PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI DLA GMINY GOSTYCYN NA LATA 2011 - 2014

Program opieki nad zabytkami dla gminy Gostycyn na lata 2011-2014

SPIS TRESCI:
I. UWARUNKOWANIA FORMUOWANIA GMINNEGO PROGRAMU OPIEKI NAD ZABYTKAMI
1. Przesanki formalno prawne............................................................................................................. 3 2. Zaoenia wynikajce z krajowego programu ochrony zabytkw i opieki nad zabytkami. .... 5 3. Zaoenia wynikajce z Narodowego Programu Kultury Ochrona Zabytkw I Dziedzictwa Kulturowego na lata 2004-2020. ................................................................................................... 7 4. Zaoenia wynikajce z Programu Opieki nad Zabytkami Wojewdztwa Kujawsko Pomorskiego na lata 2007 2011. ............................................................................................ 7 5. Przesanki wynikajce ze studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego gminy Gostycyn. ..................................................................................................... 9

II. ZASOBY DZIEDZICTWA I KRAJOBRAZU KULTUROWEGO GMINY 1. Rys historyczny gminy Gostycyn................................................................................... 10 2. Zabytki architektury i ich zespoy .................................................................................... 11 3. Zabytki archeologiczne..15 3. Stan zachowania zabytkw ocena szacunkowa............................................................. 16 III. ZAOENIA PROGRAMOWE 1. Gwne cele polityki gminy w zakresie ochrony zabytkw. ........................................ 17 2. Dziaania zwizane z opieka nad zabytkami oraz ochrona krajobrazu kulturowego gminy. .. 17 3. Realizacja i finansowanie zada z zakresu ochrony zabytkw. ......................................................................................................... 18 4. Zasady sprawozdawczoci z wykonania programu18

Program opieki nad zabytkami dla gminy Gostycyn na lata 2011-2014

I.

UWARUNKOWANIA FORMUOWANIA GMINNEGO PROGRAMU OPIEKI NAD ZABYTKAMI 1. Przesanki formalno prawne.

Obowizek sporzdzania przez samorzdy zarwno wojewdzkie, powiatowe oraz gminne programw opieki nad zabytkami oraz planw ochrony zabytkw na wypadek konfliktu zbrojnego i sytuacji kryzysowych wynika z ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytkw i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568 z pn. zm.). W myl art. 87 ust. 1 midzy innymi wjt, burmistrz, prezydent miasta zobowizany jest do sporzdzania na okres 4 lat programu opieki nad zabytkami. Program ten jest zatwierdzany uchwa rady gminy, po uzyskaniu opinii wojewdzkiego konserwatora zabytkw. Program podlega publikacji w Wojewdzkim Dzienniku Urzdowym. Z realizacji programu, raz na dwa lata wjt sporzdza sprawozdanie, ktre przedkada radzie gminy. Podstawowymi celami programw opieki nad zabytkami s w szczeglnoci; 1. Wczenie problemw ochrony zabytkw do systemu zada strategicznych, wynikajcych z koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju 2. Uwzgldnianie uwarunkowa ochrony zabytkw, w tym krajobrazu kulturowego i dziedzictwa archeologicznego, cznie z uwarunkowaniami ochrony przyrody i rwnowagi ekologicznej 3. Zahamowania procesw degradacji zabytkw i doprowadzenie do poprawy stanu ich zachowania 4. Wyeksponowanie poszczeglnych zabytkw oraz walorw krajobrazu kulturowego 5. Podejmowanie dziaa zwikszajcych atrakcyjno zabytkw dla potrzeb spoecznych, turystycznych i edukacyjnych oraz wspieranie inicjatyw sprzyjajcych wzrostowi rodkw finansowych na opiek nad zabytkami 6. Okrelenie warunkw wsppracy z wacicielami zabytkw, eliminujcych sytuacje konfliktowe zwizane z wykorzystaniem zabytkw 7. Podejmowanie przedsiwzi umoliwiajcych tworzenie miejsc pracy zwizanych z opiek nad zabytkami. Ochrona zabytkw i opieka nad zabytkami okrelone zostay w ustawie z dnia 8 marca 1990r o samorzdzie gminnym ( Dz. U. z 2001r. Nr 142, poz. 1591 z pn. zm.) jako zadania wasne gminy. Zakres tych zada zdefiniowano w nastpujcy sposb: - ochrona zabytkw polega na podejmowaniu przez organy administracji publicznej dziaa majcych na celu zapewnienie warunkw prawnych, organizacyjnych i finansowych umoliwiajcych trwae zachowanie zabytkw oraz ich zagospodarowanie i utrzymanie, zapobieganie zagroeniom mogcym spowodowa uszczerbek dla wartoci zabytkw, udaremnianie niszczenia i niewaciwego korzystania z zabytkw, przeciwdziaanie kradziey, zaginiciu lub wywozowi zabytkw za granic, kontrole stanu zachowania i

