MAGAZYN KONESERÓW

Âwiat Alkoholi
Nr 1-2/2008 r Cena 12,90 z∏ (w tym 7% VAT)
www.swiat-alkoholi.pl

KONIAK
smaczne towarzystwo

SZKOCKA
I WALIJSKA WHISKY
si∏a tradycji i energiczny debiutant

CHRISTIAN POL-ROGER
ISSN 1644-6844

odkrywa sekrety szampanów

 Spis treÊci

Âwiat Alkoholi W N U M E R Z E :
magazyn koneserów
nr 1-2/2008

Adres redakcji: KONIAK

15-113 Bia∏ystok,
ul. Gen. Andersa 38 Koniak od kuchni 3
tel. (085) 65 39 000, fax (085) 65 39 856

www.swiat-alkoholi.pl
redakcja@swiat-alkoholi.pl EAU DE VIE
Redaktor Naczelny: Z alzackich sadów 6
Mariusz Golak

Redaguje zespó∏:
Justyna ¸otowska, Wojciech Napora WÓDKI
Wspó∏pracujà: Drinki z wódkà czystà 8
¸ukasz Sosiƒski
WiÊniowa uczta 10
Zdj´cia:
Monika Filipiuk, Bartosz Jarosz

DTP: LIKIERY
Jan Kitszel
studio@publikator.com.pl Egzotyka ukryta w kieliszku 12
Piwo wcale nie musi byç zimne czy nawet
sch∏odzone – str. 18 Alfabet z % 17

Wydawca: Drinki molekularne 50

Publikator Sp. z o.o.
15-113 Bia∏ystok,
ul. Gen. Andersa 38
tel. (085) 65 39 000, fax (085) 65 39 856 PIWO

www.publikator.com.pl Goràca strona piwa 18

poczta@publikator.com.pl

Prezes:
Robert Tyszkiewicz WHISKY

Wiceprezes: Torf na podniebieniu 20

Lech Gryko
Drinki z whisky 24
Dyrektor Sprzeda˝y i Marketingu:
Anita Frank Z górskich pustkowi
na królewskie sto∏y 26
Dyrektor Finansowy:
Agnieszka Masiewicz Walijskie z∏oto 29
Dyrektor Wydawniczy: Pod znakiem czerwonej ró˝y 32
Jaros∏aw ˚ukowski
Ardbeg – historia jednej z najbardziej Whisky z Highlands 35
Dyrektor Studia Graficznego:
Bohdan Majewski torfowych szkockich whisky – str. 20

Dyrektor Dzia∏u Fotografii i Architektury: WINO

S∏awomir Mojsiuszko
Burgundzki mistrz elegancji 36
Dyrektor Grupy Wydawniczej:
Aneta Purta-Stankiewicz Jura – nie tylko dinozaury 38
Reklama: Bàbelki nie sà równe 41
Katarzyna Jab∏oƒska, Ma∏gorzata Arciszewska,
Aneta Brzostek, Barbara Tomaszuk, Wino z podnó˝a Andów 44
Joanna Fiedorowicz
reklama@publikator.com.pl Wino trzeba kochaç 46
Dyrektor Dzia∏u Kolporta˝u: Nad strumieniem Jacoba 48
S∏awomir Andryszewski

Kolporta˝ i Prenumerata:
www.publikator.com.pl/kiosk
MOCNE ROZMOWY
prenumerata@publikator.com.pl
Smaki Êwiata 52
Zdj´cie na ok∏adce:
Shutterstock

Redakcja nie zwraca niezamówionych materia∏ów

oraz zastrzega sobie prawo do ich skracania. O TYM SI¢ MÓWI 56
Redakcja nie ponosi odpowiedzialnoÊci
za treÊç zamieszczonych reklam.
Winiarskà specjalnoÊcià Jury jest francuski
Copyright by Publikator Sp. z o.o.
odpowiednik sherry – vin jaune – str. 38 PA R T N E R Z Y 64
Wszystkie materia∏y obj´te sà prawem autorskim.

1
 Szanowni Czytelnicy,
Przyglàdajàc si´ opisom wszelkiej maÊci trunków tudzie˝ ró˝norakim notom degustacyjnym, bez
trudu da si´ w nich wyczuç przeolbrzymi baga˝ emocji. Alkohole uderzajà do g∏owy, kuszà podnie-
bienie, przyciàgajà wzrok, uwodzà smakiem... Materia∏ w sam raz na powieÊciowy romans, który
poch∏oni´ty zostanie z wypiekami na twarzy, albo te˝ hollywoodzkà superprodukcj´ pe∏nà rozstaƒ
i powrotów. Dlatego osobiÊcie gotów jestem daç si´ pokroiç w obronie tezy, ˝e w poprzednim wciele-
niu ka˝dy z alkoholi by∏... kobietà. W ka˝dym razie bardziej przekonuje mnie kobieca genealogia
wódki ni˝ domniemanie, ˝e kobietà by∏ Kopernik. I naprawd´ nie wymaga to zbyt wielkiej wy-
obraêni.
Kobieta-wódka... Uderza do g∏owy, zdaniem innych bije tak˝e po kieszeni. Zauroczenie od pierw-
szego wejrzenia, choç niektórych mo˝e zraziç jej bezpoÊrednioÊç. Poczàtkowo wydaje si´ zbyt szorst-
ka, ale z biegiem czasu trudno jest oprzeç si´ ciep∏u, które wko∏o roztacza. Ponoç ma w sobie coÊ ze
Skandynawki – najlepsza jest bowiem... zmro˝ona. Ja jednak widz´ w niej wyraênie s∏owiaƒskie
rysy i koniecznie blond w∏osy – wszak jest to kolor dojrza∏ego zbo˝a.
Kobieta-wino... Wiotka niczym p´d winoroÊli, koniecznie w po∏yskliwej sukni, najlepiej ciemnej ni-
czym Beaujolais Villages Nouveau. Spotkanie b´dzie pe∏ne niedopowiedzeƒ, ulotnych niuansów,
wyrafinowane... Jedno jest pewne. Oczaruje ci´ jej zapach... zapach kobiety-wina... Koniecznie trze-
ba wybraç si´ z nià na kolacj´, podczas której poka˝e swoje nieznane wczeÊniej oblicze. ZnajomoÊç
potrafi ewoluowaç, a czas jà dodatkowo uszlachetnia. Niestety, w przypadku z∏ych wyborów mo˝e
si´ ona skoƒczyç niez∏ym kwasem.
Wreszcie kobieta-piwo... Wymarzona kumpela. Zdecydowanie lepiej b´dzie si´ czu∏a w zadymionym
pubie czy na stadionie pi∏karskim ni˝ w eleganckiej restauracji. Znajdzie si´ zawsze pod r´kà, gdy
b´dziesz czu∏ potrzeb´ zwierzenia si´ ze swoich smutków. W jej towarzystwie nawet gorycz smakuje
inaczej. Tylko – na Boga – niech nikt nie zapomina, ˝e wcià˝ jest ona delikatnà niczym pianka ko-
bietà. Kolejne wcielenia mo˝na mno˝yç. Przecie˝ prawdziwa kobieta ma wiele twarzy.
Na koniec – ku przestrodze – nale˝y wspomnieç, ˝e niezale˝nie od konsumowanego trunku taka
randka mo˝e si´ skoƒczyç nast´pnego dnia pot´˝nym kacem, a nad ranem oka˝e si´, ˝e najlepszym
lekiem na syndrom dnia nast´pnego jest... ˝ona.

MARIUSZ GOLAK
REDAKTOR NACZELNY

2
 Koniak

KONIAK Z POTRAWAMI – NOWY SMAK

Koniak od kuchni
Jeszcze kilkanaÊcie lat temu w Polsce ma∏o komu przychodzi∏o
do g∏owy, ˝eby koniak wstawiç do obiedniego menu. Wi´k-
szoÊç uwa˝a∏a, ˝e trunek ten jest na tyle ekskluzywny, ˝e nale-
˝y go piç wy∏àcznie w czystej postaci. Obecnie coraz wi´cej
kucharzy dostrzega jego nieprzeci´tne walory kulinarne.
3
Koniak
Koniak mo˝e byç zarówno sk∏adnikiem receptur przygotowywanych daƒ, jak równie˝ towarzyszyç posi∏kom w czystej postaci.
Do niedawna dla wi´kszoÊci koneserów
dobrych alkoholi koniak by∏ synonimem luk-
susu, trunkiem, który kojarzy∏ si´ z wizerun-
kiem nobliwego gentlemana, palàcego cygaro
przy bogato rzeêbionym kominku. Na prze-
strzeni kilku ostatnich lat wizerunek ten
uleg∏ zmianie, a sam koniak sta∏ si´ przed-
miotem konsumpcyjnych eksperymentów.
Tak˝e firmy produkujàce ten trunek promujà
nowe sposoby jego spo˝ywania.
Jednym z nich jest picie koniaku w postaci
drinków, co w ostatnim czasie zyskuje na po-
pularnoÊci i s∏u˝y zainteresowaniu nim m∏o-
Karol Okrasa poleca
SUFLET MARTELL ORZECHOWO-GRYCZANY Z GORZKÑ
CZEKOLADÑ I SOSEM WANILIOWYM
4
dego pokolenia, które uwa˝a koniak za trunek
staroÊwiecki. Do komponowania koktajli u˝y-
wa si´ tylko najm∏odszych trunków – V.S.
i V.S.O.P. Starszych koniaków nie warto mie-
szaç, poniewa˝ po dodaniu do nich soku lub in-
nego napoju tracà swój jak˝e bogaty aromat.
Koniak spo˝ywany jest tak˝e po posi∏ku
w czystej postaci. Trunek ten mocno pobu-
dza soki trawienne, dlatego od niepami´t-
nych czasów uwa˝any jest za doskona∏y dige-
stif. W tym przypadku nie ma ograniczeƒ, je-
˝eli chodzi o dobór klasy koniaku. Mo˝emy
do tego celu u˝yç zarówno najprostszych
SK¸ADNIKI:
• 100 g kaszy gryczanej • 100 g sera bia∏ego mielo-
nego • 50 g gorzkiej czekolady • 50 g orzechów w∏o-
skich • 2 sztuki laski wanilii • 200 ml mleka • 50 ml
Êmietanki s∏odkiej 30% • 4 sztuki jaj • 100 g cukru
pudru • 20 g mas∏a • 20 g cukru bràzowego • 10 g
màki ziemniaczanej • 30 g màki pszennej • 50 ml
koniaku Martell Cordon Bleu • jedna limonka.
SPOSÓB PRZYGOTOWANIA:
Kasz´ gryczanà mielemy w maszynce do mielenia.
˚ó∏tka jaj oddzielamy od bia∏ek. 3 ˝ó∏tka ucieramy
z po∏owà cukru pudru na g∏adkà i puszystà mas´. Do-
dajemy ser i jeszcze raz dok∏adnie ucieramy. Ca∏oÊç
doprawiamy ziarenkami wanilii i odrobinà koniaku.
Orzechy parzymy we wrzàtku i drobno siekamy. Kiedy
sà jeszcze ciep∏e, zalewamy je pozosta∏à iloÊcià konia-
ku i odstawiamy do wystygni´cia. Odcedzamy i opró-
trunków, jak i tych z najwy˝szej pó∏ki. Oczy-
wiÊcie, te drugie, ze wzgl´du na swój z∏o˝o-
ny charakter i bogaty aromat, dostarczà
w trakcie degustacji znacznie wi´cej przy-
jemnoÊci. Dodatkowà zaletà koniaku, jako al-
koholu wytwarzanego z destylatu winnego,
jest fakt, i˝ pijàc go po obiedzie, gdy do posi∏-
ku podawane by∏o wino, nie odczujemy nie-
przyjemnego efektu mieszania napojów alko-
holowych. Koniak serwuje si´ równie˝ przed
jedzeniem jako aperitif. Dla urozmaicenia
mo˝na delektowaç si´ nim, dodajàc lód lub
wod´, tonik bàdê piwo imbirowe.
szamy orzechy odrobinà màki pszennej, a koniak do-
dajemy do masy.
Bia∏ka ubijamy na pian´ z drugà cz´Êcià cukru pudru.
Utarte ˝ó∏tka z serem mieszamy z kaszà, startà skórkà
z limonki, po czym dodajemy odrobin´ màki ziemnia-
czanej i pszennej, jeÊli masa jest zbyt luêna. Nast´pnie
dodajemy ubità pian´ z bia∏ek i delikatnie mieszamy.
Na koniec dodajemy orzechy i wyk∏adamy do foremek
wysmarowanych mas∏em i wysypanych cukrem bràzo-
wym. Do ka˝dej foremki wciskamy w Êrodek farszu ka-
wa∏ek gorzkiej czekolady. Pieczemy w piekarniku
w temperaturze 180°C przez ok. 15 min.
Mleko zagotowujemy ze Êmietankà i dodajemy cukier
bràzowy oraz ziarna wanilii, zaprawiamy na koniec
˝ó∏tkiem i podgrzewamy.
Suflet podajemy z sosem waniliowym i lampkà konia-
ku Martell Cordon Bleu.

Koniak i cygaro to od dawna synonimy luksusu, które towarzyszà prawdziwym d˝entelmenom.
Kolejnym sposobem urozmaicenia posi∏ku
przy wykorzystaniu koniaku jest dodawanie
go do potraw. ¸àczenie alkoholu z jedzeniem
jest tradycjà i ciekawà cechà kuchni wielu
krajów, zw∏aszcza Francji. Tak˝e w Polsce
nie od dziÊ u˝ywa si´ ró˝nych trunków do
wzbogacania smaku potraw. Jednak nasi ro-
dzimi kucharze stosunkowo niedawno zacz´li
stosowaç koniak.
– Koniak przyby∏ do polskich restauracji kil-
ka lat temu wraz z modà na kuchni´ Êródziem-
nomorskà, w której cz´sto si´ z niego korzysta.
WczeÊniej by∏ u nas ma∏o znany w tej roli. Ist-
nia∏y – co prawda – przed wojnà restauracje
w Warszawie, w których u˝ywa∏o si´ koniaku
do celów kulinarnych, jednak w dobie przaÊne-
go PRL-u tradycja ta praktycznie zanik∏a.
G∏ównie ze wzgl´du na cen´ i fakt, i˝ koniak
doÊç s∏abo wspó∏gra z tradycyjnymi polskimi
potrawami – wyjaÊnia Artur Kupczyk, szef
kuchni w hotelu Aros w Tychach.
Obecnie wielu mistrzów kulinarnych ch´t-
nie si´ga po koniak.
– Potrawy serwowane z koniakiem nabierajà
zupe∏nie nowego znaczenia. Z∏ama∏em wiele za-
sad kulinarnych, ale efekt jest zaskakujàcy. Co
tu du˝o mówiç. To prawdziwie pasjonujàca
przygoda dla kochajàcych niebanalnà kuchni´ –
mówi Grzegorz Lelek, szef kuchni hotelu Be-
lvedere w Zakopanem.
Z CZYM I DO CZEGO?
Koniak mo˝e byç zarówno sk∏adnikiem
receptur przygotowywanych daƒ, jak te˝
elementem towarzyszàcym posi∏kom.
W pierwszym przypadku s∏u˝y najcz´Êciej
do wzmocnienia i wzbogacenia smaku po-
traw. Dobrym przyk∏adem jest tu klasyczna
francuska zupa cebulowa, której koniak do-
daje apetycznej wyrazistoÊci. Podobnie
pasztet z kurzych wàtróbek, którego i tak
bogaty smak dodatkowo pot´guje dodanie
odrobiny alkoholu z Cognac. Równie˝ wiele
daƒ mi´snych zyskuje po dodaniu do nich
koniaku. Stek z pieprzem i mas∏em szczy-
piorkowym czy wieprzowina nadziewana fi-
gami sà tu Êwietnymi przyk∏adami. Koniak
znakomicie sprawdza si´ tak˝e z grzybami
(np. „pijane” grzyby) i deserami (np. nale-
Êniki suzette).
Istniejà równie˝ zasady – choç jedynà
s∏usznà zasadà panujàcà w kuchni jest brak
zasad – serwowania koniaku do posi∏ku. Tu
tak˝e sà potrawy, które zyskujà na smaku,
gdy popija si´ je tym szlachetnym trunkiem.
WÊród przystawek sprawdzonym po∏àcze-
niem sà kacze wàtróbki w sosie z pieprzem,
popijane koniakiem X.O., czy sushi podane
z lampkà V.S.O.P. Homar z rusztu z przypra-
wami korzennymi albo pieczone przepiórki
w przyprawach korzennych jako danie g∏ów-
ne równie˝ Êwietnie uzupe∏nia koniak.
Tak˝e grzyby, zw∏aszcza borowiki, znako-
micie komponujà si´ zw∏aszcza ze starszymi
trunkami. Koniaki V.S.O.P, X.O. i starsze do-
brze smakujà równie˝ w po∏àczeniu z ró˝ne-
go rodzaju deserami, g∏ównie czekoladowy-
mi, orzechowymi i miodowymi.
Koniak
Jak na tradycyjny francuski alkohol przy-
sta∏o, koniak bardzo dobrze pasuje do serów.
I tak, np. Roquefort czy Fourme d’Ambert
zyskujà na smaku, gdy popija si´ je lampkà
V.S.O.P. Tak˝e kawa ujawnia nowe aromaty,
gdy zestawi si´ jà z koniakiem X.O.
ZIMNE OBLICZE KONIAKU
Ciekawym sposobem na picie koniaku jest
promowana przez mark´ Hennessy metoda
okreÊlana mianem Hennessy Paradis Givre –
czyli konsumpcja mocno sch∏odzonego konia-
ku z najwy˝szej pó∏ki. Koniak serwuje si´
w formie sch∏odzonego do -18°C trunku, po-
dawanego w sch∏odzonym szkle. Przy tej
temperaturze Hennessy Paradis przybiera
bardzo oleistà postaç, d∏u˝ej utrzymuje si´ na
podniebieniu, a tak˝e d∏u˝ej pozostawia
w ustach niezwykle bogate aromaty, które
nie by∏yby wyczuwalne w sytuacji, gdyby by∏
on konsumowany w temperaturze pokojowej.
Ka˝dy z opisanych tu sposobów degustacji
pozwala odkryç inne oblicze tego szlachet-
nego trunku. Koniak – jak ma∏o który alko-
hol – doskonale sprawdza si´ zarówno
w czystej postaci, jak i w po∏àczeniu z inny-
mi napojami lub jedzeniem. Kucharze i bar-
mani majà wr´cz nieograniczone mo˝liwoÊci
w wymyÊlaniu coraz to nowych zestawieƒ.
Dzi´ki temu mi∏oÊnicy koniaku majà mo˝li-
woÊç delektowania si´ nim bez obawy, ˝e ich
ulubiony alkohol szybko si´ znudzi.
WOJCIECH NAPORA
FOT. REMY MARTIN, SHUTTERSTOCK
5
Eau de vie

E A U D E V I E – O W O C O W Y D E S T Y L AT R O D E M Z A L Z A C J I

Z alzackich sadów
Nie ka˝dy wie, ˝e Francja nie jest wy∏àcznie ojczyznà koniaku, szampana czy szlachetnych win.
U stóp Wogezów, w s∏onecznych i zielonych dolinach Alzacji powstaje eau de vie, trunek prak-
tycznie u nas nieznany, a w pó∏nocnej Francji cieszàcy si´ zas∏u˝onà opinià jednego z najpopu-
larniejszych alkoholi.

Eau de vie nie powstaje, rzecz jasna, wy-
∏àcznie w Alzacji. Od pokoleƒ wytwarzane jest
tak˝e w Szwajcarii, Austrii, a nawet w Niem-
czech, choç ∏atwo zauwa˝yç, ˝e najwi´kszà
s∏aw´ zyska∏y trunki produkowane w∏aÊnie
przez alzackich gorzelników. Doliny u stóp
Wogezów swà s∏aw´ zawdzi´czajà wyjàtkowo
obficie owocujàcym sadom owocowym (nie
bez racji Alzacja uwa˝ana jest za „najs∏odszy”
region Francji) i to w∏aÊnie w obfitoÊci oraz
niezwyk∏ym aromacie alzackich malin, gru-
szek, truskawek i moreli nale˝y upatrywaç
popularnoÊci tamtejszej eau de vie.
Choç termin eau de vie odnosiç si´ mo˝e
do wszystkich destylatów wytwarzanych
z owoców, a wi´c tak˝e do koniaków, armania-
ków czy calvadosu, przyj´∏o si´, aby stosowaç
go przede wszystkim jako okreÊlenie destyla-
tów, które wytwarzane sà z innych owoców
ni˝ winogrona czy jab∏ka. WÊród najbardziej
znanych eaux de vie znajdujà si´ trunki
o smaku malinowym (framboise), Êliwkowym
(prune), gruszkowym (poire), truskawkowym
(fraise) i jagodowym (myrtille).
TRUNEK Z PODDASZA
Terminem eau de vie okreÊla si´ trunki
o wysokiej zawartoÊci alkoholu, wyraênym
owocowym smaku i braku zabarwienia (choç
czasami mo˝na spotkaç eaux de vie, które le-
˝akujà w drewnianych beczkach, co nadaje
im delikatnà, s∏omkowà barw´). Jednak nie
nale˝y myliç ich z likierami cz´sto majàcymi
te same nazwy (framboise, prune, poire),
które charakteryzujà si´ mniejszà zawarto-
Êcià alkoholu, a ponadto sà – w przeciwieƒ-
stwie do eau de vie – s∏odzone.
Jak ka˝dà bezbarwnà wódk´, eau de vie
najlepiej podawaç w mocno sch∏odzonej po-
staci i bez ˝adnych dodatków. Nale˝y unikaç
zw∏aszcza mieszania ze sk∏adnikami o wyraê-
nym smaku, który mo˝e zak∏ócaç charakte-
rystyczne owocowe aromaty. Zazwyczaj tru-
nek ten serwuje si´ jako digestif.
Eau de vie jest zwykle produkowane tra-
dycyjnymi metodami w niewielkich wytwór-
niach, nierzadko od kilku pokoleƒ. Aby tru-
nek mia∏ odpowiedni aromat i smak, nale˝y –
po pierwsze – wyjàtkowo starannie dobraç
owoce, które zostanà poddane destylacji.
Zbiory owoców zaczynajà si´ ju˝ w lipcu
(morele, maliny) i trwajà a˝ do wrzeÊnia
(gruszki, jab∏ka, Êliwki).
Na poczàtku owoce (w ca∏oÊci, wraz
z pestkami) umieszczane sà w specjalnych
s∏ojach, w których odbywa si´ fermentacja.
Pod w∏asnym ci´˝arem tworzà one soczystà
miazg´, która nast´pnie poddawana jest fer-
mentacji przy u˝yciu naturalnych dro˝d˝y.
Fermentacja trwa zazwyczaj dziesi´ç dni, po
czym zwalnia i ostatecznie ustaje po szeÊciu
tygodniach. Ka˝dego dnia zacier jest drobia-
zgowo kontrolowany. Po zakoƒczeniu fer-

6

Truskawki, jagody, maliny – dzi´ki umiej´tnoÊciom alzackich gorzelników powstajà z nich oryginalne trunki.
mentacji s∏oje sà szczelnie zamykane a˝ do
rozpocz´cia destylacji.
Inaczej post´puje si´ w przypadku eau de
vie produkowanej z malin czy jagód. Owoce
te charakteryzujà si´ niskà zawartoÊcià cukru
i przed fermentacjà muszà byç macerowane
w eau de vie przez co najmniej miesiàc (ka˝-
de 100 kg owoców macerowane jest w 25 li-
trach eau de vie o mocy co najmniej 50%).
Kolejnym etapem produkcji eau de vie jest
destylacja w miedzianych alembikach. Po-
dobnie jak w przypadku innych destylatów,
takich jak chocia˝by koniak, odrzuca si´ „g∏o-
w´” i „ogon”, pozostawiajàc najwartoÊciow-
sze „serce” destylatu o mocy 50-60%.
Nast´pnie ma miejsce starzenie eau de
vie. Stare francuskie powiedzenie mówi, ˝e
dobre eau de vie musi si´ starzeç na strychu
– starym zwyczajem s∏oje z eau de vie doj-
rzewajà wi´c na poddaszach destylarni. Dzi´-
ki le˝akowaniu w szklanych lub ewentualnie
ceramicznych s∏ojach trunek pozostaje bia∏y,
czysty i ognisty w smaku. Eau de vie mo˝e
byç tak˝e starzone w beczkach – trunki doj-
rzewajàce w ten sposób uwa˝ane sà za deli-
katniejsze i pe∏niejsze.
GDZIE GRUSZE
DOJRZEWAJÑ BUTELKAMI
Jednà z najbardziej znanych alzackich wy-
twórni eau de vie jest istniejàca od 1870 ro-
ku firma G.E. Massenez (jej produkty do-
st´pne sà tak˝e w Polsce). WÊród produko-
wanych przez nià eaux de vie warto wymie-
niç chocia˝by trunek z dzikich malin (fram-
boise sauvage), wytwarzany od 1913 roku,
ze Êliwek (vieille prune), starzony w d´bo-
wych beczkach, oraz z pi´tnastu rodzajów
rosnàcych dziko owoców (m.in. ostrokrze-
wu, g∏ogu, jarz´biny, nieÊplika), o charakte-
rystycznym ostrym i gorzkawym aromacie.
Za jednà z najlepszych eaux de vie uwa˝a si´
brandy z gruszek Williams (poire Williams).
Wielu producentów, nie tylko w Alzacji, ale
tak˝e chocia˝by w Szwajcarii, wytwarza efek-
towne eau de vie gruszkowe z ca∏ymi owoca-
mi w butelce. Gdy grusze przekwitajà i za-
czynajà wytwarzaç zawiàzki owoców, na ka˝-
dà zawiàzk´ wsuwana jest ostro˝nie szklana
butelka, umieszczona do góry dnem i os∏o-
ni´ta specjalnà konstrukcjà, aby do Êrodka
nie dosta∏a si´ deszczowa woda. Usuwa si´
przy tym pozosta∏e owoce z ga∏´zi, aby
gruszka otrzyma∏a po˝àdanà iloÊç sk∏adników
od˝ywczych. Gdy gruszki dojrzejà, butelka
jest ostro˝nie zdejmowana wraz z owocem,
myta i nape∏niana wytworzonym wczeÊniej
gruszkowym destylatem. „Uwi´ziona”
gruszka nie tylko nadaje destylatowi pi´kny
owocowy aromat i soczysty smak, jest tak˝e
wyjàtkowo efektowna, co sprawia, ˝e od lat
jest to jedna z ulubionych pamiàtek przywo-
˝onych przez turystów z Alzacji.
Ten sposób produkcji gruszkowych eaux de
vie jest tak˝e wyjàtkowo popularny w Szwaj-
carii, a zw∏aszcza w regionie Wallis, gdzie
Eau de vie
owocujàce butelkami grusze sà sta∏ym ele-
mentem krajobrazu. Malownicza dolina Wallis,
po∏o˝ona wÊród alpejskich lodowców i s∏ynàca
z najwy˝ej po∏o˝onych stoków narciarskich,
mo˝e si´ pochwaliç znakomitymi eaux de vie
wytwarzanymi nie tylko z gruszek, ale tak˝e
z mirabelek, truskawek, moreli czy renklod.
Jednym z najbardziej znanych producentów
eau de vie z Wallis jest szwajcarska firma
Morand z miasteczka Martigny, która jako
jedna z pierwszych zacz´∏a „butelkowaç” ro-
snàce tu grusze. Ciekawostkà jest fakt, ˝e
eau de vie te jest cz´sto stosowane tak˝e do
nadziewania s∏ynnych szwajcarskich czeko-
lad. Wytwórni´ Morand mo˝na zwiedzaç, co
pozwoli wszystkim wàtpiàcym sprawdziç, ja-
kim cudem w wàskiej szklanej butelce mog∏a
wyrosnàç prawdziwa gruszka.
JUSTYNA ¸OTOWSKA
FOT. SHUTTERSTOCK
Eau de vie na polskich sto∏ach
nazwa cena
Emaux Framboise 399 z∏/0,5 l
Poire Prissonniere 149 z∏/0,5 l
Eau de Vie Poire Williams 159 z∏/0,5 l
Eau de Vie Framboise 159 z∏/0,5 l
Eau de Vie Kirch Vieux 159 z∏/0,5 l
êród∏o: Grand Prix Alkohole Âwiata, Centrum Wina
7
 Drinki z wódkà czystà
Wódki czyste dajà barmanom mo˝liwoÊç zaprezentowania pe∏ni
kunsztu podczas przygotowywania i aran˝acji ró˝norodnych
koktajli. Fot. Monika Filipiuk

POLECA: Lech Góra,
barman w klubie Blue
Cactus (Warszawa)
Warsaw Mule
• 2 papryczki chili • 20 ml soku z limonki • 40 ml wódki Wyborowej • piwo im-
birowe • dash sypkiego cynamonu. Ucieramy kawa∏ki papryczki w wysokiej szklan-
ce, dodajemy sok z limonki i wódk´, uzupe∏niamy piwem imbirowym, a nast´pnie
posypujemy drink cynamonem. DEKORACJA: papryczka chili, kora cynamonowa.
CHARAKTERYSTYKA: orzeêwiajàcy, pikantny drink

Lychee & Strawberry Collins Manyberry Collins

• 3 truskawki • 6 owoców lychee • 15 ml syropu cukrowego • 10 ml soku z limonki
• 15 ml likieru Monin Lychee • 40 ml Wyborowej • woda gazowana. W szklance col-
lins ucieramy truskawki, nast´pnie w szklanicy barmaƒskiej ucieramy owoce lychee, do-
dajemy soku z limonki, likier Lychee i wódk´, a ca∏oÊç shakerujemy. Wszystko wlewamy
do szklanki z kruszonym lodem i dope∏niamy wodà. DEKORACJA: truskawka, lychee
• 2 truskawki • ∏y˝ka barowa je˝yn • ∏y˝ka barowa malin • ∏y˝ka barowa jagód •
10 ml soku z limonki • 15 ml syropu cukrowego • 40 ml wódki Wyborowej • woda
gazowana. W szklance collins ucieramy truskawki, je˝yny, maliny i jagody z syropem
cukrowym, nast´pnie zasypujemy kruszonym lodem, dodajemy sok z limonki i wódk´,
a nast´pnie dope∏niamy wodà. DEKORACJA: Êwie˝e truskawki, maliny, je˝yny, jagody

8
Cucumber Tini
• 6 cm ogórka zielonego • 15 ml soku z limonki • 10 ml syropu cukrowego • 10 ml
˚ubrówki • 40 ml Wyborowej. W szklanicy barmaƒskiej ugniatamy pokrojony w drob-
ne plasterki ogórek, nast´pnie dodajemy sok z limonki, syrop cukrowy, ˚ubrówk´
i wódk´, a ca∏oÊç shakerujemy. ZawartoÊç shakera przelewamy do sch∏odzonego kie-
liszka koktajlowego, cedzàc przez dwa sitka. DEKORACJA: plastry ogórka
Ma∏y Miki
• 2 plastry ogórka zielonego • 60 ml soku z ananasa • 40 ml wódki Wyborowej
• ∏y˝ka barowa syropu Monin Oregat. Rozgniatamy ogórek w szklanicy barmaƒ-
skiej, dodajemy pozosta∏e sk∏adniki i mieszamy w shakerze. Nast´pnie przelewamy
zawartoÊç shakera do krótkiej szklanki. DEKORACJA: ananas, ogórek. CHARAKTE-
RYSTYKA: drink orzeêwiajàcy
Se-Pu-Ku
• 60 g gruszki • maracuja • 10 ml Galiano • 60 ml wódki Wyborowej • 10 ml
soku z limonki • 5 ml syropu cukrowego. Wydrà˝onà maracuj´ i gruszk´ ugniatamy
w szklanicy barmaƒskiej, dodajemy pozosta∏e sk∏adniki, a ca∏oÊç mieszamy w sha-
kerze. Nast´pnie wlewamy ca∏oÊç do czterech shotów. DEKORACJA: czàstka tru-
skawki. CHARAKTERYSTYKA: efektowny i orzeêwiajàcy shot
Lemon Grass Tini
• êdêb∏o trawy cytrynowej • centymetr zesta cytrynowego • 15 ml Triple Sec •
6 dashy Lemon Bitter • 80 ml Wyborowej Exquisite. Dok∏adnie rozcieramy traw´ cy-
trynowà z zestem z cytryny, dodajemy pozosta∏e sk∏adniki i ca∏oÊç shakerujemy. Na-
st´pnie zawartoÊç shakera przelewamy do sch∏odzonego kieliszka koktajlowego, ce-
dzàc przez dwa sitka. DEKORACJA: pó∏ êdêb∏a trawy cytrynowej, zesty z cytryny
9
Wódki

NAJPOPULARNIEJSZE WIÂNIÓWKI W POLSCE

WiÊniowa uczta
Ranking najpopularniejszych wódek o smaku
wiÊniowym, przeprowadzony na podstawie
g∏osów zebranych z czterdziestu sklepów spe-
cjalistycznych z ca∏ej Polski, pokaza∏, ˝e mi∏o-
Ênicy wiÊniowych rarytasów najbardziej cenià
te trunki, które zachowujà walory domowych
wyrobów.

