JOHN GRISHAM awa przysigych

Przeoy: Andrzej Leszczyski

Rok wydania oryginalnego 1996 Rok wydania polskiego 2000

Pamici Tima Hargrovea (1953 1995)

OD WYDAWCY
Powie awa przysigych oparta jest na faktach autentycznych i przedstawia przebieg rzeczywistego procesu cywilnego w USA. Amerykaski system prawny tak dalece rni si jednak od europejskiego, w tym take polskiego, e wiele terminw byo trudno przetumaczalnych. Niektre stanowiska nie maj polskich odpowiednikw np. konsultant sdowy, asystent adwokacki (nie jest to aplikant) czy ekspert sdowy o innym statusie ni biegy sdowy. W miar moliwoci starano si wic stosowa polsk terminologi prawnicz.

PODZIKOWANIA
Raz jeszcze winien jestem serdeczne wyrazy wdzicznoci mojemu przyjacielowi, Willowi Dentonowi, pracujcemu obecnie w Biloxi w stanie Missisipi, za wyszukanie wikszoci materiaw dotyczcych spraw, na podstawie ktrych oparta zostaa niniejsza powie; oraz jego wspaniaej onie, Lucy, za troskliwo, jak mnie otoczya podczas mego pobytu na wybrzeu. Dzikuj take Glennowi Huntowi z Oxfordu, Markowi Lee z Little Rock, Robertowi Warrenowi z Bogue Chitto; jak rwnie Estelle, za wyszukanie tak wielu bdw, e a wstyd mi si do tego przyzna.

ROZDZIA 1
Twarz Nicholasa Eastera bya czciowo zasonita przez sklepowy stojak zapeniony smukymi bezprzewodowymi aparatami telefonicznymi, a ponadto nie patrzy on prosto w obiektyw aparatu, lecz w bok, gdzie w lewo, zapewne na jakiego klienta bd te w stron gromadki dzieciakw, ogldajcych wyoone w gablocie najnowsze gry elektroniczne z Azji. Mimo e zdjcie zostao zrobione z odlegoci czterdziestu metrw, a fotograf musia bez przerwy lawirowa midzy ludmi przechodzcymi wzdu cigu handlowego, byo jednak bardzo wyrane i ukazywao oblicze gadko wygolonego mczyzny o mikkich chopicych rysach i minie znamionujcej pewno siebie. Easter mia dwadziecia siedem lat, tyle wiedzieli na pewno. Nie nosi okularw. Nie mia te adnego kka w nosie czy jakiej niezwykej fryzury, nic nie wskazywao, e jest typowym zapalecem komputerowym dorabiajcym w sklepie po pi dolarw za godzin. Wedug zapisw kwestionariusza osobowego pracowa tam od czterech miesicy, ale zgodnie z tymi samymi danymi by take studentem, tymczasem jego nazwiska nie znaleziono na licie suchaczy adnej uczelni w promieniu piciuset kilometrw. Zatem w tej kwestii musia kama, to nie ulegao wtpliwoci. Byli pewni, e przedstawi nieprawdziwe dane, dysponowali doskonaym wywiadem. Gdyby rzeczywicie studiowa, ju dawno zdobyliby informacje, gdzie i od jak dawna si uczy, na ktrym wydziale, jakie uzyskuje oceny. Nic by si przed nimi nie ukryo. A jednak wiedzieli tylko tyle, e pracuje jako sprzedawca w Computer Hut. Nic poza tym. Moliwe, e dopiero planowa podj studia bd te je porzuci, lecz nadal wola si przedstawia jako student. Niewykluczone, e sprawiao mu to satysfakcj, pozwalao ukazywa siebie w lepszym wietle, dodawao splendoru. Ale na pewno ani teraz, ani w cigu ostatnich paru lat, nigdzie nie studiowa. Czy zatem mona mu byo zaufa? To pytanie formuowano ju dwukrotnie, ilekro w czasie przegldu dochodzili do nazwiska Eastera na licie, a na ekranie ukazywaa si wywietlana z rzutnika fotografia modego sprzedawcy. Niemniej, w powszechnym przekonaniu, owo drobne kamstwo w kwestionariuszu osobowym nie miao wikszego znacze5

nia. W kadym razie nie pali. W sklepie obowizywa rygorystyczny zakaz palenia, a wywiadowca widzia Eastera (cho nie zdoa tego sfotografowa) w towarzystwie koleanki ze sklepu, ktra w czasie przerwy na lunch wypalia dwa papierosy, zanim on zdy wypi szklank lemoniady. Przynajmniej w tej sprawie nie kama. Ale i nie nalea te do zaciekych przeciwnikw tytoniu. Pocig, adnie opalon twarz uwiecznionego na zdjciu Eastera rozjania delikatny umiech. Wycicie czerwonego sklepowego fartucha ukazywao zapit pod szyj bia koszul i gustowny krawat w drobne prki. Schludny sprzedawca sprawia wraenie kompetentnego. Fotograf zamieni z nim nawet kilka sw pod pozorem szukania rady w sprawie zakupu jakiego drobiazgu. Wedug jego relacji Nicholas by bardzo uprzejmy i chtnie suy fachow pomoc. Naszywka na kieszonce fartucha przedstawiaa go jako kierownika dziau, lecz dwoje innych sprzedawcw posugiwao si tym samym tytuem. Nastpnego dnia po wykonaniu zdjcia do sklepu wkroczya atrakcyjna moda kobieta w obcisych dinsach i udajc, e oglda wystawione w gablocie programy komputerowe, niby mimowolnie zapalia papierosa. Nicholas Easter, ktry przypadkiem znajdowa si nie opodal, podszed do niej szybko i poprosi uprzejmie, aby nie palia w sklepie. Ona za, umiejtnie markujc zdumienie, a nawet oburzenie, prbowaa go sprowokowa. Lecz Easter w taktowny sposb wyjani, i w sklepie obowizuje cisy zakaz palenia. Czy to naprawd panu przeszkadza? zapytaa, wydmuchujc kb dymu. Niespecjalnie odpar ale widocznie przeszkadza wacicielowi tego sklepu. Powtrzy z naciskiem, e bardzo prosi o zgaszenie papierosa, a poniewa kobieta, jak wyjania, zamierzaa skorzysta z jego rady przy wyborze nowego modelu cyfrowego radia, zadaa dostarczenia popielniczki. Nicholas wyj spod lady pust puszk po jakim napoju, wyj papierosa spomidzy palcw klientki i zgasi go w resztce pynu. Nastpnie przez dwadziecia minut rozmawiali na temat rnych typw odbiornikw. Udajc niezdecydowanie, kobieta zacza bezczelnie z nim flirtowa, on za nie pozosta jej duny. A kiedy wreszcie dokonaa zakupu, podsuna Easterowi kartk z numerem swego telefonu. Obieca zadzwoni. Cay ten epizod trwa dwadziecia cztery minuty i zosta utrwalony na tamie miniaturowego magnetofonu ukrytego w jej torebce. Nagranie odtwarzano za kadym razem, gdy z rzutnika byo wywietlane zdjcie sprzedawcy, a zgromadzeni na sali prawnicy oraz eksperci z uwag wsuchiwali si w przebieg rozmowy. Do akt trafio pisemne sprawozdanie kobiety obejmujce sze stron szczegowych obserwacji, poczynajc od butw Eastera (znoszone adidasy), poprzez zapach z jego ust (aromat cynamonowej gumy do ucia), sposb wysawiania si (poziom uniwersytecki), a po metod obejcia 6

si z papierosem. W podsumowaniu agentka, bdca specjalistk od tych spraw, wyraaa opini, e Nicholas zapewne nigdy nie pali. Im duej wsuchiwali si w przyjemne brzmienie jego gosu, zarwno podczas udzielania specjalistycznych rad, jak i prowadzenia artobliwej pogawdki, tym bardziej Easter przypada im do gustu. By elokwentny i nie gardzi palaczami. Jeli nawet niezbyt pasowa do ideau sdziego przysigego, to warto byo zwrci na niego uwag. Jedyny problem, jakiego przysparza im kandydat numer pidziesit sze, stanowia tajemnica otaczajca jego osob. Wiadomo byo, e osiedli si na poudniowym wybrzeu niecay rok wczeniej, ale nikt nie mia pojcia, skd przyby. Jego przeszo zdawaa si nieodgadniona. Wynajmowa kawalerk osiem przecznic od gmachu sdu w Biloxi; dysponowali zdjciem budynku. Pocztkowo podj prac kelnera w jednym z kasyn przy play. Szybko awansowa na krupiera przy stoliku do gry w blackjacka, lecz po dwch miesicach zrezygnowa z tego zajcia. Zaraz po tym, jak w Missisipi zalegalizowano hazard, wzdu caego wybrzea stanu kasyna zaczy wyrasta jak grzyby po deszczu, zwiastujc nadejcie obiecywanej prosperity. Ze wszystkich stron przyjedali ludzie poszukujcy pracy, nietrudno wic byo zaoy, e Nicholas Easter zamieszka w Biloxi z tych samych powodw, co tysice innych bezrobotnych. Zastanawiao jedynie to, e w tak krtkim czasie zarejestrowa si w spisie wyborcw. Jedzi Volkswagenem garbusem, rocznik 1969, ktrego zdjcie pojawiao si na ekranie zaraz po fotografii samego Eastera. By to stary grat, zreszt niczego innego nie naleao oczekiwa po dwudziestosiedmioletnim kawalerze udajcym studenta. Ale na karoserii auta nie byo adnych nalepek, nie dao si wic wycign adnego wniosku na temat zapatrywa politycznych, stopnia wiadomoci spoecznej czy choby ulubionej druyny sportowej waciciela pojazdu. Wywiadowca nie znalaz nawet plakietki parkingowej ani firmowego znaczka sprzedawcy samochodu. Volkswagen wiadczy tylko o jednym, o ubstwie Eastera. Operator rzutnika przedstawia zarazem wszelkie informacje o kandydatach, a by nim Carl Nussman, adwokat z Chicago, ktry porzuci praktyk i otworzy firm konsultingow zajmujc si opiniowaniem sdziw przysigych. Za cikie pienidze Nussman i jego wsppracownicy podejmowali si dokona wyboru najwaciwszych przysigych w konkretnej sprawie. Gromadzili wszelkie dane, robili zdjcia, nagrywali gosy, a w okrelonych sytuacjach podstawiali nawet pontne blondynki w obcisych dinsach. Fachowcy zatrudniani przez Carla balansowali na pograniczu prawa i zasad etyki zawodowej, ale nie sposb byo im czegokolwiek udowodni. W kocu adne przepisy nie zabraniay fotografowa kandydatw na przysigych. W tej sprawie zaczli od telefonicznych ankiet na temat pogldw mieszkacw okrgu Harrison w kwestii palenia tytoniu. Na podstawie wynikw trzech takich sonday, przeprowadzonych 7

p roku wczeniej, przed dwoma miesicami oraz przed miesicem, okrelono wymagania, jakim powinien odpowiada idealny sdzia. Wykonano zdjcia kadego z potencjalnych przysigych, zgromadzono akta dotyczce ich ycia prywatnego. Teraz Carl po raz kolejny wcisn przecznik i na ekranie widok volkswagena zastpia fotografia starej kamienicy pokrytej odac farb. Gdzie w tym budynku mieszka tajemniczy Nicholas Easter. Zmieniacz slajdw w rzutniku brzkn ponownie i znw wywietlona zostaa podobizna sprzedawcy. Dysponujemy tylko tymi trzema zdjciami dotyczcymi kandydata numer pidziesit sze oznajmi Nussman, po czym zerkn z ukosa na fotografa, jednego z wielu wynajtych specjalistw, ktry ju wczeniej tumaczy, e nie mg wykona wicej uj, eby nie zosta zauwaonym. Ten siedzia w gbi sali, pod cian, i ze znudzon min spoglda na adwokatw, ich asystentw oraz rnych ekspertw zgromadzonych przy dugim stole. Z trudem opanowywa senno. Bya sidma wieczorem w pitek, a omawiano dopiero kandydata numer pidziesit sze, co oznaczao, e pozostao ich jeszcze niemal stu czterdziestu. Weekend zapowiada si koszmarnie i fotograf marzy jedynie o duym drinku. Kilku adwokatw w wymitych koszulach z podwinitymi rkawami sporzdzao nie koczce si notatki, od czasu do czasu zerkajc ponad gow Carla na zdjcie Nicholasa Eastera. Sdowi eksperci rnorakich specjalnoci psychiatra, socjolog, grafolog, wykadowca prawa cywilnego niemal bez przerwy przekadali papiery i przerzucali grube na par centymetrw pliki wydrukw komputerowych. Nie byli pewni, jak zaklasyfikowa Eastera, ktry powiadczy nieprawdziwe dane i ewidentnie ukrywa sw przeszo, chocia wedug pobienej oceny, a take z wygldu sprawia pozytywne wraenie. A moe wcale nie kama? Moe faktycznie w ubiegym roku studiowa na jakiej podrzdnej uczelni, na przykad we wschodniej Arizonie, tylko umkno to uwagi wywiadowcw? Dajcie wreszcie spokj temu chopakowi, pomyla fotograf, ale nie odway si powiedzie tego gono. W tym gronie wietnie wyksztaconych i znakomicie prosperujcych fachowcw by chyba ostatnim czowiekiem, ktrego zdanie brano by pod uwag. W kadym razie nikt go nie prosi o przytaczanie wasnych opinii. Carl po raz ostatni zerkn na siedzcego z boku fotografa, odchrzkn i oznajmi: Numer pidziesit siedem. Na ekranie pojawio si zdjcie modej, silnie spoconej kobiety. Przy stole rozbrzmiay tumione chichoty. Traci Wilkes rzek Nussman familiarnym tonem, jakby przedstawia swoj star przyjacik. Rozleg si szelest przekadanych kartek. 8

 Trzydzieci trzy lata, matka, dwoje dzieci; ona lekarza, naley do dwch klubw rodowiskowych, dwch stowarzysze zdrowotnych i wrcz niezliczonej liczby organizacji spoecznych wyrecytowa z pamici Carl, po czym wcisn klawisz sterowania rzutnikiem. Zblienie poczerwieniaej twarzy Traci ustpio miejsca widokowi kobiety biegncej parkow alejk. Bya ubrana w elastyczny rowo-czarny kostium do joggingu i nieskazitelnie biae adidasy, oprcz duych ciemnych okularw miaa jeszcze biay szeroki daszek przeciwsoneczny, a dugie wosy zebrane w koski ogon. Przed sob popychaa spacerowy wzek, w ktrym siedziao przypite szelkami mae dziecko. Widocznie Traci uwielbiaa wyciska z siebie pot. Bya szczupa i zgrabna, ale chciaa chyba doprowadzi sw sylwetk do jakiego wymarzonego ideau. Miaa te kilka brzydkich nawykw. Nastpne zdjcie ukazywao Traci za kierownic duego czarnego mercedesa, z ktrego wszystkich okien wystaway gowy dzieci oraz psa. Na kolejnym matka pakowaa torby z zakupami do tego samego auta. Na dalszym znw uprawiaa jogging, tym razem w szortach i innych butach, jakby chciaa uchodzi za czowieka szczeglnie dbajcego o kondycj fizyczn. Nietrudno byo zrobi jej a tyle zdj, poniewa cigle si dokd spieszya i nie zawracaa sobie gowy tym, co si wok niej dzieje. Carl szybko przerzuci slajdy ukazujce dom Wilkesw trzypitrow will, samym swoim wygldem reklamujc solidnego lekarza. Nie rozwodzi si na ten temat, zamierzajc jak najszybciej przej do rzeczy zasadniczych. Oto bowiem na kolejnym zdjciu Traci, znw niele spocona, siedziaa oparta plecami o pie parkowego drzewa, obok lecego w trawie roweru, i ukryta przed wzrokiem postronnych obserwatorw... palia papierosa. Fotograf umiechn si zoliwie. To byo jedno z najwikszych jego osigni, wykonane z odlegoci stu metrw ujcie ony lekarza potajemnie palcej papierosa. Wczeniej w ogle nie podejrzewa, e kobieta pali. Niemal przypadkiem ujrza j na rowerze w parku, pniej za, po pgodzinnych poszukiwaniach, dostrzeg Traci w odludnym miejscu, kiedy sigaa do futerau przeznaczonego na rowerowe narzdzia. Wydawao si, e w widok palcej kobiety ukrytej za drzewem wpyn na chwilowe rozlunienie panujcej na sali napitej atmosfery. Mona ju chyba powiedzie, e kandydatka numer pidziesit siedem bardzo nam odpowiada odezwa si Carl. Zaznaczy co na lecej przed nim licie i pocign yk zimnej kawy z papierowego kubeczka. Nie ulegao wtpliwoci, e Traci Wilkes bardzo im odpowiada. Kt by nie chcia mie tej ony lekarza w skadzie przysigych, kiedy penomocnik powoda domaga si milionowego odszkodowania? Nussman zapewne wolaby wybra dwanacie takich kobiet, gdyby tylko byo to moliwe. Odkrycie tego, e Traci Wilkes po kryjomu pali papierosy, stanowio swoist premi za ich starania. 9

