Studia z Dziejw Rosji i Europy rodkowo-Wschodniej

(IXL) Przewodnik bibliograficzny

Opracowa Daniel Bokowski

Instytut Historii PAN Warszawa 2005

1

Irena Stawowy-Kawka
(Uniwersytet Jagielloski, Krakw)

Jubileusz rocznika Studia z Dziejw Rosji i Europy rodkowo-Wschodniej

Ostatni XXXIX tom rocznika Studia z Dziejw Rosji i Europy rodkowoWschodniej ukaza si w 2004 r. W roku biecym obchodzi bdziemy czterdziest rocznic jego pierwszej publikacji. Czasopismo powstao w 1965 r. jako organ Zakadu Dziejw Europy XIX i XX wieku Instytutu Historii PAN i wychodzio pod nazw Studia z Dziejw ZSRR i Europy rodkowej. Zmiana tytuu nastpia w 1992 r., po rozpadzie ZSRR, a dzieje ZSRR potraktowano jako jeden z kolejnych etapw w historii Rosji. Obecnie jego redaktorem naczelnym jest prof. dr hab. Piotr ossowski, dugoletni kierownik Zakadu Dziejw Europy XIX i XX wieku, a sekretarzem naukowym doc. dr hab. Elbieta Znamierowska-Rakk. Nad zawartoci merytoryczn rocznika czuwa take Komitet Redakcyjny, skadajcy si z wybitnych profesorw pracownikw Instytutu Historii PAN oraz specjalistw z gwnych orodkw naukowych Polski. Na amach czasopisma ukazuj si artykuy dotyczce Rosji, Europy rodkowej i Poudniowo-Wschodniej (Bakanw). Ich autorami s przede wszystkim historycy polscy. Na amach Studiw swoje prace publikowali tacy znani naukowcy, jak: Wiesaw Balcerak, Marek Kazimierz Kamiski, Tadeusz Kisielewski, Andrzej Koryn, Andrzej Korzon, Piotr ossowski, Tadeusz Wolsza, Elbieta Znamierowska-Rakk, Micha Jerzy Zacharias. Debiutuj tu take modsi koledzy. Zamieszczane s rwnie artykuy historykw z zagranicy. Wymieni naley: Nin i Wadimira Kabuzanoww (z Rosji), Jaroslava Valent, Zdenka Sldka, Jindicha Dejmka (z Czech), Broniusa Makauskasa (z Litwy), Erika Jakobsonsa (z otwy), Iczo Dimitrowa (z Bugarii), Endre Kovacsa (z Wgier) i innych. Zainteresowanie problematyk rodkowoeuropejsk w Polsce i krajach tego obszaru, co jest charakterystyczne, nastpio w latach szedziesitych. Starano si wwczas ponownie zdefiniowa pojcie Europy rodkowej, a take pisa jeli pozwolia cenzura o problemach tego regionu. Jednym z przejaww tego szczeglnego zainteresowania byo midzy innymi pojawienie si Studiw. Byo to bardzo wane wydarzenie w polskiej historiografii. Na Zachodzie, w nauce anglosaskiej, niemieckiej czy francuskiej badania nad zagadnieniami dotyczcymi Europy rodkowo-Wschodniej podjto bezporednio po wojnie i miay one ogromne znaczenie, gwnie ze wzgldw politycznych. Obszar ten, wchodzcy w 2

obrb sowieckiej strefy wpyww cieszy si rwnie szczeglnym zainteresowaniem badaczy. W Polsce studia nad historia Rosji, Europ rodkow i Poudniowo-Wschodni nabray swoistego znaczenia przede wszystkim po upadku bloku komunistycznego i rozpadzie ZSRR. Znalazo to odbicie na amach Studiw. Dostp do nowych rde oraz zniesienie cenzury pozwoliy na nowe spojrzenie na histori tego obszaru. Moliwo publikowania wynikw bada na amach Studiw nabraa w zwizku z tym jeszcze wikszego znaczenia. Wzrosa znacznie objto rocznika oraz liczba autorw chtnych do zamieszczania wynikw swoich bada na jego amach. Powikszya si take liczba czytelnikw. Swoboda wypowiedzi, czste polemiki, dyskusje, znacznie go wzbogaciy. Czasopismo wydawane jest w okrelonym porzdku, z uwzgldnieniem dziaw tematycznych. Pierwszy z nich pt. Artykuy i rozprawy jest najobszerniejszy i stanowi zasadnicz cz czasopisma. Najczciej zamieszczane s tu publikacje dotyczce dziejw najnowszych Europy rodkowej i Poudniowo-Wschodniej (poowa XIX i XX w.) z zakresu problematyki politycznej i stosunkw midzynarodowych, rzadziej gospodarczej, spoecznej czy kulturalnej. Polityka wielkich mocarstw, w tym Rosji, wobec krajw tego obszaru dominuje, cho nie brakuje ciekawych rozpraw dotyczcych zarwno wewntrznych problemw pastw tego regionu, jak i relacji midzy poszczeglnymi krajami. Omawiane s take kwestie narodowe. Interesujce s zwaszcza opracowania dotyczce ycia Polonii w poszczeglnych krajach tej czci Europy. Drugi dzia pt. Przegldy bada zawiera omwienia najnowszych bada z okrelonej dziedziny (przegld histograficzny). Tak np. w tomie XXXV Wojciech Materski przedstawi stanowiska historykw rosyjskich dotyczce kwestii upadku Imperium Rosyjskiego i moliwoci jego odbudowy, a Zbigniew Klejn zaprezentowa bugarska pras historyczn z lat 19971998. W kolejnym, trzecim dziale Materiay i dokumenty autorzy przedstawiaj dotychczas niepublikowane lub nieznane materiay rdowe, czsto opatrujc je obszernym komentarzem. Tak np. we wspomnianym ju wczeniej numerze XXXV Marek Kornat opublikowa bardzo ciekaw dokumentacj dotyczc dyplomacji pastw batyckich w obliczu ukadu RibbentropMootow pochodzc z rnych archiww: francuskich (Archives du Ministre des Affaires trangres w Paryu), polskich (Archiwum Akt Nowych w Warszawie) i brytyjskich (Public Record Office i Instytut Polski i Muzeum im. Generaa Sikorskiego w Londynie).

Artykuy recenzyjne i recenzje to tytu nastpnego dziau rocznika. Z ich treci mona si dowiedzie o wartoci naukowej najnowszych opracowa na temat tego regionu, ale take zasign cennych informacji o nowych edycjach rde, syntezach i monografiach. Recenzowane s prace zarwno autorw polskich, jak i zagranicznych. Na kocu czasopisma znajduje si rubryka ycie naukowe, gdzie zamieszczane s sprawozdania z prac prowadzonych w Zakadzie Dziejw Europy XIX i XX wieku Instytutu Historii PAN. Zazwyczaj s to omwienia przebiegu rnego rodzaju uroczystoci, konferencji, kolokwiw oraz posiedze Zakadu. Pozwala to ledzi ycie naukowe Zakadu. Taki ukad rocznika nie jest cile przestrzegany. W nowszych tomach pojawi si dzia Polemiki i dyskusje. Na odnotowanie zasuguje np. ciekawa dyskusja na temat liczby Polakw deportowanych w gb ZSRR. Polemikom suy take rubryka Listy do redakcji, gdzie autorzy ksiek, artykuw i rozpraw odpowiadaj na zarzuty skierowane do nich w recenzjach i w ten sposb wczaj si do dalszej dyskusji. Bardzo wana okazaa si take inicjatywa, podjta w 1995 r., aby znanym i cenionym historykom zajmujcym si dziejami Rosji, Europy rodkowej i Poudniowo-Wschodniej dedykowa numery Studiw z okazji ich jubileuszu. Przyblia to czytelnikom ich twrczo, osignicia naukowo-dydaktyczne i daje kompetentn ocen ich dokona naukowych. Dotychczas ukazao si pi tomw jubileuszowych powiconych nastpujcym wybitnym badaczom: Piotrowi Wandyczowi, Romualdowi Wojnie, Wiesawowi Balcerakowi, Aleksandrowi Achmatowiczowi oraz Henrykowi Buhakowi. Do 1994 r. wydawc tego wysokiej rangi czasopisma naukowego by wrocawski oddzia Ossolineum. Produkcj tomu XXIX i nastpnych powierzono, ze wzgldw finansowych, wydawnictwu Semper w Warszawie, ktremu udao si utrzyma poziom edytorski pisma. Studia z Dziejw Rosji i Europy rodkowo-Wschodniej z uwagi na swoj rang naukow ciesz si renom zarwno w kraju jak i za granic. Artykuy zamieszczane na ich amach weszy na trwae do obiegu naukowego i cytowane s w publikacjach wielu badaczy. Ich redaktorom oraz wydawcom skadam podzikowania i gratulacje z okazji czterdziestej rocznicy ich pracy i ycz dalszych sukcesw.

Tadeusz Kisielewski
(Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy)

Pismo z dobr przyszoci

Jubileusz Studiw podobnie zreszt jak kady jubileusz skania do pewnych refleksji i wynikajcych z nich konstatacji. Pozwol sobie zaprezentowa tu dwie konstatacje. Konstatacja pierwsza. Rocznik zacz ukazywa si w 1965 r. A zatem narodzi si w okresie popadziernikowym, w ramach pewnej socjalistycznej jak to si kiedy mwio swobody na gruncie kultury i nauki, rzecz jasna istotnie ograniczonej, aczkolwiek nie do tego stopnia, jak w ssiednich pastwach komunistycznych. Wszake 1965 r. to czas wyranego kryzysu okresu popadziernikowego, rodzcego si na tle pogbiajcego si spoecznego zawodu zwizanego z niskim i niewiele poprawiajcym si poziomem ycia i pesymistycznie ocenianymi ekonomicznymi i cywilizacyjnymi perspektywami Polski. Kryzys ten siga do prb ograniczenia zdobyczy Padziernika 1956 r. przez ekip Wadysawa Gomuki, co wynikao zarwno z doktryny komunistycznej reprezentowanej przez pierwszego sekretarza KC PZPR i jego towarzyszy, jak i uwarunkowa geopolitycznych Polski oraz zdecydowania Moskwy gotowej stumi antysocjalistyczny bunt w obozie, do czego doszo na Wgrzech. Niewiele te brakowao, by doszo to tego w Polsce. Przypomnijmy. W 1962 r. zlikwidowano Klub Krzywego Koa w Warszawie, w 1964 r. wybucha sprawa Listu 34, a take wyranie rodzia si w tyme roku nowa opozycja, zapocztkowana z jednej strony Listem otwartym do czonkw partii Jacka Kuronia i Karola Modzelewskiego, z drugiej za organizacj Andrzeja Czumy i innych, ktr pniej zaczto nazywa Ruchem, a ktra cakowicie odrzucaa komunizm, rwnie zreformowany. Od 1956 r. rozwija te swoj szerok dziaalno Koci katolicki, oywiony programem milenijnym prymasa Polski, kardynaa Stefana Wyszyskiego, wchodzc w coraz ostrzejszy spr z wczesn wadz, co miao oczywicie swoje wielkie konsekwencje nie tylko religijne, ale te spoeczne i polityczne. Jakie czynniki biorc pod uwag wczesne stosunki i atmosfer spoeczn i polityczn w kraju doprowadziy zatem do narodzin Studiw? Odpowied na to pytanie wymaga odpowiedniego opracowania historycznego, mona wszake dzi, jak sdz, najoglniej powiedzie, e przyczynia si do tego wola i motywacje tych osb i rodowisk, ktre spowodoway ich ukazanie si. Osoby te to przede wszystkim pierwszy Komitet Redakcyjny Studiw, a szerzej rodowisko Instytutu Historii PAN. Cho zapewne rzecz

trzeba widzie jeszcze szerzej, i to nie tylko na paszczynie historycznej, ale i politycznej. Myl, e owe motywacje prowadzce do narodzin pisma zdominoway dwie tendencje. Pierwsza, nazwijmy ideologiczno-polityczna, ktra wyraaa potrzeb powoania periodyku naukowego, ktry w sposb zgodny z wczesnym, socjalistycznym by uy tego jzyka stanem wiedzy poddaby analizie zjawiska, gwnie polityczne, odnoszce si do ZSRR i tego obszaru Europy (w tym Polski), na ktrym po II wojnie wiatowej wprowadzono ustrj komunistyczny. Wadysaw Gomuka Zwizek Sowiecki i obz pastw socjalistycznych rodowisko i otoczenie wczesnej Polski traktowa w sposb fundamentalny z dwch powodw: po pierwsze, dlatego e ZSRR i w obz mia by gwarantem utrzymania ustroju i stosunkw komunistycznych w Polsce, a pierwszy sekretarz KC KPZR niezachwianie wierzy w przyszo komunizmu i uwaa, e w ostatecznoci on wanie zwyciy na wiecie, a po drugie, ZSRR i obz pastw socjalistycznych mia wedug niego stanowi gwarancje bezpieczestwa Polski, w szczeglnoci granicy na Odrze i Nysie uyckiej. To mylenie Gomuki wyznaczao wczesn polityk PRL. Std i otwarcie na t problematyk, ktr miay podj Studia z dziejw ZSRR i Europy rodkowej oczywicie uprawian wedle wczesnych intencji politycznych i zgodnie z metodologi marksistowskoleninowsk i pod kontrol partii. I druga tendencja, naukowa, gbsza, ktra zdecydowaa o wartociach Studiw jako periodyku naukowego. Wypywaa ona niewtpliwie z polskich tradycji zainteresowa Rosj, a take Europ rodkow, krajami ssiednimi i caym regionem, rzecz jasna gwnie na paszczynie naukowej. Przy tym rzecz t widziano w kontekcie dziejw Polski i jej uwarunkowa geopolitycznych, ale take z jednej strony losu historycznego regionu rodkowoeuropejskiego, z drugiej za samej Rosji czy ZSRR. Oczywicie szo tu przede wszystkim o rzeczywiste zgbienie prawdy historycznej, co pokazuje zawarto pisma z tamtego czasu, cho potrzeba ta nie moga abstrahowa od wczesnej rzeczywistoci politycznej, ktra wyznaczaa ramy take dla uprawiania historii jako nauki i publikowania rezultatw jej bada. Wszake rocznik mia charakter naukowy, a to, e ukazywa si w niewielkim nakadzie powodowao, e by on poddany nieco zliberalizowanej kontroli cenzorskiej, co wpywao pozytywnie na jego poziom naukowy. Zupen swobod Studia uzyskay w III Rzeczpospolitej i w peni j wykorzystay, wzbogacajc sw tematyk i tre, stanowic rwnoczenie kontynuacj rocznika z okresu PRL. W Studiach publikuj wybitni historycy, zarwno polscy, jak i zagraniczni, majcy duy dorobek naukowy, a take historycy modszego pokolenia, specjalizujcy si w najnowszej historii Polski i powszechnej, zwaszcza w historii krajw Europy rodkowo-Wschodniej i Rosji. 6

