W przypadku pyta lub wtpliwoci skontaktuj si z najbliszym specjalist BHP lub wejd na: www.skanska.pl/bhp, one.

skanska/bhp

ciany szczelinowe, cianki szczelne

13.2
Standard pracy

Standard ten: zawiera wymagania wynikajce z prawa i norm polskich oraz wewntrznych uregulowa Skanska S.A. jest obligatoryjny dla wszystkich jednostek Skanska S.A. pomaga zapewni bezpieczne i skuteczne praktyki podczas prac.

Standard ten zawiera minimum wymaga, jakie naley speni dla zapewnienia bezpieczestwa w odniesieniu do technologii prowadzenia robt zwizanych z wykonywaniem cian szczelinowych oraz cianek szczelnych. ciana szczelinowa to ciana wykonana z betonu lub elbetu, formowana w szczelinie wykopanej w gruncie. cianka szczelna to lekka konstrukcja oporowa zoona z podunych elementw drewnianych, stalowych, elbetowych lub PVC, zagbianych w grunt, cile jeden obok drugiego, tak by cao stanowia szczeln pyt obcion siami poziomymi, a niekiedy rwnie siami pionowymi. Wykonywanie cianek szczelnych oraz cian szczelinowych naley do wysokospecjalistycznych robt geotechnicznych, ktre wymagaj od wykonawcy zaawansowanej wiedzy i duego dowiadczenia. Ze wzgldu na potrzeb wykorzystania specjalistycznych maszyn (urawi, koparek chwytakowych, pomp do transportu zaprawy betonowej, agregatw o duej wydajnoci, wytwrni zawiesiny bentonitowej, cikiego sprztu transportowego), skomplikowan technologi prowadzenia robt, gboko prowadzonych wykopw, stosowane elementy rozdzielcze, szkielet zbrojenia i rur wlewow (w przypadku cian szczelinowych), a take wykorzystanie do montau elementw o duych gabarytach oraz ciarze (brusy przy cianach szczelnych) roboty takie zaliczane s do prac szczeglnie niebezpiecznych.

A. Wstp 1. Prace przy wykonywaniu cian szczelinowych i cianek szczelnych mog by prowadzone wycznie na podstawie Instrukcji Bezpiecznego Wykonywania Robt (IBWR) oraz na polecenie pisemne. 2. Wymagania dotyczce prac szczeglnie niebezpiecznych s opisane w standardzie gwnym 1. Prace szczeglnie niebezpieczne. 3. Prace szczeglnie niebezpieczne naley prowadzi w minimum dwuosobowej obsadzie. 4. Pracownicy zatrudnieni do wykonywania cian szczelinowych i cianek szczelnych powinni posiada potwierdzone predyspozycje zdrowotne, by przeszkoleni w zakresie BHP stosownie do prowadzonych prac oraz zapoznani z Ocen Ryzyka dla Zadania. 5. W przypadku wykonywania robt na wysokoci, w tym podczas obsugi wytwrni zawiesiny bentonitowej, odkopywania, wzmacniania czy oczyszczania cian, naley postpowa zgodnie ze standardem gwnym 2. Prace na wysokoci.

Wersja 1.0 Standard 13.2

6. Prace zwizane z uywaniem mieszanek betonowych oraz zbrojeniem konstrukcji naley prowadzi wykorzystujc informacje zawarte w standardzie szczegowym 12.3 Roboty betoniarskie i zbrojarskie. 7. Do wykonywania cianek szczelnych i cian szczelinowych uyteczne s informacje zawarte w standardzie gwnym 11. Prace montaowe i standardach szczegowych 12.2 Roboty ciesielskie i stolarskie, 13.6 Cicie i spawanie metali, z uwagi na konieczno prowadzenia takich prac. 8. Pracownikw zatrudnionych w warunkach zagroe wynikajcych z Oceny Ryzyka dla Zadania naley wyposay w odpowiedni odzie, obuwie i sprzt ochronny, zgodnie ze standardami szczegowymi: 20.5 Odzie i obuwie i 20.4 Osobiste sprzt i ochrony indywidualne. 9. Pracownikw naley zapozna z zasadami stosowania sprztu ochrony osobistej. 10. Stosowane urzdzenia transportu bliskiego powinny spenia wymagania standardw szczegowych: 11.3 urawie, urawiki, dwigi, windy, suwnice oraz 11.4 Montaowy sprzt pomocniczy: haki, zawiesia, trawersy, stenia montaowe. 1

