STOICKA MAPA LOTW Wprowadzenie 1. Praktyka stoicka jest niczym lot w inny wymiar naszej egzystencji.

Mona lata w wielu kierunkach i na rne sposoby w zalenoci od tego kim jestemy, jakie mamy ycie, jakie stoj przed nami wyzwania. Wyobramy sobie siebie na wielkim lotnisku duchowoci, wanie wybieramy si w podr. Poniej przedstawiamy map lotw, tj. tematy, zagadnienia, problemy, uatwiajce poruszanie si po stoicyzmie. 2. Uwaamy, e na stoicyzm skadaj si: a) Najwaniejsi stoiccy autorzy. b) Podstawy doktryny stoickiej. c) Podstawowe stoickie wiczenia. d) Najwaniejsze stoickie idee. e) Analizy sytuacji: rozwizywanie codziennych problemw. f) Zasady indywidualnego praktykowania stoicyzmu. I. Najwaniejsi stoiccy autorzy 1. Stoicyzm to doktryna wyrosa z ycia i suca yciu. Poznajc yciorysy, specyficzne pogldy i jzyk najwaniejszych stoickich autorw, lepiej rozumiemy stoicyzm, zyskujemy dodatkow motywacj stosowania go. 2. Stoicyzm nie jest doktryn cakowicie jednorodn. Na pewnej wsplnej bazie wyrastaj rne jego odmiany. 2.1. Przykadem jest stosunek stoicyzmu do chrzecijastwa. Postawa niektrych stoickich autorw wyklucza pogodzenia stoicyzmu z chrzecijastwem. Inni stwarzaj tak moliwo. 2.2. Poznajc yciorysy i pogldy rnych stoickich autorw atwiej jest nam znale wasn stoick drog. 3. Najwaniejsi stoiccy autorzy to: ZENON (zaoyciel szkoy) CHRYZYP (twrca szczegowych rozstrzygni doktrynalnych) POSEJDONIOS (wany przedstawiciel tzw. redniej stoi) MUZONIUSZ RUFUS (charyzmatyczny rzymski nauczyciel stoicyzmu) EPIKTET (ucze Muzoniusza, nauczyciel stoicyzmu zachoway si jego znakomite wykady) SENEKA (rzymski stoik, wszechstronny autor i m stanu, mentor pozostao po nim duo wanych pism) CYCERON (rzymski retor i filozof, sympatyzowa ze stoicyzmem, pozostawi wiele wanych tekstw) MAREK AURELIUSZ (stoik, cesarz Rzymu, autor Rozmyla, ktre stanowi wzr stoickiej pracy wewntrznej) JUSTUS LIPSIUS (najwaniejszy renesansowy przedstawiciel stoicyzmu) Wybrani wspczeni przedstawiciele (sympatycy) tradycji stoickiej (Lawrence Becker, Erik Wiegard, Tom Wolfe, George Irvine, Martha Nussbaum, James Stockdale, Nancy Sherman) Wani nowoytni i wspczeni myliciele wyranie inspirujcy si (porednio lub bezporednio) stoikami: Michele de Montaigne, William Shakespeare [pod pewnym bardzo specyficznym wzgldem chodzi o tragedie Seneki], Rene Descartes, Baruch Spinoza, Arthur Schopenhauer, Friedrich Nietzsche, Edmund Husserl [relacje midzy stoick, a Husserla teori poznania trzeba jeszcze dokadniej zbada], Zygmunt Freud, Henryk Elzenberg) II. Podstawy doktryny stoickiej 1. Jedno doktryny stoickiej. 2. Ontologia czyli fizyka.

3. 4. 5.

Etyka. Logika. (Psychologia stoicka)