Konstatacja druga. Studia przeyy okres Polski Ludowej i kontynuowane s w III Rzeczpospolitej. W 1992 r. zmieniy jak wiemy tytu, po formalnym rozwizaniu 26 grudnia 1991 r. ZSRR W tytule pisma sowo Rosja zastpio skrt nazwy pastwa, ktre przestao istnie, ZSRR, a termin Europa rodkowo-Wschodnia zastpi termin Europa rodkowa, co byo wyranym skutkiem czciowego rozpadu Zwizku Sowieckiego i powstania nowych, niepodlegych pastw na zachodnich obszarach, w istocie kracach byego ZSRR. Nie ulega oczywicie adnej wtpliwoci, e Federacja Rosyjska, olbrzymie, najwiksze na wiecie, pod wzgldem terytorium, pastwo eurazjatyckie, swoisty kontynent, jest najbardziej znaczcym pastwem w Europie Wschodniej, majcym te ambicje odgrywania najbardziej znaczcej roli w Europie rodkowej. Rwnoczenie wspczesna Rosja jest dziedzicem specyficznej tradycji historycznej, historii, ktra wycisna swe pitno, jake czsto fatalne, nie tylko na Rosji, ale i na Europie rodkowo-Wschodniej, Kaukazie, Azji rodkowej i Dalekim Wschodzie, a take szerzej, jeli wemiemy pod uwag wiatowe ambicje i polityk, zwaszcza ZSRR. To znaczenie historii Rosji ale rwnie i Rosji wspczesnej znalazo swj wyraz w tytule pisma, cho w swej wikszoci i biorc pod uwag objto poszczeglnych tomw Studia powicone s nie tylko problematyce Rosji, ale te rnorodnym zagadnieniom, gwnie politycznym krajw Europy rodkowo Wschodniej. Niewtpliwie w przyszoci wzrasta bdzie zarwno znaczenie historii tych krajw i caego regionu Europy rodkowo Wschodniej poczynajc od Ukrainy, a w przyszoci i Biaorusi, patrzc od strony wschodniej jak i ich wspczesnych dowiadcze. Ukraina, Biaoru oraz Litwa ssiaduj z Polsk od wschodu a okrg kaliningradzki, na ktrego przekazanie Stalinowi wyrazili zgod w Teheranie prezydent Roosevelt i premier Churchill, graniczcy z Polsk nad Batykiem, jest tylko enklaw Rosji oderwan od jej korpusu terytorialnego enklaw majc bardzo istotne znaczenie polityczne, zwaszcza dla Polski i Litwy. Rosja jest niewtpliwie wanym pastwem w polityce regionalnej, jest te graczem w polityce wiatowej, stoi ona jednak przed wieloma powanymi wyzwaniami, ktre mog w przyszoci bardzo skomplikowa jej sytuacj1, co oczywicie nie znaczy, e Rosji, a
1

Por. Tadeusz A. Kisielewski, O przyszoci supermocarstw, Arcana (Krakw) 2005, nr 12 (6162). Autor omawiajc i komentujc raport CIA Global Trends 2015 ukoczony w grudniu 2000 r. m.in. pisze: Gospodarka pastwowa [Rosji] jest w rozkadzie. Instytucje pastwowe s skorumpowane i powizane ze rodowiskami przestpczymi. Stan czynnika ludzkiego jest rozpaczliwy: alkoholizm, zanieczyszczenie rodowiska naturalnego, stres, niski poziom zdrowia i bieda doprowadziy do nadumieralnoci mczyzn. Kobiety rodz przecitnie 1,3 dziecka, co spowoduje spadek liczby ludnoci do 130 135 mln. w 2015 r. [] W ostatnich latach, ju po napisaniu raportu, okazao si, e kolejne fale wzrostu cen ropy naftowej, podstawowego rda dochodw rosyjskiej gospodarki, nie s wykorzystywane do niezbdnej restrukturalizacji tej gospodarki, czyli nadzwyczajne dochody s po prostu marnowane. Raport CIA zakada rozpad Rosji na osiem czci. Autor artykuu pisze: o wiele bardziej prawdopodobna od podziau Rosji na osiem czci jest po prostu secesja jej wschodnich peryferii. Czy jednak nawet przyjmujc nierealistyczne zaoenie, e Moskwa zgodziaby si na to prawdopodobiestwo takiej secesji, dokonane z woli wadz i mieszkacw rodkowej i wschodniej Syberii i Dalekiego Wschodu jest due? Jest

take jej historii, naley powica mniejsz uwag. Przeciwnie w obliczu owych komplikacji zagadnienia rosyjskie, take w aspekcie historycznym, powinno si tym bardziej analizowa. Dzi Rosja staje si i to trzeba zauway wielkim problemem dla polityki Polski i innych pastw naszego regionu, a take krajw Kaukazu czy Azji rodkowej. Cho pozycja Polski i tych krajw dawnego imperium zewntrznego ZSRR, by posuy si sformuowaniem Zbigniewa Brzeziskiego, ktre znalazy si w NATO i Unii Europejskiej, jest tu nieporwnywalnie lepsza. Ten problem z Rosj cho nie tylko on zwiksza i niewtpliwie bdzie zwiksza rol w polityce polskiej pastw Europy rodkowoWschodniej, w tym Ukrainy, a z czasem i Biaorusi, obok oczywicie innych pastw regionu. Zwielokrotni to powinno rwnie zainteresowanie historykw tymi krajami Europy rodkowo-Wschodniej zreszt zainteresowania te rosn ju od pewnego czasu. Ale w dalszym cigu jake mao wiadomo o Ukrainie czy Biaorusi, o ich historii, zwaszcza na Zachodzie, gdzie jest to jeszcze niewtpliwie terra incognita, a o Rosji, ktra na wschd od Niemiec zdawaa si do niedawna, a w niektrych rodowiskach na Zachodzie jeszcze zdaje si stanowi nieomal jedyny przedmiot godny zainteresowania historycznego czy politologicznego, jake czsto funkcjonuje tam wiedza (take historyczna) niepena, pytka czy wypaczona. Wszake podobna, cho niekoniecznie tosama, wiedza funkcjonuje te niejednokrotnie i na Wschodzie, w Europie rodkowo-Wschodniej, w tym i w Polsce. Aby ten stan zmieni, wielk rol do odegrania maj okrelone rodowiska take w Polsce a w ramach odpowiedniej polskiej polityki historycznej rwnie Studia. Rodzi si pytanie, czy w tej sytuacji nie naleaoby pomyle o zmianie tytuu pisma po raz trzeci ze Studiw z Dziejw Rosji i Europy rodkowo-Wschodniej na Studia z dziejw Europy rodkowej i Rosji?

ono minimalne Gdyby Syberia i Daleki Wschd przestay by rosyjskie, stayby si zapewne chiskie, co oczywicie stworzyoby nowy problem wzrostu potgi Chin. Co si stanie z Rosj nie wiadomo. Ale Rosja po rzek Len a nawet po Ural biorc pod uwag rozwaania Kisielewskiego gdyby do tego doszo, pozostaaby zapewne star Rosj, w dodatku okaleczon, a wic i nienawistn. Ale moe jak przypuszcza autor artykuu mogaby zacz dryfowa ku Unii Europejskiej i NATO? Pisze on: W rezultacie Rosja staaby si krajem europejskim, a ukoronowaniem takiego biegu wydarze byoby przyjcie jej do NATO. Wszystkie tego typu scenariusze maj z dzisiejszego punktu widzenia charakter czysto teoretyczny. Kisielewski stwierdza, e dzisiejsza Rosja Wadimira Putina cigle postrzega Zachd jako przeciwnika i gra na jego wewntrzne rozbicie, w nadziei przecignicia jego czci na swoj stron, trwajc w zudzeniu, e odbudowa jakiego rodzaju imperium jest moliwa i zapobiegnie sprowadzeniu Rosji przez Chiny do wymiarw pastwa europejskiego. I jeszcze jedna, oglniejsze uwaga. Naturaln alternatyw totalitaryzmu, ktry niedawno ustpi w Rosji, jest wolno. W Rosji przesta obowizywa ustrj komunistyczny, ale czy zapanowaa tam wolno? Czy Rosja jest w stanie w jakim w miar nieodlegym czasie przezwyciy sw wielowiekow tradycj niewoli, w szczeglnoci tradycj niewoli komunistycznej? I oczywicie imperializmu? Tradycje te wi si cile z jej rozrostem terytorialnym w przeszoci. Dla wspczesnej Rosji cae jej wielkie terytorium poczwszy od Wysp Kurylskich i Kamczatki po Kaliningrad na zachodzie i Czeczeni na poudniu jest wit ziemi Rosji. W kadym razie jest dobre to, e problem ten jest analizowany, take z punktu widzenia historii.

Studia z Dziejw Rosji i Europy rodkowo-Wschodniej s niewtpliwie pismem znaczcym w historiografii polskiej, w pewnym zakresie unikalnym i zapewne jednym z bardziej interesujcych pism tego i podobnego typu w skali midzynarodowej. W kontekcie tym warto wymieni nazwiska redaktorw naukowych pisma, kolejno: Rafaa Gerbera, Janusza arnowskiego i Piotra ossowskiego. W kadym razie nie ulega wtpliwoci to, e kady powany historyk zajmujcy si problematyk Rosji i Europy rodkowo-Wschodniej nie moe pomin dorobku jaki zawieraj czterdzieci tomw Studiw. I co niemniej wane Studia z Dziejw Rosji i Europy rodkowo-Wschodniej maj przed sob dobr przyszo, wszak problematyka historyczna, ktr si zajmuj, bdzie najprawdopodobniej budzia dalej due zainteresowania w Polsce i w innych krajach Europy rodkowoWschodniej, a take w Rosji oraz coraz wiksze na Zachodzie, a Studia jako pismo naukowe o ugruntowanej renomie mog tu odgrywa rwnie rol swego rodzaju pomostu midzy Wschodem i Zachodem, a zarazem stanowi znaczce forum dyskusji i inspiracji w skali regionu, Europy, by moe i szerzej.

Daniel Bokowski

O Studiach sw kilka
Studia z Dziejw Rosji i Europy rodkowo-Wschodniej narodziy si w 1963 r. Ich ojcem i pierwszym redaktorem naczelnym by profesor Uniwersytetu Warszawskiego Rafa Gerber, kierownik Zakadu Historii Europejskich Krajw Socjalistycznych IH PAN. Zakad ten po latach przeksztaci si w Zakad Dziejw Europy XIX i XX wieku. Pierwszy numer Studiw ukaza si w 1965 r. W istniejcej wczenie sytuacji politycznej w Polsce powstaemu periodykowi nadano tytu: Studia z Dziejw ZSRR i Europy rodkowej. Umieszczenie w tytule okrelenia Europa rodkowa, a nie np. kraje demokracji ludowej, czy te pastwa socjalistyczne, byo niemaym osigniciem, gdy na nowo wprowadzao do obiegu naukowego pojcie wyodrbniajce t cz Europy z Europy Wschodniej, utosamianej wwczas jednoznacznie ze Zwizkiem Radzieckim. Pozwolio to redakcji na znacznie szerszy, zgodny z pierwotnymi zamierzeniami, kierunek rozwoju pisma, co wida doskonale w pierwszych jego numerach, gdzie sprawom Europy rodkowej powicono wyjtkowo duo miejsca. Nastpc profesora Gerbera zosta profesor dr hab. Janusz arnowski. Po nim, w 1983 r., funkcj redaktora naczelnego obj kierujcy nimi do dzi profesor dr hab. Piotr ossowski. Wszyscy trzej redaktorzy naczelni do 1989 r. mieli nieatwe zadanie prowadzenia Studiw tak, aby nie narazi si peerelowskiej cenzurze oraz wadzom i jednoczenie nie dopuci do obnienia poziomu ukazujcych si na amach rocznika artykuw. Byo to zadanie nieatwe, nieraz zmuszajce redakcj do powstrzymywania si od podejmowania wielu wanych i istotnych tematw historycznych lub agodzenia wymowy artykuw, aby osign kompromis z cenzorami. Na szczcie, co trzeba w tym miejscu wyranie podkreli, nigdy nie posunito si do zamania elementarnych zasad prawdy historycznej, mimo narzucanej odgrnie poprawnoci politycznej w zakresie tematyki, faktografii i terminologii. Na przekr wskazywanej przez wadze linii pisma twrcy Studiw niemal od pierwszego numeru starali si rozszerzy krg publikowanych w nich bada poza histori ZSRR oraz wspczesne dzieje krajw tzw. demokracji ludowej. Efektem tych dziaa byo pismo uwaane przez polskie i zagraniczne rodowiska naukowe za jedno z najciekawszych i najbardziej obiektywnych. Ukazao si w nich wiele wanych, powiedzie mona unikalnych, artykuw, jakich wczenie nie mona byo znale w innych czasopismach. Im bliej byo

10

koca monopolu PZPR tym czciej na amach Studiw pojawiay si artykuy, ktre jeszcze kilka lat wczeniej nie zostayby dopuszczone do druku. Prawdziwym przeomem by 1992 r., kiedy redakcji udao si zmieni nazw rocznika na Studia z Dziejw Rosji i Europy rodkowo-Wschodniej. Dopiero po ostatecznym rozpadzie ZSRR tytu rocznika sta si w peni adekwatny do zawartoci, historia ZSRR staa si za jednym z wielu okresw historii Rosji. Jednoczenie Studia skutecznie walczyy ze stereotypem, jakoby w III Rzeczypospolitej nikt ju nie zajmowa si badaniami nad histori Rosji i ZSRR. Byo wrcz odwrotnie. Dopiero teraz badania te w peni si rozwiny, gdy zajto si tematyk dotd zakazan (jecy wojenni 1920 r., represje radzieckie, wysiedlenia, deportacje). Po raz kolejny starano si te przybliy badaczom w kraju najnowsz historiografi rosyjsk. Na amach Studiw pojawili si znw badacze rosyjscy piszcy o sprawach trudnych dla obu stron, za w recenzjach coraz czciej przewijay si rosyjskie prace naukowe. Nowe Studia dziki upadkowi cenzury oraz otwarciu si wielu archiww stay si miejscem, w ktrym starano si wypenia luki wynikajce z obowizujcych do 1989 r. na terenie tzw. obozu socjalistycznego zasad pisania historii. Na amach rocznika opublikowanych zastao bardzo wiele wanych dokumnetw rdowych. Pojawiy si te wane opracowania z historii najnowszej. Dotyczyo to zwaszcza tematyki bakaskiej, niezwykle szeroko obecnej do dzi na amach rocznika. Materiay przygotowywane do druku w Studiach zamieszczane s w dziaach staych i w dziaach pojawiajcych si w roczniku nieregularnie. W ostatniej kategorii wyrni moemy rubryki pojawiajce si do czsto (Materiay i dokumenty, Dyskusje i polemiki) oraz sporadycznie (bloki jubileuszowe, wspomnienia pomiertne In memoriam). Najwaniejszym dziaem staym s Artykuy i rozprawy, gdzie spotka mona teksty autorstwa pracownikw i staych wsppracownikw Zakadu Dziejw Europy XIX i XX wieku oraz Instytutu Historii PAN, a take badaczy z innych orodkw naukowych i uniwersyteckich z kraju (Krakw, Pozna, d, Biaystok, Wrocaw, Lublin, Katowice, Gdask) i zagranicy (Rosji, Litwy, otwy, Bugarii, Czech, Sowacji, Wgier, Francji, Rumunii). W Studiach znajdziemy gwnie artykuy powicone historii politycznej Europy Wschodniej i rodkowo-Wschodniej, a take, cho znacznie rzadziej, jej historii gospodarczej i kulturze. Duo miejsca, jak ju wczeniej wspomniaem, przeznacza si historii Rosji. Bardzo wiele poruszanych na amach Studiw tematw ukazuje problematyk historyczn tej i Azji. 11 czci kontynentu europejskiego w kontekcie dziejowym mocarstw zachodnioeuropejskich oraz Stanw Zjednoczonych, a take innych krajw Europy, Ameryki

Kolejn sta rubryk Studiw stanowi rozbudowany dzia recenzyjny obejmujcy m.in. przegldy historiograficzne, artykuy recenzyjne, recenzje, noty recenzyjne i polemiki. Ostatni kategori z dziaw staych jest ycie naukowe, gdzie od lat prowadzona jest kronika posiedze naukowych Zakadu Dziejw Europy XIX i XX wieku, pozwalajca zapozna si z aktualnie prowadzonymi badaniami historycznymi w orodkach naukowych w kraju i zagranic oraz dowiedzie si, jakie ciekawe prace historyczne ukazujce si w ostatnich latach zostay omwione na posiedzeniach Zakadu. Ponadto w dziale tym publikowane s sprawozdania z konferencji naukowych i sympozjw powiconych problematyce nawizujcej do profilu pisma, listy do Redakcji oraz relacje z uroczystoci jubileuszowych. Nowoci Studiw stay si tzw. numery jubileuszowe, powicone znanym polskim historykom z kraju i zagranicy, szczeglnie zasuonym na polu bada dziejw Rosji i Europy rodkowo-Wschodniej. W numerach tych czytelnik mg znale teksty dotyczce wybranej osoby, jego curriculum vitae, informacj o dorobku naukowym jubilata, pen bibliografi jego prac oraz ocen jego dokona zawodowych. Dotychczas ukazay si tomy powicone profesorowi Piotrowi Wandyczowi, docentowi Romuladowi Wojnie, profesorowi Wiesawowi Balcerakowi, doktorom Aleksandrowi Achmatowiczowi i Henrykowi Buhakowi.

