You are on page 1of 2

Sownik

Leczenie Ran 2010;7(12):4546


Evereth Publishing, 2010

Opracowanie: mgr Adam Junka, Akademia Medyczna im. Piastw lskich, Wrocaw

Sownik uytecznych terminw


Appendix do Dokumentu Grupy ds. Dokumentacji Wynikw Pacjenta Europejskiego Towarzystwa Leczenia Ran (EWMA Patient Outcome Group)
Ekonomika zdrowia Analiza kosztw uytecznoci specyficzna posta analizy efektywnoci kosztw, wktrej wyniki alternatywnych programw zdrowotnych wyraone s wlatach ycia skorygowanych ojako (Quality of Life Adjusted Life Years QALYs). Analiz uytecznoci kosztw powinno si stosowa, gdy: zalena od zdrowia jako ycia jest jednym zistotnych wynikw analizowanych programw; wyniki programw s bardzo rnorodne ikonieczne jest znalezienie dla nich wsplnej jednostki, umoliwiajcej porwnanie; dany program porwnuje si zinnym, ocenionym ju za pomoc analizy uytecznoci. Analiza kosztw-zyskw (ang. Cost-Benefit Analysis) analiza wykonywana dla okrelonego projektu idostosowana do jego rozmiaru, zoonoci ikosztu. Celem CBA jest wsparcie procesu decyzyjnego poprzez zapewnienie, ezasoby s wykorzystane zpunktu widzenia organizacji, dla ktrej projekt jest realizowany. CBA musi wykaza, eco najmniej trzy alternatywy byy rozwaane iewybrana alternatywa jest najbardziej efektywna kosztowo wkontekcie budetu lub innych uwarunkowa. Procesem CBA powinna kierowa jedna osoba, bdca odpowiedzialn za skompletowanie kompetentnego zespou. Ilo lat ycia skorygowana jego jakoci QALY (ang. Quality-Adjusted Life Year) metoda ta stanowi jedn z prb analizy uytecznoci procedur medycznych w subie zdrowia. Opiera si na liczbie lat zyskanej dziki danej interwencji medycznej oraz jakoci ycia uzyskanych lat. Wynik jest uzyskiwany poprzez pomnoenie obu wspczynnikw. Pierwsza zmienna oznacza ilo lat, oktre wyduone zostanie ycie pacjenta dziki danej procedurze (na przykad jeli bdzie to 7 lat, wspczynnik ten wyniesie 7). Druga zmienna oznacza subiektywne odczucie satysfakcji zycia wskali od 0 (mier) do 1 (pene zdrowie). Uwzgldnia ona wsposb spjny status zdrowotny, psychospoeczny oraz socjologiczny badanej osoby. Uzyskuje si j, pytajc pacjenta na ile lat ycia wpenym zdrowiu zamieniby 10 lat ycia przy obecnym stanie zdrowia? Przykadowo, jeli osoba sparaliowana wolaaby y 1rok wcakowitym zdrowiu (zamiast 10 lat przy obecnym stanie zdrowia), to stan zdrowia ma dla niej warto 0,1. Jako ycia uwarunkowana zdrowiem (ang. Health Related Quality of Life) jako ycia uwarunkowana zdrowiem; okrela, wjaki sposb zdrowie ichoroba wpywa na rne sfery funkcjonowania (fizyczne, psychiczne ispoeczne), awefekcie na subiektywn ocen jakoci caego ycia. HRQoL uwzgldnia naturalny przebieg choroby, jej nastpstwa iwyniki leczenia oraz odzwierciedla indywidualny punkt widzenia chorego na caoksztat choroby. Obiektywny stan zdrowia iycia stanowi kwesti drugorzdow, ale wywierajc wpyw na subiektywn ocen jakoci ycia. Kalkulacja kosztw (ang. costing) pakiet metod zarzdzania iinstrumentw wspomagajcych formuowanie irealizacj celw dotyczcych kosztw wfazie koncepcyjno-rozwojowej nowego produktu, dla ustalenia podstawy odniesienia dla kontroli kosztw wfazie realizacji idla zapewnienia realizacji celw dotyczcych zyskw wcaym cyklu ycia produktu. Koszt alternatywny koszt alternatywny danego dobra to ilo innego dobra, zktrej trzeba zrezygnowa, aby moliwe stao si wytworzenie dodatkowej jednostki tego pierwszego. Definiowany take jako koszt potencjalnie utraconych moliwoci (lub jako koszt utraconych korzyci). Medycyna oparta na faktach Bezwzgldne zmniejszenie ryzyka (ang. absolute risk reduction ARR) bezwzgldna rnica pomidzy ryzykiem w grupie kontrolnej i ryzykiem w grupie eksperymentalnej. Okrela bezwzgldn wielko usunitego ryzyka. Pojcie stosowane wbadaniach, wktrych ekspozycja na dany czynnik lub interwencj zmniejsza prawdopodobiestwo wystpienia niekorzystnego punktu kocowego. Wpimiennictwie spotyka si take uywany zamiennie zARR skrt RD (risk difference, rnica ryzyka). Korzy wzgldna (ang. relative benefit RB) iloraz prawdopodobiestwa wystpienia danego korzystnego punktu kocowego wgrupie eksperymentalnej itego prawdopodobiestwa wgrupie kontrolnej. Okrela stopie zwikszenia prawdopodobiestwa wystpienia podanego punktu kocowego. Medycyna oparta na faktach (ang. Evidence Based Medicine) wedug D. L. Sacketta (1997): Rozumne, celowe, proste zastosowanie najnowszych inajbardziej rzetelnych danych naukowych wpodejmowaniu decyzji dotyczcych opieki zdrowotnej nad indywidualnym pacjentem. Medycyna oparta na dowodach jest systemem naukowym. Stanowi zbir twierdze, pogldw imetod postpowania, ktry stwarza szans zasadniczej zmiany sposobu pracy lekarzy praktykw ilekarzy zajmujcych si nauczaniem ibadaniami. Przedzia ufnoci (ang. confidence interwal CI) okrela stopie precyzji (a raczej braku precyzji) danego oszacowania. Zwykle podaje si 95% CI, czyli przedzia, w ktrym z 95% pewnoci znajduje si prawdziwa warto danego parametru (np. RRR, NNT itd.) wbadanej populacji. Jeli wtym przedziale zawarte jest 0 dla rnicy ryzyka, a1 dla ryzyka wzgldnego albo ilorazu szans, to jest to rwnoznaczne zbrakiem istotnoci statystycznej danego wyniku (p>0,05). Forma przedstawiania wynikw niosca wicej informacji ni poziom istotnoci statystycznej (warto p), gdy dodatkowo informuje onajbardziej prawdopodobnej wielkoci, kierunku izakresie moliwych wartociach zaobserwowanego efektu.