Program opieki nad zabytkami dla gminy Gostycyn na lata 2011-2014

przeznaczenia zabytkw, uwzgldnianie zada ochronnych w planowaniu przestrzennym oraz przy ksztatowaniu rodowiska - opieka nad zabytkiem, w rozumieniu ustawy, sprawowana jest przez jego waciciela lub posiadacza i polega na zapewnieniu warunkw naukowego badania i dokumentowania zabytku; prowadzenie prac konserwatorskich, restauratorskich i robt budowlanych przy zabytku; zabezpieczenia i utrzymania zabytku w jak najlepszym stanie; korzystania z zabytku w sposb zapewniajcy trwae zachowanie jego wartoci; popularyzowania i upowszechniania wiedzy o zabytku oraz jego znaczeniu dla historii kultury. Ustawa o ochronie zabytkw i opiece nad zabytkami zawiera rwnie definicj zabytkw, i tak zgodnie z art.6 ustawy, pod pojciem zabytku rozumiana jest nieruchomo lub rzecz ruchoma, ich czci lub zespoy bdce dzieem czowieka lub zwizane z jego dziaalnoci i stanowice wiadectwo minionej epoki, bd zdarzenia, ktrych zachowanie ley w interesie spoecznym ze wzgldu na posiadan warto historyczn, artystyczn lub naukow. Za zabytki nieruchome uznaje si krajobraz kulturowy, ukady urbanistyczne, ruralistyczne i zespoy budowlane, dziea architektury i budownictwa, dziea budownictwa obronnego, obiekty techniki, cmentarze, parki, ogrody i inne formy zaprojektowanej zieleni, miejsca upamitniajce wydarzenia historyczne lub dziaalno wybitnych osobistoci bd instytucji. Za zabytki ruchome uznaje si dziea sztuk plastycznych, rzemiosa artystycznego i sztuki uytkowej, kolekcje, numizmaty oraz pamitki historyczne, wytwory techniki, materiay biblioteczne, instrumenty muzyczne, wytwory sztuki ludowej i rkodziea oraz inne obiekty etnograficzne oraz przedmioty upamitniajce wydarzenia historyczne bd dziaalno wybitnych osobistoci lub instytucji. Zabytkami archeologicznymi s pozostaoci terenowe pradziejowego i historycznego osadnictwa, cmentarzyska, kurhany, relikty dziaalnoci gospodarczej, religijnej i artystycznej. Ustawowej ochronie podlegaj rwnie nazwy geograficzne, historyczne lub tradycyjne nazwy obiektu budowlanego, placu, ulicy lub jednostki osadniczej. Do form ochrony zabytkw, zgodnie z art.7 ustawy zalicza si: - wpis do rejestru zabytkw - uznanie za pomnik historii - utworzenie parku kulturowego - ustalenie ochrony w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego Rejestr zabytkw znajdujcych si na terenie wojewdztwa prowadzi wojewdzki konserwator zabytkw. Do rejestru wpisuje si zabytek nieruchomy na podstawie decyzji wydanej przez wojewdzkiego konserwatora zabytkw z urzdu, bd na wniosek waciciela zabytku nieruchomego lub uytkownika wieczystego gruntu, na ktrym znajduje si zabytek nieruchomy. Do rejestru moe by rwnie wpisane otoczenie zabytku wpisanego do rejestru, a take nazwa geograficzna, historyczna lub tradycyjna tego zabytku. Prezydent RP, na wniosek ministra waciwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, w drodze rozporzdzenia, moe uzna za pomnik historii zabytek nieruchomy wpisany do rejestru lub park kulturowy o szczeglnej wartoci dla kultury, okrelajc jego granice. Minister waciwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego moe zoy wniosek, o ktrym mowa, po uzyskaniu opinii Rady Ochrony Zabytkw. Rada gminy, po zasigniciu opinii wojewdzkiego konserwatora zabytkw, na podstawie uchway, moe utworzy park kulturowy w celu ochrony krajobrazu kulturowego oraz zachowania wyrniajcych si krajobrazowo terenw z zabytkami nieruchomymi charakterystycznymi dla miejscowej tradycji budowlanej i osadniczej. Uchwala okrela nazw parku kulturowego, jego granice, sposb ochrony, a take zakazy i ograniczenia. Wjt (burmistrz, prezydent miasta), w uzgodnieniu z wojewdzkim konserwatorem zabytkw, sporzdza plan ochrony parku kulturowego, ktry wymaga zatwierdzenia przez rad gminy.

Program opieki nad zabytkami dla gminy Gostycyn na lata 2011-2014

Ustalenia ochrony w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, dotyczce w szczeglnoci zabytkw nieruchomych wpisanych do rejestru zabytkw i ich otoczenia; innych zabytkw nieruchomych znajdujcych si w gminnej ewidencji zabytkw oraz parkw kulturowych. W studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego oraz w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego ustala si rwnie, w zalenoci od potrzeb, strefy ochrony konserwatorskiej obejmujcej obszary, na ktrych obowizuj okrelone ustaleniami planu ograniczenia, zakazy i nakazy, majce na celu ochron znajdujcych si na tym obszarze zabytkw. 2. Zaoenia wynikajce z krajowego programu ochrony zabytkw i opieki nad zabytkami. Opracowanie krajowego programu ochrony zabytkw i opieki nad zabytkami jest ustawowym obowizkiem ministra waciwego do spraw kultury i dziedzictwa narodowego. Krajowy program ochrony zabytkw i opieki nad zabytkami winien okrela cele i kierunki dziaa oraz zadania, ktre powinny by podjte w szczeglnoci przez organy i jednostki administracji publicznej w zakresie ochrony zabytkw i opieki nad zabytkami. Celem programu krajowego jest wzmocnienie ochrony i opieki nad t istotn materialn czci dziedzictwa kulturowego oraz poprawa stanu zabytkw w Polsce. W zaoeniach program ma rwnie uporzdkowanie dziaa w sferze ochrony poprzez wskazanie siedmiu podstawowych zasad konserwatorskich: 1) zasada primum non nocere 2) zasada maksymalnego poszanowania oryginalnej substancji zabytku i wszystkich jego wartoci (materialnych i niematerialnych) 3) zasada minimalnej niezbdnej ingerencji i powstrzymywania si od dziaa niekoniecznych) 4) zasada, zgodnie z ktr usuwa naley to ( i tylko to) co na orygina dziaa niszczco 5) zasada czytelnoci i odrnialnoci ingerencji 6) zasada odwracalnoci metod i materiaw 7) zasada wykonywania wszelkich prac zgodnie z najlepsz wiedz i na najwyszym poziomie zasady powysze dotycz i winny obowizywa nie tylko konserwatorw zajmujcych si technologiczn stron restauracji dzie sztuki, konserwatorw architektw lub urbanistw ale rwnie pracownikw urzdw konserwatorskich czy te pracownikw samorzdw, zwaszcza w zakresie opiniowania i przyznawania rodkw na realizacj programw i projektw zwizanych z ochron zabytkw. W tezach do krajowego programu ochrony zabytkw i opieki nad zabytkami wyznaczone zostay nastpujce cele dziaa: 1) w zakresie uwarunkowa i opieki nad zabytkami: - pena ocena stanu krajowego zasobu zabytkw nieruchomych. Okrelenie kategorii i stopnia zagroe. - pena ocena stanu krajowego zasobu zabytkw ruchomych. Okrelenie kategorii i stopnia zagroe. - pena ocena stanu krajowego zasobu dziedzictwa archeologicznego. Okrelenie kategorii i stopnia zagroe oraz wyznaczenie stref o szczeglnym zagroeniu dla zabytkw archeologicznych. - objcie skuteczn i zorganizowan ochron przynajmniej najcenniejszych zabytkw techniki.