12

Czonkowie Komitetu Redakcyjnego (19652005)

Aleksander Achmatowicz Wiesaw Balcerak Henryk Batowski Ludwik Bazylow Jerzy Wojciech Borejsza Henryk Buhak ? Jzef Buszko Jzef Chlebowczyk Tadeusz Cielak Jzef Dutkiewicz Rafa Gerber Karol Grnberg ? Jarosaw Jurkiewicz Adolf Juzwenko Marek Kazimierz Kamiski Jerzy Koczowski Andrzej Koryn Wodzimierz Tadeusz Kowalski Jerzy Kozeski Maciej Komiski Marian Leczyk Piotr ossowski ? Zygmunt ukawski Adam Marcinkowski Wojciech Materski Andrzej Nowak Kazimierz Piwarski Witold Szulc Mieczysaw Tanty Jerzy Tomaszewski Jan Tomicki Roman Wapiski Marian Wilk Romuald Wojna Zbigniew Wjcik Micha Jerzy Zacharias Elbieta Znamierowska-Rakk Janusz arnowski Mieczysaw ywczyski

Redaktorzy naczelni Studiw (19652005)

Rafa Gerber Janusz arnowski Piotr ossowski

13

Sekretarze redakcji Studiw (19652005)

Piotr ossowski Romuald Wojna Elbieta Znamierowska-Rakk

14

Autorzy artykuw zamieszczanych w Studiach (19652005)

Aleksander Achmatowicz Marek Andrzejewski Wiesaw Balcerak Alena Bartlov Henryk Bartoszewicz Ludwik Bazylow Iwan T. Berend Aleksandra Bergmanowa Luben Berow Piotr Biliski Daniel Bokowski Jerzy Wojciech Borejsza Viktor Borodovk Krzysztof Buchowski Lidia Buczma Wadysaw Buhak Henryk Buhak Jan Jacek Burski Andrzej Chrzanowski Tadeusz Cielak Ewa Cytowska Krzysztof Dach Ladislav Dek Jindich Dejmek Aleksy Deruga Marek Piotr Deszczyski Iczo Dimitrow Piotr Eberhardt Andrzej Essen Dawid Fajnhauz Jzef Faltus Alina Gajanov Adam Galos Adam Gakowski Anna Garlicka Agnieszka Garlicka Grzegorz Gsior Rafa Gerber Albin Gowacki Krystyna Gomka Janusz Gruchaa Frdric Guelton Gyrgy Gyarmati Jerzy Hankiewicz Ludwik Hass Jan Havrnek Grayna Herczyska Marek Jabonowski Jarzy Jackowicz Eriks Jekabsons Hanna Jdruszczak Krzysztof Jdrzejewski Adolf Juzwenko Nina i Wadimir Kabuzanowie Iwona Kabziska-Stawarz Marek Kazimierz Kamiski Agnieszka Kastory Boena Kcka Oleg Ken Tadeusz Kisielewski Zbigniew Klejn Micha Klimecki 15

Tomasz Knothe Jan Kofman Eugeniusz Koko Katarzyna Z. Koodziejczyk Jii Koalka Marek Kornat Andrzej Koryn Mariusz Korzeniowski Andrzej Korzon Adam Koseski Jan Kostrzak Bogdan Koszel Endre Kovcs Jerzy Kozeski Maciej Komiski Jerzy Kumaniecki Jerzy Kupliski Mikls Lack Marian Leczyk Jacek Legie Aleksandra Julia Leinwand Krzysztof Lewandowski Jzef Lewandowski Stanisaw opatniuk Piotr ossowski Piotr ysakowski Bronius Makauskas / Bronisaw Makowski Emilian Manciur Hanna Marczewska-Zagdaska Dariusz Matelski Wojciech Materski Vytautas Merkys Rimantas Miknys

Dariusz Miszewski Andrzej Nowak Maria Nowak-Kiebikowa Jerzy Ochmaski Vra Olivov Pawe Olszewski Tomasz Paluszyski Maria Pasztor Tadeusz Piekowski Elbieta Pioskowik Bernard Piotrowski Jan Pisuliski Josif Toma Popescu Leszek Sawomir Prcikowski Vaclav Prcha Berthold Puchert Janusz Radziejowski Gyrgy Rnki Klara Romanow-Bobiska Kazimierz Rosen-Zawadzki Wadysaw Andrzej Serczyk Antoni Serednicki Janusz Skodlarski Jerzy Skowronek Andrzej Skrzypek Zdenk Sldek Jan Sobczak Herbert Steiner Wadysaw Stpniak Zofia Strzyewska Elbieta Szczepanik Alina Szklarska-Lohmannowa Barbara Szordykowska Beata Szubtarska 16

Wiktoria liwowska Mieczysaw Tanty Lornt Tilkovszky Jerzy Tomaszewski Andrzej Topij Ryszard Torzecki Jerzy Turonek Jaroslav Valenta Pierre Voillery Wiesaw Walkiewicz Roman Wapiski Maria Wawrykowa Henryk Wereszycki Katarzyna Wierzbicka Mirosaw Wierzchowski

Marian Wilk Romuald Wojna Maria Wojnicka Tadeusz Wolsza Bolesaw Woszczyski Micha Jerzy Zacharias Zofia Zaks Krzysztof Marcin Zalewski Antoni Zieliski Zbigniew Zitek Elbieta Znamierowska-Rakk Jacek mudzki Przemysaw Marcin ukowski Piotr urek

17

* Przewodnik bibliograficzny, ktry otrzymujecie Pastwo do rki, ma na celu pomoc w zorientowaniu si, co do zawartoci treciowej Studiw w cigu ostatnich czterdziestu lat. Przewodnik ma ukad przedmiotowo-chronologiczny. Teksty w poszczeglnych dziaach, ktrych jest 8 (Polska w Europie rodkowej, Europa Wschodnia, Rosja i ZSRR, Zakaukazie, Kraje batyckie i Skandynawia, Europa rodkowa i Bakany, Wschd i Zachd Europy, Varia), umieszczone s dodatkowo w podziale na kraje, ktrych dotycz. Poniewa jeden tekst czsto dotyczy problematyki szerszej, np. stosunkw dwu lub wielostronnych, tytu artykuu moe si znale nawet w kilku miejscach. Ma to uatwi przeszukiwanie zawartoci Studiw pod ktem preferowanej problematyki badawczej, a jednoczenie uzmysowi, jak wiele krajw znalazo si w krgu zainteresowa autorw przez te czterdzieci lat. W poszczeglnych dziaach artykuy uoone s w porzdku chronologicznym od wydarze z pocztku XIX wieku do czasw wspczesnych. Gwiazdkami oddzielone zostay materiay zamieszczane w dziale recenzyjnym (przegldy historiograficzne i artykuy recenzyjne). Przewodnik nie zawiera natomiast informacji o umieszczanych w Studiach recenzjach, notkach recenzyjnych i polemikach, informacjach jubileuszowych, sprawozdaniach z konferencji i sympozjw, yciu naukowym; nie zawiera te not pomiertnych (ad memoriam). Kody umieszczone po tytule artykuu oznaczaj kolejno numer tomu (od I do XL) oraz numery stron, na ktrych znajduje si dany tekst.

18

Polska w Europie rodkowej

Jerzy Skowronek, Polacy wobec Rosji w XVIII-XIX stuleciu (XXVIII/518) Piotr urek, Hotel Lambert a dekonspiracja chorwackiego Branislawa 18441845 (XL/259268) Andrzej Nowak, Oblicza panslawizmu. Zapomniana karta dziejw politycznej myli Wielkiej Emigracji (XXVII/727) Piotr urek, Hotel Lambert a dekonspiracja chorwackiego Branislawa 18441845 (XL/259268) Krzysztof Dach, Polsko-rumuska wsppraca polityczna w latach 18331848 (XV/537) Krzysztof Dach, Dyplomacja rumuska a powstanie styczniowe (XVIII/541) Henryk Wereszycki, Stosunki dyplomatyczne midzy mocarstwami podziaowymi i sprawy polskie w latach 18721875 (II/174202) Nina i Wadimir Kabuzanowie, Liczebno i rozsiedlenie Polakw w Imperium Rosyjskim w XIX i pocztkach XX wieku (XXII/1543) Janusz Gruchaa, Czeskie stronnictwa polityczne wobec stosunkw polsko-rosyjskich w kocu XIX i na pocztku XX w. (do 1914 r.) (XVI/5570) Janusz Gruchaa, Narodowa Demokracja wobec problemw narodowych i politycznych Austro-Wgier w kocu XIX i na pocztku XX wieku (XXVII/2943) Krystyna Gomka, Polskie ugrupowania polityczne wobec ruchu biaoruskiego na Litwie rodkowej (XXVII/89101) Mirosaw Wierzchowski, Sprawa polska w programach i taktyce rosyjskich partii politycznych w latach 19051914 (II/8199) Mirosaw Wierzchowski, Problematyka polska w rosyjskiej prasie liberalnej w latach 1907 1912 (I/164194) Janusz Gruchaa, Polityka zagraniczna Austro-Wgier a stosunki polsko-ukraiskie (1908 1914) (XXIV/3552) Viktor Borodovk, Problem odbudowy niepodlegoci Polski w prasie sowackiej (1914 1918) (IV/4353) Jan Sobczak, Sprawa polska w Notatkach dyplomaty rosyjskiego Gieorgija N. Michajowskiego (19141920) (XXX/165175) Mariusz Korzeniowski, Rejon zachodni Centralnego Komitetu Obywatelskiego powstanie i pocztki dziaalnoci (XXIX/2946) 19

Aleksander Achmatowicz, Relacja Wadysawa Grabskiego (XXIX/8390) Aleksander Achmatowicz, Akty rosyjskie z marca 1917 roku dotyczce Polski (XXII/6599) Wadysaw Buhak, Lednicki, Paderewski, Dmowski. Sprawa misji Stanisawa Gutowskiego i genezy Polskiej Narodowej Komisji Wykonawczej oraz Komitetu Narodowego Polskiego (sierpie-wrzesie 1917 r.) (XXVII/4554) Roman Wapiski, Endecka koncepcja polityki wschodniej w latach II Rzeczypospolitej (V/55 100) Wadysaw Stpniak, Pocztki stosunkw dyplomatycznych Polski z Rumuni (19181919) (XXVII/5771) Micha Klimecki, Alianckie misje we Lwowie (listopad 1918 luty 1919) (XXXI/3549) Maria Wojnicka, Zwizki Polski z Biaorusi w wietle prasy polskiej w latach 19181921 (XXX/2735) Maria Wojnicka, Idea niepodlegego pastwa biaoruskiego w polskiej opinii publicznej w latach 19181921 (XXXIV/179204) Elbieta Znamierowska-Rakk, Polska-Bugaria po I wojnie wiatowej (19181921) (XXXIV/2339) Bolesaw Woszczyski, Archiwalia obrazujce stosunki Polski z krajami nadbatyckimi 19181939 (VI/203211) Piotr ossowski, Polacy w Estonii, otwie i Litwie 19181939 (XXIX/9197) Anna Garlicka, Polska Jugosawia 19181939 (XII/93124) Wadysaw Stpniak, Dziaalno dyplomacji polskiej w Krlestwie SHS w latach 19191922 (XXXI/5174) Bolesaw Woszczyski, Stosunki polsko-rumuskie 19191939 w wietle akt Centralnego Archiwum Wojskowego (V/195205) Alena Bartlov, Przyczynek do historii stosunkw sowacko-polskich w okresie midzywojennym (IX/181198) Katarzyna Z. Koodziejczyk, Stosunki polsko-austriackie w okresie dwudziestolecia midzywojennego (XII/6190) Wiesaw Balcerak, Polska Austria w okresie midzywojennym (XXVII/103118) Klara Romanow-Bobiska, Stosunki gospodarcze Polski z Europ Poudniowo-Wschodni w okresie midzywojennym (XVI/105121) Elbieta Znamierowska-Rakk, Koncepcje drg strategiczno-tranzytowych na obszarze Europy rodkowo-Wschodniej w polityce polskiej i midzynarodowej okresu midzywojennego (XXX/6385) 20

