You are on page 1of 26

SPLIT-BRAIN -

-KOMISUROTOMIA I JEJ KONSEKWENCJE

Magdalena Senderecka
Instytut Psychologii UJ
Zakład Psychofizjologii
SPOIDŁA MÓZGU
Spoidło – wiązka włókien nerwowych łączących okolice lewej
półkuli z odpowiadającymi im okolicami półkuli prawej
Spoidła korowe:
• Spoidło wielkie (ciało modzelowate, łac. corpus callosum),
czyli ok. 200 milionów włókien nerwowych
• Spoidło przednie
• Spoidło hipokampa
SPOIDŁA MÓZGU
Spoidła podkorowe:
• Spoidło tylne
• Spoidło uzdeczek
• Spoidło wzgórków czworaczych
SPOIDŁA MÓZGU
SPOIDŁO WIELKIE A EPILEPSJA – PIERWSZE OBSERWACJE

- I połowa XX w. – obserwacja skutków uszkodzenia spoidła


wielkiego, spowodowanego guzem lub innym procesem
chorobowym
- 1940 – wyniki eksperymentów Eriksona, przeprowadzonych
na małpach
- wykonanie pierwszych operacji rozszczepienia mózgu małp
ROZSZCZEPIENIE MÓZGU (SPLIT-BRAIN)
Kalosotomia – chirurgiczne przecięcie spoidła wielkiego
(ang. callosotomy, od corpus callosum)
Komisurotomia – chirurgiczne przecięcie wszystkich połączeń
międzypółkulowych - spoidła wielkiego, przedniego,
hipokampa (ang. commissurotomy, od commissure – spoidło)
ROZSZCZEPIENIE MÓZGU (SPLIT-BRAIN) –
OBSERWACJE SKUTKÓW PIERWSZYCH OPERACJI
PRZEPROWADZONYCH NA PACJENTACH Z PADACZKĄ

- lata 40 XX w. – William van Wagenen, neurochirurg z Rochester


w stanie Nowy Jork, przeprowadza pierwsze operacje
komisurotomii u ludzi cierpiących na padaczkę typu grand mal
- rozszczepienie mózgu:
- nie wywołuje zmian ani w ich zachowaniu,
ani w zdolnościach percepcyjno-motorycznych;
- prowadzi jedynie do nieznacznej poprawy stanu zdrowia
ROZSZCZEPIENIE MÓZGU (SPLIT-BRAIN) –
ROGER SPERRY I DOŚWIADCZENIA NA KOTACH

- lata 50 XX w. – Roger Sperry i jego doktorant


Ronald Myers z California Institute of Technology
prowadzą badania nad różnicowaniem
wzrokowym (discrimination task) u kotów
- wyniki doprowadzają ich do wniosku,
iż przecięcie spoidła wielkiego uniemożliwia
przesłanie informacji z półkuli, która ją otrzymała,
do półkuli przeciwległej
ROZSZCZEPIENIE MÓZGU (SPLIT-BRAIN) –
ROGER SPERRY I DOŚWIADCZENIA NA KOTACH

Zasłonięte prawe oko Zasłonięte prawe oko Zasłonięte prawe oko


Przecięte skrzyżowanie Przecięte skrzyżowanie
wzrokowe wzrokowe i spoidło wielkie
ROZSZCZEPIENIE MÓZGU (SPLIT-BRAIN) –
ROGER SPERRY I DOŚWIADCZENIA NA KOTACH
- przykładowe zadanie kota: nacisnąć dźwignię, gdy zobaczy koło,
nie naciskać, gdy zobaczy kwadrat
- 3 warunki w fazie uczenia:

1. 2. 3.

Zasłonięte prawe oko Zasłonięte prawe oko Zasłonięte prawe oko

Przecięte skrzyżowanie Przecięte skrzyżowanie


wzrokowe wzrokowe i spoidło wielkie

- odsłonięcie prawego oka, zasłonięcie lewego

Kot nie potrafi wykonać


Kot poprawnie wykonuje zadanie
zadania, proces uczenia
rozpoczyna się na nowo
ROZSZCZEPIENIE MÓZGU (SPLIT-BRAIN) –
WZNOWIENIE OPERACJI NA PACJENTACH Z PADACZKĄ

- Philip Vogel i Joseph Bogen, neurochirurdzy współpracujący


z California Institute of Technology, decydują się na
przeprowadzenie całkowitej komisurotomii u pacjentów
z ciężkimi przypadkami epilepsji (seria kalifornijska)
- skutki zabiegów:
- zmniejszenie częstotliwości i nasilenia napadów
padaczkowych;
- brak widocznych zmian w osobowości, inteligencji
oraz w zachowaniu pacjentów
ROZSZCZEPIENIE MÓZGU (SPLIT-BRAIN) – SKUTKI OPERACJI

ZACHOWANIE
- Skutki obserwowane bezpośrednio po operacji:
- szok wywołany rozległą operacją mózgu,
- przejściowa utrata mowy,
- wycofujący się lewostronny paraliż,
- ostry zespół dyskoneksji (ang. acute disconnection
syndrome), inaczej zespół obcej ręki – konkurencyjne
ruchy pomiędzy prawą i lewą ręką, ustępujące w ciągu
kilku tygodni
ROZSZCZEPIENIE MÓZGU (SPLIT-BRAIN) – SKUTKI OPERACJI