Program opieki nad zabytkami dla gminy Gostycyn na lata 2011-2014

- pena ocena stanu krajowego zasobu pomnikw historii i obiektw wpisanych na list wiatowego dziedzictwa. Okrelenie kategorii i stopnia zagroe. - ocena stanu sub i moliwoci wypeniania caoksztatu zada zwizanych z ochron i opiek nad zabytkami. - ocena stanu i stopnia objcia opiek zabytkw w poszczeglnych kategoriach. doskonalenie i rozwijanie oraz podnoszenie efektywnoci i skutecznoci instytucjonalnej i spoecznej ochrony i opieki nad zabytkami. - udoskonalenie warunkw prawnych, organizacyjnych i finansowych w zakresie ochrony i opieki nad dziedzictwem kulturowym i zabytkami. 2) W zakresie dziaa o charakterze systemowym: - powizanie ochrony zabytkw z polityk ekologiczn ochrony przy architektoniczn i przestrzenn, celn i polityk bezpieczestwa pastwa. Realizacja powszechnych tendencji europejskich i wiatowych do rozszerzania pola ochrony na cae dziedzictwo kulturowe obejmujce i dobra kultury i natury - przygotowanie strategii ochrony dziedzictwa kulturowego wytyczajcej gwne zaoenia koncepcji ochrony w Polsce. Wprowadzenie jej do polityk sektorowych we wszystkich poziomach zarzdzania i gospodarowania. 3) W zakresie systemu finansowania: - stworzenie sprawnego systemu finansowania ochrony i opieki konserwatorskiej. 4) W zakresie dokumentowania, monitorowania i standaryzacji metod dziaania: - tworzenie systemu i stale aktualizowanych, elektronicznych baz informacji o zasobach i stanw zabytkw w Polsce i ich dokumentacji. Stworzenie warunkw do realizacji ustawowego obowizku dokumentowania wszystkich grupach i typach obiektw zabytkowych. - gromadzenie stale aktualizowanej wiedzy o stanie zachowania, postpach i wynikach prac konserwatorskich i restauratorskich, zagroeniach, prawidowociach zarzdzania i bezpieczestwie uytkowania obiektw zabytkowych oraz o innych formach ochrony dziedzictwa. -wypracowanie i wprowadzenie szczegowych zasad ochrony dziedzictwa w planach zagospodarowania przestrzennego. Wypracowanie standardw zagospodarowania i estetyki zabytkowych przestrzeni publicznych . 5) W zakresie ksztacenia i edukacji: Utrzymanie i doskonalenie dotychczas wypracowanego systemu ksztacenia w dziedzinie konserwacji i ochrony. Zorganizowanie systemu podnoszenia kwalifikacji w kadej grupie zawodowej pracujcej na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego. Ksztacenie spoeczestwa w duchu poszanowania dla autentyzmu oraz wartoci materialnych i niematerialnych wsplnego, wielokulturowego dziedzictwa. Budowanie klimatu spoecznego zrozumienia i akceptacji dla idei ochrony i dawnoci zabytkw odczytywanych jako rdo tosamoci, wiedzy i dumy z przeszoci, tradycji, wiedzy o sposobie ycia i pracy przodkw. Upowszechnianie wrd wacicieli i uytkownikw obiektw zabytkowych znajomoci zasad konserwatorskich, zasad etyki i profilaktyki konserwatorskiej. Tworzenie mechanizmw ekonomicznych sprzyjajcych prawidowemu traktowaniu obiektw zabytkowych. 6) W zakresie wsppracy midzynarodowej: Wzmocnienie obecnoci Polski w wiatowym i europejskim rodowisku dziaajcym na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego i promocja polskich osigni w tej dziedzinie. Oparcie dziaa na pojciu wsplnego dziedzictwa kultury ludzkoci. Troska o ochron polskiego dziedzictwa kulturowego za granica.

Program opieki nad zabytkami dla gminy Gostycyn na lata 2011-2014

3. Zaoenia wynikajce z Narodowego Programu Kultury Ochrona Zabytkw I Dziedzictwa Kulturowego na lata 2004-2020. Narodowa Strategia Kultury na lata 2004 2013 przyjta przez Rad Ministrw 21 wrzenia 2004 r. rozwinita w 2005 r. poprzez przygotowane przez Ministerstwo Kultury uzupenienie Narodowej Strategii Rozwoju Kultury na lata 2004-2020, jest podstawowym dokumentem rzdowym wyznaczajcym ramy dla mecenatu pastwa w sferze kultury, a przede wszystkim dla nowoczenie pojmowanej polityki kulturalnej pastwa, funkcjonujcej w warunkach rynkowych, a take dla wsplnoty Polski z Unia Europejska. Strategia zostaa stworzona centralnie dla obszaru caej Polski, zawiera jednak wytyczne do konstruowania programw na szczeblu wojewdzkim, powiatowym oraz gminnym. Cele czstkowe programu to: 1) poprawa warunkw instytucjonalnych, prawnych i organizacyjnych w sferze dokumentacji i ochrony zabytkw, 2) kompleksowa rewaloryzacja zabytkw i ich adaptacja na cele kulturalne, turystyczne, edukacyjne, rekreacyjne i inne cele spoeczne, 3) zwikszenie roli zabytkw w rozwoju turystyki i przedsibiorczoci poprzez tworze nie zintegrowanych narodowych produktw turystycznych, 4) promocja polskiego dziedzictwa kulturowego w Polsce i za granica, w szczeglnoci za pomoc narzdzi spoeczestwa informacyjnego 5) rozwj zasobw ludzkich oraz podnoszenie wiadomoci spoecznej w sferze ochrony dziedzictwa kulturowego, 6) tworzenie warunkw dla rozwoju i ochrony dziedzictwa kultury ludowej, 7) zabezpieczenie zabytkw przed nielegalnym wywozem za granic. 4. Zaoenia wynikajce z Programu Opieki nad Zabytkami Wojewdztwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2009-2012. W ramach Programu Ochrony Dziedzictwa Kulturowego Wojewdztwa Kujawsko-Pomorskiego postulowane s nastpujce dziaania: 1. Okrelenie jednolitych kryteriw przyznawania rodkw finansowych przeznaczonych na prace konserwatorskie, rewitalizacj obszarow i inne dziaania majce na celu ochron i promocj dziedzictwa kulturowego (w tym badania konserwatorskie i architektoniczne oraz sporzdzanie dokumentacji konserwatorskiej). 2. Stworzenie mechanizmw zachcajcych do podejmowania prac konserwatorskich i dziaa rewitalizacyjnych przy obiektach i obszarach zabytkowych. 3 Wspieranie na zasadzie kontynuacji dziaa konserwatorskich i rewitalizacyjnych obiektw o genezie romaskiej wraz z zespoami, w ktrych s osadzone. 4. Wprowadzenie bezwzgldnego wymogu prowadzenia nadzoru archeologicznego w trakcie budowy infrastruktury drogowej, finansowanej ze rodkw pochodzcych z Regionalnego Programu Operacyjnego oraz innych rde przekazywanych gminom przez samorzd wojewdzki. 5. Przystpienie do budowy kujawsko-pomorskiego portalu dziedzictwa kulturowego

