Wzory silnikowe

by Kwahoo
14.02.2009
Spis treci
1 O dokumencie 2
2 Wskaniki pracy silnika 2
2.1 Moc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
2.2 Moment obrotowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
2.3 rednie cinienie uyteczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
2.4 rednia prdko toka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
2.5 Elastyczno silnika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
2.6 Stopie sprania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
3 Obiegi porwnawcze 4
3.1 Parametry punktw na wykresie obiegu Sabathe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
3.2 Wskaniki pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
4 Mechanika ukadu korbowego 5
4.1 Mechanizm korbowy bez przesunicia osi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
4.2 Mechanizm korbowy z osi przesunit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
4.3 Mechanizm korbowy silnika widlastego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
5 Rozrzd 6
5.1 Kanay . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
6 Doadowanie 6
6.1 Turbodoadowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
6.1.1 Sprarka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
6.1.2 Turbina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
6.2 Doadowanie bezsprarkowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
6.2.1 Doadowanie dynamiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
6.2.2 Doadowanie z wykorzystaniem pdu powietrza opywajcego pojazd . . . . . . . . . . . . 8
1
1 O dokumencie
Jest to hobbystyczna prba zebrania najciekawszych i najwaniejszych wzorw stosowanych przy obliczaniu
spalinowych silnikw tokowych. Dokument zosta napisany w L
A
T
E
X-u przy pomocy edytora L
Y
X. Mona go
przerabia, modykowa i korzysta z niego w dowolny sposb. Wszelka pomoc przy redagowaniu mile widziana.
Sugestie i uwagi prosz sa Jabberem: kwahoo@jabberpl.org
2 Wskaniki pracy silnika
2.1 Moc
N
e
=
M
o
n
9550
=
V
ss
p
e
n
60
V
ss
pojemno skokowa silnika
M
o
moment obrotowy
p
e
rednie cinienie uyteczne
n prdko obrotowa w
obr
min
wspczynnik, dla dwusuwu = 1 dla czterosuwu = 2
2.2 Moment obrotowy
M
o
= 9550
N
e
n
M
o
=
p
e
V
ss
4
- dla czterosuwu
M
o
=
p
e
V
ss
2
- dla dwusuwu
2.3 rednie cinienie uyteczne
p
e
=
M
o
4
V
s
- dla czterosuwu
p
e
=
M
o
2
V
s
- dla dwusuwu
V
s
pojemno skokowa cylindra
2.4 rednia prdko toka
c
sr
=
sn
30
_
m
s

s skok toka
2.5 Elastyczno silnika
Wskanik elastycznoci momentu
e
m
=
M
omax
M
oN
=
p
emax
p
eN
M
omax
maksymalny moment obrotowy
2
M
oN
moment obrotowy przy prdkoci obrotowej mocy maksymalnej (nominalnej)
Wskanik elastycznoci prdkoci obrotowej
e
n
=
n
N
n
M
n
N
prdko obrotowa mocy maksymalnej
n
M
prdko obrotowa momentu maksymalnego
Wskanik elastycznoci cakowitej
E = e
m
e
n
=
M
omax
M
oN
n
N
n
M
2.6 Stopie sprania
Geometryczny stopie sprania
=
V
s
+V
k
V
k
Objto komory spalania (w GMP)
V
k
=
V
s
1
Rzeczywisty stopie sprania

real
=
V
c
+V
k
V
k
, gdzie:
V
c
= x
D
2
4
x = r
_
1 cos +
1
2
r
l
sin
2

_
kt zamknicia zaworw dolotowych w stopniach przed GMP
r =
s
2
promie wykorbienia
l dugo korbowodu
3
3 Obiegi porwnawcze
3.1 Parametry punktw na wykresie obiegu Sabathe
Cinienie Objto Temperatura
p
c
= p
a

k
V
c
=
V
a

T
c
= T
a

1
p
z
= p
a

k
V
z
= V
c
T
z
= T
a

p
z
= p
z
V
z
=
V
a

T
z
= T
a

p
o
= p
a

k
V
b
= V
a
T
b
= T
a

=
V
V
o
=
V
a
V
c
=
p
z
p
c
=
V
z
V
c
=
C
p
C
v
3.2 Wskaniki pracy
Rodzaj obiegu Sprawno teoretyczna rednie cinienia teoretyczne
Sabathe
t
= 1
1

k1

1
(1)+(1)
p
t
= p
a

t
(1)(1)
[ 1 +( 1)]
Otto
t
= 1
1

1
p
t
= p
a

t
(1)(1)
( 1)
Diesel
t
= 1
1

1
(1)
p
t
= p
a

t
(1)(1)
( 1)
4
4 Mechanika ukadu korbowego
4.1 Mechanizm korbowy bez przesunicia osi
Droga
x = r
_
1 cos +
1
2
sin
2

_
Prdko
c = r
_
sin +

2
sin 2
_
Przyspieszenie
b = r
2
(cos +cos 2)
=
r
l
r =
s
2
promie wykorbienia
l dugo korbowodu
4.2 Mechanizm korbowy z osi przesunit
Skok toka
s = r
_
_
_
1

+ 1
_
2
k
2
_
_
1

1
_
2
k
_
Droga
x = r
_
1 cos +
_
1

2
k
2

+
1
2
sin
2
k sin +
k
2
2
_
Prdko
c = r
_
sin +

2
sin 2 k cos
_
Przyspieszenie
b = r
2
(cos +cos 2 +k sin )
e = kr przesuniecie osi cylindra
4.3 Mechanizm korbowy silnika widlastego
Tok na korbowodzie bocznym
Droga
x = r
_
l
1
+
r
+ cos
r
4ll
1
_
l

