WOJEWODA DOLNOLSKI NK.II.

0911-11/520/09

Wrocaw, dnia 30 listopada 2009 r.

Rozstrzygnicie nadzorcze Na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorzdzie gminnym (tekst jednolity Dz. U. z 2001 r., Nr 142, poz. 1591, z pniejszymi zmianami) Wojewoda Dolnolski organ nadzoru nad jednostkami samorzdu terytorialnego stwierdza niewano 11 ust. 1 uchway Rady Miejskiej w Obornikach lskich nr 0150/XLVIII/414/09 z dnia 22 padziernika 2009 roku w sprawie okrelenia zasad i trybu przeprowadzenia konsultacji spoecznych z mieszkacami Gminy Oborniki lskie, z powodu istotnego naruszenia art. 5a ust. 2 ustawy o samorzdzie gminnym oraz z art. 31 ust. 3, 32 ust. 1 Konstytucji RP (Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483, ze zm.). Uzasadnienie W dniu 22 padziernika 2009 Rada Miejska w Obornikach lskich podja uchwa nr 0150/XLVIII/414/09 w sprawie okrelenia zasad i trybu przeprowadzenia konsultacji spoecznych z mieszkacami Gminy Oborniki lskie. Uchwaa wpyna do organu nadzoru 2 listopada 2009 r. Rada w 11 ust. 1 uchway stanowi: 1. Uprawnionymi do udziau w konsultacjach s osoby posiadajce czynne prawo wyborcze do rady na terenie gminy objtym konsultacjami, stale zamieszkae na terenie gminy, z wyjtkiem sytuacji przewidzianej w ust. 2. Ustawa o samorzdzie gminnym w art. 5a ust. 1 stanowi, e w wypadkach przewidzianych ustaw oraz w innych sprawach wanych dla gminy mog by przeprowadzane na jej terytorium konsultacje z mieszkacami gminy, natomiast wedle art. 5a ust. 2 zasady i tryb przeprowadzania konsultacji z mieszkacami gminy okrela uchwaa rady gminy. Tymczasem jak wyej wskazano, z treci 11 ust. 1 omawianej uchway wynika, i uprawnionymi do udziau w konsultacjach s osoby posiadajce czynne prawo wyborcze do rady na terenie gminy objtym konsultacjami, stale zamieszkae na terenie gminy. Tym samym organ stanowicy gminy zmodyfikowa krg osb, ktre na mocy zapisu art. 5a ustawy o samorzdzie gminnym posiadaj moliwo udziau w konsultacjach w sprawach wanych dla gminy. Trzeba w jednoznaczny sposb podkreli, e Rada nie posiada kompetencji do odbierania komukolwiek prawa do wyraenia opinii w ramach udziau w konsultacjach spoecznych, przewidzianych przez postanowienia zawarte w art. 5a ustawy o samorzdzie gminnym. To za rada uczynia, pozbawiajc moc 11 ust. 1 przedmiotowej uchway mieszkacw gminy nieposiadajcych czynnego prawa wyborczego, moliwoci udziau w konsultacjach spoecznych, ktre miayby si odby na terenie gminy Oborniki lskie. Warto zauway, i zgodnie art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 16 lipca 1998 r. Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatw i sejmikw wojewdztw (Dz. U. z 2003 r. Nr 159, poz. 1547, z pn. zm.), czynne prawo wyborcze do danej rady ma kady obywatel, ktry najpniej w dniu gosowania koczy 18 lat oraz stale zamieszkuje na obszarze dziaania tej rady. Nie maj prawa wybierania osoby pozbawione praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sdowym, orzeczeniem Trybunau Stanu oraz ubezwasnowolnione. Nie mona w adnym sposb stwierdzi, by pojcie mieszkaca gminy byo tosame z osob posiadajc czynne prawo wyborcze. Ustawodawca w wyrany sposb okreli mieszkacw gminy jako osoby uprawnione do udziau w konsultacjach spoecznych. Regulacja zawarta w art. 5a ustawy o samorzdzie gminnym nie zawiera adnych postanowie, ktre zawayby krg osb posiadajcych moliwo udziau w rzeczonych konsultacjach. Nie mona te stwierdzi, by okoliczno, i dana osoba pozbawiona jest praw publicznych, praw wyborczych czy te zostaa ubezwasnowolniona, odbieraa jej cech wiadczc o byciu mieszkacem gminy. W tym miejscu naley podnie, i zapisy art. 1 ustawy o samorzdzie gminnym stanowi, e mieszkacy gminy tworz z mocy prawa wsplnot samorzdow oraz e ilekro w ustawie jest mowa o gminie, naley przez to rozumie wsplnot samorzdow oraz odpowiednie terytorium. Przedstawione unormowanie wyranie pokazuje, e pojcie mieszkaca gminy naley utosamia z osob stale zamieszkujc na jej terenie. W wietle powyszego naley skonstatowa, e Rada, ograniczajc de facto liczb uprawnionych osb do udziau w konsultacjach spoecznych, w sposb niedopuszczalny dokonaa korekty w unormowa zawartych w ustawie.

