ANATOMIA 3.04.09r. Staw kolanowy. Tworz go wypuke powierzchnie stawowe na kykciach koci udowej (gwka) oraz wklse pow.

staw. na kykciach koci piszczelowej (panewka) oraz rzepka (wbudowana w cigno minia czworogowego uda, biegnie ku doowi do guzowatoci koci piszczeli tworzc wizado rzepki. Staw najbardziej obciony, ma elementy dodatkowe: - kotki (tkanka chrzstna wknista). Wyrniamy kotk boczn-ksztatu podkowiastego i przyrodkow sierpowatego. kotki na obwodzie s grubsze a ciesze od rodka, na przekroju maj ksztaty klina. Brzegi obwodowe s zronite ze cianami torebki stawowej. Koce przednie czy wizado poprzeczne kolana. kotki pogbiaj, dopasowuj powierzchnie stawowe, ponadto dziel jam stawu na 2 pitra grne(ruchy zginania i prostowania) oraz dolne(ruchy obrotowe goleni). Wizada wzmacniajce: wewntrzne: 1.w. krzyowe przednie i tylne. Przednie zaczyna si od przyrodkowej powierzchni kykcia bocznego k. udowej i biegnie skonie do pola midzykykciowego przedniego. Tylne od bocznej powierzchni kykcia przyrodkowego k. udowej i skonie do pola midzykykciowego tylnego. Te wizada wzmacniaj poczenie midzy koci udow i piszczelow, hamuj przesuwanie si koci piszczelowej ku przodowi, ograniczaj rotacj wewntrzn goleni. zewntrzne: 1. w. poboczne piszczelowe i strzakowe. Piszczelowe zaczyna si na nadkykciu przyrodkowym k. udowej i biegnie do powierzchni tylno-przyrodkowej k. piszczelowej. Strzakowe biegnie od nadkykcia bocznego k. udowej do gowy strzaki. Wizada te ograniczaj ruchy boczne, obrotowe przy kolanie wyprostowanym, za przy rozlunionym pozwalaj na ruchy obrotowe goleni. Hamuj przeprost koczyny, wzmacniaj ciany boczne torebki stawowej. 2. w. podkolanowe skone i ukowate. S na powierzchni tylnej, wzmacniaj torebk od tyu. - troczki rzepki(pasma tkanki cznej) cz si od gry ze cignem minia czworogowego uda, biegn po obu stronach rzepki i przytwierdza si od dou do koci piszczelowej. - kaletki maziowe (podrzepkowe i nadrzepkowe). Chroni podczas silnego nacisku. - ciao tuszczowe. Peni funkcj amortyzacyjn i ochronn (wpywa na rozkad cinienia). Zmienia swoje pooenie i ksztat podczas ruchu w stawie kolanowym. Poczenia midzy komi goleni. 1. Staw piszczelowo strzakowy. Utworzony przez niewielkie powierzchnie stawowe na gowie strzaki oraz powierzchni u podstawy kykcia bocznego koci piszczelowej. Staw o niewielkiej ruchomoci. Ruchy polegaj na niewielkich przesuwaniach gowy strzaki wzgldem koci piszczelowej. Torebka napita i krtka, wzmocniona przez: 1. wizada gowy strzaki (przednie i tylne). Przednie (od szczytu gowy strzaki do powierzchni kykcia). Tylne (od szczytu gowy strzaki do tylnej pow. kykcia). 2. Bona midzykostna (tkanka czna wknista). Rozpita midzy trzonami koci goleni. Przytwierdzona do brzegw midzykostnych goleni. Wkna biegn poprzecznie, krzyujc si. S w