Kandydatem numer pidziesit osiem by pracownik stoczni Ingalls w Pascagoula pidziesicioletni biay rozwodnik, dziaacz zwizkw zawodowych. Carl wywietli na ekranie slajd przedstawiajcy furgonetk forda, ktr jedzi mczyzna, i mia ju zamiar przedstawi charakterystyk kandydata, kiedy nieoczekiwanie otworzyy si drzwi i do sali wkroczy Rankin Fitch. Nussman zastyg z otwartymi ustami. Adwokaci nagle wyprostowali si na swoich miejscach, z pozoru cakowicie pochonici widokiem starego forda. Niektrzy zaczli gorczkowo co notowa, jakby nigdy przedtem nie widzieli tego typu pojazdu. Eksperci sdowi take poszli za ich przykadem i pochylili si nad papierami, starajc si za wszelk cen nie patrze w kierunku nowo przybyego. Wszystkich zelektryzowaa wiadomo, e Fitch wrci. Ten za powoli zamkn za sob drzwi, podszed do brzegu stou i powid uwanym spojrzeniem po zgromadzonych specjalistach. Jego wzrok zdawa si przeszywa ich na wskro. Cikie krzaczaste brwi, jak gdyby jeszcze bardziej wysuny si do przodu, a biegnce przez ca szeroko czoa zmarszczki zwary si w gbokie bruzdy. Masywna pier mczyzny z wolna uniosa si i opada, przez chwil mona byo odnie wraenie, e tylko on na tej sali jeszcze oddycha. Wszyscy wiedzieli, e Fitch otwiera usta jedynie podczas posikw, rzadziej po to, aby co powiedzie, ale nigdy nie wygina ich w umiechu. Jak zawsze by wcieky, nawet sypia w stanie olbrzymiego napicia nerwowego. Tote nikt nie wiedzia, czego si po nim spodziewa: przeklestw, steku wyzwisk czy moe nawet ciskania rnymi przedmiotami. Fitch by nieobliczalny. On jednak przystan tylko midzy dwoma modszymi pracownikami tutejszej firmy, a wic siedzcymi we wasnej sali konferencyjnej adwokatami o ugruntowanych ju pozycjach, majcymi roczne dochody wyraone liczbami szeciocyfrowymi. Sam Fitch by tu bowiem intruzem, przybyszem z Waszyngtonu, ktrego wrzaski terroryzoway personel biura ju od miesica. Obaj prawnicy nie odwayli si jednak spojrze mu w twarz. Ktry to numer? Fitch zwrci si do Carla. Pidziesity smy. Wr do pidziesitego szstego. Nussman zacz pospiesznie przerzuca slajdy, a na ekranie ponownie ukazaa si twarz Nicholasa Eastera. Przy stole zaszeleciy przekadane papiery. Co o nim wiecie? zapyta Fitch. Tyle co poprzednio odpar Carl, spuciwszy gow. To wspaniale. Ilu kandydatw spord tych stu dziewidziesiciu szeciu nadal pozostaje tajemnic? Omioro. Fitch parskn z pogard i pokrci gow. Oczekiwany wybuch wciekoci jed10

nak nie nastpi. Mczyzna jedynie w zamyleniu pogadzi palcami du ciemnoszar muszk pod szyj, ponownie zerkn na Carla, a po chwili rzek: Macie pracowa do pnocy, a jutro rano zacz o sidmej. Tak samo w niedziel. Niespodziewanie odwrci si na picie i szybko wyszed z sali. Stukny zamykane drzwi. Jeszcze przez chwil panowaa martwa cisza, w kocu wszyscy prawnicy, eksperci, Carl Nussman i wynajci przez niego specjalici jak jeden m rwnoczenie spojrzeli na zegarki. W ich gowach koataa si tylko jedna myl: dostali polecenie, aby z najbliszych pidziesiciu trzech godzin przesiedzie w tej sali a trzydzieci dziewi, przygldajc si powikszonym fotografiom ludzi, ktre widzieli ju wielokrotnie, i wbijajc sobie do gowy nazwiska, daty urodzin oraz rozmaite dane niemal dwustu kandydatw na przysigych. Nikt jednak nie mia adnych wtpliwoci co do tego, e musi postpi dokadnie tak, jak mu kazano. Nikt nawet by si nie odway myle inaczej. Tymczasem Fitch zbieg na parter, gdzie czeka jego kierowca, potnie zbudowany Latynos o imieniu Jos, ubrany w czarny garnitur i wysokie kowbojskie buty, z nieodcznymi ciemnymi okularami na nosie, ktre zdejmowa tylko na noc i przed kpiel. Rankin skrci jednak w korytarz i bez pukania otworzy drzwi, przerywajc inne spotkanie, rwnie toczce si ju od kilku godzin. Czterej adwokaci wraz z licznym personelem pomocniczym przegldali wanie utrwalone na tamie wideo zeznania pierwszego z ekspertw powoanych przez penomocnika powoda. Kaseta zostaa zatrzymana ju sekund po wkroczeniu Fitcha do sali, ten jednak zamieni tylko par sw z jednym z prawnikw i wyszed. Jos podrepta za nim przez wsk bibliotek w stron bocznego korytarza, gdzie Fitch zajrza do jeszcze jednej sali, siejc popoch wrd kolejnej gromadki obradujcych specjalistw. Zatrudniajca osiemdziesiciu pracownikw firma Whitney, Cable & White bya najwiksz kancelari adwokack na wybrzeu Zatoki Meksykaskiej. Fitch sam dokona wyboru penomocnika pozwanego, przez co firma miaa si wzbogaci o dalsze miliony dolarw. Ale eby je zarobi, prawnicy musieli pokornie znosi narzucon przez niego tyrani. Upewniwszy si, e cay personel kancelarii wie ju o jego obecnoci w siedzibie i jest dostatecznie przeraony tym faktem, Rankin Fitch wyszed na ulic. Przystan na chodniku, w ciepym, przyjemnym padziernikowym powietrzu, czekajc na Josgo. Skierowa spojrzenie w stron grnych piter stojcego kilkaset metrw dalej gmachu dawnego banku, gdzie niemal we wszystkich oknach paliy si wiata. Przeciwnicy take intensywnie pracowali. Liczny zesp reprezentujcy powoda zapewne te obradowa w kilku salach, toczyy si dyskusje z ekspertami, przegldano fotografie oma11

wiano dokadnie te same zagadnienia, ktrymi i on obarczy swoich ludzi. Rozprawa miaa si zacz w poniedziaek od wyboru skadu przysigych, zatem mona si byo domyla, e przeciwnicy rwnie wbijaj sobie do gowy nazwiska i dane kandydatw, podobnie usiujc dociec, kim naprawd jest Nicholas Easter i skd pochodzi. To samo dotyczyo Ramona Caro i Lucasa Millera, Andrew Lamba, Barbary Farrow oraz Dolores DeBoe. Kim byli ci ludzie? Chyba tylko na takim zadupiu jak w zaktek stanu Missisipi sdowe komputery wypluway jeszcze list kandydatw obejmujc osoby, o ktrych nie sposb byo si czegokolwiek dowiedzie. Do tej pory Fitch organizowa obron w omiu podobnych rozprawach, jakie odbyy si w omiu rnych stanach, i wszdzie uywano podobnych komputerw oraz takich samych metod losowania kandydatur, a urzdnicy sdowi dostarczali identycznie wygldajce spisy oraz kwestionariusze osobowe, ale nigdzie nie trzeba si byo zastanawia, ilu kandydatw umieszczonych na listach ju nie yje. Spogldajc teraz na rozwietlone okna tamtego budynku, pomyla przez chwil, w jaki sposb te aroczne rekiny zamierzaj si podzieli pienidzmi, jeli zdoaj wywalczy korzystny wyrok. Nie umia sobie wyobrazi owej zaartej walki, ktra si rozegra nad zakrwawionymi resztkami ofiary. Sama rozprawa zapowiadaa si na niewinn wymian pogldw w porwnaniu z morderczymi zmaganiami, jakie powinny rozgorze w wyniku uzyskania danych odszkodowa. Walczc z narastajcym uczuciem pogardy, Fitch splun na chodnik i zapali papierosa, starajc si go nie zgnie midzy palcami. Kierowca zatrzyma przy krawniku wypoyczon limuzyn o przyciemnionych szybach i Fitch zaj swoje ulubione miejsce na przednim siedzeniu. Wczajc si do ruchu, Jos take zerkn przelotnie na jasno owietlone okna siedziby przeciwnikw, nic jednak nie powiedzia, gdy zdawa sobie spraw, e jego szef nie cierpi adnych rozmw w czasie podry. Wkrtce minli gmach sdu okrgowego w Biloxi, pniej za toncy w ciemnociach dawny magazyn, gdzie Fitch potajemnie wynaj biura dla siebie oraz swoich najbliszych wsppracownikw i gdzie nadal podog midzy tanimi meblami zamiecay trociny z przycinanych pyt pilniowych. Skrcili na zachd i wyjechali na autostrad numer dziewidziesit, prowadzc wzdu play. Tutaj ruch by znacznie intensywniejszy. W pitkowy wieczr we wszystkich nadmorskich kasynach mieszkacy Missisipi tracili swoje ciko zapracowane pienidze, wci od nowa ukadajc plany odegrania si podczas nastpnej wizyty. Kiedy wreszcie Jos wydosta si z Biloxi, minli Gulfport, Long Beach oraz Pass Christian, skierowali si w gb ldu i wkrtce stanli przed punktem kontrolnym, zagradzajcym dalsz drog w kierunku wybrzea laguny.

ROZDZIA 2
Nowoczesna letnia rezydencja bya nadzwyczaj rozlega i rozcigaa si nad samym brzegiem laguny. Dugi pomost z pomalowanych na biao desek wychodzi daleko w zaciszn, gsto pokryt wodorostami zatok, oddalon o trzy kilometry od najbliszej play. Przy nim staa zacumowana szeciometrowa d rybacka. Dom zosta wynajty od pewnego naowego potentata z Nowego Orleanu na trzy miesice, za gotwk, bez adnych pyta i suy za tymczasowe schronienie, kryjwk oraz wygodny punkt noclegowy dla pewnych nadzwyczaj wanych osobistoci. Na tarasie, wysoko ponad lustrem wody, czterech dentelmenw gawdzio przy drinkach w oczekiwaniu na gocia. Na co dzie zwalczali si zaciekle w bezlitosnej walce konkurencyjnej, ale tego popoudnia rozegrali wsplnie parti golfa, obejmujc a osiemnacie dokw, i zjedli razem posiek zoony z homarw z ostrygami pieczonych na ruszcie. Wraz z upywem czasu coraz dusze staway si okresy milczenia i mczyni w zamyleniu spogldali na ciemne wody laguny, przeklinajc w duchu, e tego pitkowego wieczoru musz tkwi tutaj, na wybrzeu, z dala od swoich domw. czy ich wsplny interes, nadzwyczaj wane sprawy, ktre wymagay zawarcia chwilowego rozejmu, a dziki temu partia golfa upyna w przyjaznej atmosferze. Ci czterej byli bowiem prezesami zarzdw wielkich korporacji. Kada z ich firm znajdowaa si na licie Fortune 500 i akcje kadej byy notowane na giedzie nowojorskiej. Najmniejsza z tych czterech korporacji zanotowaa w ubiegym roku obrt rzdu szeciuset milionw dolarw, najwiksza za ponad czterech miliardw. A wic kada z firm osigaa znaczce zyski, wypacaa due dywidendy, miaa olbrzymie grono zadowolonych akcjonariuszy, a take swego prezesa, ktrego wysiki byy wynagradzane milionowymi dochodami. Wszystkie cztery korporacje stanowiy zlepki rnorodnych przedsibiorstw wytwarzajcych szerok gam produktw, przeznaczay olbrzymie fundusze na reklam i odznaczay si niewiele mwicymi nazwami, takimi jak Trellco czy Smith Greer, ktrych jedynym celem byo odwrcenie uwagi opinii publicznej od faktu, e w gruncie rze13

czy podstaw ich dziaalnoci jest przemys tytoniowy. Rodowody kadej z tych firm znanych w krgach finansistw jako Wielka Czwrka wywodziy si bowiem od dziewitnastowiecznych potentatw tytoniowych z Karoliny oraz Wirginii. Obecnie zakady owych czterech korporacji produkoway dziewidziesit osiem procent papierosw sprzedawanych na terenie Stanw Zjednoczonych i Kanady. Wielka Czwrka wytwarzaa ponadto tak rne wyroby, jak omy, chrupki kukurydziane czy farb do wosw, lecz wystarczyo chociaby zerkn do rocznych raportw finansowych, aby si przekona, e zyski pochodz niemal wycznie z produkcji papierosw. Mimo wszelkich stara podejmowanych dla zamydlenia oczu, cigych fuzji bd ustawicznych zmian nazw, Wielka Czwrka bya wci bez trudu wyodrbniana i atakowana przez zrzeszenia konsumenckie, organizacje lekarskie, a nawet niektrych politykw. Teraz za do tego grona doczyli jeszcze prawnicy. Coraz czciej krewni zmarych palaczy wnosili do sdu pozwy i domagali si krociowych odszkodowa, poniewa, jak utrzymywali, przyczyn mierci ich najbliszych by rak puc spowodowany przez papierosy. Do tej pory reprezentanci Wielkiej Czwrki zdoali rozstrzygn na swoj korzy szesnacie rozpraw, ale presja przybieraa na sile. Wystarczyo, e za ktrym razem awa przysigych przyzna biednej wdowie milionowe odszkodowanie, a rozpta si istne pieko. Nienasyceni prawnicy zaczn gania jak szaleni, bagajc chorych palaczy oraz rodziny zmarych o zgod na wystpienie w ich imieniu do sdu, skoro powsta sprzyjajcy klimat dla tego typu pozww. Zazwyczaj podczas swoich spotka czterej mczyni omawiali zupenie inne sprawy, lecz teraz alkohol rozwiza im jzyki i gr wzio rozgoryczenie. Stali oparci o balustrad tarasu, spogldali na lagun i wsplnie przeklinali adwokatw oraz cay amerykaski system prawa cywilnego. Kady z czterech zarzdw spek przeznacza miliony dolarw na opacanie rnych waszyngtoskich ugrupowa politycznych, ktre miay przeforsowa takie reformy w obowizujcym ustawodawstwie, by producenci nie byli wicej naraani na podobne oskarenia. Potrzebna im bya ustawowa ochrona przed nieuzasadnionymi atakami ze strony sprzymierzonych przeciwnikw. Na razie jednak wszystkie te prby spezay na niczym. Musieli wic traci swj czas i siedzie teraz w owym odlegym zaktku Missisipi, z lkiem oczekujc rozpoczcia kolejnej rozprawy. W odpowiedzi na powtarzajce si wystpienia do sdu zarzdy Wielkiej Czwrki zgromadziy pul pienidzy, okrelan w gronie zaufanych po prostu Funduszem. Jego wielko nie bya ograniczona, a zasobw nigdzie nie ksigowano. Formalnie w ogle nie istnia. W rzeczywistoci by jednak wykorzystywany do ustalania taktyki w kolejnych rozprawach dziki niemu wynajmowano najlepszych i najtwardszych obrocw, opacano najsprytniejszych ekspertw, korzystano z usug najlepszych konsultantw w zakresie doboru awy przysigych. Zakres poytkowania Funduszu nie by w a14

den sposb ograniczony. A po szesnastu wygranych rozprawach czterej prezesi midzy sob powtarzali pytanie, czy istnieje cokolwiek, czego nie daoby si osign za pomoc tych pienidzy. Nie byo w tym nic dziwnego, i zarzd kadej korporacji godzi si przeznacza po trzy miliony z rocznych zyskw na zasilenie wsplnej kasy, tym bardziej e pienidze przelewano tak zakamuflowanymi ciekami, i dotd aden kontroler, inspektor skarbowy czy nawet ksigowy macierzystej firmy nie wpad na trop Funduszu. Pienidzmi tymi zarzdza Rankin Fitch czowiek, ktrym wszyscy czterej tak samo pogardzali, cho w razie koniecznoci bez sprzeciwu wykonywali wszystkie jego polecenia. Teraz czekali wanie na niego. Zbierali si, kiedy im to nakazywa, rozjedali si i powracali za jego zgod. Godzili si przekazywa w jego rce wadz absolutn, dopki uzyskiwa dla nich korzystne werdykty. Dotychczas Fitch bezsprzecznie wygra osiem rozpraw, a w dwch wypadkach doprowadzi do umorzenia procesu, chocia nie byo do tego adnych podstaw dowodowych. Na tarasie pojawi si kamerdyner z tac wieych drinkw, w czterech szklaneczkach znajdoway si trunki dokadnie odpowiadajce upodobaniom prezesw. Wszyscy po nie signli, kiedy nagle kto oznajmi: Fitch przyjecha. Czterej mczyni jak na komend podnieli szklanki, upili po trochu i odwrcili si od balustrady tarasu. Pospiesznie przeszli do salonu. Po chwili wkroczy tam rwnie Fitch, a Jos zaj stanowisko przy drzwiach. Kamerdyner wrczy nowo przybyemu szklank z wod sodow bez lodu. Rankin w ogle nie pi, cho byo publiczn tajemnic, e za modu spoywa tyle alkoholu, i mgby teraz w nim pywa. Nawet nie podzikowa kamerdynerowi, jakby nie zauway jego obecnoci. Podszed szybko do olbrzymiej imitacji kominka i spojrza zniecierpliwiony na przemysowcw, czekajc, a ci zajm miejsca na sofach. Drugi sucy ruszy w jego stron, niosc na tacy pozostae homary i krewetki z rusztu, ale Fitch odprawi go lekcewacym ruchem rki. Plotki gosiy, e i on czasami co jada, trudno jednak byo znale na to jakich wiadkw. Za dowd moga suy jedynie jego potna sylwetka, do pokany brzuszek i gruby waek tuszczu ponad opitym konierzykiem koszuli. Fitch jednak umiejtnie maskowa sw tusz idealnie dopasowan ciemn marynark, ktr zawsze nosi zapit, oraz dumn poz, majc znamionowa wielki autorytet. Mam tylko krtk informacj oznajmi, uznawszy ostatecznie, e odczeka wystarczajco dugo. W tej chwili cay zesp obrony pracuje intensywnie i bdzie tak samo pracowa przez weekend. Trwa omawianie kandydatw na przysigych. Grupa adwokatw jest przygotowana do rozprawy. wiadkowie czekaj na wezwanie, wszyscy eksperci znajduj si ju w miecie. Do tej pory nie wydarzyo si nic nadzwyczajnego. Zapada cisza, przez chwil mczyni nie byli pewni, czy Fitch ju skoczy. 15