WiÊniówki nale˝à do najpopularniejszych
w Polsce wódek gatunkowych. Przyczyna ich
sukcesu w du˝ej mierze tkwi w popularnoÊci
wiÊni, niezmiennie uwa˝anych przez Pola-
ków za owoce smaczne i zdrowe. Ma∏o kto
zdaje sobie jednak spraw´, ˝e wiÊnie rosnà
w Polsce zaledwie od X wieku, a do Europy
zosta∏y sprowadzone przez Rzymian z Azji
Mniejszej (warto sobie przypomnieç chocia˝-
by s∏ynne uczty Lukullusa, podczas których
podawano wiÊnie jako prawdziwy rarytas).
DziÊ drzewa wiÊniowe sà typowym elemen-
tem polskiego krajobrazu, a przyrzàdzane
z nich trunki wysokoprocentowe od czasów
staropolskich uwa˝ane sà za prawdziwy przy-
smak – jak wiadomo, wiÊniówki i wiÊniaki
królowa∏y na szlacheckich i magnackich dwo-
rach ju˝ w XVI i XVII wieku. Wódki wiÊnio-
we mia∏y wi´c do pokonania wyjàtkowo krót-
dziwi zatem, ˝e segment wiÊniówek przyra-
sta ka˝dego roku o kilka procent (w 2005 ro-
ku by∏o to nawet 9%).
W zalewie najró˝niejszych alkoholi wiÊnio-
wych najwi´kszà popularnoÊç zyska∏y te,
które z jednej strony mogà poszczyciç si´
znanà i powszechnie rozpoznawalnà markà,
zaÊ z drugiej – charakteryzujà si´ wyrazi-
stym i naturalnym wiÊniowym smakiem.
Wódka Polska WiÊniowa (V&S Luksuso-
wa), która zaj´∏a pierwsze miejsce w naszym
rankingu, choç na rynku jest obecna zaledwie
od kilku lat, przekona∏a do siebie konsumen-
tów doskonale wyczuwalnym smakiem i aro-
matem Êwie˝ych wiÊni. Nie dziwi to, gdy
uÊwiadomimy sobie, jak du˝ym magnesem
dla konsumenta – w dobie powszechnego
stosowania konserwantów – sà produkty od-
wo∏ujàce si´ do domowych smaków. A ˝e od
lewki, du˝à estymà cieszà si´ te˝ wódki bli-
skie smakom z przydomowego ogródka.
Równie˝ trunek, który zajà∏ drugie miej-
sce w rankingu, Soplica WiÊniowa, sporzà-
dzany jest – jak zapewnia producent – wedle
staropolskiej receptury, z owoców wiÊni
z aromatem pestek. Dodatkowo kusi on kon-
sumentów g∏´bokim kolorem, kojarzàcym si´
z dojrzewajàcymi na s∏oƒcu owocami.
Trzecie miejsce zaj´∏a dobrze znana Wi-
Êniówka Lubelska, wytwarzana na maceracie
z wiÊni, o intensywnym wiÊniowym kolorze,
który – jak pokaza∏y badania – jest przez Po-
laków postrzegany jako wyjàtkowo atrakcyj-
ny. Choç na podium nie znalaz∏a si´, to z racji
wielu wskazaƒ warto wspomnieç te˝ o sztan-
darowym produkcie Polmosu Józefów –
Cherry Cordial.
JUSTYNA ¸OTOWSKA

kà drog´ do wyobraêni konsumentów. Nie dawien dawna z wiÊni wyrabiano domowe na- FOT. SHUTTERSTOCK

Dzi´kujemy
ZA UDZIA¸ W RANKINGU DZI¢KUJEMY NAST¢PUJÑCYM SKLEPOM SPECJALISTYCZNYM:
Grand Prix – Alkohole Âwiata (Warszawa), Top Wina Âwiata (Ko∏obrzeg), Aga II Salon Win i Alkoholi (Warszawa), Alkohole i Wina Âwiata M&P (Warszawa), Entoria Euro-
net Poland (Legionowo), Galeria Win (Bia∏ystok), Âwiat Alkoholi (Pu∏awy), Wina Âwiata (Katowice), Wine Direct (¸ódê), Galerie Alkoholi (¸ódê), Dekanter.pl (Warszawa),
Âwiat Alkoholi (Lublin), Alkohole Âwiata (ZamoÊç), Alkohole Âwiata (Bia∏ystok), Bianco&Rosso (Bia∏ystok), Reddry (Ursynów), Ballantine’s (Warszawa), Alkohole Âwiata
Olsztyn), Alkohole Âwiata (Ostróda), Alkohole Âwiata (Gdynia), Winoteka & Alkohole Âwiata (Warszawa), Alkohole Âwiata (Bartoszyce), Winoteka i Alkohole Âwiata (Po-
znaƒ), Alkohole Âwiata (Bia∏ystok), Âwiat Alkoholi (Warszawa), Alkohole Âwiata (Ustka), Long Drink (Warszawa), Alkohole Âwiata (Lublin), Mafro (Kraków), W&S Alko-
hole Âwiata (Ciechocinek), W&S Alkohole Âwiata (P∏ock), Redy Âwiat Alkoholi (Poznaƒ), Alkohole Âwiata (Augustów), Batory (Wejherowo). Kapitan (Gdaƒsk), Bary∏eczka
(Kraków), Zorba (˚ywiec), Polonaise (Bydgoszcz), Kolwin (Zduƒska Wola), Gaja (Kraków).

10

1 2
Polska WiÊniowa
V&S Luksusowa
Polska WiÊniowa sporzàdzana jest
z nalewów na Êwie˝e owoce wiÊni. Zawar-
toÊç alkoholu: 40%. Dost´pna jest w pojem-
noÊciach: 100 ml (piersiówka), 200 ml
i 500 ml. Cena: 21,49 z∏/0,5 l (Êrednia cena
ze sklepów kana∏u tradycyjnego). Liczba od-
danych g∏osów: 21.
ARKADIUSZ DOBOSZ,
DYREKTOR MARKETINGU:
Konsumenci cenià Polskà WiÊniowà szczegól-
nie za znakomity, naturalnie wiÊniowy i esen-
cjonalny smak. Jest to równie˝ jedyny dost´p-
ny w Polsce likier wiÊniowy o mocy 40%,
a pó∏s∏odki smak czyni go niezastàpionym
w ch∏odne wieczory nie tylko w zaciszu domo-
wym, ale tak˝e w plenerze. Soplic´ WiÊniowà
mo˝na piç zarówno prosto z kieliszka, jak
i dodajàc do goràcych koktajli czy kolorowych
drinków. To dzi´ki tym
w∏aÊciwoÊciom trunek
ten dobrze sprawdza
si´ w mroêne, zimowe
wieczory, szczególnie
podczas wypoczynku
w górach.
Soplica WiÊniowa
Bols Sp. z o.o.
Swój smak wiÊniówka ta za-
wdzi´cza staropolskiej recepturze, ÊciÊle
przestrzeganej przez producenta. ZawartoÊç
alkoholu: 36%. Dost´pna jest w pojemno-
Êciach: 200 ml i 500 ml. Cena: 23,99
z∏/0,5 l (wed∏ug – Grand Prix Alkohole Âwia-
ta). Liczba oddanych g∏osów: 14.
PAWE¸ KRÓLIKOWSKI,
BRAND MANAGER MARKI:
Tajemnica Soplicy WiÊniowej tkwi w rygory-
stycznym podejÊciu do jej produkcji. Poniewa˝
chcieliÊmy uzyskaç smak znany z wiÊniówek
od lat wytwarzanych przez nasze babcie do-
mowymi sposobami, tworzàc jà, zdecydowali-
Êmy si´ na zachowanie procesu, który w pe∏ni
odda smak i bukiet tej nalewki. Zrezygnowali-
Êmy wi´c ze wszelkich sztucznych dodatków,
macerujàc oddzielnie pestki i same wiÊnie,
a póêniej ∏àczàc p∏y-
ny w odpowiednich
proporcjach. Finalny
produkt le˝akuje na-
st´pnie oko∏o 3 tygo-
dni, zanim trafi do
sprzeda˝y.
Wódki
3
WiÊniówka Lubelska
Polmos Lublin
Wódka produkowana jest przy
zastosowaniu tradycyjnych metod, na bazie
maceratu ze Êwie˝ych wiÊni. ZawartoÊç alko-
holu wynosi 36%. WiÊniówka Lubelska do-
st´pna jest w pojemnoÊciach: 100 ml, 200
ml i 500 ml. Cena: 19,99 z∏/0,5 l. Liczba
oddanych g∏osów: 13.
WOJCIECH BORTKIEWICZ,
DYREKTOR MARKETINGU:
JesteÊmy najm∏odszà z marek, które znalaz∏y
si´ na podium w zorganizowanym przez Paƒ-
stwa czasopismo rankingu, ale rozwijamy si´
dynamicznie i mamy nadziej´ na zwi´ksze-
nie liczby naszych sympatyków. Najwi´k-
szym atutem WiÊniówki Lubelskiej jest jej
bogaty i harmonijny smak, który zapewnia
macerat z soczystych wiÊni, dojrzewajàcych
w sadach Lubelszczyzny. To w∏aÊnie w nim
kryje si´ sekret recep-
tury tego szlachetne-
go trunku.
11
Likiery

LICZI, MELON, GUARANA...

Egzotyka ukryta
w kieliszku
Kto z nas nie mia∏by czasem ochoty skosztowaç
drinka, dzi´ki któremu poczu∏by si´ jak na goràcej
pla˝y? Likiery, takie jak Passoã czy Midori, dajà
mo˝liwoÊç stworzenia koktajli o egzotycznym sma-
ku, przywodzàcym na myÊl ciep∏e morze i palmy.

12
 Likiery

Âwiat likierów jest tak bogaty, ˝e trudno

by∏oby wskazaç smak, który nie znalaz∏by
odzwierciedlenia w s∏odkich trunkach. Dzi´-
ki temu barmani na ca∏ym Êwiecie, u˝ywajàc
swej wyobraêni i umiej´tnoÊci, majà wr´cz
nieograniczone mo˝liwoÊci w kreowaniu
drinków.
W tak ró˝norodnej rodzinie likierów
szczególne miejsce zajmujà trunki o egzo-
tycznym smaku lub te˝ przygotowywane
z owoców, które niezwykle rzadko wyst´pujà
w parze z alkoholem. Maracuja, melon, ana-
nas, guajawa czy liczi to tylko niektóre
z nich. Warto wi´c bli˝ej poznaç likiery, któ-
re do Êwiata alkoholi wnoszà koloryt i nieco-
dzienny, goràcy smak.

LATYNOSKI SPOSÓB ˚YCIA

Jednym z najpopularniejszych obecnie li-

kierów, na którego smak sk∏ada si´ mieszan-
ka kwiatów i owoców tropikalnych z maracu-
jà na czele, jest produkowana we Francji Pas-
soã Passion Fruit (17,5% zawartoÊci alkoho-
lu). Trunek ten trafi∏ na rynek w 1986 roku
i poczàtkowo by∏ dost´pny tylko w krajach
Beneluksu. Âwiatowà karier´ rozpoczà∏
osiem lat póêniej i b∏yskawicznie zdoby∏
przychylnoÊç konsumentów. Ciep∏y, jasno-
czerwony kolor, orzeêwiajàcy smak i kwieci-
sty zapach sprawi∏y, ˝e szybko zosta∏ doce-
niony przez barmanów na ca∏ym Êwiecie
i sta∏ si´ bardzo popularnym sk∏adnikiem
drinków – najcz´Êciej ∏àczonym z sokiem po-
maraƒczowym lub grejpfrutowym.
Nazwa Passoã jest odzwierciedleniem go-
ràcego temperamentu Latynosów, wÊród któ-
rych likier ten cieszy si´ szczególnym uwiel-
bieniem. Od kilku lat jest on produkowany
tak˝e w wersjach: mango, ananas i coco.
Zupe∏nie innym trunkiem jest stworzony
przez japoƒskiego giganta alkoholowego, fir-
m´ Suntory, Midori (20% zawartoÊci alkoho-
lu). W odró˝nieniu od Passoã likier ten jest
g´sty i bardzo s∏odki, dlatego rzadko pije si´
go w czystej postaci, a zazwyczaj miesza si´
z sokiem cytrynowym, ananasowym lub po-
maraƒczowym – g∏ównie po to, by zbalanso-
waç jego s∏odycz. Cz´sto wyst´puje równie˝
w roli dodatku do sa∏atek z mango, ananasa
i melona.
Midori po raz pierwszy trafi∏ na rynek
w Stanach Zjednoczonych w 1978 roku i doÊç
szybko zdoby∏ popularnoÊç w tamtejszych

13
Likiery

Drinki na bazie
likierów egzotycznych

PASSION FRUIT COOLER

• 40 ml bia∏ego rumu • 25 ml ginu • 100 ml li-
kieru Passoã • 25 ml soku pomaraƒczowego •
sok z 1/2 cytryny.
Wszystkie sk∏adniki shakerujemy z lodem. Przece-
dzamy do szklanicy typu collins i dope∏niamy kru-
szonym lodem. Dekorujemy dwiema ga∏àzkami
Êwie˝ej mi´ty pieprzowej.

MIDORI BALL
• 25 ml likieru Midori • 25 ml wódki • 50 ml
soku ananasowego.
Sk∏adniki wlewamy do szklanicy typu highball.
Dodajemy 3-4 kostki lodu i mieszamy. Dekoruje-
my czàstkami pomaraƒczy, ananasa i melona.

AVIATON
• 40 ml ginu • 15 ml Êwie˝o wyciÊni´tego soku Lepszà sceneri´ dla egzotycznych koktajli trudno by∏oby sobie wyobraziç.
z cytryny • 15 ml likieru maraschino • wisienka
koktajlowa • 5-6 kostek lodu.
Do skakera wk∏adamy kostki lodu. Wlewamy gin, barach. Jego g∏ównym sk∏adnikiem aromaty-
sok z cytryny i likier maraschino. Koktajl energicz- zujàcym jest melon, w praktyce niezwykle
nie mieszamy przez 8-10 sekund. Przecedzamy rzadko ∏àczony z alkoholem. Jego charaktery-
przez sitko barowe do kieliszka koktajlowego. Do styczny, zielony kolor (midori po japoƒsku
koktajlu wk∏adamy wisienk´ koktajlowà. znaczy w∏aÊnie zielony), jeden z g∏ównych
sprawców sukcesu trunku, to efekt dodania
CHAMBORD & CHAMPAGNE barwników. Równie˝ butelka imitujàca zmro-
• 1/4 kieliszka likieru Chambord • szampan do ˝one szk∏o sta∏a si´ elementem wyró˝niajà-
uzupe∏nienia • malina. cym go na pó∏ce spoÊród innych alkoholi.
Na dno kieliszka do szampana wlewamy likier Obecnie Midori produkowany jest w Meksy-
Chambord. Kieliszek uzupe∏niamy szampanem. ku. WczeÊniej, do 1987 roku, wytwarzano go
Do koktajlu wk∏adamy jednà malin´. w Japonii.
êród∏o: „Koktajle” Stuart Walton,
„Koktajle” Fernando Castellon
KRÓLEWSKIE INSPIRACJE
Kolejnym przedstawicielem likierów, na
których smak sk∏adajà si´ owoce rzadko ko-
jarzone z alkoholem, jest Chambord (16,5-
23% zawartoÊci alkoholu). DoÊç z∏o˝ony
smak tego trunku tworzà maliny – g∏ówny
komponent likieru, je˝yny, wanilia – koniecz-
Wybrane likiery egzotyczne nie z Madagaskaru, cytrynowe skórki i miód.
Jak przysta∏o na tradycyjny, francuski trunek,
nazwa cena alkoholem bazowym jest koniak. Ze wzgl´du
Midori 87 z∏/0,7 l na brak konserwantów likier ten powinien
Passoã 67 z∏/0,7 l byç skonsumowany 6 miesi´cy po zabutelko-
Chambord 99 z∏/0,7 l waniu, w przeciwnym razie sk∏adniki mogà
Pisang Ambon 79 z∏/0,7 l zaczàç si´ rozdzielaç.
êród∏o: M&P Alkohole i Wina Âwiata, Chambord produkowany jest w drodze po-
Brown-Forman, sklep Ballantine’s dwójnej infuzji (pierwsza trwa 4 tygodnie,
druga 2) malin i je˝yn w alkoholu. Po tym
procesie pod czujnym okiem maitre liquori-
ste dodawane sà kolejne sk∏adniki.
Receptura Chamborda, który powstaje
w Dolinie Loary, zosta∏a zainspirowana tra-
dycyjnym, francuskim likierem, wytwarza-
nym na tych terenach pod koniec XVII wie-
ku. Istnieje zapis mówiàcy o tym, i˝ Ludwik
XIV podczas wizyty w Château de Chambord
zosta∏ pocz´stowany trunkiem, który da∏ po-
czàtek likierowi znanemu dziÊ niemal ka˝de-
mu mi∏oÊnikowi dobrych alkoholi.
Bardzo charakterystycznym elementem
Chamborda jest jego kulista butelka ze z∏o-
tym, plastikowym paskiem, opatrzonym na-
pisem Chambord Liqueur. Przywodzi ona na
myÊl jab∏ko królewskie, jeden z symboli w∏a-
dzy, co ma podkreÊlaç królewskie koneksje
Chamborda.
W odró˝nieniu od Passoã i Midori Cham-
bord znakomicie smakuje w czystej postaci
lub z dodatkiem lodu. Âwietnie sprawdza si´
te˝ jako sk∏adnik koktajli, zw∏aszcza w po∏à-
czeniu z szampanem.
Innym francuskim likierem, który w ostat-
nich latach zdoby∏ popularnoÊç w barach,
g∏ównie Stanów Zjednoczonych, jest Lichido
(18% zawartoÊci alkoholu). Trunek ten, po-
chodzàcy z Cognac, to mieszanka wódki i kil-
kuletniego koniaku z naturalnà esencjà liczi,
tropikalnych gruszli oraz soku brzoskwinio-

14

wego. Podobnie jak Chambord, tak˝e Lichido
dobrze smakuje w czystej postaci lub z do-
datkiem lodu. Doskonale sprawdza si´ te˝ ja-
ko sk∏adnik koktajli. Pijàc go bez dodatków,
wyraênie wyczuwa si´ s∏odki i intensywny
zapach oraz mocny, pe∏ny, owocowy smak –
g∏ównie liczi, z d∏ugim, doÊç lepkim finiszem.
Ciekawym elementem, od razu zwracajà-
cym uwag´ konsumentów, jest kolorowa bu-
telka Lichido. W przeciwieƒstwie do wielu
nowoczesnych opakowaƒ w przypadku tego
likieru ciekawa butelka nie jest wy∏àcznie
kuszàcym gad˝etem, ale odzwierciedla z∏o˝o-
noÊç trunku.
¸YK S¸ONECZNEJ ROSY
W∏osi mogà si´ poszczyciç doÊç oryginal-
nym likierem o intensywnie wiÊniowym sma-
ku. Maraschino, bo o nim mowa, jako jeden
z niewielu tego typu trunków produkowany
jest w drodze destylacji. Wytwarza si´ go
z miazgi wiÊni – kwaÊnych owoców odmiany
marasca, rosnàcych w Dalmacji i w regionie
Torreglia, w pó∏nocnych W∏oszech, którà za-
lewa si´ wiÊniowym destylatem i delikatnie
podgrzewa. Otrzymany nalew poddaje si´ de-
stylacji i przelewa do naczyƒ le˝akowych.
Wa˝ne, by pojemniki, w których dojrzewa
maraschino, by∏y wykonane ze szk∏a, stali
nierdzewnej lub drewna, które nie zabarwia
trunku. Po dwóch latach le˝akowania destylat
rozcieƒcza si´, s∏odzi i rozlewa do butelek.
Finalny produkt (32% zawartoÊci alkoholu)
jest klarownym, intensywnie, ale delikatnie
pachnàcym trunkiem, o ∏agodnym, choç zde-
cydowanym, s∏odko-gorzkim smaku wiÊni.
Dodatkowo doÊç wyraêny jest w maraschino
aromat migda∏ów, pochodzàcy z wiÊniowych
pestek. Tradycyjnie likier ten sprzedawany
jest w oplecionej s∏omà butelce.
Maraschino, w czystej postaci lub z dodat-
kiem lodu, doskonale sprawdza si´ jako dige-
Likiery
stif. Ponadto cz´sto u˝ywa si´ go jako sk∏adni-
ka koktajli – dobrze komponuje si´ z tonikiem
i sokiem pomaraƒczowym. Maraschino, jak
wi´kszoÊç tego typu likierów, dodaje si´ te˝
do kawy, sa∏atek owocowych, ciast i lodów.
Historia tego trunku si´ga poczàtków XVI
wieku. Wtedy to w klasztorze dominikanów
w miejscowoÊci Zadar, w Chorwacji, mnisi za-
cz´li wytwarzaç likier o nazwie Rosolj (ros so-
lis – s∏oneczna rosa). Poczàtkowo napój ten,
produkowany do celów leczniczych, dost´pny
by∏ jedynie dla bogatych mieszkaƒców Dalma-
cji. Dopiero w XVII i XVIII wieku, kiedy to za-
cz´∏y powstawaç pierwsze destylarnie produ-
kujàce ten likier na skal´ przemys∏owà, jego
popularnoÊç znacznie wykroczy∏a poza grani-
ce regionu. W tym samym czasie zmieni∏a si´
te˝ nazwa trunku. Od owoców wiÊni odmiany
marasca nazwano go maraschino.
W czasie II Wojny Âwiatowej miasto Zadar
ze wszystkimi destylarniami zosta∏o niemal
Likiery
doszcz´tnie zniszczone. Producenci, g∏ównie
W∏osi, zw∏aszcza po tym jak Dalmacj´ przy∏à-
czono do Jugos∏awii, przenieÊli si´ do Torre-
glia, gdzie drogà przeszczepów utworzono
plantacje wiÊni marasca. Obecnie likier ma-
raschino produkowany jest zarówno we W∏o-
szech, jak i w Chorwacji.
Kolejnym bardzo znanym egzotycznym li-
kierem owocowym jest Van der Hum (25%
zawartoÊci alkoholu), wk∏ad po∏udniowoafry-
kaƒskiego gorzelnictwa do Êwiata likierów.
Ze wzgl´du na smak i metod´ produkcji tru-
nek ten bardzo przypomina cura˜ao. Wytwa-
rza si´ go z pi´cioletniej brandy, destylatu
winnego, skórek lokalnych pomaraƒczy (na-
artjies), zió∏ i przypraw. Likier dos∏adza si´
glukozà i syropem z cukru trzcinowego. Po-
dobnie jak cura˜ao, Van der Hum wytwarza
si´ z nalewu na skórk´ pomaraƒczy i uzupe∏-
nia zio∏ami oraz przyprawami, g∏ównie ga∏kà
muszkato∏owà. Gotowy likier charakteryzuje
si´ z∏otobursztynowà, g∏´bokà barwà, z∏o˝o-
nym zapachem cytrusów, uzupe∏nionym
przyprawami oraz soczystym, s∏odkim sma-
kiem, z d∏ugim, pikantnym finiszem.
Tradycja wytwarzania tego trunku si´ga
czasów pierwszych osadników, którzy przy-
16
byli w okolice Kapsztadu w 1652 roku. DoÊç
szybko rozpocz´li oni upraw´ winoroÊli oraz
produkcj´ wina i brandy, w której – wedle
zwyczaju – moczy∏o si´ skórki cytrusów. Mo-
dyfikowana przez lata tradycyjna receptura
zosta∏a odtworzona w skali przemys∏owej
i obecnie Van der Hum, produkowany przez
wiele firm, w tym tak˝e wielkie paƒstwowe
konsorcjum winiarskie KWV, znany jest nie-
mal na ca∏ym Êwiecie i stanowi dodatek do
wielu popularnych koktajli. Ze wzgl´du na je-
go mocno s∏odki smak rzadko spo˝ywa si´ go
w czystej postaci. Wielu konsumentów pije
go pó∏ na pó∏ z brandy. Niektórzy producenci
proponujà nawet gotowà wersj´ likieru z wi-
niakiem, Brandy-Hum, b´dàcà kapsztadzkim
odpowiednikiem francuskiego B&B.
Holenderska firma Bols równie˝ posiada
w swym portfolio likier, który idealnie wpi-
suje si´ w poczet trunków egzotycznych.
Mowa tu o popularnym Pisang Ambon The
Original (21% zawartoÊci alkoholu), natural-
nym likierze bananowym (pisang w j´zyku
Malajów oznacza banan), wytwarzanym
z zielonych owoców pochodzàcych z indone-
zyjskiej wyspy Ambon – dawnej holender-
skiej kolonii.
Receptura tego trunku powsta∏a w oparciu
o tradycyjny, indonezyjski przepis. Widniejà-
ce na butelce logo tak˝e odnosi si´ do starej,
lokalnej tradycji – teatru cieni.
Po raz pierwszy likier ten trafi∏ na rynek
blisko 60 lat temu. Intensywny smak bana-
nów z domieszkà innych tropikalnych owo-
ców, jasnozielony kolor i charakterystyczna,
kwadratowa butelka sprawi∏y, ˝e obecnie tru-
nek ten nale˝y do jednych z najpopularniej-
szych napojów bananowych u˝ywanych przez
barmanów. Niedawno firma Bols wypuÊci∏a
na rynek likier o purpurowym kolorze Pisang
Ambon Guarana Lime, b´dàcy smakowà mie-
szankà jagód guarany i limony.
Wczytujàc si´ w histori´ i karier´ wi´kszo-
Êci likierów egzotycznych, widaç wyraênie, i˝
trunki te znakomicie trafi∏y w gusta, zw∏asz-
cza m∏odego pokolenia konsumentów alkoho-
lu. Ich kolor i smak kojarzy si´ wi´kszoÊci
z dobrà zabawà i goràcym klimatem. Nic
wi´c dziwnego, ˝e po drinki na bazie tych li-
kierów si´gajà niemal wszyscy mi∏oÊnicy
koktajli. Bo kto nie ma czasem ochoty poczuç
si´ jak na goràcej, piaszczystej pla˝y?
WOJCIECH NAPORA
FOT. SHUTTERSTOCK
 T
Alfabet z %

TENNESSY WHISKEY T EQUILA

Ta stosunkowo m∏oda kategoria,
oficjalnie zatwierdzona w 1941 ro-
ku, zosta∏a wprowadzona w celu
wyodr´bnienia pewnej grupy
amerykaƒskiej whiskey. Jak sama
nazwa wskazuje, trunki te produ-
kowane sà w stanie Tennessy,
a nie jak wi´kszoÊç tutejszych
whiskey – w Kentucky. Tennessy
whiskey musi byç wytwarzana metodà charcoal mellowing, po-
legajàcà na filtrowaniu destylatu przed maturacjà przez oko∏o
trzymetrowà warstw´ klonowego w´gla drzewnego. Poza tym
Tennessy whiskey spe∏nia wszystkie wymagania stawiane bo-
urbonom, a wi´c jest trunkiem wytwarzanym z zacieru zawie-
rajàcego co najmniej 51% kukurydzy (udzia∏ innych zbó˝ nie
jest sprecyzowany), poddanemu maturacji na okres minimum
4 lat (chyba ˝e etykieta wskazuje inaczej), o zawartoÊci alko-
holu nie mniej ni˝ 40%. Jedyni obecnie przedstawiciele Ten-
nessy whiskey to Jack Daniel’s, prawdziwa legenda amerykaƒ-
skiej whiskey, oraz George Dickel.
Historia tej meksykaƒskiej wódki
produkowanej ze sfermentowanego
soku agawy si´ga poczàtków XVI
wieku. Jako pierwsi trunek, który
uwa˝a si´ za protoplast´ tequili, za-
cz´li wytwarzaç Aztekowie. Wraz
z przybyciem hiszpaƒskich konkwi-
stadorów w 1521 roku wprowadzono
nowe metody wytwarzania i oko∏o
1600 roku rozpocz´to masowà produkcj´. Tequila swà nazw´
zawdzi´cza miejscowoÊci Tequila, po∏o˝onej w stanie Jalisco –
g∏ównym regionie produkcji tej wódki. Obecnie wytwarza si´
5 odmian tequili: oro (gold) – nie jest poddawana procesowi
starzenia, w celu uzyskania aromatu i z∏ocistego koloru doda-
wany jest karmel, fruktoza, gliceryna oraz aromaty drewna,
blanco (silver) – jest butelkowana bezpoÊrednio po destylacji,
reposado – le˝akuje w beczkach d´bowych co najmniej 2 mie-
siàce, jednak nie d∏u˝ej ni˝ rok, añejo – le˝akuje od roku do
3 lat, mujañejo, extra añejo – le˝akuje od 3 lat do 6 lat w d´bo-
wych beczkach.

T RIPLE SEC T IA M ARIA

Dzieje jednego z najpopu-
larniejszych likierów po-
maraƒczowych rozpocz´∏y
si´ w 1834 roku, kiedy
to Jean-Baptiste Combier
stworzy∏ jego receptur´
i rozpoczà∏ produkcj´ na
szerokà skal´. Jak sama
nazwa wskazuje, likier ten
jest trzykrotnie destylowany (dos∏. triple sec – potrójnie wy-
trawny, jednak w tym przypadku dotyczy to iloÊci destylacji)
i w odró˝nieniu od innych tego typu trunków zawiera oko∏o 40%
alkoholu. Tradycyjnie triple sec wytwarza si´ ze skórek bardzo
gorzkich pomaraƒczy lub pomaraƒczy Cura˜ao, pochodzàcych
z Antyli, dawnej holenderskiej kolonii, które maceruje si´ w spi-
rytusie gronowym i miesza z brandy lub koniakiem. Likier ten
znalaz∏ szerokie zastosowanie jako sk∏adnik koktajli, którym do-
daje nieco s∏odyczy, równowa˝onej przez gorycz pomaraƒczy
i pomaraƒczowego aromatu. WysokojakoÊciowe likiery typu tri-
ple sec, takie jak np. Cointreau, cz´sto spo˝ywa si´ te˝ w czy-
Istnieje legenda, wed∏ug
której przepis na ten likier
dosta∏a niewolnica, Tia Ma-
ria (dos∏. ciocia Maria), za
pomoc w ucieczce hiszpaƒ-
skim w∏aÊcicielom przed
angielskim najeêdêcà. Fak-
tem jest, ˝e trunek ten
(26,5% zawartoÊci alkoho-
lu) na masowà skal´ zacz´to produkowaç po II Wojnie Âwiatowej
na Jamajce. W jego sk∏ad wchodzà: rum – dojrzewajàcy co naj-
mniej pi´ç lat, palona kawa – ziarna Blue Mountain, przyprawy
korzenno-zio∏owe i aromat wanilii. Ogromnà popularnoÊç likier
Tia Maria zdoby∏ jako sk∏adnik wielu znanych na ca∏ym Êwiecie
koktajli (g∏ównie przyrzàdzanego z colà Black Russian) i dodatek
do poobiedniej kawy. Choç trunek ten jest doÊç s∏odki, to dzi´ki
przyprawom i zio∏om nie jest md∏y i z powodzeniem mo˝na go
degustowaç bez ˝adnych dodatków. Tia Maria jest te˝ Êwietnym
dodatkiem do ró˝nego rodzaju deserów, g∏ównie czekoladowych.
WOJCIECH NAPORA

stej postaci, jako digestif. FOT. ARCHIWUM, PHOTOSTOCK

17
Piwo

WINTER WARMERS – PIWO NIE MUSI BYå ZIMNE

Goràca strona piwa

Zima kojarzy si´ ze Êniegiem, górami i – oczywiÊcie – na-
pojami rozgrzewajàcymi. Ten, kto nie pi∏ herbaty z rumem
i grzanego wina, kto nie zazna∏ podwójnie goràcego smaku
grogu, ten nie wie, po co schodzi si´ z górskich szczytów.

