Konwersatorium prawo administracyjne Zajcia nr 2

mgr Agata Klorek semestr zimowy 2010/2011

Obywatelstwo polskie Prosz zapozna si z: Wyrok z dnia 13 lutego 1997 r. Naczelny Sd Administracyjny (do 2003.12.31) w Warszawie V SA 246/ 1996.
Kazus 1 Natalii, obywatelce polskiej oraz Jorisowi z Francji narodzia si w Polsce maa Alicja. Czy jest ona polsk obywatelk? Czy sytuacja zmienia si jeli Alicja narodziaby si we Francji? Podaj podstaw prawn. Jaka jest to forma nabycia obywatelstwa? Czy rodzice mog wybra dla niej obywatelstwo pastwa obcego? Czy wskutek nabycia obywatelstwa obcego Alicja nadal ma szans naby obywatelstwo polskie? Kazus 2 Prezydent RP nada Pani Magorzacie zamieszkujcej od duszego czasu w Polsce (10 lat) obywatelstwo polskie, drugi maonek Jaromir jest nadal obywatelem Czech. Maonkowie Ci posiadaj dwjk dzieci, Krystyn lat 3 oraz Jasia lat 17, pozostajcymi pod wadz rodzicielsk Pani Magorzaty. Czy nadanie jej polskiego obywatelstwa rozciga si na ich wsplne dzieci? Co jest warunkiem koniecznym odnonie Jasia? Prosz poda podstaw prawn? Kazus 3 Pani Marlena bdca polsk obywatelk zawara zwizek maeski z Kanadyjczykiem i nabya jego obywatelstwo. Niestety poycie maeskie nie trwao dugo i maonkowie rozwiedli si, a Pani Marlena powrcia do Polski. W jaki sposb Pani Marlena naby znw obywatelstwo polskie? Kazus 4 Vaclav, obywatel Sowacji mieszkajcy w Polsce wraz ze swoj polsk wspmaonk Monik, pozostajcy ju 4 lata z ni w zwizku maeskim zwraca si z zapytaniem jakie warunki musi speni, by uzyska polskie obywatelstwo. Kto powinien przyj jego owiadczenie woli?

A. Definicja obywatela Ustawa z 15.2.1962 r. o obywatelstwie polskim nie podaje legalnej definicji obywatela. W literaturze wystpuj rne okrelenia tego pojcia. Gwne zainteresowanie obywatelstwem ley w sferze zainteresowania prawa midzynarodowego publicznego i prywatnego. Przyjmuje si zazwyczaj, i obywatelstwo polega na trwaej wizi z okrelonym pastwem. Jest to swego rodzaju przynaleno pastwowa. Obywatelstwo ujmuje si niekiedy jako status prawny jednostki (por. J. Starociak, Pr. Adm., W-wa 1977, s. 539). Naley zatem odrni prawny status obywatelstwa od przynalenoci do danej narodowoci. Z obywatelstwem wi si okrelone prawa i obowizki, w tym typu publicznoprawnego. W RP wiele stanowisk lub dziaa jest zastrzeona tylko dla obywateli polskich, np. wykowywane funkcji sdziego, zawodu notariusza. B. Cudzoziemiec W wietle polskiego ustawodawstwa osoba, ktra nie posiada obywatelstwa polskiego, jest cudzoziemcem (por. art. 2 CudzU). C. Zasada wycznoci obywatelstwa Obowizujca w Polsce zasada wycznoci obywatelstwa oznacza i obywatel polski nie moe by rwnoczenie uznawany za obywatela innego pastwa (art. 2 ObPolU).