 I co z tymi przysigymi? zapyta Martin Jankle, najbardziej nerwowy z tej czwrki, prezes bardzo starej firmy, do niedawna znanej pod nazw Union Tobacco, a ostatnio, wobec narastajcych trudnoci rynkowych, przemianowanej na Pynex, cho w krgu wtajemniczonych nadal okrelanej skrtem U-Tab. Trway wanie przygotowania do rozprawy oznaczonej jako Wood kontra Pynex, wic tym razem lepy traf postawi Janklea w trudnej sytuacji. W Wielkiej Czwrce Pynex by trzeci co do wielkoci firm i w ubiegym roku osign niemal dwa miliardy dolarw obrotu. Ale zrzdzeniem losu dysponowa obecnie wikszymi rezerwami pieninymi od trzech pozostaych korporacji. Fatalnie si wic zoyo, e pozew wpyn wanie w tym czasie, bo gdyby nie dopisao im szczcie, wyrok sdu mg doszcztnie zrujnowa w fundusz, obejmujcy ponad osiemset milionw dolarw w gotwce. Wci ich rozpracowujemy odpar Fitch. Ju tylko o omiu kandydatach mamy niewystarczajce dane, a czworo z nich albo nie yje, albo si wyprowadzio z miasta. Pozostaa czwrka powinna w poniedziaek stawi si w sdzie. Nawet jeden nieprzychylny dla nas przysigy moe spowodowa katastrof burkn Jankle. Przed objciem posady w zarzdzie U-Tab pracowa w kancelarii adwokackiej w Louisville, tote zawsze stara si przypomnie Fitchowi, e o wiele lepiej zna procedury prawne ni pozostaa trjka. Doskonale zdaj sobie z tego spraw wycedzi adwokat. Musimy jak najlepiej pozna tych ludzi. Robimy co w naszej mocy. To nie nasza wina, e w tym stanie przygotowuje si niezbyt aktualne listy kandydatw. Jankle pocign yk trunku ze szklaneczki i spojrza z ukosa na Fitcha. Ostatecznie by on tylko dobrze opacanym psem acuchowym i nie mg si uwaa za rwnego z prezesami wielkich korporacji przemysowych. Bez wzgldu na to, jak formalnie okrelano jego stanowisko konsultanta, agenta czy zwykego zleceniobiorcy nic nie zmieniao faktu, e by od nich uzaleniony. Co zrozumiae, w obecnej sytuacji korzysta z pewnych przywilejw, wolno mu byo wydawa polecenia i nawet odpowiada niegrzecznie, poniewa to od niego zaleay losy zbliajcej si rozprawy. Ale dla Janklea by on jedynie godnym pogardy ajdakiem, chocia wola zachowa t opini wycznie dla siebie. Co jeszcze? warkn Fitch, jakby chcia w ten sposb da do zrozumienia, e ju to pierwsze pytanie Janklea byo nie na miejscu i skoro nie ma on nic sensownego do powiedzenia, to powinien lepiej trzyma gb na kdk. Masz zaufanie do tutejszych adwokatw? odezwa si Jankle, mimo e ju kilkakrotnie pyta o to wczeniej. Omawialimy ju t kwesti wycedzi Fitch. 16

 Ale moemy j chyba omwi po raz drugi, jeli mi na tym zaley? Dlaczego tak bardzo niepokoj ci wybrani przeze mnie prawnicy? Dlatego e... po prostu s tutejsi. Rozumiem. I wedug ciebie byoby lepiej cign specjalistw z Nowego Jorku, eby si dogadywali z tutejszymi przysigymi? A moe wolaby adwokatw z Bostonu? Nie o to chodzi. Martwi mnie, e ci nigdy dotd si nie zajmowali tego typu spraw. Masz racj, to pierwszy pozew przeciwko wytwrcom papierosw, jaki bdzie rozpatrywany na wybrzeu zatoki. I co z tego? To mnie martwi, nic poza tym. Wybraem najlepszych adwokatw w tej czci stanu oznajmi Fitch. Wic dlaczego bior tak niskie stawki? Za niskie? Jeszcze w ubiegym tygodniu sam wyraae zaniepokojenie planowanymi kosztami obrony, a teraz si okazuje, e s dla ciebie za niskie. Moe by si wreszcie zdecydowa? W ubiegym roku pacilimy adwokatom z Pittsburga po czterysta dolarw za godzin, a ci daj tylko dwustu. To mnie zastanawia. Fitch zmarszczy brwi i spojrza na Luthera Vandemeera, prezesa Trellco. Ja tu chyba czego nie rozumiem sykn. Czy on mwi powanie? Penomocnik powoda domaga si odszkodowania w wysokoci piciu milionw dolarw, a on podejrzewa, e ja prbuj robi groszowe oszczdnoci? Oskarycielskim gestem wskaza palcem Janklea, lecz Vandemeer tylko umiechn si rozbrajajco i podnis szklaneczk do ust. W Oklahomie wydae a sze milionw doda Jankle. Ale wygralimy. Nie przypominam sobie jakichkolwiek narzeka z waszej strony po ogoszeniu wyroku. Teraz take nie narzekam, po prostu wyraam zaniepokojenie. Cudownie! W takim razie zaraz wrc do biura, zbior cay zesp i przeka, i moi klienci martwi si o koszty obrony. Powiem: Suchajcie, chopaki, dobrze wiem, e zdzieracie z nas skr, ale to jeszcze nie wystarczy. Moi zwierzchnicy pragn wam zapaci wicej, jasne? Nie aujcie sobie. Wasze stawki s dla nas za niskie! No jak? O to ci chodzi? Uspokj si, Martin wtrci pojednawczo Vandemeer. Rozprawa si jeszcze nie zacza. Jestem pewien, e bdziemy wszyscy mieli serdecznie do tych hien, zanim std wyjedziemy. Owszem, ale ta sprawa jest inna od poprzednich i nie musz was o tym przekonywa. 17

Szybko pocign yk swojego drinka. Jako jedyny z tej czwrki mia problem alkoholowy. P roku wczeniej zarzd firmy potajemnie wysa go na kuracj odwykow, ale presja nadchodzcej rozprawy okazaa si dla Janklea zbyt silna. Fitch, ktry kiedy boryka si z takim samym problemem, doskonale wiedzia, e tamten moe mu przysporzy kopotw. Powinien przecie w cigu najbliszych dni skada zeznania. Jakbym nie mia wystarczajco wiele na gowie, bd jeszcze musia utrzymywa go w trzewoci do tego czasu, pomyla teraz, starajc si opanowa rosnc pogard do Janklea za jego sabo. Zakadam, e penomocnicy powoda s ju gotowi odezwa si ktry z pozostaych przemysowcw. Raczej tak odpar Fitch, wzruszywszy ramionami. Zgromadzili odpowiednie siy. Wedug ostatnich informacji byo ich a omiu przedstawicieli duych kancelarii adwokackich z tego stanu, ktrzy postanowili wyoy z wasnych kieszeni po milionie dolarw, by powoa siln koalicj wymierzon przeciwko caemu przemysowi tytoniowemu. To wanie oni wybrali na powoda wdow po zmarym, niejakim Jacobie Woodzie, i starannie przygotowali aren, czyli to wybrzee Zatoki Meksykaskiej, poniewa przepisy prawa cywilnego stanu Missisipi byy dla nich nadzwyczaj sprzyjajce, a przysigli z Biloxi synli ze swej hojnoci. Nie mieli jedynie wpywu na wybr sdziego, lecz los nie mg ju by dla nich askawszy. Mecenas Frederick Harkin sam reprezentowa poszkodowanych w wielu sprawach o odszkodowania, dopki zawa nie zmusi go do objcia stanowiska sdziego. Rzeczywicie zapowiadaa si do niezwyka sprawa wytoczona producentowi papierosw i wszyscy prezesi Wielkiej Czwrki doskonale o tym wiedzieli. Ile forsy do tej pory wydali? Nie mam dostpu do podobnych informacji odpar Fitch. Dotary do mnie jednak plotki, e ich dziaa wytoczone do tej batalii mog si okaza wcale nie takie grone. Podobno pojawiy si problemy ze cigniciem pienidzy zadeklarowanych wczeniej do wsplnej kasy. Ale i tak naley zakada, e wydali ju miliony. A poza tym mog liczy na pomoc rnych ugrupowa konsumenckich, gotowych sporzdza wszelkiego typu ekspertyzy po bardzo niskich kosztach. Jankle zakoysa szklaneczk, a zagrzechotay w niej kostki lodu, po czym wychyli resztk trunku jednym haustem. Tego popoudnia by to ju jego czwarty drink. Przez dusz chwil w salonie panowaa cisza. Fitch omit spojrzeniem czterech prezesw, ktrzy uporczywie wbijali wzrok w podog. Jak dugo to potrwa? odezwa si w kocu Jankle. Od czterech do szeciu tygodniu. Dobr przysigych powinien tym razem pj szybciej. Przypuszczam, e ju w rod awa zostanie zaprzysiona. 18

 W Allentown rozprawa cigna si trzy miesice. Ale teraz nie jestemy w Kansas. Czyby i tym razem chcia cign wszystko przez trzy miesice? Nie, skde... ja tylko... Jankle urwa i smtnie zwiesi gow. Do kiedy powinnimy zosta w miecie? zapyta Vandemeer, odruchowo spogldajc na zegarek. Wszystko mi jedno. Moecie wyjecha ju teraz albo zosta do czasu wybrania awy przysigych. Przecie macie jeszcze swoje odrzutowce. Jak bdziecie mi potrzebni, to was znajd. Odstawi szklank z wod sodow na gzyms kominka i rozejrza si po pokoju. Nie ulegao wtpliwoci, e chce ju odej. Co jeszcze? Nikt si nie odezwa. To dobrze. Ruszy w stron drzwi, pgosem rzuci par sw Josmu i wyszed z salonu. Czterej mczyni siedzieli dalej w milczeniu, wbijajc wzrok w gruby puszysty dywan. Niepokoia ich zaczynajca si w poniedziaek rozprawa, martwia moliwo utraty dotychczasowej pozycji. Wreszcie Jankle, ktremu donie wyranie si trzsy, zapali papierosa. *** Wendall Rohr zarobi pierwsze wiksze pienidze, kiedy udao mu si wywalczy odszkodowanie dla dwch wiertniczych, dotkliwie poparzonych w trakcie poaru platformy Shella w Zatoce Meksykaskiej. Jego honorarium wynioso wwczas niemal dwa miliony, przysparzajc mu zarazem sawy adwokata, z ktrym trzeba si liczy. Rohr doskonale spoytkowa te dolary i zacz starannie dobiera sobie sprawy, tote jeszcze przed czterdziestk dorobi si duej, znanej firmy i zyska opini bezwzgldnego obrocy sdowego. Ale pniej narkotyki, skandaliczny rozwd i kilka nieudanych inwestycji na jaki czas zrujnowao mu ycie. Majc pidziesitk, musia znowu przeglda ogoszenia w gazetach i zajmowa si nudnymi sprawami zwykych ludzi, jak tysice innych przecitnych adwokatw. Kiedy za i na poudniowym wybrzeu zaczto wysuwa oskarenia dotyczce szkodliwego oddziaywania azbestu, Wendall Rohr ponownie znalaz si w swoim ywiole. Znw udao mu si zbi majtek, cho tym razem przysiga sobie, e ju go nie zaprzepaci. Po raz kolejny zaoy wasn kancelari, urzdzi ekskluzywne biuro, znalaz sobie nawet drug, mod on. A uwolniwszy si od zgubnego wpywu alkoholu i narkotykw, mg ukierunkowa ca sw energi na wyciganie z rnych firm odszkodowa da pokrzywdzonych obywateli. I tym razem znacznie szybciej awansowa do adwokackiej elity. Zapuci obfit brod, zacz brylantynowa wosy i gosi radykalne pogldy, przez co sta si ulubiecem bywalcw rnorodnych odczytw z zakresu prawa. 19

Z pani Celeste Wood, obecnie wdow po Jacobie, skontaktowa go pewien pocztkujcy adwokat, ktry sporzdza testament przed mierci jej maonka. Jacob Wood zmar w wieku pidziesiciu jeden lat, po trzydziestu latach palenia trzech paczek papierosw dziennie. W chwili wykrycia u niego raka puc, pracowa na stanowisku inspektora jakoci w miejscowej wytwrni sprztu pywajcego i zarabia czterdzieci tysicy dolarw rocznie. W rkach mniej dowiadczonego prawnika sprawa ta staaby si kolejnym z wielu tuzinkowych bezowocnych wystpie o odszkodowanie z powodu mierci naogowego palacza. Ale Rohr nalea do wskiego grona stowarzyszonych obrocw, ktrym marzyo si wywalczenie po raz pierwszy gonego werdyktu w tego rodzaju sprawie. Wszyscy byli specjalistami z zakresu prawa cywilnego i dorobili si milionowych fortun, wystpujc przeciwko producentom silikonw do ujdrniania piersi, hormonalnych rodkw antykoncepcyjnych bd te wyrobw z azbestu. Teraz spotykali si po kilka razy w cigu roku i omawiali rne sposoby jeszcze intensywniejszego wykorzystania przepisw amerykaskiego prawa. Nie dawao im spokoju, i aden z legalnie produkowanych artykuw nie zabi tak wielu ludzi, co papierosy. A co gorsza, wytwrcy papierosw bezczelnie paradowali z kieszeniami po brzegi wypchanymi fors. Rohr szybko wyoy milion dolarw do wsplnej kasy i przystpi do koalicji. Ich nieformalna unia bez wikszego wysiku zdobya szerokie poparcie Zwizku Przeciwnikw Tytoniu, Frontu Uwalniania wiata od Dymu, Fundacji do Walki z Nikotynizmem oraz wielu innych stowarzysze konsumenckich i organizacji spoecznych. Nikogo nie zdziwio, e na czele powoanej rady do spraw wystpie sdowych stan wanie Wendall Rohr, on te mia przewodniczy zespoowi penomocnikw powoda. Tak oto przed czterema laty, niemale przy dwiku fanfar, doszo do zoenia przez grup Rohra pozwu w sdzie okrgu Harrison, w stanie Missisipi. Wedug prowadzonej przez Fitcha statystyki, sprawa Wood kontra Pynex bya ju pidziesitym pitym tego typu wystpieniem. Trzydzieci sze powdztw zostao z rnych powodw oddalonych, tylko osiemnacie znalazo swj fina na salach sdowych. W szesnastu wypadkach zapaday wyroki na korzy producentw papierosw, dwie rozprawy za zostay uniewanione. Ani razu nie przyznano powodom odszkodowania. Do tej pory przemys tytoniowy nie musia wypaci ani centa skarcym go klientom. Rohr utrzymywa jednak, i adna z wczeniejszych pidziesiciu czterech spraw nie bya prowadzona przez odpowiedni grup zaangaowanych prawnikw. Faktycznie, nigdy dotd nie zebra si rwnie potny zesp, zdolny zaangaowa takie fundusze, by dotrzyma pola stronie przeciwnej. Fitch by tego samego zdania. A Rohr obra bardzo prost strategi. W Stanach Zjednoczonych okoo stu milionw 20

osb palio papierosy i cho nie wszyscy z nich dostawali raka puc, to jednak cierpicych byo wystarczajco wielu, aby jemu starczyo zajcia a do pnej staroci. Trzeba byo tylko pierwszej wygranej rozprawy, eby potem spokojnie zbiera owoce tego dziaania. Nie ulegao bowiem wtpliwoci, e w razie stworzenia precedensu kady, nawet najmarniejszy adwokacina znajdzie jak pogron w smutku wdow i nakoni j do wystpienia o odszkodowanie za mier ma wywoan rakiem puc. A wwczas zesp Rohra mgby wybiera dla siebie tylko najbardziej obiecujce sprawy. Swoje biuro urzdzi w pomieszczeniach zajmujcych trzy grne pitra dawnego gmachu banku, niezbyt daleko od siedziby sdu okrgowego. W ten pitkowy wieczr cicho uchyli drzwi, wsun si do zaciemnionego pomieszczenia i stan pod cian. Rzutnikiem sterowa Jonathan Kotlack z San Diego, odpowiedzialny za gromadzenie danych o kandydatach na przysigych. Ale to Rohr mia im zadawa pytania podczas wstpnych przesucha. Na dugim stole porodku sali konferencyjnej stay dziesitki papierowych kubeczkw po kawie, pitrzyy si stosy dokumentw. Zgromadzeni wok niego prawnicy spogldali szklistymi oczyma na fotografie wywietlane na duym ekranie. Nelle Robert (wymawia jak Rohbeer), czterdzieci sze lat, rozwdka, niegdy zgwacona, pracownica banku, niepalca, odznaczaa si spor nadwag, co w opinii Rohra dyskwalifikowao j do roli przysigego. Nie znosi grubych kobiet. Bez wzgldu na zdanie ekspertw czy te zalecenia Kotlacka, on w ogle nie chcia widzie na awie grubych kobiet, a zwaszcza samotnych. Najczciej byy zawistne i niezbyt skore do okazywania wspczucia. Zna ju na pami nazwiska wszystkich kandydatw, nie mg wicej oglda ich zdj. Tak dugo zapoznawa si z charakterystykami poszczeglnych osb, e mia tego serdecznie dosy. Tote wylizn si z powrotem na korytarz, przetar zmczone oczy, po czym ruszy do innej sali, pitro niej, gdzie komisja dokumentacyjna wci segregowaa tysice materiaw, a jej pracami kierowa Andre Durond z Nowego Orleanu. Dochodzia ju dziesita wieczorem, lecz w ten pitek, mimo pnej pory, w biurach kancelarii adwokackiej Wendalla Rohra nadal przebywao ponad czterdziestu pracownikw. Zamieni par sw z Durondem, spogldajc na mrwcz krztanin asystentw przekadajcych papiery. Po kilku minutach ponownie wyszed na korytarz i tym razem energiczniejszym krokiem, jakby pobudzony do dziaania, ruszy dalej. Zdawa sobie spraw, e w oddalonym o kilkaset metrw budynku olbrzymi zesp obrony pracuje rwnie intensywnie. Czu ju przypyw emocji wywoywanych nadchodzc, niezwykle wan rozgrywk.