Aleksander Achmatowicz, Zofia Strzyewska, Powszechny obowizek suby wojskowej Polakw w Rosji Sowieckiej. Wiosna 1919 roku (XXXIII/153157) Marek Kazimierz Kamiski, Prby mocarstw Ententy narzucenia rozwiza terytorialnych Polsce i Czechosowacji pozostajcym w konflikcie granicznym (lutykwiecie 1919 r.) (XXXVI/7392) Jacek Legie, Misja Borysa Kudrynowskiego w Warszawie (kwieciesierpie 1919 r.) (XXXIII/5362) Janusz Gruchaa, Czeska opinia publiczna wobec wojny polsko-sowieckiej (19191920) (XXXII/2744) Aleksander Achmatowicz, Strzakw to nie Katy, Tuchola nie Miednoje. Kwestia jecw sowieckich wojny 19191920 w Polsce (XXX/99112) Aleksander Achmatowicz, Nowy snop wiata na wojn polsko-sowieck 19191920. Nie publikowane dotd dokumenty z archiww rosyjskich (XXXI/175187) Aleksandra Julia Leinwand, Indoktrynacja jecw polskich w bolszewickiej Rosji 19191921 (XXXVI/95106) Aleksandra Julia Leinwand, Polski plakat propagandowy w okresie wojny polsko-sowieckiej (19191920) (XXVIII/5766) Aleksandra Julia Leinwand, Bolszewicki plakat propagandowy w okresie wojny polskosowieckiej 1920 r. (XXVII/7586) Endre Kovcs, Stosunki wgiersko-polskie w latach 19191921 (III/151183) Frdric Guelton, Maria Pasztor, Bitwa warszawska w wietle korespondencji generaa Weyganda i marszaka Focha (lipiecsierpie 1920 roku) (XXXIII/6375) Marek Kazimierz Kamiski, Stosunki polityczne pomidzy Rzeczpospolit Polsk a Republik Czechosowack (koniec lipcagrudzie 1920 r.) (XXXIII/77103) Vra Olivov, Polityka Czechosowacji wobec Polski podczas wojny polsko-radzieckiej 1920 r. (II/206226) Antoni Serednicki, Ofensywa na Kijw w roku 1920 oraz jej konsekwencje dla armii i rzdu URL w wietle prasy petlurowskiej w Polsce (XXVIII/3553) Antoni Serednicki, Ofensywa na Kijw w roku 1920 oraz jej konsekwencje dla armii i rzdu URL w wietle prasy petlurowskiej w Polsce (cz II) (XXIX/4755) Zofia Zaks, Problem Galicji Wschodniej w czasie wojny polsko-radzieckiej (1920) (VIII/79 108) Dariusz Miszewski, Memoria o podziale stref wpyww w Europie rodkowo-Wschodniej pomidzy Polsk a Zwizek Radziecki, napisany przez podpukownika dyplomowanego 21

Tadeusza Zakrzewskiego, przeznaczony dla premiera Stanisawa Mikoajczyka (XL/285294) Krzysztof Buchowski, Polacy w sejmach litewskich 19201927 (XXXII/7185) Alina Szklarska-Lohmannowa, Rokowania polsko-czechosowackie w 1921 r. (III/187205) Alina Szklarska-Lohmannowa (oprac.), Instrukcja ministra Skirmunta dla posa polskiego w Wiedniu (1922 r.) (IV/202205) Eugeniusz Koko, PPS wobec kwestii ukraiskiej w okresie wyborw do Sejmu i Senatu oraz na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w 1922 r. (XXV/95104) Piotr ossowski, Ostatni akt ksztatowania si granic Drugiej Rzeczypospolitej podzia pasa neutralnego pomidzy Polsk a Litw w lutym 1923 r. (XXXVII/2737) Wiesaw Balcerak, Stosunki polsko-czechosowackie w okresie ksztatowania si systemu lokarneskiego (19231925) (II/228285) Maria Pasztor, Polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych z francuskiej perspektywy (1924 1939) (XXXV/185196) Henryk Bartoszewicz, Misja Romana Knolla w Ankarze 19241925 (XXXVI/109125) Henryk Bartoszewicz, Okres rosyjski w karierze dyplomatycznej Romana Knolla (cz. I) (XXXIX/6182) Henryk Bartoszewicz, Okres rosyjski w karierze dyplomatycznej Romana Knolla (cz. II) (XL/6381) Jan Jacek Burski, Jan Pisuliski, Polska dyplomacja wobec emigracji ukraiskiej. Nieznana instrukcja ministra Augusta Zaleskiego z 1926 roku (XXXIII/159168) Janusz Gruchaa, Czeskie rodowiska polityczne wobec Zwizku Sowieckiego i stosunkw polsko-sowieckich (19261935) (XXXIX/101120) Jerzy Kumaniecki, Polska i Rosja Radziecka na konferencji w Genui (V/103113) Stanisaw opatniuk, Przed powrotem majowym i po przewrocie (Z historii stosunkw polskoradzieckich) (VI/147176) Leszek Sawomir Prcikowski, Pierwiastki sowianofilskie w programie Zwizku Modziey Wiejskiej RP Wici (XXXII/151160) Henryk Buhak, Polsko-francuskie koncepcje wojny obronnej z Niemcami z lat 19211926 (XV/6994) Henryk Buhak, Z dziejw stosunkw wojskowych polsko-czechosowackich w latach 1921 1927 (V/115144) Henryk Buhak, Konferencja wojskowa polsko-rumusko-francuska w Warszawie (78 IV 1924 r.). Geneza, przebieg, rezultaty (XXV/107121) 22

Henryk Buhak, Z dziejw stosunkw wojskowych polsko-czechosowackich w latach 1927 1936 (XI/97146) Henryk Buhak, Porednictwo dyplomacji polskiej midzy Rumuni a ZSRR w sprawie podpisania tzw. Protokou moskiewskiego (19281929) (XIX/89102) Marian Leczyk, Prba przezwycienia kryzysu w stosunkach polsko-litewskich w latach 19281930 (XI/151181) Jerzy Tomaszewski, Polskie dokumenty dyplomatyczne o krlewskim zamachu stanu w Jugosawii 6 stycznia 1929 r. (XIII/165179) Oleg Ken, Alarm wojenny wiosn 1930 roku a stosunki sowiecko-polskie (XXXV/4173) Jerzy Tomaszewski, Kwestia narodowa w Rumunii w 1931 r. w raportach polskich konsulatw i poselstwa (XX/187209) Jerzy Tomaszewski, Kwestia narodowa w Jugosawii i Grecji w 1931 r. w raportach polskich poselstw (XXI/181189) Antoni Zieliski, Rumuskie materiay do dziejw stosunkw polsko-rumuskich w latach trzydziestych XX w. (XX/211221) Marek Jabonowski, Relacja gen. Romualda Jabonowskiego z podry do Pragi w grudniu 1932 r. (XXIII/181199) Przemysaw Marcin ukowski, Polska dyplomacja wobec prby stworzenia dyrektoriatu mocarstw 1933 r. (XXXIX/123134) Antoni Zieliski, Stosunki polsko-rumuskie (grudzie 1933 maj 1935) (XII/157190) Andrzej Essen, Memoria generaa Blhy z marca 1934 r. (XXXI/165173) Wiesaw Balcerak, Pogld Benea na polsk polityk zagraniczn w 1934 r. (VII/179182) Maciej Komiski (oprac.), Wizyta premiera wgierskiego Gmbsa w Warszawie w padzierniku 1934 r. (V/210228) Aleksy Deruga, Bugarskie materiay archiwalne do dziejw polityki wschodniej Polski okresu midzywojennego (do 1934 r.) (VIII/145154) Henryk Buhak, Antoni Zieliski, Z dziejw stosunkw polsko-rumuskich (sierpie 1936 wrzesie 1938) (XVI/145168) Henryk Buhak, Czechosowackie prby wznowienia rozmw na temat sojuszu wojskowego z Polsk (19371938) (XII/203210) Piotr ossowski, Polskie ultimatum do Litwy w marcu 1938 r. widziane z placwki RP w Tallinie (XI/231237)

23

Henryk Buhak, Stosunek Jzefa Becka do Czechosowacji w r. 1938 w ujciu Michaa ubieskiego, dyrektora gabinetu Ministra Spraw Zagranicznych II Rzeczypospolitej (XXX/123128) Jerzy Tomaszewski, Dokumenty o stosunkach rumusko-polskich po konferencji monachijskiej (XV/193204) Wiesaw Balcerak, Legenda bez pokrycia (IX/201205) Henryk Buhak, Prba czechosowackich k wojskowych nawizania rozmw sojuszniczych z polskim Sztabem Gwnym w marcu 1938 r. (XV/205209) Ewa Cytowska, Prby wsppracy polsko-woskiej w Europie rodkowej (X 1938 III 1939) (XIV/135160) Dariusz Matelski, Niemcy na Kresach Wschodnich Drugiej Rzeczypospolitej (XXXVIII/247 278) Jerzy Kupliski, Z dziejw wychodstwa czechosowackiego w Polsce po zaborze Czechosowacji w roku 1939 (X/145177) Piotr ossowski, Sprawa neutralnoci Litwy wobec wojny polsko-niemieckiej 1939 r. (XV/115139) Josif Toma Popescu, Wspomnienie (XVII/169172) Eriks Jekabsons, Uchodcy wojskowi i cywilni z Polski na otwie 19391940 (XXX/129148) Tadeusz Piekowski, Losy polskich jecw wojennych wyprowadzanych pojedynczo lub w niewielkich grupach od padziernika 1939 do marca 1940 roku z obozw NKWD w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie (XXXII/139149) Sprawozdanie z dyskusji dotyczcej liczby obywateli wywiezionych do Zwizku Sowieckiego w latach 19391941 (A. Gowacki, A. Korzon, D. Bokowski, E. Kowalska, K. Smolana, W. Materski, H. Marczewska-Zagdaska) (XXXI/117148) Tadeusz Piekowski, Dziaania NKWD w Zwizku Sowieckim po czerwcu 1940 r. wobec polskich onierzy internowanych po 17 wrzenia 1939 r. (XXXIX/265281) Daniel Bokowski, Ludno polska w Komi ASRR w 1940 roku na podstawie dokumentw radzieckich (XXX/149163) Marek Kazimierz Kamiski, Polityka Edvarda Benea i jego tymczasowych wadz czechosowackich na emigracji wobec rzdu polskiego na uchodstwie gen. Wadysawa Sikorskiego (lipiec 1940 r. czerwiec 1941 r.) (XXXIX/137180) Beata Szubtarska, Zarys dziaalnoci konsularnej Ambasady RP w ZSRR w latach 19411943 (XXXVIII/279289)

24

Bronisaw Makowski, Z dziejw litewskiej mniejszoci w Polsce. Wysiedlenie Litwinw z Suwalszczyzny na podstawie umowy sowiecko-niemieckiej z 10 stycznia 1941 roku (XXXIII/105115) Daniel Bokowski, Dziaalno Ambasady RP w Kujbyszewie oraz jej delegatur i placwek mw zaufania w wietle raportw NIK Rzdu RP w Londynie (XXXII/203222) Jerzy Turonek, Kwestia biaoruska w polityce obozu londyskiego (19411944) (XIX/131 157) Andrzej Korzon, Losy darw z zachodu dla Polakw w ZSRR po zerwaniu polsko-radzieckich stosunkw dyplomatycznych w kwietniu 1943 r. (XXXIII/117130) Tadeusz Kisielewski, Polityka Stanisawa Mikoajczyka i Edvarda Benea podobiestwa i rnice (XXXV/97109) Tadeusz Kisielewski, Plany federacyjne w Europie rodkowo-Wschodniej a sprawa pastw batyckich w okresie II wojny wiatowej w kontekcie polityki polskiej (XL/131141) Zofia Zaks, Francja i Zwizek Radziecki a sprawa polska (19441945) (XIX/159197) Henryk Bartoszewicz, Polityka Zwizku Sowieckiego wobec Europy rodkowo-Wschodniej przed konferencj w Jacie (lipiec 1944 stycze 1945) (XXXI/7792) Leszek Sawomir Prcikowski, Propaganda sowiaska w Polsce 19441947 (rola Komitetu Sowiaskiego w Polsce) (XL/295313) Tadeusz Wolsza, Polski Londyn wobec wydarze w Europie rodkowowschodniej (1944 1948) (XXXVIII/6997) Janusz Skodlarski, Wsppraca gospodarcza Polski z krajami demokracji ludowej (1945 1949) (XV/167190) Andrzej Korzon, Niektre problemy polsko-radzieckich stosunkw gospodarczych w latach 19451957 (XXVIII/135152) Bronisaw Makowski, Litewski antysowiecki ruch oporu na terytorium Polski w latach 1945 1950 (XXXII/131138) Daniel Bokowski, Repatriacja dzieci polskich z gbi ZSRR w latach 194552 (XXIX/99 108) Henryk Bartoszewicz, Rola ambasadora Henryka Raabego w realizacji polsko-sowieckiej umowy repatriacyjnej (XXX/8797) Janusz Skodlarski, Organizacja i funkcjonowanie polsko-czechosowackiej wsppracy gospodarczej (19471949) (XI/185216) Andrzej Korzon, Upowszechnianie filmu radzieckiego w Polsce w latach 1950-tych (XXVII/165188) 25

Andrzej Korzon, Inscenizacje utworw dramatycznych Majakowskiego na polskich scenach w poowie lat pidziesitych (XXXV/111125) Tadeusz Wolsza, Sytuacja w Zwizku Sowieckim pod koniec ycia i po mierci Jzefa Stalina z perspektywy polskiego Londynu (19521953) (XXXIX/219236) Andrzej Korzon, Rozmowa Cyrankiewicza z Chruszczowem w kwietniu 1957 r. (XXIX/109 116) Maria Pasztor, Francja i Wielka Brytania wobec polskiej granicy zachodniej na Odrze i Nysie uyckiej w latach 19581967 (XXXVIII/147181) *** Aleksander Achmatowicz, Zbigniew Klejn, Polska paradyplomacja (19141919) (XXXV/235247) Elbieta Znamierowska-Rakk, II Rzeczpospolita na Bakanach (19181926) (XXXV/249 254) Tomasz Paluszyski, Wschodni sojusznicy Polski w wojnie 19191921 roku. Recenzja polemiczna do ksiki Zbigniewa Karpusa, Wschodni sojusznicy Polski w wojnie 1920 r.. Oddziay wojskowe ukraiskie, rosyjskie, kozackie i biaoruskie w latach 1919 1920, Toru 1999 (XXXV/255263) Henryk Bartoszewicz, Od paktu Ribbentrop Mootow do umowy Mootow OsbkaMorawski (XXIX/149155) Henryk Bartoszewicz, Niepeny obraz genezy systemu wadzy komunistycznej w Polsce. Na marginesie ksiki Zbigniewa B. Kumosia, Geneza satelickiego systemu wadzy w Polsce 19411948 (XXXVIII/307317) Polsko-radzieckie stosunki kulturalne 19441949. Dokumenty i materiay A. Chrzanowski (XXIII/251258) W.S. Parsadanowa, Sowietsko-polskije otnoszenija 19451949 Andrzej Korzon (XXVII/216225) Adam Koseski, Polacy w ZSRR niektre kierunki bada w historiografii polskiej (XXIX/131139) Wojciech Materski, Tematyka polska w zasobie postsowieckiego zasobu archiwalnego (XXXIII/169182) Aleksandra Julia Leinwand, Historiografia polska o propagandzie sowieckiej na biaoruskich ziemiach II Rzeczypospolitej (XXXIII/183188)

26

Henryk Bartoszewicz, W subie dyplomatycznej Drugiej Rzeczypospolitej i Polski Ludowej. Na marginesie ksiki: Zbigniew Czeczot-Gawrak, Ze wspomnie dyplomatycznych, onierskich i innych, Warszawa 1999 (XXXVI/189195)