Rys. 1 Bezpieczne odlegoci pracy urawia od napowietrznych linii energetycznych

11. Roboty w bezporednim ssiedztwie linii energetycznych naley prowadzi zgodnie z wytycznymi zawartymi w standardzie szczegowym 4.4 Praca w ssiedztwie linii elektroenergetycznych (Rys. 1, 2). 12. Wykonywanie prac nad wod, na wodzie i z wody naley prowadzi uwzgldniajc informacje zawarte w standardzie szczegowym 13.5 Roboty na wodzie, w wodzie oraz w kesonach. 13. Obszar prowadzenia prac przy budowaniu cian szczelnych czy cianek szczelinowych naley wygrodzi, oznakowa i zabezpieczy przed dostpem osb postronnych w sposb opisany w Instrukcji Bezpiecznego Wykonywania Robt (IBWR), zgodnie ze standardem szczegowym 9.2 Dostp i zabezpieczanie budw. 14. W przypadku, gdy wykonywanie cianek szczelnych na budowie powoduje zagroenie dla otoczenia przez zakcenia komunikacji pieszej czy pojazdw, niezbdne jest prowadzenie prac zgodnie ze standardem gwnym 5. Prace pod ruchem. 15. Na stanowiskach pracy przy budowaniu cian szczelinowych czy cianek szczelnych nie naley przechowywa wicej materiaw, surowcw i odpadw, ni wynika to z potrzeby utrzymania cigoci pracy w czasie jednej zmiany roboczej, przy czym urobek i inne odpady powinny by sukcesywnie usuwane. 16. Przed wyjazdem z terenu budowy naley umieci myjnie dla pojazdw opuszczajcych jej teren, poniewa charakter prowadzonych robt w wysokim stopniu uprawdopodabnia, e sprzt ten bdzie z zewntrz pokryty materiaem z podoa, urobku czy uywanych materiaw (szczeglnie koa, podwozie i skrzynia adunkowa) (Rys. 3). B. ciany szczelinowe 1. ciany szczelinowe wykonywane s w dronych uprzednio specjalnie w tym celu szczelinach gruntowych o gbokoci nawet do 25 30 m, a stateczno konstrukcji w trakcie gbienia zapewnia zawiesina bentonitowa. 2. Najczciej stosowane gruboci cian szczelinowych wynosz 60 lub 80 cm (wyjtkowo stosuje si ciany o innej gruboci np. 50, 100, a nawet 150 cm). 3. ciany szczelinowe peni rol gbokich fundamentw porednich, a take konstrukcji oporowych zabezpieczajcych wykopy fundamentowe, skarpy itp., przy czym niejednokrotnie speniaj te funkcje cznie. 4. W trakcie budowy podziemia ciana moe pracowa jako wspornik lub przy znacznej gbokoci wykopu moe by zabezpieczona kotwami gruntowymi lub rozporami stalowymi. 5. Bareta to odcinek ciany szczelinowej zwykle krtki lub utworzony przez kilka przecinajcych si odcinkw, jednoczenie

betonowanych (np. w ksztacie litery T lub L), wykonywany w celu przenoszenia obcie pionowych i/lub poziomych. 6. Barety ze wzgldu na atwiejsze i szybsze wykonanie stosowane s czsto zamiast pali wielkorednicowych. C. Wykonywanie cian szczelinowych 1. ciany szczelinowe s wykonywane jako: wspornikowe rozpierane kotwione. 2. W ramach prac przygotowawczych do wykonania ciany szczelinowej naley: skonstruowa stabiln platform robocz usytuowan powyej poziomu wd gruntowych zbudowa elbetowe murki po jej obu stronach betonowane bezporednio na gruncie lub prefabrykowane dokona podziau na sekcje, ustalajc ich dugo, odstpy midzy nimi oraz kolejno ich wykonywania. 3. Podczas wykonywania wykopw wskoprzestrzennych osoby wsppracujce z operatorem mog znajdowa si wycznie w zabezpieczonej czci wykopu (Rys. 4).