ROZDZIA 3
Gwna sala posiedze sdu okrgowego w Biloxi znajdowaa si na pierwszym pitrze. Wykadana glazur klatka schodowa prowadzia do przestronnego atrium wypenionego wiatem sonecznym, o cianach pokrytych wie bia farb i pododze wywoskowanej do poysku. W poniedziaek przed sm w tyme atrium, przed masywnymi dbowymi drzwiami prowadzcymi na sal, zaczli si gromadzi ludzie. W rogu, w zwartej grupie, oczekiwali modzi mczyni w ciemnych garniturach, dziwnie do siebie podobni. Wszyscy byli bardzo elegancko ubrani, mieli krtko przycite, starannie uczesane wosy, wikszo nosia tradycyjne okulary w rogowych oprawkach i zapewne uywaa szelek do podtrzymywania spodni, cho nie byo tego wida pod dokadnie zapitymi marynarkami. Byli to analitycy finansowi z Wall Street, specjalici od spraw przemysu tytoniowego, wysani na poudnie w celu uwanego ledzenia przebiegu rozprawy Wood kontra Pynex. Druga grupa, znacznie wiksza i rosnca z minuty na minut, zbieraa si na rodku atrium. Tych ludzi czyy z kolei trzymane w rkach wezwania sdowe. Niewielu z nich znao si wczeniej, lecz silne poczucie wsplnoty znacznie uatwiao nawizywanie kontaktw. A wraz z narastaniem gwaru nerwowych rozmw przed wejciem na sal, modzi specjalici z pierwszej gromadki z coraz wiksz uwag obserwowali kandydatw na przysigych. Trzeci grup stanowili nachmurzeni, umundurowani pracownicy sdowi, trzymajcy stra przy drzwiach. Tego ranka do pilnowania porzdku zostao wyznaczonych a siedmiu wonych. Dwch w samym przejciu obsugiwao wykrywacz metalu, dwch siedziao przy biurku zawalonym papierami. Trzej pozostali sczyli kaw z papierowych kubeczkw i wodzili czujnym spojrzeniem po zatoczonym atrium. Widocznie podejrzewano, e tego dnia sala wypeni si do ostatniego miejsca. Woni otworzyli cikie drzwi dokadnie o smej trzydzieci, zaczli odznacza na licie kolejnych kandydatw na przysigych i wpuszcza ich do rodka po sprawdzeniu 22

wykrywaczem metalu. Reszcie oczekujcych polecono zaczeka. Dotyczyo to zarwno specjalistw giedowych, jak i dziennikarzy. Po rozoeniu skadanych krzeseek w przejciach otaczajcych tapicerowane awy na sali mogo si zmieci okoo trzystu osb. Za barierk, przy wielkich stoach dla obu stron, byy natomiast miejsca dla trzydziestu prawnikw. Kierowniczka kancelarii, wybierana tutaj w wyborach powszechnych, dokadnie sprawdzaa kade wezwanie i z przymilnym umiechem wskazywaa kolejnym kandydatom miejsca w awach, a niektre, znane sobie osoby, delikatnie prowadzia nawet pod rk. Nazywaa si Gloria Lane i penia funkcj szefowej kancelarii sdu okrgowego od jedenastu lat. Tego dnia po prostu nie moga przegapi okazji do tego, by osobicie porozsadza kandydatw na przysigych, ucisn kademu do, zamieni par sw, spojrze w twarz czowiekowi, bdcemu dla niej dotd jedynie nazwiskiem na licie krtko mwic pokaza si przed t najgoniejsz jak dotd rozpraw za jej kadencji. Pomagay jej trzy modsze sekretarki z kancelarii, tote do dziewitej wszyscy wezwani siedzieli ju wedug kolejnoci losowania na waciwych miejscach i z zapaem wypeniali dalsze formularze. Brakowao tylko dwch osb. Wedug nie potwierdzonych informacji Ernest Duly przenis si na Floryd i tam prawdopodobnie zmar, natomiast nic nie byo wiadomo o pani Telli Gail Ridehouser, zarejestrowanej w spisie wyborcw od 1959 roku, ktra nie gosowaa ani razu od czasu zwycistwa Cartera nad Fordem. Tak czy inaczej, Gloria Lane musiaa uzna oboje za nieobecnych. Wreszcie po raz ostatni obrzucia spojrzeniem sal. Na lewo od gwnego przejcia, w rzdach od pierwszego do dwunastego, siedziao stu czterdziestu czterech kandydatw, a z prawej strony, w rzdach od trzynastego do szesnastego, pozostaych pidziesiciu. Po krtkiej naradzie z uzbrojonym stranikiem, zgodnie z pisemnymi wytycznymi sdziego Harkina, Gloria wpucia jeszcze na sal czterdziestu obserwatorw, przydzielajc im miejsca w ostatnich rzdach. Pniej sekretarki zebray wypenione kwestionariusze i przed dziesit na sal zaczli wkracza pierwsi prawnicy. Nie wchodzili frontowymi drzwiami, lecz od tyu, zza stou sdziowskiego, gdzie znajdowa si istny labirynt wskich korytarzy, sal pomocniczych i gabinetw. Bez wyjtku byli ubrani w ciemne garnitury i mieli marsowe miny, wszyscy te z wyranym zaciekawieniem zerkali na kandydatw, chocia za wszelk cen starali si ukry owo zainteresowanie pod mask obojtnoci. Niezbyt im si jednak udawao odgrywanie tej komedii, tylko pozornie byli zaabsorbowani prowadzon wymian zda czy rozkadaniem papierw. W do napitej atmosferze zajmowali swoje miejsca. Po prawej stronie sali znajdowa si st penomocnikw powoda, naprzeciwko zasiadaa obrona. Niemal kady centymetr przestrzeni midzy stoami a barierk oddzielajc awy zosta zastawiony krzesami przeznaczonymi dla prawnikw. Rzd siedemnasty pozosta pusty, rwnie wedug zalece sdziego Harkina, nato23

miast osiemnasty zapenili miertelnie powani specjalici z Wall Street, ogldajcy teraz plecy kandydatw na przysigych. Za nimi rozsiado si kilku dziennikarzy, dalej gromadka miejscowych pocztkujcych adwokatw i rnych innych dziwnych typkw. Rankin Fitch zaj miejsce pod sam cian i pochyli si nad rozpostart gazet. Oprcz prawnikw na sal zaczli te wkracza konsultanci obu stron, dla ktrych przeznaczone byy skadane krzeseka stojce po bokach, midzy barierk a stoami ekspertw. Ci bez skrpowania wpatrywali si prosto w twarze stu dziewidziesiciu czterech wylosowanych obywateli. Czynili to z dwch powodw: po pierwsze dlatego, e wanie za to pacono im sowite honoraria, a po drugie z chci udowodnienia, i naprawd potrafi dokona zoonej analizy psychiki kadego czowieka na podstawie jego zachowania, mimiki czy gestw. Nic wic dziwnego, e z takim zapaem studiowali rce skrzyowane na piersiach, nerwowe bbnienie palcami o zby, przechylone na bok gowy oraz setki innych zewntrznych przejaww, majcych im obnay nawet najgbiej skrywane tajniki osobowoci. Gorczkowo sporzdzali notatki, zapisujc swoje obserwacje. A potencjalny przysigy numer pidziesit sze, Nicholas Easter, by jednym z nielicznych, ktrzy szczeglnie przykuwali ich uwag. Siedzia porodku pitego rzdu i ubrany w starannie odprasowane jasne spodnie oraz eleganck bia koszul sprawia wraenie miego, inteligentnego mczyzny. Tylko sporadycznie rozglda si na boki, skupiajc uwag na czytanej ksice. aden z pozostaych kandydatw nie pomyla o tym, by wzi ze sob jak lektur. Stopniowo zapeniay si wszystkie miejsca za barierk. Po stronie obrony zasiadao co najmniej szeciu specjalistw, uwanie odnotowujcych kady umieszek czy te skrzywienie blu pojawiajce si na twarzach kandydatw. Penomocnik powoda wynaj tylko czterech podobnych ekspertw. Olbrzymia wikszo wylosowanych osb wyranie czua si nieswojo w tym krzyowym ogniu przewiercajcych na wylot spojrze, przez nieskoczenie dugi kwadrans usiowaa odpowiada konsultantom rwnie twardym wzrokiem. Wreszcie ktry z prawnikw powoda opowiedzia chyba jaki dowcip, gdy przy stole rozbrzmiay tumione chichoty i panujce na sali napicie nieco osabo. Tu i wdzie rozlegy si szepty. Ale speszeni kandydaci nadal siedzieli w milczeniu. Jako ostatni, rzecz jasna, wkroczy na sal Wendall Rohr, i jak zwykle, sycha go byo duo wczeniej ni pojawi si w przejciu. Ten nigdy nie nosi ciemnych garniturw i tego dnia rwnie woy swj ulubiony strj na otwarcie rozprawy sportow marynark w pepitk, nie pasujce do niej szare spodnie, bia kamizelk oraz bkitn koszul i szeroki krawat w czerwone i te paski. Przechodzc obok stou obrony, nawet jednym spojrzeniem nie zaszczyci swoich przeciwnikw, tylko bez przerwy powarkiwa na asystenta, jakby przed chwil rozgorza midzy nimi jaki zacieky spr. 24

Nastpnie rzuci kilka ostrych sw innemu ze wsppracownikw i w kocu, skupiwszy na sobie uwag wszystkich obecnych na sali, powid uwanym wzrokiem po kandydatach. Byli to bowiem jego ludzie, podobnie jak i jego rozprawa. Wszak skada pozew w swym rodzinnym miecie wanie po to, by mc zasi w tej dobrze mu znanej sali i przy pomocy sdziw przysigych dochodzi sprawiedliwoci. Teraz wic skinieniem gowy powita kilka rozpoznanych osb, do kogo puci oko, jakby chcia okaza, e doskonale ich wszystkich rozumie. Wsplnie mieli przecie docieka prawdy. Wkroczenie penomocnika powoda wywoao piorunujcy efekt wrd konsultantw obrony, ktrzy nie mieli dotd okazji pozna Wendalla Rohra, lecz zostali szczegowo uprzedzeni na temat jego obyczajw. Nie umkny ich uwagi przyjacielskie umiechy kilku kandydatw osobicie znajcych adwokata. Day take do mylenia zaobserwowane reakcje pozostaych, wiadczce wyranie o rozlunieniu atmosfery, jakie spowodowao pojawienie si znajomej osoby. Mogli si wreszcie przekona naocznie, e Rohr faktycznie by w tym miecie yw legend, co zapewne przeklina w duchu siedzcy przy wyjciu Fitch. Punktualnie o dziesitej trzydzieci z tylnych drzwi niemal biegiem wypad wony i zawoa: Prosz wsta, sd idzie! Trzysta osb poderwao si na nogi. Frederick Harkin zaj miejsce za stoem sdziowskim i rzek gromkim gosem: Prosz siada. Jak na sdziego by stosunkowo mody, mia dopiero pidziesit lat. Pochodzi z szeregw demokratw i zosta wyznaczony przez gubernatora na wakujce stanowisko, a w nastpnych wyborach mieszkacy okrgu obdarzyli go swoim zaufaniem. Kiedy prowadzi wasn kancelari adwokack, wic teraz wedug plotek uchodzi za zwolennika strony powodowej. Mijao si to jednak z prawd. Mona byo nawet przypuszcza, e owe plotki rozsiewali prawnicy obrony. W rzeczywistoci Harkin prowadzi przedtem mao znaczc firm prawn, ktra nie odniosa adnych znaczcych sukcesw na salach sdowych. Ciko pracowa, lecz jego prawdziw pasj bya polityka i tylko umiejtnociom politycznym zawdzicza swoj obecn pozycj. W wyznaczeniu na stanowisko sdziego okrgowego pomogo mu te troch szczcia, w kadym razie zarabia obecnie osiemdziesit tysicy dolarw rocznie, czego zapewne nigdy by si nie dorobi, nadal prowadzc praktyk adwokack. Widok gwnej sali posiedze, zapenionej tak wieloma przedstawicielami miejscowego elektoratu, rozpaliby serce kadego wybieranego urzdnika pastwowego, tote Wysoki Sd nie mg sobie odmwi szerokiego umiechu, serdecznie witajc szerokie grono, ktre stawio si na jego wezwanie, jak gdyby mia do czynienia z ochotnikami. Ale i ten umiech powoli stopnia, kiedy Harkin zacz omawia niezwyk wag roli, 25

jak musz wypeni przysigli, a wreszcie sdzia cakiem spowania, chcc widocznie udowodni, e jego dobry humor i przyjazna atmosfera s rzadkimi gomi na tej sali. Tym razem jednak mia ku temu wakie powody. Oto bowiem zasiado na wprost niego wicej prawniczych znakomitoci, ni mogo si ich pomieci przy obu stoach. W pismach procesowych wymieniono osiem znanych nazwisk, tworzcych reprezentacj powoda, oraz dziewi z zespou obrony. Cztery dni wczeniej za zamknitymi drzwiami sdzia Harkin udziela im wszystkim instrukcji. Zdecydowa kategorycznie, e po dokonaniu wyboru awy przysigych i rozpoczciu waciwego procesu kad ze stron bdzie mogo reprezentowa jedynie szeciu prawnikw. Pozostali czonkowie zespow mogli zajmowa dodatkowe miejsca za ich plecami, na tych samych krzesekach, na ktrych obecnie zasiadali konsultanci. Osobicie wyznaczy take stanowiska dla gwnych bohaterw, pani Celeste Wood, wdowy po poszkodowanym, oraz penomocnika spki Pynex. Owe ustalenia zostay spisane i doczone do niewielkiej broszurki, wydrukowanej przez Wysoki Sd chyba specjalnie na t okazj. Pozew wpyn cztery lata wczeniej i przez cay ten czas toczyy si targi oraz spory midzy penomocnikami obu stron. Nic wic dziwnego, e obecnie akta sprawy zajmoway jedenacie wielkich pude na dokumenty. A zarwno reprezentant powoda, jak i obrona, zdyli dotychczas wyda miliony dolarw. Rozprawa miaa potrwa co najmniej miesic, biorc zatem pod uwag reputacj oraz saw wszystkich uczestniczcych w niej prawnikw, sdzia Fred Harkin zamierza j prowadzi elazn rk. Mwic teraz prosto do umieszczonego przed nim mikrofonu, przedstawi pokrtce gwne punkty pozwu, cho uczyni to jedynie w celach informacyjnych, jakby chcia uwiadomi zgromadzonym, po co si tu dzisiaj zebrali. Zaznaczy te, e zgodnie z harmonogramem rozprawa potrwa kilka tygodni, ale nie widzi koniecznoci trzymania przysigych w odosobnieniu. Wyjani nastpnie, i kandydaci musz spenia pewne wymogi, po czym zapyta, czy jest wrd nich kto, kto przekroczy szedziesity pity rok ycia i umkno to komputerowi. Unioso si a sze rk. Harkin z wyrzutem spojrza na Glori Lane, ta jednak wzruszya tylko ramionami, chcc okaza, e nie ma wpywu na prac komputera. Owych sze osb uzyskao natychmiastowe zwolnienie z obowizku sdowego i pi z nich wyszo z sali. Pozostao wic ju tylko stu osiemdziesiciu dziewiciu kandydatw. Konsultanci obu stron pospiesznie wykrelali ze swoich list nazwiska zwolnionych. Prawnicy z pospnymi minami zapisywali co w notesach. Nastpna sprawa zagadn sdzia. Czy s wrd was ludzie niewidomi? Oczywicie chodzi mi o niewidomych z prawnego punktu widzenia. Owo pytanie mona byo zrozumie jako aluzj i par rozmieszonych osb zasonio usta domi. W gruncie rzeczy Harkin zapyta o to formalnie, bo i jakim sposobem wrd wylosowanych kandydatw miaby si znale kto niewidomy? 26

Ale ku oglnemu zaskoczeniu czowiek siedzcy mniej wicej porodku sidmego rzdu niemiao unis rk. By to kandydat numer szedziesit trzy, niejaki Herman Grimes, pidziesiciodziewicioletni programista komputerowy, biay, onaty, lecz bezdzietny. Zapanowaa konsternacja. Eksperci obu stron spogldali na siebie ze zdumieniem. Czy kto z was wiedzia, e on jest niewidomy? Dostarczone przez wywiadowcw zdjcia ukazyway skromny domek i mczyzn odpoczywajcego na werandzie. Grimes mieszka w tej okolicy od trzech lat, dane z jego kwestionariusza osobowego nic nie mwiy o stanie jego wzroku. Zechce pan wsta rzek sdzia. Herman Grimes podnis si powoli, rce trzyma w kieszeniach. Ubrany by schludnie, nosi z pozoru zwyczajne okulary. Nic nie wskazywao na to, e jest niewidomy. Paski numer? zapyta Harkin, ktry w przeciwiestwie do pozostaych prawnikw oraz konsultantw nie musia wczeniej wbija sobie w pami rnych szczegw dotyczcych poszczeglnych kandydatw. No... Szedziesit trzy. Nazwisko? Sdzia przysun sobie wydruk komputerowy z list wylosowanych osb. Herman Grimes. Harkin odnalaz jego nazwisko na licie, podnis gow i powid spojrzeniem po sali. Ma pan odpowiednie dokumenty potwierdzajce paskie kalectwo? Tak, Wysoki Sdzie. No c... W myl szczegowych przepisw, panie Grimes, zostaje pan zwolniony z obowizku sdowego. Moe pan i do domu. Grimes nawet si nie poruszy, przez chwil sta jak skamieniay. Sprawia wraenie, jakby uwanie wpatrywa si w sdziego swoimi niewidzcymi oczyma. Dlaczego? zapyta w kocu. Sucham? Pytaem, dlaczego miabym i do domu. Poniewa jest pan niewidomy. I co z tego? Ludzie niewidomi nie mog peni obowizkw sdziw przysigych odpar Harkin, spogldajc najpierw w prawo, potem w lewo. Dlatego moe pan i do domu, panie Grimes. Ten jednak sta dalej nieruchomo, jakby dobiera w mylach odpowiednie sowa. Na sali panowaa martwa cisza. Kto powiedzia, e niewidomi nie mog peni obowizkw sdziw przysigych? odezwa si w kocu programista. 27