Europa Wschodnia
Klara Romanow-Bobiska, Wielki kryzys a Europa Wschodnia (XVII/101115) Jerzy Tomaszewski, Ludno chopska w krajach Europy rodkowej i Wschodniej (XXIV/147179) Piotr Biliski, Feliks Koneczny jako badacz dziejw Rosji i Europy Wschodniej (XXXVIII/227246) Biaoru Krystyna Gomka, Polskie ugrupowania polityczne wobec ruchu biaoruskiego na Litwie rodkowej (XXVII/89101) Maria Wojnicka, Zwizki Polski z Biaorusi w wietle prasy polskiej w latach 19181921 (XXX/2735) Maria Wojnicka, Idea niepodlegego pastwa biaoruskiego w polskiej opinii publicznej w latach 19181921 (XXXIV/179204) Maria Wojnicka, Prasa polska jako rdo historyczne do dziejw Biaorusi w latach 1918 1939 (XXXIII/520) Krystyna Gomka, Biaoruska Chrzecijaska Demokracja w latach 19181939 (XXVIX/5764) Jerzy Turonek, Kwestia biaoruska w polityce obozu londyskiego (19411944) (XIX/131 157) Jerzy Turonek, Status Biaorusi w Komisariacie Rzeszy Ostland (XX/165183) Jerzy Turonek, Geneza i dziaalno Biaoruskiej Centralnej Rady (grudzie 1943 czerwiec 1944) (XXI/99118) Aleksandra Bergmanowa, O pisarzach i dziennikarzach ydowskich pochodzcych z Biaorusi (XXV/173187) ***

27

Romuald

Wojna,

Nowsze

badania

biaoruskie

nad

rozwojem

BSRR

w okresie

midzywojennym (XVII/191205) Piotr Eberhardt, Przemiany narodowociowe na Biaorusi. Dwugos: Maria Wojnicka, Iwona Kabziska-Stawarz (XXXI/195203) Uadzimir Adamuszka, Palitycznyja reprecii 2050ych gadou na Biaarusi Daniel Bokowski (XXXI/211213) Aleksandra Julia Leinwand, Historiografia polska o propagandzie sowieckiej na biaoruskich ziemiach II Rzeczypospolitej (XXXIII/183188) Ukraina Wadysaw Andrzej Serczyk, Rewolucja 1905 r. na Ukrainie (II/4056) Janusz Gruchaa, Polityka zagraniczna Austro-Wgier a stosunki polsko-ukraiskie (1908 1914) (XXIV/3552) Janusz Gruchaa, Sprawa ukraiska w Galicji w polityce Austro-Wgier (19141918) (XX/4356) Krzysztof Lewandowski, Sprawa ukraiska a pastwa centralne (19141916) (VIII/2536) Aleksander Achmatowicz, Nowe materiay rdowe z kijowskich archiww o ukrainizacji (XXXII/161180) Janusz Radziejowski, Ruch narodowy i rewolucyjny na Ukrainie w okresie dziaalnoci Centralnej Rady (marzec 1917 kwiecie 1918) (IX/5382) Krzysztof Lewandowski, Midzynarodowe uwarunkowania ukraiskiej w 1917 roku (XVI/73101) Ludwik Hass, Wolnomularstwo ukraiskie (do rewolucji lutowej 1917 r.) (XVII/543) Jacek Legie, Misja Borysa Kudrynowskiego w Warszawie (kwieciesierpie 1919 r.) (XXXIII/5362) Antoni Serednicki, Ofensywa na Kijw w roku 1920 oraz jej konsekwencje dla armii i rzdu URL w wietle prasy petlurowskiej w Polsce (XXVIII/3553) Antoni Serednicki, Ofensywa na Kijw w roku 1920 oraz jej konsekwencje dla armii i rzdu URL w wietle prasy petlurowskiej w Polsce (cz II) (XXIX/4755) Ludwik Hass, Wolnomularstwo ukraiskie 19171921 (XVIII/5779) Jan Jacek Burski, Jan Pisuliski, Polska dyplomacja wobec emigracji ukraiskiej. Nieznana instrukcja ministra Augusta Zaleskiego z 1926 roku (XXXIII/159168) Piotr Eberhardt, Klski godu na Ukrainie w pierwszej poowie XX w. na podstawie literatury ukraiskiej (XL/269284) 28 powstania pastwowoci

Ryszard Torzecki, Geneza rozamu w Organizacji Ukraiskich Nacjonalistw (V/147156)

Rosja i ZSRR
Jerzy Skowronek, Polacy wobec Rosji w XVIII-XIX stuleciu (XXVIII/518) Wiktoria liwowska, Emigrant Piotr Dogorukow i jego publicystyka (IV/131147) Piotr Biliski, Feliks Koneczny jako badacz dziejw Rosji i Europy Wschodniej (XXXVIII/227246) Mieczysaw Tanty, Geneza Zjazdu Sowiaskiego w 1867 r. (I/729) Zofia Strzyewska, Rzd rosyjski wobec kwestii kobiecej (druga poowa XIX w.) (XXIII/25 50) Mieczysaw Tanty, Antoni Giza, Rosyjski ruch sowianofilski w okresie wojny rosyjskotureckiej 18771878 i kongresu berliskiego (XVI/524) Barbara Szordykowska, Polityka rzdu carskiego wobec Wielkiego Ksistwa Finlandzkiego na przeomie XIX i XX w. (XXI/6381) Barbara Szordykowska, Leo Mechelin (18391914). Z dziejw stosunkw rosyjsko-fiskich na przeomie XIX i XX w. (XXXIX/239249) Nina i Wadimir Kabuzanowie, Liczebno i rozsiedlenie Polakw w Imperium Rosyjskim w XIX i pocztkach XX wieku (XXII/1543) Grayna Herczyska, Terror w rosyjskiej myli rewolucyjnej (pierwsze koncepcje) (XXIII/5378) Grayna Herczyska, Terror w rosyjskiej myli rewolucyjnej (do poowy lat osiemdziesitych XIX w.) (XXIV/532) Jan Sobczak, Cesarz Mikoaj II (18681918) jako inicjator haskiej konferencji pokojowej (1899 r.) (XXIX/526) Jan Sobczak, Kolejna utopia, czy zapocztkowanie realnego procesu? (Rola dyplomacji rosyjskiej w zwoaniu i obradach Konferencji Pokojowej w Hadze, 1899 r.) (XXXI/9 32) Ludwik Bazylow, Z zagadnie okresu stoypinowskiego. Prby powoania pierwszego w dziejach Rosji rzdu koalicyjnego (V/521) Ludwik Bazylow, Z zagadnie rewolucji lat 19051907 (II/923) Rafa Gerber, Rewolucja 1905 w Rosji i jej wpyw na Europ rodkow (II/2538)

29

Ludwik Hass, Rosyjskie wolnomularstwo lat 19061918 (Fragment z dziejw liberalizmu w Rosji) (VII/127178) Kazimierz Rosen-Zawadzki, Armia Imperium Romanoww (Od Milutina do Suchomlinowa) (IX/2350) Kazimierz Rosen-Zawadzki, Sztabowe rozmowy i umowy (Rosja Francja 18921911) (XI/542) Kazimierz Rosen-Zawadzki, Sztabowe rozmowy i umowy. Rosja Francja 19121913 (XII/539) Kazimierz Rosen-Zawadzki, Rozmowy sztabowe Rosja Wielka Brytania 19121914 (XIII/6390) Kazimierz Rosen-Zawadzki, Monarsza korespondencja: WillyNicky (epilog 2830 VII 1914) (XI/219229) Mirosaw Wierzchowski, Problematyka polska w rosyjskiej prasie liberalnej w latach 1907 1912 (I/164194) Mirosaw Wierzchowski, Sprawa polska w programach i taktyce rosyjskich partii politycznych w latach 19051914 (II/8199) Jzef Lewandowski, Na drodze do tez kwietniowych (III/526) Marian Wilk, Moskiewska buruazja wobec wojny (19141915) (VIII/523) Jan Sobczak, Sprawa polska w Notatkach dyplomaty rosyjskiego Gieorgija N. Michajowskiego (19141920) (XXX/165175) Kazimierz Rosen-Zawadzki, Karta buduszczej Jewropy (VIII/141143) Aleksander Achmatowicz, Akty rosyjskie z marca 1917 roku dotyczce Polski (XXII/6599) Mieczysaw Tanty, Z dziejw kontroli robotniczej w Rosji w 1917 r. (III/5079) Wojciech Materski, Stosunki radziecko-japoskie 19171925 (cz. 1) (XIX/2354) Wojciech Materski, Normalizacja stosunkw radziecko-japoskich 19171925. Cz. II: (1922 1925) (XX/93131) Elbieta Znamierowska-Rakk, Stosunki bugarsko-radzieckie w pierwszych miesicach po Padzierniku 1917 r. (XXVI/718) Elbieta Szczepanik, Handel zagraniczny ZSRR w latach 19171941 (XXVII/121138) Romuald Wojna, Rosyjska publicystyka a kwestia agrarna w 1917. Memoriay i projekty (XII/4358) Romuald Wojna, Rosyjska publicystyka agrarna w 1917. II. Wok reformy rolnej (XIII/93 121)

30

Romuald Wojna, Z pierwszego okresu rewolucji i wojny domowej w Rosji (marzec 1917 marzec 1918) (III/2847) Romuald Wojna, Z drugiego okresu wojny domowej w Rosji (marzec listopad 1918 r.) (VI/548) Romuald Wojna, Z trzeciego okresu wojny domowej w Rosji (grudzie 1918 grudzie 1920 r.) (IX/85119) Romuald Wojna, Z trzeciego okresu wojny domowej w Rosji (grudzie 1918 1920). Aspekty militarne (X/521) Aleksandra Julia Leinwand, Dziaalno agitacyjna i propagandowa komunistw polskich w RFSRR w latach 19181920 (XL/2560) Aleksander Achmatowicz, Zofia Strzyewska, Powszechny obowizek suby wojskowej Polakw w Rosji Sowieckiej. Wiosna 1919 roku (XXXIII/153157) Romuald Wojna, Midzy komunizmem wojennym a nepem (19201922) (XIX/5785) Aleksander Achmatowicz, Nowy snop wiata na wojn polsko-sowieck 19191920. Nie publikowane dotd dokumenty z archiww rosyjskich (XXXI/175187) Aleksander Achmatowicz, Strzakw to nie Katy, Tuchola nie Miednoje. Kwestia jecw sowieckich wojny 19191920 w Polsce (XXX/99112) Aleksandra Julia Leinwand, Indoktrynacja jecw polskich w bolszewickiej Rosji 19191921 (XXXVI/95106) Aleksandra Julia Leinwand, Bolszewicki plakat propagandowy w okresie wojny polskosowieckiej 1920 r. (XXVII/7586) Adolf Juzwenko, Polityka mocarstw zachodnich wobec Rosji w roku 1919 (przed zaamaniem si ofensywy Koczaka) (IX/123140) Dariusz Miszewski, Memoria o podziale stref wpyww w Europie rodkowo-Wschodniej pomidzy Polsk a Zwizek Radziecki, napisany przez podpukownika dyplomowanego Tadeusza Zakrzewskiego, przeznaczony dla premiera Stanisawa Mikoajczyka (XL/285294) Andrzej Skrzypek, Polityka ZSRR na Dalekim Wschodzie w latach 19191941 (XIV/87105) Romuald Wojna, Skutki spoeczne, gospodarcze i polityczne nieurodzajw lat 19211922 w republikach radzieckich (XVIII/103134) Janusz Gruchaa, Czeskie rodowiska polityczne wobec Zwizku Sowieckiego i stosunkw polsko-sowieckich (19261935) (XXXIX/101120) Piotr ossowski, Polityczni emigranci litewscy w Polsce 19271930 (XXXII/87100)

31

Henryk Buhak, Porednictwo dyplomacji polskiej midzy Rumuni a ZSRR w sprawie podpisania tzw. Protokou moskiewskiego (19281929) (XIX/89102) Jzef Lewandowski (oprac.), Rozmowa Karaczan-Maxa (IV/197201) Oleg Ken, Alarm wojenny wiosn 1930 roku a stosunki sowiecko-polskie (XXXV/4173) Oleg Ken, Stalin, Antonow-Owsiejenko i inni: sowiecka propozycja w sprawie paktu o nieagresji w 1930 r. (XXXVIII/2549) Hanna Jdruszczak, Problemy struktury spoeczno-ekonomicznej ludnoci krajw Europy rodkowej i ZSRR w latach 19301960 (III/227264) Berthold Puchert, Stosunki handlowe pomidzy Niemcami a Zwizkiem Radzieckim w okresie dwudziestolecia midzywojennego (VII/3762) Wojciech Materski, ZSRR wobec kwestii bezpieczestwa zbiorowego w okresie midzywojennym (Liga Narodw, rozbrojenie, systemy regionalne) (XVI/123142) Jerzy Kumaniecki, Polska i Rosja Radziecka na konferencji w Genui (V/103113) Kazimierz Rosen-Zawadzki, Na osi Pary Londyn Moskwa (19391940) (V/159192) Kazimierz Rosen-Zawadzki, Na osi Londyn-Moskwa (maj 1940 czerwiec 1941) (VII/89 124) Piotr ossowski, Agresja ZSRR na Litw w czerwcu 1940 r. (XXXVIII/5366) Albin Gowacki, Wybory uzupeniajce do rad najwyszych BSRR, USRR i ZSRR z zaanektowanych ziem wschodnich II Rzeczypospolitej (24 III 1940) (XXXII/103113) Daniel Bokowski, Ludno polska w Komi ASRR w 1940 roku na podstawie dokumentw radzieckich (XXX/149163) Andrzej Topij, Przesiedlenie ludnoci niemieckiej w ZSRR (19411942) (XXXVI/145157) Wojciech Materski, Konferencja Narodw Zjednoczonych w Hot Springs i Zwizek Radziecki (XVIII/159175) Zofia Zaks, Francja i Zwizek Radziecki a sprawa polska (19441945) (XIX/159197) Piotr Eberhardt, Straty demograficzne Zwizku Sowieckiego w okresie II wojny wiatowej (XXXIX/251261) Andrzej Korzon, Niektre problemy polsko-radzieckich stosunkw gospodarczych w latach 19451957 (XXVIII/135152) Daniel Bokowski, Repatriacja dzieci polskich z gbi ZSRR w latach 194552 (XXIX/99 108) Jan Kostrzak, Pocztki sowieckiej administracji w pnocnej czci Prus Wschodnich w latach 19451946 (XXXIV/97111)

32

Henryk Bartoszewicz, Polityka Zwizku Sowieckiego wobec pastw Europy rodkowej i Poudniowo-Wschodniej przed parysk konferencj pokojow (stycze-lipiec 1946 roku) (XXVIII/87106) Micha Jerzy Zacharias, Powoanie Kominformu w 1947 r. Przyczyny, przebieg, skutki (XXXI/95114) Micha Jerzy Zacharias, Stosunki sowiecko-jugosowiaskie w latach 19481958. Aspekty polityczne oraz ideologiczne (XL/245257) Andrzej Korzon, Rozmowa Cyrankiewicza z Chruszczowem w kwietniu 1957 r. (XXIX/109 116) Wojciech Materski, Rosyjskie rodowiska naukowe wobec kwestii upadku imperium i moliwoci jego odbudowy (XXXV/147163) *** Marek Andrzejewski, Kontakty szwajcarsko-rosyjskie (od XVIII do XX wieku) (XXVIII/155 159) Kobiety w dziejach Rosji Wiktoria liwowska (XXVI/111114) Tomasz Knothe, Kapita zagraniczny w rozwoju rosyjskiego kapitalizmu monopolistycznego. Dyskusje w historiografii radzieckiej (XXI/3361) Barbara Szordykowska, Problematyka liberalizmu rosyjskiego w literaturze historycznej (XVII/180190) Adam Gakowski, Problematyka czerkieska w publicystyce Jana Czyskiego (XXII/4763) Aleksandra Julia Leinwand, Od buntu do zniewolenia. Los artysty rosyjskiego czasu rewolucji (XXIX/141147) Romuald Wojna, Dwie radzieckie serie wydawnicze powicone pidziesitej rocznicy Rewolucji Padziernikowej (VI/242246) Romuald Wojna, Rewolucja kulturalna w ZSRR (Zarys najnowszej historiografii radzieckiej) (XVI/213224) Henryk Buhak, Wsppraca niemiecko-sowiecka w latach 19201933 (XXXVIII/299306) Wojciech Materski, Radziecka memuarystyka dyplomatyczna dotyczca II wojny wiatowej (XV/211224) Polsko-radzieckie stosunki kulturalne 19441949. Dokumenty i materiay Andrzej Chrzanowski (XXIII/251258) Wiesaw Balcerak, Najnowsze dzieje Rosji carskiej i ZSRR w zagranicznych czasopismach historycznych w latach 19621965 (II/312328) 33