Program opieki nad zabytkami dla gminy Gostycyn na lata 2011-2014

Portal powinien by komplementarnym rdem informacji na temat dziedzictwa kulturowego regionu oraz jego ochrony. Powinien zawiera m.in. podstawowe informacje o dziedzictwie kulturowym regionu, linki do wszystkich jednostek, organizacji i instytucji zajmujcych si badaniem, ochron lub promowaniem dziedzictwa kulturowego, informacje na temat podstaw prawnych ochrony zabytkw, informacje na temat procedur koniecznych do objcia zabytku ochron (zwaszcza procedura wpisu do rejestru zabytku i procedura powoania parku kulturowego), informacje na temat aktualnie realizowanych na terenie wojewdztwa zada z zakresu ochrony zabytkw, informacje na temat moliwoci pozyskania funduszy na dziaania zwizane z ochron zabytkw oraz pomocy prawnej w tej dziedzinie. 7. Opracowanie i wdraanie do realizacji programu pod roboczym tytuem Kujawskopomorskie muzeum otwarte, polegajcego na digitalizacji najcenniejszych zabytkw ruchomych bdcych w posiadaniu muzew, archiww, bibliotek i innych instytucji na terenie wojewdztwa i prezentowaniu ich za pomoc sieci www w postaci wirtualnych galerii. 8. Stworzenie pilotaowego programu adresowanego do gmin, majcego na celu utworzenie w oparciu o istniejce struktury (m. in. gminne orodki kultury, izby regionalne w szkoach ponadpodstawowych itp.) orodkw gromadzcych i popularyzujcych (wystawy, strony www) informacje historyczne, materiay ikonograficzne, rejestrujcych wartoci niematerialne i inne materiay zwizane z dziedzictwem kulturowym na poziomie gmin, w celu podniesienia wiadomoci spoecznoci lokalnych, upowszechniania wiedzy, uatwie w dostpie do informacji oraz ksztatowania tosamoci regionalnej. Docelowo: stworzenie na podstawie dowiadcze z programu pilotaowego metody mogcej sta si standardowym postpowaniem w zakadaniu tego typu orodkw w gminach wojewdztwa. 9. Wytypowanie obiektw cennych kulturowo, o uregulowanym statusie wasnociowym, mogcych sta si, po odpowiedniej adaptacji, siedzibami instytucji spoecznych zwizanych z nauk, kultur, sztuk i edukacj. Program ten powinien by nakierowany gwnie na obiekty lece poza miastami. Po wytypowaniu obiektw powinna zosta sporzdzona kompletna dokumentacja oraz programy konserwacji i adaptacji na wyej wskazane cele. Uytkownicy obiektw wyonieni zostaliby w dalszym etapie na drodze konkursw, ktrych pozytywne rozstrzygnicie gwarantowaoby finansowanie prac adaptacyjnych i dziaalnoci orodka ze rodkw samorzdowych. 10. Stworzenie mechanizmw majcych wspiera finansowo i organizacyjnie istniejce i tworzone parki kulturowe, zwaszcza w zakresie koordynacji strategii funkcjonowania parkw kulturowych na terenie wojewdztwa oraz promocji parkw, w tym wsparcia finansowego, przeznaczonego na tworzenie interaktywnych stron internetowych poszczeglnych jednostek. 11. Zlecenie wykonania etapowanego studium historyczno konserwatorskiego najcenniejszych obiektw modernistycznych znajdujcych si na terenie wojewdztwa kujawsko-pomorskiego (powstaych w latach 1918-1939). Wykonanie studium moe zosta zlecone podlegej Urzdowi Marszakowskiemu Pracowni Dokumentacji i Popularyzacji Zabytkw Wojewdzkiego Orodka Kultury w Bydgoszczy lub innej jednostce. 12. Wspieranie tworzenia i upowszechnianie w procesie nauczania cieek dydaktycznych zwizanych z dziedzictwem kulturowym regionu (na poszczeglnych szczeblach ksztacenia podstawowego i ponadpodstawowego) w celu poszerzenia wiedzy oraz ksztatowania tosamoci regionalnej. Postulat ten jest dodatkowo zgodny z Dziaaniem 13. Organizacja pod patronatem Marszaka wieloetapowego konkursu (etap gminny, etap

Program opieki nad zabytkami dla gminy Gostycyn na lata 2011-2014

powiatowy, etap wojewdzki) druynowego szk na temat wiedzy o dziedzictwie kulturowym i ochronie zabytkw regionu konkurs organizowany dla szk poszczeglnych szczebli podstawowych, gimnazjw, licew. 14. Uporzdkowanie problematyki szlakw kulturowych na terenie wojewdztwa z eliminacj tych, ktre praktycznie nie funkcjonuj oraz promocyjnym wzmocnieniem tras o szczeglnej wartoci dla regionu.

5. Przesanki wynikajce z e studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego gminy Gostycyn. Jednym z najwaniejszym bogactw powiatu jest wysoka jako rodowiska - o duej wartoci przyrodniczej i bardzo niskich poziomach zanieczyszcze. Jest ona powszechnie znanym wyrnikiem powiatu - wzbudzajcym bardzo pozytywne konotacje. Sprawy ochrony rodowiska bd traktowane bardzo powanie, niemniej jednak w podejmowanych decyzjach co do rozwoju, dominowa bdzie rwnowaenie zagadnie ochrony przyrody i rozwoju gospodarczego. W przypadku, gdy obszary cenne zajmuj tak du cz przestrzeni, nie mona przyjmowa zasady ochrony za wszelk cen, gdy stanowioby to zbyt due zagroenie dla rozwoju spoeczno gospodarczego. Wspierane bd wszelkie dziaania zmierzajce do rozwoju nowoczesnych technologii przyjaznych dla rodowiska, przy jednoczesnej eliminacji i niedopuszczaniu do rozwoju dziaalnoci oddziaujcych negatywnie. Kontynuowana bdzie dziaalno edukacyjna (ju obecnie znana poza granicami powiatu i majca szanse wykreowania na jeden z turystycznych produktw markowych), zarwno edukacja dzieci i modziey na bazie posiadanych walorw, jak te og dziaa zmierzajcych do wyksztacenia proekologicznej wiadomoci wrd mieszkacw. Podejmowane bd dziaania zmierzajce do wzmocnienia mechanizmw obronnych rodowiska, przede wszystkim poprzez: kontynuowanie dolesie i zadrzewie na gruntach nieprzydatnych dla rolnictwa, ochron zadrzewie i zakrzacze rdpolnych, preferencje dla rozwoju infrastruktury technicznej (przede wszystkim - ochrona wd i powietrza). Kontynuowane bd dziaania zmierzajce do objcia Borw Tucholskich Rezerwatem Biosfery, co bdzie miao due znaczenie promocyjne. Zgodnie z obowizujcym prawem, zagadnienia ochrony rodowiska bd uwzgldniane przy wszystkich decyzjach lokalizacji inwestycji. Szczeglnie silny nadzr obejmie gospodark hodowlan w rejonach zagroenia wd, ale take zabudow letniskow, obiekty przemysowe i rzemielnicze, a w skupiskach zabudowy take kwestie indywidualnych systemw grzewczych, w zakresie ktrych wspierane bd dziaania na rzecz ich wymiany na proekologiczne. Chronione bdzie take rodowisko kulturowe gminy, w tym charakterystyczne formy zabudowy oraz ludowej twrczoci i obrzdowoci. W realizacji zabudowy i zagospodarowania przestrzennego szczeglnie promowane bd projekty nawizujce do lokalnych tradycji architektonicznych. W stosunku do walorw przyrodniczych i kulturowych zakada si nastpujce, najwaniejsze dziaania: - traktowanie zasobw przyrody w gminie jako najcenniejszego kapitau rozwojowego, ochrona przed degradacj i bardzo racjonale uytkowanie - ograniczanie zagroe rodowiska, poprzez dalszy rozwj infrastruktury technicznej, w tym zwaszcza modernizacj i dalszy rozwj sieci kanalizacyjnej - sukcesywne dolesianie terenw nieprzydatnych dla rolnictwa, wzrost zadrzewie