Harkin pospiesznie sign po jaki zbir przepisw. By dobrze przygotowany do procesu, ju miesic wczeniej przesta si zajmowa wszelkimi innymi sprawami. Zamyka si w swoim gabinecie i spdza dugie godziny nad stosami wnioskw oraz opiniami ekspertw, przypomina sobie odpowiednie paragrafy kodeksu i zapoznawa si z przebiegiem podobnych rozpraw. Od czasu objcia swego stanowiska wielokrotnie ju uczestniczy w wyborze awy przysigych, mia do czynienia chyba z wszelkimi typami ludzi, ktrzy musieli orzeka w rnego typu sprawach cywilnych. Doskonale wiedzia zatem, z jakimi kopotami si zetknie na samym pocztku, a co gorsza, bdzie si musia z nimi boryka przy zapenionej sali. To znaczy, e chce pan peni rol przysigego, panie Grimes? zapyta, pragnc nieco rozadowa napit sytuacj. Szybko przerzuca kartki ksiki, zerkajc jednoczenie na grono siedzcych przed nim prawnikw. Ale Grimes ani myla zlekceway tej sprawy. Na razie chciabym wiedzie, dlaczego niewidomi nie mog peni obowizkw sdziw przysigych. Jeli taki zapis znajduje si w kodeksie, to oznacza, e nasze prawo jest dyskryminacyjne i bd musia wystosowa skarg. Jeli za nie ma tego w kodeksie i jest to wycznie sprawa przyjtego zwyczaju, to natychmiast wystpi z pozwem sdowym. Nie ulegao wtpliwoci, e kwestia wystpowania do sdu nie jest czym obcym dla pana Grimesa. Po jednej stronie barierki siedziao dwustu zwykych mieszkacw miasta, wezwanych do stawienia si na tej sali w celu wypenienia swoich obywatelskich obowizkw. Po drugiej niejako ucieleniao si samo prawo by tam wic sdzia zajmujcy miejsce za stoem na podwyszeniu, a nieco bliej gromada wydymajcych policzki i zaspionych prawnikw, kancelistki, woni, stranicy. I oto kto z tej strony barierki, niejaki Herman Grimes, zamierza przypuci atak na tene prawnie ustalony porzdek rzeczy, co zostao mu wynagrodzone stumionymi miechami i chichotami. Ale on si tym wcale nie przej. Siedzcy po drugiej stronie barierki prawnicy umiechali si wycznie dlatego, e robili to samo potencjalni przysigli. Niespokojnie poruszali si jednak na swoich miejscach i ze zdumieniem spogldali na siebie. Kto nawet szepn: Nigdy dotd nie zetknem si z czym podobnym. Ale przepis kodeksu gosi, e osoba niewidoma moe by wykluczona z kandydowania do skadu przysigych, tote sdzia byskawicznie oceni, i owo moe nie dotyczy pana Grimesa, z ktrym naleao ewentualnie dogadywa si pniej. Nie warto zreszt byo ryzykowa oskarenia, ktre musiaoby przecie wpyn do tutejszego sdu. Harkin postanowi wic ten problem przedyskutowa potem z penomocnikami obu stron, teraz za rzek: 28

 Po namyle dochodz do wniosku, panie Grimes, e jest pan jednak penoprawnym kandydatem na sdziego przysigego. Prosz usi. Herman umiechn si blado, pokiwa gow i odpar cicho: Dzikuj, Wysoki Sdzie. Jak mona zaklasyfikowa niewidomego w skadzie awy przysigych? to pytanie chyba jednoczenie pojawio si w gowach konsultantw, ktrzy ze zdumieniem spogldali na siadajcego powoli Grimesa. Jakie s prawdziwe zapatrywania tego czowieka? Po ktrej stronie si opowie? Przy koniecznoci uwzgldnienia wielu rnorodnych czynnikw czsto wychodzono z zaoenia, e ludzie kalecy bd majcy jakie obcienia zazwyczaj s stronnikami powoda, gdy lepiej od innych rozumiej ich cierpienia. Ale w takich sprawach nie istniay adne pewniki. Siedzcy na kocu sali Rankin Fitch wychyla si na boki, usiujc pochwyci spojrzenie Carla Nussmana, doradcy, ktry ju zainkasowa milion dwiecie tysicy dolarw za dobranie waciwego skadu awy przysigych. Ten za, w otoczeniu reszty konsultantw ze swojej firmy, spoglda na trzymany w rku notatnik i mia tak min, jakby wie o kalectwie jednego z kandydatw nie bya dla niego adnym zaskoczeniem. Ale Fitch doskonale wiedzia, e w drobny szczeg umkn uwagi wynajtych przez Nussmana wywiadowcw. Dlatego te zacz si zastanawia, co jeszcze tamci mogli przeoczy. Postanowi ostro si rozliczy z Nussmanem, kiedy tylko sdzia ogosi przerw. A teraz, panie i panowie odezwa si goniej Harkin, chcc zapewne przyspieszy bieg wydarze, skoro ju uwolni si od groby zoenia na niego oficjalnej skargi wkraczamy w ten etap wyboru przysigych, ktry zwykle zajmuje najwicej czasu. Chodzi o wszelkie dolegliwoci fizyczne, na podstawie ktrych moecie by zwolnieni z penienia funkcji sdziego. Nie chc, aby ktokolwiek poczu si skrpowany, lecz jeli cierpicie na jakie dolegliwoci fizyczne, musimy o tym wiedzie. Zacznijmy od kandydatw z pierwszego rzdu. Gloria Lane szybko stana w przejciu na wysokoci teje awy. Jaki szedziesicioletni mczyzna podnis rk, po czym wsta i ruszy w kierunku furtki w barierce. Wony zaprowadzi go na miejsce dla wiadkw i odsun mikrofon. Sdzia usiad na krzele przy kocu stou i pochyli si nisko, by wysucha przekazywanych szeptem zezna. Natomiast dwaj adwokaci, po jednym z kadego zespou, stanli naprzeciwko miejsca dla wiadkw, zasaniajc mczyzn przed wzrokiem pozostaych kandydatw. Jako trzecia doczya do tego ywego muru protoklantka. Dopiero teraz sdzia zapyta czowieka o rodzaj jego dolegliwoci. Okazao si, e ma on dyskopati potwierdzon zawiadczeniem lekarskim. Zosta wic zwolniony z obowizku i szybko wyszed z sali. Zanim Harkin o dwunastej ogosi przerw na lunch, w podobnym trybie z wielu 29

rnych wzgldw zwolni trzynacie osb. Na sali panowaa przytaczajca nuda. A co gorsza, po wznowieniu obrad o trzynastej trzydzieci, przebieg posiedzenia mia wyglda identycznie. *** Nicholas Easter wyszed z gmachu sam. Pokona kilkaset metrw do pobliskiego baru Burger Kinga, gdzie zamwi Whoppera oraz coca-col. Wybra stolik pod oknem, skd przez jaki czas obserwowa dzieci hasajce na ssiednim skwerku, a pniej zagbi si w lekturze USA Today. Nie spieszy si, mia ptorej godziny czasu. Ta sama blondynka, ktra przedtem flirtowaa z nim w sklepie, teraz bya ubrana w brzowe skrzane szorty, lun bawenian bluzk oraz nowiutkie adidasy. Przez rami miaa przerzucon stylonow torb sportow. Niosc swj posiek na tacy, przystana obok jego stolika i zmarszczya brwi, jakby usiowaa sobie przypomnie, skd go zna. Nicholas? zagadna niepewnym gosem. Easter podnis gow i rwnie zrobi tak min, jakby nie by pewien, gdzie si wczeniej spotkali. Nie przypomnia sobie jednak imienia dziewczyny. Widz, e mnie nie pamitasz powiedziaa, umiechajc si szeroko. Jakie dwa tygodnie temu zajrzaam do Computer Hut, szukaam... Tak, ju pamitam wtrci, omiatajc spojrzeniemjej zgrabne, opalone na brz nogi. Kupia radio z tunerem cyfrowym. Zgadza si. Na imi mam Amanda. Jeli mnie pami nie myli, zostawiam ci mj numer telefonu. Zapewne go zgubie. Moe usidziesz przy moim stoliku? Chtnie. Dziewczyna przysuna sobie krzeseko, usiada i woya do ust frytk. Nie, wci mam ten numer odpar Easter. Mwic szczerze... Nie przejmuj si. Jestem pewna, e dzwonie kilka razy. Nawalia mi automatyczna sekretarka. Nie, jeszcze nie dzwoniem. Ale cay czas rozwaaem t ewentualno. Jasne. Zachichotaa. Miaa idealnie biae zby, ktre zapewne czsto pokazywaa w umiechu. Wosy nosia zebrane w koski ogon. Sprawiaa jednak wraenie zbyt inteligentnej na to, by marnowa swj cenny czas na bieganie po parku. W dodatku na jej czole nie wida byo ani jednej kropelki potu. Co tu porabiasz? zapyta. Id wanie na zajcia z aerobiku. I fundujesz sobie du porcj frytek przed aerobikiem? 30

 Czemu nie? Sam nie wiem. Jako mi to nie pasuje. Mam due zapotrzebowanie na wglowodany. Rozumiem. Czyby przed zajciami wypalaa te kilka papierosw? Czasami. Z tego powodu nie dzwonie? Nie odpowiada ci to, e pal? Niezupenie. Przesta krci, Nicholas. Nie musisz mnie oszukiwa. Wci si umiechaa, ale jej niemiao bya udawana. W porzdku. Nie powiem, e o tym nie mylaem. Teraz lepiej. Nigdy si nie umawiasz z palaczkami? Nie przypominam sobie adnej. Dlaczego? Moe po prostu nie lubi by biernym palaczem? Trudno powiedzie. W kadym razie nie jest to dla mnie taki problem, ebym sobie nad nim ama gow. A sam nigdy nie palie? Signa po drug frytk, lecz nawet na chwil nie spuszczaa z niego wzroku. Pewnie, e prbowaem. Jak kady. Kiedy miaem dziesi lat, ukradem paczk cameli hydraulikowi, ktry co naprawia obok domu rodzicw. Wypaliem ca paczk w cigu dwch dni, a potem si pochorowaem i przez pewien czas mylaem, e umr na raka. Easter ugryz kawaek swojej buki z hamburgerem. I dlatego nie lubisz palaczy? Przez chwil u w zamyleniu, wreszcie odpar: Pewnie tak. Nie pamitam, ebym pniej kiedykolwiek jeszcze sign po papierosy. A ty czemu zacza pali? Z gupoty. Wanie staram si rzuci. To dobrze. Jeste za moda. Dziki. Wic jak bdzie? Mog si spodziewa, e zadzwonisz? Niewykluczone. Ju to syszaam. Ponownie wyszczerzya zby w umiechu, zaraz jednak pocigna yk napoju z kubka. Czy mog zapyta, co ty tutaj robisz? Zjadam Whoopera. A ty? Ju ci mwiam. Id na zajcia z aerobiku. Ach tak. Po prostu przechodziem tdy. Zaatwiaem pewne sprawy w rdmieciu i postanowiem co przeksi. Dlaczego pracujesz w Computer Hut? Dziwi ci, e marnuj czas w podrzdnym sklepiku, zarabiajc mam grosze? Mniej wicej. 31

 Jestem studentem. Ktrej uczelni? Na razie adnej. Wziem urlop. A gdzie ostatnio studiowae? Na uniwersytecie stanowym w pnocnym Teksasie. I postanowie si przenie? Owszem, do stanowego w Missisipi. Co studiujesz? Informatyk. Zadajesz strasznie duo pyta. Ale atwo na nie odpowiedzie, prawda? Raczej tak. A ty gdzie pracujesz? Nie pracuj, wanie si rozwiodam z bardzo bogatym facetem. Mam dwadziecia osiem lat, jestem bezdzietna, samotna i chciaabym, aby tak ju zostao, co nie znaczy, e nie lubi od czasu do czasu umwi si na randk. Czy teraz moesz obieca, e do mnie zadzwonisz? Jak bardzo jeste bogata? Dziewczyna wybuchna miechem, po czym spojrzaa na zegarek. Musz ju i, moje zajcia rozpoczynaj si za dziesi minut. Bd czekaa. Wstaa z krzesa, zarzucia torb na rami i odesza, zostawiajc ledwie napoczt porcj frytek. Easter zauway jednak, e wsiada do niewielkiego modelu BMW. *** Reszta cierpicych na takie czy inne dolegliwoci zostaa nieco szybciej zwolniona z obowizku i do trzeciej po poudniu liczba kandydatw zmniejszya si do stu pidziesiciu dziewiciu. Sdzia Harkin zarzdzi pitnastominutow przerw, kiedy za usiad ponownie za stoem, obwieci, e wkraczaj w kolejn faz wyboru awy przysigych. Wygosi nastpnie dug mow na temat odpowiedzialnoci cywilnej, wyraajc na koniec nadziej, i nikt nie bdzie si ubiega o zwolnienie z obowizku z innych powodw ni zdrowotne. Ale jako pierwszy podj tak prb pewien mody urzdnik. Zasiadszy na miejscu dla wiadkw, wyjani sdziemu, dwm adwokatom oraz protoklantce, e pracuje po osiemdziesit godzin tygodniowo w pewnym duym przedsibiorstwie, ktre wskutek jego dugiej nieobecnoci moe ponie olbrzymie straty finansowe. Sdzia poinstruowa go jednak, by wrci na swoje miejsce i czeka na dalsze instrukcje. Jako druga zgosia si kobieta w rednim wieku, prowadzca w swoim domu nie zarejestrowane prywatne przedszkole. Zarobkowo opiekuj si dziemi, Wysoki Sdzie szeptaa, z trudem powstrzy32

mujc szloch. Niczego innego nie umiem robi. Dostaj po dwiecie dolarw tygodniowo i ledwie wi koniec z kocem. Gdybym zostaa wybrana do skadu awy przysigych, musiaabym do czasu rozprawy wynaj kogo innego do opieki nad dziemi. Ich rodzicom by si to nie spodobao, a poza tym nie sta mnie na wynajcie adnej opiekunki. Straciabym wszystko. Pozostali kandydaci spogldali z wyran zazdroci, kiedy kobieta sza rodkowym przejciem w stron drzwi, a zwaszcza patrzy na ni z wciekoci mody urzdnik. Nie mg si pogodzi z tym, e jej argumenty przekonay sdziego. Do wp do szstej zwolnionych zostao jedenacie osb, natomiast szesnastu innym, ktrzy take prbowali szczcia, sdzia poleci zaj z powrotem miejsca. Wreszcie Harkin nakaza Glorii Lane rozda pozostaym kolejne, tym razem bardziej szczegowe kwestionariusze, i poinstruowa kandydatw, i nazajutrz maj si stawi o dziewitej rano z wypenionymi ankietami. Udzieliwszy jeszcze surowego ostrzeenia, e nie wolno z nikim rozmawia na temat rozpatrywanej sprawy, zakoczy posiedzenie. Rankin Fitch w ogle nie zjawi si na sali tego poniedziakowego popoudnia. Przebywa w swoim biurze. Sprawdzi ju, e na temat Nicholasa Eastera nie ma adnej wzmianki w dokumentach pnocnoteksaskiego uniwersytetu stanowego. Dziewczyna zarejestrowaa ca rozmow w barze Burger King, on za przesucha kaset dwukrotnie. Sam zreszt podj wczeniej decyzj o wysaniu agentki na drugie spotkanie. Byo to do ryzykowne, ale si udao. Teraz dziewczyna znajdowaa si ju na pokadzie samolotu leccego do Waszyngtonu. Pod zapisanym przez ni numerem telefonu w Biloxi dziaaa w peni sprawna automatyczna sekretarka, ktra miaa pozosta wczona a do czasu zaprzysienia skadu sdziowskiego. Gdyby Easter zdecydowa si jednak zadzwoni, w co Fitch osobicie wtpi, po prostu nie zastaby dziewczyny w mieszkaniu.

ROZDZIA 4
Kwestionariusz zawiera pytania w rodzaju: Czy obecnie palisz papierosy? Jeli tak, to ile paczek dziennie? Jeli tak, to od jak dawna palisz? Jeli tak, to czy chciaby rzuci palenie? Czy kiedykolwiek palie naogowo? Czy ktokolwiek z twojej rodziny bd najbliszych znajomych cierpia na jak dolegliwo zwizan bezporednio z paleniem papierosw? Jeli tak, to kto? (Prosz poda nazwisko osoby, rodzaj schorzenia lub dolegliwoci i zaznaczy, czy osoba ta zostaa wyleczona). Czy jeste przekonany, e palenie papierosw wywouje (a) raka puc; (b) zawa serca; (c) podwyszone cinienie krwi; (d) adnego z wymienionych efektw; (e) wszystkie wymienione efekty? Na stronie trzeciej poruszano waniejsze problemy: Wyra sw opini na temat wielkoci funduszu, jaki budet pastwa powinien przeznacza na opiek medyczn nad osobami cierpicymi wskutek palenia papierosw. Przedstaw opini dotyczc wielkoci funduszu przeznaczonego na subsydiowanie uprawy tytoniu. Jaki jest twj stosunek do projektu wprowadzenia zakazu palenia we wszystkich gmachach uytecznoci publicznej? Jakie uprawnienia powinni mie twoim zdaniem ludzie palcy? Pod kadym z tych pyta zostawiono do duo wolnego miejsca. Na stronie czwartej znajdoway si nazwiska siedemnastu prawnikw oficjalnie zgoszonych do uczestnictwa w procesie oraz osiemdziesiciu dalszych, bezporednio wsppracujcych z tymi pierwszymi. Czy znasz osobicie ktr z wymienionych tu osb? Czy kiedykolwiek bye reprezentowany przez ktrego z wyszczeglnionych adwokatw? Czy miae z ktrym z nich jakikolwiek kontakt w zwizku ze wiadczonymi przez nich usugami? Nie. Nie. Nie. T cz ankiety Nicholas wypeni byskawicznie. Na stronie pitej wyliczano z kolei nazwiska zgoszonych wiadkw, cznie szedziesiciu dwch osb, w tym take Celeste Wood, wdowy po poszkodowanym. Czy znasz ktrkolwiek z tych osb? Nie. Przyrzdzi sobie filiank rozpuszczalnej kawy i wrzuci do niej dwie kostki cukru. Wczorajszego wieczora przesiedzia nad tym kwestionariuszem ca godzin, a i tego 34