18

Niestety, wÊród tych zacnych trunków piwo
wcià˝ jeszcze odgrywa marginalnà rol´.
A szkoda, bo napój ten nadaje si´ na przeró˝ne
okazje i jest Êwietny nie tylko, gdy trzeba ga-
siç pragnienie podczas letnich upa∏ów. Dla mi-
∏oÊników piwa nie b´dzie wielkim odkryciem,
˝e piwo doskonale nadaje si´ do przygotowy-
wania grzaƒca. Podgrzane (ale nie gotowane)
piwo z goêdzikami, imbirem i skórkà poma-
raƒczowà zamienia si´ w napój, który mo˝e
i niewiele ma wspólnego z tradycyjnym poj´-
ciem piwa, ale w niektórych okolicznoÊciach
to jedyny sposób, by doceniç jego smak.
NIE TYLKO ORZEèWIENIE
Fachowcy od serwowania piwa przeÊcigajà
si´ w poradach i patentach na idealne tempe-
ratury serwowania tego napoju. Spróbujmy
wi´c podaç zzi´bni´temu turyÊcie sch∏odzo-
nego pilsa w oszronionym pokalu. Nie liczmy
jednak na jego entuzjazm. Nale˝y bowiem pa-
mi´taç, ˝e regu∏y trzeba na bie˝àco dostoso-
wywaç do okreÊlonych warunków. Thomas
Jefferson powiedzia∏ kiedyÊ: W sprawach za-
sad bàdê niczym ska∏a, w sprawach smaku
p∏yƒ z pràdem. Dlatego ten sam turysta onie-
mieje z zachwytu, otrzymujàc stosownie pod-
grzane piwo z miodem, korzeniami i odrobinà
whisky. W ten sposób odkrywamy nowy wy-
miar piwa. Piwa, które wcale nie musi byç
zimne czy nawet sch∏odzone, lecz piwa, które
potrafi odnaleêç si´ w ró˝nych warunkach.
No dobrze, powie mi∏oÊnik piwa i górskich
wycieczek, a co w przypadku, gdy piwo pocho-
dzi wprost z plecaka, pod r´kà brak maszynki
– notabene – spirytusowej, a ja odczuj´ nieod-
partà potrzeb´ spo˝ycia kalorii w p∏ynnej for-
mie? Na szcz´Êcie bogata historia i burzliwy
rozwój gatunków piwa pozwala odpowiedzieç
wyczerpujàco na to pytanie. Otó˝, mo˝emy si´
pokusiç o krótkà analiz´ piwnego Êwiata i wy-
∏uskanie z niego tego, co nie musi byç sch∏o-
dzone, zimne i orzeêwiajàce, tak samo, jak nie
musi wrzeç i buchaç parà.
Szukajàc najbli˝ej, znaleêç mo˝emy rodzo-
nego brata znanego wszystkim jasnego piwa
dolnej fermentacji (lagera), czyli gatunek
strong lager. Wy˝szy poziom alkoholu w tym
piwie powoduje, ˝e zdecydowanie inaczej od-
bieramy jego smak. Dobre jakoÊciowo moc-
ne, jasne piwa dolnej fermentacji majà w so-
bie coÊ z koniaku i whisky. Krótko rozgrze-
wajà na j´zyku, w prze∏yku zaÊ i na podnie-
bieniu pozostawiajà d∏ugi, cierpko-alkoho-
lowy finisz. Zdecydowany zapach alkoholowy
dobrze komponuje si´ z zapachem s∏odowym
i wyraênym aromatem owocowym. Piwa te
mo˝emy spokojnie podaç w temperaturze
10-11°C z korzyÊcià dla ich smaku. Niska
temperatura obni˝a lotnoÊç zwiàzków, które
tworzà bukiet piwa, tote˝ ch∏odzàc je nad-
miernie zabijamy to, co w nim najcenniejsze.
Ten gatunek idealnie nadaje si´ do spo˝ywa-
nia na goràco z rozmaitymi dodatkami.
Dolna fermentacja to nie tylko piwa jasne.
Porter Ba∏tycki to gatunek (ginàcy niestety),
który jeszcze mniej lubi ch∏odzenie, za to de-
likatnie ogrzany uwalnia ca∏à gam´ zapachów.
Zaczyna si´ Êliwkowo, póêniej przechodzi
w rodzynki, kaw´, winogrona, by skoƒczyç
na delikatnej nucie w´dzonki. Jego smak jest
pe∏ny, alkoholowy, sycàcy. To piwo, którego
nie pije si´ duszkiem. ZawartoÊç ekstraktu
oko∏o 20% nie sprzyja orzeêwianiu. Za to
zdecydowanie rozgrzewa.
Troch´ bardziej egzotyczny dla przeci´tne-
go piwosza gatunek to Bock. To ciemne pi-
wo, równie˝ produkowane metodà dolnej fer-
mentacji, oryginalnie wywodzi si´ z Niemiec.
Gatunek ten szybko jednak zdoby∏ nowe te-
reny. Niemieckoj´zyczni piwosze z t´sknoty
za prawdziwym piwem Êciàgn´li go do Nor-
wegii, Stanów Zjednoczonych, Kanady, a na-
wet Australii. O ile w Australii ci´˝ko o wa-
Piwo
runki zimowe, o tyle Norwedzy z pewnoÊcià
wiedzà, dlaczego Bocka warto piç zimà. W pi-
wie tym znajdziemy to, co nazywamy g∏´bo-
kim smakiem. Od lukrecji, marcepanu i mig-
da∏ów, poprzez toffi, karmel i ciemny, s∏odo-
wy aromat, a˝ do nut przypalonych, koniako-
wych i whisky. Jednym s∏owem – cudownie
rozgrzewajàca kompozycja.
Z DO¸U DO GÓRY
Kiedy wyczerpiemy ju˝ wszystkie dolnofer-
mentujàce opcje, mo˝emy si´gnàç do os∏awio-
nych piw górnej fermentacji. I tu kroki zzi´b-
ni´tego turysty skierowa∏bym do Wielkiej
Brytanii, by daç mu skosztowaç niepowtarzal-
nego smaku unikalnej odmiany piwa ale – czy-
li Barley Wine. Jak sama nazwa wskazuje, pi-
wo to wiele ma wspólnego z winem. W nie-
których odmianach produkowanych w Stanach
Zjednoczonych dro˝d˝e piwowarskie wspó∏-
pracujà z winiarskimi, dajàc kompozycj´, któ-
rej pró˝no szukaç w ca∏ym piwnym Êwiecie.
Wysoka zawartoÊç chmielu powoduje, ˝e piwo
to cz´sto wydaje si´ wr´cz ˝ywiczne. Zapach
chmielu przeplata si´ z winnym aromatem
owoców leÊnych, rodzynek i suszonych Êli-
wek. ZawartoÊç alkoholu (nierzadko oko∏o
12%) ubiera ca∏oÊç w ciep∏y ko˝uszek smaku.
Anglicy na okreÊlenie grupy piw, które nie-
koniecznie nale˝y spo˝ywaç latem, majà bar-
dzo trafne i sugestywne okreÊlenie winter
warmers, czyli zimowe rozgrzewacze. Jest to
grupa spolaryzowana w stosunku do thirst qu-
enchers, czyli zaspokajaczy pragnienia. Win-
ter warmers to gatunki bogate zapachowo, po-
dawane cz´sto w gobletach. Podgrzewane r´-
kà powoli uwalniajà aromaty, cieszàc podnie-
bienie coraz to nowymi wra˝eniami, które
w blasku ognia kominka z∏o˝yç si´ mogà
w idealny wieczór – niekoniecznie w górach.
MACIEJ CHO¸DRYCH
FOT. ARCHIWUM, MONIKA FILIPIUK
19
Whisky

ARDBEG – DESTYLARNIA PO PRZEJÂCIACH

Torf na podniebieniu
Historia marki Ardbeg doskonale pokazuje, i˝ nie wystarczy produkcja
wspania∏ej whisky, by odnieÊç rynkowy sukces. Równie istotne jest w∏aÊci-
we zarzàdzanie firmà i odpowiednia promocja. Niewiele bowiem brako-
wa∏o, aby tak znakomita whisky jak Ardbeg, by∏a znana wy∏àcznie jako
dodatek do kilku popularnych blendów.

20

Whisky Ardbeg produkowana jest na wyspie Islay, najbardziej na po∏udnie wysuni´tej cz´Êci Hybrydów Wewn´trznych.
Aby dobrze poznaç histori´ marki Ardbeg,
nale˝y zaczàç od tradycji wytwarzania uisge
beatha na wyspie Islay, najbardziej na po∏u-
dnie wysuni´tej cz´Êci Hybrydów Wewn´trz-
nych. Pierwsi, nielegalni producenci whisky
pojawili si´ tu ju˝ na poczàtku XVIII wieku.
Islay, a zw∏aszcza jej po∏udniowa cz´Êç, by∏a
idealnym miejscem do takiego procederu.
Pokryta kr´tymi drogami wyspa sprawia∏a
wiele k∏opotów podatkowym urz´dnikom,
natomiast ∏atwy dost´p do morza umo˝liwia∏
ucieczk´ i unikni´cie kary. Warunki te spra-
wi∏y, ˝e doÊç pr´˝nie rozwija∏a si´ na tym ob-
szarze nielegalna destylacja whisky.
W∏aÊnie na jednej z farm, niedaleko miej-
scowoÊci Port Ellen, powsta∏a w 1794 roku
gorzelnia, która da∏a poczàtek firmie Ardbeg.
Jej za∏o˝ycielami byli cz∏onkowie rodziny
MacDougall, dla których destylacja whisky
by∏a bardziej zaj´ciem na deszczowe dni ni˝
sposobem na zarabianie pieni´dzy. G∏ównà
zaletà miejsca, w którym MacDougall’owie
postanowili wytwarzaç whisky, by∏ – i nadal
jest – ∏atwy dost´p do wysokiej jakoÊci czy-
stej i mi´kkiej wody z jeziora Loch Uigeadail.
Po drodze do destylarni przep∏ywa ona przez
torfowiska, których – jak wiadomo – na Islay
nie brakuje, dzi´ki czemu nabiera lekko bru-
natnego koloru i posmaku torfu, tak charak-
terystycznego dla whisky Ardbeg, bodaj naj-
bardziej torfowej „wody ˝ycia” na Êwiecie.
Prze∏omowà datà w historii firmy by∏ rok
1815, kiedy to MacDougall’owie postarali si´
o koncesj´ i za∏o˝yli destylarni´ Ardbeg jako
legalnà firm´ handlowà. Od tej pory w∏aÊci-
ciele coraz bardziej anga˝owali si´ w gorzel-
ni´, która po dwudziestu latach od powstania
osiàgn´∏a poziom produkcji 500 galonów
(2.273 litrów) rocznie.
W 1838 roku Ardbega kupi∏ za 1.800 funtów
Thomas Buchanan, kupiec spirytusowy
z Glasgow. G∏ównym zarzàdcà firmy pozosta∏
Alexander MacDougall.
Kolejne lata to dalszy rozwój destylarni, któ-
ra dla okolicznych mieszkaƒców, oko∏o 200
osób, sta∏a si´ centrum ˝ycia towarzyskiego.
W ciep∏e wieczory ludzie zbierali si´ w porcie
na Êpiewy przy akompaniamencie harmonijek
ustnych, kobz i kilku szklaneczek whisky. Po
Êmierci Alexandra MacDougalla, w 1853 roku,
zarzàdzanie firmà przej´∏y jego siostry, Marga-
ret i Flora, które by∏y najprawdopodobniej
pierwszymi kobietami prowadzàcymi destylar-
ni´ w Szkocji. Jak si´ okaza∏o, znakomicie wy-
wiàza∏y si´ z powierzonego im zadania. W 1887
roku produkcja osiàgn´∏a rekordowy poziom
250 tys. galonów rocznie (1,1 mln litrów).
W tym okresie Ardbeg by∏ najbardziej wydajnà
destylarnià na Islay. Niestety, kolejne lata nie
by∏y ju˝ tak udane. Nast´pna zmiana w∏aÊcicie-
la czy w koƒcu w 1959 roku likwidacja firmy
sprawi∏y, ˝e dla destylarni nasta∏y ci´˝kie czasy.
ZMIENNE KOLEJE LOSU
W 1973 roku Ardbeg zosta∏ wykupiony
przez DCL i Hiram Walkers & Sons Ltd. (od
Whisky
1977 roku Hiram Walkers & Sons Ltd. prze-
jà∏ pe∏nà kontrol´ nad destylarnià). Nowy
w∏aÊciciel nie by∏ zainteresowany promocjà
Ardbega jako samodzielnej whisky, a tamtej-
szych destylatów u˝ywa∏ wy∏àcznie do w∏a-
snych blendów. Bardzo szybko, bo ju˝ w 1981
roku, w skutek tych dzia∏aƒ destylarnia Ard-
beg zosta∏a zamkni´ta. Dopiero w 1989 roku,
kiedy to firma Hiram Walkers trafi∏a pod
skrzyd∏a Allied Lyons, gorzelnia zacz´∏a pra-
cowaç na nowo. Jednak jej destylaty ponow-
nie wykorzystywano wy∏àcznie jako dodatku
do whisky mieszanej.
Mi´dzy 1990 a 1996 rokiem destylarnia
dzia∏a∏a ze zmiennym szcz´Êciem. Wydawa∏o
si´ nawet, ˝e w 1996 roku zosta∏a zamkni´ta
na zawsze. Na szcz´Êcie rok póêniej okaza∏o
si´, ˝e nie wszystko jest stracone. Wówczas
to Ardbeg przeszed∏ w r´ce pr´˝nie dzia∏ajà-
cej firmy Glenmorangie plc. Dzi´ki inwesty-
cji prawie pó∏tora miliona funtów uda∏o si´
odnowiç i zrekonstruowaç destylarni´, przy-
wracajàc jej dawny blask. Jedynie s∏odowni´
przeniesiono do pobliskiego Port Ellen – za-
dbano jednak o to, by budynek spe∏nia∏ suro-
we wymogi Ardbega. Chodzi g∏ównie o to, by
tak jak dawniej w destylarni Ardbeg, tak i te-
raz w Port Ellen, pomieszczenie, w którym
suszy si´ j´czmieƒ, nie mia∏o sufitowych
urzàdzeƒ wentylacyjnych. Dzi´ki temu goto-
wy s∏ód absorbuje ca∏y dym.
Nie∏atwe zadanie czuwania nad ca∏oÊcià
prac w destylarni powierzono sprawdzonemu
21
Whisky

Wybrane whisky Ardbeg

wed∏ug „Whisky Magazine”

ARDBEG ALMOST THERE

Autor noty i punktacja: Dave Broom – 8 pkt.
Nos: nuty dymu, wodorostów, eukaliptusa i palo-
nego drewna.
Smak: na wst´pie dym i pieprz, z czasem prze-
chodzàce w jedwabnie s∏odkie nuty z odrobinà cy-
trusów. Po tym powraca dym.
Finisz: s∏ony i lekki.

Autor noty i punktacja: Arthur Motley – 9 pkt.

Nos: dym z palonego drewna, rodzynki, karmel,
skoszone pole, opiekane migda∏y.
Smak: prawdziwy kocio∏ czarownicy. Dym jest
bardzo g´sty. Z czasem pojawiajà si´ zielone jab∏-
ka, lipa i cukierki karmelowe. W 1997 roku Ardbeg przeszed∏ w r´ce firmy Glenmorangie plc., która odrestaurowa∏a destylarni´.
Finisz: gasnàcy dym i nieco pieprzu.

ARDBEG SINGLE CASK 1976
Autor noty i punktacja: Gavin Smith – 8,75 pkt.
Nos: stanowczy, z nutami dymu, wytrawnej sher-
ry, rodzynek i czerwonego wina.
Smak: wytrawny, du˝o dymu, torfu i any˝u.
Finisz: d∏ugi i mocny.
Autor noty i punktacja: Dave Broom – 8,5 pkt.
Nos: dojrza∏y, ze s∏odkimi nutami lukrecji, suszo-
nej Êliwki, kawy, sherry cream i suszonych grzy-
bów. Ponadto ostry zapach mchu, ˝ywicy i dymu.
Smak: na wst´pie uderzajàcy dym. Bogaty, dojrza∏y,
z nutami suszonych fig, torfu i orzechów. Aksamitny.
Finisz: pot´˝ny, intensywny i przydymiony. Nieco
gumy.
ARDBEG AIRIGH NAM BEIST
Autor noty i punktacja: Dave Broom – 8 pkt.
Nos: ogromny. Aromaty dymu w´glowego z cza-
sem stajà si´ bardziej z∏o˝one. Troch´ smo∏y.
cz∏owiekowi, Stuartowi Thomsonowi, praw-
dziwemu pasjonatowi whisky, który z du˝ym
powodzeniem zarzàdza∏ Ardbegiem w latach
1997-2006. W 2007 roku jego obowiàzki
przejà∏ Michael „Mickey” Heads.
Jeszcze w 1997 roku do butelek przelane
zosta∏y wersje 17 Years Old, 1978 Vintage
i Ardbeg Provenance. Pierwsza z nich, bar-
dzo wysoko oceniona przez znawców, cha-
rakteryzuje si´ stanowczym, ale delikatnym
zapachem torfu, morza i smo∏y – z czasem
przechodzàcym w ciekawy i bogaty aromat
s∏odu i wanilii, g∏´bokim, zbalansowanym,
s∏odkim, oleistym smakiem s∏odu i kakao
oraz d∏ugim, oleistym, cytrusowym i Êwie-
˝ym finiszem.
Nieco inne oblicze ma Ardbeg Provenance,
równie˝ wysoko oceniony przez fachowców.
Choç nadal czuç w nim torf i morze, to wy-
raêne sà te˝ akcenty toffi, owoców, soli
10) i zdecydowanie jednej z najlepszych, ja-
kie pi∏. O tym, jak udany by∏ powrót Ardbega,
Êwiadczy fakt, i˝ ju˝ w rok po wznowieniu
dzia∏alnoÊci Ardbeg otrzyma∏ tytu∏ „Desty-
larni Roku”. W tym samym czasie na rynek
trafi∏a nast´pna whisky – Ardbeg 1975. Jak
si´ okaza∏o, znowu by∏ to strza∏ w dziesiàtk´.
Michael Jackson, autor wielu publikacji po-
Êwi´conych whisky, przyzna∏ tej whisky 9 na
10 punktów, napisa∏: Ardbeg jest jednà z mo-
ich ulubionych destylarni, a ta wersja jest naj-
lepszà whisky jakà pi∏em ostatnio. Ju˝ przy
pierwszym powàchaniu uderza jej z∏o˝ony
charakter. Czuç wrzos, korzenie, owoce,
grillowane pomidory, smo∏´ i ognisko.
W smaku jest soczysta, ziemista i pikantna,
z d∏ugim, s∏onym, cytrynowym i przydymio-
nym zakoƒczeniem.
Z OPTYMIZMEM W PRZYSZ¸OÂå

Smak: nieco kremowy, ukazuje dojrza∏oÊç, z wy-
raênymi nutami dymu, opiekanych migda∏ów
i herbatników zbo˝owych. Nie jest zbyt ci´˝ki.
Przyjemnie zbudowany.
Finisz: karmelowy, ∏agodny i przydymiony.
Autor noty i punktacja: Arthur Motley – 9 pkt.
Nos: intensywny, ostry i z∏o˝ony. Wyraênie czuç
popió∏, dym, cytrusy, wodorosty, jab∏ka i mi´t´.
Smak: mnóstwo s∏odyczy, drzewo herbaciane, po-
pió∏, nieco warzyw i jesiennych liÊci.
Finisz: czuç w´dzone mi´so i wodorosty.
i musztardy. Whisky ta charakteryzuje si´ Kolejnà wa˝nà datà w najnowszej historii
bardzo bogatym, rozgrzewajàcym zakoƒcze- Ardbega by∏ rok 2000. Wtedy to powsta∏ Ko-
niem, w którym wyczuwalne sà: dym, dàb, mitet Ardbeg (The Ardbeg Committee) – or-
s∏ód, torf, kakao, dojrza∏e owoce i pieprz. Jim ganizacja zrzeszajàca mi∏oÊników tej whisky,
Murray, jeden z najwi´kszych autorytetów promujàcych Ardbega na ca∏ym Êwiecie.
w Êwiecie whisky, okreÊli∏ Ardbeg Provenan- G∏ównym celem Komitetu jest chronienie de-
ce mianem perfekcyjnej (9,75 punktów na stylarni przed ponownym zamkni´ciem.
„Bez wàtpienia najlepsza destylarnia na Êwiecie,
jeÊli istnieje doskona∏oÊç na podniebieniu, to w∏aÊnie tu”.
JIM MURRAY, „WIELKA KSI¢GA WHISKY”

22

O whisky Ardbeg mówi si´, ˝e nale˝y do najbardziej torfowych szkockich trunków.
W tym samym roku roku na rynku pojawi∏ si´
nast´pny trunek gorzelni – Ardbeg Ten Years
Old. Whisky ta – jako pierwsza z tej destylar-
ni – nie jest poddawana filtracji na zimno. Po-
nadto zachowuje swojà moc z beczki – 46%.
Charakteryzuje jà zapach smo∏y, dymu, jab∏ek
i karmelu, s∏ony, medyczny, morski, torfowy
wytrawny smak równowa˝ony lekkimi, Êwie-
˝ymi nutami s∏odu i owoców oraz d∏ugi, s∏ony
i pikantny finisz.
Równie˝ 2003 rok przyniós∏ nie lada grat-
k´ mi∏oÊnikom Ardbega. Na rynku pojawi∏
si´ Ardbeg Uigedail, pierwszy trunek w ca∏o-
Êci przygotowany przez Glenmorangie plc.
Whisky ta jest doÊç nietypowa, je˝eli chodzi
o single malty – ma zaledwie 6 lat. Na pierw-
szy rzut oka wydawa∏oby si´, ˝e tak m∏oda
whisky nie powinna niczym szczególnym za-
chwyciç, jednak po raz kolejny okaza∏o si´, i˝
gorzelnicy Ardbega majà nosa do ekspery-
mentów. Ardbeg Uigedail (cask strength 54%
zawartoÊci alkoholu), którego nazwa pocho-
dzi od pobliskiego jeziora Loch Uigedail, jest
mieszankà destylatów le˝akowanych w becz-
kach po bourbonie i sherry. Wbrew pozorom
nie jest to whisky prosta. W zapachu wyczu-
wa si´ intensywny dym, marmolad´, palony
„Ka˝dy koneser uwa˝a Ardbeg
za jednà z najwi´kszych whisky”.
MICHAEL JACKSON
torf, s∏ód, kakao i sól. W smaku jest równie
bogata, mocna, skoncentrowana z nutami
smo∏y, lukrecji i cytrusów. Jak na swój wiek,
ma zdumiewajàco d∏ugi i goràcy finisz.
Na tym nie koƒczy si´ lista whisky produ-
kowanej w gorzelni Ardbeg. Portfolio firmy
uzupe∏niajà mi´dzy innymi: Ardbeg Almost
There, Single Cask, Oloroso Finish i Airigh
Nam Beist (z gaelickiego: schronienie bestii).
Niestety, w Polsce dost´pny jest w sprzeda˝y
tylko Ardbeg 10 Y.O., którego cena w skle-
pach specjalistycznych wynosi oko∏o 199 z∏.
Choç ka˝dy z tych trunków posiada swój
indywidualny charakter, ∏àczy je aromat
i smak torfu, znak rozpoznawczy zw∏aszcza
po∏udniowej cz´Êci Islay (oprócz Ardbeg, tak-
˝e Laphroaig i Lagavulin). Obecny, w ró˝nym
nasileniu, we wszystkich produktach desty-
larni Ardbeg sprawia, ˝e whisky te sà bardzo
trudne do oswojenia. Jednak dzi´ki temu sta-
nowià wyzwanie i sà atrakcyjne dla bardziej
doÊwiadczonych koneserów szkockiej „wody
˝ycia”. I pomyÊleç, ˝e tak niewiele brakowa-
∏o, aby Ardbeg zosta∏ wy∏àcznie ma∏o znanym
dodatkiem do kilku popularnych blendów.
WOJCIECH NAPORA
FOT. GLENMORANGIE (DIAGEO)
Whisky
Wybrane whisky Ardbeg
wed∏ug „Whisky Magazine”
ARDBEG OLOROSO FINISH
Autor noty i punktacja: Michael Jackson – 8,25
pkt.
Nos: zapach Êwie˝ego morskiego powietrza. Lek-
ko przydymiony, umiarkowany.
Smak: miodowy, troch´ w´dzonego boczku i szpi-
naku.
Finisz: pikantny i imbirowy
Autor noty i punktacja: Dave Broom – 8,25 pkt.
Nos: bogaty, z∏o˝ony i ∏agodny, wyraênie torfowy.
Du˝o dymu i orzechów w∏oskich. Nieco leków. Roz-
wija si´ w balsamiczne nuty. Ponadto czuç fio∏ka.
Smak: silny i przydymiony od samego poczàtku.
Troch´ popio∏u Êwiadczàcego o dojrza∏oÊci. Troch´
s∏odyczy w Êrodku.
Finisz: smolisty.
23
 Drinki z whisky
Koktajle komponowane na bazie whisky zaskakujà bogactwem
aromatów, kuszà podniebienie smakiem i zachwycajà oczy ca∏à
gamà najró˝niejszych kolorów. Fot. Monika Filipiuk

POLECA: Konrad Zajàc,
menad˝er w warszawskim
klubie Cool de Sac
Dark Heaven
• 40 ml Johnnie Walker Black Label • 20 ml Baileysa • 20 ml Kahluy • 20 ml
Bombardino • 80 ml mleka. Wszystkie sk∏adniki mieszamy w blenderze z mlekiem,
przelewamy do kieliszka do koniaku, posypujemy Êwie˝o zmielonà kawà. DEKORA-
CJA: krusta z mielonej kawy. CHARAKTERYSTYKA: kremowy drink deserowy

CDS Special Apple Johnnie

• 40 ml Johnnie Walker Black Label • 40 ml Midori • 20 ml Southern Comfort • • 40 ml Johnnie Walker Red Label • 20 ml Amaretto • 20 ml soku jab∏kowego •
40 ml Êwie˝o wyciÊni´tego soku pomaraƒczowego. Wszystkie sk∏adniki mieszamy 10 ml grenadiny. Wszystkie sk∏adniki mieszamy w shakerze, odcedzamy do wype∏-
w shakerze i przelewamy do kieliszka koktajlowego. DEKORACJA: plaster pomaraƒ- nionej lodem szklaneczki old fashioned. DEKORACJA: plastry jab∏ka
czy. CHARAKTERYSTYKA: drink na ka˝dà por´ dnia

24
Johnnie Fresh
• 40 ml Johnnie Walker Black Label • 20 ml Creme de Menthe Green • 20 ml Sour
Mix • 20 ml syropu cukrowego • Sprite. Wszystkie sk∏adniki, oprócz Sprite’a, miesza-
my w shakerze i odcedzamy do szklanki typu long, uprzednio wype∏nionej lodem i pla-
strami limonki. Dope∏niamy Spritem. DEKORACJA: listki mi´ty, plastry limonki
Scottish Peach
• 40 ml Johnnie Walker Black Label • 40 ml soku jab∏kowego • 40 ml soku po-
maraƒczowego • brzoskwinia w zalewie • 40 ml zalewy brzoskwiniowej. Wszyst-
kie sk∏adniki mieszamy w blenderze i przelewamy do kieliszka. DEKORACJA: listki
mi´ty, czàstka pomaraƒczy na rancie. CHARAKTERYSTYKA: g´sty drink deserowy
Black Gentleman
• 20 ml Johnnie Walker Black Label • 20 ml Drambuie • 20 ml porto. Sk∏adniki
mieszamy w szklanicy barmaƒskiej i odcedzamy do kieliszka koktajlowego. DEKO-
RACJA: twist z cytryny, winogrona na wyka∏aczce
Obsession
• 40 ml Johnnie Walker Red Label • 40 ml Archersa • J2O Apple&Mango jako
dope∏nienie. Sk∏adniki kolejno przelewamy do szk∏a typu long, uprzednio wype∏nio-
nego lodem. DEKORACJA: ró˝a z pomaraƒczy, listki mi´ty, twist z grapefruita. CHA-
RAKTERYSTYKA: drink na ka˝dà okazj´
25
Whisky

THE GLENLIVET – ELEGANCKI I SUBTELNY SMAK WHISKY

Z górskich pustkowi
na królewskie sto∏y
The Glenlivet jest przyk∏adem fenomenu szkockiego gorzelnic-
twa. W jaki bowiem sposób jedna z najbardziej niegoÊcinnych
dolin górskich w Szkocji zrodzi∏a trunek delikatny i cieszàcy
podniebienia tak charakterystycznym kwiatowym aromatem?

26

Obecnie 45% ca∏ej destylacji butelkowane jest jako single malt, pozosta∏a cz´Êç trafia na rynek jako sk∏adnik blendów.
Sekret dobroczynnego wp∏ywu doliny
Glenlivet na produkowane tam trunki odkry∏
George Smith, twórca whisky The Glenlivet.
ZALETY GÓRSKIEGO POWIETRZA
Dolina górska, w której produkuje si´ whi-
sky The Glenlivet, jest po∏o˝ona doÊç wyso-
ko, ma tak˝e wyjàtkowo ch∏odny – nawet jak
na Szkocj´ – klimat. Ju˝ dwieÊcie lat temu
nielegalni gorzelnicy zauwa˝yli, ˝e wytwa-
rzanie whisky na Êwie˝ym, zimnym, górskim
powietrzu ma wielki wp∏yw na jej smak
i charakter, co wi´cej, sama destylacja zacho-
dzi wówczas o wiele szybciej.
Pracy gorzelników do dziÊ sprzyja równie˝
górska woda. Rzeki doliny Glenlivet wyp∏y-
wajà z gór, wch∏aniajàc po drodze smaki i aro-
maty szkockich torfowisk, wrzosów i mchów.
Nic dziwnego, ˝e George Smith postanowi∏
wybudowaç swojà destylarni´ w pobli˝u gór-
skiego potoku Josie’s Well, s∏ynàcego z lodo-
watej, krystalicznej i pe∏nej minera∏ów wody.
Na poczàtku XIX wieku tylko w dolinie
Glenlivet znajdowa∏o si´ ok. 200 nielegal-
nych destylarni whisky. Nielegalny trunek
produkowano w jaskiniach, zamaskowanych
ziemiankach, sza∏asach – zawsze w pobli˝u
êróde∏ czystej wody. Z racji swej niedost´p-
noÊci Glenlivet by∏o wówczas prawdziwym
rajem dla przemytników. Kucyki obcià˝one
trunkiem niestrudzenie w´drowa∏y wzd∏u˝
rzeki Livet i przeprawiwszy si´ przez Pac-
khorse Bridge, podà˝a∏y na po∏udnie, nie-
rzadko w uzbrojonych konwojach.
KRÓLEWSKI SMAK
W 1822 roku z wizytà do Szkocji uda∏ si´
król Jerzy IV. Jakie˝ musia∏o byç zdumienie
i przera˝enie otaczajàcej króla szkockiej ary-
stokracji, gdy ten za˝àda∏ podania – ni mniej
ni wi´cej – tylko szklaneczki whisky z doliny
Glenlivet. Jak si´ okaza∏o, s∏awa trunku do-
tar∏a tak˝e na salony angielskich lordów. Po
tak niezwyk∏ej nobilitacji zakazanego trunku
dwanaÊcie miesi´cy póêniej, w 1823 roku,
król wyda∏ edykt legalizujàcy produkcj´ whi-
sky w Szkocji. Ju˝ w kolejnym roku George
Smith zalegalizowa∏ destylarni´ Glenlivet,
choç przecie˝ w jego posiad∏oÊci produkcja
odbywa∏a si´ od d∏u˝szego czasu.
Pomimo ˝e inni gorzelnicy zak∏adali swoje
siedziby w pobli˝u dróg i trakcji kolejowych,
Smith wybra∏ region ma∏o dost´pny. Co wi´-
cej, poniewa˝ jako pierwszy gorzelnik w oko-
licy uzyska∏ oficjalnà licencj´ na destylacj´,
przysporzy∏o mu to wielu wrogów poÊród
miejscowych bimbrowników i przemytników.
Najbli˝si sàsiedzi wielokrotnie próbowali go
zmusiç do zamkni´cia destylarni. Sam Smith
wspomina∏ w swoim pami´tniku: Widoki na
przysz∏oÊç mog∏y odstraszyç najodwa˝niejszych.
KtoÊ ostrzeg∏ mnie, ˝e planujà podpaliç gorzel-
ni´, a ja sam mia∏em zginàç w p∏omieniach.
Hrabia Aberlour ofiarowa∏ mi dwa pistolety
Whisky
Ta jedyna The Glenlivet
S∏awa i popularnoÊç whisky Glenlivet by∏a tak wiel-
ka, ˝e w XIX wieku wiele gorzelni nawet niezwiàza-
nych z tà okolicà zacz´∏o umieszczaç okreÊlenie
Glenlivet w nazwach swoich whisky, aby w ten spo-
sób zach´ciç potencjalnych klientów. Dosz∏o do tak
kuriozalnej sytuacji, ˝e na przestrzeni lat nazwà tà
pos∏ugiwa∏o si´ a˝ 28 gorzelni. Z tego wzgl´du
Glenlivet okreÊlano nawet ironicznie mianem naj-
d∏u˝szej szkockiej doliny. Aby ukróciç te praktyki
i zastrzec oryginalnà nazw´, James Gordon Smith
za∏o˝y∏ w 1880 roku spraw´ sàdowà. Po czterolet-
nich bataliach sàdowych zapad∏ iÊcie salomonowy
wyrok. Wszystkie destylarnie zachowa∏y prawo do
u˝ywania okreÊlenia Glenlivet, natomiast wy∏àcznie
gorzelnia Smitha mog∏a u˝ywaç rodzajnika okreÊlo-
nego The. Od tej pory przedsi´biorstwo zacz´∏o pro-
dukowaç whisky The Glenlivet.
Gratka dla podró˝ników
Destylarnia Glenlivet otwarta jest dla zwiedzajà-
cych. Oprócz zwiedzania samej gorzelni i pi´k-
nych okolic Glenlivet, na turystów czeka szkla-
neczka wybranego wariantu whisky The Glenlivet
i mo˝liwoÊç zakupów w firmowym sklepie. Desty-
larnia czynna jest dla odwiedzajàcych od 2 kwiet-
nia do 2 listopada, w godzinach 9.30-16.00 (w
niedziel´ 12.00-16.00).
Rezerwacje: Glenlivet Distillery, Ballindalloch,
Banffshire, AB37 9DB. Tel. +44 (0)1340 821
720. E-mail: theglenlivet.admin@chivas.com,
www.theglenlivet.com.
27
Whisky

Smaki The Glenlivet

THE GLENLIVET 12 Y.O.