Romuald Wojna, Nowe radzieckie wydawnictwa agrarne (19751976) (XIV/229238) Maria Wawrykowa, Rocznik historii ZSRR i krajw demokracji ludowej (IV/214221) Wojciech Materski, Radziecka dokumentalna seria wydawnicza (XVII/206214) Wiktoria liwowska, Kobiety w dziejach Rosji (XXVI/111114) Aleksander Achmatowicz, Krytyka Lenina w Rosji obecnie (XXXIV/141162) Jan Sobczak, Nowe akcenty historiografii rosyjskiej na przykadzie zawartoci miesicznika Otieczestwiennaja istoria za lata 19961997 (XXXIV/163178) Aleksandra Julia Leinwand, Polska wobec Rosji biaej, Rosji czerwonej i Rosji, ktrej nie byo (XXXVII/195201) Andrzej Nowak, Polsko-sowieckie wojny XX wieku: memento historiograficzne (XXXVIII/291297)

Zakaukazie
Pawe Olszewski, Ententa wobec tzw. mandatu zakaukaskiego (19191920) (XXXII/4768) Pawe Olszewski, Francja i republiki zakaukaskie w latach 19181921 (XXXVI/5772) Gruzja Wojciech Materski, Gruzja i mocarstwa 19171918 (XXIII/81116) Wojciech Materski, Gruzja i wielkie mocarstwa (19191921) (XXV/4992) Wojciech Materski, Powstanie narodowowyzwolecze 1924 r. w Gruzji (XXXIV/5767) Armenia Pawe Olszewski, Kwestia ormiaska na konferencji w San Remo w kwietniu 1920 r. (XXXIV/4155)

Kraje batyckie i Skandynawia

Andrzej Topij, Stosunki agrarne w guberniach nadbatyckich 18661914 (XXI/522) Piotr ossowski, Rewolucja 1905 w guberniach nadbatyckich (II/5879) Piotr ossowski, Ksztatowanie si podstaw ustrojowych w pastwach batyckich (1917 1922) (IV/5672)

34

Piotr ossowski, Polacy w Estonii, otwie i Litwie 19181939 (XXIX/9197) Bolesaw Woszczyski, Archiwalia obrazujce stosunki Polski z krajami nadbatyckimi 19181939 (VI/203211) Tomasz Paluszyski, Konflikty graniczne pomidzy pastwami batyckimi: Litw, otw i Estoni w dobie ich walki o niepodlego w latach 19191921 (XXX/3745) Piotr ossowski, Ententa Batycka 19341940 (XVI/171196) Marek Kornat, Dyplomacja pastw batyckich w obliczu ukadu RibbentropMootow w wietle nowych dokumentw (XXXV/197217) Tadeusz Kisielewski, Plany federacyjne w Europie rodkowo-Wschodniej a sprawa pastw batyckich w okresie II wojny wiatowej w kontekcie polityki polskiej (XL/131141) Finlandia Barbara Szordykowska, Instytucje polityczne Finlandii w pocztkach XIX wieku. Senat (XXXV/177184) Barbara Szordykowska, Polityka rzdu carskiego wobec Wielkiego Ksistwa Finlandzkiego na przeomie XIX i XX w. (XXI/6381) Barbara Szordykowska, Leo Mechelin (18391914). Z dziejw stosunkw rosyjsko-fiskich na przeomie XIX i XX w. (XXXIX/239249) Aleksander Achmatowicz, Interwencja Edwarda Greya w Piotrogrodzie na rzecz Finlandii 4 grudnia 1914 roku (XXVIII/2132) Bernard Piotrowski, Interwencja zbrojna II Rzeszy w sprawy fiskie (1918) (VIII/5577) Litwa Dawid Fajnhauz, Zwizki naukowe Wilna z Czechami w poowie XIX wieku (I/3240) Piotr ossowski, Dwie drogi odrodzenia kulturalnego i narodowego Litwinw: Baranauskas i Basanaviius (XXXI/149155) Piotr ossowski, Gazeta Auszra i pocztek narodowego ruchu litewskiego 18831886 (I/81127) Vytautas Merkys, Litewscy kolporterzy ksiek (IX/520) Jerzy Ochmaski, Rady i rewkomy na Litwie radzieckiej w 19181919 r. (V/4352) Krzysztof Buchowski, Pooenie polskiego szkolnictwa w niepodlegym pastwie litewskim (19181940) (XXXIII/2351) Piotr ossowski, Problem wileski w wietle prawa midzynarodowego. Uwagi polemiczne (XXX/113122) 35

Krzysztof Buchowski, Polacy w sejmach litewskich 19201927 (XXXII/7185) Piotr ossowski, Ostatni akt ksztatowania si granic Drugiej Rzeczypospolitej podzia pasa neutralnego pomidzy Polsk a Litw w lutym 1923 r. (XXXVII/2737) Piotr ossowski, Autonomiczna Kajpeda pod rzdami Litwy (19241932) (XXXIX/8598) Jindich Dejmek, Nacjonalistyczny przewrt na Litwie w grudniu 1926 roku w oczach konsula czechosowackiego w Kownie (XXXI/157164) Piotr ossowski, Polityczni emigranci litewscy w Polsce 19271930 (XXXII/87100) Marian Leczyk, Prba przezwycienia kryzysu w stosunkach polsko-litewskich w latach 19281930 (XI/151181) Jindich Dejmek, Litwa a projekty bezpieczestwa w Europie Pnocno-Wschodniej w pierwszej poowie la trzydziestych (XXXIV/6994) Piotr ossowski, Prba przewrotu hitlerowskiego w Kajpedzie (19331935) (XL/113129) Piotr ossowski, Polskie ultimatum do Litwy w marcu 1938 r. widziane z placwki RP w Tallinie (XI/231237) Piotr ossowski, Sprawa neutralnoci Litwy wobec wojny polsko-niemieckiej 1939 r. (XV/115139) Piotr ossowski, Ksztatowanie si polityki litewskiej wobec obszarw przyczonych jesieni 1939 r. (XVII/139166) Jacek mudzki, Upadek Litwy niepodlegej (19391940) (XXVIII/6984) Piotr ossowski, Agresja ZSRR na Litw w czerwcu 1940 r. (XXXVIII/5366) Bronius Makauskas, Proces sowietyzacji Litwy w drugiej poowie 1940 r. Aspekty wybrane (XXXVII/5770) Bronisaw Makowski, Litewski antysowiecki ruch oporu na terytorium Polski w latach 1945 1950 (XXXII/131138) *** Piotr ossowski, Litewska SRR. Historyczne wydawnictwa periodyczne (II/384392) Rimantas Miknys, Studia z historii i odrodzenia litewskiego (Lietuvi atgimimo istorijos studios, t. 114, Vilnius 1990) (XXXIV/139) otwa Piotr ossowski, Strzelcy otewscy w rewolucji i wojnie domowej w Rosji (19171920) (III/81101) Eriks Jekabsons, Uchodcy wojskowi i cywilni z Polski na otwie 19391940 (XXX/129148) 36

Krzysztof Jdrzejewski, ycie Polonii na otwie (19391989) (XXXV/7595)

37

Europa rodkowa i Bakany

Elbieta Znamierowska-Rakk, Z dziejw bakaskich koncepcji federacyjnych (od schyku XVIII w. do koca I wojny wiatowej) (XXXV/522) Zbigniew Klejn, Prby stworzenia polskich przyczkw militarno-politycznych na Bakanach w XIX w. (XL/523) Zbigniew Klejn, Udzia Polakw w kampanii rosyjskiej na Bakanach 18771878 r. (XXXVIII/524) Tadeusz Cielak, Ewolucja koncepcji federacji bakaskiej w XIX i XX wieku (XIX/519) Tadeusz Cielak, Plany federacji naddunajskiej (XXI/2530) Rafa Gerber, Rewolucja 1905 w Rosji i jej wpyw na Europ rodkow (II/2538) Mieczysaw Tanty, Kwestia macedoska w czasie wojen bakaskich 19121913 roku (V/23 40) Tadeusz Cielak, Bakaska polityka Austro-Wgier (XX/514) Ludwik Hass, Wolnomularstwo w Europie rodkowo-Wschodniej po pierwszej wojnie wiatowej (IV/95127) Jan Kofman, Nacjonalizm ekonomiczny w Europie rodkowo-Wschodniej w okresie midzywojennym ogld oglny, rda i przyczyny (XXIV/5577) Jan Kofman, Nacjonalizm ekonomiczny w Europie rodkowo-Wschodniej w okresie midzywojennym instrumenty i skutki (XXVI/2143) Jerzy Tomaszewski, Ludno chopska w krajach Europy rodkowej i Wschodniej (XXIV/147179) Anna Garlicka, Wielka Brytania Niemcy Bakany w okresie midzywojennym. Prba syntezy (XXIX/6780) Elbieta Znamierowska-Rakk, Idea federacji na Bakanach w okresie midzywojennym (XXXVI/3956) Dariusz Miszewski, Memoria o podziale stref wpyww w Europie rodkowo-Wschodniej pomidzy Polsk a Zwizek Radziecki, napisany przez podpukownika dyplomowanego Tadeusza Zakrzewskiego, przeznaczony dla premiera Stanisawa Mikoajczyka (XL/285294) Hanna Jdruszczak, Problemy struktury spoeczno-ekonomicznej ludnoci krajw Europy rodkowej i ZSRR w latach 19301960 (III/227264) Katarzyna Z. Koodziejczyk, Pastwa Europy rodkowej a kwestia austriacka w 1934 r. (IV/148170) 38

Ewa Cytowska, Z zagadnie polityki woskiej w Europie rodkowej w pocztkach lat trzydziestych (VIII/111124) Ewa Cytowska, Wochy w Europie rodkowej w drugiej poowie lat trzydziestych (XIII/123 141) Anna Garlicka, Wysiki Wielkiej Brytanii w celu stworzenia w Europie rodkowej i Poudniowo-Wschodniej frontu antyniemieckiego (XXII/135151) Zdenk Sldek, Wyniki gospodarczej dziaalnoci Maej Ententy oraz polityczne nastpstwa jej niepowodzenia (XX/135161) Anna Garlicka, Bakany wobec konfliktu polsko-niemieckiego (latojesie 1939 r.) (XV/97 113) Klara Romanow-Bobiska, Stosunki gospodarcze Polski z Europ Poudniowo-Wschodni w okresie midzywojennym (XVI/105121) Elbieta Znamierowska-Rakk, Koncepcje drg strategiczno-tranzytowych na obszarze Europy rodkowo-Wschodniej w polityce polskiej i midzynarodowej okresu midzywojennego (XXX/6385) Jerzy Hankiewicz, Prby utworzenia bloku pastw neutralnych na Bakanach (wrzesie listopad 1939 r.) (XVII/117135) Kazimierz Rosen-Zawadzki, Prby sfederowania rodkowo-Wschodniej Europy (19391943) (I/196222) Tadeusz Cielak, Bakaskie plany Winstona Churchilla (XVII/6571) Elbieta Znamierowska-Rakk, Kontrowersje wrd bakaskich komunistw wok Macedonii (wiosna 1941 lato 1944) (XXXVII/73115) Henryk Bartoszewicz, Polityka Zwizku Sowieckiego wobec Europy rodkowo-Wschodniej przed konferencj w Jacie (lipiec 1944 stycze 1945) (XXXI/7792) Henryk Bartoszewicz, Pastwa Europy rodkowo-wschodniej w polityce Zwizku Sowieckiego midzy Jat i Poczdamem (XXXII/115128) Tadeusz Wolsza, Polski Londyn wobec wydarze w Europie rodkowowschodniej (1944 1948) (XXXVIII/6997) Elbieta Znamierowska-Rakk, Ku upadkowi idei federacji Sowian poudniowych (stycze grudzie 1948 r.) (XL/205242) Zbigniew Zitek, Z dziejw powstania uzgodnionego systemu eglugi na Dunaju (X/181191) Piotr Eberhardt, Mniejszoci narodowe w Europie rodkowo-Wschodniej (XXXV/219234) *** 39

Elbieta Znamierowska-Rakk, II Rzeczpospolita na Bakanach (19181926) (XXXV/249 254) Albania Anna Garlicka, Kwestia podziau Albanii w przededniu II wojny wiatowej (w wietle dokumentw jugosowiaskich i brytyjskich) (XXVII/155163) Bugaria Zbigniew Klejn, Udzia Polakw w budowie i eksploatacji infrastruktury komunikacyjnej w Bugarii (XXXII/1325) Zbigniew Klejn, Losy Pomakw w Bugarii (XXXIX/524) Aleksy Deruga, Stosunki bugarsko-serbskie w latach 18751877 a walka narodowowyzwolecza na Bakanach (XIV/526) Katarzyna Wierzbicka, Stereotyp Bugara w Polsce w kocu XIX i pierwszych dziesicioleciach XX wieku (XVI/2752) Zbigniew Klejn, Udzia Polonii bugarskiej w yciu politycznym, spoecznym i gospodarczym Bugarii (18781918) (XXXV/2538) Elbieta Znamierowska-Rakk, Kwestia Tracji Zachodniej w polityce midzynarodowej (1878 1919) (XX/1940) Zbigniew Klejn, Dziennikarze polscy w Bugarii (18851945) (XXXIV/521) Katarzyna Wierzbicka, Stereotyp Bugara w Polsce w kocu XIX i pierwszych dziesicioleciach XX wieku (XVI/2752) Pierre Voillery, Wpywy kulturalne Francji na bugarskie Odrodzenie Narodowe (XVIII/45 55) Kazimierz Rosen-Zawadzki, Bugaria i Rumunia przystpuj do wielkiej wojny (wrzesie 1915 sierpie 1916) (VIII/3951) Elbieta Znamierowska-Rakk, Stosunki bugarsko-radzieckie w pierwszych miesicach po Padzierniku 1917 r. (XXVI/718) Klara Romanow-Bobiska, Reformy agrarne w Rumunii, Jugosawii i Bugarii po I wojnie wiatowej (XI/4769) Elbieta Znamierowska-Rakk, Polska-Bugaria po I wojnie wiatowej (19181921) (XXXIV/2339) Elbieta Znamierowska-Rakk, Sprawa dostpu Bugarii do Morza Egejskiego w polityce bugarskiej 19191923 (XXV/746) 40