ranka musia powici drugie tyle. Soce dopiero pokazao si nad horyzontem. Na niadanie mia tylko star buk i banana. u powoli gumiaste pieczywo, spogldajc na ostatni stron kwestionariusza, wreszcie starannie wykaligrafowa odpowied. Wypenia ankiety duymi, drukowanymi literami, poniewa jego odrczne pismo byo prawie nieczytelne. Poza tym zdawa sobie spraw, e jeszcze tego dnia wieczorem nad kopiami kwestionariuszy zasid liczne zespoy grafologw obu stron procesu, ktrych nie zainteresuje tekst jego odpowiedzi, a wycznie charakter pisma. Stara si wic, by na tej podstawie mona go byo oceni jako czowieka starannego, inteligentnego i otwartego na wiat, zdolnego w spokoju wysucha argumentw obu stron oraz rzeczowo oceni fakty, czyli uchodzi za kogo, kto byby podany w skadzie awy przysigych. Wczeniej zapozna si szczegowo z trzema ksikami dotyczcymi tajnikw grafologii. Wrci jeszcze do pytania o opini na temat funduszy subsydiujcych upraw tytoniu, gdy wczeniej je pomin. Wiedzia, jak da odpowied, poniewa wczeniej wiele si nad tym zastanawia, pragn jednak sformuowa j jak najlepiej. Zastanawia si tylko, czy nie napisa czego wymijajcego, by nie zdradzi swoich prawdziwych przekona, a jednoczenie nie zniechci do siebie konsultantw oceniajcych kandydatw. Na wiele z tych pyta musia ju odpowiada rok temu, przed rozpraw w Allentown, w stanie Pensylwania. Nazywa si wtedy David Lancaster i odgrywa rol studenta akademii filmowej pracujcego dorywczo w wypoyczalni kaset wideo. Nosi gst czarn brod i okulary w rogowej oprawce. Skopiowa wwczas wszystkie kwestionariusze, jakie wypenia w trakcie wyboru awy przysigych. Toczya si wtedy analogiczna rozprawa, inne byo tylko nazwisko wdowy oraz nazwa pozwanej firmy, i chocia zaangaowanych w ni byo okoo stu adwokatw, aden z nich teraz nie wystpowa po raz drugi. Powtarzao sijedynie nazwisko Fitcha. Easter alias David Lancaster przeszed wwczas pomylnie dwa pierwsze stadia wyboru przysigych, ale mia odlegy numer i nawet nie rozpatrywano jego kandydatury, kiedy zesp zosta skompletowany. Dlatego te zgoli brod, zmieni okulary na szka kontaktowe i miesic pniej wyjecha z Allentown. Skadany stolik do gry w karty chwia si przy kadym ruchu rki. Wraz z trzema zdezelowanymi krzesami tworzy stae wyposaenie wynajtej kawalerki. Nicholas uzupeni je o poobijany fotel na biegunach, telewizor ustawiony na drewnianej skrzynce po owocach oraz zapuszczon kanap, ktr kupi na pchlim targu za pitnacie dolarw. Mg sobie pozwoli na wypoyczenie znacznie lepszych mebli, ale musiaby w tym celu wypeni mnstwo papierkw, a tym samym zostawi po sobie wyrany trop. By pewien, e zatrudnieni przez prawnikw wywiadowcy s gotowi nawet 35

przeglda wyrzucane przez niego mieci, byle tylko odkry, kim jest naprawd. Przypomnia sobie pontn blondynk i pomyla z rozbawieniem, e dzisiaj prawdopodobnie spotka j znowu zapewne z papierosem w doni, chtn do podjcia na nowo pozornie banalnej rozmowy na temat palenia. Nawet przez chwil nie przyszo mu do gowy, eby do niej zadzwoni, intrygowao go tylko, dla ktrego zespou prawnikw dziewczyna pracuje. Domyla si, e jest agentk Fitcha, pasowaa bowiem do tego typu wywiadowcw, ktrymi ten zwyk si wysugiwa. Nicholas na tyle dobrze zna przepisy prawa, e wiedzia, i postpowanie blondynki czy innego wywiadowcy, ktry nawizywa kontakt z potencjalnym sdzi przysigym, jest sprzeczne z zasadami etyki zawodowej. Wiedzia te, e Fitch dysponuje wrcz nieograniczonymi funduszami i moe w kadej chwili usun dziewczyn z miasta, nie zostawiajc po niej adnego ladu. Najwyej ujawni si ona przed nastpnym tego typu procesem, ale ju ufarbowana na rudo i na przykad udajca kogo z innej warstwy spoecznej. Takich dziaa obrony nie dao si w aden sposb zdemaskowa. W jego sypialni centralne miejsce zajmowa olbrzymich rozmiarw materac pooony bezporednio na pododze, take kupiony na pchlim targu. Za szaf czy gablotk z ksikami suyy mu poustawiane jeden na drugim kartony. Zreszt wikszo ubra trzyma po prostu na pododze. Dla niego byo to bowiem lokum tymczasowe i miao wanie wyglda na takie, ktre najemca po miesicu lub dwch gotw jest natychmiast porzuci i wyjecha z miasta. Dokadnie to zreszt zamierza uczyni. Mieszka tu ju od p roku i adres tego mieszkania znajdowa si we wszystkich jego oficjalnych dokumentach, w kadym razie w tych najwaniejszych, czyli w spisie wyborcw oraz na prawie jazdy. Zaledwie sze kilometrw od tego budynku znajdowao si inne, znacznie przyjemniejsze mieszkanie, z ktrego mg korzysta, wola jednak nie ryzykowa, e kto go tam zobaczy. Wid zatem szczliwy ywot w skrajnym ubstwie, jak typowy student korzystajcy z urlopu, majcy do dyspozycji jedynie skromne rdo dochodw, lecz prawie adnych zobowiza. By pewien, e wywiadowcy Fitcha jeszcze si nie wamali do jego mieszkania, ale wci odgrywa t starannie zaplanowan komedi. W owej skromniutkiej, lecz utrzymywanej we wzgldnym porzdku kawalerce nie byo niczego, co mogoby go zdradzi. O smej skoczy wypenia kwestionariusz i jeszcze raz przejrza go od pocztku. W ankiecie dotyczcej sprawy z Pensylwanii posugiwa si cakiem odmiennym, zamaszystym i lekko pochyym pismem. Po wielu miesicach treningw mia pewno, e nikt nie zidentyfikuje obu tak rnych charakterw. Zreszt tam byo trzystu kandydatw, tutaj prawie dwustu, komu wic w ogle przyszoby do gowy, e w obu wypadkach moga wystpowa ta sama osoba? Wyjrza ostronie na parking zza nacignitej poszewki od poduszki, ktr do po36

owy przesoni kuchenne okno. Wypatrywa fotografa lub innego podejrzanego typka. Trzy tygodnie wczeniej od razu rozpozna wywiadowc, ktry czeka na niego, siedzc z nisko spuszczon gow za kierownic zaparkowanego auta. Ale tym razem nikogo nie byo przed domem. Easter zamkn drzwi na klucz i poszed pieszo do gmachu sdu. *** Drugiego dnia Gloria Lane zdecydowanie energiczniej rozsadzaa kandydatw na sali. Pozostaych sto czterdzieci osiem osb zajo tylko poow miejsc. Siedzieli ciasno, we wszystkich dwunastu rzdach, po dwanacioro w jednej awie, a ostatnim czterem osobom przypady skadane krzeseka pod cian. Kwestionariusze zostay zebrane przy wejciu i natychmiast powielone, a kopie przekazano rzecznikom obu stron. Jeszcze przed dziesit konsultanci zebrali si w pokoikach na tyach sali posiedze, eby przeanalizowa udzielone odpowiedzi. Po drugiej stronie przejcia rozsiedli si ci sami wiecznie zaspieni specjalici finansowi, dziennikarze, owcy sensacji oraz przygodni obserwatorzy. Wszyscy w zamyleniu spogldali na oba zespoy adwokatw, a ci z kolei znw niemal nie spuszczali wzroku z kandydatw. Fitch zaj tym razem miejsce w pierwszym rzdzie, tu za plecami podlegajcej mu grupy prawnikw. Po obu jego bokach zasiedli nienagannie ubrani modziecy, gotowi wypeni kade polecenie szefa. We wtorek sdzia Harkin pojawi si w bojowym nastroju. Niespena godzin zajo mu wysuchanie pozostaych prb o zwolnienie z obowizku. Kolejnych sze osb mogo opuci sal i w ten sposb liczba kandydatw zostaa zredukowana do stu czterdziestu dwch. Wreszcie rozpoczo si przedstawienie. Wendall Rohr, ubrany tak jak poprzedniego dnia, w marynark w pepitk, bia kamizelk i krawat w czerwone oraz te paski, wyszed na rodek sali, stan przed barierk i powid spojrzeniem po wszystkich zebranych. Po chwili zacisn palce, a zatrzeszczao mu w stawach, rozrzuci szeroko ramiona i z szerokim umiechem zawoa teatralnie: Witajcie! Mona byo odnie wraenie, e chodzi o jak niezwyk uroczysto, ktr zaproszeni gocie powinni zapamita do koca ycia. Nastpnie przedstawi si oraz wymieni nazwiska swoich kolegw z zespou, po czym poprosi o powstanie powoda, pani Celeste Wood. Dwukrotnie z naciskiem podkreli sowo wdowa, prezentujc kobiet potencjalnym przysigym. Pidziesiciopicioletnia pani Wood bya drobnej budowy, miaa na sobie prost czarn garsonk, a take czarne rajstopy oraz czarne pantofle, tyle e kandydaci nie mogli tego dostrzec przez barierk. Umiechna si bolenie, jakby dopiero co wrcia ze stypy, chocia jej m nie y ju prawie od czterech 37

lat. W rzeczywistoci zamierzaa po raz drugi wyj za m, lecz Wendall Rohr zdoa w ostatniej chwili nakoni j do przesunicia terminu lubu, kiedy tylko si o tym dowiedzia. Moe pani ywi najgortsze uczucia do tego mczyzny, tumaczy, ale na razie prosz si z tym nie afiszowa i zaczeka z maestwem do zakoczenia procesu. Chodzi o wzbudzenie powszechnej sympatii dla poszkodowanej, wszyscy oczekuj, e boleje pani po stracie ma. Fitch wiedzia jednak o przeoeniu terminu lubu, lecz zdawa sobie spraw, e nie byoby nazbyt taktownie ujawnia t kwesti na sali sdowej. Dokonawszy formalnego przedstawienia wszystkich osb wystpujcych po stronie powoda, Rohr przeszed do krtkiego omwienia meritum sprawy. Monotonna recytacja natychmiast przykua uwag obrony i sdziego, byli gotowi w kadej chwili interweniowa, gdyby tylko adwokat przekroczy t ledwie uchwytn granic midzy sfer goych faktw, a ich interpretacj. Nie uczyni tego, lecz z wyran satysfakcj prowokowa kolegw po fachu. Pniej nastpiy dugie proby do potencjalnych przysigych o zachowanie obiektywizmu i bezstronnoci, a take o to, by nie wahali si natychmiast zgasza jakichkolwiek swoich wtpliwoci. Bo w jaki inny sposb oni, prawnicy, mog oceni zapatrywania i opinie sdziw, jeli ci postanowi zachowa je tylko dla siebie? Nie zdoamy ich pozna, patrzc jedynie na wasze twarze oznajmi na kocu, ponownie szczerzc zby w szerokim umiechu. Niemniej w tym samym czasie co najmniej osiem osb spord wszystkich obecnych na sali usiowao desperacko oceni znaczenie kadego zmarszczenia brwi czy wydcia warg kandydatw. Przechodzc do nastpnego etapu, Rohr sign po swj notatnik, zerkn na zapiski, po czym mwi dalej: Jak widz, mamy wrd kandydatw a kilkanacie osb, ktre ju wczeniej peniy obowizki sdziw przysigych. Czy mgbym pastwa prosi o podniesienie rk? Rzeczywicie zgosio si kilkunastu ludzi. Rohr powid spojrzeniem po ich twarzach i skupi si na siedzcej w pierwszym rzdzie kobiecie. Pani Millwood, zgadza si? Wszystkie gowy zwrciy si w jej stron, widzowie z koca sali wycigali szyje. Pani Millwood poczerwieniaa lekko i skina gow. Zgodnie z moimi informacjami, kilka lat temu zasiadaa pani na awie przysigych w pewnym procesie cywilnym rzek adwokat agodnym tonem. Tak odpara kobieta lekko zachrypnitym gosem, starajc si mwi wyranie i nie okazywa zdenerwowania. Jakiego typu bya to sprawa? zapyta Rohr, chocia musia zna wszelkie szcze38

gy. W notesie mia zapisane: siedem lat temu, na tej samej sali, pod przewodnictwem innego sdziego, adnego odszkodowania dla powoda. Kilka tygodni wczeniej otrzyma kopi protokou z tamtej rozprawy, przeprowadzi nawet rozmow z penomocnikiem powoda, ktrego zna osobicie. Teraz za rozpocz od tej kandydatki i od przypomnienia tamtej historii, poniewa chcia zademonstrowa innym, jak prosta jest ta procedura wystarczy podnie rk i bez obaw odpowiedzie na pytania. Chodzio o wypadek samochodowy. Gdzie odbywaa si rozprawa? Na tej sali. Ach, nawet na tej samej sali? powtrzy z udawanym zaskoczeniem, ktre w najmniejszym stopniu nie mogo zwie obrony. Czy wwczas awa przysigych ustalia wsplny werdykt? Tak. Jak on brzmia? Nie dalimy mu ani grosza. Ma pani na myli powoda? Tak. Doszlimy do wniosku, i w rzeczywistoci wcale nie ucierpia w tym wypadku. Rozumiem. Czy dobrze pani wspomina penion funkcj przysigego? Po chwili zastanowienia kobieta odpara: Byo niele. Stracilimy tylko mnstwo czasu, bo prawnicy strasznie si rozwodzili nad rnymi drobiazgami. Owszem, czasami tak bywa. Rohr umiechn si od ucha do ucha. Zatem adne przykre wspomnienia z tamtej rozprawy nie przeszkodz pani w ponownym przyjciu na siebie roli przysigego? Nie, nie sdz. Bardzo dzikuj, pani Millwood. M teje kobiety by przed laty ksigowym w maym powiatowym szpitalu, ktry zosta zlikwidowany po caej serii przegranych spraw o odszkodowanie z powodu niewaciwego traktowania pacjentw. Zatem pani Millwood z pobudek osobistych musiaa w skrytoci ducha przeklina wszelkie przyznawane przez sd odszkodowania. Jonathan Kotlack, specjalista z zakresu doboru przysigych w zespole powoda, ju dawno temu skreli kobiet z listy odpowiednich kandydatw. Ale siedzcy po drugiej stronie sali, nie dalej ni trzy metry od Kotlacka, taki sam specjalista z ramienia obrony, ocenia kobiet zdecydowanie inaczej. Dla obrony JoAnn Millwood w skadzie przysigych byaby wrcz nieocenionym skarbem. Z podobnymi pytaniami Rohr zwrci si do pozostaych osb, ktre miay ju po39

dobne dowiadczenia z sal sdowych. Do szybko znw powiao nud. Pniej jednak dyskusja zesza na temat projektowanych reform prawa cywilnego i pad cay szereg pyta dotyczcych praw poszkodowanych, nieuzasadnionych wystpie sdowych czy te zakresu ubezpiecze spoecznych. Niekiedy wydawao si, e rozmowa schodzi ju na zabroniony obszar interpretacji prawa, ale jakim sposobem Rohr unikn protestw ze strony obrocw. Niemniej, wraz z upywem czasu, ludzie ponownie zaczli traci zainteresowanie. Wreszcie sdzia Harkin ogosi godzinn przerw na lunch i woni pospiesznie oprnili sal. Pozostali na niej tylko prawnicy. Gloria Lane ze swoimi koleankami z kancelarii szybko rozdaa wszystkim plastikowe pojemniki z kanapkami i jabkami. Dla adwokatw by to okres wytonej pracy. Musieli sformuowa odpowiedzi na liczne wnioski strony przeciwnej dotyczce takich czy innych zagadnie, sdzia natomiast mia rozstrzygn kwestie sporne. Na stoach pojawiy si kubeczki z kaw oraz mroon herbat. *** Zastosowanie pisemnych ankiet znacznie uatwiao wybr przysigych. W tym czasie, kiedy na sali Rohr zadawa kandydatom pytania, zespoy specjalistw uwanie baday udzielone w kwestionariuszach odpowiedzi i stawiay rne znaczki na listach wylosowanych osb. Siostra jednego z wezwanych zmara na raka puc. Siedmiu innych kandydatw miao przyjaci bd te czonkw rodziny cierpicych na takie czy inne dolegliwoci wywoane paleniem papierosw. Co najmniej poowa potencjalnych sdziw albo nadal palia, albo czynia to w przeszoci i uwolnia si od naogu. Niemal wszyscy palacze zaznaczali, e pragnliby rzuci palenie. Wszelkie informacje byy nie tylko analizowane, lecz rwnie wprowadzane do komputerw i ju wczesnym popoudniem drugiego dnia rozprawy kopie ujednoliconych zbiorczych wydrukw zostay dostarczone penomocnikom obu stron. Kiedy we wtorek sdzia Harkin zakoczy posiedzenie o szesnastej trzydzieci, na sali znw pozostali tylko prawnicy i przez nastpne trzy godziny toczya si otwarta dyskusja na temat kandydatw. Jej efektem byo skrelenie z listy dalszych trzydziestu jeden nazwisk. Gloria Lane otrzymaa polecenie, aby niezwocznie zatelefonowa do tych osb i przekaza im nowiny. Sdzia nalega, aby podczas rodowego posiedzenia zakoczy wybr awy przysigych. Planowa ju wstpne mowy obu reprezentantw na czwartek rano i nadmieni nawet, e nie wyklucza pracy w soboty. W ten wtorkowy wieczr wysucha jeszcze ostatnich wnioskw i o smej wieczorem zakoczy obrady. Zesp obrony spotka si z Fitchem w biurach kancelarii Whimey, Cable & White, gdzie prawnicy znw musieli si zadowoli kanapkami i chipsami. 40

