R-Z4 4.

listopad 2006

R-Z4
Streszczenie tekstu

Przebieg

Rozwój percepcji i uwagi.

Zaczynamy od percepcji
Co to jest percepcja? Odbiór i interpretacja informacji – spostrzeganie
Trzy procesy rozwoju percepcyjnego?
– procesy: spostrzeganie, odbiór wrażeń i proces uwagi

Jak dziecko odbiera wrażenia?

Jak je interpretuje?
Jak je selekcjonuje?

Odbieranie wrazeń – rozwój zmysłów w okresach (kiedy zmysł się rozwija, kiedy ma największa
wrażliwość, jaki ma próg wraliwości)

Noworodek - > jak rozwinięty jest zmysł wzroku?

Ostrość wzroku jest niewielka, odbiera kontrast i ruch. Są to ograniczone, ale preferuje obiekty
tworzące wzór

Wzrok. Preferencja obiektów tworzących wzór. Preferencja obiektów znaczących. Rozwój

widzenia stereoskopowo-binokularnego 3.5 m-ca. Obuoczne i 3W, co daje w konsekwencji daje
widzenie głębi.

Mierzy się to np. Metodą habituacji...

Żeby stwierdzić, że dziecko reaguje na zmiane obrazu. To habituujemy je, kiedy jest już zmęczone,
a potem zmieniamy obraz to jeśli dłużej patrzy tzn. Że rozróżnia ten obrazek.

Dziecko po pierwsze patrzy na podbrudek (bo taki jest cień – odcięcie włosów od czoła) co jest
jasno konturem zaznaczone,
potem patrzy na oczy, oczy i usta, a potem na całą twarz – uśmiechnięte i ruszające się.

Dzieci wolą patrzeć na wzór obrazujący twarz.

SŁUCH.
Preferuje wysokie i wznoszące się dźwięki, mimo, że wcześniej słyszy niskie częstotliwości. Czyste
tony. Głos ludzki – najlepiej głos matki. Habituacja albo ssanie sprawcze (włącza lub wyłącza się
dźwięk przymocowany do ssawki)

Węch
Zapach matki preferuje. Rozróżnia zapach przyjemne-nieprzyjemne. Unikanie nieprzyjemnych
bodźców i pozytywne reakcje na bodźce przyjemne.
Nieprzyjemne: amoniak itp

Strona 1 z 5
R-Z4 4. listopad 2006

przyjemne: truskawki, wanilia

Rozróżnianie smaku
Równowaga: wrażliwość na stymulacje narządu równowagi na wszystkich trzech osiach: przód-tył,
góra-dół, z boku na bok.

Intermodalność – współpraca zmysłów

Dzieci są wrażliwe na brak synchronizacji

S.Szuman> fazy każdego aktu percepcji: inicjacja i finalizacja!!

Fazy mogą wyglądać różnie, ale kazdy akt się z nich składa

Intermodalność
Koncepcja rozwoju percepcyjnego S.Szumana
-dwufazowa struktura aktu percepcji
-trzy etapy rozwoju percepcji >>>
>etap monosensoryczny pierwotny – pobudzone peryferii receptora,
>polisensoryczny – w fazie inicjującej pobudzany jest jeden zmysł, a potem dołączany jest
drugi zmysł, np. Zobaczyłem, a potem dotknąłem i włożyłęm do buzi.Szuman notacja, zapis
– tak nazywał tą serię wrażeń, komplex wrażeń. 8-9 miesięcy (badanie przedmiotów, a na początku
2.r.z. To okres eksploracji)
>monosensoryczny wtórny – kończy się powstaniem reprezentacji umysłowej, umysłowy
obraz przedmiotu, dziecko już nie musi badać tego przedmiotu, ale on pamięta wszystkie te
informacje i wymaga aktualizacji notacji przedmiotu.

Główna idea Szumana to taka, że obraz jest konstruuje postrzeganie aktywnie. Efektem
poznawczym jest mozajka pojedynczych wrażeń. Piaget i Szuman – nie jest tak, że dla dziecka
obiekt jest stały, tylko, że jest wrażeniem. Niemowlęta – czego nie widzą to nie istnieje.

Globalne i synkretyczne spostrzeganie. Dziecko spostrzega całości, ale nie widzi części.
Spostrzeganie synkretyczne i globalne (Szuman) - spostrzeganie całości, w którym części istnieją
nieodłącznie od całosci danej w spostrzeżeniu.

W teście Wechslera trzeba pokazać fragmenty. Dzieci przed 4.r.z. Dzieci widzą globalnie, nie
oddzielają części od całości.

Marchewka na talerzu – 8-9m-c dziecko widzi talrz z marchewką, a nie oddzielnie.

Szuman – przykład teorii rozwoju pozawczego w ogóle (nie tylko przy percepcji).

Teorie rozwoju sensorycznego i percepcyjnego: etologiczna, uczenia się i poznawcza – one się
uzupełniają, a nie wykluczają.
Szuman, Bruner- poznanie/wiedza wyprzedza spostrzeganie. ->poznawcze
Gibsonowie->etologiczne

Kierunki rozwoju percepcyjnego:

a)wzrastanie wrażliwośći i czułości organów percepcyjnych
b)spostrzeganie mimowolne > spostrzeganie dowolne (podobnie jest w uwadze)

Strona 2 z 5
R-Z4 4. listopad 2006

c) wzrost precyzji spostrzegania (globalne->analityczne (przeciwieństwo synkretyczne)-

>syntetyczne (mogę i całość i elementy spostrzegać)

Na czym polega rozwój percepcji to polega na tym, co wyżej.