Nos: bez wody – lekkie aromaty owocowe i kwia-
towe, jab∏ka, dojrza∏e gruszki, soczyste winogrona
z lekkimi nutami ananasa i bia∏ych lilii, przecho-
dzàce w aromaty dojrza∏ych moreli i renklod, wa-
nilii, orzechów, z nutà delikatnych przypraw, kar-
damonu, kminku. Z wodà – owocowa s∏odycz,
bardziej wyczuwalne tony d´bowe, aromaty ciasta
ze Êliwkami i wiÊniami, nutki jaÊminu.
Smak: bez wody – jedwabisty, delikatny i owoco-
wy, brzoskwinie, gruszki w syropie waniliowym,
z nutami soku ananasowego, ciastek waniliowych
i miodowych kwiatów. Z wodà – mocniej wyczu-
walne nuty kwiatowe.
Cena: 149 z∏.

THE GLENLIVET FRENCH OAK RESERVE 15 Y.O.

Nos: bez wody – kremowy, bogaty, skórki poma-
raƒczy i kandyzowanych grejpfrutów. Delikatne
nuty geranium. W drugim nosie aromaty maÊla-
nych bu∏eczek, wanilii, toffi, migda∏ów i czekola-
dowego sosu z odrobinà lukrecji i przypraw. Z wo-
dà – mocniej wyczuwalne orzechowe i d´bowe
aromaty, odrobina budyniu i suchego drewna.
Smak: bez wody – okràg∏y, s∏odki i aksamitny,
smak drewna na tle owocowych i orzechowych
nut, z domieszkà s∏odkiego, czekoladowego sosu.
Z wodà – dàb zaczyna dominowaç nad s∏odkimi
smakami, ciemna czekolada, ∏upiny orzecha w∏o-
skiego, z domieszkà przypraw.
Cena: 223 z∏.
THE GLENLIVET 18 Y.O.
Nos: bez wody – pe∏ny, elegancki aromat, aromaty
d´bu z nutà torfu, wilgotnej piwnicy, sklepu z an-
tykami, pszczelego wosku, d´bowej pod∏ogi.
W drugim nosie wyczuwalne kwiatowe aromaty
frezji i peonii oraz toffi. Wyczuwalne nuty mi´to-
wej czekolady, porzeczkowego lub malinowego
ciasta, a nawet palonych bierwion i startego imbi-
ru. Z wodà – bardziej kremowe aromaty, podana
na ciep∏o szarlotka, wi´cej wyczuwalnych nut
kwiatowych – goêdzików, ró˝, gardenii.
Smak: bez wody – ∏agodny i aksamitny, delikatna
s∏odycz z nutami passiflory. Z wodà – zdecydowa-
nie s∏odszy, miodowy smak, bez wyraênych tonów
d´bowych, wyczuwalne smaki sma˝onych Êliwek,
z wyró˝niajàcà nutà imbiru.
Cena: 298 z∏.
êród∏o: The Glenlivet
Produkcja w destylarni Glenlivet zosta∏a zalegalizowana przez George’a Smitha w 1824 roku.
warte 10 gwinei, z którymi nie rozstawa∏em si´
w dzieƒ i w nocy.
DROGA KAPITANA
W∏aÊciciele gorzelni doskonale zdawali sobie
spraw´ ze znaczenia, jakie ma czas, który whi-
sky sp´dza w beczce, inwestowali wi´c w bu-
dow´ magazynów i w odpowiedniej jakoÊci
beczki. W latach 20. XX wieku rodzinnà firm´
przejà∏ kapitan, Bill Smith Grant, prawnuk za-
∏o˝yciela gorzelni. To w∏aÊnie on wys∏a∏ pierw-
szà parti´ The Glenlivet do Stanów Zjednoczo-
nych. JakiÊ czas póêniej whisky znad rzeki Li-
vet sta∏a si´ najcz´Êciej kupowanym single
maltem w Stanach. Bill Smith Grant, zwany
przez pracowników Kapitanem (z racji s∏u˝by
wojskowej w czasie I Wojny Âwiatowej) nigdy
nie wàcha∏ destylatu, mia∏ za to w zwyczaju na-
lewaç odrobin´ whisky na d∏onie, rozcieraç jà
i w ten sposób oceniaç jakoÊç trunku. Znany
by∏ równie˝ z tego, ˝e nierzadko pozwala∏ swo-
im pracownikom na ∏yk trunku w pracy, t∏uma-
czàc, ˝e m´˝czyênie potrzebna jest whisky jak
dziecku cukierek. Upiera∏ si´ tak˝e, aby w no-
wych alembikach zawsze pozostawa∏ choç je-
den element ze starego urzàdzenia.
Ju˝ George Smith, za∏o˝yciel destylarni The
Glenlivet, przyk∏ada∏ wielkà wag´ do kszta∏tu
alembików u˝ywanych do destylacji. To w∏a-
Ênie on zaprojektowa∏ alembiki o nietypowym
wane do produkcji The Glenlivet. Wysokie
i smuk∏e, majà decydujàcy wp∏yw na proces
mieszania si´ aromatów.
Glenlivet pozostawa∏ w r´kach za∏o˝ycieli
do roku 1978, kiedy to firm´ przejà∏ koncern
Seagram (dziÊ w∏aÊcicielem marki jest Pernod
Ricard). Obecnie a˝ 45% ca∏ej destylacji butel-
kowane jest jako single malt, pozosta∏a cz´Êç
trafia na rynek jako sk∏adnik ró˝nych blendów.
Firma anga˝uje si´ w szereg dzia∏aƒ promujà-
cych szkockà whisky i samà Szkocj´. W 2007
roku zorganizowano tu „Spirit of The Speyside
Whisky Festival”, a „Dni Otwarte Glenlivet”
pozwoli∏y otworzyç podwoje destylarni szero-
kim rzeszom turystów. Latem 2007 roku w de-
stylarni goÊcili tak˝e uczestnicy pierwszego
w historii trzydniowego kursu „Guardians
Whisky School”, ∏àczàcego solidnà porcj´ wie-
dzy o królowej szkockich dolin z relaksem
przy szklaneczce wyÊmienitego trunku. Dla
turystów zrekonstruowano tak˝e „Smugglers’
Trails”, trzy historyczne szlaki przemytników
whisky. W krótkim czasie sta∏y si´ one jednà
z najwi´kszych atrakcji turystycznych Szkocji,
a ˝àdni wra˝eƒ podró˝nicy mogà choç przez
kilka godzin poczuç na w∏asnej skórze suro-
woÊç szkockiej pogody, groz´ gór, które przez
dwieÊcie lat by∏y domem dla przemytników
i bimbrowników.
JUSTYNA ¸OTOWSKA

kszta∏cie „latarni”. Zresztà do dziÊ sà one u˝y- FOT. THE GLENLIVET (WYBOROWA SA)

28
 Whisky

PIERWSZA WALIJSKA WHISKY TRAFI¸ A DO SKLEPÓW W 2004 ROKU

Walijskie z∏oto
Nawet wÊród koneserów whisky znajdà si´ tacy, którzy nigdy nie s∏yszeli
o walijskiej „wodzie ˝ycia”. I nic w tym dziwnego. Penderyn, jedyny pro-
ducent whisky w Walii, zadebiutowa∏ na rynku dopiero w 2004 roku. Jed-
nak obserwujàc post´p, z jakim trunek ten zdobywa sympati´ konsumen-
tów, mo˝na Êmia∏o wró˝yç mu Êwietlanà przysz∏oÊç.

29
Whisky
Whisky Penderyn w Polsce
nazwa cena
Penderyn Single Malt Welsh Whisky 243 z∏
Penderyn Oloroso Finish 989 z∏
êród∏o: sklep Ballantine’s
Wybrane whisky Penderyn
wed∏ug „Whisky Magazine”
PENDERYN GRAND SLAM 46%
Autor noty i punktacja: Martine Nouet – 8,5 pkt.
Nos: nieco ostry na poczàtku, z czasem ∏agodnie-
je, owocowy, czuç cydr, s∏odko waniliowe nuty.
Gdy si´ otwiera, coraz lepiej czuç jab∏ka.
Smak: g´sty, oleisty, kremowy, czuç rodzynki
i mleko czekoladowe. Nieco pikantny.
Finisz: ciàgnàcy si´, ostry, z posmakiem d´bu.
PENDERYN PEATED LIMITED EDITION 50%
Autor noty i punktacja: Martine Nouet – 7,75 pkt.
Nos: powiew dymu, troch´ torfu, nieco przypomi-
na duszny charakter Caol Ila, czuç te˝ jogurt tru-
skawkowy.
Smak: s∏odki i lekki, przydymiony, czuç zielone
owoce, kiwi, bardzo przyjemny.
Finisz: krótki, szybko opadajàcy, ∏agodnie pikant-
ny, lekko orzechowy.
PENDERYN SINGLE MALT
WELSH WHISKY 46%
Autor noty i punktacja: Dave Broom – 7 pkt.
Nos: m∏ody, orzechowy ze szczyptà kremu, grusz-
ki, pieczonych jab∏ek i sosny. Z wodà – wyczuwal-
ne nuty palone.
Smak: ∏agodny i doÊç s∏odki. Czuç wanili´, cytry-
n´ i czarne porzeczki. Czysty i ∏agodny.
Finisz: m∏ody, zielony. Nieco o∏ówkowych wiórów.
PENDERYN WRU 125TH. ANNIVERSARY
LIMITED 50%
Autor noty i punktacja: Martine Nouet – 8,5 pkt.
Nos: d´bowy, czuç sklep z antykami, pude∏ko po
cygarach, czekolada, szczypta geranium. Z cza-
sem zapach staje si´ bardziej kwiatowy i s∏odki.
Smak: s∏odki na poczàtku, z czasem coraz bar-
dziej wytrawny i pikantny. Czuç marmolad´, gorz-
kie pomaraƒcze, imbir, dobrze czuç te˝ dàb.
Finisz: wytrawny, pikantny i owocowy. Czuç cydr.
30
Brecon Beacons National Park – w∏aÊnie stàd pochodzi woda wykorzystywana do produkcji whisky Penderyn.
Choç Walia le˝y w pobli˝u tak wybitnych w Walii. Gdy zacier (8% zawartoÊci alkoho-
producentów whisky, jak Szkocja czy Irlan- lu), wytwarzany wed∏ug ÊciÊle okreÊlonych
dia, to do 2000 roku nie produkowano w niej norm wy∏àcznie z walijskiego j´czmienia,
„wody ˝ycia”. Pojawia∏y si´ tam co prawda trafi do gorzelni, rozpoczyna si´ proces poje-
bardziej lub mniej Êmia∏e pomys∏y na stwo- dynczej destylacji. Ka˝dego ranka miedziane
rzenie walijskiej uisge beatha, jednak nie alembiki nape∏nia si´ zacierem i zaczyna pod-
przynios∏y one spodziewanego rezultatu. grzewaç. UnikalnoÊç tego procesu polega na
Dopiero wraz z powstaniem firmy Penderyn tym, i˝ kolumna destylacyjna wyposa˝ona
w 2000 roku i wypuszczeniem na rynek jest w kilka naczyƒ, do których po kolei do-
pierwszej butelki tej marki 1 marca 2004 ro- ciera para. Dzi´ki temu destylat oczyszcza
ku (to dzieƒ Êwi´tego Dawida, patrona Walii) si´ niemal ze wszystkich niepo˝àdanych
koneserzy „wody ˝ycia” mogli rozkoszowaç zwiàzków chemicznych (wi´kszoÊç tradycyj-
si´ szklaneczkà prawdziwie walijskiego nych technologii nie jest w stanie tak oczy-
trunku. Na jego doÊç z∏o˝ony, ∏agodny smak Êciç destylatu nawet po dwu- lub trzykrotnej
i aromat b´dàcy mieszankà toffi, karmelu destylacji) oraz nabiera lekkoÊci, mi´kkoÊci
i suszonych owoców majà wp∏yw przede i ∏agodnoÊci.
wszystkim 3 czynniki: unikalny proces de- Wynalazcà tego aparatu by∏ David Faraday,
stylacji, woda i drewno. daleki krewny Michaela Faradaya, s∏ynnego
brytyjskiego chemika i fizyka, jednego z naj-
JEDNA... ZA TO JAKA wybitniejszych uczonych XIX wieku.
W destylarni Penderyn, która swà nazw´ Po procesie destylacji 92-procentowy al-
zaczerpn´∏a od malowniczo po∏o˝onej wsi na kohol trafia do beczek. Fakt, i˝ zosta∏ on do-
po∏udniu Walii, po∏o˝onej niedaleko Cardiff, brze oczyszczony ma tu nie lada znaczenie.
wszystko zaczyna si´ od zaopatrzenia w wy- Wi´kszoÊç producentów whisky pozbywa
sokiej jakoÊci j´czmienny zacier. Dostawcà si´ niepo˝àdanych domieszek, wypalajàc od
tego produktu jest browar S. A. Brain & Co., Êrodka beczki. Gorzelnicy z Penderyn mogà
jeden z najbardziej znanych i cenionych wi´c skupiç si´ wy∏àcznie na uzyskaniu
„W Êwiecie globalizacji i ogromnych firm dla nas wa˝ne
jest, by konsumenci zrozumieli, ˝e Penderyn jest ma∏à
destylarnià. (…) Niektóre destylarnie produkujà wi´cej
w jeden dzieƒ ni˝ my w ciàgu roku.”
 Whisky

Cechà charakterystycznà walijskiej whisky jest specjalna destylacja, która zapewnia jej ∏agodny smak.

z d´bu wi´kszego bogactwa smaku i g∏´bi
destylatu.
Maturacja walijskiej whisky odbywa si´,
podobnie jak wi´kszoÊci szkockich trunków,
w beczkach po bourbonie. Penderyn kupuje
naczynia od dwóch producentów amerykaƒ-
skiej whiskey – Buffalo Trace i Evan Wil-
liams (Evan Williams pochodzi∏ z Walii i by∏
jednym z twórców amerykaƒskiego przemy-
s∏u alkoholowego). Ciekawym rozwiàzaniem
jest stosowanie w koƒcowej fazie le˝akowa-
nia destylatu beczek po maderze – dzi´ki te-
mu finalny produkt jest subtelniejszy i bar-
dziej z∏o˝ony.
WODA Z EPOKI LODOWCOWEJ
O tym, jak wa˝nym sk∏adnikiem whisky
jest woda, wiedzà chyba wszyscy koneserzy
tego trunku. Dla wi´kszoÊci gorzelni kluczo-
wym czynnikiem w wyborze lokalizacji jest
w∏aÊnie êród∏o odpowiedniej wody.
Destylarnia Penderyn po∏o˝ona jest w Bre-
con Beacons National Park, a tak˝e we-
wnàtrz Forest Fawr National Geopark, geo-
parku – jednego z 53 na Êwiecie, który ze
zosta∏ przez UNESCO za jeden z najwa˝niej-
szych geologicznych krajobrazów w Europie.
Gdy 10 tysi´cy lat temu koƒczy∏a si´ ostat-
nia epoka lodowcowa, lód pokrywajàcy pó∏-
nocnà Europ´ zatrzyma∏ si´ w∏aÊnie tam,
gdzie obecnie mieÊci si´ destylarnia. Dzi´ki
takiemu po∏o˝eniu gorzelnia Penderyn ma
niepowtarzalnà mo˝liwoÊç czerpania wody
bogatej w minera∏y, która idealnie nadaje si´
do wytwarzania uisge beatha. W destylarni
wykorzystuje si´ jà zarówno w czasie desty-
lacji, jak i do rozcieƒczania destylatów.
Nad ca∏oÊcià produkcji jedynej walijskiej
whisky czuwajà – Jim Swan, master distiller
oraz Gillian Howell, distiller. To w∏aÊnie oni sà
twórcami stylu Penderyn, który Jim Swan
okreÊli∏ jako bardzo zbalansowany, zwa˝ywszy
na moc trunku (46% zawartoÊci alkoholu),
z wyraênym smakiem toffi i lekkim aromatem
wrzosu oraz d∏ugim finiszem, w którym czuç
egzotyczne owoce, rodzynki i wanili´.
Ze wzgl´du na niewielkà produkcj´, w Pen-
deryn wytwarza si´ zaledwie jednà beczk´
destylatu dziennie, whisky ta dost´pna jest
w bardzo ograniczonych iloÊciach. Na portfo-
dost´pna w ró˝nych obj´toÊciach i opakowa-
niach, oraz kilka limitowanych edycji, m.in.
Penderyn Grand Slam (46%), Penderyn We-
lsh Rugby Union – 125 th. Anniversary Edi-
tion (50%), Penderyn Oloroso Finish i Pende-
ryn Peated Edition (50%). Wy∏àcznym dys-
trybutorem whisky Penderyn w Polsce jest
firma Tudor House, a wybrane produkty ku-
piç mo˝na m.in. w sieci sklepów Ballantines.
Zapewne niejeden koneser whisky zasta-
nawia si´, czy wÊród tylu wspania∏ych trun-
ków jest jeszcze miejsce na nowoÊci, oraz
czy taki kraj, jak Walia, w którym nie ma
szczególnych tradycji gorzelnictwa, jest
w stanie stworzyç godnà uwagi whisky. Ka˝-
dy mi∏oÊnik „wody ˝ycia” sam powinien to
rozstrzygnàç. Wydaje si´ jednak, i˝ sposób,
w jaki walijscy gorzelnicy zabrali si´ do stwo-
rzenia swojej narodowej whisky, jest godny
uwagi. Ponadto Penderyn znacznie ró˝ni si´
od swoich bardziej znanych odpowiedników
ze Szkocji czy Irlandii, przez co wprowadza
nowà jakoÊç i smak do bogatego Êwiata uisge
beatha. Ale przecie˝ tego nigdy za du˝o.
WOJCIECH NAPORA

wzgl´du na bardzo malownicze wy˝yny, ufor- lio marki sk∏adajà si´: Penderyn Single Malt FOT. MONIKA FILIPIUK, ARCHIWUM,

mowane na powierzchni 1.347 km2, uznany Welsh Whisky (46%), podstawowa whisky, SHUTTERSTOCK

„Niesamowicie s∏odowe pierwsze wra˝enie na podniebieniu, opadajàce tak delikatnie,

jak p∏atek Êniegu. Zaraz po nim nast´puje s∏odko-gorzki smak owoców, g∏ównie czerwo-
nych pomaraƒczy, dok∏adnie wyczuwalny na kubkach smakowych. Zdumiewajàcy trunek”.
JIM MURRAY O PENDERYN SINGLE MALT WELSH WHISKY

31
Whisky

T H E B A LV E N I E – T R A D Y C J A Z S E R C A S P E Y S I D E

Pod znakiem czerwonej ró˝y

Nawet w ojczyênie whisky – Szkocji – niewiele jest destylarni, w których – tak jak w Balvenie
– w dalszym ciàgu przygotowuje si´ i suszy j´czmieƒ z pobliskich pól. Równie niewiele gorzelni
w dalszym ciàgu zatrudnia w∏asnych bednarzy i kotlarzy, których jedynym zadaniem jest opieka
nad alembikami.

32

Wszystkie beczki, w których le˝akowana jest whisky The Balvenie, przygotowywane sà r´cznie przez bednarzy, a nast´p-
nie uk∏adane horyzontalnie w trzech bàdê czterech rz´dach.
Whisky The Balvenie od 1892 roku po-
wstaje w Dufftown, mieÊcie b´dàcym sercem
Speyside i stolicà produkcji szkockiej whisky.
Swojà nazw´ whisky i produkujàca jà desty-
larnia zawdzi´czajà górujàcemu nad okolicà
Êredniowiecznemu zamkowi Balvenie. Jego
dziewi´çsetletnia historia splot∏a si´ z dzieja-
mi miasta (które notabene swà nazw´ wzi´∏o
od imienia mieszkajàcego w XVII wieku na
zamku Alexandra Duff of Braco) oraz samej
destylarni.
Destylarnia Balvenie zosta∏a za∏o˝ona
przez Williama Granta, którego dzie∏em by∏y
równie˝ whisky Grant’s oraz Glenfiddich. To
w∏aÊnie on postanowi∏ w 1892 roku zaadapto-
waç po∏o˝one obok destylarni Glenfiddich bu-
dynki i zaczà∏ w nich destylowaç The Balve-
nie. W za∏o˝eniu whisky ta, choç produkowa-
na z tego samego j´czmienia i wody co Glen-
fiddich, mia∏a byç trunkiem o kompletnie od-
miennym charakterze. Tym, co dziÊ wyró˝nia
The Balvenie spoÊród innych whisky, jest
fakt, ˝e destylarnia nadal ogromny nacisk k∏a-
dzie na tradycyjny sposób produkcji.
ZA PAN BRAT Z TRADYCJÑ
Podobnie jak ponad sto lat temu, przy pro-
dukcji The Balvenie wykorzystuje si´ j´cz-
mieƒ z nale˝àcych do destylarni pól – tysià-
cakrowa farma Balvenie Mains znajduje si´
w pobli˝u zabudowaƒ destylarni. Poza tym
Balvenie to jedna z nielicznych szkockich de-
stylarni, w których w dalszym ciàgu odbywa
si´ przygotowywanie i suszenie s∏odu j´cz-
miennego. Tradycyjne pomieszczenia prze-
znaczone do wykonywania tych czynnoÊci sà
dziÊ dumà w∏aÊcicieli destylarni. Zebrany
z pobliskich pól j´czmieƒ najpierw jest mo-
czony w êródlanej wodzie, a nast´pnie roz-
k∏adany i regularnie nawil˝any. Czterech pra-
cowników trzy razy dziennie zajmuje si´
przewracaniem ziaren, co u∏atwiç ma ich
kie∏kowanie. Nast´pnie ziarna przenosi si´
do pomieszczenia, w którym sà suszone przy
wykorzystaniu dymu torfowego. Ziarna sà
rozsypywane na metalowej, perforowanej
pod∏odze, pod którà buzuje ogieƒ podsycany
torfem i antracytem. Warto dodaç, ˝e torf
jest u˝ywany wy∏àcznie w ciàgu pierwszych
12 godzin suszenia, w ciàgu nast´pnych go-
dzin wykorzystuje si´ tylko antracyt. Aroma-
tyczny torfowy dym przenika ziarna i wydo-
staje si´ poprzez specjalne otwory w dachu.
Suszenie ziarna przeznaczonego do produkcji
The Balvenie trwa mniej wi´cej 40 godzin,
w zale˝noÊci od warunków pogodowych
i temperatury. Zmielone, zes∏odowane ziarna
zalewa si´ wodà, dodaje dro˝d˝e, a powsta∏y
zacier fermentuje 3-4 dni w kadziach wyko-
nanych z sosny oregoƒskiej.
SI¸A RZEMIOS¸A
Dumà destylarni Balvenie sà dziÊ przede
wszystkim wykwalifikowani rzemieÊlnicy.
Whisky
Smaki The Balvenie
THE BALVENIE DOUBLE WOOD 12 Y.O.
Whisky starzona w dwóch rodzajach beczek – naj-
pierw w d´bowych, a nast´pnie w beczkach po
sherry oloroso. Trunek o ∏agodnym, lekko orzecho-
wym smaku, z delikatnà nutà cynamonu oraz s∏od-
kawym aromacie miodu i wanilii. ZawartoÊç alko-
holu: 40%. Dost´pna w Polsce (rekomendowana
cena na pó∏ce w handlu tradycyjnym – 175 z∏).
THE BALVENIE 15 Y.O.
Whisky nape∏niana do butelek tylko i wy∏àcznie
z pojedynczej beczki po bourbonie (z jednej beczki
powstaje maksymalnie 350 butelek). Ka˝da bu-
telka jest r´cznie numerowana. Whisky ma mio-
dowo-waniliowy aromat z delikatnà nutà d´bu
oraz bogaty, pe∏ny, s∏odkawy smak z nutà palone-
go torfu. ZawartoÊç alkoholu: 50,4%.
THE BALVENIE PORTWOOD 21 Y.O.
Whisky starzona w d´bowych beczkach, a nast´p-
nie w beczkach po porto. Charakteryzuje si´ je-
dwabistym, miodowym i lekko pikantnym sma-
kiem oraz delikatnym, owocowym aromatem
z wyczuwalnymi nutami rodzynek. ZawartoÊç al-
koholu: 40%.
THE BALVENIE NEW WOOD 17 Y.O.
Whisky starzona w 79 d´bowych beczkach, a na-
st´pnie przelana na okres 4 miesi´cy do beczek
z wypalonego amerykaƒskiego bia∏ego d´bu, które
nigdy przedtem nie s∏u˝y∏y do starzenia innego
trunku. W wyniku tych staraƒ powsta∏a dojrza∏a
whisky, której jedwabiste, miodowe i d´bowe tony
zrównowa˝one zosta∏y subtelnym wp∏ywem nowe-
go drewna, dodajàcego trunkowi odrobiny pikant-
noÊci i delikatne waniliowe nuty. ZawartoÊç al-
koholu: 40%. Dost´pna w Polsce (reko-
mendowana cena na pó∏ce w handlu tra-
dycyjnym – 245 z∏).
THE BALVENIE 30 Y.O.
Whisky powsta∏a, aby uczciç 30-lecie
pracy Davida Stewarta w destylarni
Balvenie. Trunek charakteryzuje si´
jedwabiÊcie g∏adkim, miodowym
aromatem z wyczuwalnymi nutami
wanilii i kandyzowanych skórek po-
maraƒczy. ZawartoÊç alkoholu:
47,3%.
êród∏o: Bols (dystrybutor The Balvenie)
33
Whisky
Pani z czerwonà ró˝à
Historia whisky The Balvenie zwiàzana jest
z dziejami Êredniowiecznego zamku Balvenie,
który strzeg∏ goÊciƒca z Cabrach do Moray.
W ciàgu wieków zamieszkiwa∏o go wielu wybit-
nych Szkotów, ale w pami´ci pozosta∏a przede
wszystkim Margaret Douglas, znana jako Pi´kna
Pani z Galloway. Jak mówià opowieÊci, wiod∏a
ona nieszcz´Êliwe i samotne ˝ycie po tym, jak jej
brat i pierwszy mà˝ zostali zamordowani, a drugi
wybranek uciek∏ do Anglii. Zauroczony pi´knoÊcià
lady Margaret i poruszony jej smutkiem król Ja-
kub II odda∏ jej we w∏adanie zamek Balvenie, za-
strzegajàc przy tym, ˝e zwalnia mieszkaƒców
zamku z wszelkich danin na rzecz królestwa,
z wyjàtkiem przekazywanej rokrocznie czerwonej
ró˝y. Historia Pi´knej Pani z Galloway mia∏a
szcz´Êliwe zakoƒczenie – jej trzecie ma∏˝eƒstwo
z przyjacielem króla, Johnem Stewartem, hrabià
Atholl, by∏o udane i przetrwa∏o wiele lat. W póê-
niejszych latach w zamku przebywa∏a m.in.
szkocka królowa, Maria. W XVIII wieku w∏aÊcicie-
le Balvenie postanowili w pobli˝u wybudowaç
drugà, znacznie wygodniejszà posiad∏oÊç, która
w 1892 roku zosta∏a zakupiona przez Williama
Granta i zaadaptowana na destylarni´ Balvenie.
Piwnice zamieniono na magazyny, w których
mia∏a dojrzewaç whisky, parter przeznaczono na
s∏odowni´, a kolejne pi´tra s∏u˝y∏y do przechowy-
wania ziarna. W latach 20. posiad∏oÊç zosta∏a
ca∏kowicie przebudowana. Powsta∏y kamienne
s∏odownie i suszarnie, za∏o˝ono Êwiat∏o elektrycz-
ne, zwi´kszano tak˝e liczb´ alembików.
34
Ciekawostkà jest fakt, ˝e do podsycania ognia w trakcie suszenia ziaren w destylarni Balvenie torf stosowany jest tylko
w pierwszych 12 godzinach, a po nim wy∏àcznie antracyt.
Wszystkie beczki sà bowiem przygotowywa-
ne r´cznie przez bednarzy, a nad s∏u˝àcymi
do destylacji alembikami czuwajà doÊwiad-
czeni kotlarze, przy czym profesje te nie-
rzadko przechodzà z ojca na syna. W desty-
larni funkcjonuje obecnie dziewi´ç alembi-
ków. Aby wyró˝niç smak The Balvenie spo-
Êród innych whisky, a przede wszystkim od
wytwarzanego z tej samej wody i j´czmienia
Glenfiddicha, alembiki z Balvenie sà wi´k-
sze, majà te˝ zdecydowanie d∏u˝sze szyjki od
stosowanych do produkcji Glenfiddicha.
W du˝ej mierze to w∏aÊnie w kszta∏cie alem-
bików, ich wysokoÊci, obwodzie i d∏ugoÊci
szyi kryje si´ tajemnica smaku, aromatu
i charakter produkowanego w nich destylatu.
Oryginalne pierwsze alembiki zainstalowane
w destylarni Balvenie podobno pochodzi∏y
z destylarni Lagavulin na wyspie Islay oraz
z Glen Albyn, zburzonej destylarni z Inver-
ness. Podobnie jak kiedyÊ, dzisiejsze alembi-
ki majà ograniczonà ˝ywotnoÊç – w destylar-
ni Balvenie pracujà one przeci´tnie oko∏o 15
lat. Za ich wymian´ odpowiada mistrz desty-
lacji oraz kotlarz. To w∏aÊnie kotlarz ocenia,
który z alembików kwalifikuje si´ do wymia-
ny i pilnuje, aby ka˝de z nowo instalowanych
urzàdzeƒ by∏o w najmniejszych szczegó∏ach
identyczne z poprzednim.
KOLEJNE POKOLENIE BEDNARZY
Whisky The Balvenie poddawana jest po-
dwójnej destylacji, z których pierwsza trwa
6 godzin, a druga – 11. Przed rozpocz´ciem
dojrzewania redukuje si´ moc gotowego de-
stylatu przy u˝yciu êródlanej wody z pobli-
skich Conval Hills (z 70 do 63,5%). Destylat
dojrzewa w r´cznie wykonywanych beczkach.
Warto przy tym wspomnieç, ˝e destylarnia
Balvenie zatrudnia kolejne ju˝ pokolenie bed-
narzy, a zawód ten cieszy si´ w okolicy ogrom-
nym powa˝aniem. Powiada si´, ˝e nawet 50%
finalnych smaków i aromatów whisky jest wy-
nikiem zastosowania tego, a nie innego drew-
na. W∏aÊciciele The Balvenie z pewnoÊcià
wzi´li sobie do serc te wskazówki. Destylar-
nia Balvenie wykorzystuje do dojrzewania
whisky trzy rodzaje beczek. Pierwsze z nich
wykonane sà z amerykaƒskiego d´bu (beczki
po bourbonie), drugie – z europejskiego d´bu,
w których dojrzewa∏a hiszpaƒska sherry olo-
roso, wykorzystuje si´ tak˝e beczki, w któ-
rych dwa lata przechowywano portugalskie
porto. Dumà destylarni sà tak˝e tradycyjne,
mieszczàce si´ w piwnicach magazyny, ciem-
ne, ch∏odne, wype∏nione charakterystycznym
aromatem glinianej pod∏ogi i dojrzewajàcego
trunku. Beczki sà umieszczane horyzontalnie
w trzech albo czterech pionowych rz´dach.
Nad doborem beczek do dojrzewania po-
szczególnych destylatów whisky czuwa Da-
vid Stewart. Jest on najd∏u˝ej pracujàcym
szkockim malt masterem, za co w 2005 roku
nagrodzony zosta∏ presti˝owym odznacze-
niem IWSC. David Stewart, który z produk-
cjà whisky zwiàzany jest od ponad 30 lat, nie
jest pod tym wzgl´dem w Balvenie wyjàt-
kiem. Wielu bednarzy, mistrzów destylacji,
pracowników magazynów czy kotlarzy praco-
wa∏o tu nawet kilkadziesiàt lat.
JUSTYNA ¸OTOWSKA
FOT. BALVENIE (BOLS)

