You are on page 1of 11

SKOLIOZA BOCZNE SKRZYWIENIE KRGOSUPA

Wprowadzenie i instrukta dla rodzicw

Opracowa: Marek Wjcik

Skolioza jest to skrzywienie krgosupa z odchyleniem linii wyrostkw kolczastych od osi mechanicznej. Odchylenia te mog wystpowa w trzech paszczyznach: czoowej, strzakowej i poprzecznej. Mona stworzy wiele klasyfikacji skolioz kierujc si rnymi kryteriami. Dla nauczyciela prowadzcego gimnastyk korekcyjn podstawowe znaczenie ma kilka z nich: 1. Miejsce wystpowania skrzywienia: odcinek ldwiowy, piersiowy i szyjny 2. Liczba wystpujcych ukw skrzywienia: jednoukowa skolioza w ksztacie litery C /na rys. a. skolioza jednoukowa skorygowana/ i wieloukowa w ksztacie litery S /na rys. b. skolioza wieloukowa nie skorygowana odchylenie od pionu/.

a. skolioza jednoukowa skorygowana b. skolioza wieloukowa nie skorygowana 3. Pierwotno skrzywienia: pierwotne i wtrne. Okrelenie pierwotnoci jest szczeglnie wane, poniewa to ono zaburza rwnowag i na nie powinien by skierowany gwny nacisk podczas pracy. Skrzywienie wtrne okrelane jest jako wygicie pozytywne, ze wzgldu na denie do odzyskania pozycji skorygowanej. 4. Stopie anatomicznego czynno biernego wyrwnania skrzywienia. Korekcja czynna polega na zdolnoci wyrwnania skrzywienia za pomoc napicia mini, a korekcja bierna poprzez dziaanie siy zewntrznej, na przykad przez uoenie na boku lub zwis. 5. Stopie zawansowania procesu skrzywienia: funkcjonalne i strukturalne. W skoliozach funkcjonalnych zmiany dotycz ukadu miniowo wizadowego. Zmiany te poddaj si korekcji czynnej i biernej, i one stanowi gwne pole do popisu dla osoby prowadzcej zajcia korekcji wad postawy. Skoliozy strukturalne dotycz rwnie zmian w ukadzie kostnym, gdzie wystpuj ju nieodwracalne zmiany krgw krgosupa, zmiany w obrbie klatki piersiowej i miednicy oraz koczyn. W zwizku z tym, ani czynna, ani bierna korekcja nie s w stanie wyrwna skrzywienia. Mona tutaj przyj klasyfikacj wedug G. Wejsfloga w skali czterostopniowej:

- Postawa skoliotyczna / stadium przedwstpne/ - nawykowe przyjmowanie postawy skoliotycznej dajce odchylenie linii wyrostkw kolczastych od pionu i asymetri trjktw talii. Skrzywienie wyrwnuje si pod wpywem napicia mini. - Skolioza 1 stopnia

Wyrane ju w ksztacie skrzywienie, pocztkowo w jednym odcinku tworzy wygicie wyrwnujce wtrne. Skrzywienie wyrwnuje si czciowo czynnie, a biernie cakowicie. - Skolioza 2 stopnia Pogbienie si wygi krgosupa, asymetrii talii, barkw, opatek i bioder. Pojawia si rotacja krgw, uwidoczniona poprzez garb ebrowy lub miniowy. Skrzywienie wyrwnuje si w mniejszym stopniu czynnie, w wikszym biernie, nie osigajc jednak wyrwnania cakowitego. Wystpuje rwnie sklinowacenie trzonw krgowych.

- Skolioza 3 stopnia Pogbienie si i utrwalenie istniejcych zmian poprzez trwae przykurcze miniowe, wizadowe i zmiany kostne. Torsja krgw i klatki piersiowej upoledza funkcjonowanie narzdw oddechowych i krenia. Prba korekcji czynnej i biernej nie daje pozytywnych rezultatw. Prby wysikowe wskazuj

na pocztek niewydolnoci kreniowo oddechowej. Nastpuje degeneracja chrzstki stawowej i zwknienie krkw midzykrgowych.

- Skolioza 4 stopnia Pogbienie si poprzednio wystpujcych objaww oraz pojawienie si znieksztace czaszki i twarzy, pochylenie szyi itp. Nastpuje zrost wknisty lub kostny staww midzykrgowych.

