Psychm.-W2 24.

październik 2006

PSYCHOM.-W2

Źródła błędów w badaniu testowym i kwestionatiuszowym

Przebieg
Test psychologiczny jest narzędziem nie wolnym od błęgów.
Źródła zakłóceń w pomiarze psychologicznym
– osoba badana
– układ odniesienia
– stronniczość testu

Osoba badana jako źródło zakłóceń w pomiarze cech osobowości

– testowanie jako środek komunikacji:
– perspektywa selekcji (motywacja dodatnia lub ujemna)
– perspektywa eksperymentalna (odpowiadnaie przypadkowe i zmienne sugerujące hipotezę
badawczą)
– perspektywa kliniczna (np. Przypisywanie sobie cech negatywnych)

Komunikacja międzyludzka to nie tylko przekazywanie informacji, najczęściej służy to osiąganiu

celów.

Test psychologiczny jest specyficzną formą komunikacji – pomiar w psychologii – może służyć do
różnych rzeczy: selekcji,

W klinicznej osoba badana jest pacjentem i potrafią one odpowiadać inaczej, np. Przypisywanie
sobie cech negatywnych. Zdrowi też przypisują sobie cechy negatywne – zmienia to wyniki.
W ekperymentalnej albo nas olewają i byle jak odpowiadają, a jeszcze inni się zachowują tak ażeby
pasowałodo hipotezy badacza.

Wykrywanie odpowiadania przypadkowego

– porównanie odpowiedzi na dwa zbiory twierdzeń (identycznych albo logicznych opozycji)
– analiza losowości statystycznej :
– FIC (fixed individualizes chance)

Zmienne sugerujące hipotezę badawczą:

– demand characteristics (ogół czynników pozwalających poprawnie domyślić się hipotezy
badacza)

Układ odnisienia jako źródło zakłóceń

– stopień adekwantności ukadu odniesienia stanowiącego podstawę normalizacji
– interpretacji podlega nie wynik surowy lecz miejsce tego wyniku w układzie odniesienia (w
póbie normalizacyjnej)
– s

Zorientowanie się badanych w hipotezie to nie powinni brać udziało w eksperymencie.

Standaryzowany wynik daje nam info czy wynik surowy jest taki sam czy inny na tle innych ludzi.
Być inteligentny to mieć wynik lepszy niż inni!!!

Strona 1 z 4
Psychm.-W2 24. październik 2006

– problem reprezentatywności i problem czegoś jeszcze

Stronniczość testu
– w statystyce: Stronniczość (obciążenie) (bias): systematyczne niedoszacowywanie lub
przeszacowywanie parametru populacyjnego na podstawie danych z próby
– W psychometrii: stronniczość to systematyczne niedoszacowywanie lub przeszacowywanie
osób z określonych podgrup z populacji.
– Może dotyczyć testów wydolnosci (najczęściej ), lecz także kwestionatiusz osobowosći

Klasyczna teoria testu zajmuje się wyłącznie błędami losowymi. Średnia blędów będzie wynosiła
zero.

Przyczyny stronniczości
stosowanie itemów (zadań testowych, pojęć, terminów, zwyczajów kulturowych) specyficznych dla
określonej podkultury (zwykle dominującej)
inne zachowanie badającego wobec osoób z różnych podpopulacji.
Różnice w poziomie treningu w procedurach testowych między podpopulacjami (dotyczy głównie
testu wydolności)

Badanie stronniczości
– wykrywanie systematycznych różnic dla pewnych podpopulacji
– problem: testy stronnicze czy rzeczywiste różnice?
– np. dyskusja dotycząca IQ: stronnicze testy czy rzeczywiście różnice między
podpopulacjami?