N O T Y D E G U S TA C Y J N E
Whisky z Highlands
¸ukasz Sosiƒski (www.pickandtaste.pl) ponownie dzieli si´
swoimi spostrze˝eniami z degustacji szkockich single maltów
pochodzàcych z najwi´kszego regionu – Highlands. Tym razem
przedmiotem jego degustacji sà whisky – Balblair, Blair Athol
oraz Glenmorangie.
Balblair 26 Y.O. 1979-2005
46% Bourbon Cask – OB
INVER HOUSE POLSKA
Zapach: bez wody: prawie nie ma alkoholu, du˝o
suszonych kwiatów, s∏onecznik, rumianek, bardzo
wytrawna, cytrusy zmieszane z zio∏ami, bardzo
delikatna wanilia, Êwie˝e drewno; z wodà: brak
alkoholu, bardzo wytrawna, g∏ównie zio∏a i becz-
ka, lekka Êmietana i cytrusy, du˝o cieplejsza, lek-
ka s∏odycz – morelki.
Smak: bez wody: mocno rozgrzewa, bardzo wy-
trawna, sporo s∏odu, orzechy zielone – mielone,
na koƒcu odrobina s∏odyczy – rodzynki i morele,
a tak˝e wanilii i Êmietany, zdecydowana i mocno
wytrawna; z wodà: znacznie mniej wytrawna, zio-
∏a i trawy z lekkà Êmietanà, wytrawne cytrusy,
sporo beczki i pikantnoÊci.
Finisz: wytrawny, mocno pikantny, z elementami
wanilii i Êmietany.
Podsumowanie: Niefiltrowana i bez dodatku kar-
melu. Jak dla mnie, jest to whisky odrobin´ za
wytrawna i pikantna.
Balblair 18 Y.O. 1989-2007
43% – OB
INVER HOUSE POLSKA
Zapach: bez wody: bardzo delikatna, prawie nie
czuç alkoholu, du˝o wanilii i ciasta, lekkie kwiaty,
wrzosy, coÊ z sherry oloroso, leciutkie cytrusy
i troszk´ s∏odu, morele, lekka wytrawnoÊç, sporo
olejów; z wodà: bardzo delikatna, wi´cej owoco-
wej s∏odyczy – dominuje, troszk´ wanilii.
Smak: bez wody: ciep∏a, bardzo delikatna, s∏ód,
zio∏a, sporo wanilii, leciutkie morelki, wytrawna
sherry, rodzynki, mocno rozgrzewa, czarna czeko-
lada; z wodà: wcale nie czuç mocy whisky, tak
jest delikatna, troszk´ s∏odu i ciasto, wanilia, le-
ciutkie morelki.
Finisz: d∏ugi, wytrawny, akcenty wanilii.
Podsumowanie: Bez dodatku karmelu. Bardzo
przyjemna, delikatna, mieszanka gorzkiego s∏odu
z elementami sherry. Tak ∏agodna whisky, ˝e nie
nale˝y do niej dodawaç wody – to niszczy trunek!
Balblair 28 Y.O. 1979-2007
43% – OB
INVER HOUSE POLSKA
Zapach: bez wody: nie czuç wcale alkoholu, przy-
jemnie s∏odka, du˝o owoców egzotycznych –
mango, marakuja, ananas z puszki – dominujà,
du˝o ciep∏ego, przyjemnego s∏odu, wanilia, drew-
no, troch´ rodzynek; z wodà: wytrawniejsza, poja-
wia si´ troch´ kwiatów, lekkie zio∏a, wytrawne
skórki cytryny, ca∏y czas leciutka s∏odycz i sporo
s∏odu, wanilia.
Smak: bez wody: Êciàgajàcy s∏ód – taki gorzki, pi-
kantny, potem wanilia i Êmietana, ale te˝ lekki
miód, coÊ z cytrusów, gorzkie morelki, ale te˝ poja-
wiajà si´ egzotyczne owoce, zio∏a i trawy; z wodà:
delikatna, troch´ s∏odu i czekolady, owoce egzo-
tyczne i wanilia oraz Êmietana, dobrze zrównowa-
˝ona i oleista, troch´ – ale bardzo ma∏o – miodu.
Finisz: wytrawny, coÊ z cytryn i lekki miód.
Podsumowanie: Nie dodawaç do niej wody. Bar-
dzo dobrze zrównowa˝ona. Ciekawa i bardzo
przyjemna whisky.
Blair Athol 12 Y.O. 43% – OB – F&F
GRAND PRIX – ALKOHOLE ÂWIATA
Zapach: bez wody: Êrednia iloÊç alkoholu, du˝o
wanilii i Êmietany, sporo ciasta i pomaraƒczy – wy-
trawnych i lekko s∏odkich aromatów, przyprawy,
Whisky
cynamon, suszone owoce, g∏ównie pomaraƒcze,
troch´ pikantnych nut; z wodà: suszone owoce,
pomaraƒcze, morelki, du˝o ∏agodniejszy, pikantny,
przyprawy, znika alkohol, du˝o wytrawniejsze nuty,
coÊ z leciutkiej s∏odyczy na koniec, wanilia.
Smak: bez wody: bardzo gorzka, wytrawny j´cz-
mieƒ, wanilia i Êmietana, morelki i pomaraƒcze
– sporo, troch´ grejpfruta, przyprawy, troch´ s∏o-
du, gorzkoÊç i wytrawnoÊç z owoców; z wodà:
przyjemny, ciasto, gorzki z owoców, pomaraƒ-
cze, troch´ s∏odu, wytrawnoÊç z lekkich zió∏
i trawy koszonej.
Finisz: mocno wytrawny, pomaraƒcze i morelki,
troch´ gorzkich smaków, póêniej pojawiajà si´ ro-
dzynki.
Podsumowanie: Jest troch´ niepe∏na.
Glenmorangie 10 Y.O. 40% – OB
GRAND PRIX – ALKOHOLE ÂWIATA
Zapach: bez wody: nie ma alkoholu, owoce goto-
wane, bardzo du˝o wanilii i Êmietany, troch´ wy-
trawnoÊci – takiej ze Êwie˝ego drewna, coÊ z olej-
ku waniliowego, ∏adnie si´ miesza wanilia i becz-
ka z olejkami; z wodà: bardzo delikatna, Êmieta-
na i mas∏o, wi´cej s∏odkich, gotowanych owoców,
Êwie˝a beczka – mokre drewno.
Smak: bez wody: delikatna, troch´ goryczki, du˝o
wanilii i Êmietany, troch´ s∏odu – lekko palonego,
goryczka, coÊ z pomaraƒczy i morelki – owocowa
gorzkoÊç; z wodà: nie czuç alkoholu, dominacja
Êmietany i ciasta z lekkim s∏odem i goryczkà, lek-
ka pomaraƒcza.
Finisz: ∏agodny, pojawia si´ beczka, tosty.
Podsumowanie: Bardzo ∏adnie zrównowa˝ona,
delikatna, bardzo przyjemna, Êmietana. Jak na
10-letnià, to bardzo przyjemna whisky. Dobra dla
poczàtkujàcych.
35
Wino

CHABLIS – TO CO NAJLEPSZE W CHARDONNAY

Burgundzki mistrz
elegancji
Prawdziwe Chablis jest zdecydowane, ale nie szorst-
kie, pe∏ne mineralnoÊci, o du˝ym potencjale starzenia.
Niektórych jednak zra˝a do tego trunku zapach przy-
pominajàcy mokrà we∏n´, który czasami pojawia si´
w okresie przejÊciowym.

36

JERZY KRUK, SOMMELIER W FIRMIE
CENTRUM WINA:
„Butelk´ zakupionà teraz mo˝emy
przechowaç w naszych piwnicach
i otworzyç nawet po (…) latach”.
Dobrym winiarskim wprowadzeniem do
poznania potencja∏u regionu Chablis mogà
byç trunki Pére & Fils Patriarche, których
aktualny rocznik na rynku to 2004. Wino to
jest Êwie˝e, owocowe, o lekko mineralnym
rysie, gotowe do picia ju˝ teraz.
Mog´ te˝ zasugerowaç wina jednego z czo-
∏owych producentów z Burgundii, Josepha
Drouhin, który nale˝y do bardzo presti˝owe-
go stowarzyszenia Primum Familiae Vini. Ich
podstawowe chablis wyst´puje aktualnie
w roczniku 2006, a ten – wraz z 2005 – nale-
˝y w ostatnich latach do najlepszych. Wino
ma przyjemny, cytrusowy nos, z lekko przy-
prawowym t∏em, zwraca tak˝e uwag´ jego
wyraêna i charakterystyczna mineralnoÊç.
Do jednych z najwybitniejszych win regionu
Chablis nale˝à trunki pochodzàce z winnic
Grand Cru. Joseph Drouhin 2005 Vaudesir
A.C. Chablis Grand Cru to wino, które ociera
si´ o mistrzostwo. Ma wyraêny, mocno mine-
ralny charakter, doskona∏à równowag´, zaÊ
wyraêna kwasowoÊç w po∏àczeniu z mocnà
strukturà wina, daje ukojenie. Ponadto wino to
charakteryzuje si´ d∏ugim potencja∏em starze-
nia. Prawdà jest, ˝e wysoka cena nie pozwala
na codzienne obcowanie z tym winem, ale
z pewnoÊcià zdarzajà si´ sytuacje, dla których
warto w nie zainwestowaç. Butelk´ zakupionà
teraz mo˝emy przechowaç w naszych piwni-
cach i otworzyç nawet po dziesi´ciu lub dwu-
dziestu latach, na przyk∏ad na rocznic´ Êlubu,
choç trzeba przyznaç, ˝e otwarcie takiego wi-
na jest ju˝ okazjà samà w sobie.
ARKADIUSZ KRAWCZYK, HORECA MANAGER
W FIRMIE PARTNER CENTER:
„W klasyfikacji Chablis wyró˝nia si´
cztery poziomy: na szczycie hierar-
chii znajdujà si´ Grand Crus”.
Chablis to najbardziej klasyczne i – wed∏ug
znawców – najlepsze na Êwiecie Chardonnay,
które sta∏o si´ przedmiotem naÊladownictwa
czy te˝ inspiracji wielu innych rejonów wi-
niarskich na ca∏ym Êwiecie. Chablis z najlep-
szych winnic i roczników osiàga sumy po-
równywalne z „prawdziwymi” burgundami.
W klasyfikacji Chablis wyró˝nia si´ cztery
poziomy: na szczycie hierarchii znajdujà si´
Grand Crus, nast´pnie sà Premiers Crus,
póêniej zwyczajne Chablis i – jako ostatnie –
Petits Chablis.
Moimi ulubionymi chablis sà bezsprzecz-
nie trunki pochodzàce z winiarni nale˝àcej do
rodziny Bouchard Aine & Fils. Pierwszym
winem, które chcia∏bym poleciç, jest Chablis
(A.C. Chablis) – klasyczne Chardonnay po-
chodzàce z ojczyzny win produkowanych
z tego szczepu. Ma klarownà, z∏oto˝ó∏tà bar-
w´, charakteryzuje si´ aromatem bia∏ych
kwiatów i Êwie˝ych owoców, g∏ównie brzo-
skwini, w tle wyczuwalne sà suszone owoce,
orzechy i nuty mineralne. W ustach – obok
owoców – pojawia si´ wanilia.
Kolejnym wartym polecenia winem tego
producenta jest Chablis 1er Cru (A.C. Cha-
blis), którego barwa, typowa dla klasycznego
Chardonnay, mieni si´ z∏otozielonymi reflek-
sami. Wino to jest eleganckie i z∏o˝one, z wy-
czuwalnymi dojrza∏ymi owocami brzoskwini
i nutami roÊlinnymi oraz mineralnymi.
W ustach jest ono okràg∏e, maÊlane, kwiato-
we, z d∏ugim finiszem. Potencja∏ le˝akowania
tego znakomitego wina wynosi do 10 lat.
Wino
WIKTOR ˚ELAZNY,
W¸AÊCICIEL WINIARNI BURGUNDIA:
„Sà one twarde, ale nie szorstkie;
przywodzà na myÊl kamienie
i minera∏y.”
Nie∏atwo jest opisaç wina Chablis, ale
z pewnoÊcià mo˝na powiedzieç, ˝e sà one
twarde, ale nie szorstkie; przywodzà na myÊl
kamienie i minera∏y. Ju˝ we wczesnej m∏odo-
Êci kuszà z∏ocistym odcieniem zieleni. Doj-
rzewajàc w kadziach, zachowujà lekkoÊç
i Êwie˝oÊç, natomiast w beczkach nabierajà
treÊci i mocy. Ich bukiet (najcz´Êciej kwiato-
wy) mo˝e mieç w sobie coÊ z zapachu jab∏ka,
migda∏ów, orzechów lub skoszonej trawy.
W winiarni Burgundia od kilku lat w ofer-
cie mamy rodzinnà winnic´ Chablis z Doma-
ine Jean Callet & Fils, zarzàdzanà przez Gil-
lesa Collet wraz z ˝onà Dominique. Osobi-
Êcie polecam Chablis Premier Cru Montma-
ins 2003, które przedstawia pe∏ni´ mo˝liwo-
Êci climats i przy okazji ∏àczy tradycj´ z no-
woczesnoÊcià.
Natomiast, je˝eli ktoÊ ma du˝o czasu i za-
sobniejszy portfel, polecam Chablis Grand
Cru Valmur. Wspomnia∏em o czasie, ponie-
wa˝ m∏ode Grand Cru najcz´Êciej nie odkry-
wa jeszcze ca∏ej gamy swoich mo˝liwoÊci.
Potrzebuje wiele lat dojrzewania w butelce,
aby ujawniç jakoÊç i charakter. Natomiast
w dojrza∏ym wieku, obok cz´sto pojawiajàcej
si´ mi∏ej nuty miodu, mo˝emy zauwa˝yç nie-
powtarzalnà palet´ dalszych aromatów, która
w zale˝noÊci od rocznika zmierza w stron´
pieczarek, igliwia, sma˝onego chleba lub su-
szonych owoców i wosku, przy czym mine-
ralny akcent utrzymuje si´ bardzo d∏ugo.
JUSTYNA ¸OTOWSKA
FOT. SHUTTERSTOCK
37
Wino

WINIARSKÑ SPECJALNOÂCIÑ JURY JEST VIN JAUNE

Jura – nie tylko dinozaury

Równiny i niziny, jeziora i góry – pe∏en kontrastów krajobraz wyrzeêbiony przez si∏y natury
przed milionami lat. Tak w∏aÊnie wyglàda Jura, niewielka winiarska enklawa, le˝àca we
wschodniej Francji, tu˝ przy granicy ze Szwajcarià. Od zachodu sàsiaduje z Burgundià, zaÊ na
po∏udnie od niej le˝y Sabaudia.

38

Udokumentowane tradycje winiarskie tych
obszarów si´gajà X wieku, choç faktycznie
nale˝y je cofnàç o dodatkowe 700 lat. W XIII
wieku trunki z Arbois by∏y stawiane na równi
z uznanymi winami z Beaune, Bordeaux
i Epernay. Przed epidemià filoksery tutejsze
winnice zajmowa∏y powierzchni´ ponad 20
tys. hektarów. Jednak pod koniec XIX wieku
znacznie podupad∏y i obecnie ich area∏ nie
przekracza 2 tys ha. Mimo to Jura znalaz∏a
si´ w gronie pierwszych francuskich apelacji,
ustanowionych w 1936 roku, a trzydzieÊci lat
wczeÊniej to w∏aÊnie tu powsta∏o pierwsze
we Francji stowarzyszenie winogrodników –
Coopérative Fruiti¯re Vinicole d’Arbois. Nie-
wielu te˝ wie, ˝e w Arbois swoje dzieciƒstwo
sp´dzi∏ s∏ynny chemik i prekursor mikrobio-
logii, przez wielu uwa˝any za ojca nowocze-
snej enologii, Ludwik Pasteur, który zajmo-
wa∏ si´ m.in. problemami fermentacji, a swo-
je badania prowadzi∏ w winnicy w Rosi¯res,
po∏o˝onej niedaleko Arbois. Wyniki swoich
eksperymentów opisa∏ w studiach na temat
wina i jego fermentacji w 1866 roku.
CZTERY APELACJE
Departament Jura rozciàga si´ z pó∏nocy na
po∏udnie na d∏ugoÊci zaledwie 80 km i szero-
koÊci 6 km. Mimo to wydzielono w nim a˝
cztery winiarskie apelacje – Côtes du Jura,
l’Etoile, Arbois i Arbois-Pupillin oraz Château
Chalon, dodatkowo pochodzà stàd dwa trunki
z oznaczeniem A.O.C. – Crémant du Jura (wi-
na musujàce) i Macvin du Jura. Wszystkim
koneserom francuskich win znany jest przede
wszystkim obszar le˝àcy mi´dzy miastami
Arbois, Salins i Poligny, choç na tym nie koƒ-
czà si´ tutejsze winiarskie propozycje. Nie
mo˝na przecie˝ zapomnieç o Château Chalon,
gdzie powstaje miejscowy odpowiednik sher-
ry (vin jaune) czy te˝ Pupillin – stolicy nie-
zwykle aromatycznej odmiany poulsard,
z której powstajà ∏agodne i g∏adkie wina czer-
wone. A jest jeszcze Gevigny, Rotalier... Ma-
lownicze miasta i miasteczka, wokó∏ których
uprawiane sà winoroÊle, mo˝na mno˝yç.
Znawcy wina znajdujà wiele podobieƒstw
mi´dzy Jurà a niezbyt odleg∏à Burgundià. Po-
dobieƒstwa architektoniczne z ∏atwoÊcià wy-
chwyci ka˝dy, nawet niezbyt wprawny, tury-
sta, a pasj´ ∏àczenia win z potrawami widaç,
zasiadajàc do jakiegokolwiek posi∏ku. Podob-
ny jest klimat, choç zimy w okolicach Arbois
sà znacznie surowsze ni˝ np. w Beaune. Do
tego dochodzà s∏ynne jurajskie wapienie, któ-
re kszta∏tujà pofa∏dowany pejza˝ obu regio-
nów, oraz zaufanie, jakim winiarze z Jury ob-
darzyli najpopularniejsze burgundzkie odmia-
ny – chardonnay oraz pinot noir. Choç trzeba
przyznaç, ˝e najciekawsze tutejsze wina po-
wstajà z miejscowych szczepów, g∏ównie sa-
vagnin, które miejscowi nazywajà naturé.
MAGICZNE SAVAGNIN
Podstawà tutejszego winiarstwa jest
5 szczepów – chardonnay, savagnin, poulsard,
trousseau i pinot noir. 20% upraw winoroÊli
na terenie Jury przypada na poulsard, odmia-
n´ znanà tu bardziej pod nazwà ploussard.
W∏aÊnie z niej powstajà wina ró˝owe, które
winifikowane sà jak tradycyjne wina czerwo-
ne, jednak za sprawà bladszego koloru sà one
klasyfikowane jako ró˝owe i nazywane przez
miejscowych coraile. Wina te uwodzà kolo-
rem, a w ich bogatym bukiecie mo˝na odna-
leêç m.in. aromaty moreli, ˝urawiny, wiÊni,
ale tak˝e pieprzu, przypraw i leÊnej Êció∏ki.
Jura ma równie˝ swoje wina czerwone,
które produkowane sà nie tylko z poulsard,
ale tak˝e z trousseau (okolice Arbois) i pinot
noir (przede wszystkim na zachód od Châte-
au Chalon). Zwykle sà one dobrze zbudowa-
ne, a przy tym lekkie i pe∏ne owocowych aro-
matów – m.in. czerwone jagody (trousseau)
oraz wiÊnie, truskawki, je˝yny (pinot noir).
Wino
Za to chardonnay oraz savagnin stanowià
trzon tutejszych upraw bia∏ych winoroÊli.
Równie cz´sto powstajà z nich wina jedno-
szczepowe, jak i kupa˝owane (w zale˝noÊci od
zamys∏u producenta savagnin stanowi od 10
do 40%). Charakteryzujàc tutejsze Chardon-
nay, mówi si´ przede wszystkim o jego kwia-
towoÊci i owocowoÊci, zaÊ Savagnin ceni si´
za charakter. Wytrawne Chardonnay majà ∏ad-
ny, elegancki nos, a ich kolory tworzà prawdzi-
wà gam´, rozpi´tà mi´dzy bladà s∏omà, a˝ po
stare z∏oto w przypadku trunków odznaczajà-
cych si´ du˝ym potencja∏em starzenia.
W smakowej opozycji do jedwabistego na pod-
niebieniu Chardonnay stoi Savagnin – kom-
pleksowy, mocarny, z wyraênà nutà orzecho-
wà, mogàcy le˝akowaç przez wiele lat.
FRANCUSKA SHERRY
Jednak za prawdziwego króla tutejszych
win bezdyskusyjnie uznaje si´ vin jaune, trun-
ki najbardziej reprezentatywne dla regionu Ju-
ra, szczególnie dobre efekty dajàce w okoli-
cach Château Chalon. Ich reputacja jest zas∏u-
gà zarówno niezwyk∏ego smaku (bardzo wy-
trawny) i aromatu, jak równie˝ niepospolitych
metod produkcji. ˚eby powsta∏o vin jaune
(uwa˝ane za francuski odpowiednik sherry),
nale˝y mo˝liwie jak najpóêniej zebraç owoce
savagnin i wyprodukowaç z nich bia∏e wino,
które nast´pnie musi przez minimum 6 lat
i 3 miesiàce le˝akowaç w d´bowych beczkach.
39
Wino
Nigdzie we Francji, tak jak w Jurze – mo˝e poza Burgundià – z takim pietyzmem nie zestawia si´ wina z potrawami.
Kulinarna harmonia
Francuzi lubià schlebiaç swoim podniebieniom. Ale
chyba nigdzie we Francji, tak jak w Jurze – oczy-
wiÊcie poza Burgundià – z takim pietyzmem nie
zestawia si´ wina z potrawami. Tutejsze wina ró˝o-
we znakomicie komponujà si´ z wszelkimi potra-
wami, poczynajàc od serów, poprzez w´dliny,
a koƒczàc na drobiu i daniach z grilla. Ka˝dego
smakosza mile zaskoczà wina czerwona z Jury po-
dane do dziczyzny czy piersi z kaczki, a ju˝
w szczególnoÊci ˝eberka wo∏owe popijane Pinot
Noir. Z kolei bia∏e wina o zdecydowanym, roÊlin-
nym charakterze Êwietnie sprawdzajà si´ w po∏à-
czeniu z rybami i owocami morza. W roli aperitifu
zestawionego np. z w∏oskimi orzechami mo˝e wy-
stàpiç vin jaune. Równie dobrze wino to mo˝e byç
podawane z wybranymi lokalnymi serami bàdê te˝
pite do potraw z dodatkiem kremowych sosów, fo-
ise gras, Êlimaków czy raków. Nale˝y przy tym pa-
mi´taç, ˝e vin jaune nale˝y otworzyç kilka godzin
przed posi∏kiem. Dobrym zwieƒczeniem udanego
posi∏ku b´dà vins de paille zestawione z deserem
lub czekoladà. W roli deseru mo˝e równie˝ wystà-
piç jedno z tutejszych win musujàcych, które rów-
nie dobrze sprawdzi si´ jako poprzedzajàcy posi∏ek
aperitif. EntuzjaÊci macvin w∏aÊnie ten trunek wy-
biorà w roli aperitifu, koniecznie w mocno sch∏o-
dzonej postaci. Smakosze nie powinni równie˝ so-
bie odmówiç dojrza∏ego melona z cienkim plaster-
kiem w´dzonej szynki popitej tym trunkiem. Na
koniec trunek ten mo˝e byç znakomitym pomy-
s∏em na pyszny, letni deser z waniliowymi bàdê
karmelowymi lodami posypanymi rodzynkami.
40
W trakcie tego procesu cz´Êç wina ulatnia si´,
co okreÊla si´ – podobnie jak to robià produ-
cenci koniaków czy whisky – mianem dzia∏ki
anio∏ów. Ubytki nie sà uzupe∏niane, dlatego
beczka nie jest wype∏niona winem po brzegi,
a na jego powierzchni unosi si´ warstwa dro˝-
d˝y podobna do s∏ynnej flor z regionu Jerez.
Ca∏y proces jest pieczo∏owicie nadzorowany
przez winemakerów, którzy pilnie baczà, ˝eby
wino nabra∏o odpowiedniego aromatu z cha-
rakterystycznymi nutami orzechów w∏oskich,
migda∏ów i zió∏. Samo wino mo˝e sp´dziç
w butelce dziesiàtki lat i nic nie straci ze swo-
jego niezwyk∏ego smaku. Ciekawostkà jest
fakt, ˝e vin jaune oferowane sà w bardzo spe-
cyficznych butelkach o pojemnoÊci 0,62 l, któ-
re nazywane sà la clavelin. Ta nietypowa po-
jemnoÊç zosta∏a dopuszczona winiarskimi
przepisami prawnymi tylko dla tego rodzaju
win. PojemnoÊç butelki nie jest dzie∏em przy-
padku. Otó˝, ponoç w∏aÊnie tyle zostaje z litra
wina po ponadszeÊcioletnim starzeniu.
S¸ODYCZ I MOC
Innà specjalnoÊcià Jury sà vins de paille,
naturalnie s∏odkie wina o mocy alkoholu
14,5-17%, które powstajà ze starannie wyse-
lekcjonowanych i zbieranych r´cznie owo-
ców chardonnay, savagnin oraz poulsard. Nie-
gdyÊ owoce suszone by∏y na s∏omianych ma-
tach, teraz sà do tego celu stosowane spe-
cjalne ruszty, na których owoce „sp´dzajà”
do 6 tygodni, dzi´ki czemu nast´puje kon-
centracja cukru w owocach. Ze 100 kg owo-
ców uzyskuje si´ zaledwie 15-18 litrów wina,
które póêniej, przez 2-3 lata, starzone jest
w d´bowych beczkach. W efekcie otrzymuje-
my mocny trunek z aromatami egzotycznych
owoców (przede wszystkim pomaraƒczy).
Mapa winiarskich atrakcji Jury nie by∏aby
pe∏na, gdyby nie wspomnieç o tutejszych wi-
nach musujàcych oraz macvin – mieszance
soku winogronowego z winnym spirytusem.
Crémant du Jura, apelacja obejmujàca wina
musujàce, powsta∏a w 1995 roku i nale˝y do
najm∏odszych apelacji w Jurze. Powstajà tu
bia∏e i ró˝owe, wytrawne i pó∏s∏odkie wina
musujàce, bazujàce na owocach chardonnay,
pinot noir oraz poulsard. Sà one produkowane
podobnymi metodami, jak ich szampaƒscy ku-
zyni. Z kolei macvin, trunek, którego korze-
nie si´gajà XIV wieku, powstaje z niefermen-
towanego soku winogronowego zmieszanego
z trzecià cz´Êcià marca (ma moc 16-22%). Je-
go konsumpcj´ poprzedza dwunastomiesi´cz-
ne le˝akowanie w d´bowych beczkach.
Winiarska Jura szeroko otwiera swoje po-
dwoje przed enoturystami. Ju˝ na poczàtku
lutego w wielu miejscowoÊciach regionu od-
bywa si´ La Percée du Vin Jaune (Otwarcie
˚ó∏tych Win), podczas którego przez dwa dni
w ponad 50 piwnicach mo˝na spróbowaç no-
wego rocznika s∏ynnych vin jaune. Z tej oka-
zji ka˝dego roku korzysta oko∏o 30 tys. goÊci.
W po∏owie roku przychodzi sezon konkursów
i festiwali winiarskich, w tym m.in. w Arbois,
Sud-Revermont, Pupillin czy Montigny les
Arsures. CzymÊ zupe∏nie wyjàtkowym jest
F˘te du Biou, procesja nawiàzujàca do staro-
testamentowych opowieÊci, która w pierw-
szà niedziel´ wrzeÊnia odbywa si´ w Arbois,
w trzecià – w Pupillin, zaÊ w czwartà – w Va-
dans i Montholier. Jak widaç, ka˝dy, kto zde-
cyduje si´ spróbowaç win pochodzàcych z Ju-
ry, b´dzie mia∏ ku temu a˝ nadto okazji.
MARIUSZ GOLAK
FOT. FRANCHE COMTÉ (WWW.RACINESCOMTOISES.NET),
SHUTTERSTOCK
 Wino

POL ROGER ROCZNIK 1928 – ULUBIENIEC CHURCHILLA

Bàbelki nie sà równe

Zdaniem Christiana Pol-Roger, przedstawiciela piàtego ju˝ po-
kolenia s∏ynnej rodziny winiarskiej z Szampanii, doznania od-
czuwane podczas degustacji szampana majà w sobie coÊ z magii
i tylko szampaƒskie bàbelki zas∏ugujà na szlachectwo.