Między 6-13 r.z. To o 80% lepiej rozpoznaje się barwy. Podobnie jest w rozróżnianiu odcieni.
Najlepsza wrażliwość słuchowa przed 10. Na wyższe częstotliwości 4. r.z. Osiąga się szczyt.

Kontrola selekcji jest bardzo ważna. Funkcje wykonawcze – kontrolne. Mimo, że bodziec się
narzuca trzeba się kontrolować..

Spostrzeganie może wiązać się z łączeniem wrażeń z wielu zmysłów itp., ale też z innymi
możliwościmi związane z postrzeganiem np. Czasu i przestrzeci.
Jeśli chodzi o orientacje w przestrzeni zależy od:
– kooordynacja między zmysłami
– poczucie stałości przedmiotu w przestrzeni (relacje między przedmiotami, a nie egocentryczne
patrzenie na świat)
– rozwój manipulacji, lokomocji (dokonuje się w działaniu)
– opanowania określeń służących opisywaniu relacji w przestrzeni.

Jak dziecko używa słowa nad, pod, przed itp. To wiadomo, że się orientuje w przestrzeni, ale
wcześniej też się da.

Orientacja w czasie w 2.r.z.

– na początku dziecko rozróżnia tylko rzeczy na zasadzie kontrastu, np dzień-noc, dzień
powszegni-święto
– Jak dziecko działa to czas jest, ale jak śpi to nie ma czasu (Piaget twierdził, że dziecko ujmuje
świat bardzo subiektywnie)
– Zdbobywa stopniowo orientację w przedziałach czasu, porach dnia, dniach tygodnia, godzinach
– Stopniowo dostrzega różnicę między zbliżonymi okresami czasu: wieczór-noc (przed wiekiem
przedszkolnym 4.5.r.z.)
– dziecko 3 letnie nie rozumie ile godzin zostanie w danym miejscu (przykładowo)
– wzrasta umiejętność długości trwania zdarzeń oraz porządkowania ich na osi czasu,
– rozpoznawanie najpierw wczoraj, a potem jutro, a najpóźniej dane z teraźniejszości
– opanowuje językowe określenia czasu

W okresie przedszkolnym – badanie percepcji:

a)uwaga jest adaptacyjna i systematyczna – może się odstosować i do trudności zadania i do
instrukcji i dodatkowo roibić to w sposób systematyczny.
b) o coraz bardziej precyzyjnej percepcji, co służy odtwarzaniu lub rozpoznawaniu (porównanie
obrazów i różnicowanie ich ze względu na szczegóły)

jak ma 3 lata to rysuje koło, 4 lata kwadrat, 5-6 kwadrat i równoległe liie poroste
6-7 trójkąt i spirala
Trudność w ujmowani wielkości, części składowych oraz proporcji przedmiotów

Strona 3 z 5
R-Z4 4. listopad 2006

Trudność w ujmowaniu relacji między wielkością przedmiotu a odległością.

Dysleksja.

W okresie przedszkolnym rozwija się słuch fonemowy/fonematyczny. Najmniejsza słyszalna

cząstka języka (głoska). Rozróżnienie p i b mogą nie usłyszeć, ani nie widzieć róznicy napisanej.
Jak jest kilka spółgłosek koło siebie. Dopiero 6.latki mogą powiedzieć dobrze „trwam”.

Czynności poznawcze i badawcze. Mamy różne rodzaje eksploracji:

– podstawowe formy uwagi (patrzenie na przedmiot, podążanie za przedmiotem itp.)
– manipulacja (I poł 1 r.z.)
– eksploracja w 2r.z. Stosuje wiele schematów do jednego przedmiotu i zaczyna zmieniać sposób
działania/modyfikować sposób działania, np. Rzuca z różną siłą. Pozwala to stwierdzić dużo
różych własności.
– Przy 2.-3.latek zadaje dużo pytań i tak eksploruje, upojny sposób poznawania świata
– pod koniec wieku przedszkolnego pojawia się (ekp. W podręczniku) 6.latki same testują swoje
hipotezy (nie tylko pytania, ale również hipotezy)

Warunki rozwoju eksploracji:

-wiek,
-płeć,
-środowisko i kultura
-dziedziczonych cechach
-cechy przedmiotu – przedmiot nowy i złożony
-opiekun (strategie werbalne i fizyczne)
-cechy dziecka

Widzenie głębi
-> eksperyment z pozornym urwiskiem (Gibsonowie) są w stanie spostrzegać dzieci, które są w
stanie raczkować (ok.8m-ca)

Ujmowanie stałości kształtu obiektów jako podstawa tworzenia kategorii -> dużo kotów i jeden pies
(metoda habituacji) u Piageta było, że kategorie tworzą się dopiero pod koniec przedszkola, ale ten
eksperyment świadczy o tym, że to było o wiele wcześniej K. Roberts 9.miesięczniaki.

Strona 4 z 5
R-Z4 4. listopad 2006

UWAGA
Model uwagi Świąciskiej – wizja na czym polega uwaga.
Test Moronia – za trudny
Test Zazzu
Narzędzie przydatne do zbadania poprzecznie lub podłużne... trdny wybór.

Strona 5 z 5