Program opieki nad zabytkami dla gminy Gostycyn na lata 2011-2014

rdpolnych - popraw stanu wd jezior i rzek, jako absolutny priorytet - szerokie wykorzystanie walorw przyrodniczych dla rozwoju turystyki i edukacji ekologicznej - ochron dziedzictwa kulturowego

II. ZASOBY DZIEDZICTWA I KRAJOBRAZU KULTUROWEGO GMINY. 1. Rys historyczny i oglna charakterystyka zasobw gminy Gostycyn. Rzeczka Kamionka, bdca w przeszoci granic midzy pastwem polskim i krzyackim, a pniej Starostwem Nakielskim i Tucholskim, czy obecnie ziemie wchodzce w skad dzisiejszej Gminy Gostycyn. Historia tych ziem siga odlegej przeszoci. wiadcz o tym wykopaliska archeologiczne z Gostycyna, Kamienicy, Wielkiej i Maej Kloni, Przyrwki oraz Wielkiego Mdromierza. Najbardziej znanym stanowiskiem archeologicznym jest tzw. Burghardt - czyli grodzisko nizinno - wyynne, stokowate, ktre zostao usytuowane na szerokim cyplowatym wzniesieniu wcinajcym si w ki. Jego powstanie datowane jest na XIII- XIV w. Miejscowoci Gminy Gostycyn w rdach historycznych wzmiankowane s w rnym czasie. Najwicej z nich podaj zapisy XIV - wieczne. Najwczeniej wzmiankowan miejscowoci jest Wielki Mdromierz - rok 1313. Dokument osadniczy z 1350 r. wspomina Gostycyn. Wielka Klonia ze swoim wacicielem wicestarost Wojsawem wspomniana zostaje pod rokiem 1360. W roku 1368, jako wie rycerska wspomniany zostaje Pruszcz. Z 1369 r. pochodzi dokument mwicy o yskowie i jej wacicielu rycerzu Kirstianie von Lobedow. Pod rokiem 1374, jako czci gostycyskiej parafii, wymieniane s Karczewo oraz Przyrowa. Z roku 1382 pochodzi wzmianka o mynie w Pile. Pod rokiem 1432 pierwszy raz zapisano nazwy Kamienicy i Bagienicy, a w 1507 roku Maej Kloni. Najpniej powstaa osada myska Motyl. Jej pocztki mona datowa na I poow XVIII w. Wsie Gminy Gostycyn w przeszoci stanowiy wasno prywatn bd krlewsk. Do pierwszych zaliczy mona Kamienic, Wielk i Ma Kloni, Bagienic, Przyrow, yskowo, Motyl oraz Pruszcz. Pniej w tych miejscowociach wyodrbnione zostay tzw. obszary dworskie i wiejskie. Wrd wacicieli tych miejscowoci znaleli si m.in. przedstawiciele takich rodw jak: Marcin, Mateusz, Jan i Micha Prusieccy - wspwaciciele Pruszcza, Bagienicy oraz Kamienicy w XVI w., Reinhold i Jan Heidensteinowie - waciciele Wielkiej Kloni w I poowie XVII w., yskowscy herbu Doliwa - waciciele yskowa. Z mniej znanych wydarze historycznych dotyczcych gminy Gostycyn mona wspomnie, i w II poowie XIX w. w Bagienicy powstaa wsplnota ewangelicka. Jej pierwszym pastorem by Heinrich Borowski. Sprawowa on swoj posug w latach 1875-1885.Od kwietnia 1874 r. do czerwca 1875 na terenie majtku kamienieckiego dziaay, sprowadzone przez waciciela hrabiego Carla von Koenigsmarcka, Suebniczki Panny Maryi z zakonu zaoonego przez Edmunda Bojanowskiego. Prowadziy szko, ochronk dla maych dzieci, sprawoway opiek nad chorymi. Wanym wydarzeniem bya budowa kolei na pocztku XX