Elbieta Pioskowik, Geneza, program i praktyka prawno-polityczna gabinetu Aleksandra Cankowa w Bugarii (9 VI 1923 3 I 1926) (XXVI/4567) Aleksy Deruga, Bugarskie materiay archiwalne do dziejw polityki wschodniej Polski okresu midzywojennego (do 1934 r.) (VIII/145154) Jerzy Tomaszewski, Polskie dokumenty dotyczce zamachu stanu w Bugarii 19 maja 1934 r. (XII/193201) Elbieta Pioskowik, Zaoenia programowe koa politycznego Zweno i ich realizacja w okresie rzdw gabinetu Kimona Georgijewa (19 V 1934 22 I 1935) (XXX/4761) Iczo Dimitrow, Bugaria w polityce europejskiej midzy wojnami (wstpne wnioski) (XIV/2942) Iczo Dimitrow, Ewolucja dyktatury faszystowskiej w Bugarii (19341939) (X/7592) Anna Garlicka, Polityka Bugarii w wietle wytycznych premiera G. Kjoseiwanowa z 19 IV 1939 r. (XVI/209211) Anna Garlicka, Brytyjskie prby zneutralizowania Bugarii w przededniu II wojny wiatowej (XXV/125145) Elbieta Znamierowska-Rakk, Bugarskie rzdy w okrgu biaomorskim 19411944 (XXII/155183) Jerzy Jackowicz, Bugaria a mocarstwa zachodnie w latach 19411944 (cz. 1) (XIV/199 227) Jerzy Jackowicz, Bugaria a mocarstwa zachodnie w latach 19411944 (cz. II) (XV/141164) Luben Berow, Pastwowo-monopolistyczne regulowanie gospodarki w buruazyjnej Bugarii do 1944 r. (XIII/536) Boena Kcka, Bugarskie sondae polityczne w Turcji w styczniu i lutym 1944 roku (XVI/198208) Elbieta Znamierowska-Rakk, Rola armii bugarskiej na ziemiach greckich na jesieni 1944 r. (XXIV/79114) Elbieta Znamierowska-Rakk, Dialog bugarsko-jugosowiaski w kwestii federacji i sojuszu (jesie 1944 wiosna 1945) (XXXVIII/99144) Elbieta Znamierowska-Rakk, Uwarunkowania i tre postanowie X rozszerzonego plenum KC BPR(k) w kwestii macedoskiej (sierpie 1946 r.) (XXXIX/183216) Zbigniew Klejn, Narodziny antypartyjnej opozycji w Bugarii u schyku lat 80. (XXXVII/165175) Elbieta Znamierowska-Rakk, Miejsce i rola Tracji Zachodniej w dziejach najnowszych Bugarii (XXVII/141153) 41

*** Jerzy Tomaszewski, Dzieje Bugarii XIX i XX w. na amach czasopism historycznych (III/267275) Jerzy Tomaszewski, Dzieje Bugarii XIX i XX w. na amach czasopism historycznych (1966 1969) (VI/213225) Elbieta Znamierowska-Rakk, Macedonia w dziejach Bugarii w wietle historiografii bugarskiej (XXIX/117130) Elbieta Znamierowska-Rakk, Historiografia bugarska w pierwszych latach postkomunistycznej transformacji. Gwne kierunki i zagroenia (XXXIII/189194) Zbigniew Klejn, Z bugarskiej prasy historycznej (19971998) (XXXV/165175) Zbigniew Klejn, Z bugarskiej prasy historycznej (19992000) (XXXVII/203212) Zbigniew Klejn, Z bugarskiej prasy historycznej (20012003) (XL/315323) Czechosowacja, Czechy Dawid Fajnhauz, Zwizki naukowe Wilna z Czechami w poowie XIX wieku (I/3240) Jan Havrnek, Rozwj wsi czeskiej w drugiej poowie XIX wieku (I/4378) Jii Koalka, Rzesza Niemiecka a sprawa czeska w kocu XIX wieku (I/130161) Janusz Gruchaa, Czeskie stronnictwa polityczne wobec stosunkw polsko-rosyjskich w kocu XIX i na pocztku XX w. (do 1914 r.) (XVI/5570) Klara Romanow-Bobiska, Kwestia chopska na ziemiach czeskich i sowackich w XIX i na pocztku XX wieku (XIII/3960) Janusz Gruchaa, Polityka galicyjska a kwestia czeska w latach 19001914 (XVII/4561) Jii Koalka, Konsulaty zagraniczne w Pradze przed rokiem 1914. Przyczynek do bada nad stosunkami midzynarodowymi spoeczestwa czeskiego przed powstaniem pastwa czechosowackiego (XV/3965) Jaroslav Valenta, Internacjonalizm czy nacjonalizm. Z dziejw ruchu robotniczego na lsku Cieszyskim i w Ostrawskiem w pierwszym okresie po Rewolucji Padziernikowej (III/103116) Jzef Lewandowski, Pierwsze prby integracji Europy rodkowej po I wojnie wiatowej na tle rywalizacji polsko-czechosowackiej (II/145164) Marek Kazimierz Kamiski, Prby mocarstw Ententy narzucenia rozwiza terytorialnych Polsce i Czechosowacji pozostajcym w konflikcie granicznym (lutykwiecie 1919 r.) (XXXVI/7392) 42

Janusz Gruchaa, Czeska opinia publiczna wobec wojny polsko-sowieckiej (19191920) (XXXII/2744) Vra Olivov, Polityka Czechosowacji wobec Polski podczas wojny polsko-radzieckiej 1920 r. (II/206226) Marek Kazimierz Kamiski, Stosunki polityczne pomidzy Rzeczpospolit Polsk a Republik Czechosowack (koniec lipcagrudzie 1920 r.) (XXXIII/77103) Alina Szklarska-Lohmannowa, Rokowania polsko-czechosowackie w 1921 r. (III/187205) Wiesaw Balcerak, Sprawa polsko-czechosowackiego sojuszu wojskowego w latach 1921 1927 (III/207225) Henryk Buhak, Z dziejw stosunkw wojskowych polsko-czechosowackich w latach 1921 1927 (V/115144) Wiesaw Balcerak, Stosunki polsko-czechosowackie w okresie ksztatowania si systemu lokarneskiego (19231925) (II/228285) Jzef Lewandowski (oprac.), Rozmowa Karaczan-Maxa (IV/197201) Jindich Dejmek, Nacjonalistyczny przewrt na Litwie w grudniu 1926 roku w oczach konsula czechosowackiego w Kownie (XXXI/157164) Janusz Gruchaa, Czeskie rodowiska polityczne wobec Zwizku Sowieckiego i stosunkw polsko-sowieckich (19261935) (XXXIX/101120) Henryk Buhak, Z dziejw stosunkw wojskowych polsko-czechosowackich w latach 1927 1936 (XI/97146) Andrzej Essen, Memoria generaa Blhy z marca 1934 r. (XXXI/165173) Henryk Buhak, Czechosowackie prby wznowienia rozmw na temat sojuszu wojskowego z Polsk (19371938) (XII/203210) Henryk Buhak, Prba czechosowackich k wojskowych nawizania rozmw sojuszniczych z polskim Sztabem Gwnym w marcu 1938 r. (XV/205209) Henryk Buhak, Stosunek Jzefa Becka do Czechosowacji w r. 1938 w ujciu Michaa ubieskiego, dyrektora gabinetu Ministra Spraw Zagranicznych II Rzeczypospolitej (XXX/123128) Wiesaw Balcerak, Legenda bez pokrycia (IX/201205) Lidia Buczma, Z genezy Maej Ententy (VI/127143) Vaclav Prcha, Struktura spoeczna ludnoci Czechosowacji w okresie midzywojennym (VII/6586) Jerzy Tomaszewski, Zwizki handlowe pastw sukcesyjnych w okresie midzywojennym (IV/7492) 43

Wiesaw Balcerak, Pogld Benea na polsk polityk zagraniczn w 1934 r. (VII/179182) Ludwik Hass, Wolnomularstwo w midzywojennej Republice Czechosowackiej (X/2569) Klara Romanow-Bobiska, Polityczne aspekty handlu zagranicznego Czechosowacji w okresie midzywojennym (XII/127154) Jerzy Kupliski, Z dziejw wychodstwa czechosowackiego w Polsce po zaborze Czechosowacji w roku 1939 (X/145177) Jerzy Kozeski, Zabr ziem czeskich przez III Rzesz wiosn roku 1939 (XVIII/137155) Tadeusz Kisielewski, Polityka Stanisawa Mikoajczyka i Edvarda Benea podobiestwa i rnice (XXXV/97109) Marek Kazimierz Kamiski, Problem okupacji Czechosowacji przez wojska amerykaskie w polityce Stanw Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii (kwiecie listopad 1945) (XXIII/145177) Marek Kazimierz Kamiski, Wielka Brytania wobec czechosowackich prb stworzenia pomostu midzy Wschodem a Zachodem (19451948) (XXI/145178) Marek Kazimierz Kamiski, Polityka Stanw Zjednoczonych wobec Czechosowacji w latach 19461947 (XXVI/6989) Janusz Skodlarski, Organizacja i funkcjonowanie polsko-czechosowackiej wsppracy gospodarczej (19471949) (XI/185216) Marek Kazimierz Kamiski, Wielka Brytania i Stany Zjednoczone wobec kryzysu rzdowego w lutym 1948 r. w Czechosowacji (XXV/147170) Grzegorz Gsior, Platforma Cielara kwestia narodowociowa na Zaolziu w okresie stalinowskim (XL/167202) *** Lidia Buczma, Najnowsze dzieje Czechosowacji w czasopismach zagranicznych (II/329 342) Alina Gajanov, Czechosowacka historiografia XX wieku w ostatnich trzech latach (IV/207 213) Hanna Marczewska-Zagdaska, Image midzywojennej Czechosowacji w literaturze anglojzycznej (XXXII/181202) Jerzy Kozeski, Czechosowacja lat 19181945 w historiografii NRF (VI/225242) Ewa Cytowska, Slovensk pehled. Z bada czechosowackich nad histori Europy rodkowej i Poudniowej (VIII/163170)

44

Krzysztof Lewandowski, eskoslovensk asopis historick w latach 19681970 (VIII/155 163) Nowe publikacja historyczne o T. G. Masaryku Jerzy Tomaszewski (XXV/204210) Sowacja Klara Romanow-Bobiska, Kwestia chopska na ziemiach czeskich i sowackich w XIX i na pocztku XX wieku (XIII/3960) Viktor Borodovk, Problem odbudowy niepodlegoci Polski w prasie sowackiej (1914 1918) (IV/4353) Maciej Komiski, O wiadomoci narodowej na pograniczu wgiersko-sowackim po I wojnie wiatowej (XX/5991) Jzef Faltus, Rozwj gospodarczy Sowacji w buruazyjnej Czechosowacji 19181938 (VI/5186) Alena Bartlov, Przyczynek do historii stosunkw sowacko-polskich w okresie midzywojennym (IX/181198) Jerzy Kozeski, Kwestia sowacka w polityce Trzeciej Rzeszy (wrzesie 1938 sierpie 1939) (X/95140) Jugosawia, Serbia, Chorwacja Piotr urek, Hotel Lambert a dekonspiracja chorwackiego Branislawa 18441845 (XL/259268) Aleksy Deruga, Stosunki bugarsko-serbskie w latach 18751877 a walka narodowowyzwolecza na Bakanach (XIV/526) Wiesaw Walkiewicz, Ukad si politycznych na terenie pogranicza wosko-jugosowiaskiego po rozpadzie monarchii habsburskiej (XXII/101131) Klara Romanow-Bobiska, Reformy agrarne w Rumunii, Jugosawii i Bugarii po I wojnie wiatowej (XI/4769) Klara Romanow-Bobiska, Zwizki gospodarcze Jugosawii z zagranic w okresie midzywojennym (XIV/4568) Wadysaw Stpniak, Dziaalno dyplomacji polskiej w Krlestwie SHS w latach 19191922 (XXXI/5174) Jerzy Tomaszewski, Polskie dokumenty dyplomatyczne o krlewskim zamachu stanu w Jugosawii 6 stycznia 1929 r. (XIII/165179)

45

Jerzy Tomaszewski, Kwestia narodowa w Jugosawii i Grecji w 1931 r. w raportach polskich poselstw (XXI/181189) Ladislav Dek, Jugosawia a 7 marca 1936 r. (VI/179199) Ladislav Dek, Pakt jugosowiasko-woski z 1937 r. a pastwa Europy rodkowej (XXIII/119141) Wiesaw Balcerak, Wizyty min. Barthou w Bukareszcie i Belgradzie w prasie europejskiej (czerwiec 1934 r.) (VIII/127140) Lidia Buczma, Z genezy Maej Ententy (VI/127143) Wiesaw Walkiewicz, Wosko-jugosowiaski spr graniczny na forum paryskiej konferencji pokojowej oraz w polityce Tymczasowego Przedstawicielstwa Narodowego (XVIII/83100) Anna Garlicka, Polska Jugosawia 19181939 (XII/93124) Anna Garlicka, Jugosawia midzy Wochami a Niemcami (XIV/107131) Micha Jerzy Zacharias, Polityka KPJ i kwestia narodowociowa w Jugosawii w latach 19191943 (XXXIX/2758) Krzysztof Marcin Zalewski, Polityka i symbole. Komunistyczna Partia Jugosawii wobec spoecznoci wieloetnicznej. Przykad Suboticy (Wojwodina) (XL/143165) Elbieta Znamierowska-Rakk, Dialog bugarsko-jugosowiaski w kwestii federacji i sojuszu (jesie 1944 wiosna 1945) (XXXVIII/99144) Leszek Sawomir Prcikowski, Kongres Sowiaski w Belgradzie 811 (16) grudnia 1946 r. (XXXVII/177194) Marek Piotr Deszczyski, Wykluczenie Komunistycznej Partii Jugosawii z Biura Informacyjnego Partii Komunistycznych i Robotniczych (XXVIII/109131) Micha Jerzy Zacharias, Stosunki sowiecko-jugosowiaskie w latach 19481958. Aspekty polityczne oraz ideologiczne (XL/245257) Micha Jerzy Zacharias, System wadzy komunistycznej w Jugosawii. Powstanie, przemiany, rozkad (XXXIII/131150) Micha Jerzy Zacharias, Reformy gospodarcze i tzw. sprawa Rankovicia w Jugosawii w latach 19641967 (XXXIV/113132) Micha Jerzy Zacharias, Reforma Zwizku Komunistw Jugosawii w 1969 r. Pocztki decentralizacji ustroju politycznego federacyjnego pastwa jugosowiaskiego (XXXV/127144) Micha Jerzy Zacharias, Ustrj Jugosawii w latach 19741980. Przesanki dezintegracji i pniejszego rozpadu pastwa (XXXVI/159186) 46