Konwersatorium prawo administracyjne D. Zasada cigoci obywatelstwa

mgr Agata Klorek semestr zimowy 2010/2011

Ustawa przewiduje zasad cigoci obywatelstwa, przyjmujc, e obywatelami polskimi s osoby, ktre posiadaj obywatelstwo polskie w dniu wejcia w ycie ustawy na podstawie przepisw dotychczasowych (art. 1 ObPolU). Osoby, ktre uzyskay obywatelstwo polskie na podstawie wczeniej obowizujcych przepisw nie trac go, nawet w przypadku wprowadzenia w nowej ustawie odmiennych uregulowa prawnych od tych, na ktrych podstawie osoby te uzyskay obywatelstwo. E. Nabycie obywatelstwa 1. Konstytucja RP Zgodnie z art. 34 ust. 1 Konstytucji RP, podstawow form nabycia obywatelstwa jest urodzenie si z rodzicw bdcych obywatelami polskimi. Konstytucja nie wyklucza nabycia obywatelstwa w inny sposb. Ustawa zwyka moe bowiem w tym zakresie przewidywa wyjtki. Konstytucja stanowi te, e obywatel polski nie moe utraci obywatelstwa polskiego, chyba e sam si go zrzeknie (art. 34 ust. 2 Konstytucji RP). 2. Ustawa z 15.2.1962 r. o obywatelstwie polskim Nabycie obywatelstwa polskiego na podstawie ustawy z 15.2.1963r. nastpuje na trzy sposoby, a mianowicie: a) z mocy prawa b) w drodze aktu administracyjnego c) przez owiadczenie woli. a) z mocy prawa Formami nabycia obywatelstwa polskiego z mocy prawa s: aa) Zasada pochodzenia albo prawa krwi (ius sanguinis) art. 4 ObPolU urodzenie si dziecka - z rodzicw bdcych obywatelami polskimi (PL+PL) lub - z rodzicw, z ktrych przynajmniej jedno jest obywatelem polskim, a drugie jest nieznane, jego obywatelstwo jest nieokrelone lub nie ma adnego obywatelstwa (1 PL+X). W przypadku dziecka, gdy jedno z rodzicw jest obywatelem PL, drugie obywatelem innego pastwa, dziecko nabywa przez urodzenie obywatelstwo polskie. Rodzice mog jednak wybra dla niego w owiadczeniu zoonym zgodnie przed waciwym organem w cigu 3 miesicy od dnia urodzenia si dziecka obywatelstwo pastwa obcego, ktrego obywatelem jest jedno z rodzicw, jeeli wg prawa tego pastwa dziecko nabywa jego obywatelstwo. W braku porozumienia midzy rodzicami kade z nich moe zwrci si o rozstrzygnicie do sdu w cigu 3 m-cy od ur. si dziecka. bb) Zasada terytorialna albo prawa ziemi (ius soli)

Konwersatorium prawo administracyjne

mgr Agata Klorek semestr zimowy 2010/2011

urodzenie si lub znalezienie dziecka na terytorium Polski, gdy oboje rodzicw s nieznani lub nieokrelone jest ich obywatelstwo albo nie maj adnego obywatelstwa (X+X) cc) repatriacja Zgodnie z ustaw z 9 listopada 2000r. o repatriacji, repatriantem jest osoba pochodzenia polskiego, ktra przybya do RP na podstawie wizy wjazdowej w celu repatriacji z zamiarem osiedlenia si na stae. Z dniem przekroczenia granicy polskiej nabywa on obywatelstwo polskie z mocy prawa. Za osob polskiego pochodzenia uznaje si: Osob deklarujc narodowo polsk i speniajc cznie ponisze warunki: - przynajmniej jedno z jej rodzicw lub dziadkw albo dwoje pradziadkw byo narodowoci polskiej, - wskae swj zwizek z polskoci, w szczeglnoci przez pielgnowanie polskiej mowy, tradycji i zwyczajw. Jak rwnie osob deklarujc narodowo polsk: - ktra posiadaa w przeszoci obywatelstwo polskie lub co najmniej jedno z jej rodzicw lub dziadkw albo dwoje pradziadkw posiadao obywatelstwo polskie oraz - ktra wskae swj zwizek z polskoci. W procesie repatriacji podstawowe znaczenie maj dokumenty potwierdzajce polskie pochodzenie kandydata na repatrianta. Powinny by one wydane przez polskie wadze pastwowe lub kocielne, a take przez wadze byego ZSRR i dotyczy wnioskodawcy, jego rodzicw, dziadkw lub pradziadkw. W szczeglnoci mog to by: dokumenty potwierdzajce tosamo, akty stanu cywilnego ( akt urodzenia, zawarcia maestwa, zgonu ) lub ich powiadczone odpisy, metryki chrztu powiadczajce zwizek z polskoci, inne rodzinne lub rodowe dokumenty, dokumenty potwierdzajce odbycie suby wojskowej w Wojsku Polskim zawierajce wpis informujcy o narodowoci polskiej, dokumenty potwierdzajce fakt deportacji lub uwizienia, represji, przeladowania osoby ze wzgldu na jej polskie pochodzenie, o rehabilitacji zawierajce wpis informujcy o jej narodowoci polskiej, dokumenty tosamoci lub inne dokumenty urzdowe zawierajce wpis informujcy o narodowoci polskiej. Decyzje w sprawach uznania za osob polskiego pochodzenia wydaje konsul. Od decyzji w sprawie stwierdzenia polskiego pochodzenia przysuguje odwoanie do Szefa Urzdu do Spraw Cudzoziemcw. Wiza wjazdowa w celu repatriacji moe by wydana osobie polskiego pochodzenia, ktra przed dniem wejcia w ycie ustawy, tj. do dnia 1 stycznia 2001 r. zamieszkiwaa na terytorium obecnej Republiki Armenia, Republiki Azerbejdaskiej, Republiki Gruzja, Republiki Kazachstanu, Republiki Kirgiskiej, Republiki Tadykistanu, Republiki Turkmenistanu, Republiki Uzbekistanu albo w azjatyckiej czci Federacji Rosyjskiej. Wiz wjazdow w celu repatriacji do Polski wydaje si po przedstawieniu dokumentu potwierdzajcego posiadanie lub zapewnienie lokalu mieszkalnego oraz rde utrzymania w RP. ? Pytanie: Prosz poda, kiedy zachodz okolicznoci wyczajce wydanie wizy wjazdowej w celu repatriacji. dd) uznanie za repatrianta Za repatrianta moe zosta uznana osoba speniajce nastpujce warunki: - jest polskiego pochodzenia,