III. Podstawowe stoickie wiczenia. 1. Stoicyzm jest doktryn powsta w celach praktycznych. Celem i sensem praktykowania stoicyzmu jest dobre ycie. 1.1. O jednoci stoickiej teorii i praktyki. 2. wiczenia stoickie naley stosowa umiejtnie, tj. waciwe wiczenia do waciwych sytuacji. Pierwszym krokiem, jaki musimy zatem poczyni jest rozpoznanie sytuacji. Dopiero potem stosujemy wiczenie. 3. Wanym elementem sytuacji kadego czowieka jest wymiar indywidualny: mamy osobiste cele, predyspozycje, charakter. Czci wiedzy i praktyki stoickiej jest umiejtno waciwego ustawienia sobie indywidualnego systemu treningw duchowych. 4. Trzy gwne cele (wymiary) stosowania wicze stoickich: DYSCYPLINA MYLENIA DYSCYPLINA PRAGNIENIA DYSCYPLINA DZIAANIA Po pierwsze wic musimy wiedzie, jak postpi, po drugie rzeczywicie chcie tak postpi, po trzecie naprawd tak postpi. Analizujc nasz sytuacj musimy zawsze zastanowi si, z ktrym poziomem mamy problem i do tego poziomu dobra waciwe wiczenie. 5. Podstawowe stoickie wiczenia to: PREMEDITATIO MALORUM a) WYOBRAANIE SOBIE WSZELKIEGO ZA (PRZYKROCI) JAKIE MOE NAS SPOTKA b) WIZUALIZOWANIE SOBIE KONKRTNYCH CODZIENYCH NIEPOWODZE KONTROLOWANY DYSKOMFORT ZMIANA PERSPEKTYWY a) PERSPEKTWA KOSMICZNA b) PERSPEKTYWA CZASOWA c) ROZBIR NA CZCI PIERWSZE RACHUNEK SUMIENIA CZYSTO SPOJRZENIA CZYSTO DEMONA POWTARZANIE ZASAD AKCEPTACJA LOSU HIERARCHIA WARTOCI WYZWANIA DWA POZIOMY SDZENIA ODDZIELANIE EMOCJI OD MYLI WEWNTRZNY AUTORYTET JAWNO YCIA ROBI SWOJE BEZ WZGLDU NA OKOLICZNOCI OSTATNI DZIE (TYDZIE, MIESIC) YCIA To tylko najwaniejsze i najczciej w stoicyzmie stosowane wiczenia. W zalenoci od naszej sytuacji i wymiaru, w ktrym je stosujemy, poszczeglne wiczenia mog przybiera rne bardziej specyficzne postaci. IV. Najwaniejsze stoickie idee.

Oprcz doktryny stanowicej wszechstronny i szczegowy wyraz stoickiej wizji wiata, mona take wyrazi stoicyzm za pomoc kluczowych idei (ideaw, wartoci), wok ktrych, koncentrycznie rozchodz si poszczeglne, coraz bardziej szczegowe koncepcje. S to: Ideay wartoci WOLNO (AUTONOMIA, SAMOSTANOWIENIE) wolno RWNO (EGALITARYZM) dobro SPJNO (JEDNO) mio RACJONALNO (ROZUMNY CHARAKTER WIATA) duch DYSCYPLINA (WOLA) wojna SZCZCIE (POGODA DUCHA) rwnowaga wartoci W powyszym wyliczeniu ideay wzite s bardziej w tradycyjnym znaczeniu stoickim, podczas gdy wartoci bardziej w znaczeniu wspczesnym. Wychodzc od poszczeglnego ideau czy wartoci, przechodzc do innych, mona omwi w sposb systematyczny doktryn stoick. Te ideay/wartoci stanowi nierozerwaln cao. Nie mona w stoicyzmie realizowa jednego w oderwaniu od pozostaych. V. Analiza sytuacji: rozwizywanie codziennych problemw. W tej czci praktyki stoickiej stawiamy sobie nastpujce pytanie: co powinien zrobi stoik w takiej, a takiej sytuacji? Na co dzie spotykamy si z najrniejszymi sytuacjami. Kada z nich stanowi inne wyzwanie. Nie zawsze atwo jest zastosowa stoickie zasady. Na bardzo wiele pyta nie ma jednoznacznych odpowiedzi, bo w stoicyzmie bardzo duo zaley od indywidualnego kontekstu. Przykad: czy unika spotka z ludmi prnymi? Wydaje si, e tak. Ale, jeeli takie spotkanie to uczta, na ktr jestemy zaproszeni jako Cesarz Rzymu i podczas ktrej moemy wynegocjowa korzystny pokj czy sojusz dla Rzymu? Wydaje si wic, e trzeba jednak pj na tak uczt, ale zachowa godno. W kadej sytuacji powinnimy wzi pod uwag i rozway wszystkie wartoci, ktre wchodz w gr. W tym dziale omawiamy te dylematy typu: czy w niektrych sytuacjach nie lepiej jest zawiesi dziaanie stoickich zasad? VI. Zasady indywidualnego praktykowania stoicyzmu. Szczcie w stoicyzmie oznacza przede wszystkim indywidualn drog. W tym celu musimy sami sta si swoimi mistrzami. Musimy nauczy si: NA BIECO DIAGNOZOWA NASZ SYTUACJ OCENIA NASZE SIY (mierzy siy na zamiary) STALE PRACOWA NAD OSOBISTA HIERARCHI WARTOCI STALE PRACOWA NAD SWOIMI RELACJAMI STAWIA SOBIE CELE I MONITOROWA REALIZACJ ICH CODZIENNIE WIECZOREM ROBI RACHUNEK SUMIENIA WYBRA DLA SIEBIE ADEKWATN DIET I STYL YCIA Itp.