Zmiany w ukadzie krgosupa powoduj wiele zmian wtrnych, takich jak upoledzenie wydolnoci krenia i oddychania poprzez znieksztacenia klatki piersiowej i ucisk na narzdy wewntrzne, gwnie puca i serce, zmniejszenie sprawnoci fizycznej, powstanie kompleksu psychicznego spowodowanego znieksztaceniem sylwetki.

Postp skoliozy zwizany jest najczciej z okresami przyspieszonego rozwoju dziecka, tj. midzy 7-8 i 12-13 rokiem ycia. Najbardziej zagraa to dzieciom mao ruchliwym, ktre nie wyrwnuj powstaych szkd w czasie zabaw ruchowych czy sportowych. W okresie skoku wzrostowego mog ujawni si lub pogorszy drobne, dotychczas niezauwaone wady i anomalie rozwojowe. W tym okresie pilna obserwacja dziecka przez rodzicw, lekarzy i nauczycieli pozwala na wczesne wykrycie skrzywienia i podjcie waciwych krokw w celu zapobieenia rozwojowi wady.

Objawy zewntrzne skoliozy:


1. Krzywo ustawiony krgosup przechylenie ciaa na jedn stron. 2. Nierwno ustawione biodra lub barki. 3. Nierwno ustawione biodra i barki. 4. Nierwno ustawione sutki. 5. Odstajca opatka 6. Garbienie si 7. Brak symetrii trjkta talii 8. Ble krgosupa

Wczenie wykryta skolioza i podjcie waciwego leczenia pozwala w duym stopniu unikn wystpienia tych duych, niebezpiecznych dla zdrowia i ycia powika. Gimnastyka korekcyjna realizowana w szkole zajmuje si tylko tymi mniej zaawansowanymi postaciami skoliozy. Bardziej zaawansowane przypadki wymagaj postpowania rehabilitacyjnego. Oglnym celem wicze korekcyjnych jest likwidacja skrzywienia lub jego zmniejszenie, a jeeli osignicie tego jest niemoliwe zatrzymanie lub zwolnienie tempa rozwoju choroby. Przyczyny powstawania wikszoci skolioz s nieznane, dlatego najczciej leczenie ma charakter objawowy. Dy si do wyprostowania krgosupa poprzez likwidacj przykurczw miniowych, nauk przyjmowania pozycji skorygowanej, wzmocnienie mini posturalnych i utrwalenie nawyku prawidowej postawy. W leczeniu skolioz stosujemy wiczenia symetryczne i asymetryczne. wiczenia asymetryczne wymagaj wikszej kontroli wiczcego, dlatego zalecane s podczas wicze indywidualnych. Przy wiczeniach zbiorowych wiksze zastosowanie maj wiczenia symetryczne. W celu rozcignicia przykurczw i ewentualnemu zapobieganiu ich powstawaniu wiczenia najlepiej jest wykonywa podczas wycignicia krgosupa. W tej pozycji przeprowadzamy wzmacnianie mini posturalnych. Pracujemy gwnie nad miniami prostownikw grzbietu, cigajcymi opatki, miniami brzucha i miniami poladkowymi. Bardzo wan role odgrywaj rwnie wiczenia oddechowe. Zapobiegaj one znieksztaceniom klatki piersiowej, zapewniaj jej prawidow ruchomo oraz zwikszaj pojemno yciow puc.

Przykadowy zestaw wicze przeciwko skoliozie do wykonywania w domu.


W leeniu przodem / na brzuchu/ podnosimy oburcz do gry ma zabawk. Zwracamy uwag na maksymalne wycignicie rk w przd.

W leeniu przodem toczymy pik miedzy rozsunitymi rkami /okcie nie mog opiera si o podoe, a pika wdruje a rce bd wyprostowane maksymalnie/

W leeniu przodem wykonujemy rkami ruchy jak przy pywaniu abk. Rce wycignite jak najdalej przed siebie, a nastpnie przenosimy wyprostowane w bok i zginajc cigamy je do barkw.