Konwersatorium prawo administracyjne

mgr Agata Klorek semestr zimowy 2010/2011

- przed dniem wejcia w ycie ustawy, tj. do dnia 1 stycznia 2001 r. zamieszkiwaa na terytorium obecnej Republiki Armenia, Azerbejdaskiej, Gruzja, Kazachstanu, Kirgiskiej, Tadykistanu, Turkmenistanu, Uzbekistanu albo w azjatyckiej czci Federacji Rosyjskiej, - nie zachodz do niej okolicznoci wyczajce wydanie wizy wjazdowej w celu repatriacji, - przebywaa na terytorium RP na podstawie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, udzielonego w zwizku z pobieraniem nauki w szkole wyszej jako stypendyci strony polskiej na podst. przepisw o podejmowaniu i odbywaniu studiw przez osoby niebdce obywatelami polskimi, - zoy wniosek do wojewody w terminie 12 mies. Od ukoczenia Szkoy Wyszej. Organem waciwym do wydania decyzji o uznaniu ze repatrianta osoby speniajce te warunki jest wojewoda waciwy ze wzgldu na zamierzone miejsce osiedlenie si takiej osoby. b) w drodze aktu administracyjnego Formami nabycia obywatelstwa polskiego w drodze aktu administracyjnego jest: aa) nadanie obywatelstwa polskiego bb) uznanie za obywatela polskiego aa) nadanie obywatelstwa polskiego (naturalizacja) Na podstawie art. 8 ObPolU cudzoziemcowi mona na jego wniosek nada obywatelstwo polskie, jeeli zamieszkuje w Polsce na podstawie zezwolenia na osiedlenie si, zezwolenie na pobyt rezydenta dugoterminowego WE lub posiadajc prawo staego pobytu na terytorium RP co najmniej 5 lat. Nadanie obywatelstwa polskiego obojgu rodzicom rozciga si na dzieci pozostajce pod ich wadz rodzicielsk. W przypadku ukoczenia przez dziecko 16 roku ycia, nastpuje to jedynie za jego zgod. W przypadkach szczeglnie uzasadnionych, ktrych ustawa nie precyzuje, mona nada cudzoziemcowi na jego wniosek obywatelstwo polskie, chociaby nie odpowiada on warunkom wyej okrelonym (np. cudzoziemiec nie zamieszkuje w RP przez okres co najmniej 5 lat albo zamieszkuje bez zezwolenia na osiedlenie si). Kada sprawa rozpatrywana jest indywidualnie, ocena pozostawiona jest Prezydentowi. Podanie o nadanie obywatelstwa polskiego osoby zamieszkae w Polsce wnosz za porednictwem wojewody waciwego ze wzgldu na miejsce zamieszkania osoby zainteresowanej, a zamieszkae za granic- za porednictwem waciwego konsula. Uprawnionym do nadania obywatelstwa polskiego jest Prezydent RP. bb) uznanie za obywatela polskiego O uznanie za obywatela polskiego moe ubiega si osoba o nieokrelonym obywatelstwie lub nie posiadajca adnego obywatelstwa, ktra zamieszkuje w Polsce na podstawie zezwolenia na osiedlenie si lub zezwolenia na pobyt rezydenta dugoterminowego Wsplnot Europejskich co najmniej 5 lat (liczc od daty wydania decyzji o pobycie staym). Uznanie za obywatela polskiego rozciga si na dzieci uznanego, jeeli zamieszkuj w Polsce. Uznanie obywatelstwa polskiego obojga rodzicw rozciga si na dzieci pozostajce pod ich opiek. Uznanie za obywatela polskiego tylko jednego z rodzicw rozciga si na dzieci, jeeli: -pozostaj wycznie pod jego wadz rodzicielsk albo -drugie z rodzicw jest obywatelem polskim lub