41
Wino
Rodzina Pol-Roger posiada 85 hektarów winnic le˝àcych w najlepszych miejscach doliny d’Epernay.
Jak rozpocz´∏a si´ Pana przygoda z szampa-
nem?
Poczàtki przygody mojej rodziny z szampanem
nale˝y cofnàç a˝ do 1849 roku, kiedy to mój pra-
dziadek rozpoczà∏ budow´ domu szampaƒskiego,
który sta∏ si´ jednym z najbardziej szacownych
domów szampaƒskich zarówno w kraju, jak i za-
granicà. Urodzi∏em si´ zatem w miejscu s∏ynàcym
z winiarskich tradycji, a dorasta∏em w piwnicy
szampaƒskiej, gdzie odkrywa∏em smak wina.
Czy pami´ta Pan swoje pierwsze wra˝enia
z degustacji szampana?
Moje pierwsze wra˝enia – niezale˝nie od wy-
strza∏u korka i widoku bàbelków taƒczàcych
w kieliszku – wywo∏ane by∏y smakiem szampana
w ustach. To by∏o jak picie aromatycznego fajer-
werku. To by∏o magiczne, magnetyczne, cudowne
i niesamowite.
Od wczesnego dzieciƒstwa marzy∏ Pan, ˝eby
zostaç producentem jednego z najs∏ynniejszych
szampanów na Êwiecie?
Pomys∏, aby zostaç producentem szampana,
nigdy nie by∏ cz´Êcià moich marzeƒ, dopóki nie-
spodziewanie nie postawiono przede mnà wyzwa-
nia, ˝ebym zajà∏ si´ szampanem „od Êrodka”,
wi´c musia∏em opuÊciç jeden Êwiat i przenieÊç si´
do innego. Zresztà, jak si´gam pami´cià, w m∏o-
doÊci chcia∏em zostaç aktorem.
Pana rodzina mo˝e si´ poszczyciç przebogatà
tradycjà winiarskà. Czy jest to pomocne, czy ra-
czej przeszkadza w codziennej pracy?
Kusi∏o mnie, ˝eby powiedzieç, ˝e dla rodziny
takiej jak nasza tradycja jest tym, czym korzenie
dla winoroÊli. KiedyÊ pewien màdry cz∏owiek po-
wiedzia∏, ˝e przysz∏oÊç nale˝y do tych, którzy ma-
jà przesz∏oÊç. Jednak tradycja, tak jak winoroÊle,
„Dla rodziny takiej jak nasza tradycja jest tym, czym korzenie dla winoroÊli. KiedyÊ pewien
màdry cz∏owiek powiedzia∏, ˝e przysz∏oÊç nale˝y do tych, którzy majà przesz∏oÊç. Jednak
tradycja, tak jak winoroÊle, potrzebuje przycinania, ˝eby uniknàç st∏umienia”.
42
potrzebuje przycinania, ˝eby uniknàç st∏umienia.
Moja rada jest zatem nast´pujàca – odrzuç z∏e
przyzwyczajenia i wspieraj dobre nawyki.
Dlaczego tak si´ dzieje, ˝e jedne szampany zy-
skujà status wyjàtkowych, gdy inne bywajà mo˝e
nie przeci´tne, ale po prostu zwyk∏e?
Szampany rocznikowe deklarujemy tylko wtedy,
gdy wszystkie kluczowe czynniki klimatyczne wy-
stàpi∏y w jednym okresie. Natomiast trzeba przy-
znaç, ˝e choç rocznikowy szampan jest najbar-
dziej eleganckim trunkiem, to nierocznikowy do-
minuje na rynku. Nierocznikowy szampan okreÊla
styl ka˝dego domu szampaƒskiego rok po roku.
Szampan rocznikowy nie jest tym, czym szampan
nierocznikowy, tak samo, jak ubranie haute co-
uture jest zbyt luksusowe, ˝eby nosiç je na co
dzieƒ.
Szampany Pol Roger komponowane sà z po-
nad 30 ró˝nych win. Czy trudno jest wyproduko-
waç takie w∏aÊnie wino?
Nierocznikowy szampan jest tradycyjnie kom-
ponowany z oko∏o 30 bazowych win, pochodzà-
cych z ró˝nych winnic, owoców, zasobów win.
Przeci´tnie w sk∏ad mieszanki wchodzi po 1/3
ka˝dej spoÊród zastrze˝onych odmian szampaƒ-
skich – pinot noir, pinot meunier i chardonnay.
Sztuka mieszania wymaga doÊwiadczenia, wie-
dzy, talentu, szacunku, wyobraêni, inspiracji
i kompleksowoÊci, a naczelnymi zasadami jest
osiàgni´cie harmonii i odpowiedniej konsystencji.
Który z etapów produkcji wina uwa˝a Pan za
najwa˝niejszy dla jego jakoÊci, a który za najtrud-
niejszy?
Bez wàtpienia najwa˝niejsze jest pochodzenie
owoców. Rok po roku, na przestrzeni 150 lat,
usprawniamy naszà selekcj´. Rodzina Pol-Roger
Szampany dojrzewajà w XIX-wiecznych piwnicach.
posiada 85 hektarów winnic le˝àcych w najlep-
szych miejscach doliny d’Epernay, a tak˝e w Côte
des Blancs, gdzie winnice uprawiajà indywidualni
winogrodnicy, z którymi podpisano d∏ugotermino-
we kontrakty.
Z kolei najtrudniejszym etapem produkcji jest
niewàtpliwie sztuka mieszania, znana tak˝e jako
„akt równowa˝enia”, majàca na celu zharmonizo-
wanie Êwie˝oÊci i kompleksowoÊci.
Dlaczego od wieków do produkcji szampana
wykorzystuje si´ wcià˝ te same rodzaje winoroÊli?
Có˝ jest w nich takiego szczególnego?
Chardonnay, pinot noir i pinot meunier u˝ywane
sà do produkcji szampana z prostego powodu. Po-
zwalajà na uzyskanie niezmiennej jakoÊci w zesta-
wieniu z tutejszym klimatem, tradycjà winiarskà
i metodami produkcji. Chardonnay nadaje lekkoÊç,
elegancj´, delikatnoÊç i ÊwietlistoÊç. Z kolei zas∏u-
gà pinot noir jest cia∏o, g∏´bia charakteru i d∏ugo-
wieczne taniny. Wreszcie pinot meunier wnosi
m∏odzieƒczy, Êwie˝y wigor i akcenty Êliwkowe. Do-
datkowo wszystkie te szczepy dobrze przystosowa-
∏y si´ do kredowej gleby Szampanii.
Co jest wa˝niejsze podczas produkcji szampa-
na – tradycja czy nowoczesne technologie?
W naszych winach znajduje odbicie znakomita
tradycja szampanów Pol Roger. Przestrzeganie za-
sad, na bazie których zbudowana zosta∏a reputa-
cja naszej marki, wià˝e si´ z dba∏oÊcià o wszyst-
kie detale zwiàzane z produkcjà. U˝ywane sà tyl-
ko najlepsze surowce, a wszelkie innowacje wpro-
wadzane sà po rzetelnych testach, potwierdzajà-
cych ich zasadnoÊç, ˝eby nie powsta∏o ryzyko ich
niekorzystnego wp∏ywu na wino.
OczywiÊcie, metody mogà zostaç zmienione,
w sytuacji, gdy niezmienne pozostanà kluczowe

Christian Pol-Roger (czwarty od lewej) podczas oceny kolejnego rocznika szampanów.
„JakoÊç i zalety szampana sà tak ró˝ne od innych win musujàcych, ˝e próba ich porównania
jest absolutnie niemo˝liwa. Nie wszystkie bàbelki urodzi∏y si´ równymi”.
zasady. Sami staramy si´ adaptowaç do tego, co
przynosi ka˝dy dzieƒ. Lubimy ewolucj´. Tak jak
nie cierpimy rewolucji.
W jakich sferach niezwykle zró˝nicowanego
Êwiata szampanów – Pana zdaniem – dopusz-
czalne sà zmiany, a które obszary powinny pozo-
staç niezmienne?
Dla nas wa˝ne jest, aby niezmienna pozosta∏a
istota szampana. PowinniÊmy szanowaç metody
produkcji szampana, musimy mieç baczenie na
to, co sprawia, ˝e szampan jest w∏aÊnie taki
a nie inny – wszak to unikalna kombinacja klima-
tu, gleby, winoroÊli, wielowiekowych doÊwiad-
czeƒ i tradycji.
Ka˝dy szampan jest winem musujàcym, ale
nie ka˝de wino musujàce jest szampanem...
Szampan nie jest tylko winem musujàcym. Po-
chodzi wy∏àcznie z Szampanii, dystryktu usytu-
owanego 100 mil na wschód od Pary˝a. Innymi
s∏owy, jest to dusza Francji. JakoÊç i zalety szam-
pana sà tak ró˝ne od innych win musujàcych, ˝e
próba ich porównania jest absolutnie niemo˝liwa.
Nie wszystkie bàbelki urodzi∏y si´ równymi.
Jednym z najs∏ynniejszych wielbicieli szampa-
nów Pol-Roger by∏ Winston Churchill...
To powszechnie znany fakt, ˝e sir Winston
Churchill by∏ smakoszem szampanów Pol Roger
ju˝ przed I Wojnà Âwiatowà. Szampan wprawia∏
sir Winstona w stan ekscytacji. Energia wzbiera∏a,
w równej mierze wyobraênia si´ rozbudza∏a,
a ˝arty stawa∏y si´ bardziej lotne.
B´dàc perfekcjonistà w ka˝dej sferze ˝ycia, sir
Winston wyró˝ni∏ Pol Roger spoÊród innych szam-
panów. To przywiàzanie rozciàga∏o si´ nie tylko na
wino, ale tak˝e rodzin´ Pol-Roger, z której cz∏on-
ków szczególnie polubi∏ Odette Pol-Roger, pozna-
nà podczas przyj´cia tu˝ po zakoƒczeniu II Wojny
Âwiatowej. Dom pani Pol-Roger zosta∏ opisany
przez sir Winstona jako najlepszy do picia adres
na Êwiecie.
Sir Winston nazwa∏ te˝ jednego ze swoich ulu-
bionych koni wyÊcigowych imieniem Pol Roger,
a ten wygra∏ bieg w czerwcu 1953 roku podczas
dnia koronacji królowej El˝biety II. Kiedy sir Win-
ston umar∏ w 1965 roku, nasza rodzina odda∏a
ostatni ho∏d najznakomitszemu przyjacielowi.
Wszystkie etykiety szampanów Pol Roger, eks-
portowanych do Wielkiej Brytanii, zosta∏y obra-
mowane na czarno. The Cuvée Sir Winston Chur-
chill, presti˝owy szampan Pol Roger, zosta∏ stwo-
rzony w ho∏dzie sir Winstonowi Churchillowi, bo-
wiem pami´taliÊmy, ˝e preferowa∏ on w szampa-
nie krzepkoÊç, pe∏nocielisty charakter i pewnà
kwasowoÊç.
NiegdyÊ sir Winston Churchill powiedzia∏
o szampanie: Potrzebuj´ go pokonany, zas∏ugu-
j´ na niego zwyci´ski (In defeat I need it, in vic-
tory I deserve it). Zgadza si´ Pan z tym stwier-
dzeniem?
Zgadzam si´ z nim w pe∏ni. To brzmi tak samo,
jak s∏owa Coco Chanel: Szampan jest napojem
tylko na dwie okazje – kiedy jestem zakochana
i kiedy nie jestem. Dla mnie godzina bez szam-
pana jest straconà godzinà. Chcia∏bym przekazaç
dla mi∏oÊników szampana, ˝e nie mo˝ecie piç
szampana bez spokoju ducha, a spokój ducha
osiàgniecie tylko, pijàc szampana.
Co takiego szczególnego jest w roczniku 1928,
który by∏ ulubionym trunkiem Winstona Churchilla?
Szampan ten by∏ przez d∏ugi czas ulubionym
trunkiem Churchilla. Podczas wojny zawsze po-
dró˝owa∏ on z przynajmniej jednà skrzynkà Pol
Roger rocznik 1928. Sir Winston Churchill kocha∏
go nie tylko dlatego, ˝e by∏ to wyjàtkowy rocznik,
Wino
Wybrane szampany Pol Roger
w Polsce
nazwa cena
Pol Roger Cuvée Sir Winston Churchill 879 z∏
Pol Roger Brut 290 z∏
Pol Roger Demi Sec 290 z∏
êród∏o: La Passion du Vin
ale tak˝e dlatego, ˝e by∏ on najlepszym „lekar-
stwem” podczas II Wojny Âwiatowej. Zwiedzajàcy
londyƒskie muzeum poÊwi´cone Churchillowi mo-
gà byç zaintrygowani, znajdujàc butelk´ rocznika
1928 poÊród jego pamiàtek. KiedyÊ Churchill po-
wiedzia∏: Nie walcz´ dla ziemi francuskiej,
walcz´ dla szampana.
Sir Winston Churchill jest legendà w Paƒskiej
rodzinie, z którà zwiàzanych jest wiele anegdot...
Podczas prywatnego Êniadania przy Downing
Street 10 w Londynie premier Churchill zaczà∏
mówiç szczegó∏owo o Rewolucji Francuskiej.
Odette Pol-Roger, która siedzia∏a naprzeciwko nie-
go z wdzi´kiem i szacunkiem powiedzia∏a: Za-
pewne nie jest to okres we francuskiej historii,
z którego jestem szczególnie dumna. Na to sir
Winston zareplikowa∏: JesteÊ w b∏´dzie Odette.
To by∏ okres wielkiej chwa∏y za sprawà tych od-
wa˝nych, m∏odych Francuzów, którzy tak bar-
dzo przyczynili si´ do zniesienia przywilejów.
Ja raczej lubi´ przywileje – odpowiedzia∏a Odet-
te, na co sir Winston odpowiedzia∏ z przymru˝e-
niem oka: Bardziej ni˝ nielubianych przywile-
jów nie cierpi´ równoÊci.
Jakie jest Pana ulubione wino?
Kusi mnie, ˝eby odpowiedzieç: Któ˝ móg∏by
odmówiç kieliszka szampana Pol Roger? Przyjem-
noÊç wynikajàca z picia szampana nie wynika
z tego, co si´ pije, ale w czym si´ bierze udzia∏.
KiedyÊ spróbowa∏em kilku kropli rocznika 1893.
To by∏o jak smakowanie historii. Ten rocznik obja-
wi∏ wszystkie znaki swojego wieku, ale daleki by∏
od staroÊci. To by∏o tak, jakbym odby∏ rozmow´
ze swoim pradziadkiem.
Dzi´kuj´ za rozmow´.
ROZMAWIA¸: MARIUSZ GOLAK
FOT. CHAMPAGNE POL ROGER
43
Wino

BODEGA NORTON – OD LOKALNEJ WINIARNI DO POWA˚NEGO EKSPORTERA

Wina z podnó˝a Andów

W 1985 roku presti˝owy magazyn „Wine Spectator” zaliczy∏ Bodeg´ Norton do grona 20 wi-
niarni z ca∏ego Êwiata o najwi´kszej zyskownoÊci (w kategorii win do 20 dolarów).

Wina Bodega Norton w Polsce
nazwa
Privada Estate Reserve ‘03
Reserva Malbec ‘03
Reserva Syrah Cabernet Sauvignon ‘02
Cabernet Sauvignon ‘05
Malbec ‘05
Reserve Chardonnay ‘04
Lo Tengo Torrontes ‘05
Lo Tengo Malbec ‘05
êród∏o: Wine4You
Dzieje Bodega Norton, jednej z bardziej
znanych argentyƒskich winiarni, rozpocz´∏y
si´ w 1895 roku. Jej poczàtki zwiàzane sà
z osobà angielskiego in˝yniera, Edmunda Ja-
mesa Palmera Nortona, który pracowa∏ dla
cena Buenos Aires Railway Company przy rozbu-
120,29 z∏ dowie tamtejszej kolei. Podczas licznych po-
dró˝y po Argentynie szczególnie urzek∏ go
64,54 z∏
jeden zakàtek tego pi´knego kraju – Mendo-
64,54 z∏
39,16 z∏ za. Miejscowy klimat – ∏agodny i s∏oneczny –
39,16 z∏ wyda∏ mu si´ idealny do za∏o˝enia w∏asnej
38,19 z∏ winiarni, a by∏o to jego wielkim marzeniem
38,19 z∏ od momentu, gdy tylko postawi∏ pierwszy
38,19 z∏ krok na argentyƒskiej ziemi. Wkrótce osie-
dli∏ si´ w miejscowoÊci Luján de Cuyo i za-
czà∏ uprawiaç sprowadzone z Francji winoro-
Êle. W ten sposób powsta∏a pierwsza winiar-
nia, zlokalizowana na po∏udniowym brzegu
rzeki Mendoza, w dystrykcie Perdriel, u pod-
nó˝a Andów. Winiarnia, której swego nazwi-
ska u˝yczy∏ Edmund James Palmer Norton,
funkcjonuje do dziÊ.
AUSTRIACKIE PIENIÑDZE
DLA ARGENTY¡SKICH WIN
Przez d∏ugie lata Bodega Norton by∏a jed-
nà z wielu argentyƒskich winiarni, produku-
jàcych wina przede wszystkim z myÊlà o ryn-
ku lokalnym. Wiele zmieni∏o si´ w 1989 ro-
ku, gdy jej w∏aÊcicielem zosta∏ Gernot Lan-
ges-Swarovski, znany austriacki biznesmen.
Wkrótce jego pasierb, Michael Halstrick, za-

44
 „Traktujemy siebie jako instrumenty natury. Ka˝de z na-
szych win stanowi sum´ naszego klimatu, naszej ziemi i na-
szej twórczej pasji. Wszystkie te elementy sà obecne w ka˝-
dej butelce naszego wina i w efekcie dajà przyjemnoÊç
wszystkim, którzy po nie si´gajà”.
GERNOT LANGES-SWAROVSKI, W¸AÂCICIEL BODEGA NORTON

czà∏ zarzàdzaç winiarnià z wielkim rozma-
chem. Zmodernizowa∏ park maszynowy
(m.in. wybudowa∏ nowoczesnà piwnic´ do le-
˝akowania butelek, po∏o˝onà 30 stóp pod po-
ziomem, na którym znajduje si´ winiarnia),
zatrudni∏ znanych argentyƒskich enologów,
odnowi∏ uprawy. Tym samym Bodega Norton
wybi∏a si´ ponad przeci´tnoÊç lokalnej wi-
niarni, a jej roczna produkcja przekroczy∏a
9 mln litrów wina (dane z 2004 roku) i trafia
do ponad 40 krajów na ca∏ym Êwiecie (eks-
portuje si´ ok. 1/3 ca∏ej produkcji). Przy wi-
niarni wybudowano równie˝ centrum tury-
styczne, dzi´ki któremu mo˝na poznaç histo-
ri´ nie tylko tej ponadstuletniej winiarni, ale
tak˝e tradycje winiarstwa najs∏ynniejszego
argentyƒskiego regionu. Jedzie si´ do niego
25 minut z Luján de Cuyo. Samo centrum
jest czynne od 9 do 17 (tel. + 58 261 490
9700, e-mail: turismo@norton.com.ar).
Obecnie w sk∏ad posiad∏oÊci Bodega Nor-
ton wchodzi 1.265 ha, z czego uprawianych
jest po∏owa. Tworzy jà 5 winnic: Perdriel,
Agrelo, Lunlunta, Medrano i La Colonia.
Podstawowymi odmianami sà: malbec, mer-
lot, cabernet sauvignon, torrontes, chardon-
nay, choç spotkaç te˝ mo˝na semillon, sauvi-
gnon blanc, syrah czy barbera. Podstawà filo-
zofii tutejszych winemakerów jest g∏´bokie
przekonanie, ˝e istota wina le˝y w winnicy,
dlatego opracowano specjalny system okre-
Êlany mianem mapping, którego ideà jest
„winnica w winnicy”. W myÊl tego has∏a
wszystkie winnice zosta∏y podzielone na
mniejsze parcele, co umo˝liwia dok∏adniejszà
kontrol´ i wykorzystanie potencja∏u ka˝dej
z nich. Dla ka˝dej parceli z osobna opracowa-
ny zosta∏ tzw. projekt winiarski, który
uwzgl´dnia typ gleby i wiek winoroÊli.
WYRAZISTE JAK TANGO
Wina opuszczajàce Bodeg´ Norton cha-
nami, g∏´bokim kolorem, bogactwem owo-
cowych aromatów i znacznà zawartoÊcià al-
koholu. Najbardziej uznanà markà jest Pri-
vada (nazwa oznacza tyle, co prywatne, ro-
dzinne rezerwy) – wyszukany blend malbec
(40%), merlot (30%) i cabernet sauvignon
(30%), który ma znaczny potencja∏ starze-
nia, równie dobrze mo˝e byç pity natych-
miast, jak i le˝akowaç nawet do 10 lat. Po 7-
-8 dniowej fermentacji w temperaturze
28°C przechodzi maceracj´ przez 20 dni
i trafia do nowych beczek z d´bu francuskie-
go na 16 miesi´cy, a nast´pnie przed wy-
puszczeniem na rynek do butelek na przy-
najmniej rok. Wina te sà bardzo cenione
przez specjalistów. Opiniotwórczy magazyn
„Wine Spectator” przyzna∏ Privada 2002
i 2003 91 punktów, a ostatni z wymienio-
nych roczników zachwyci∏ znawców cudow-
nà koncentracjà i aromatycznà komplekso-
woÊcià z nutami dojrza∏ych owoców, zió∏
oraz finiszem z akcentami dymu i kawy.
Koneserzy ch´tnie si´gajà równie˝ po tu-
tejszà Reserva, eleganckie i kompleksowe
wina, które powstajà ze specjalnie selekcjo-
nowanych winogron, powstajàcych z winoro-
Êli majàcych co najmniej 30 lat. Przez rok le-
˝akujà one w beczkach z d´bu francuskiego
(jedno- lub dwukrotnie ju˝ u˝ywanych),
a póêniej przez 10 miesi´cy dodatkowo w bu-
telkach. Powstajà one na bazie merlot, mal-
bec, cabernet sauvignon lub te˝ sà mieszan-
kà syrah (70%) i cabernet sauvignon (30%).
W dziejach Bodegi Norton odzwierciedlajà
si´ losy ca∏ego argentyƒskiego winiarstwa,
które w czasie ostatnich kilkunastu lat wyko-
na∏o olbrzymi skok – z winiarskiego kop-
ciuszka przeistoczy∏o si´ w jednego z poten-
tatów. I choç wi´kszoÊç tutejszej produkcji
ma masowy charakter, to mo˝na równie˝
znaleêç wina warte uwagi koneserów.
MARIUSZ GOLAK

rakteryzujà si´ niezwykle wyrazistymi tani- FOT. BODEGA NORTON (WINE4YOU)

Wino
Wódki

BERNARD HICKIN – AUSTRALIJCZYCY LUBIÑ EKSPERYMENTY

Wino
trzeba
kochaç

Bernard Hickin, s∏ynny winemaker, opowiada o ró˝nicach mi´dzy austra-

lijskim a europejskim winiarstwem, a tak˝e stara si´ przewidzieç winiar-
skà przysz∏oÊç.

46

Jakie sà – Pana zdaniem – g∏ówne ró˝nice mi´-
dzy europejskà a australijskà tradycjà winiarskà?
Produkcja wina przez Europejczyków jest silnie
uwarunkowana przez tradycj´ i terroir, a szczegól-
ny nacisk k∏adziony jest na doÊwiadczenie i kla-
syczne style winiarskie. Trudno jest to generalizo-
waç, ale australijskie winiarstwo bazuje na inno-
wacyjnych technikach winiarskich i wieloregional-
nych blendach. Aczkolwiek, australijscy winema-
kerzy doceniajà tak˝e tradycyjne winiarstwo
i wp∏yw terroir.
A jak to wyglàda w przypadku europejskich
i australijskich konsumentów wina? Mi´dzy nimi
równie˝ sà znaczne ró˝nice?
Europejscy konsumenci czujà silnà wi´ê z euro-
pejskimi winami, np. francuskimi, w∏oskimi czy
hiszpaƒskimi. Australijczycy naprawd´ kochajà
australijskie wina, ale sà te˝ sk∏onni do ekspery-
mentów, lubià i ch´tnie próbujà win z innych cz´-
Êci Êwiata, obejmujàcych zarówno Stary, jak i No-
wy Âwiat.
W ostatnich trzech latach w Australii odnoto-
wano nadwy˝ki w produkcji wina. Jak wyglàda to
obecnie?
Susza w sezonie 2007-2008 przyczyni∏a si´ do
znacznej redukcji plonów. W rezultacie nadwy˝ki
australijskiego wina faktycznie znikn´∏y. Susza ob-
ni˝y∏a zbiory, ale równoczeÊnie pomog∏a zreduko-
waç nadwy˝ki.
Czy australijskie winiarnie podlegajà regula-
cjom podobnym do francuskich apelacji (A.O.C.)?
Istniejà pewne regulacje, które australijscy wi-
nemakerzy muszà przestrzegaç lokalnie, poza tym
musimy respektowaç mi´dzynarodowe wymaga-
nia na rynkach eksportowych. Powiem tak, Au-
stralia jest stosunkowo m∏odym krajem winiar-
skim i regulacje, takie jak A.O.C., nie sà stosowa-
ne w wielu regionach winiarskich, bowiem nie
chcemy w ten sposób ograniczaç upraw nowych
odmian czy rozwoju nowych winiarskich stylów.
Za to etykiety australijskich win podlegajà Êcis∏ym
zasadom i deklaracja na etykiecie, np. 2005 Ba-
rossa Shiraz, musi byç prawdziwa, a jej zgodnoÊç
ze stanem faktycznym sprawdzana jest przez od-
powiedni organ rzàdowy.
Australia nie ma winiarskich apelacji. Jak za-
tem mo˝na rozpoznaç australijskie wina o wyso-
kiej jakoÊci? Co powinien wiedzieç przeci´tny
„Australijczycy naprawd´ kochajà australijskie wina, ale sà te˝ sk∏onni do eksperymentów,
lubià i ch´tnie próbujà win z innych cz´Êci Êwiata, obejmujàcych zarówno Stary,
jak i Nowy Âwiat”.
konsument, który chce znaleêç markowe wino
z Australii?
Pewne odmiany rosnàce w tradycyjnych austra-
lijskich regionach dajà wina o niepospolitej jako-
Êci. Dla przyk∏adu, Jacob’s Creek St. Hugo Co-
onawarra Cabernet Sauvignon jest wybitnym przy-
k∏adem klasycznego Caberneta z Coonawarry. Co-
onawarra jest s∏ynna z markowych Cabernetów,
natomiast znakiem rozpoznawczym Barossa Val-
ley sà wybitne Shiraz. Akurat Australijczycy zwra-
cajà uwag´ na pochlebne opinie, recenzje i sza-
nowane marki.
Dlaczego najbardziej rozpowszechnionà odmia-
nà w Australii jest shiraz?
Klimat Australii jest idealny do uprawy shiraz.
Nas∏onecznienie, ciep∏o i stosunkowo suchy okres
dojrzewania przyczyniajà si´ do produkcji Shiraz
z bogatym aromatem Êliwek. W rezultacie shiraz
jest uprawiany w ca∏ej Australii i nale˝y do najpo-
pularniejszych odmian, ka˝dego roku zbiera si´ go
w najwi´kszych iloÊciach (po chardonnay).
Australia uwa˝ana jest za jednego z liderów
w stosowaniu zakr´tek. Jaka jest Pana opinia na
ten temat?
Zakr´tki zapewniajà winu sta∏à jakoÊç w butel-
ce i zachowujà jego wigor oraz Êwie˝oÊç aroma-
tów i smaków przez ca∏y czas. Zakr´tki stanowià
tak˝e wygodny sposób zamykania.
Co, Pana zdaniem, jest winiarskà przysz∏oÊcià
– wina jednoszczepowe czy cuvee?
Chocia˝ widaç zainteresowanie winami jed-
noszczepowymi na wielu rynkach ca∏ego Êwiata,
to równie silny popyt dotyczy win powstajàcych
z ró˝nych odmian. Wina z pojedynczych szcze-
pów dajà konsumentowi aromat i smak charakte-
rystyczny dla odmiany zaznaczonej na etykiecie.
Wina powsta∏e z dwóch lub wi´kszej iloÊci szcze-
pów stanowià kombinacj´ charakterów poszcze-
gólnych odmian, dajà bardziej szerokie spektrum
smaków. Dla przyk∏adu, Jacob’s Creek Shiraz Ca-
bernet jest kombinacjà Êliwkowych i korzennych
aromatów typowych dla Shiraz z aromatami czar-
nej porzeczki i strukturà taninowà Cabernet Sau-
vignon, w rezultacie czego wino jest bardziej aro-
matyczne i kompleksowe.
Dzi´kuj´ za rozmow´.
ROZMAWIA¸: MARIUSZ GOLAK
FOT. JACOB’S CREEK (WYBOROWA SA)
Wino
Bernard Hickin
Urodzi∏ si´ i wychowa∏
w rodzinie mi∏oÊników
wina. Jednak jego mi-
∏oÊç do tego wspania-
∏ego trunku narodzi∏a
si´ znacznie póêniej,
gdy jako nastolatek tra-
fi∏ do jednej z winiarni
w pó∏nocno-wschodniej Adelajdzie. W po∏owie lat
70. podjà∏ studia na Akademii Rolniczej, gdzie
zdoby∏ szerokà wiedz´ z zakresu uprawy winoro-
Êli. W styczniu 1976 roku rozpoczà∏ sezonowà
prac´ w Orlando Wines, w wytwórni Griffith. Od
tej pory cz´Êç ka˝dego roku sp´dza∏ w Dolinie Ba-
rossa. Poczàtkowo by∏ odpowiedzialny za wzrost
produkcji, z czasem asystowa∏ przy produkcji naj-
lepszych win w regionie, w tym Gramp’s Botrytis
Semillon. W pierwszym roku pracy dla Orlando
Wines by∏ Êwiadkiem sukcesu nowej marki Ja-
cob’s Creek. Uczestniczy∏ w tworzeniu jednego
z pierwszych kupa˝y – Jacob’s Creek Shiraz Ca-
bernet Malbec.
Po awansie na winemakera pod koniec 1987 ro-
ku na sta∏e przeprowadzi∏ si´ do Barossa. Wów-
czas jego uwielbienie dla bia∏ych win i Botrytis
Semillon po∏àczy∏o si´ z innà mi∏oÊcià – winem
musujàcym. W 1994 roku zosta∏ starszym wine-
makerem, zajmujàcym si´ winami bia∏ymi i mu-
sujàcymi, a w 1997 roku przejà∏ odpowiedzial-
noÊç za wszystkie rodzaje win.
Wytrawny znawca stylu i smaku, jest znany
i szanowany za to, ˝e zawsze pracuje nad dosko-
naleniem jakoÊci wina. Jego praca nie ogranicza
si´ wy∏àcznie do winiarni. Spacery po winnicach
francuskiej Burgundii, smakowanie winogron
z krzewów winnych, odleg∏ych od siebie zaled-
wie o kilka kroków, a ró˝niàcych si´ smakiem,
uÊwiadomi∏o Bernardowi, jak decydujàce zna-
czenie ma selekcja i dobór gron.
Przez wiele lat by∏ te˝ odpowiedzialny za ca∏oÊcio-
wy zakup d´biny przeznaczonej dla australijskiej
winiarni. W tym celu dwa razy w roku udawa∏ si´
do Europy, aby wybraç najlepsze d´bowe beczki.
Od lutego 2006 roku piastuje funkcj´ Chief Wine-
makera Orlando Wines.
47
Wino

JACOB’S CREEK – ESENCJA AUSTRALIJSKIEGO STYLU

Nad strumieniem Jacoba

W zesz∏ym roku Australia awansowa∏a na trzecie miejsce w rankin-
gu Êwiatowych eksporterów wina – do koƒca sierpnia 2007 roku
ogó∏em jej granice opuÊci∏o 806 mln litrów wina. Du˝a w tym zas∏u-
ga win Jacob’s Creek, których ponad 72 mln litrów trafia do przesz∏o
60 krajów na ca∏ym Êwiecie.