Rys. 2 Bezpieczne odlegoci pracy koparki od napowietrznych linii energetycznych

Rys. 4 Prace w wykopach wskoprzestrzennych

Rys. 3 Myjnia dla pojazdw budowy

4. Gbienie szczeliny powinno przebiega bez zbdnych przerw i przestojw. 5. W miar wydobywania urobku, w celu zabezpieczenia statecznoci szczeliny, do czasu wypenienia jej zapraw betonow naley uzupenia stabilizujc zawiesin iow (bentonit) tak, aby jej poziom nie obniy si poza dozwolon granic. 6. W przypadku stwierdzenia zanieczyszczenia uywanej zawiesiny usuwa si j z dna szczeliny np. pomp zatapialn i dolewa zawiesiny waciwej. 7. Kolejne czynnoci wykonywania ciany szczelinowej to wstawianie: elementw rozdzielczych koszy (szkieletw) zbrojeniowych rur wlewowych do betonowania.

8. Czynnoci okrelone w punktach: C2 oraz C7 naley prowadzi przy zachowaniu szczeglnej ostronoci, by nie narazi pracujcych na zagroenie, wykorzystujc pomoc sygnalisty/hakowego i pamitajc, e minimalna odlego pomidzy zewntrznymi elementami montowanej konstrukcji a skrajni urawia nie moe by mniejsza ni 0,75 m. 9. W zbrojeniu naley umieci elementy niezbdne do pniejszej instalacji kotew gruntowych, rozpr lub stropw podziemnych kondygnacji (prty startowe odginane po odkopaniu ciany), a take elementy dystansowe zapewniajce projektowan otulin zbrojenia. 10. Betonowanie sekcji ciany szczelinowej naley prowadzi w oparciu o instrukcje technologiczne oraz Instrukcj Bezpiecznego Wykonywania Robt (IBWR), opisujce szczegowo realizacj caego procesu. 11. Po zabetonowaniu i usuniciu elementw rozdzielczych uzyskuje si w gruncie gotow sekcj ciany szczelinowej. 12. Powtarzajc powysze fazy realizacji robt, formuje si pen obudow wykopu. 13. Po odkopaniu ciany szczelinowej majcej funkcjonowa jako konstrukcja podziemna budynku nastpuje jej oczyszczenie oraz ewentualne wyrwnanie w razie takiej koniecznoci przy wykonywaniu tych czynnoci wskazane jest korzystanie z informacji zawartych w standardzie gwnym 14. Maszyny i urzdzenia. 14. Aby ciana szczelinowa speniaa rol pionowej przegrody przeciwltracyjnej, zabezpieczajcej wykop budowlany przed napywem wody gruntowej, wykonuje si j zwykle z betonu wodoszczelnego. 15. Zalety cian szczelinowych w kontekcie bezpieczestwa pracy s nastpujce: skrcenie czasu realizacji oraz optymalizacja kosztw inwestycji poprzez zastosowanie jednej konstrukcji speniajcej funkcje: docelowego elementu budynku, zabezpieczenia statecznoci wykopu budowlanego i przeciwltracyjnej przegrody pionowej moliwo wykonywania w bezporednim ssiedztwie istniejcych budowli (ok. 30 cm od lica istniejcych obiektw), co eliminuje zastosowanie innych technologii niemoliwych w takich warunkach do wykonania lub stwarzajcych dodatkowe zagroenia maa uciliwo wykonywanych robt dla otoczenia niski poziom haasu oraz brak wstrzsw przy wykonywaniu. D. cianki szczelne 1. cianki szczelne dzielimy na: drewniane stosowane bardzo rzadko i tylko jako konstrukcje tymczasowe dla podrzdnych budowli stalowe stosowane najszerzej we wszystkich rodzajach gruntu, zarwno jako konstrukcje tymczasowe, jak i stae elbetowe wykonywane jako pale