Konwersatorium prawo administracyjne

mgr Agata Klorek semestr zimowy 2010/2011

-drugie z rodzicw wyrazio zgod przed waciwym organem na uznanie dziecka za obywatela polskiego Waciwy do wydania decyzji o uznaniu za obywatela polskiego jest Wojewoda waciwy ze wzgldu na miejsce zamieszkania. Decyzja wojewody ma charakter uznaniowy. Znaczenie przy rozstrzyganiu sprawy maj niewtpliwie stosunek i wizi wnioskodawcy z pastwem i spoeczestwem polskim. c) przez owiadczenie woli Nabycie obywatelstwa polskiego dotyczy nastpujcych sytuacji: aa) reintegracji bb) opcji cc) uproszczonej naturalizacji. aa) reintegracja Reintegracja dotyczy osb, ktre miay obywatelstwo polskie i utraciy je przez zawarcie zwizku maeskiego z cudzoziemcami (art. 11. ust. 1). Warunkiem jest tu - zoenie owiadczenie woli nabycia obywatelstwa polskiego - po ustanie tego maestwa lub jego uniewanieniu. bb) opcja Opcja dotyczy osb, ktre speniy warunki do nabycia obywatelstwa z mocy prawa, lecz nie nabyy go wskutek wyboru obywatelstwa obcego dokonanego przez rodzicw, braku porozumienia midzy nimi lub rozstrzygnicia sdowego. Jest to niejako odzyskanie obywatelstwa. Termin: zoenie owiadczenie woli jest ograniczone terminem- jego bieg rozpoczyna si z chwil ukoczenia przez osob 16 lat, koczy z upywem 6 miesicy od dnia uzyskania penoletnioci (termin zawity). cc) uproszczona naturalizacja Dotyczy ona cudzoziemcw, ktrym udzielono zezwolenia na osiedlenie si na terytorium RP i ktrzy pozostaj co najmniej 3 lata w zwizku maeskim z osob majc obywatelstwo polskie. Jest to sposb na osignicie jednolitoci w maestwie. Przesanki: - pozostawanie co najmniej 3 lata w zwizku maeskim z obywatelem polskim - udzielenie zezwolenia na osiedlenie si. Termin: do zoenia owiadczenia woli wynosi 6 miesicy od dnia uzyskania przez cudzoziemca zezwolenia na osiedlenie si albo 3 lata i 6 miesicy od dnia zawarcia zwizku maeskiego z osob posiadajc obywatelstwo polskie. dd) Warunki nabycia obywatelstwa przez owiadczenie woli - zoenie owiadczenie woli przez osob uprawnion - decyzja wojewody w stosunku do osb zamieszkujcych w Polsce lub konsula w stosunku do osb zamieszkaych za granic.