10

Program opieki nad zabytkami dla gminy Gostycyn na lata 2011-2014

w. Ciki okres I wojny wiatowej opisa w swoim pamitniku mieszkaniec Pruszcza Jan Mazurkiewicz. Jego wspomnienia zostay wydane w roku 1975 w ksice pt. "Los onierza". 5 sierpnia 1924 r. powiat tucholski odwiedzi prezydent Rzeczypospolitej Stanisaw Wojciechowski. Zwiedza m. in. kopalni wgla brunatnego w Pile. Przejeda take przez teren Gminy Gostycyn udajc si do Wysokiej Polnej. Take kampania wrzeniowa 1939 r. wypisaa swoje pitno na losach tutejszej ziemi. Pierwsza potyczka wojsk polskich z niemieckimi miaa miejsce pod Wielk Kloni. Do cikich walk doszo take w rejonie Gostycyna i Pruszcza. Z Gmin Gostycyn zwizanych jest take kilka znanych postaci. Moemy tutaj wymieni Rinholda Heidensteina - historyka oraz wsppracownika kanclerza krlewskiego Jana Zamoyskiego, ks. Pawa Wojciecha Nagrskiego - proboszcza gostycyskiego, ktry oprcz duszpasterzowania zajmowa si take twrczoci literack, malarza Leona Wyczkowskiego, ktry wdrujc po tutejszych piknych borach goci w paacu pastwa Grskich w Kamienicy. Gmina Gostycyn powstaa na bazie grodziska redniowiecznego Burchat. Przez rodek terenu przepywa rzeczka Kamionka oddzielajca historyczn Krajn i Pomorze. Obecnie w skad sieci osadniczej wchodzi 17 miejscowoci tworzcych 8 soectw. Blisko 40% gminy objte jest rnymi prawnymi formami przyrody: - rezerwaty przyrody zajmuj powierzchni 188,4 ha - Tucholski Park Krajobrazowy 650 ha - obszar chronionego krajobrazu 4275 ha - 46 uytkw ekologicznych o powierzchni 92,04 ha Na terenie gminy jest zarejestrowanych 19 pomnikw przyrody a 5 jest projektowanych. 2. Zabytki architektury i ich zespoy. Poniej zamieszczone zostao zestawienie zawierajce obiekty figurujce w wojewdzkiej ewidencji zabytkw, wpisane do rejestrw zabytkw. Obiekty, zespoy i zaoenia urbanistyczne wpisane do rejestru zabytkw objte s rygorami ochrony konserwatorskiej wynikajcymi z Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytkw i opiece nad zabytkami. Rygory te obowizuj niezalenie od pooenia obiektu w poszczeglnych strefach ochrony konserwatorskiej lub poza strefami. Wszelkie prace remontowe, zmiany wasnoci, funkcji i przeznaczenia obiektu wymagaj pisemnego pozwolenia Wojewdzkiego Urzdu Ochrony Zabytkw. Obiekty nieruchome wpisane do rejestru zabytkw: Kamienica zaoenia paacowo-parkowe, nr rej.137/A yskowo budynek gospodarczy ptaszarnia, nr rej. 136/A Motyl zaoenia dworsko parkowe, nr rej. 132/A Wielka Klonia zaoenia dworsko parkowe: 1. dwr 2. park, nr rej. 62/A

11

Program opieki nad zabytkami dla gminy Gostycyn na lata 2011-2014

Gostycyn - zesp kocioa par. p. w. w. Marcina: koci, ogrodzenie

Obiekty ruchome wpisane do rejestru zabytkw: Wielki Mdromierz wyposaenie kocioa p.w. w. Stanisawa Biskupa 1. otarz gwny 2. obraz Ukrzyowanie 3. obraz Serce Jezusa w otarzu gwnym 4. obraz w. Rodzina 5. obraz w. Jzef z Dziecitkiem Jezus w zwieczeniu otarza gwnego 6. rzeba w. Augustyn w otarzu gwnym 7. rzeba w. Stanisaw w otarzu gwnym 8,9. rzeby aniokw otarz boczny, nawa, lewa strona 10. otarz boczny p.w. w. Stanisawa w otarzu bocznym 11. obraz Zabjstwo w. Stanisawa otarzu bocznym 12. obraz Koronacja NMP w otarzu bocznym 13. rzeba w. Piotr w otarzu bocznym 14. rzeba w. Pawe 15. otarz boczny- nawa, strona prawa 16. obraz Matka Boska ofiaruje raniec w. Dominikowi w otarzu bocznym 17. obraz NMP Niepokalanie Poczta w otarzu bocznym 18. chrzcielnica 19. obraz Chrzest Chrystusa - w zaplecku chrzcielnicy 20. feretron w. Jan Nepomucen 21. feretron w. Izydor/ w. Stanisaw Kostka 22. rzeba krucyfiks balustrada chru 23. rzeba Matka Boska z Dziecitkiem plebania 24. obraz w. Marek Ewangelista 25. obraz w. Mateusz 26. obraz w. Jan Ewangelista (balustrada chru) 27. obraz w. ukasz Ewangelista (balustrada chru) 28. lichtarz 29. 34. wieczniki, ilo : 6 sztuk 35. rzeba niezidentyfikowana Biskup (plebania) 36. rzeba niezidentyfikowana Biskup (plebania) 37. rzeba pieta (plebania) 38. krzy otarzowy (plebania) Zabytki nieruchome ujte w ewidencji zabytkw wojewdztwa kujawsko-pomorskiego: Gostycyn 1. dom nr 2a, ul. Mdromierska 2. mleczarnia, ul. Bydgoska 19 3. dom nr 17, ul. Okrna 4. dom nr 4, ul. Okrna 5. dom nr 28, ul. Gwna 6. dom nr 47, ul. Gwna 7. dom nr 49, ul. Gwna

12

Program opieki nad zabytkami dla gminy Gostycyn na lata 2011-2014

8. dom nr 46, ul. Gwna 9. dom nr 27, ul. Gwna 10. dom nr 33, ul. Gwna 11. dom nr 22, ul. Gwna 12. dom nr 27, ul. Gwna 13. dom nr 14, ul. Gwna Bagienica 14. dom nr 35 z bud. gosp. 15. dom nr 37 16. dom nr 33 17. dom nr 28 18. dom nr 27 19. dom nr 26 20. dom nr 1 21. dom nr 2 22. dom nr 7 23. dom nr 11 Kamienica 24. zesp paacowy: dom administratora, ob. mieszkalny, stajnia, 2 obory, obora, ob. chlewnia, obora, ob. chlewnia, budynek gospodarczy, stodoa, ogrodzenie, myn, siownia myna Karczewo 25. zesp myna: myn, dworek mynarza yskowo 26. pozostaoci parku 27. kaplica Maa Klonia 28. szkoa 29. zesp dworski: dwr, pozostaoci parku 30. zesp dworski: dwr pozostaoci parku 31. dwr Motyl 32. zesp dworski: stodoa, myn wodny Pruszcz 33. zesp kocioa paraf. P.w. Narodzenia NMP: koci ogrodzenie, plebania 34. dom nr 20, ul. Tucholska 35. dom nr 17/16, ul. Tucholska 36. dom nr 13/14, u. Tucholska 37. dom nr 6, ul. Tucholska 38. dom nr 6, ul. Kocielna 39. dom nr 5, ul. Kocielna

