cukru we krwi oraz obecno cukru w moczu.

Rozpoznanie cukrzycy typu 2 jest znacznie trudniejsze, objawy mog by trudno uchwytne i dugo nie budz podejrze chorego ( szacuje si, e prawie poowa chorych na cukrzyc typu 2 nie jest wiadoma swojej choroby ). Typowe objawy s nastpujce: utrata wagi, zmczenie, czste oddawanie moczu, wzmoone pragnienie, infekcje skrne ( grzybice, czyraki ), uczucie suchoci w jamie ustnej, wid sromu czy zaburzenia widzenia. Naley zaznaczy, e u pewnej grupy chorych nie wystpuj adne objawy choroby pomimo utrzymujcych si wysokich wartoci poziomu cukru.

Potwierdzeniem rozpoznania cukrzycy jest pomiar cukru (glukozy) we krwi. Stenie cukru wyraa si w liczbie miligramw glukozy na decylitr ( mg/dl lub mg% ) lub milimoli glukozy na litr ( mmol/l ). Aeby przeliczy wynik z mmol/l na mg/dl , naley pomnoy ilo mmoli przez 18 ( np. 10mmol/l x 18 = 180mg/dl ). Cukrzyc mona rozpozna jeeli: 1. W przypadkowym badaniu poziom cukru przekracza 200 mg%. Przypadkowy oznacza o dowolnej porze dnia, bez wzgldu na czas jaki upyn od ostatniego posiku. 2. Stenie glukozy na czczo ( tj. co najmniej 8 godzin od ostatniego posiku ) przekracza 125 mg% ( rozpoznanie naley potwierdzi jeszcze jednym pomiarem glukozy na czczo ). 12

3. Poziom cukru jest wyszy od 200 mg% po 2 godzinach od obcienia 75gramami glukozy rozpuszczonymi w 300ml wody ( doustny test obcienia glukoz - OGTT ).

CZYNNIKI RYZYKA WYSTPIENIA CUKRZYCY - czyli jakie osoby powinny regularnie kontrolowa poziom cukru

Zarwno cukrzyca typu 1, jak i cukrzyca typu 2 ma podoe genetyczne. Oznacza to, e ryzyko wystpienia cukrzycy jest znacznie wysze u tych osb, ktre s blisko spokrewnione z chorymi na cukrzyc. Szansa zachorowania na cukrzyc wzrasta z wiekiem, dlatego te osoby po 45 roku ycia powinny przynajmniej jeden raz do roku

kontrolowa poziom cukru. Cukrzyca wystpuje znacznie czciej u ludzi otyych, prowadzcych siedzcy tryb ycia, obcionych nadcinieniem ttniczym, zaburzeniami lipidowymi. Cukrzyca wystpuje znacznie czciej u osb u ktrych w przeszoci wystpoway zaburzenia tolerancji glukozy, a take u kobiet z cukrzyc ciarnych w wywiadzie. Osoby te powinny mie regularnie kontrolowany poziom cukru. CZSTO WYSTPOWANIA CUKRZYCY

Czsto wystpowania cukrzycy wynosi okoo 2 - 5% oglnej populacji. W roku 1994 ilo wszystkich chorych na cukrzyc na wiecie wynosia 110.4 miliona osb, w roku 2000 wzronie do 175.4 miliona, szacuje si , e w roku 2010 chorowa bdzie 239.3 miliona osb.