Fitch oczekiwa od nich wytonej pracy. Zanim zmczeni adwokaci zdyli naoy sobie porcje na papierowe talerzyki, asystenci rozdali im ju kopie szczegowego raportu grafologw. Fitch bez przerwy pogania, eby jak najszybciej zakoczy posiek, jakby chcia w ten sposb zaoszczdzi na jedzeniu. Nastpnego ranka rozpoczyna si wybr awy przysigych. Ponownie mieli wic omawia poszczeglnych kandydatw, ktrych liczba zmniejszya si ju do stu jedenastu. *** rodowa sesja naleaa do Durwooda Cablea, czyli Durra, jak powszechnie okrelano go w prawniczych krgach poudniowego wybrzea, gdzie by doskonale znany, mieszka tu bowiem nieprzerwanie od szedziesiciu jeden lat. To Fitch osobicie wytypowa Durra spord wsplnikw zarzdzajcych kancelari, aby z ramienia obrony poprowadzi rozpraw w imieniu Pynexu. Ten znany adwokat, ktry tylko na krtko obj posad sdziego, by nastpnie wrci do czynnej praktyki, w cigu trzydziestoletniej kariery z wielkim upodobaniem wystpowa na salach sdowych. Traktowa to niemal jak odgrywanie roli na scenie gdzie nie przeszkadzay mu dzwonki telefonw, cige wizyty petentw oraz bieganie zaaferowanych sekretarek i gdzie kady mia przydzielon wasn kwesti, a wszystko przebiegao zgodnie z ustalonym scenariuszem, czynicym z adwokatw gwiazdy spektaklu. Porusza si i mwi w sposb wielce wystudiowany, a czujnemu spojrzeniu jego szarych oczu nie mogo umkn nic, co si dziao na sali. W przeciwiestwie do swego adwersarza, Wendalla Rohra, haaliwego, uwielbiajcego ycie towarzyskie dandysa, Durr zawsze trzyma fason i zachowywa powag. Niezmiennie ubiera si w ciemne garnitury, nienobiae nakrochmalone koszule i szerokie krawaty, zazwyczaj beowe, przyjemnie kontrastujce z ciemn cer. Jego pasj byo wdkarstwo morskie, spdza wiele godzin na odzi, wystawiajc twarz na soce. Nawet ysina na czubku jego gowy miaa odcie gbokiej opalenizny. Swego czasu ustanowi rekord i przez sze lat nie przegra adnej sprawy, dopki nie pokona go tene sam Rohr najwikszy wrg na salach sdowych, cho w stosunkach prywatnych niemal przyjaciel wywalczajc dla swego klienta, poszkodowanego wskutek wypadku trjkoowego wzka inwalidzkiego, odszkodowanie w wysokoci dwch milionw dolarw. Tego ranka Cable stan przy barierce i miao spojrza w oczy stu jedenastu pozostaych kandydatw. Doskonale pamita, gdzie kady z nich mieszka, czy ma dzieci bd wnuki, a jeli tak, to ile. Skrzyowa rce na piersi, ktr wypi nieco, niczym profesor przystpujcy do wykadu, po czym rzek mocnym, dwicznym gosem: Nazywam si Durwood Cable i reprezentuj Pynex, star firm, od dziewidziesiciu lat produkujc papierosy. W ogle nie wstydzi si swojego klienta! Przez dziesi minut mwi na temat Py41

nexu i w sposb icie mistrzowski zagodzi wizerunek firmy, jakby rzeczywicie bya to spka troskliwie dbajca o zadowolenie wszystkich swoich klientw. Dokonawszy formalnej prezentacji, zacz si rozwodzi nad kwesti swobd. Podczas gdy Rohr kad nacisk na spraw uzalenienia od naogu, Cable akcentowa wolno wyboru. Czy moemy si wszyscy zgodzi, e papierosy stanowi potencjalne niebezpieczestwo, jeli si je pali w nadmiarze? zapyta, spogldajc z dum na chylce si w gecie potakiwania gowy. Bo i kt miaby dyskutowa z takim argumentem? Doskonale! A skoro wszyscy o tym wiemy, to czy mamy prawo zakada, e osoba palca powinna by wiadoma tego zagroenia? Znw odpowiedziao mu zgodne potakiwanie. Jak dotd nikt nie podnosi rki. Durr wpatrywa si w twarze kandydatw, a szczeglnie przycigaa jego wzrok powana mina Nicholasa Eastera, teraz zajmujcego sme miejsce w trzecim rzdzie. Ze wzgldu na spor liczb osb zwolnionych z obowizku Easter nie by ju kandydatem numer pidziesit sze. Na nowej licie zajmowa trzydziest drug pozycj i z kadym dniem pi si coraz wyej. Ale z jego miny nie mona byo niczego wyczyta poza skupieniem uwagi. To bardzo wane pytanie rzek z naciskiem Cable, a jego sowa odbiy si echem od cian. Unisszy rk, oskarycielsko wymierzy palec w stron kandydatw i wycedzi: Czy jest w tym gronie choby jedna osoba, ktra nie wierzy, i kto, kto wiadomie decyduje si pali papierosy, musi zdawa sobie spraw z zagroenia? Zamilk, wodzc przenikliwym spojrzeniem po widowni. Wreszcie powoli, niemiao, kto z czwartego rzdu podnis rk. Durr umiechn si, podszed nieco bliej i powiedzia: Sucham, pani Tutwiler, jeli dobrze pamitam. Prosz wsta. Jeeli Cable rzeczywicie udzi si nadziej, e znajdzie ochotnika do podjcia dyskusji, to musia dozna rozczarowania. Pani Tutwiler bya drobniutk szedziesiciolatk z przyklejonym do warg grymasem wiecznego niezadowolenia. Wyprostowaa si, uniosa dumnie gow i odpara miao: Mam do pana jedno pytanie, panie Cable. Sucham. Skoro wszyscy wiedz, e papierosy s niebezpieczne dla zdrowia, to po co paski klient je produkuje? Kilka siedzcych wok pani Tutwiler osb umiechno si ironicznie. Wszyscy jednak spogldali na Durwooda Cablea, ktry wci z rozbrajajcym umiechem na ustach oznajmi gono: Doskonae pytanie. Wbrew pozorom wcale nie zamierza na nie odpowiada. Czy pani zdaniem produkcja papierosw powinna by cakowicie zakazana? 42

 Owszem, tak uwaam. Nawet jeli wemie pani pod rozwag oglnoludzkie prawo do wolnego, wiadomego wyboru? Papierosy s silnie uzaleniajce, panie Cable. Na pewno pan o tym wie. Bardzo dzikuj, pani Tutwiler. Tymczasem producenci podnosz w nich zawarto nikotyny, aby nasili uzalenienie, i wszelkimi sposobami reklamuj swe wyroby, chcc powikszy zyski. Bardzo dzikuj, pani Tutwiler. Jeszcze nie skoczyam dodaa kobieta nieco goniej, zaciskajc palce na oparciu awy i ponownie z dum wypinajc piersi. Producenci papierosw od lat zaprzeczaj, e palenie tytoniu jest uzaleniajce. To bezczelne kamstwo i pan dobrze o tym wie. Czemu wic odmawiaj umieszczania stosownych ostrzee na opakowaniach? Na twarzy Cablea nie drgn aden misie. Adwokat cierpliwie odczeka chwil, po czym zapyta uprzejmie: Czy to wszystko, pani Tutwiler? Kobieta prawdopodobnie miaa jeszcze bardzo wiele do powiedzenia, lecz w por skonstatowaa, e nie jest to najlepsza pora. Tak odpara cicho, niemal szeptem. Bardzo dzikuj. Tego typu wystpienia maj nadzwyczaj istotne znaczenie podczas wyboru awy przysigych. Jeszcze raz bardzo pani dzikuj. Moe pani ju usi. Kobieta bezradnie rozejrzaa si na boki, jakby oczekiwaa, e zaraz wstanie kto inny i wemie jej stron. Ale nikt jako si nie spieszy, tote powoli usiada z powrotem. Chyba rwnie dobrze mogaby ju wyj z sali sdowej. Cable szybko zacz omawia mniej wane kwestie. Zadawa przy tym mnstwo pyta, prowokowa kandydatw do udzielania odpowiedzi, dostarczajc zarazem nadzwyczaj bogatego materiau specjalistom od oceny ludzkich reakcji. Zakoczy wystpienie okoo poudnia, przed przerw na lunch. Harkin nakaza wszystkim stawi si ponownie na sali o pitnastej, lecz do prawnikw zaapelowa o popiech i da im na posiek tylko trzy kwadranse. O trzynastej, kiedy reprezentanci obu stron zajli swoje miejsca, rozpocza si sesja przy zamknitych drzwiach. Jako pierwszy wsta Jonathan Kotlack i oznajmi wprost: Strona powoda akceptuje kandydata numer jeden. Nikogo to nie zdziwio. Wszyscy postawili ptaszki na swoich listach, nie wyczajc sdziego, ktry po chwili zapyta: Co na to obrona? Obrona take akceptuje kandydata numer jeden. Sprawa bya jasna. Jako pierwsza na licie figurowaa Rikki Coleman, moda matka, matka dwojga dzieci, niepalca pracownica administracji miejscowego szpitala. Ko43

tlack ze swoim zespoem przyzna jej siedem punktw na dziesiciopunktowej skali, gwnie na podstawie opinii grafologa oraz za jej dbao o sprawy zdrowotne, wysze wyksztacenie i wielk uwag, z jak wysuchiwaa wszystkiego, co do tej pory mwiono na sali. Obrona z kolei oceniaa j tylko na sze punktw, wolaa jednak nie zgasza sprzeciwu, majc na uwadze dalszych kandydatw z pierwszego rzdu. Dobry pocztek mrukn z zadowoleniem sdzia. Przejdmy zatem dalej, do kandydata numer dwa, Raymonda LaMonette. Tene LaMonette by przedmiotem pierwszej strategicznej potyczki. adna ze stron nie chciaa go w skadzie przysigych, obie tak samo przyznay mu zaledwie cztery i p punktu. Mczyzna bardzo duo pali, chocia stara si zerwa z naogiem. Jego wpisy w kwestionariuszach byy prawie nieczytelne, a ich tre nie dawaa adnych przesanek do oceny autora. Specjalici od interpretacji zachowa zgodnie orzekli, e w kandydat charakteryzuje si gbok nienawici do adwokatw i w ogle wszystkiego, co jest zwizane z wymiarem sprawiedliwoci. Przed laty omal nie zgin na ulicy, potrcony przez pijanego kierowc. Zoy w sdzie pozew, lecz nie uzyska adnego odszkodowania. Zgodnie z zasadami wyboru przysigych kada ze stron procesu miaa prawo do odrzucenia pewnej liczby kandydatw, powszechnie nazywanego ich skreleniem, bez koniecznoci ujawniania konkretnych powodw. Zazwyczaj dopuszczano po cztery skrelenia, lecz z powodu niezwykej wagi rozpatrywanej sprawy sdzia Harkin przyzna stronom po dziesi moliwych skrele. Teraz wic obaj adwersarze pragnli wyeliminowa LaMonettea, lecz obaj take pragnli zachowa sw pul na dalsze, jeszcze mniej ciekawe kandydatury. Penomocnik powoda musia si wypowiedzie jako pierwszy, tote po krtkim wahaniu Kotlack oznajmi: Strona powoda skrela kandydata numer dwa. Odnotowujemy zatem pierwsze wykorzystanie prawa do odrzucenia kandydata ze strony powoda odpar sdzia, stawiajc znaczek na swojej licie. Obrona odniosa pierwsze drobne zwycistwo, poniewa w ostatniej chwili Durr Cable take podj decyzj, aby skreli LaMonettea. W dalszej kolejnoci przedstawiciel powoda wystpi o odrzucenie kandydata numer trzy, ony wiceprezesa pewnej firmy, jak rwnie kandydata numer cztery. Dalej posypay si skrelenia ze strony obrony, przez co praktycznie wyeliminowano osoby z pierwszego rzdu. Zaakceptowane zostay tylko dwie. Nieco agodniej potraktowano kandydatw z drugiego rzdu, z ktrych przyjto a pi osb na dwanacie, przy czym dwie zostay odrzucone przez sdziego. Kiedy wic przystpowano do omawiania potencjalnych przysigych z trzeciego tuzina, siedmioro byo ju wybranych. A wanie w tym rzdzie, jako smy z brzegu, zasiada najbardziej tajemniczy z nich wszystkich, 44

Nicholas Easter, majcy teraz numer trzydziesty drugi, ktry nieodmiennie przykuwa uwag specjalistw obu stron i cho dotychczas zgodnie by oceniany jako do sympatyczny, to samo brzmienie jego nazwiska cigle przyprawiao ekspertw o dreszcze. Wystpowanie w imieniu powoda przej teraz Wendall Rohr, poniewa Kotlack zacz si porozumiewa szeptem ze swoimi wsppracownikami w kwestii paru spornych osb zajmujcych miejsca w czwartym rzdzie. Rohr za bez namysu skreli kandydata numer dwadziecia pi, cho byo to ju dziewite odrzucenie jego zespou. Dziesite i ostatnie rezerwowano na bardzo radykalnego republikanina z czwartej dwunastki, cho nie wiadomo byo jeszcze, czyjego kandydatura bdzie w ogle rozpatrywana. Obrona z kolei wyeliminowaa numer dwudziesty szsty, po raz smy korzystajc ze swoich uprawnie. Kandydaci numer dwadziecia siedem, dwadziecia osiem i dwadziecia dziewi zostali zaakceptowani. Wobec trzydziestej osoby rzecznik obrony wystpi z wnioskiem o odrzucenie jej przez sdziego z pewnych bardzo wanych powodw, co nie umniejszaoby pozostaych moliwoci weta adnej ze stron. Durr Cable poprosi o zaprzestanie protokoowania i moliwo podejcia do stou sdziowskiego w celu uzasadnienia swojego wniosku. Rohr przyj to z zaskoczeniem, ale nie zgosi protestu. Wysoki Sdzie Cable wyjania pgosem dowiedzielimy si z wiarygodnych rde, e kandydatka numer trzydzieci, Bonnie Tyus, jest uzaleniona od wydawanego na recepty leku psychotropowego o nazwie Ativan. Nigdy nie poddaa si leczeniu, nie bya aresztowana i nikomu nie wyjawia swojej tajemnicy. Nie zdradzia tego faktu rwnie w kwestionariuszach osobowych czy pniejszych ankietach. yje skromnie, utrzymuje wci t sam posad, lecz ju po raz trzeci wysza za m. Skd pan zdoby takie informacje? zapyta Harkin. Zostao to ujawnione podczas gromadzenia przez nas wszelkich danych na temat potencjalnych przysigych. Zapewniam, Wysoki Sdzie, e nie nawizywalimy adnego bliszego kontaktu z pani Tyus. To Fitch dotar to tych rewelacji. Jego wywiadowcy odnaleli drugiego ma pani Tyus, pracujcego na nocnej zmianie w bazie transportowej w Nashville przy myciu ciarwek. Za sto dolarw zgodzi si ochoczo wyjawi najskrytsze tajemnice swej byej maonki. Co pan na to, panie Rohr? spyta sdzia. Ten, po krtkim zastanowieniu, odrzek nieszczerze: Nas rwnie zaniepokoia ta informacja, Wysoki Sdzie. Spod oka rzuci jednak piorunujce spojrzenie w kierunku Kotlacka, ten za przekaza je dalej jednemu ze swych wsppracownikw, ktry by odpowiedzialny midzy innymi za zbieranie danych na temat Bonnie Tyus. Strona powoda wydaa do tej pory ponad milion dolarw na dobr odpowiedniego skadu przysigych, a tu si okazao, e 45

wywiadowcy przeoczyli tak istotny szczeg! Doskonale, zatem kandydat numer trzydzieci zostaje odrzucony na podstawie zasadnych racji. Przejdmy dalej. Numer trzydziesty pierwszy. Czy mog prosi o kilkuminutow przerw, Wysoki Sdzie odezwa si Rohr. Zgoda, ale prosz si pospieszy. Z pierwszej trzydziestki kandydatw zostao wybranych dziesiciu sdziw. Dziewiciu zostao skrelonych przez rzecznika powoda, omiu przez obron, a trzech odrzuci sdzia. Wygldao wic na to, e w ogle nie dojdzie do rozpatrywania osb z czwartego tuzina. Z tego powodu Rohr, ktremu pozostaa ju tylko jedna moliwo skrelenia, nakaza uwane rozpatrzenie numerw od trzydziestego pierwszego do trzydziestego szstego. Kto z nich jest dla nas najgorszy? zapyta szeptem. Specjalici jednomylnie wskazali kandydatk numer trzydzieci cztery, oty, bia kobiet, wzbudzajc w nich niech od pierwszego dnia rozprawy. Nazywaa si Wilda Haney, a eksperci ju po uzyskaniu wstpnych informacji zalecali, by wyeliminowa Grub Wilde. Zatem po przejrzeniu wskazanych kandydatur ustalono, eby zaakceptowa kandydatury od trzydziestej pierwszej do trzydziestej trzeciej oraz trzydziest pit, bo cho nie byy to z ich punktu widzenia najciekawsze osoby, to jednak znacznie atrakcyjniejsze od Grubej Wildy. Kilka metrw dalej obrona debatowaa na ten sam temat. Cable ze swoim zespoem uzgodni, i naley skreli numer trzydziesty pierwszy, zaakceptowa trzydziesty drugi, zgosi zastrzeenia do kandydata trzydziestego trzeciego, by nim bowiem niewidomy Herman Grimes, po czym zaakceptowa numer trzydziesty czwarty, Wilde Haney, i jeli zajdzie taka potrzeba, skreli trzydziesty pity. *** W ten sposb Nicholas Easter zosta wybrany jako jedenasty sdzia przysigy do rozpatrzenia sprawy Wood kontra Pynex. Kiedy o pitnastej ponownie otwarto sal i wszyscy wrcili po przerwie, sdzia Harkin zacz wyczytywa nazwiska wytypowanej dwunastki. Sdziowie kolejno przechodzili przez furtk w barierce i zajmowali wyznaczone im miejsca na awie przysigych. Nicholasowi przypado drugie miejsce w pierwszym rzdzie. W skadzie znalaza si tylko jedna osoba modsza od dwudziestosiedmioletniego Eastera. Dziewicioro przysigych byo biaych, troje ciemnoskrych, pord siedmiu kobiet i piciu mczyzn wyrnia si jeden niewidomy. Troje sdziw rezerwowych usiado na rozkadanych krzesekach w czci odgraniczonej dla awy przysigych. O szesnastej trzydzieci caa pitnastka powstaa i zostaa uroczycie zaprzysiona. Przez nastpne p godziny sdzia Harkin wygasza mow zawierajc surowe ostrzeenia, dotyczce nie tylko przysigych, lecz take adwokatw reprezentu46

jcych obie strony. Jakiekolwiek blisze kontakty prawnikw z poszczeglnymi przysigymi bd przykadnie karane i mog si przyczyni do uniewanienia rozprawy bd wykluczenia adwokata z palestry. Przestrzeg rwnie przysigych, i nie wolno im dyskutowa na temat rozpatrywanej sprawy absolutnie z nikim, nawet z czonkami najbliszej rodziny oraz przyjacimi. Wreszcie poegna ich z przyjaznym umiechem, yczc dobrej nocy, po czym nakaza si stawi nastpnego dnia punktualnie o dziewitej rano. Prawnicy z wyran zazdroci spogldali za wychodzcymi przysigymi, gdy oni take pragnli si ju rozej. Ale czekaa ich jeszcze praca. Kiedy oprcz nich za sali pozosta jedynie sdzia i woni, Harkin oznajmi: Panowie, to wasza rozprawa, musimy wic teraz przedyskutowa rne jej aspekty.