Konwersatorium prawo administracyjne

mgr Agata Klorek semestr zimowy 2010/2011

F. Utrata obywatelstwa polskiego Utrata obywatelstwa polskiego pociga za sob okrelone skutki prawne. Przerwana zostaje wi prawna czca dan osob z pastwem. W nastpstwie tego dana osoba moe utraci uprawnienia, ktre s zwizane z posiadaniem obywatelstwa polskiego. Art. 34 Konstytucji RP stanowi, i "obywatel polski nie moe utraci obywatelstwa polskiego, chyba e sam si go zrzeknie". Przepis art. 13 ObPolU przewiduje utrat obywatelstwa polskiego: -na wniosek zainteresowanego -i po uzyskaniu zgody Prezydenta RP na zrzeczenie si obywatelstwa. Wniosek o wyraenie zgody na zrzeczenie si obywatelstwa polskiego osoby zamieszkae w Polsce wnosz za porednictwem wojewody, a osoby zamieszkae za granic - za porednictwem konsula. Wnioski te wraz z zaczonymi dokumentami przekazywane s do Urzdu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemcw, a nastpnie wraz ze stanowiskiem Prezesa Urzdu do Kancelarii Prezydenta RP. Jednym z niezbdnych dokumentw, do zoenia ktrego jest zobowizany obywatel polski ubiegajcy si o wyraenie zgody na zrzeczenie si polskiego obywatelstwa jest dokument powiadczajcy posiadanie obywatelstwa obcego lub te przyrzeczenie jego nadania. Utrata nastpuje dopiero z chwil nabycia obywatelstwa Pastwa obcego.

Konwersatorium prawo administracyjne

mgr Agata Klorek semestr zimowy 2010/2011

Zgoda Prezydenta RP na zrzeczenie si obywatelstwa polskiego udzielona rodzicom rozciga si na dzieci pozostajce pod ich wadz rodzicielsk. W przypadku ukoczenia przez dziecko 16 lat nastpuje to za jego zgod. G. Orzekanie w sprawach obywatelstwa W sprawach obywatelstwa orzekaj nie tylko organy dziaajce w Polsce, ale okrelone uprawnienia posiadaj take urzdy konsularne. Zgodnie z art. 3 2 pkt. 4 KPA, nie stosuje si tego kodeksu przed urzdami konsularnymi. Problematyk powysz normuje te rozporzdzenie Prezydenta RP z 14.3.2000 r. w sprawie szczegowego trybu postpowania o nadanie lub wyraenie zgody na zrzeczenie si obywatelstwa polskiego oraz wzorw zawiadcze i wnioskw. H. Nowa ustawa o obywatelstwie polskim Polski Sejm w dniu 2 kwietnia 2009 r. uchwali now ustaw o obywatelstwie polskim, ktra ma zastpi ustaw z 1962 r. Jednake nowa ustawa jeszcze nie obowizuje, gdy zostaa zaskarona do Trybunau Konstytucyjnego przez Prezydenta Polski. Zaskarenie nie dotyczy jednak caej ustawy tylko paru przepisw. Nie mniej jednak dopki Trybuna Konstytucyjny nie rozpatrzy wniosku Prezydenta ustawa nie moe wej w ycie. Przepisy nowej ustawy w znacznej czci s zgodne z przepisami aktualnie obowizujcej ustawy z 1962 r. Jednake ustawa z 2009 r. wprowadza szereg nowych rozwiza prawnych. Do najwaniejszych nale: wprowadzenie moliwoci przywrcenia polskiego obywatelstwa; bdzie to miao ogromne znaczenie dla byych obywateli polskich, ktrzy utracili obywatelstwo polskie z przyczyn politycznych i chc dzisiaj je odzyska, wprowadzenie moliwoci nabycia polskiego obywatelstwa przez cudzoziemcw w drodze uznania; cudzoziemcy po spenieniu okrelonych warunkw bd mogli wystpi z wnioskiem do polskich wadz o uznanie za polskiego obywatela; to nowe rozwizanie prawne znacznie uatwi cudzoziemcom nabywanie polskiego obywatelstwa

I. Dane statystyczne o liczbie osb, ktre nabyy obywatelstwo polskie W roku 2009 obywatelstwo polskie nabyo 2369 osb.