Herrnstein i Murray (1994): „The bell curve” (Krzywa dzwonowa)

-> IQ Afroamerykanów jest niższe od Amerykanów rasy białej o 15 pkt.IQ, to jest, o jedno
odchylenie standardowe
-proces sądowy w stanie Kalifornia, u czarnych nie można stosować testów IQ, bo wiele z nich
możnaby było umieścić w szkołach specjalnych

Testy inteligencji:
– Zarzut: testy inteligencji składają się z zadań o niskiej wartości „ekologicznej” (pytamy o to,
czy wyniki uzyskane w warunkach sztucznych na materiale sztucznym stanowią rzeczywisty
wskaźnik prawdy w warunkach normalnych.
– O wartości zadań testowych nie rozstrzyga ich pozorna (lub jej brak) wartość ekologiczna, tylko
rzetelności i trafności.

(W korelacji żadna inna cecha niż IQ nie wyjaśnia tyle (25%) sukcesu życiowego)

– Korelacja między IQ a statusem socjoekonomicznym (SAS) wynosi ok. R=0,5

– Zarzut: „testy inteligencji były opracowane prez Amerykanów rasy białej, klasy średniej, dla
Amerykanów klasy średniej.
– Afroamerykanie uzyskują dobre wyniki w testach słownych (potencjalnie najbardziej obciążone
kulturowo), ale gorsze w testach wymagających abstrakcyjnego myślenia
– Zarzut: różnice między rasami wynikają z różnic środowiskowych (korzystniejsze środowisko
w wypadku dzieci białych niż czarnych)
– Do pewnego stopnia jest to prawdą, jednak kontrolowanie czynnika środowiskowego zmniejsza

Strona 2 z 4
Psychm.-W2 24. październik 2006

różnicę między białymi a Afroamerykanami tylko nieznacznie

– Zarzut: testy inteligencji naruszają zasadę równości wszystkich ludzi
– Testy inteligencji przypominają tylko fakt oczywisty że ludzie różnią się między sobą
inteligencją (podobnie jak różnią się np. Wzrostem)

Testy nieobciążone kulturowo??

– testy wolne od uwarunkowań kulturowych, testy o ograniczonym uwarunkowaniu kulturowym
(culture-reduced test) Cattell, 1971).
– bazują na materiale neutralnym kulturowo (abstrakcyjnym znaczeniowo) lub na materiale
wspólnym wszystkim kulturom:
– Test Matryc Progresywnych
– Test Labiryntów
– Rysunek Rodziny
– Rysunek postaci Ludzkiej

>>>Adaptacja kulturowa testu

>Tłumaczenie:
– transkrypcja (maksymalizacja wierności tłumaczenia i formy)
– translacja (dopuszcza lokalne odpowiedniki, np. Geograficzne)
– tranwestacja – modyfikacja językowa prowadząca do zadowalających właściwości
psychometrycznych
– parafraza (opracowanie nowego testu opartego na koncepcji teoretycznej wzory oryginalnego

>> Kryteria równoważności kwestionariuszy

>równoważność (fasadowa, psychometryczna, funkcjonalna)
>wierność (tłumaczeniowa i rekonstrukcji)

Równoważność fasadowa
– forma graficzna testu
– liczba i kolejność pytań
– format pytań
– format odpowiedzi
– obliczanie wyników

Równoważność psychometryczna
– równość średnich wyników
– równość wariancji
– korelacja między wersjami
– korelacja testu z innymi testami i kryteriami
– interkorekcja pytań i ich struktura czynnikowa
– moc dysktyminacji pytań

Równoważność funkcjonalna
– trafność
– przydatność
– podatność na zakłócenia

Wierność tłumaczenia

Strona 3 z 4
Psychm.-W2 24. październik 2006

– treść pytań
– stopień potrzeby aprobaty społecznej
– podobieństwo leksykalne pytań
– stopień trudności słów i zdań

Wierność rekonstrukcji
– podobieństwo etapów konstrukcji testu
– podobieństwo procedur sprawdzania rzetelności i trafności
– podobieństwo prób normalizacyjnych
– podobieństwo procedur ......

Proces tłumaczenia powinien wyglądać w następujący sposób:

1. tłumaczenie na język docelowy
2. tłumaczenie z tego tłumaczenia z powrotem na poprzedni język
3. porównanie wersji
4. analiza rozbieżności i powtarzanie.

Strona 4 z 4