48

Shiraz to odmiana winoroÊli najch´tniej uprawiana przez australijskich winiarzy.
Poczàtki marki Jacob’s Creek zwiàzane sà
z poczàtkami osadnictwa w Australii Po∏u-
dniowej. W 1846 roku niemiecki imigrant, Jo-
hann Gramp, naby∏ ziemi´ nad brzegiem
strumienia Jacob’s Creek w Barossa Valley.
Rok póêniej zaczà∏ uprawiaç tam pierwszà
w okolicy komercyjnà winnic´. Pierwszy
rocznik jego win ujrza∏ Êwiat∏o dzienne
w 1850 roku, a sam Johann Gramp zajmowa∏
si´ ich produkcjà a˝ do Êmierci w wieku 84
lat. Do dziÊ piwnica, w której le˝akowane by-
∏y wina Johanna Grampa, stoi nad brzegiem
Jacob’s Creek, b´dàc jednym z najwa˝niej-
szych symboli australijskiego winiarstwa.
Jednak historia samej marki Jacob’s Creek
rozpocz´∏a si´ dopiero w 1976 roku, kiedy to
na rynek trafi∏ niezwyk∏y kupa˝ powsta∏y
z owoców shiraz, cabernet sauvignon i malbec
(rocznik 1973), który zosta∏ nazwany tak sa-
mo, jak pierwsza winnica Johanna Grampa.
Âwie˝e, a przy tym przyjemne w piciu wino
szybko podbi∏o Antypody, stajàc si´ nie tylko
najpopularniejszym winem w Australii, ale te˝
najcz´Êciej eksportowanym winem z tego
kontynentu. Nic dziwnego, ˝e Orlando Wines
(producent win Jacob’s Creek) zdoby∏ w 1993
roku tytu∏ „Australijskiego Eksportera Roku”.
Znakiem rozpoznawczym win Jacob’s Cre-
ek jest Êwie˝oÊç po∏àczona z owocowym cha-
rakterem i ∏atwoÊcià picia, które wyznaczajà
Wino
styl tych trunków. Nie wymagajà one le˝ako-
wania w piwnicy i w wi´kszoÊci przypadków
nadajà si´ do natychmiastowej degustacji po
zabutelkowaniu.
Nie dotyczy to oczywiÊcie win z segmentu
Reserve, które przez 18 (np. Shiraz) bàdê 12
miesi´cy (np. Chardonnay) dojrzewajà w d´-
bowych beczkach. Pierwsze z nich charakte-
ryzuje si´ bogatym smakiem Êliwki z typo-
wymi dla tego szczepu nutami pieprzu, zaÊ
w drugim mo˝na wyczuç brzoskwinie i cy-
trusy. Oba wina majà wyraênie beczkowy
charakter, podkreÊlony pochodzàcà z d´biny Jacob’s Creek to jedna z najbardziej znanych marek po-
wanilià. chodzàcych ze s∏ynnej Barossa Valley.
Nie wszyscy wiedzà, ˝e pod markà Jacob’s
Creek sprzedawane sà tak˝e wina musujàce,
powstajàce na bazie chardonnay i pinot noir,
pó∏wytrawne, o Êwie˝ym, cytrusowym smaku.
Niewàtpliwie wina Jacob’s Creek stanowià Wina Jacob’s Creek w Polsce
kwintesencj´ australijskiego stylu. Nowocze-
sne techniki winifikacji w po∏àczeniu z bar- nazwa cena
dziej stabilnà – w porównaniu do europejskiej Jacob’s Creek Shiraz Rose 23,18 z∏
– pogodà, a tak˝e ciàg∏e poszukiwanie i ulep- Jacob’s Creek Reserve Chardonnay 41,03 z∏
szanie winiarskich stylów sprawiajà, ˝e sta- Jacob’s Creek Reserve Shiraz 41,03 z∏
nowià one gwarancj´ przyjemnoÊci wynikajà- Jacob’s Creek Cabernet Merlot 23,18 z∏
cej z degustacji wina. Dlatego mogà byç one Jacob’s Creek Chardonnay 23,18 z∏
dobrym wst´pem do podró˝y po fascynujà- Jacob’s Creek Shiraz Cabernet 23,18 z∏
cym Êwiecie win. Jacob’s Creek Grenache Shiraz 23,18 z∏
MARIUSZ GOLAK êród∏o: www.e-spirits.pl
FOT. JACOB’S CREEK (WYBOROWA SA)
49
 Drinki molekularne
Zaskakujà dziwnymi, niekiedy wr´cz futurystycznymi formami...
Drinki molekularne, bo o nich w∏aÊnie mowa, to niewàtpliwie hit
ostatnich lat w barach na ca∏ym Êwiecie. Fot. Monika Filipiuk

Modern Pina Colada

• 40 ml rumu • 30 ml soku z ananasa • 20 ml mleka kokosowego • lód • lecytyna
sojowa: 1,8 g na 200 g p∏ynu • 2 ml creme de menthe • ravioli sferyczne z soku
POLECAJÑ: Sebastian Szymkowiak z Restauracji Bordo w Warszawie ananasowego. Ravioli umieszczamy na dnie kieliszka i zalewamy go 3/4 drinka. Doda-
i Marcin Piotrowski (osobisty kucharz ambasadora australijskiego) jemy lecytyn´ i ubijamy piank´. Tworzymy warstw´ z alkoholu i nak∏adamy piank´.

Truskawka pod mi´tà Mojito Syfon

• 25 ml likieru Fragola • 15 ml s∏odkiej Êmietanki • 5 ml creme de cacao • 5 ml • 30 ml rumu • 10 ml syropu cukrowego • 5 ml creme de menthe • sok z po∏owy
wódki • 5 ml creme de menthe • algin: 2 g na 250 g roztworu. Do ka˝dego koloru limonki • 2 bia∏ka • liÊcie mi´ty. Drink przygotowujemy w tradycyjny sposób i odle-
dodajemy algin i miksujemy a˝ do uzyskania odpowiedniej, lekko galaretowatej kon- wamy ok. 10 ml na dno kieliszka. Do reszty dodajemy 2 bia∏ka i nasycamy podtlen-
systencji. Nak∏adamy warstwowo. kiem azotu w syfonie, po czym sch∏adzamy piank´ i szprycujemy jà na wierzch.

50
Rudzielec
• 50 ml ginu • 30 ml Campari • 150 ml soku z czerwonych pomaraƒczy • 20 g
puree z pomaraƒczy • kruszony lód. Dodajemy 2 g alginu i ca∏oÊç miksujemy a˝ do
uzyskania lekko galaretowatej konsystencji, po czym wlewamy na kruszony lód. Na
koƒcu drink dekorujemy ravioli z pomaraƒczy i porzeczki.
Kawka z piankà
• 40 ml Kahluy • 30 ml s∏odkiej Êmietanki • 20 ml creme de cacao • sos czekolado-
wy • pianka kokosowa: 70 ml mleka • 70 ml mleka kokosowego • 10 ml syropu ko-
kosowego • 1 g lecytyny sojowej. Drink przygotowuje si´ w tradycyjny sposób. Do
pianki dodajemy lecytyn´ i ubijamy wszystko. Na wierzch delikatnie nak∏adamy piank´.
Marcinos Trio
• Grand Marnier i sok pomaraƒczowy • creme de cassis i sok z czarnej porzeczki
• apricot brandy i puree morelowe. Ravioli przygotowujemy, ∏àczàc 250 g musu
owocowego z alkoholem, 1,4 g citrasu oraz 2 g alginu. Ravioli formujemy ∏y˝kà,
wrzucajàc je do 450 ml wody z 2,5 calcitu.
Orange Currant Power
• 40 ml Passoã • 20 ml wódki • sok z pomaraƒczy • mus z czarnej porzeczki. Na
bazie alkoholi z sokiem oraz musu robimy ravioli. Ze 100 ml soku z pomaraƒczy, 100
ml sok z limonki, 5 g glukozy oraz 1,8 g lecytyny sojowej wykonujemy piank´. Wszyst-
ko mieszamy i ubijamy. Ravioli uk∏adamy warstwowo, a na wierzch – piank´.
51
Mocne rozmowy

PICIE WHISKY TO „SPORT ” RACZEJ DL A ZAMO˚NYCH

Smaki Êwiata
Krzysztof Rogala, znany telewizyjny i radiowy korespondent zagra-
niczny, opowiada o swojej mi∏oÊci do whisky i rozlicznych przygo-
dach podczas podró˝y po ca∏ym Êwiecie, oczywiÊcie z alkoholami, cza-
sami bardzo egzotycznymi, w roli g∏ównej.

52

„KiedyÊ, goszczàc
w pewnym kenijskim plemieniu, wi-
dzia∏em jak Êciàgano krew z byka, któ-
rà potem z czymÊ dziwnym mieszano,
a nast´pnie plu∏o do niej ca∏e plemi´,
ka˝dy – jeden po drugim. Pi∏em, bo
trzeba by∏o to wypiç, zbyt ryzykowna
by∏aby odmowa, w najlepszym wypad-
ku wygoniono by nas, a mog∏oby to
skoƒczyç si´ du˝o gorzej”.
Pana kolekcja single maltów robi wra˝enie nie
tylko na koneserach. Skàd pomys∏ na takie hobby?
Kiedy pracowa∏em jako korespondent zagranicz-
ny i naprawd´ du˝o podró˝owa∏em po ca∏ym Êwie-
cie, doszed∏em do wniosku, ˝e z ka˝dej takiej po-
dró˝y mog´ przywoziç oryginalnà pamiàtk´ w po-
staci butelki single malta. Uwielbia∏em przywoziç
je do kraju, bo wywo∏ywa∏y w tamtych czasach
dreszcz powszechnego podniecenia. Przypomi-
nam, ˝e w Polsce mo˝na by∏o wówczas dostaç tyl-
ko czerwonego lub czarnego Johnniego Walkera.
Pami´ta Pan swój najdro˝szy zakup?
KiedyÊ w Tokio skusi∏em si´ na bardzo starego
malta ze s∏ynnej wytwórni Suntory za 6 tys. dola-
rów. Dzisiaj ma ju˝ zgryziony korek i raczej nie
nadaje si´ do picia, chocia˝... Ale by∏oby szkoda
go otwieraç. MyÊl´, ˝e za te 300 butelek, które
trzymam w Warszawie, mo˝na kupiç naprawd´
dobrego mercedesa. Zbieram tylko litrowe butelki.
Z za∏o˝enia nie kolekcjonuj´ butelek o pojemno-
Êci 0,7 l, no chyba ˝e sà to niektóre rodzaje Glen-
fieldów, gdzie 21-letnie malty wyst´pujà tylko
w mniejszych pojemnoÊciach. W Szwajcarii mam
ich ok. 2 tys., a du˝a cz´Êç stoi w piwnicy z po-
wodu deficytu przestrzennego.
To ju˝ idzie w tysiàce, a ja myÊla∏am, ˝e posia-
da Pan skromne kilkaset eksponatów...
Dramat polega na tym, ˝e jest to jedyna kwe-
stia, w której musz´ oszukiwaç swojà ˝on´.
Dlaczego tak si´ dzieje?
Bo moja ˝ona jest Szwajcarkà i jak ka˝da
Szwajcarka jest oszcz´dna. Gdyby si´ dowiedzia-
∏a, ˝e p∏ac´ po 700 franków za jakiegoÊ 30-let-
niego Ballantine’sa, uzna∏aby to za szaleƒstwo.
Czy bywa tak, ˝e niekiedy zawartoÊç niektó-
rych butelek z kolekcji z czasem ulatnia si´ ni-
czym kamfora?
Nie, absolutnie nie. Sekret polega na tym, ˝e
ka˝dà butelk´ posiadam w dwóch egzempla-
rzach. Kiedy np. przychodzi do mnie w odwiedzi-
ny mój serdeczny przyjaciel, Zbynio Buczkowski,
i mówi: Krzysiu, chc´ si´ napiç malcika, to ja
wówczas odpowiadam: Zbyniu, bardzo prosz´,
i si´gam po butelk´, która jest do picia. W ten oto
sposób unikam dramatu odmowy.
No dobrze, ale co Pan robi, kiedy szlachetny
malcik jest tylko w jednym egzemplarzu, odma-
wia Pan Zbyniowi?
Niestety tak, tego malta ju˝ nie mo˝na wypiç.
Od czego warto zaczàç alkoholowà edukacj´?
Przede wszystkim od sprawdzenia stanu swojej
kieszeni. Picie whisky to „sport” raczej dla zamo˝-
nych. 200 z∏ to granica, od której mo˝emy mó-
wiç, ˝e mamy do czynienia z whisky.
A jak Pan ocenia stan ÊwiadomoÊci narodowej
w kwestii whisky?
Generalnie, wiedza Polaków na temat tego
trunku jest doÊç mglista i raczej szczàtkowa. Wi-
Mocne rozmowy
doczne jest to szczególnie wtedy, kiedy rodacy ro-
bià sobie prezenty. Wtedy zwykle kupujà zwyk∏e-
go Grant’sa, Johnniego Walkera czy Ballantine’sa,
co – w moim odczuciu – jest du˝ym foux pas. To
jest tak, jakbym przyniós∏ komuÊ na urodziny
w prezencie litr zwyk∏ej wódki.
Czy zdarza∏o si´ Panu degustowaç trunki z g∏o-
wami paƒstw?
W Denver na szczycie G7 uda∏o mi si´ wypiç
z Clintonem. Szed∏em korytarzem, który koƒczy∏
si´ bufetem dla uczestników konferencji, czyli
prezydentów. Z drugiej strony korytarza, co mi po-
kazywa∏ operator, zbli˝a∏ si´ Clinton, spotkaliÊmy
si´, wi´c powiedzia∏em: Dzieƒ dobry panie prezy-
dencie, nazywam si´ Krzysztof Rogala i jestem
korespondentem TVP w Szwajcarii, a on na to:
No to mo˝e kielicha! Mia∏em wi´c przyjemnoÊç
wypiç z Clintonem. Kiedy obs∏ugiwa∏em potem je-
go wizyt´ w Chile, spotkaliÊmy si´ na przyj´ciu
w Pa∏acu La Moneda, pokaza∏em mu si´ w t∏u-
mie, a on powiedzia∏: Pami´tam ciebie z G7!
Nie pami´ta Pan, jakie whisky pi∏ Clinton?
Nie, nie pami´tam, bo wszystkie by∏y nalane
w kieliszki. Ale pami´tam butelk´ 30-letniego
Ballantine’sa, która sta∏a na stole w Davos
na Âwiatowym Forum Ekonomicznym. Pami´tam,
˝e w∏aÊnie nalewa∏em szklaneczk´ mojemu ope-
ratorowi, Markowi Krajewskiemu, kiedy do sali
wszed∏ Arafat, którego zna∏em z konferencji bli-
53
Mocne rozmowy
skowschodnich. Zwróci∏ si´ do nas w nie najlep-
szej angielszczyênie: Hello Mr. Rogala, na co ja:
Panie prezydencie, znakomita whisky, a on na to:
Prosz´ nalaç. MyÊla∏em, ˝e jest to im zabronione,
nala∏em troszeczk´ i wypiliÊmy.
Du˝o wczeÊniej, na jakiejÊ konferencji w Jor-
danii, pozna∏em go wtedy po raz pierwszy. Pod-
szed∏em wtedy do Arafata i zada∏em mu pytanie
na temat mo˝liwoÊci zawarcia pokoju na Bliskim
Wschodzie, wyra˝ajàc jednoczeÊnie opini´, ˝e
po tylu ju˝ próbach wydaje mi si´, ˝e Palestyƒ-
czycy powinni byç kompletnie odgrodzeni
„Kelner powróci∏ do nas, dzier˝àc w d∏oniach pó∏misek z czarnà zupà, z którego, jakkol-
wiek by na niego nie patrzeç, wyziera∏o przejmujàce spojrzenie równie czarnych oczu”.
54
od Izraelitów. Jego te s∏owa chyba troch´ zabola-
∏y, bo powiedzia∏: To tak jakby oddzieliç paƒski
kraj od Niemiec. A ja spyta∏em go, czy wie, z ja-
kiego kraju pochodz´. WyjaÊni∏em mu, ˝e z Pol-
ski i on wtedy powiedzia∏: ˚ubrówka, Bia∏owie-
˝a… Spyta∏em go, skàd on to zna, ale nie potrafi∏
powiedzieç.
Jako korespondent zagraniczny ma Pan na po-
dor´dziu pewnie wiele takich anegdot...
Najbardziej fantastyczna rzecz, która mia∏a coÊ
wspólnego z alkoholem, przydarzy∏a mi si´
w Hongkongu. By∏em tam na konferencji Âwiato-
wej Organizacji Handlu, idàc ulicami przypadko-
wo natknà∏em si´ na mojego wieloletniego koleg´
po fachu, naczelnego „Rzeczpospolitej”, notabe-
ne legend´ polskiego dziennikarstwa, Dariusza
Fikusa. By∏a to mniej wi´cej pora obiadu, stwier-
dziliÊmy, ˝e koniecznie musimy coÊ przekàsiç.
WstàpiliÊmy do jakiejÊ restauracji, podszed∏
do nas kelner, pokaza∏ nam kart´ i – oczywiÊcie
– nikt z nas nic nie rozumia∏. Kelner bieg∏y by∏
tylko w swoim ojczystym j´zyku. StwierdziliÊmy,
i˝ jedynym sensownym wyjÊciem z tej sytuacji
jest zdanie si´ na Êlepy los i wskazaliÊmy palcem
w ciemno pierwszà pozycj´ na karcie. Kelner po-
wróci∏ do nas, dzier˝àc w d∏oniach pó∏misek
z czarnà zupà, z którego, jakkolwiek by na niego
nie patrzeç, wyziera∏o przejmujàce spojrzenie
równie czarnych oczu. PopatrzyliÊmy na siebie,
potem znów na t´ zup´ i – rzeczywiÊcie – z zupy
ciekawie spoglàda∏y na nas czyjeÊ oczka, no
po prostu inwigilowa∏y nas czarne, chiƒskie oczy!
Powiedzia∏em do Darka: Ja oszalej´, ja tego nie
rusz´. Na co on tylko: Jak to nie ruszysz? Zdro-
wy rozsàdek podpowiada∏ nam, ˝e na trzeêwo ra-
czej nie zaryzykujemy tego obiadu, poprosiliÊmy
wi´c o pó∏ litra wódki, a trzeba wyjaÊniç, ˝e
w Chinach pija si´ naprawd´ niewiele, dlatego
szybko staliÊmy si´ powodem ogólnego podniece-
nia na sali. PrzechyliliÊmy pierwszà setk´, tak
aby poczuç to sensualne „∏ubudu” w g∏ow´ i ∏y˝-
kà z zamkni´tymi oczami si´gn´liÊmy w czeluÊci
mrocznej misy. Zacz´liÊmy gryêç, prawdopodob-
nie g∏ow´, potem, po drugiej setce, wzi´liÊmy si´
za skrzyde∏ka, d∏ugie i w∏ókniste, bardzo rozcià-
gliwe. Kelner po drugiej butelce zaczà∏ z niedo-
wierzaniem pokazywaç nas palcami innym go-
Êciom, bo rzeczywiÊcie by∏a to dla nich niewy-
obra˝alna iloÊç alkoholu. Kart´ menu zabraliÊmy
do Polski, ˝eby dowiedzieç si´, co na nas patrzy-
∏o z tej miski. Darek mia∏ znajomego w chiƒskiej
ambasadzie i okaza∏o si´, ˝e jedliÊmy nietoperza,
czarnego, chiƒskiego nietoperza!
To by∏a jedyna sytuacja, kiedy alkohol przy-
szed∏ Panu na pomoc w opresji kulinarnej?
Podobnà sytuacj´ prze˝y∏em wÊród buddystów,
do których zosta∏em zaproszony wraz z ówcze-
snym ambasadorem, Bogus∏awem Zakrzewskim,
na kolacj´. Tylko zamiast nietoperza ugoszczono
mnie ratkami, inaczej mówiàc kopytami jeleni czy
sarn. Te kopyta same w sobie mo˝e nie by∏y jesz-
cze najgorsze. To co mnà wstrzàsn´∏o do g∏´bi
mego ˝o∏àdka to to, ˝e one sobie spokojnie i nie-
ruchomo le˝a∏y w zastygni´tym t∏uszczu. Jak ja to
zobaczy∏em, to pomyÊla∏em, ˝e jak nic zwróc´.
Ale siedzi obok mnie ambasador, buddyÊci, wi´c
raczej nie wypada∏o. Powiedzia∏em do jednego
z nich, ˝e bez wódki tego nie ruszam. Przyniesio-
no mi jakieÊ 30 g tajskiej whisky, trzeba powie-
dzieç, ˝e to raczej samogon ni˝ prawdziwa whi-
sky, realnie mierzàc si∏y na zamiary, od razu po-
prosi∏em o trzy razy wi´cej. Kelnerka zbarania∏a
i kompletnie nie mog∏a zrozumieç, o co mi cho-
dzi. T∏umaczy∏em, ˝e musz´ wypiç przynajmniej
trzy razy wi´cej, bo tak fatalnie si´ czuj´. W koƒ-
cu przynios∏a mi ten tajski specyfik, który tak˝e
by∏ doÊç wredny w smaku. ¸yknà∏em i znów po-
czu∏em to zbawienne uderzenie w g∏ow´, które
w takich sytuacjach dodaje odwagi i t´ ratk´ chap
i po∏knà∏em.
Odwiedza∏ Pan te˝ miejsca kompletnie niecy-
wilizowane. Czy w tych podró˝ach alkohol ode-
gra∏ jakàÊ rol´?
Par´ lat temu by∏em w Irian Jaya, prowincji
Indonezji, gdzie kr´ci∏em film dokumentalny dla
TVP o Papuasach. Uprzedzono nas, i˝ niewska-
zane jest zabieranie ze sobà jakichkolwiek alko-
holi, bo Papuasi bardzo szybko si´ upijajà.
Wzià∏em ze sobà jedno piwo, którym pocz´sto-
wa∏em tubylca. W pewnym momencie t∏umacz-
ka zapyta∏a nas, czy ktoÊ im coÊ da∏, bo zacz´li
gadaç bez sensu. Faktycznie trzech Papuasów
ledwo trzyma∏o si´ na nogach. Ten, którego po-
cz´stowa∏em, chcia∏ si´ zrewan˝owaç i da∏ mi
jakiÊ bia∏y p∏yn. By∏a to chyba mleczna ˝ywica
zmieszana z maniokiem, posiada∏o to posmak
krwi z mocnym akcentem ˝elaza. Dali mi to
w konspiracji, nawet przed moim operatorem.
Po wypiciu tego napoju dos∏ownie Êci´∏o mnie
z nóg. Nie mog∏em zrozumieç, dlaczego oni
po piwie byli mocno zawiani, ja po tym ledwo
trzyma∏em si´ na nogach. Najdziwniejsze by∏o
to, ˝e w trakcie picia w ogóle nie by∏o czuç mo-
cy tego specyfiku.
Zdarzy∏o si´, ˝e nie by∏ Pan w stanie wypiç ja-
kiegoÊ „plemiennego alkoholu” z powodu jego
unikatowych w∏aÊciwoÊci smakowych?
KiedyÊ, goszczàc w pewnym kenijskim plemie-
niu, widzia∏em jak Êciàgano krew z byka, którà
potem z czymÊ dziwnym mieszano, a nast´pnie
plu∏o do niej ca∏e plemi´, ka˝dy – jeden po dru-
gim. Jak si´ pani domyÊla, pocz´stowano nas
tym trunkiem. Pi∏em, bo trzeba by∏o to wypiç,
zbyt ryzykowna by∏aby odmowa, w najlepszym
wypadku wygoniono by nas, a mog∏oby to skoƒ-
czyç si´ du˝o gorzej. Pij´ i jem takie rzeczy, je˝eli
jest to konieczne. Kiedy widz´ przed sobà jakieÊ
niewyobra˝alne ohydztwo, to nabieram du˝o po-
wietrza i po∏ykam.
Ale pami´tam, ˝e w Wenezueli naprawd´ mia-
∏em du˝à trudnoÊç z wypiciem napoju przygoto-
wanego przez tubylców. P∏yn´liÊmy wzd∏u˝ rzeki
Orinoko i w programie mieliÊmy wizyt´ w jakiejÊ
wsi indiaƒskiej. Tradycyjnie zobaczyliÊmy ognisko,
domki ze strzechy, przywitano nas obci´ciem ∏ba
kurczakowi, zebraniem krwi do glinianych mise-
czek i napluciem do nich.
Znów wszyscy pluli?
Ca∏e szcz´Êcie nie, plu∏a tylko kobieta, ale
gwoêdziem programu by∏a wiadomoÊç, ˝e wlewa-
ny do owej mikstury bia∏y p∏yn jest ludzkim mle-
kiem! Ohyda. Wypi∏em, ale nie by∏o ∏atwo, z pew-
noÊcià nie by∏ to malt.
ROZMAWIA¸A: AGNIESZKA ˚AK
FOT. MAREK BABIRECKI, GLOBAL CONNECTIONS
55
O tym si´ mówi
E N O M AT I C – W I N I A R S K A S A M O O B S ¸ U G A
50 win na kieliszki
Od stycznia 2008 roku w restauracji Bo-
athouse, w Warszawie dzia∏a ekskluzywny
wine bar z pierwszym w Polsce systemem
serwowania wina – Enomatic.
„BOMBAY SAPPHIRE DESIGNER GLASS COMPETITION”
Marka, która inspiruje
Od kilkunastu lat marka Bombay Sapphire
anga˝uje si´ w promocj´ m∏odych artystów
i rozwój sztuki designerskiej. Od 1990 r. or-
ganizuje mi´dzynarodowy konkurs dla m∏o-
dych projektantów pod has∏em „Bombay
Sapphire Designer Glass Competition”.
Uczestniczà w nim m∏odzi artyÊci z ca∏ego
Êwiata. Od pierwszego konkursu, który zo-
sta∏ przeprowadzony w USA, wzi´∏o w nim
udzia∏ ju˝ blisko 2.000 projektantów.
Tegoroczna edycja konkursu rozpocz´∏a si´
w grudniu 2007 r. Zwyci´zca krajowych roz-
grywek zostanie zaproszony jako goÊç Fun-
dacji Bombay Sapphire na „Londyƒski Festi-
56
Po raz pierwszy w Polsce zainstalowany
zosta∏ innowacyjny system przechowywa-
nia i nalewania win Enomatic, który umo˝-
liwia nie tylko degustacj´ wina o optymal-
nej dla ka˝dego gatunku temperaturze, ale
tak˝e mo˝liwoÊç samodzielnego wybrania
porcji pomi´dzy 25 ml, 75 ml oraz 125 ml.
Urzàdzenia, w zale˝noÊci od modelu, ob-
s∏ugiwane sà za pomocà jednego lub trzech
przycisków dozujàcych, dzi´ki którym uzu-
pe∏nia si´ kieliszek wybranym winem z za-
programowanà wczeÊniej dok∏adnoÊcià. Do
obs∏ugi Enomaticu ka˝dy goÊç otrzymuje
przedp∏aconà wczeÊniej kart´ z chipem
elektronicznym, która pozwala na swobod-
ny wybór wina. Wersje ch∏odzàce i klimaty-
zowane dajà mo˝liwoÊç ustawienia tempe-
ratury w zakresie od 8°C do 20°C, co po-
zwala na serwowanie wina zawsze w odpo-
wiedniej temperaturze.
W planach restauracji sà te˝ m.in. profe-
sjonalne szkolenia degustacyjne, weeken-
dowe imprezy winiarskie oraz kursy wina
prowadzone przez Johna Borrella z firmy
Wine Express Ltd.
(MG)
wal Wzornictwa”, który odb´dzie si´ we
wrzeÊniu 2008 roku. Podczas festiwalu b´-
dzie mia∏ miejsce ogólnoÊwiatowy fina∏ kon-
kursu „Bombay Sapphire Designer Glass
Competition”, w którym wezmà udzia∏ laure-
aci z poszczególnych paƒstw. Zwyci´zca kon-
kursu otrzyma nagrod´ pieni´˝nà w wysoko-
Êci 10 tys. funtów.
Od 2006 roku Polska, jako jedyny kraj na
Êwiecie, goÊci∏a wystawy, podczas których
pokazywane by∏y prace nagrodzone i wyró˝-
nione w konkursie „Bombay Sapphire Desi-
gner Glass Competition”. Pierwsze wystawy
pod nazwà „Bombay Sapphire Inspiruje” od-
GALERIA REDD’S
Limitowana edycja puszek piwa
Redd’s, zaprojektowanych przez konsu-
mentów, jest ju˝ dost´pna na rynku.
Puszki powsta∏y w ramach konkursu pro-
mocyjnego „Zaprojektuj w∏asnà puszk´
Redd’s”. W pierwszej fazie konkursu
opakowania trzech owocowych smaków
piwa zaprojektowa∏y znane kobiety: Ania
Dàbrowska, Maria Peszek i Agata „En-
do” Nowicka. Zwieƒczeniem konkursu
by∏ koncert Ani Dàbrowskiej, który odby∏
si´ 24 stycznia br. w Teatrze Montownia.
– Redd’s jest markà dla nietuzinkowych
i kreatywnych kobiet. Udzia∏ konsumen-
tów w projektowaniu znakomicie podkre-
Êli∏ ten wizerunek – powiedzia∏ Jacek Po-
b∏ocki, brand manager marki Redd’s
w Kompanii Piwowarskiej.
(MG)
by∏y si´ w ¸odzi, Olsztynie, Rzeszowie, Ka-
towicach, Krakowie i Wroc∏awiu. W ubieg∏ym
roku cykl wystaw pod nazwà „Bombay Sap-
phire Inspiruje” zorganizowano w sieci hoteli
Qubus w trzech miastach Polski: Wroc∏awiu,
Katowicach oraz Krakowie. (MG)

PROGRAM KONSUMENCKI BALL ANTINE’S
„Leave An Impression”
Marka whisky Ballantine’s przygoto-
wa∏a program konsumencki, którego
g∏ównym kana∏em komunikacyjnym jest
strona internetowa www.leaveanimpres-
sion.pl.
Kampania „Leave An Impression”
jest pierwszà kampanià wizerunkowà
dla marki Ballantine’s, odkàd jej w∏aÊci-
cielem jest koncern Pernod Ricard. Nie
jest to projekt zamkni´ty – ka˝dy amba-
sador, na którym akcja „pozostawi wra-
˝enie”, b´dzie móg∏ zaprosiç do uczest-
nictwa w nim swoich znajomych. Na
stronie internetowej mo˝na znaleêç
wiele atrakcji – od panelu bàbelkowego
poczynajàc, na wirtualnym barze Ballan-
tine’s (opracowanym w technologii Vi-
deo Streaming) koƒczàc. Wszyscy, któ-
rzy postanowià zajrzeç do wirtualnego
baru, znajdà tam przepisy na drinki
z u˝yciem whisky Ballantine’s oraz in-
teraktywnà instrukcj´ obs∏ugi. Wirtual-
ny barman przygotowuje drinka i krok
po kroku wyjaÊnia kolejne etapy jego
powstawania. W barze mo˝na zapoznaç
si´ z historià marki Ballantine’s, rodza-
jami tego trunku, aktualnymi promocja-
mi w najwi´kszych miastach Polski czy
te˝ obejrzeç globalne reklamy telewi-
zyjne i prasowe „Ballantine’s Leave An
Impression”.
(MG)
O tym si´ mówi
Fot. Photostock
NOWE LOGO, NOWE WYZWANIA
Firma TiM S.A., która istnieje na rynku ju˝
od 18 lat, wkroczy∏a w 2008 rok nie tylko ze
zmienionym logo, ale i z wielkimi planami
dotyczàcymi wprowadzenia wielu interesujà-
cych nowoÊci asortymentowych w pierw-
szym pó∏roczu oraz organizacji konkursu wi-
niarstwa i miodystnictwa w drugiej cz´Êci ro-
ku. Zarówno zapowiadane nowoÊci, jak i or-
ganizacja konkursu powierzona firmie przez
Krajowà Rad´ Winiarstwa i Miodosytnictwa
zwiastujà prze∏omowy rok nie tylko dla TiM
S.A., ale i ca∏ego rynku wina w Polsce.
O tym si´ mówi

ZA NAMI GRAND FINAL INDEPENDENT FLAIR LEAGUE 2007

Znamy ju˝ zwyci´zc´ Niezale˝nej Ligi Barmaƒskiej 2007

Fina∏ tegorocznej Niezale˝nej Ligi Bar-
maƒskiej odby∏ si´ w Warszawie 9 grudnia
2007 roku. W zawodach wzi´li udzia∏ zwy-
ci´zcy „Flair Ring” (Warszawa), „Flair Wa-
ve” (Sopot), „Flair Baltics” (Ryga) oraz za-
wodnicy, którzy zdobyli najwi´kszà liczb´
punktów.
Dzi´ki rewelacyjnemu pokazowi Tomek
Ma∏ek pokona∏ Marcina „Masakr´” Osypiƒ-
skiego oraz Marka Pos∏usznego. Polacy zdo-
byli wszystkie nagrody, pokonujàc w finale
mi´dzy innymi ¸otysza, Ingussa Reyzenber-
ga, oraz Anglika, Siphenga You Slash’a. Na-
grod´ dla najlepszego juniora otrzyma∏ Jakub
Górzewski.
Umiej´tnoÊci zawodników ocenia∏ mi´dzy-
narodowy sk∏ad s´dziowski, w sk∏ad którego
weszli: Micha∏ KoÊnik i Cezary Broda z Evo-
lutionBar oraz Tug van den Bergh i Andy Co-
linson z BarWizards – twórcy jednych z naj-
wi´kszych Êwiatowych zawodów barmaƒ-
skich w londyƒskim klubie Roadhouse. S´-
dziowie techniczni oceniali przede wszyst-
kim umiej´tnoÊci Flair, standardy barmaƒ-
skie, czystoÊç i higien´ miejsca pracy, trud-
noÊç i zaawansowanie ewolucji, oryginalnoÊç
oraz rytmik´.
Zwyci´zca fina∏u Niezale˝nej Ligi Barmaƒ-
skiej 2007 otrzyma∏ 3 tys. euro, zdobywca Tomek Ma∏ek zosta∏ niekwestionowanym zwyci´zcà Niezale˝nej Ligi Barmaƒskiej 2007.
drugiego miejsca – 1 tys. euro, zaÊ trzeciego
– 500 euro. 200 Euro przypad∏o najlepszemu
juniorowi – Jakubowi Górzewskiemu.
Na zaprezentowanie swoich umiej´tnoÊci
barmani mieli siedem minut, podczas któ-
rych przygotowywali trzy koktajle: dwa obo-
wiàzkowe – wódka RedBull oraz Martini
Cocktail i long drink przygotowany w recep-
turze w∏asnej, obowiàzkowo uzupe∏niony
Schweppes’em i syropem Monin. Zwyci´ski
drink Tomka Ma∏ka uzyska∏ tak˝e najwi´k-
sze uznanie jury degustacyjnego (Piotr Lo-
rens, dyrektor gastronomii Hotelu Jan III
Sobieski, Krzysztof Wosk, redaktor naczel-
ny portalu „Bartender.pl”, Robert Moskwa,
Bartek Król, Marcin Chochlew, Adam Fidu-
siewcz, Patryk Le Nart – MSBiS), które
przyzna∏o zawodnikowi z Warszawy najwy˝-
sze noty.