prefabrykowane elbetowe lub sprone o przekroju prostoktnym, wprowadzane w grunt za pomoc kafarw z tworzyw sztucznych posiadaj du odporno na czynniki korozyjne i atmosferyczne, s lekkie, bezpieczne dla rodowiska, elastyczne (co zwiksza ich odporno na uderzenia udarowe np. podczas cumowania statkw) i estetyczne dziki dowolnej, trwaej kolorystyce. 2. cianki szczelne stosuje si w: budowlach oporowych, gdy cianka utrzymuje grunt naziomu, czyli grunt przylegajcy do bocznej powierzchni cianki szczelnej budowlach pitrzcych, w ktrych cianka szczelna stanowi przepon zapobiegajc przenikaniu wody budowlach miejskich, w ktrych cianka szczelna stanowi istotny element oporowy zapobiegajcy wypukiwaniu gruntu spod fundamentu, przeciwstawiajc si utracie przez niego statecznoci konstrukcjach speniajcych funkcje ochronne, np.: falochrony konstrukcjach przyczkw mostowych konstrukcjach tymczasowych wykorzystywanych jako elementy innych technologii prowadzenia robt np. dreniu tuneli metod przeciskw wielkowymiarowych jako studnie startowe czy przejciowe. 3. Stalowe cianki szczelne wykonywane s z proli stalowych: paskich korytkowych skrzydekowych zetowych. 4. Prole stalowe s zakoczone zamkami gwarantujcymi odpowiedni szczelno oraz atwo montau i demontau. 5. Do zalet cianek szczelnych w kontekcie bezpieczestwa pracy naley zaliczy: atwo i szybko w montau i demontau niezaleno od wystpujcych warunkw gruntowych, moliwo montau na terenie bagnistym, podmokym lub w wodzie szczelno estetyczno. E. Wykonywanie cianek szczelnych 1. Wytyczne do skadowanie i przenoszenia: zaleca si stosowanie specjalnych wskaza dotyczcych przenoszenia i skadowania, okrelonych przez producentw oraz w instrukcjach technologicznych, a take w IBWR skadowanie brusw powinno umoliwia atwe przenoszenie w kolejnoci ich wykorzystania oraz zabezpiecza przed znieksztaceniem proli naley stosowa przekadki midzy skadowanymi brusami oraz 3

Wersja 1.1 Standard 13.2

wyrwnywa teren, na ktrym s skadowane do podnoszenia i pozycjonowania zaleca si uywanie szakli, przyspawanych hakw i podobnych zaczepw w celu uniknicia zniszczenia grodzic, a w szczeglnoci ich zamkw. 2. Spawanie grodzic: wykonuje si w celu zwielokrotnienia ich dugoci przez zcza dodatkowe oraz tworzenie spoiny uszczelniajcej przy zczu doczoowym spoina powinna by wykonywana przez ca szeroko grodzicy z wyjtkiem zamkw zwielokrotnienie dugoci grodzicy przez spawanie z nakadkami wymaga spawania wzdu penego obwodu nakadki przy tworzeniu spoiny uszczelniajcej przy gowicy i podstawie grodzicy naley wykonywa spoin labiryntow, natomiast na caej dugoci zamka spoin doczoow. 3. Wprowadzanie brusw w grunt: konstrukcje stae wykonywane ze cianek szczelnych wymagaj bardzo starannego, osiowego prowadzenia w gruncie, dlatego niezbdne jest korzystanie z prowadnic zagbianie grodzic w grunt moe odbywa si dynamicznie przy zastosowaniu wbijania lub wwibrowywania lub statycznie poprzez wciskanie najbardziej popularn, efektywn i najczciej stosowan jest metoda wwibrowywania z wykorzystaniem motw hydraulicznych, elektrycznych lub spalinowych o duej energii udaru w przypadku braku skutecznoci prowadzenia tej metody wykorzystuje si metody wspomagajce (zmniejszenie tarcia przez smarowanie zamka, pokrywanie mieszank cementow lub bentonitow zamka, wpukiwanie nisko i wysokocinieniowe, wiercenie wstpne, wysadzanie) w przypadku koniecznoci ograniczenia drga lub haasu satysfakcjonujcym rozwizaniem jest zastosowanie metody wciskania w sytuacji wystpowania w podou przeszkd wskazane jest wzmocnienie gowicy i ostrza stosowane metody zagbiania to ustawianie i zagbianie (gowica brusa podnoszona ponad powierzchni gruntu na wysoko brusa, wprowadzana rcznie w zamek grodzicy uprzednio zagbionej istnieje ryzyko rozejcia si zamkw oraz odchyle od wymaganego pooenia), metoda panelowa, etapowa (pozwala na lepsz kontrol oraz minimalizuje niebezpieczestwo rozejcia si zamkw, jednak wymaga podniesienia grodzicy na wysoko podwjnej jej dugoci). 4. Kotwienie lub rozpieranie: cianki szczelne kotwione s na og na jednym poziomie 4