+
l
1
l
2 cos
_
+
r
4l
1
cos 2 +
r
4l
2
_
cos (2 + 2)
2l
l
1
cos (2)
__
Prdko
c = r
_
sin
r
2l
1
sin 2
r
2l
2
_
sin (22)
2l
l
1
sin (2)
__
Przyspieszenie
b = r
2
_
cos +
r
l
1
cos 2
r
l
2
_
cos (22)
2l
l
1
cos (2)
__
Dugo korbowodu bocznego dla zachowania jednakowego stopnia sprania we wszystkich cylindrach
l
1
= l
r
2

2l
2
sin
2

l
1
dugo korbowodu bocznego
l dugo korbowodu gwnego
kt rozwidlenia
promie mimorodowoci
5
5 Rozrzd
5.1 Kanay
Swobodna powierzchnia przepywu pomidzy gniazdem a grzybkiem zaworu
W przypadku skoku zaworu mniejszego od wartoci granicznej h < h
gran
h
gran
=
D
c
D
a
sin 2
f = hsin (D
a
+hsin cos )
W przypadku, gdy h > h
gran
f =
(D
c
+D
a
)
2
_
_
h
D
c
D
a
2 tan
_
2
+
_
D
c
D
a
2
_
2
D
a
rednica wewntrzna przylgni zaworu
D
c
rednica zewntrzna przylgni gniazda zaworowego
h wznios zaworu
poowa kta przylgni
Pole przekroju rzeczywistego kanau
F
k
=

4
_
d
2
k
d
2
tz
_
d
k
rednica kanau
d
tz
rednica trzonka zaworu
6 Doadowanie
6.1 Turbodoadowanie
6.1.1 Sprarka
Adiabatyczna praca sprania
H
ads
=

1
RT
1
_
_
p
2
p
1
_
1

1
_
=
ads
c
p
(T
2
T
1
)
_
J
kg
_
Przyrost gstoci powietrza

1
=
p
2
p
1
T
1
T
2
=
p
2
p
1
1
1+
1

ads
_
_
p
2
p
1
_1

1
_
Moc pobierana przez sprark
N
s
=
G
p
H
ads

ads

ms
[W]
G
p
wydatek powietrza w
kg
s

ms
sprawno mechaniczna
6
6.1.2 Turbina
Adiabatyczna praca rozprania
H
adt
=

sp

sp
1
R
sp
T
_
1
_
p
4
p
3
_

sp
1

sp
_
=
1

adt
c
psp
A
(T
3
T
4
)
_
J
kg
_
Moc dostarczana przez turbin
N
t
= G
sp
H
adt

adt

mt
[W]
Wskanik pracy adiabatycznej

t
=
2H
adt
u
2
t
u
t
prdko obwodowa na zewntrznej rednicy wirnika turbiny w
m
s
Wydatek spalin
G
sp
= f
k

_
2

sp

sp1
p
2
3
R
sp
T
3
_
_
p
4
p
3
_ 2

sp

_
p
4
p
3
_

sp+1

sp
_
_
kg
s
_
f
k
najmniejszy przekrj czynny wieca kierujcego w m
2
6.2 Doadowanie bezsprarkowe
6.2.1 Doadowanie dynamiczne
Dobr dugoci przewodw dolotowych metod tradycyjn
Wzr Chryslera
L
D
=
6a
n
0, 075 [m]
a =

RT prdko dwiku
wykadnik adiabaty
R staa gazowa
T temperatura powietrza [K]
Wzr rm francuskich
L
D
=
2574
n
[m]
Liczby kryterialne okrelajce napenienie cylindra
K
1
=
L
D
120
n
a
K
2
=
L
D
s
_
d
d
D
_
2
d
d
rednica przewodu dolotowego
Doadowanie silnikw dwusuwowych z rozrzdem realizowanym przy pomocy toka
L
D
= f
rs
_
32510
4

2
s
(V
ps
+V
s
)n
2

1
d
s
_
[cm]
7

s
czas otwarcia okna dolotowego w stopniach O.W.K.
f
rs
redni poprzeczny przekrj kanau dolotowego w cm
2
d
s
rednica okna dolotowego w cm, gdy nie jest okrge to:
d
s
= 1, 13

f
s
f
s
powierzchnia okna dolotowego
V
ps
pojemno skrzyni korbowej w cm
3
6.2.2 Doadowanie z wykorzystaniem pdu powietrza opywajcego pojazd
Uwaga: prawdziwe przy zaoeniu, e prdko powietrza w kolektorze dolotowym jest znacznie nisza ni
prdko powietrza opywajcego pojazd.
p =
V
2
2
p nadcinienie doadowania
gsto powietrza
v prdko powietrza
Literatura
[1] Luft S.: Podstawy budowy silnikw. WK, Warszawa 2003.
[2] Mysowski J.: Doadowanie silnikw. WK, Warszawa 2002.
[3] Niewiarowski K.: Tokowe silniki spalinowe. WK, Warszawa 1983.
[4] Saek T.: Rasowanie dwusuww cz. 2. wiat motocykli.
[5] Wajand J.A., Wajand J.T.: Tokowe silniki spalinowe. WNT, Warszawa 2005.
8