13

Program opieki nad zabytkami dla gminy Gostycyn na lata 2011-2014

40. dom nr 19, ul. Kocielna 41. dom nr 29, ul. Kocielna zesp budynkw kolejowych: 42. d. dworzec 43. dom nr 9, z bud. gosp. ul. Dworcowa 44. dom nr 7 z bud. gosp. ul. Dworcowa 45. dom nr 6 z bud. gosp. ul. Dworcowa 46. dom nr 8 z bud. gosp. ul. Dworcowa 47. dom nr 10 z bud. gosp. ul. Dworcowa 48. dom nr 12 z bud. gosp. ul. Dworcowa 49. dom nr 3 z bud. gosp. ul. Dworcowa 50. dom nr 4 z bud. gosp. ul. Dworcowa 51. dom nr 5 ul. Dworcowa 52. dom nr 1 z bud. gosp. ul. Dworcowa 53. wiea cinie Przyrowa 54. dom nr 1 55. dom nr 13 Wielka Klonia 56. szkoa 57. gospoda, ob. dom mieszkalny nr 27 Wielki Mdromierz 58. zesp kocioa par. p.w. w. Stanisawa Biskupa: koci, organistwka, ob. dom nr 31 59. dom nr 37 60. koci 61. dom nr 15, d. szkoa 62. dom nr 11 63. dom nr 10 64. dom nr 59 65. dom nr 61 66. dom nr 67 67. dom nr 72 Pia 68. zesp kopal gbinowych wgla brunatnego Zabytki ruchome ujte w ewidencji zabytkw wojewdztwa kujawsko-pomorskiego Gostycyn, koci par. p.w. w. Marcina 1. otarz gwny 2. obraz Matka Boska z Dziecitkiem (w otarzu gwnym) 3. rzeba w. Pawe (w otarzu gwnym) 4. rzeba w. Piotr (w otarzu gwnym) 5. ambona 6. obraz w. Jan Ewangelista (w ambonie) 7. obraz w. ukasz (w ambonie) 8. obraz Jezus Chrystus

14

Program opieki nad zabytkami dla gminy Gostycyn na lata 2011-2014

9. obraz w. Mateusz (w ambonie) 10. obraz w. Marek (w ambonie) 11. chrzcielnica 12. konfesjona, ilo: 2 sztuki 13. rzeba Chrystus Ukrzyowany 14. krucyfiks 15. rzeba w. Jan Ewangelista 16. rzeba putto 17. rzeba Chrystus Zmartwychwstay 18. paskorzeba Ucieczka do Egiptu 19. paskorzeba Trjca wita 20. paskorzeba mier w. Jzefa 21. paskorzeba w. Marcin 22. obraz Chrzest Chrystusa 23. feretron Pruszcz, koci p.w. Narodzenia NMP 1. otarz gwny 2. obraz NPM Krlowa Wszechwiata (w otarzu gwnym) 3. rzeba w. Wojciech (w otarzu gwnym) 4. rzeba w. Stanisaw ( w otarzu gwnym) 5. otarze boczne 6. chrzcielnica 7. feretron-rzeba: Serce Matki Boskiej (za otarzem gwnym) 8. feretron-rzeba: Serce Jezusa (za otarzem gwnym) 9. rzeba krzy Wielki Mdromierz, koci p.w. w. Stanisawa Biskupa 1. rzeba w. Antoni z Dziecitkiem Jezus (w otarzu bocznym) 2. skarbonka na jamun (plebania) 3. oprawa dzwonka (nawa) 4. krzy procesyjny (prezbiterium) 5. rama-feretron z kopi obrazu matki Boskiej Czstochowskiej 6. krucyfiks ciana otarzowa 7. rzeba w. Pawe (plebania) 8. rzeba NMP Niepokalanie Poczta (plebania) 9. rzeba niezidentyfikowany wity (plebania) 10. rzeby Aniow - ilo: 2 sztuki (plebania) 11. rzeba niezidentyfikowany wity (plebania) 12. rzeba Chrystus Ukrzyowany (plebania) 13. latarnia (plebania) 14. kinkiet na lampk wieczn (plebania) 3. Zabytki archeologiczne Na terenie gminy Gostycyn pooonych jest 379 stanowisk archeologicznych oraz jedno grodzisko, ujte w ewidencji Wojewdzkiego Konserwatora Zabytkw / nr rej. 86/C / Okres powstania tego zabytku datowane jest na wczesne redniowiecze XIII-XIVw. Usytuowane jest na szerokim cyplowatym wzniesieniu wcinajcym si w ki. Zalega na

15

Program opieki nad zabytkami dla gminy Gostycyn na lata 2011-2014

dziakach nr 333 i 330, ktre s wasnoci prywatn. Skada si z trzech gwnych elementw: - waciwy stoek o stromych zboczach i owalnym nieregularnym majdanie - fosy otaczajcej prawie dookolnie obiekt - wau przylegajcego do fosy, poza czci pnocn, ktrdy biega zapewne droga do grodu. W poudniowo wschodniej czci obiektu ronie zabytkowy db. Z bada przeprowadzonych w latach 1930 i 1968 pochodzi nieokrelona ilo uamkw naczy glinianych z ornamentami dokowymi i bruzdowymi. Ilo stanowisk archeologicznych ujtych w wojewdzkiej ewidencji w poszczeglnych miejscowociach gminy Gostycyn przedstawia si nastpujco: - Bagienica opisane s 44 stanowiska archeologiczne - Gostycyn 107 - Karczewo 4 - yskowo 11 - Maa Klonia 30 - Pruszcz 60 - Przyrowa 22 - Wielka Klonia 21 - Wielki Mdromierz 54 - Pia - 1 Nieruchomym zabytkiem techniki s kopalnie wgla brunatnego w Pile. S one unikatowym w pnocnej Polsce historycznym zespoem przemysowym o znacznej wartoci historycznej w skali lokalnej i regionalnej. Unikatowo zespou kwalifikuje go do objcia ochron oraz zapewnienia opieki nad nim. 4. Stan zachowania zabytkw ocena szacunkowa Uporzdkowany system administracyjno-kompetencyjny kocioa pozwala na sprawne, konsekwentne i rzeczowe dysponowanie i zarzdzanie zabytkowymi obiektami bdcymi w jego posiadaniu. Std te kategori zabytkw sakralnych wyranie charakteryzuje wysoki procent dobrze funkcjonujcych obiektw. Polityka konserwatorska znajduje zrozumienie w rodowisku duchowiestwa, czego dowodem jest zakrojona na szerok skal wsppraca konserwatorskiej suby pastwowej z diecezjalnymi konserwatorami zabytkw. Szczeglne nastawienie w tym wspdziaaniu na pobudzenie wrd uytkownikw wiadomoci zarzdzania sakralnymi obiektami o wielowiekowej tradycji, jest gwarancj waciwego i poprawnego sposobu obchodzenia si z zabytkiem sakralnym. Zabytki kultury materialnej takie jak: paac w Kamienicy z XVIII w. z kompleksem folwarcznym, paac w Wielkiej Kloni z 1860r. z kompleksem dworskim wymagaj prac remontowych. Dziki zabiegom waciciela, gobnik w yskowie zachowany jest w dobrej formie. Ujte w ewidencji zabytkw zabudowania dworca kolejowego w Pruszczu, znajduj si w stanie zniszczenia. Grodzisko wymaga oznakowania oraz, w celu lepszej widocznoci, oddrzewienia i odkrzewienia.