przy konstrukcjach wyszych mona stosowa kilka poziomw kotwienia kotwienie odbywa si na poziomie wody gruntowej lub na poziomie wody w basenie zakotwienie cianki moe odbywa si przy pomocy: blokw i cigien, pyt, pali kozowych, cianek szczelnych, kotwi, kotwi iniekcyjnych i kotwi gruntowych przy wykorzystaniu brusw korytkowych do budowy studni, w celu zapewnienia ich statecznoci na caym obwodzie wykonuje si opaski z kleszczy przy zastosowaniu jako cian oporowych traconych (grodzice nie s usuwane, lecz pozostawiane w ziemi), np.: do zabezpieczania skarp wykonuje si spinajcy oczep elbetowy, zapobiegajcy zmianie pooenia w pionie (klawiszowaniu) poszczeglnych elementw cianki szczelnej. 5. Niwelowanie terenu za cian oraz wybranie gruntu sprzed ciany naley realizowa zgodnie z informacjami ze standardu szczegowego 14.1 Maszyny do robt ziemnych. F. Wykonywania cianek szczelnych z wykorzystaniem wibromota 1. Podczas wykonywania cianek szczelnych na terenie bagnistym, podmokym lub w wodzie maszyn robocz umieszcza si na stabilnych i trwale poczonych ze sob podkadach (Rys. 5).

Rys. 5 Stabilizacja maszyny na podou podmokym i bagnistym

2. Podczas wbijania pali na terenie, o ktrym mowa powyej, operatora maszyn roboczych wyposaa si w rodki ochrony indywidualnej chronice przed utoniciem, a na pomostach umieszcza si koa ratunkowe z link.