Organ nadzoru pragnie take zauway, i z samych zapisw ustawy o samorzdzie gminnym wynika odmienne traktowanie przez prawodawc konsultacji spoecznych od innych formy uczestnictwa wyraania swoich opinii w ramach demokracji bezporedniej. W ewidentny sposb ukazuje to zestawienie wspomnianego ju wczeniej zapisy art. 5 ust. 2 z unormowaniem zawartym w 36 ust. 2 ustawy o samorzdzie gminnym, ktre stanowi: 2. Sotys oraz czonkowie rady soeckiej wybierani s w gosowaniu tajnym, bezporednim, spord nieograniczonej liczby kandydatw, przez staych mieszkacw soectwa uprawnionych do gosowania. Z powyszego wynika, i wol ustawodawcy byo, by katalog osb majcych prawo do udziau w konsultacjach spoecznych by szerszy ni w klasycznej formie demokracji bezporedniej, jak jest gosowanie w wyborach na sotysa czy te na czonkw rady soeckiej. Warto rwnie zwrci uwag na fakt, i w ramach upowanienia wynikajcego z brzemienia art. 5a ust. 2 ustawy o samorzdzie gminnym znajduje si wycznie oglna norma stanowica podstaw do ustalenia zasad i trybu przeprowadzania konsultacji z mieszkacami gminy. Zdaniem Organu Nadzoru w adnym wypadku nie mona zatem stwierdzi, by w zakresie pojciowym zasad i trybu przeprowadzania konsultacji miecio si okrelenie kategorii podmiotw uprawnionych do udziau w konsultacjach spoecznych. Tym samym organ stanowicy, decydujc si na wprowadzenie omawianego zapisu uchway, wykroczy po za dyspozycj zawart w ustawie. W opinii organu nadzoru badany zapis uchway narusza rwnie wyraon w art. 31 ust. 3 Konstytucji RP zasad, zgodnie z ktr ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolnoci i praw mog by ustanawiane tylko w ustawie, oraz wynikajc z 32 ust. 1 ustawy zasadniczej zasad rwnoci wszystkich wobec prawa. Niniejsza teza znajduje swe potwierdzenie w wyroku Naczelnego Sd Administracyjnego z dnia 26 lipca 2002 r. (sygn. akt II SA/Wr 1116/02,) w ktrym stwierdza si: wrd zasad i trybu przeprowadzania konsultacji nie mieci si okrelenie praw podmiotowych decydujcych o prawie jednostki do udziau w konsultacjach. Wszyscy s rwni wobec prawa i wszyscy maj prawo do rwnego traktowania przez wadze publiczne (art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej). Ograniczenie w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolnoci i praw moe by ustanowione tylko w ustawie (art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej). Std te przyj naley, i ograniczenie liczby osb uprawnionych do wzicia udziau w konsultacjach wycznie do tych, co posiadaj czynne prawo wyborcze, stanowi naruszenie powyszych zasad konstytucyjnych." W tym stanie rzeczy naley skonstatowa, e wyej rozpatrywane rozwizanie rzeczonej uchway, w istotny sposb narusza prawo. W zwizku z powyszym orzeczono, jak w sentencji. Od niniejszego rozstrzygnicia przysuguje skarga do Wojewdzkiego Sdu Administracyjnego we Wrocawiu w terminie 30 dni od jego dorczenia, ktr naley wnie za porednictwem organu nadzoru Wojewody Dolnolskiego. Zgodnie z art. 92 ustawy o samorzdzie gminnym stwierdzenie przez organ nadzoru niewanoci uchway organu gminy wstrzymuje jej wykonanie z mocy prawa w zakresie objtym stwierdzeniem niewanoci, z dniem dorczenia rozstrzygnicia nadzorczego. Wojewoda Dolnolski: Rafa Jurkowlaniec