W leeniu przodem klaszczemy lekko uniesionymi, wyprostowanymi w okciach rkami. Stojc tyem przy cianie /gowa, plecy, poladki, pity przylegaj do ciany/ wycigamy si /roniemy/ jak najwyej.

Spacerujemy z woreczkiem lub innym maym przedmiotem na gowie. Staramy si wycign jak najbardziej w gr i nie upuci przedmiotu z gowy.

W leeniu przodem unosimy do gry wyprostowane w kolanach nogi. Gowa oparta prosto na splecionych doniach. Kolana nie mog dotyka do podogi. W leeniu przodem prostymi w kolanach nogami wykonujemy noyce pionowe i poziome. Kolana nie mog dotyka do podogi.

W leeniu tyem /na plecach/ wykonujemy nogami ruchy, jak przy jedzie na rowerze.

W leeniu tyem, nogi ugite w kolanach, unosimy gow i grn cz tuowia. Rce pocztkowo wzdu tuowia, potem skrzyowane na piersiach, a na kocu splecione na karku.

Pozycja jak wyej, rce wzdu tuowia, wznosimy biodra w gr i wytrzymujemy ok. 10 12 sekund w tej pozycji. Nie zapominamy o oddychaniu.

Zwis na drku z nogami prostymi lub ugitymi. Dmuchamy na pieczk do tenisa stoowego lub inny lekki przedmiot. Puszczamy baki mydlane przez somk. Naley zwrci uwag na to, aby wiczenia wykonywane byy symetrycznie, a

przy wiczeniach w pozycji leenia przodem, gowa bya na jednej linii z tuowiem. Krgosup powinien by maksymalnie wycignity podczas wicze. W leeniu tyem krgosup naley dodatkowo dociska do podoa. Codziennie robi po kilka powtrze, stopniowo zwikszajc ich ilo.

Przeciwdziaanie wadom postawy


Przeciwdziaanie wadom postawy wymaga nie tylko gimnastyki korekcyjnej, ale rwnie zwikszenia oglnej aktywnoci ruchowej. Niedobr ruchu wystpujcy w czasach wspczesnych sprzyja powstawaniu otyoci, utrudnia jej leczenie,

upoledza dziaanie ukadu krenia, osabia minie i cigna - zwikszajc ryzyko powstawania wad postawy i uszkodze staww. Przynajmniej jedna godzina rnorodnej aktywnoci fizycznej dziennie to niezbdna dawka ruchu dla modego czowieka. Naley te zwrci uwag na prawidow pozycj ciaa podczas pracy siedzcej.

Nieprawidowe pozycje podczas pracy siedzcej.

Prawidowa pozycja podczas pracy siedzcej.


Pozyc

Pozycja przedstawiona powyej, nie moe jednak by egzekwowana od dziecka jako pozycja staa, niezmienna. Moe to by wrcz szkodliwe przebywanie w jednej pozycji przez kilka godzin. Naley traktowa j jako podstawow przy pisaniu czy rysowaniu. Przygotowanie lekcji pamiciowych powinno odbywa si w pozycjach zrnicowanych, na przykad lecej na brzuchu w wygiciu lub pasko z ksik lec niej.

Rwnie wan rzecz jest przyjmowanie prawidowych pozycji podczas wykonywania czynnoci codziennych. Od tego zaley, czy krgosup pracuje w odcionej, uszkodzenia. czy przecionej pozycji naraony na zwikszon moliwo

Nieprawidowe i prawidowe pozycje ciaa podczas wykonywania czynnoci codziennych. Bibliografia: H.D. Kempf Szkoa plecw. SIC!, Warszawa 1994 Pod redakcj:J. Kiwerski, R. Filutko - Ble krgosupa. PZWL, Warszawa 2005 M. Kutner Koniska - Korekcja wad postawy. WSiP, Warszawa K. Limanowska Kinezyterapia. PZWL, Warszawa 1985 S. Owczarek, M. Bondarowicz Zabawy i gry ruchowe w gimnastyce korekcyjnej. WSiP, Warszawa 1998 R. Zauner Ble krgosupa. Cedrus, Warszawa 1994 T. uk, A. Dziak Propedeutyka ortopedii. PZWL, Warszawa 1977 T. uk, A. Dziak, A. Gusta Podstawy ortopedii i traumatologii. PZWL, Warszawa 1977

You might also like