16

Program opieki nad zabytkami dla gminy Gostycyn na lata 2011-2014

III. ZAOENIA PROGRAMOWE 1. Gwne cele polityki gminy w zakresie ochrony zabytkw. Nadrzdnym celem programu jest zahamowanie degradacji i zachowanie wartociowych zasobw dziedzictwa kulturowego oraz wykorzystanie tych zasobw na potrzeby ksztatowania atrakcyjnego wizerunku gminy poprzez: 1. Precyzyjne rozpoznanie wartoci historyczno-przestrzennych poszczeglnych wsi, 2. Rozpoznanie stanu zachowania poszczeglnych obiektw, struktury wadania oraz potrzeb w zakresie dziaa niezbdnych do podjcia w celu zahamowania procesw degradacji zabytkw i doprowadzenia do poprawy stanu ich zachowania, 3. Wczenie problematyki ochrony zabytkw do biecych zada gminy Gostycyn, 4. Zwikszenie atrakcyjnoci zabytkw oraz walorw krajobrazu kulturowego; aktywne uczestnictwo w projektach majcych na celu eksponowanie zabytkw oraz walorw krajobrazu kulturowego, 5. Budowanie wiadomoci spoecznoci lokalnej w zakresie idei ochrony zabytkw oraz ksztatowanie postaw promujcych dziaania sprzyjajce ochronie zabytkw, 6. Wykorzystanie walorw zabytkowych jako czynnika wpywajcego na budowanie tosamoci lokalnej, rozwj gospodarczy gminy; powizanie zada sucych ochronie wartoci kulturowych ze strategia rozwoju gminy oraz polityka przestrzenna gminy, 7. Upowszechnianie wrd wacicieli i uytkownikw obiektw zabytkowych znajomoci zasad konserwatorskich, zasad etyki i profilaktyki konserwatorskiej, 8. Tworzenie przyjaznych warunkw wsppracy z wacicielami obiektw zabytkowych dla zapewnienia waciwej opieki nad nimi, w tym wspieranie stara wacicieli obiektw sakralnych w projektach zmierzajcych do ich zabezpieczenia, 9. Rozszerzenie zakresu prawnej ochrony obiektw i zespow zabytkowych poprzez waciwe regulacje zawarte w planach zagospodarowania przestrzennego.

2. Dziaania zwizane z opiek nad zabytkami oraz ochrona krajobrazu kulturowego gminy. Zadaniami sucymi bezporednio realizacji nadrzdnego celu programu bd: 1. Aktualizacja gminnej ewidencji zabytkw jako podstawowego rda informacji o stanie zachowania obiektw zabytkowych zlokalizowanych w granicach administracyjnych gminy. 2. Podejmowanie projektw zwizanych z odnow obiektw i zespow zabytkowych oraz towarzyszcym im przestrzeniom publicznym w ramach Odnowy wsi.

17

Program opieki nad zabytkami dla gminy Gostycyn na lata 2011-2014

3. Podejmowanie stara o dofinansowanie prac przy zabytkach ze rodkw zewntrznych, 4. Realizacja kierunkw polityki przestrzennej okrelonej w studium uwarunkowa i kierunkw zagospodarowania przestrzennego gminy poprzez opracowanie miejscowych planw zagospodarowania przestrzennego dla terenw zabudowanych i przeznaczonych pod zabudow, a take wprowadzenie w ich treci stosownych regulacji z zakresu ochrony dziedzictwa oraz krajobrazu kulturowego, ze szczeglnym uwzgldnieniem wartoci historycznych ukadw ruralistycznych. 5. Denie do wpisania do rejestru zabytkw zabytkowych kociow w gminie. 6. Prowadzenie dziaa informacyjnych w celu przygotowania wacicieli i dysponentw obiektw zabytkowych do absorpcji rodkw zewntrznych dedykowanych ochronie i opiece nad zabytkami. 7. Wsppraca ze szkoami w celu wczenia tematyki ochrony dbr kultury do zaj lekcyjnych w szkoach podstawowych i gimnazjum. 8. Realizowanie regionalnych i lokalnych projektw zwizanych z ochron zabytkw oraz krajobrazu kulturowego. 9. Publikacja materiaw dotyczcych ochrony zabytkw i opieki nad zabytkami w materiaach promocyjnych gminy oraz na stronie internetowej Urzdu. 10. Na obszarach objtych ochron konserwatorsk w miejscowoci Pia: - tworzenie bazy turystycznej zwizanej z obiektem zabytkowym - poprzedzanie wszelkich dziaa budowlanych badaniami i ekspertyzami gwarantujcymi bezpieczestwo istniejcych obiektw 11. Denie do wsppracy z PKP w sprawie rewitalizacji budynkw stacji Pruszcz-Bagienica 12. Promowanie zabytkw ruchomych bdcych w posiadania osb prywatnych. 13. Analiza stanu zachowania, formy wasnoci i ochrony przydronych krzyy i kapliczek jako elementw kultury mieszkacw gminy. 14. Coroczna wsppraca Wjta i Rady Gminy w zakresie okrelenia wysokoci rodkw finansowych i zasad ich wykorzystania na prace renowacyjne i konserwatorskie. 15. Informowanie wacicieli i dysponentw zabytkw o moliwociach pozyskiwania rodkw zewntrznych na prace renowacyjne. 16. Rozpowszechnianie i udostpnianie informacji dotyczcych praw i obowizkw wacicieli obiektw wpisanych do rejestru i ujtych w ewidencji zabytkw.

3. Realizacja i finansowanie zada z zakresu ochrony zabytkw. Zakada si, e zadania okrelone w Programie bd realizowane w wyniku dziaa wadz samorzdowych wsplnie z WKZ oraz wacicielami i posiadaczami obiektw, diecezjami, organizacjami pozarzdowymi i stowarzyszeniami regionalnymi, orodkami naukowymi. Jednak gwny obowizek dbania o stan obiektw zabytkowych, a tym ponoszenia kosztw zwizanych pracami konserwatorskimi, spoczywa na wacicielach i dysponentach obiektw zabytkowych /art. 71 ust. 1 i 3 ustawy o ochronie zabytkw i opiece nad zabytkami /. rodki na realizacj zada z zakresu ochrony zabytkw pochodzi bd z: WUOZ, PROW, parafii, Urzdu Gminy, PO RYBY. 4. Zasady sprawozdawczoci z wykonania programu.

18

Program opieki nad zabytkami dla gminy Gostycyn na lata 2011-2014

Program jest zatwierdzany uchwa rady gminy, po uzyskaniu opinii wojewdzkiego konserwatora zabytkw. Program podlega publikacji w Wojewdzkim Dzienniku Urzdowym. Z realizacji programu, raz na dwa lata Wjt sporzdza sprawozdanie, ktre przedkada radzie gminy.

19