ZACHOWANIE
- Długotrwałe skutki operacji ujawniające się u niektórych
pacjentów:
- trudności z kojarzeniem imienia z twarzą,
- brak marzeń sennych,
- zaburzenia pamięci (w przypadku przecięcia spoidła
hipokampa)
SKRZYŻOWANIE DRÓG WZROKOWYCH
ROZSZCZEPIENIE MÓZGU (SPLIT-BRAIN) – SKUTKI OPERACJI

LATERALNA
PREZENTACJA
BODŹCÓW

Pacjent potrafi podać nazwę Pacjent nie potrafi podać nazwy przedmiotu
przedmiotu prezentowanego prezentowanego do półkuli prawej,
do półkuli lewej ale jest w stanie wybrać go spośród innych
obiektów przy pomocy lewej ręki.

Czas prezentacji bodźców wynosi 100-200 ms.


ROZSZCZEPIENIE MÓZGU (SPLIT-BRAIN)

1. ŚWIADOMOŚĆ
Wyniki badań
Przeprowadzonych
na pacjencie P.S.
(LeDoux, Wilson,
Gazzaniga; 1977)
ROZSZCZEPIENIE MÓZGU (SPLIT-BRAIN)

1. ŚWIADOMOŚĆ
Wyniki badań przeprowadzonych na pacjencie P.S.
(LeDoux, Wilson, Gazzaniga; 1977)
- niezależny system wyznaczania celów, ustanawiania priorytetów
i wartościowania zdarzeń w lewej i prawej półkuli

- przykłady pytań zadawanych pacjentowi:


1. Kim chciałbyś być?
2. Jak bardzo lubisz... ?

- sposób udzielania odpowiedzi:


Ad. 1. werbalny (półkula lewa) vs układanie liter Scrabble
(półkula prawa)
Ad. 2 wartościowanie na skali 1-5 (1-bardzo lubię, 5-bardzo
nie lubię)
ROZSZCZEPIENIE MÓZGU (SPLIT-BRAIN)

1. ŚWIADOMOŚĆ
Wyniki badań przeprowadzonych na pacjencie P.S.
(LeDoux, Wilson, Gazzaniga; 1977) c.d.

Odpowiedzi półkuli lewej Odpowiedzi półkuli prawej

Kim chciałbyś być? Jaką pracę byś wybrał?


- kreślarzem - wyścigi samochodów

Jak bardzo lubisz... ?

- wartościowania bliższe - wartościowania bliższe


pozytywnego końca skali negatywnego końca skali
(bardzo lubię) (bardzo nie lubię)
ROZSZCZEPIENIE MÓZGU (SPLIT-BRAIN)

1. ŚWIADOMOŚĆ

(Cooney i Gazzaniga, 2003)


ROZSZCZEPIENIE MÓZGU (SPLIT-BRAIN)

1. ŚWIADOMOŚĆ

(Cooney i Gazzaniga, 2003)


ROZSZCZEPIENIE MÓZGU (SPLIT-BRAIN) – SKUTKI OPERACJI

2. FUNKCJE JĘZYKOWE
Wyniki badań
- kontrolowanie funkcji mowy (ekspresja) przez półkulę lewą
- umiejętności gramatyczne prawej półkuli porównywalne
z kompetencjami językowymi pięcioletniego dziecka
- prawa półkula analizuje głównie niewerbalne cechy bodźców
werbalnych np. kształt litery, cechy graficzne pisma
ROZSZCZEPIENIE MÓZGU (SPLIT-BRAIN) – SKUTKI OPERACJI

3. FUNKCJE WZROKOWO-PRZESTRZENNE
Zadanie konstrukcyjne – przewaga półkuli prawej
ROZSZCZEPIENIE MÓZGU (SPLIT-BRAIN) – SKUTKI OPERACJI

3. FUNKCJE WZROKOWO-PRZESTRZENNE
Zadanie rysunkowe – przewaga półkuli prawej

Lewa ręka Prawa ręka

Przed operacją

Po operacji
ROZSZCZEPIENIE MÓZGU (SPLIT-BRAIN) – SKUTKI OPERACJI
3. FUNKCJE WZROKOWO-PRZESTRZENNE
Zadanie rysunkowe – przetwarzanie holistyczne w półkuli prawej,
przetwarzanie analityczne w półkuli lewej
ROZSZCZEPIENIE MÓZGU (SPLIT-BRAIN)

ŹRÓDŁA ASYMETRII FUNKCJONALNEJ MÓZGU


– DWIE KONCEPCJE
- różnice funkcjonalne między półkulami są konsekwencją
ich zróżnicowanego udziału w procesach językowych
- kryteria czasowo-sekwencyjne i przestrzenne
- różnice te są wyrazem bardziej podstawowej
specjalizacji w zakresie funkcji poznawczych (Goldstein)
- kryteria analityczne i holistyczne
ROZSZCZEPIENIE MÓZGU (SPLIT-BRAIN) –
NAGRODA NOBLA 1981

You might also like