3. Podczas wbijania pali naley sprawdza: czy zachowane zostay dopuszczalne parametry obcienia pomostu okrelone w dokumentacji technicznoruchowej maszyny roboczej rwnomierno obcienia pomostu roboczego stan podmycia jarzm podtrzymujcych pomosty robocze stan techniczny pomostu roboczego po opadach i wyadowaniach atmosferycznych. 4. Siy generowane przez uderzenie lub wibracje s tak due, e brak odpowiedniej konserwacji i fachowej obsugi maszyn uznaje si za dziaanie autodestrukcyjne i niebezpieczne. 5. Nigdy nie wolno przekracza wartoci maksymalnego obcienia mota podanej w jego danych technicznych. 6. Personel obsugujcy maszyny do zabijania cianek szczelnych powinien by waciwie przeszkolony i zgrany, posiada uprawnienia do obsugi mota oraz zasilajcego go agregatu. 7. Do obowizkw operatora mota i agregatu naley znajomo treci instrukcji obsugi i dokadne jej przestrzeganie, a oprcz tego: noszenie okularw, rkawic ochronnych, hemu ochronnego, obuwia roboczego i ochrony suchu stosownej do poziomu haasu przy wykonywanej pracy obserwowanie mota podczas pracy zwracanie uwagi na przypadkowe lub nietypowe dwiki i sprawdzanie, skd pochodz wyczenie mota przed rozpoczciem konserwacji lub naprawy i zaczekanie, a ostygnie ostrzeganie wsppracownikw, kiedy zaniepokoi go nietypowy sposb dziaania mota usuwanie wszystkich innych narzdzi i przewodw elektrycznych znajdujcych si w pobliu mota czy agregatu przed jego uruchomieniem uywanie acucha bezpieczestwa, pamitajc jednak, e acuch ten stanowi jedynie zabezpieczenie niewykorzystywanie acucha bezpieczestwa do podnoszenia lub wycigania grodzic uywanie acucha bezpieczestwa zawsze podczas wbijania lub wycigania grodzic sprawdzanie, czy zainstalowano wszystkie zabezpieczenia instalacji elektrycznej (jeli wystpuj), gwarantujce odpowiedni ochron przed wilgoci i wod. 8. Naley chroni ukad hydrauliczny przed dostaniem si do jego wntrza wody. 9. Naley zapobiega wewntrznej kondensacji powodowanej przez szybkie zmiany temperatury. 10. Prace serwisowe i konserwacyjne mog by prowadzone tylko przez wykwalikowany personel producenta lub jednego z wyznaczonych przez niego
Wersja 1.1 Standard 13.2

i autoryzowanych przedstawicieli, przy absolutnym zachowaniu wszystkich instrukcji bezpieczestwa i harmonogramu serwisowego. 11. Prace przy ukadzie elektrycznym lub maszynie mog by prowadzone tylko przez wykwalikowanych elektrykw. 12. Przed rozpoczciem pracy naley zawsze zapewni odpowiednie zawieszenie wibromota oraz stan elementu czcego z hakiem. 13. Naley dba o dobr widoczno wibratora i obszaru roboczego. 14. Naley dba o cigo komunikacji midzy operatorem dwigu i innymi operatorami. 15. Wszystkie prace konserwacyjne s zastrzeone wycznie dla wykwalikowanego i upowanionego personelu. 16. Oprcz kontroli wzrokowych wszystkie prace konserwacyjne naley wykonywa przy wyczonym silniku, ustawiajc wibromot w stabilny sposb na paskim i rwnym podou. 17. Naley dopilnowa, aby awaryjny wycznik zasilania by widocznie oznakowany. G. Zabrania si: 1. Jednoczesnego prowadzenia innych robt w miejscu wykonywania wykopw. 2. Przebywania osb w odlegoci mniejszej ni 10 m od miejsca wbijania w czasie wbijania grodzi. 3. Przebywania osb w promieniu rwnym dugoci brusa powikszonym o 5 m w czasie wyrywania grodzi. 4. Pracowania motem w pozycji poziomej. 5. Przebywania w pobliu pracujcego wibromota, jeli nie jest to konieczne. 6. Kontynuowania pracy w sytuacji, kiedy wiadomo, e jedno z zabezpiecze nie dziaa lub dziaa nieprawidowo. 7. Kontynuowania pracy, jeli min termin przegldu serwisowego wibromota lub wymagana jest jego naprawa. 8. Prowadzenia regulacji i napraw, kiedy mot pracuje. 9. Zbliania si do ruchomych lub wirujcych czci. 10. Samodzielnego zmieniania ustawienia zaworw w ukadzie mog je regulowa tylko pracownicy serwisu. 11. Kierowania strumienia wody na czci elektryczne. 12. Noszenia obrczek, zegarkw, biuterii oraz lunej odziey, ktra mogaby dosta si pomidzy ruchome lub wirujce czci. 13. Usuwania lub zasaniania i pozbawiania czytelnoci jakichkolwiek wskazwek dotyczcych bezpieczestwa, ostrzee czy instrukcji umieszczonych na maszynie. 14. Uywania wycznika awaryjnego do zwykego wyczania. 15. Przekraczania dopuszczalnych ogranicze warunkw roboczych, podanych w instrukcji obsugi lub innej dokumentacji techniczno-ruchowej urzdzenia.