58

Anglik, Sipheng You Slash, jeden z uczestników fina∏u.
Zawody prowadzone by∏y – jak zwykle –
w niepokornym stylu przez charyzmatyczne-
go Przemys∏awa „Jah Jah” Frankowskiego
z „Antyradia” i Grzegorza Zi´b´ z Entertain-
ment Group, odpowiedzialnego za kwestie
merytoryczne.
Podczas czterech rozgrywek IFL w 2007
wystartowa∏o ponad pi´çdziesi´ciu zawodni-
ków z Polski, Wielkiej Brytanii, Francji, Li-
twy, ¸otwy, Estonii i innych krajów europej-
skich. Niezale˝na Liga Barmaƒska cieszy∏a
si´ du˝ym zainteresowaniem tak˝e wÊród
juniorów, którzy licznie startowali we
wszystkich rozgrywkach eliminacyjnych. Po
raz pierwszy w tym roku IFL wysz∏a poza
granice Polski – po Warszawie i Sopocie,
trzeci etap odby∏ si´ na ¸otwie. Tegoroczne
nagrody IFL to najwi´ksza pula nagród
wÊród konkursów barmaƒskich. W ca∏ym ro-
ku zawodnicy walczyli o ponad 10 tys. euro,
w wielkim finale mogli zdobyç ∏àcznie 5 tys.
euro, z czego zwyci´zcy przypad∏y 3 tys.
– Jako organizatorzy najwi´kszej imprezy
Flair w Polsce dbamy nie tylko o sukces dzia-
∏aƒ logistycznych i wizerunkowych, ale przede
wszystkim wa˝na jest dla nas merytoryczna
strona ca∏ego wydarzenia. Dlatego naszà misjà
przy tym projekcie zawsze by∏o i jest umo˝liwie-
nie zawodnikom jak najlepszych warunków
podczas startu, poczàwszy od zaplecza technicz-
nego, a na obiektywnych, rzetelnych i profesjo-
nalnych notach s´dziowskich koƒczàc – mówi
Grzegorz Zi´ba z Entertainment Group, pro-
ducent IFL.
Szczegó∏y dotyczàce zawodów Indepen-
dent Flair League znajdujà si´ na stronie
O tym si´ mówi
Zwyci´zca IFL-u w trakcie efektownego pokazu.
www.ifl.com.pl. Producentem i organizato-
rem tegorocznej edycji Independent Flair
League jest, podobnie jak w ubieg∏ym roku,
Entertainment Group, agencja specjalizujàca
si´ w organizacji ró˝nych imprez i wydarzeƒ
specjalnych.
Partnerzy Independent Flair League 2007:
Martini, Red Bull Polska, Schweppes, Evolu-
tionBar, Kuger-syropy Monin, APS Glass &
Bar Supply, Brill AV Media.
Partnerzy medialni tegorocznego IFL:
„Bartender.pl”, „4fun.tv”, „Antyradio”,
„Dlaczego”, „Horeca.pl”, „Hotelarz”, „Inte-
ria.pl”, „Papaja.pl”, „Poradnik Restaurato-
ra”, „Restaurator”, „Âwiat Alkoholi”, „Total
Fun”, „Warsaw Insider”.
OPR. (MG)
FOT. MAREK BABIRECKI
59
O tym si´ mówi
GRANT’S NAJLEPSZY
Jim Murray, Êwiatowy autorytet
w dziedzinie whisky, ju˝ po raz drugi
z rz´du uzna∏ whisky William Grant’s
Family Reserve za najlepszà szkockà
whisky typu blended. W swoim naj-
nowszym rankingu, opublikowanym
w ksià˝ce „Whisky Bible 2008”, przy-
zna∏ tej whisky 94 punkty, dzi´ki cze-
mu okaza∏a si´ ona najlepszà spoÊród
ponad 3.000 ocenianych whisky z ca-
∏ego Êwiata. Kolejne miejsca w presti-
˝owym rankingu zaj´∏y: White Horse
(92 pkt.), J&B (90 pkt.), Teachers Hi-
ghland Cream (90 pkt.), Cutty Sark
(88 pkt.), Black & White (88 pkt.),
VAT 69 (87 pkt.), The Famous Grouse
(87 pkt.), Ballantines Finest (87 pkt.),
Hankey Bannister (87 pkt.).
EKSKLUZYWNY SINGLE MALT
W ofercie sklepów Win-Cin znalaz∏a
si´ seria whisky typu single malt po-
chodzàcych z destylarni Tomintoul,
po∏o˝onej w posiad∏oÊci Glenlivet,
w Ballanntruan. Whisky Tomintoul
dost´pna jest w trzech edycjach: 10-
-letniej (179,90 z∏), 16-letniej (259,90
z∏) oraz 27-letniej (520 z∏).
NOWY-STARY DEWAR’S
Od stycznia 2008 roku whisky De-
war’s White Label dost´pna jest w no-
wym opakowaniu. Kluczowym elemen-
tem opakowania jest wyró˝niajàcy si´
napis. Tak˝e kolor czcionki skontrasto-
wany z bielà pude∏ka przyciàga uwag´.
Rok utworzenia firmy zosta∏ wyt∏oczo-
ny w górnej cz´Êci opakowania, ˝eby
podkreÊliç 160-letnià tradycj´ marki.
PROSTY I SUBTELNY
Od koƒca ubieg∏ego roku francuska
wódka Grey Goose sprzedawana jest
w nowym opakowaniu. Pude∏ko swoim
wyglàdem przypomina szkatu∏k´. Pro-
sty kszta∏t pude∏ka, subtelne t∏oczenia
oraz jedwabna, niebieska wstà˝eczka
pe∏niàca funkcje uchwytu dope∏niajà
ca∏oÊci. Dodatkowo w pude∏ku znajdu-
je si´ miniksià˝eczka z przepisami na
drinki na bazie Grey Goose. (MG)
60
H E N N E S S Y B E A U T É D U S I È C L E – 1 0 0 E A U X - D E -V I E Z X Xw .
Pi´kno minionej epoki
Hennessy Beauté du Si¯cle to autorska
próba przedstawienia pi´kna minionej epoki
przez mark´ Hennessy. Zadaniem Yanna Fil-
lioux, mistrza kompozycji marki Hennessy,
by∏o stworzenie smaku koniaku, w sk∏ad któ-
rego wesz∏o 100 eaux-de-vie pochodzàcych
z minionej epoki. Dzi´ki temu w jednolitro-
wej kompozycji zosta∏a zawarta historia ubie-
g∏ego stulecia. Aby zachowaç subtelne nuty
smakowe i aromatycznà finezj´, koniak nie
zosta∏ poddany dekantyzacji, a ca∏oÊç zapre-
zentowano w dekantorze ze szk∏a Baccarat,
zainspirowanego kszta∏tem butelki s∏u˝àcej
do próbnych degustacji, u˝ywanej przez Yan-
na Fillioux i jego komitet degustacyjny.
Wyjàtkowe i niezwyk∏e jest tak˝e opako-
wanie Beauté du Si¯cle. Michel Othoniel, nessy. Ukryty guzik uruchamia mechanizm
malarz, rzeêbiarz i re˝yser filmowy, artysta ods∏aniajàcy butelk´ koniaku, osadzonà na
francuski cieszàcy si´ mi´dzynarodowà s∏a- aluminiowej podstawie z czterema kieliszka-
wà, na specjalne zlecenie stworzy∏ prawdzi- mi ze szk∏a weneckiego. Inny mechanizm,
we dzie∏o sztuki o wartoÊci 150 tys. euro, równie sprytnie ukryty, otwiera podstaw´
które nazwa∏ Skrzynià Tajemnic. To w∏aÊnie skrzyni, co stanowi zach´t´ do obejrzenia
w nià zapakowany zosta∏ koniak. Struktura znajdujàcego si´ tam albumu dzie∏ sztuki
dzie∏a wykonana jest ze stopionego alumi- w srebrnej, grawerowanej oprawie.
nium, a sama skrzynia wy∏o˝ona zosta∏a Umieszczony w Êrodku skrzyni album
dwiema per∏ami ze szk∏a weneckiego i ozdo- przedstawia najelegantsze kobiety poczàtku
biona pierÊcieniami jako elementami dekora- XX wieku: towarzyskà Êmietank´ Pary˝a, ak-
cyjnymi, charakterystycznymi dla stylu prac torki i modelki, rosyjskie baleriny – jednym
artysty. Lustrzane ekrany z bia∏à otoczkà wy- s∏owem blask i styl minionych lat. Kolekcja
konali mistrzowie hutnictwa szk∏a, specjali- zawierajàca 3.000 oryginalnych fotografii zo-
zujàcy si´ w wykonawstwie katedralnych wi- sta∏a przygotowana przez paryskie Studio
tra˝y. Skrzyni´ wa˝àcà 75 kg otwiera si´ przy Talbot. Ka˝dy egzemplarz albumu zawiera
pomocy klucza ozdobionego gwiazdà Hen- jednà oryginalnà rycin´ z kolekcji. (MG)

„EUROGASTRO” PO RAZ DWUNASTY
„EuroGastro” – szlachetny trunek
Targi „EuroGastro” sà jak wino – z roku na
rok stajà si´ coraz lepsze. Tegoroczna edycja
zawiera m.in. wiele interesujàcych propozycji
dla barmanów i sommelierów. Impreza odb´-
dzie si´ 27-29 marca br. w Pa∏acu Kultury
i Nauki w Warszawie.
Sektor kawowo-barmaƒski okaza∏ si´ jed-
nym z hitów ubieg∏orocznej edycji targów
„EuroGastro”. W tym roku zostanie on jesz-
cze powi´kszony. To jednak nie wszystko. Po
raz pierwszy w historii „EuroGastro” wyod-
r´bniony zostanie sektor Win Âwiata. B´dzie
mo˝na tam posmakowaç trunków z ró˝nych
krajów, a tak˝e zasi´gnàç opinii znawców wi-
na. W sektorach kawowo-barmaƒskim oraz
Win Âwiata pojawi si´ oferta produktów i ak-
cesoriów dla barmanów, baristów i restaura-
torów chcàcych profesjonalnie serwowaç
trunki w swoich lokalach.
Szczególnie interesujàco zapowiada si´ or-
ganizowane przez Stowarzyszenie Somme-
lierów Polskich spotkanie pod tytu∏em „Som-
melier – kosztowny wizerunek czy korzyÊci
ekonomiczne dla restauracji?”. Odb´dà si´
te˝ presti˝owe i niezwykle efektowne VII
Otwarte Mistrzostwa Polski Barmanów
w kategorii Flair „Wyborowa Drinks Festi-
wal”, na których swoje ˝onglerskie umiej´t-
noÊci zaprezentujà najlepsi polscy barmani.
Nie zabraknie równie˝ baristów, którzy b´-
dà udowadniaç, ˝e z kawy mo˝na nie tylko
przygotowaç smaczny napój, ale wr´cz dzie∏o
sztuki. Jednym z kawowych artystów b´dzie
¸ukasz Jura, który zdoby∏ podczas „EuroGa-
O tym si´ mówi
stro 2007” tytu∏ „Mistrza Polski Baristów
2007”. Obecny b´dzie równie˝ mistrz Êwiata
baristów z Tokio – James Hoffmann, który
opowie o swojej drodze do mistrzostwa, a tak-
˝e zaprezentuje nieprzeci´tne umiej´tnoÊci.
Organizatorzy zach´cajà do prerejestracji,
dzi´ki której mo˝na kupiç bilet wst´pu w ni˝-
szej cenie, uniknàç formalnoÊci przed wej-
Êciem na targi, odebraç bezp∏atnà Kart´ MT
Polska oraz otrzymywaç e-biuletyny z infor-
macjami dotyczàcymi kolejnych edycji tar-
gów „EuroGastro”. Prerejestracji mo˝na do-
konywaç do 20 marca 2008 roku do godziny
15 pod adresem www.prerejestracja.euroga-
stro.com.pl. Wi´cej informacji na stronie in-
ternetowej targów: www.eurogastro.com.pl.
OPR. (MG)
O tym si´ mówi
PIWO Z BECZKI... W PUSZCE
Ju˝ w marcu 2008 roku, tu˝ przed
dniem Âw. Patryka, na polskim rynku
pojawi si´ ciemne piwo Guinness
Draught w specjalnej puszce z techno-
logià Widget. Po raz pierwszy polscy
konsumenci b´dà mogli zakosztowaç
piwa beczkowego z… puszki.
Opatentowana przez Guinnessa
technologia Widget sprawia, ˝e piwo
po otwarciu puszki zyskuje niepowta-
rzalnà struktur´ piwa beczkowego
z charakterystycznà g´stà i kremowà
pianà. „Zagadkowy” Widget to ma∏a
kulka wype∏niona azotem, p∏ywajàca
w zamkni´tej puszce. Na powierzchni
kulki znajduje si´ mikroskopijny
otworek wykonany laserem. Po
otwarciu puszki, w wyniku ró˝nicy ci-
Ênieƒ wewnàtrz i na zewnàtrz opako-
wania, azot przeciska si´ przez otwo-
rek w kulce, uwalniajàc si´ w postaci
mnóstwa drobnych p´cherzyków.
Dzi´ki temu powstaje g´sta, kremo-
wa i d∏ugo utrzymujàca si´ piana,
a delikatne bàbelki azotu wp∏ywajà na
dodatkowe doznania smakowe. Suge-
rowana przez dystrybutora cena Gu-
inness Draught w puszce wynosi 5,49
z∏ w handlu detalicznym.
ORKISZ ZAMKNI¢TY W BUTELCE
Orkisz jest wysokowartoÊciowym
zbo˝em odpornym na niekorzystne
warunki pogodowe, które nie wymaga
stosowania nawozów, ani Êrodków
ochrony roÊlin. Polmos Lublin zdecy-
dowa∏ si´ wykorzystaç ten sk∏adnik
do produkcji wódki Orkisz. Jest ona
wytwarzana w ma∏ych iloÊciach
w procesie powolnej destylacji, dzi´ki
czemu charakteryzujà jà – ∏agodnoÊç,
subtelny i niepowtarzalny smak.
Smak orkisza zosta∏ doceniony w Sta-
nach Zjednoczonych, gdzie wódka wy-
produkowana z tego surowca zdoby∏a
Z∏oty Medal na Âwiatowym Konkursie
Alkoholi w San Francisco, spoÊród
700 kandydatów z 52 krajów. Jego su-
gerowana cena detaliczna za 700 ml
wynosi 64,90 z∏.
(MG)
62
WHISKY WHYTE & MACKAY W POLSCE
Zakopane w szkockà krat´
Na polskim rynku dost´pna jest ju˝ szkocka
whisky Whyte & Mackay. Dzi´ki podpisaniu umo-
wy ze szkockim producentem dystrybucjà trun-
ków tej marki zajmie si´ firma Toorank z Bielska-
-Bia∏ej, b´dàca oddzia∏em holenderskiej firmy Di-
stilleries Group Toorank, która w swoim portfolio
ma m.in. Apsynthion, Miodul´, brandy Napoleon,
whisky Black Jack, cachac´ Pirassununga, sambu-
c´ Puccini czy Danziger Goldwasser.
Z okazji wprowadzenia na polski rynek nowej
marki whisky 25-27 stycznia br. w Zakopanem od-
by∏a si´ prezentacja produktów Whyte & Mackay.
GoÊçmi firmy Toorank byli jej najwa˝niejsi part-
nerzy, zarówno z segmentu HoReCa, jak i handlu
nowoczesnego oraz detalicznego. Prezentacj´,
która odby∏a si´ w zimowej, górskiej scenerii, po-
prowadzi∏ Bartosz Boçko, prezes firmy Toorank,
a fenomen szkockiej whisky, jej histori´ i sposób
produkcji przybli˝y∏ Richard Paterson, master
blender Whyte & Mackay. W czasie prezentacji
spróbowaç te˝ mo˝na by∏o – oczywiÊcie – trun-
ków marki Whyte & Mackay, m.in. whisky Whyte Richard Paterson, master blender Whyte & Mackay, w otocze-
& Mackay Special, Dalmore oraz Jura. (J¸) niu uroczych modelek.
WIECZÓR Z WINAMI IZRAELSKIMI
Winiarska pokusa nowego stylu
23 stycznia br. w rezydencji Ambasadora lek) – firma rodzinna produkujàca trzy marki
Izraela w Warszawie odby∏a si´ degustacja win: Just, Mostly i Reserve oraz Gail Mounta-
win izraelskich. Spotkanie poprowadzi∏ Ma- in ze sztandarowym winem Yiron.
rek Bieƒczyk, który opowiada∏ o historii, tra- Spotkanie mia∏o na celu promocj´ stylu
dycji i rewolucji, jakà w ostatnich kilkunastu win izraelskich, które, jak zgodnie twierdzili
latach przesz∏o izraelskie winiarstwo. dystrybutorzy, ze wzgl´du na ciekawy, inny
Uczestnicy mieli okazj´ degustowaç wina ni˝ klasyczny smak, z roku na rok sprzedajà
pochodzàce zarówno od du˝ych producentów, si´ w Polsce coraz lepiej. (WN)
takich jak Carmel – najwi´kszy producent win
w Izraelu i najwi´kszy producent win koszer-
nych na Êwiecie (od 25 do 30 milionów bute-
lek rocznie) czy Golan Heights – z winami
Yarden, Gamala i Golan, jak i z niewielkich wi-
niarni, m.in. Margalit (oko∏o 20 tys. butelek) –
firma rodzinna, w której stawia si´ na francu-
skie odmiany z cabernet sauvignon i merlot
na czele, Domaine du Castel (13 ha winnic) –
tak˝e francuskie szczepy, Tulip (85 tys. bute-

SIÓDME URODZINY
8 stycznia br. w restauracji Maestria
w Warszawie program „Co za Tydzieƒ”
obchodzi∏ swoje siódme urodziny. W ka-
meralnym gronie wzniesiono toast szam-
panem Moët & Chandon.
Aby uczciç urodzinowe nagranie tego
znanego programu, jego gospodarz, Oli-
vier Janiak, zaprosi∏ wiele znakomitych
osobistoÊci. WÊród zaproszonych gwiazd
pojawili si´ m.in. Gra˝yna Wolszczak, Ce-
zary Harasimowicz, Edyta Jungowska,
Marek W∏odarczyk, Doda, projektanci –
Marcin Paprocki i Mariusz Brzozowski,
Reni Jusis, Tomasz Jacyków, Edyta Her-
buÊ, Robert Kochanek, Jakub Weso∏owski.
To szczególne wydarzenie uczczono tor-
tem i szampanem Moët & Chandon. (MG)
NAJDRO˝SZY KOKTAJL ÊWIATA
W 2007 r. tokijski hotel Ritz Carlton umie-
Êci∏ w swojej karcie najprawdopodobniej naj-
dro˝szy koktajl na Êwiecie – Belvedere Dia-
mentini. Wart jest on bagatela – 42 tys. z∏.
O niezwyk∏oÊci koktajlu Belvedere Dia-
mentini Êwiadczy przede wszystkim jego
smak i sposób podawania. Barman, przy
akompaniamencie s∏ynnego przeboju „Dia-
monds are forever”, ∏àczy przy stoliku goÊcia
zmro˝onà wódk´ Belvedere ze Êwie˝ym so-
kiem z limonki, a na koniec z namaszczeniem
umieszcza na jego dnie 1,06-karatowy dia-
ment. W cen´ wliczone jest póêniejsze opra-
wienie tego˝ diamentu u tokijskiego jubilera
wed∏ug ˝yczenia klienta. (MG)
Zimowe szaleƒstwo na stoku
Luty w narciarskich kurortach sta∏ pod
znakiem cyklu imprez pod has∏em „Dozwo-
lony od -20°C”. Jägermeister wraz ze swo-
imi ognistymi tancerkami odwiedzi∏ sie-
dem miejscowoÊci: Szklarskà Por´b´, Kar-
pacz, Szczyrk, Zakopane, Bia∏k´ Tatrzaƒ-
skà, Zieleniec oraz Jelenià Gór´.
After party z rapem w tle
W sobot´ 8 grudnia ubr. w warszawskim
klubie Platinium, we wspó∏pracy z markà
Belvedere, zorganizowano after party po
koncercie amerykaƒskiego rapera 50 Cen-
ta. Impreza zgromadzi∏a wielu znanych go-
Êci, którzy bawili si´ do bia∏ego rana.
Polski koncert 50 Centa to jeden z wielu
w trakcie jego europejskiego tourne, które
rozpocz´∏o si´ 4 listopada ubr. Po wyst´pie
goÊcie przenieÊli si´ do klubu Platinium,
gdzie marka Belvedere przygotowa∏a eks-
kluzywne after party, na którym pojawili
si´ m.in. Marcin Mroczek, Robert Kocha-
nek, Kuba Weso∏owski, Tomasz Iwan,
Chris de la Pena, Rafa∏ Cieszyƒski.
Sobotnia impreza odby∏a si´ w ramach
„Belvedere Diamond Night” i pozwoli∏a za-
proszonym goÊciom przenieÊç si´ w Êwiat
O tym si´ mówi
Mi∏oÊników bia∏ego szaleƒstwa czeka∏y
na stokach specjalne animacje i promocje
przygotowane przez Jägermeister’a, zaÊ
wieczorami w najpopularniejszych klubach
zabawa ze zmro˝onymi shotami i drinkami.
– Imprezy pod szyldem „Dozwolony od
-20°C” to doskona∏e muzyczne show. Nie
inaczej by∏o i tym razem. Zimowa edycja cy-
klu gwarantuje szalonà zabaw´ na stokach
oraz noce w rytmach serwowanych przez DJ-
-a Adamusa w duecie Wet Fingers – mówi
Joanna Turczyk, product group manager
brown spirits. – Fina∏owa impreza w zako-
piaƒskim klubie Genesis b´dzie prawdzi-
wym zjazdem muzycznych gwiazd – zagrajà
Wet Fingers, Norbi, Wanda Kwietniewska
i Mr. Hide.
W miejscowoÊciach obj´tych cyklem
równolegle prowadzone by∏y promocje
w punktach sprzeda˝y. Na kupujàcych
Jägermeister’a czeka∏y niespodzianki.
(MG)
prawdziwego luksusu. Wybrani klubowicze
otrzymali repliki diamentu, a ci, którzy ku-
pili butelk´ Belvedere, zostali zaproszeni
na imprez´ zamykajàcà ca∏y cykl – „Noc
z Belvedere”. To w∏aÊnie wtedy jeden z go-
Êci stanie si´ w∏aÊcicielem diamentu o war-
toÊci ponad 50 tys. z∏.
(MG)
 Dobre adresy ALKOHOLE I WINA ÂWIATA M&P
ul. Mielczarskiego 7, Warszawa-Ursynów
tel/fax (0-22) 648 10 97, 648 10 98

Âwiat Alkoholi ALKOHOLE I WINA ÂWIATA M&P
M A G A Z Y N K O N E S E R Ó W ul. Trakt Brzeski 54 C, Warszawa-Weso∏a
tel/fax (0-22) 773 38 62
tel. kom. 501 540 625
e-mail: wesola@wina-mp.pl
Poni˝ej podajemy adresy sklepów,
restauracji i pubów, w których mo˝na kupiç
ALKOHOLE I WINA ÂWIATA M&P WINIARNIA
lub poczytaç „Âwiat Alko
o holi”.
ul. Warowna 1, Marina Mokotów, Warszawa
tel/fax (0-22) 493 04 05
tel. kom. 512 199 949
województwo kujawsko-pomorskie e-mail: marina@wina-mp.pl
SUPERMARKET „PIOTR I PAWE¸”
ul. Grzyma∏y-Siedleckiego 20, 85-868 Bydgoszcz
tel. (0-52) 360 35 10, fax (0-52) 360 55 22
e-mail: bemarbemar@wp.pl
APS Glass & Bar Supply Sp. z o.o.
województwo lubuskie ul. Czerniakowska 161, 00-453 Warszawa
tel. kom. 609 803 236
V&S POLMOS ZIELONA GÓRA S.A. tel. (0-22) 851 92 22, fax (0-22) 841 14 85
ul. JednoÊci 59, 65-018 Zielona Góra www.apspolska.pl
tel. (0-68) 353 03 77, fax (0-68) 326 70 03
www.luksusowa.pl BALLANTINE’S
ul. Krucza 47 A, 00-509 Warszawa
województwo ∏ódzkie tel. (0-22) 625 48 32, fax (0-22) 625 48 32
e-mail: sklep@sklep-ballantines.pl
www.sklep-ballantines.pl
CERKOM Sp. z o.o.
ul. Jaros∏awska 11 A, 05-420 Józefów
GALERIE ALKOHOLI Sp. z o.o. tel. (0-22) 789 46 01, tel/fax (0-22) 789 62 73
ul. Piotrkowska 183/187, 90-477 ¸ódê e-mail: biuro@cerkom.pl
tel. (0-42) 637 27 22, fax (0-42) 637 27 21 www.cerkom.pl
e-mail: piotrkowska@galeriealkoholi.com.pl
Pick and Taste – Degustacje, Szkolenia,
Imprezy, Eventy, Whisky, Cygara, Wino
ul. Waƒkowicza 7 lok. 45, 02-796 Warszawa
tel. (0-22) 855 55 05, tel. kom. 502 155 155
e-mail: lukasz.sosinski@pickandtaste.pl
www.pickandtaste.pl
województwo podkarpackie
RESTAURACJA MANDARYN
ul. Senatorska 17, 24-120 Kazimierz Dolny
tel. (0-81) 881 02 20, fax (0-81) 881 02 29
e-mail: mandaryn.pensjonat@op.pl
www.mandaryn.kazimierzdolny.pl
WINIARNIA PORTIUS
ul. Blich 2, 38-400 Krosno
tel. (0-13) 42 027 82
e-mail: winiarnia@portius.pl www.portius.pl
województwo podlaskie
ALKOHOLE ÂWIATA
ul. Kiliƒskiego 9 A, 15-089 Bia∏ystok
tel/fax (0-85) 740 34 45
Liquor Store
ul. Wojska Polskiego 39, 16-300 Augustów
tel. (0-87) 644 63 04
e-mail: liquor.store@wp.pl
województwo pomorskie
DRINK BAR MAX 24H
ul. Droga Rybacka 60, 84-104 Jastrz´bia Góra
tel. (0-58) 774 45 53
e-mail: poczta@barmax.pl www.barmax.pl

GALERIE ALKOHOLI Sp. z o.o.
ul. Dàbrowskiego 249, 93-231 ¸ódê
tel. (0-42) 677 29 29, tel/fax (0-42) 677 29 28
e-mail: sekretariat@galeriealkoholi.com.pl
CONNOISSEURS OF ALCOHOL & TOBACCO
ASSOCIATION
ul. Waƒkowicza 7 lok. 45, 02-796 Warszawa
tel. (0-22) 855 55 05, tel. kom. 609 758 980
e-mail: piotr.kolodziejczak@cata.pl
www.cata.pl
województwo zachodniopomorskie
TOP WINA ÂWIATA
ul. Gie∏dowa 8 D/20, 78-100 Ko∏obrzeg
tel. (0-94) 354 03 96, fax (0-94) 354 03 96
e-mail: wina-swiata@wina-swiata.pl
www.wina-swiata.pl

JIM BEAM ALKOHOLE M&P VINO VINTANA POLSKA

ul. Su∏tana 1B, Warszawa-Bemowo
GALERIE ALKOHOLI Sp. z o.o. tel. (0-22) 638 65 52
C.H. MANUFAKTURA
ul. Karskiego 5, 91-071 ¸ódê KORKOCIÑG
tel/fax (0-42) 632 96 46 ul. Emilii Plater 9/11, 00-669 Warszawa
e-mail: manufaktura@galeriealkoholi.pl tel. (0-22) 627 81 20, fax (0-22) 627 81 20
e-mail: sklep@korkociag.pl
www.korkociag.pl
REDDRY WINIARNIA
ul. Kosiarzy 37 (Wilanów), Warszawa
GALERIE ALKOHOLI Sp. z o.o. tel. (0-22) 424 88 05, fax (0-22) 885 64 67
DRIVE-IN e-mail: reddry@reddry.pl, www.reddry.pl
ul. Bartoka 72, 92-531 ¸ódê
tel. (0-42) 673 55 25, tel/fax (0-42) 673 56 85 REMY MARTIN EKSKLUZYWNE ALKOHOLE
ul. Paƒska 81/83, Warszawa-Centrum
WINOTEKA - SK¸AD WIN I SZAMPANÓW tel. (022) 652 86 23, tel. kom. 501 540 624
ul. Traktorowa 128, 91-204 ¸ódê
tel. (0-42) 252 96 52, fax (0-42) 252 96 56 WINE CORNER
e-mail: winoteka@winoteka.pl, www.winoteka.pl ul. Bia∏y Kamieƒ 5, lok. II, 02-539 Warszawa
tel. (0-22) 408 29 23, fax (0-22) 408 29 23
województwo ma∏opolskie e-mail: info@winecorner.pl
www.winecorner.pl
SCOTTISH HOUSE POLSKA Sp. z o.o.
Centrum Handlowe A4 (przy wjeêdzie na autostrad´ A4) WINNICE MO¸DOWY SKLEP WINIARSKI
Modlniczka 299, 32-085 Modlnica-Kraków ul. Czarnieckiego 63 A, 01-541 Warszawa
tel/fax (0-12) 626 04 55 tel. (0-22) 839 92 92, fax (0-22) 839 92 92
e-mail: sklep@scottishhouse.pl, www.scottishhouse.pl e-mail: winmold@onet.pl
www.winnicemoldowy.pl
województwo mazowieckie
WINOKRACJA
ALKOHOLE I WINA ÂWIATA M&P ul. Karmelicka 19, 00-168 Warszawa
ul. Pi∏sudskiego 102 A, Warszawa-Marki tel. (0-22) 838 90 15, tel. kom. 509 595 623
tel/fax (0-22) 771 30 48 fax (0-22) 838 90 15
tel. kom. 501 540 623 e-mail: winokracja@neostrada.pl
e-mail: marki@wina-mp.pl www.winokracja.pl
Al. Wojska Polskiego 13 A, 70-470 Szczecin
tel. (0-91) 488 57 06; fax (0-91) 489 29 71
e-mail: biuro@vinovintana.pl www.vinovintana.pl
Zostaƒ Partnerem Âwiata Alkoholi!
Oferujemy dwie mo˝liwoÊci:
1. Rocznà prenumerat´ 3 egzemplarzy.
Otrzymasz:
• wizytówk´ – wpis teleadresowy
w rubryce Dobre Adresy
oraz w portalu www.swiat-alkoholi.pl
• katalog „Drinki”
• ni˝szà cen´, czyli tylko 245 z∏.
2. Rocznà prenumerat´ 5 egzemplarzy.
Otrzymasz:
• wizytówk´ – wpis teleadresowy z logiem
w rubryce Dobre Adresy oraz w portalu
www.swiat-alkoholi.pl
• katalog „Drinki”
• ni˝szà cen´, czyli tylko 399 z∏.
Dodatkowo otrzymajà Paƒstwo
dost´p do artyku∏ów archiwalnych w portalu
www.swiat-alkoholi.pl
Zamówienia i informacje:
Dzia∏ Prenumeraty, pn.-pt. w godz. 8.00-16.00;
tel. (0-85) 678 53 69; tel. kom. 609 79 17 29
faks (0-85) 678 53 86

64
PRENUMERATA
7 wydaƒ
w cenie
84 z∏

Na 10 pierwszych osób,
które zamówià prenumerat´,
czeka wspania∏y upominek:
ekskluzywny katalog DRINKI,
lub KARTA WIN.

Nasi prenumeratorzy
otrzymajà tak˝e login
i has∏o dost´pu do archiwum
portalu internetowego
www.swiat-alkoholi.pl

ZAMÓW PRENUMERAT¢:
r www.salonprasowy.pl
r prenumerata@publikator.com.pl
r telefonicznie: (085) 678 53 63/69
r faks: (085) 678 53 86

PRENUMERATA