Leczenie Ran 2010;7(12)

Wzgldne zwikszenie korzyci (ang. relative benefit increase RBI) cz prawdopodobiestwa wystpienia korzystnego punktu kocowego dodana wwyniku zastosowania interwencji. Iloraz dodanej korzyci (rnicy korzyci [ABI]) ikorzyci wgrupie kontrolnej. Zoty standard test referencyjny, zktrym badany test si porwnuje. Test referencyjny to przewanie takie badanie, ktrego wykonanie wie si zniewygod, ryzykiem lub znacznym kosztem wprzeciwnym wypadku nie byoby potrzeby wygodniejszego, bezpieczniejszego lub taszego testu, ktry miaby ten test referencyjny zastpi. Metodologia Bd drugiego rodzaju polegajcy na przyjciu hipotezy zerowej, gdy wrzeczywistoci jest ona faszywa; prawdopodobiestwo popenienia bdu drugiego rodzaju oznacza si greck liter beta. Bd pierwszego rodzaju polega na odrzuceniu hipotezy zerowej, mimo ejest ona prawdziwa; prawdopodobiestwo popenienia bdu pierwszego rodzaju nazywa si poziomem istotnoci ioznacza przez alfa; najczciej przyjmuje si wartoci 0,05; 0,01 lub 0,001. Bd systematyczny wynikajcy z zastosowanej metody pomiaru lub innych przyczyn (np. nie dajcych si wykluczy, ale znanych zjawisk majcych wpyw na pomiar), zwykle zmieniajcy wyniki pomiaru jednostronnie. Trafno wewntrzna taka cecha pomiaru, euzyskane wyniki s wycznie rezultatem wpywu zmiennej niezalenej na zmienn zalen, anie jakich innych czynnikw, ktre mogyby powodowa powstanie tej zalenoci (np. zmiennej znieksztacajcej). Warstwowanie jest to dobr prby badawczej bardziej zoony od doboru losowego. Stosowany bywa w przypadku niejednorodnej i wyranie zrnicowanej populacji. Polega na wyodrbnieniu wniej wzgldnie rozcznych iwyczerpujcych podgrup zwanych inaczej warstwami. Wana jest tu dobra znajomo populacji, bo umoliwia to podzia na wyrane rnice si warstwy. Po wyodrbnieniu warstw okrelonej populacji dobiera si prb losow oddzielnie zkadej warstwy. Rne Biorwnowano rwnowano biologiczna. Dwa rodki farmaceutyczne s rwnowane biologicznie, jeeli s rwnowane farmaceutycznie, aich dostpno biologiczna po podaniu wtakiej samej dawce jest na tyle zbliona, emona oczekiwa od obu rodkw zasadniczo takich samych efektw terapeutycznych.

46

Evereth Publishing, 2010

You might also like