niej otwory dla nerww i naczy krwiononych. Bona ta stabilizuje koci goleni, stanowi miejsce przyczepu dla mini. 3. Wizozrost piszczelowo strzakowy (czy nasady dolne koci goleni). Niewielki zakres ruchomoci, wzmocniony przez wizada: 1. w. piszczelowo strzakowe (przednie i tylne). Przednie i tylne odchodz od wcicia na koci piszczelowej i biegn odpowiednio na powierzchni przedni i tyln kostki bocznej. STOPA: 1. Staw skokowo goleniowy ( inna nazwa skokowo grny). czy koci goleni ze szkieletem stopy. Jest mocno obciony. Tworzy go bloczek koci skokowej, ktry stanowi gwk stawu (powierzchnia rodkowa i 2 powierzchnie kostkowe) oraz powierzchnia stawowa skokowa na nasadzie dolnej koci piszczelowej oraz powierzchnie wewntrzne obydwu kostek. Kostki obejmuj widekowato bloczek, blokujc ruchy boczne. Staw jednoosiowy, bloczkowy. Ruchy zgicia i wyprostu. Wizada wzmacniajce staw wzmacniaj ciany boczne torebki stawowej oraz poczenie pomidzy komi goleni a poszczeglnymi kociami stpu: 1. od strony przyrodkowej, czy kostk przyrodkow z komi deczkowat, pitow i skokow. Dzieli si na 3 czci cz piszczelowo-pitow, piszczelowo-deczkowat, piszczelowoskokow(przedni i tyln). 2. od strony bocznej, cz kostk boczn z odpowiednimi kociami stpu wizado pitowostrzakowe, wizado skokowo-strzakowe przednie i tylne. S to mocne wizada. 2. Stawy midzystpowe: 1. Staw skokowo pitowy dkowy Zbudowany z koci skokowej, pitowej i dkowatej z odpowiednimi powierzchniami stawowymi( powierzchnia stawowa przednia i rodkowa na koci skokowej i pitowej, powierzchnia stawowa na gowie koci skokowej oraz wklsa powierzchnia stawowa na koci dkowatej oraz ko pitowa oraz wizado pitowo-dkowe podeszwowe). Wizada wzmacniajce: 1. w. skokowo pitowe boczne i przyrodkowe 2. wizada stawu skokowo goleniowego. Ruchy w tym stawie to: ruch odwracania, nawracania, zgicia i wyprostu. 2. Staw skokowo-pitowy czy powierzchnie stawowe tylne koci skokowej i pitowej. Powierzchnia stawowa koci skokowej jest lekko wklsa, pitowej za lekko wypuka. Torebka stawowa cienka i luna otacza staw na granicy chrzstki. Ruchomo stawu jest bardzo ograniczona wizadami zewntrznymi, czcymi ko skokow z pitow, jak rwnie wizadem midzykostnym. Wizado skokowo-pitowe midzykostne ley w zatoce stpu. Rozpoczyna si ono przy wejciu do zatoki stpu i przebiega w gb i ku rodkowi. Skada si z szeregu krzyujcych si pasm, przebiegajcych od tyu ku przodowi oraz ku rodkowi i grze. Dziki takiemu przebiegowi pozwalaj one na pewne ruchy, ktre nie byyby moliwe przy pionowym przebiegu wkien. 3. Staw poprzeczny stpu skada si ze stawu skokowo-dkowego i pitowo-szeciennego. Dawniej nazywano go stawem Choparta i wzdu linii tego stawu prowadzono amputacj stopy. Staw skokowo-dkowy zosta rozpatrzony w skadzie stawu skokowo-pitowo dkowego. Staw pitowoszecienny ma siodekowate powierzchnie stawowe. Torebka stawowa otacza jam stawu, przewanie niekomunikujc si z innymi stawami. Torebk wzmacniaj wizada lece na stronie podeszwowej

i grzbietowej stopy. Staw poprzeczny stpu wzmacnia silne wizado rozdwojone, lece na powierzchni grzbietowej koci stopy. Rozpoczyna si ono na przednim brzegu koci pitowej i dzieli si na dwa pasma. Pasmo przyrodkowe biegnie do kta tylno-bocznego koci dkowatej i nosi nazw wizada pitowo-dkowego. Pasmo boczne wizado pitowo-szecienne przyczepia si na powierzchni grzbietowej koci szeciennej. 4. Staw klinowo dkowy jest utworzony przez ko dkowat i trzy koci klinowate. Te ostatnie s poczone wizadami midzykostnymi. Poza tym koci s poczone wizadami po stronie grzbietowej i podeszwowej, noszcymi nazwy koci, midzy ktrymi przebiegaj. 