Micha Jerzy Zacharias, Kryzys w Jugosawii w latach 19801987 (XXXVII/133163) Micha Jerzy Zacharias, Ku rozpadowi Jugosawii (19901991) (XXXVIII/183225) *** Maciej Komiski, Z historii jugosowiaskiej (III/275281) Agnieszka Garlicka, Z historiografii jugosowiaskiej (VII/194201) Rumunia Krzysztof Dach, Polsko-rumuska wsppraca polityczna w latach 18331848 (XV/537) Krzysztof Dach, Dyplomacja rumuska a powstanie styczniowe (XVIII/541) Emilian Manciur, Prasa komunistyczna i postpowa w Rumunii w latach 19181940 (II/287 309) Kazimierz Rosen-Zawadzki, Bugaria i Rumunia przystpuj do wielkiej wojny (wrzesie 1915 sierpie 1916) (VIII/3951) Klara Romanow-Bobiska, Reformy agrarne w Rumunii, Jugosawii i Bugarii po I wojnie wiatowej (XI/4769) Wadysaw Stpniak, Pocztki stosunkw dyplomatycznych Polski z Rumuni (19181919) (XXVII/5771) Bolesaw Woszczyski, Stosunki polsko-rumuskie 19191939 w wietle akt Centralnego Archiwum Wojskowego (V/195205) Zbigniew Zitek, Walka Rumunii o jej suwerenne prawa jako pastwa naddunajskiego na konferencji midzynarodowej w Paryu w latach 19201921 (XIII/145164) Henryk Buhak, Konferencja wojskowa polsko-rumusko-francuska w Warszawie (78 IV 1924 r.). Geneza, przebieg, rezultaty (XXV/107121) Henryk Buhak, Porednictwo dyplomacji polskiej midzy Rumuni a ZSRR w sprawie podpisania tzw. Protokou moskiewskiego (19281929) (XIX/89102) Jerzy Tomaszewski, Kwestia narodowa w Rumunii w 1931 r. w raportach polskich konsulatw i poselstwa (XX/187209) Antoni Zieliski, Rumuskie materiay do dziejw stosunkw polsko-rumuskich w latach trzydziestych XX w. (XX/211221) Antoni Zieliski, Stosunki polsko-rumuskie (grudzie 1933 maj 1935) (XII/157190) Wiesaw Balcerak, Wizyty min. Barthou w Bukareszcie i Belgradzie w prasie europejskiej (czerwiec 1934 r.) (VIII/127140) Lidia Buczma, Z genezy Maej Ententy (VI/127143) 47

Henryk Buhak, Antoni Zieliski, Z dziejw stosunkw polsko-rumuskich (sierpie 1936 wrzesie 1938) (XVI/145168) Jerzy Tomaszewski, Dokumenty o stosunkach rumusko-polskich po konferencji monachijskiej (XV/193204) Josif Toma Popescu, Przyczynek do wyjanienia okolicznoci interwencji posa Rumunii w Londynie Viorela Tilea w brytyjskim ministerstwie spraw zagranicznych w marcu 1939 r. (XX/223231) Agnieszka Garlicka, Glossa do sprawy interwencji posa Rumunii w Londynie V. Tilea w brytyjskim Foreign Office w marcu 1939 r. (XX/233234) Agnieszka Kastory, Okolicznoci przyznania Rumunii francusko-brytyjskich gwarancji w 1939 roku (XXXVI/127143) Berthold Puchert, Stosunki handlowe Rzeszy Niemieckiej z Rumuni w okresie midzywojennym (XVII/7597) Josif Toma Popescu, Wspomnienie (XVII/169172) Andrzej Koryn, Powstanie sierpniowe 1944 r. w Rumunii (XXI/121143) Zbigniew Zitek, Traktat pokojowy Rumunii z pastwami koalicji antyhitlerowskiej (VII/183 193) Andrzej Koryn, Likwidacja monarchii w Rumunii w 1947 r. (XXVI/93108) *** Emilian Manciur, Przegld czasopism dotyczcych Rumunii (II/343357) Wgry Maciej Komiski, Uwagi o poudniowosowiaskim problemie narodowociowym w zalitawskiej czci monarchii habsburskiej na przeomie XIX i XX wieku (III/119147) Mikls Lack, Rozwj wgierskiej klasy robotniczej w okresie kapitalizmu (18671944) (VII/534) Maciej Komiski, O wiadomoci narodowej na pograniczu wgiersko-sowackim po I wojnie wiatowej (XX/5991) Endre Kovcs, Stosunki wgiersko-polskie w latach 19191921 (III/151183) Lornt Tilkovszky, Polityka narodowociowa na Wgrzech w okresie kontrrewolucji (1919 1945) (XI/7194) Jerzy Tomaszewski, Zwizki handlowe pastw sukcesyjnych w okresie midzywojennym (IV/7492) 48

Iwan T. Berend, Gyrgy Rnki, Spoeczestwo wgierskie w okresie midzywojennym (IX/143177) Katarzyna Z. Koodziejczyk (oprac.), Polityka zagraniczna Wgier w okresie midzywojennym (V/206209) Maciej Komiski (oprac.), Wizyta premiera wgierskiego Gmbsa w Warszawie w padzierniku 1934 r. (V/210228) Lornt Tilkovszky, Niemiecka mniejszo narodowa na Wgrzech w okresie drugiej wojny wiatowej (IV/173194) Gyrgy Gyarmati, Wgry a poudniowo-wschodnio-europejskie plany federacyjne 19451948 (XXIV/117144) *** Maciej Komiski, Wgry w czasopimiennictwie historycznym (Przegld za okres lipiec 1960 czerwiec 1965) (II/358383)

Wschd i Zachd Europy

Austro-Wgry, Austria Tadeusz Cielak, Bakaska polityka Austro-Wgier (XX/514) Janusz Gruchaa, Narodowa Demokracja wobec problemw narodowych i politycznych Austro-Wgier w kocu XIX i na pocztku XX wieku (XXVII/2943) Janusz Gruchaa, Polityka zagraniczna Austro-Wgier a stosunki polsko-ukraiskie (1908 1914) (XXIV/3552) Janusz Gruchaa, Sprawa ukraiska w Galicji w polityce Austro-Wgier (19141918) (XX/4356) Kazimierz Rosen-Zawadzki, Plan wojenny Austro-Wgier (1914 r.) (II/120143) Herbert Steiner, Otto Bauer i problem Anschlussu 19181919 (XIV/6984) Wiesaw Balcerak, Polska Austria w okresie midzywojennym (XXVII/103118) Jerzy Tomaszewski, Zwizki handlowe pastw sukcesyjnych w okresie midzywojennym (IV/7492) Katarzyna Z. Koodziejczyk, Stosunki polsko-austriackie w okresie dwudziestolecia midzywojennego (XII/6190)

49

Adam Galos, Organizacje nacjonalistyczne w Austrii na tle zwizkw nacjonalistycznych w Europie (II/102118) Hanna Marczewska-Zagdaska, Stany Zjednoczone a Austria w latach 19321945 (XL/83 111) Grecja Jerzy Tomaszewski, Kwestia narodowa w Jugosawii i Grecji w 1931 r. w raportach polskich poselstw (XXI/181189) Jerzy Wojciech Borejsza, Grecja w polityce bakaskiej faszystowskich Woch 19361940 (XXI/8397) Anna Garlicka, Grecja w polityce Wielkiej Brytanii w przededniu II wojny wiatowej. Prba bilansu (XXXVII/4154) Elbieta Znamierowska-Rakk, Rola armii bugarskiej na ziemiach greckich na jesieni 1944 r. (XXIV/79114) Francja Pierre Voillery, Wpywy kulturalne Francji na bugarskie Odrodzenie Narodowe (XVIII/45 55) Kazimierz Rosen-Zawadzki, Sztabowe rozmowy i umowy (Rosja Francja 18921911) (XI/542) Kazimierz Rosen-Zawadzki, Sztabowe rozmowy i umowy. Rosja Francja 19121913 (XII/539) Pawe Olszewski, Francja i republiki zakaukaskie w latach 19181921 (XXXVI/5772) Frdric Guelton, Maria Pasztor, Bitwa warszawska w wietle korespondencji generaa Weyganda i marszaka Focha (lipiecsierpie 1920 roku) (XXXIII/6375) Henryk Buhak, Polsko-francuskie koncepcje wojny obronnej z Niemcami z lat 19211926 (XV/6994) Henryk Buhak, Konferencja wojskowa polsko-rumusko-francuska w Warszawie (78 IV 1924 r.). Geneza, przebieg, rezultaty (XXV/107121) Maria Pasztor, Polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych z francuskiej perspektywy (1924 1939) (XXXV/185196) Wiesaw Balcerak, Wizyty min. Barthou w Bukareszcie i Belgradzie w prasie europejskiej (czerwiec 1934 r.) (VIII/127140)

50

Agnieszka Kastory, Okolicznoci przyznania Rumunii francusko-brytyjskich gwarancji w 1939 roku (XXXVI/127143) Zofia Zaks, Francja i Zwizek Radziecki a sprawa polska (19441945) (XIX/159197) Maria Pasztor, Francuska polityka budowania mostw w dzielcej si Europie przykad Polski i Czechosowacji (19441947) (XXXVII/117130) Maria Pasztor, Francja i Wielka Brytania wobec polskiej granicy zachodniej na Odrze i Nysie uyckiej w latach 19581967 (XXXVIII/147181) Niemcy Piotr ysakowski, Bismarck jako ambasador Prus w St. Petersburgu 18591862 (XXIII/5 20) Kazimierz Rosen-Zawadzki, Monarsza korespondencja: WillyNicky (epilog 2830 VII 1914) (XI/219229) Berthold Puchert, Stosunki handlowe pomidzy Niemcami a Zwizkiem Radzieckim w okresie dwudziestolecia midzywojennego (VII/3762) Berthold Puchert, Stosunki handlowe Rzeszy Niemieckiej z Rumuni w okresie midzywojennym (XVII/7597) Anna Garlicka, Wielka Brytania Niemcy Bakany w okresie midzywojennym. Prba syntezy (XXIX/6780) Henryk Buhak, Wsppraca niemiecko-sowiecka w latach 19201933 (XXXVIII/299306) Bogdan Koszel, Protokoy rzymskie. Z dziejw rywalizacji wosko-niemieckiej w Europie naddunajskiej w latach 19331934 (XIX/105129) Piotr ossowski, Prba przewrotu hitlerowskiego w Kajpedzie (19331935) (XL/113129) Jerzy Kozeski, Kwestia sowacka w polityce Trzeciej Rzeszy (wrzesie 1938 sierpie 1939) (X/95140) Jerzy Kozeski, Zabr ziem czeskich przez III Rzesz wiosn roku 1939 (XVIII/137155) Anna Garlicka, Jugosawia midzy Wochami a Niemcami (XIV/107131) Kazimierz Rosen-Zawadzki, Operacja Tajfun. Zapowied klski totalnej Wehrmachtu (w owietleniu strony niemieckiej) (XIV/163195) Szwajcaria Marek Andrzejewski, Kontakty szwajcarsko-rosyjskie (od XVIII do XX wieku) (XXVIII/155 159)

51

Turcja Pawe Olszewski, Ententa wobec tzw. mandatu zakaukaskiego (19191920) (XXXII/4768) Pawe Olszewski, Kwestia ormiaska na konferencji w San Remo w kwietniu 1920 r. (XXXIV/4155) Henryk Bartoszewicz, Misja Romana Knolla w Ankarze 19241925 (XXXVI/109125) USA Ewa Cytowska, Historia Europy XIX i XX wieku w oczach Anglikw i Amerykanw (XVII/173179) Hanna Marczewska-Zagdaska, Stany Zjednoczone a Austria w latach 19321945 (XL/83 111) Marek Kazimierz Kamiski, Problem okupacji Czechosowacji przez wojska amerykaskie w polityce Stanw Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii (kwiecie listopad 1945) (XXIII/145177) Marek Kazimierz Kamiski, Polityka Stanw Zjednoczonych wobec Czechosowacji w latach 19461947 (XXVI/6989) Marek Kazimierz Kamiski, Wielka Brytania i Stany Zjednoczone wobec kryzysu rzdowego w lutym 1948 r. w Czechosowacji (XXV/147170) Wielka Brytania Kazimierz Rosen-Zawadzki, Rozmowy sztabowe Rosja Wielka Brytania 19121914 (XIII/6390) Maria Nowak-Kiebikowa, Polityka Wielkiej Brytanii wobec Europy rodkowo-Wschodniej w latach 19181939 (VI/83124) Anna Garlicka, Wielka Brytania Niemcy Bakany w okresie midzywojennym. Prba syntezy (XXIX/6780) Anna Garlicka, Wysiki Wielkiej Brytanii w celu stworzenia w Europie rodkowej i Poudniowo-Wschodniej frontu antyniemieckiego (XXII/135151) Anna Garlicka, Brytyjskie prby zneutralizowania Bugarii w przededniu II wojny wiatowej (XXV/125145) Anna Garlicka, Grecja w polityce Wielkiej Brytanii w przededniu II wojny wiatowej. Prba bilansu (XXXVII/4154) Agnieszka Kastory, Okolicznoci przyznania Rumunii francusko-brytyjskich gwarancji w 1939 roku (XXXVI/127143) 52

Kazimierz Rosen-Zawadzki, Na osi Pary Londyn Moskwa (19391940) (V/159192) Kazimierz Rosen-Zawadzki, Na osi Londyn Moskwa (maj 1940 czerwiec 1941) (VII/89 124) Tadeusz Cielak, Bakaskie plany Winstona Churchilla (XVII/6571) Marek Kazimierz Kamiski, Problem okupacji Czechosowacji przez wojska amerykaskie w polityce Stanw Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii (kwiecie listopad 1945) (XXIII/145177) Marek Kazimierz Kamiski, Wielka Brytania wobec czechosowackich prb stworzenia pomostu midzy Wschodem a Zachodem (19451948) (XXI/145178) Marek Kazimierz Kamiski, Wielka Brytania i Stany Zjednoczone wobec kryzysu rzdowego w lutym 1948 r. w Czechosowacji (XXV/147170) Maria Pasztor, Francja i Wielka Brytania wobec polskiej granicy zachodniej na Odrze i Nysie uyckiej w latach 19581967 (XXXVIII/147181) Wochy Wiesaw Walkiewicz, Ukad si politycznych na terenie pogranicza wosko-jugosowiaskiego po rozpadzie monarchii habsburskiej (XXII/101131) Wiesaw Walkiewicz, Wosko-jugosowiaski spr graniczny na forum paryskiej konferencji pokojowej oraz w polityce Tymczasowego Przedstawicielstwa Narodowego (XVIII/83100) Bogdan Koszel, Protokoy rzymskie. Z dziejw rywalizacji wosko-niemieckiej w Europie naddunajskiej w latach 19331934 (XIX/105129) Ewa Cytowska, Z zagadnie polityki woskiej w Europie rodkowej w pocztkach lat trzydziestych (VIII/111124) Ewa Cytowska, Wochy w Europie rodkowej w drugiej poowie lat trzydziestych (XIII/123 141) Jerzy Wojciech Borejsza, Grecja w polityce bakaskiej faszystowskich Woch 19361940 (XXI/8397) Ladislav Dek, Pakt jugosowiasko-woski z 1937 r. a pastwa Europy rodkowej (XXIII/119141) Ewa Cytowska, Prby wsppracy polsko-woskiej w Europie rodkowej (X 1938 III 1939) (XIV/135160) Anna Garlicka, Jugosawia midzy Wochami a Niemcami (XIV/107131)

53

Varia
Jzef Chlebowczyk, Ksztatowanie si wiadomoci spoecznej i narodowej na pograniczu jzykowym (w warunkach rodkowoeuropejskich) (IV/540) Ewa Cytowska, Historia Europy XIX i XX wieku w oczach Anglikw i Amerykanw (XVII/173179)

54