3. Stawy stpowo rdstopne Stawy stpowo-rdstopne cz koci klinowate i ko szecienn z komi rdstopia. Linia tych staww przebiega ukowato od bocznego brzegu stopy, zaczynajc si z tyu od guzowatoci V koci rdstopia. Dochodzc w kierunku przyrodkowym do II koci rdstopia zaamuje si ku tyowi, ku rodkowi i znw do przodu ze wzgldu na to, e ko ta wychodzi z szeregu innych koci rdstopia i wsuwa si podstaw midzy koci klinowate I i III. Linia stawu po powrocie do pierwotnie ukowatego przebiegu zagina si w kierunku przyrodkowego brzegu stopy. Ta zoona linia, wedug ktrej amputowano przd stopy, nosi miano linii Lisfranca. Staw klinowo-rdstopny pierwszy zwykle ma wasn jam stawow. Koci rdstopia II i III czy z komi klinowatymi staw z oddzieln torebk stawow. Wreszcie poczenie IV i V koci rdstopia z koci szecienn ma w tym acuchu rwnie odrbn torebk. Koci rdstopia I i V maj nieco wiksz ruchomo od pozostaych, bardzo mao ruchomych. Z tymi te komi s zwizane liczniejsze minie. Stykajce si podstawy koci rdstopia tworz stawy midzyrdstopne. Torebki staww stpowo-rdstopnych s wzmocnione wizadami, przebiegajcymi po stronie grzbietowej i podeszwowej. Podstawy koci rdstopia, przylegajce do siebie, s poczone rwnie wizadami midzykostnymi. Dziki licznym powizaniom stawowym koci stopy, pomimo maej ruchomoci poszczeglnych koci, stopa staje si elastyczn pyt, posiadajc zdolno przy stosowania si do nierwnoci powierzchni gruntu. Kady z tych drobnych staww w zespole innych odgrywa wan rol. Jeeli nastpi uszkodzenie jednego z nich, to wystpuj ble stopy lub nawet goleni, wiadczce o nadmiernym obcieniu innych staww. Ruchomo czci stopy atwo zaobserwowa przy staniu, chodzie czy biegu boso. Jednak ruchy midzy jej czciami zachodz rwnie i przy noszeniu obuwia, co trudno zaobserwowa na stopie, ale stosunkowo atwo na obuwiu uywanym przez duszy czas. Sklepienie stopy, utrzymywane dziki opisanym kociom, wizadom i miniom, jest wzmocnione rwnie przez bardzo silne wizado podeszwowe dugie. Jest to najdusze wizado stopy, rozpoczynajce si na powierzchni dolnej koci pitowej i biegnce do podstaw IIV koci rdstopia. Po drodze krzyuje ono od dou cigno m. strzakowego dugiego. Jego gbsze pczki dochodz do guzowatoci koci szeciennej. Pierwszy uk sklepienia stopy, przebiegajcy nad jej przyrodkowym brzegiem, nie ma zabezpieczenia przez wizada. S one zastpione przez trzy silne minie, ktre utrzymuj ten uk. 4. Stawy rdstopno-paliczkowe Najsilniejszym stawem rdstopno-paliczkowym jest staw pierwszy. Stawy te cz stosunkowo due gowy koci rdstopia z maymi panewkami podstaw paliczkw bliszych. Zarysy powierzchni stawowych podstaw paliczkw maj ksztat eliptyczny, praktycznie jednak s to stawy

kuliste. Torebki stawowe s wzmocnione silnymi wizadami pobocznymi. Gowy koci rdstopia wi wizada poprzeczne gbokie rdstopia, ktre hamuj nadmierne ruchy boczne gw. Stawy rdstopno-paliczkowe ukadaj si w pozycji lekkiego zgicia grzbietowego, ktre ulega atwiej pogbieniu ni zgicie podeszwowe. Staw rdstopno-paliczkowy I z reguy ma dwie trzeszczki na powierzchni podeszwowej. 5. Stawy midzypaliczkowe Stawy midzypaliczkowe stopy s, podobnie jak na rce, stawami zawiasowymi. Ich torebki stawowe wzmacniaj wizada poboczne. Na maym palcu czsto nastpuje chrzstkozrost lub kociozrost w miejscu stawu midzypaliczkowego dalszego. Palce stopy maj due znaczenie w chodzeniu, a szczeglnie paluch, na ktrym spoczywa masa ciaa w ostatnim momencie przed oderwaniem si stopy zakrocznej od podoa.