ROZDZIA 5
Po czci z powodu doskwierajcej nudy i rosncego podniecenia, a po czci kierowany nadziej, e kto moe na niego czeka, Nicholas Easter ju o wp do dziewitej wlizn si przez tylne wejcie gmachu, wbieg wskimi schodami na pitro i przeszed korytarzem prowadzcym na tyach sali sdowej. Wikszo tutejszych biur otwierano ju o smej, tote na parterze sycha byo gwar gosw, po korytarzach krcili si ludzie. Ale na pitrze panowa spokj. Nicholas zajrza do sali rozpraw, lecz nikogo tam nie byo. Dostarczono jedynie puda z aktami, ktre pitrzyy si na stoach pod cian. Prawnicy zapewne czekali w pokoju na zapleczu, popijali gorc kaw i opowiadali sobie dowcipy, szykujc si do batalii. Easter doskonale zna rozkad pomieszcze. Trzy tygodnie wczeniej, zaraz po otrzymaniu oczekiwanego wezwania do stawienia si w sdzie, zwiedzi cae pitro gmachu. Niemal wszystkie pokoje byy wwczas puste i sprawiay wraenie opuszczonych. Mg tym sposobem obejrze zagracony gabinet sdziego, salk konferencyjn z ekspresem do kawy i pitrzcymi si na stole pikami starych magazynw ilustrowanych oraz gazet, gdzie na co dzie zbierali si prawnicy, pozbawiony okien pokj dla wiadkw z kilkoma skadanymi krzesekami, pomieszczenie dla oskaronych, w ktrym niejednokrotnie przetrzymywano skutych kajdankami, czekajcych na ogoszenie wyroku przestpcw, no i przede wszystkim wielk sal posiedze. Tego ranka przeczucie go nie zawiodo. Kobieta nazywaa si Lou Dell, bya nisk i przysadzist szedziesiciolatk, ubran w elastyczne spodnie z poliestru oraz znoszone pantofle, i miaa tczwki oczu upstrzone szarymi plamkami. Siedziaa w korytarzu, przed wejciem do sali obrad skadu przysigych, czytaa jaki romans w pogitej okadce i czekaa na swoich pierwszych podopiecznych. Na jego widok poderwaa si z krzesa, signa po lece obok na stoliku papiery i powiedziaa: Dzie dobry. Czym mog panu suy? Umiechna si przy tym szeroko, lecz w jej spojrzeniu mona byo odczyta lk przed nadcigajcymi kopotami. 48

 Nicholas Easter przedstawi si, wycigajc do na powitanie. Kobieta ucisna japo msku i delikatnie potrzsna, po czym spojrzaa na list. Odnalaza na niej jego nazwisko, umiechna si ponownie i rzeka: Witam w sali obrad przysigych. Po raz pierwszy bdzie pan bra udzia w rozprawie? Tak. Prosz do rodka. Pocigna go za rk i niemal wepchna do sali. Kawa i pczki s ju naszykowane oznajmia, prowadzc go do stolika w rogu pomieszczenia, po czym dodaa z dum, wskazujc stert ciemnobrunatnych, tustych kul z ciasta drodowego: Sama je upiekam. To taka tradycja. Zawsze szykuj pczki na pierwszy dzie obrad, w kancelarii nazywamy je pczkami przysigych. Prosz si poczstowa. Na kilku tackach byy rozoone wypieki rnice si ksztatem i wielkoci. Z dwch dzbankw na kaw unosiy si struki pary. Dalej stay przygotowane talerzyki, kubeczki, yeczki i widelczyki, w miseczkach bieli si cukier, mietanka do kawy oraz kilka rnego gatunku sodzikw. Ale porodku stou dumnie pitrzyy si kuliste pczki przysigych. Nicholas sign po jeden z nich, czujc, e nie ma innego wyjcia. Przygotowuj te pczki ju od osiemnastu lat pochwalia si Lou Dell. Kiedy wrzucaam do ciasta sporo rodzynek, ale musiaam z tym skoczy. Obrcia ku niemu nachmurzone czoo, jakby reszta tej historii bya tak skandaliczna, e wprost nie dawaa si opowiedzie. Dlaczego? zapyta Nicholas, niejako zobowizany do podtrzymania rozmowy. Gdy powoduj silne wydzielanie gazw, a czasami na sali sycha kady, nawet najcichszy dwik. Chyba rozumie pan, co mam na myli? Tak, oczywicie. Nala panu kawy? Dzikuj, obsu si sam. Prosz bardzo. Obrcia si na picie i wskazaa stosik papierw porodku dugiego stou konferencyjnego. Tam le pisemne instrukcje sdziego Harkina. Prosi, aby kady przysigy otrzyma jedn kopi, dokadnie si z ni zapozna i podpisa na dole. Zbior je pniej. Dzikuj. Bd w korytarzu przed wejciem, gdyby mnie pan potrzebowa. To mj stay posterunek. Czy da pan wiar, e na czas tej rozprawy przydziel mi jakiego uzbrojonego stranika? Niedobrze mi si robi. Pewnie bdzie to tpogowy subista, ktry ledwie potrafi zliczy do dziesiciu. No c, ale jest to podobno najgoniej sza rozprawa, jaka dotychczas toczya si w naszym sdzie. To znaczy najgoniejsza ze spraw cywilnych, bo nawet by pan nie uwierzy, jakie straszne sprawy kryminalne musielimy rozpatry49

wa. Nacisna klamk, energicznie pocigna drzwi do siebie i jeszcze raz przypomniaa: Bd, przed wejciem, gdyby mnie pan potrzebowa. Kiedy tylko drzwi si. zamkny, Nicholas zerkn podejrzliwie na pczka. Ostronie odgryz kawaek. Tward skrk tworzyy gwnie grube krysztaki cukru spieczone z otrbami. Tote kiedy przypomnia sobie o owych podejrzanych odgosach syszalnych niekiedy na sali posiedze, cisn pczka do kosza na mieci i nala sobie kawy do plastikowego kubeczka. Pomyla zarazem, e trzeba si bdzie pozby jednorazowych naczy. Jeli sdzia zamierza go tu trzyma cztery do szeciu tygodni, musia wyrazi zgod na dostarczenie normalnej zastawy. A skoro wadze stanowe dysponoway funduszami na zapewnienie przysigym pczkw do kawy, to powinny si take znale pienidze na drodwki i rogaliki. Nie byo rwnie kawy bezkofeinowej, co Nicholas skrztnie odnotowa w pamici. Brakowao te wrztku na herbat, bo przecie nie wszyscy przysigli musieli by zwolennikami kawy. Ciekawe, jak bdzie wyglda lunch, rozmyla, ju z gry aujc, e przez tych sze tygodni nawet nie sprbuje porzdnej saatki z tuczyka. Wok stou konferencyjnego, zajmujcego rodkow cz sali, stao w idealnym szyku dwanacie krzese. Gruba warstwa kurzu, jak zauway przed trzema tygodniami, teraz na szczcie znikna. Pomieszczenie zostao dobrze przygotowane na ich przyjcie. Na cianie wisiaa dua szkolna tablica, pod ni leaa naszykowana gbka oraz kreda. Naprzeciwko niej, wzdu caej dugoci sali, cigny si trzy wielkie okna od podogi do sufitu, wychodzce na rozlegy trawnik przed gmachem sdu, wci odznaczajcy si yw zieleni, cho ju przed miesicem rozpocza si jesie. Nicholas podszed do okna i wyjrza na ulic. Sformuowane przez sdziego Harkina instrukcje obejmoway zaledwie par zagadnie z zakresu uprawnie przysigych, natomiast ca mas takich, ktrych powinni unika. Na pocztku musieli si ukonstytuowa i wybra przewodniczcego, a gdyby okazao si to niemoliwe, sdzia gotw by z przyjemnoci wyznaczy kogo do tej funkcji. Powinni te przez cay czas nosi czerwono-biae opaski sdziw przysigych, ktre miaa im rozda Lou Dell. Mieli prawo przynosi sobie co do czytania oraz obowizek zgaszania wszelkich wtpliwoci. Nie wolno im byo dyskutowa midzy sob na temat rozpatrywanej sprawy, dopki nie otrzymaj wyranego polecenia sdziego. Nie wolno te byo rozmawia o sprawie z osobami postronnymi. Ani opuszcza gmachu sdu, ani korzysta z telefonu bez pozwolenia. Lunch mia im by dostarczany do teje sali konferencyjnej, a jadospis przedstawiany codziennie rano o dziewitej, przed rozpoczciem obrad. Nakadano te na nich obowizek niezwocznego informowania sdziego w takich wypadkach, gdyby kto obcy usiowa si z nimi kontaktowa w zwizku z procesem, jak rwnie wwczas, gdyby zauwayli bd usyszeli cokolwiek podejrzanego, nawet niekoniecznie odnoszcego si do penionych przez nich obowiz50

kw sdziw przysigych. Zwaszcza te dwa ostatnie polecenia wyday si Nicholasowi dziwne, zna jednak szczegy podobnej rozprawy, jaka odbya si we wschodnim Teksasie ju po tygodniu obrad sdzia uniewani proces, ujawniono bowiem, e w niewielkim miasteczku pojawili si jacy obcy wysannicy, ktrzy proponowali due sumy pienidzy najbliszym krewnym przysigych. Owi tajemniczy agenci zniknli bez ladu i nie udao si ich schwyta, nie wyjaniono wic, na czyje zlecenie pracowali, a reprezentanci obu stron odparli wszelkie wymierzone w nich oskarenia. Mona si byo jednak zaoy, e to sprawka reprezentantw firmy przemysu tytoniowego. Zreszt przysigli podobno wyranie brali stron powoda, tote obrona przyja umorzenie z widoczn ulg. I chocia nie sposb byo tego udowodni, Nicholas mia pewno, e za ca t afer sta nie kto inny, jak Rankin Fitch. Mg si wic domyla, e tamten i teraz szybko przystpi do rnorodnych dziaa zwizanych z wybranym niedawno skadem sdziowskim. Podpisa si na dole arkusza z instrukcjami i zostawi go na stole. Z korytarza doleciay czyje gosy, zapewne Lou Dell witaa kolejnych przysigych. Po chwili drzwi otworzyy si z impetem i do sali wkroczy Herman Grimes, postukujc przed sob bia lask. Jego ona dreptaa tu za nim. Nie prowadzia go pod rk, lecz rozgldaa si uwanie i bez przerwy relacjonowaa pgosem: Prostoktna sala, dwadziecia pi krokw na pitnacie, dusza ciana cignie si rwnolegle do wejcia, od lewej do prawej masz jej szeroko. Ca rodkow cz zajmuje dugi st konferencyjny, krzesa rozmieszczone s dookoa niego, najblisze znajduje si dwa metry przed tob. Grimes zastyg bez ruchu, jakby przeraony moliwoci potknicia si o to krzeso. Lekko obraca gow w tym kierunku, ktry wanie opisywaa mu ona. Lou Dell zatrzymaa si w drzwiach sali i obserwowaa to z piciami opartymi na biodrach. Wida byo, jak bardzo jej spieszno do poczstowania kolejnego gocia pczkiem. Nicholas podszed bliej i wymieni swe nazwisko, po czym ucisn wycignit w jego stron do Hermana. Przywita si te z pani Grimes, nastpnie poprowadzi niewidomego do stolika w rogu, nala kawy do kubeczka i zgodnie z jego yczeniami dosypa cukru oraz mietanki. Zacz opisywa poszczeglne rodzaje wypiekw, chcc wyeliminowa z tej gry Lou Dell, ktra staa niczym na rozarzonych wglach. Herman odmwi jednak skosztowania pczka. Mam w rodzinie niewidomego wujka, ktrego bardzo lubi oznajmi Easter na uytek caej trjki. Bd uwaa to za zaszczyt, jeli pozwoli mi pan asystowa sobie a do koca tej rozprawy. Doskonale radz sobie sam odpar Herman, jakby nieco uraony, ale jego ona przyja deklaracj Nicholasa promiennym umiechem, pucia do niego oko i potak51

na energicznie. Jestem tego pewien rzek Easter ale zdaj sobie te spraw, i moe wynikn wiele nieprzewidzianych sytuacji. Po prostu chciaem panu pomc. Bardzo dzikuj powiedzia dumnie Grimes. I ja panu bardzo dzikuj dodaa jego ona. Bd w korytarzu, przed drzwiami, gdyby pastwo mnie potrzebowali wtrcia Lou Dell. O ktrej godzinie mam przyj po ma? zapytaa pani Grimes. O siedemnastej. Gdyby posiedzenie zakoczyo si wczeniej, powiadomi pani telefonicznie. Lou Dell wyrecytowaa to jednym tchem, zamykajc ju za sob drzwi. Herman mia na twarzy ciemne okulary. Gste, ciemnoblond wosy nosi starannie zaczesane, nie byo w nich wida nawet ladu siwizny. Mamy troch pracy papierkowej odezwa si Nicholas, kiedy zostali w kocu sami. Prosz usi przy stole, odczytam panu te dodatkowe instrukcje sdziego. Herman wymaca przed sob krzeso, postawi przed nim na stole kubeczek z kaw, po czym usiad powoli. Przesun palcami po krawdzi krzesa, nastpnie po brzegu stou, wreszcie wyprostowa si i poprawi krawat. Easter wzi nastpny arkusz ze stosu odbitek i zacz na gos odczytywa instrukcje. *** Poniesiono ogromne wydatki na ekspertyzy z zakresu doboru przysigych, a mimo to ich wyniki nie byy zbyt zadowalajce, przy czym obie strony miay rne opinie. Specjalici obrony gratulowali sobie wyboru takiego skadu awy, ale wiksza cz tej ostentacyjnej dumy i radoci okazywana bya wycznie na uytek zespou pracujcych dniami i nocami adwokatw. Durr Cable oceni krtko, e mia ju do czynienia ze znacznie gorszymi awami przysigych, lecz widywa rwnie o wiele przychylniejsze. Poza tym wiedzia z wieloletniej praktyki, e jest absolutn niemoliwoci dokadne przewidzenie sposobw mylenia jakiegokolwiek skadu sdziowskiego. Fitch by zadowolony, w kadym razie na tyle, na ile umia po sobie okaza, gdy cigle na wszystko krci nosem. W wybranej dwunastce znalazo si czworo palcych. W skrytoci ducha Fitch bardzo liczy na to, e w obecnej sytuacji, kiedy na poudniowym wybrzeu wyrastay jak grzyby po deszczu lokale ze striptizem i kasyna gry, a kade miasteczko pragno dorwna sawie Nowego Orleanu, tolerancyjne nastawienie tutejszej ludnoci moe si okaza niezwykle wane. W oddalonym o par przecznic gmachu Wendall Rohr i jego wsppracownicy take okazywali umiarkowane zadowolenie z takiego doboru przysigych. Szczeglnie cieszyo ich to, e wrd sdziw niespodziewanie znalaz si Herman Grimes, chy52

ba pierwszy niewidomy w historii amerykaskiego sdownictwa penicy tak funkcj. Dobrze pamitali, jak bardzo Grimes nalega, aby traktowa go tak samo jak pozostaych kandydatw, groc w wypadku dyskryminacji wkroczeniem na drog sdow. To wanie okazywane przez niego zaufanie do wymiaru sprawiedliwoci podnosio na duchu przedstawicieli powoda, Rohr uwaa wrcz, e jest on bezcenn zdobycz na tym etapie rozprawy. Obrona zgosia wszelkie moliwe zastrzeenia do jego kandydatury, nie wyczajc faktu, e niewidomy sdzia nie bdzie w stanie prawidowo oceni pokazw przygotowanych przez rzeczoznawcw. Sdzia Harkin zdecydowa jednak, by w tajemnicy przeprowadzi prosty test, pniej za orzek, i Grimes z pewnoci zdoa waciwie zrozumie kade wystpienie eksperta, jeli plansze i wykresy zostan mu dokadnie opisane. Zaproponowa te, by specjalnie wyznaczona stenotypistka przygotowywaa szczegowe opisy prezentacji rzeczoznawcw, a te, utrwalone na dyskietce, mogyby nastpnie by wprowadzane do komputera brajlowskiego i Grimes zapoznawaby si z nimi wieczorami. Owa propozycja wprawia Hermana w zachwyt, na dobre zapomnia o swoich wczeniejszych grobach. A i obrona nieco zagodzia swoje stanowisko, zwaszcza po tym, jak wyszo na jaw, e Grimes przed laty pali naogowo i w najmniejszym stopniu nie przeszkadza mu towarzystwo osb palcych. Zatem obie strony byy raczej zadowolone ze skadu przysigych. Nie byo wrd sdziw ani osb o pogldach radykalnych, ani ludzi otwarcie zwalczajcych nag palenia. Caa dwunastka miaa co najmniej rednie wyksztacenie, dwie osoby legitymoway si dyplomami wyszych uczelni, trzy inne ukoczyy kursy pomaturalne. Tajemniczy Nicholas Easter take musia zda matur, lecz wbrew zapisom w kwestionariuszu osobowym trudno byo oceni faktyczny poziom jego wyksztacenia. Przygotowania do pierwszego dnia waciwej rozprawy reprezentanci obu stron, jak zawsze, zaczli od zakadw w kwestii stanowiska przewodniczcego skadu przysigych. Po raz nie wiadomo ktry ogldali zdjcia poszczeglnych sdziw i wpatrywali si w schemat przydzielonych im miejsc na awie, powtarzajc w duchu pytanie: Kto obejmie przywdztwo w tej grupie? Przewodniczcy skadu sdziowskiego mg bowiem mie duy wpyw na ostateczny werdykt. Dlatego te prawnicy zastanawiali si nawet, czy zostanie on wybrany szybko, czy te dwunastu przysigych ju na tym etapie nie osignie jednomylnoci i podejmie dugie dyskusje. Ale w tej sprawie nawet sami wybrani nie mogli si jeszcze wypowiedzie. *** Dokadnie o dziesitej sdzia powid spojrzeniem po caej sali, a upewniwszy si, e wszyscy s ju na swoich miejscach, lekko zastuka motkiem. Umilky ostatnie szepty. Rozpoczynaa si wielka batalia. Sdzia skin gow w stron Petea, ubranego w br53

zowy uniform najstarszego z wonych, i nakaza: Prosz wprowadzi przysigych. Wszyscy skierowali spojrzenia na wskie drzwi wiodce do sali przeznaczonej dla dwunastki sdziw. Jako pierwsza pojawia si w nich Lou Dell, ktra kroczya dumnie niczym kwoka na czele gromadki swoich kurczt. Przysigli kolejno zasiedli na wyznaczonych miejscach. Troje sdziw rezerwowych ponownie musiao si zadowoli skadanymi krzesekami. Po krtkim zamieszaniu ukadaniu poduszek na awach, wygadzaniu spdnic, ustawianiu torebek i aktwek na pododze zapanowa wreszcie spokj. Przysigli od razu poczuli si nieswojo w krzyowym ogniu spojrze. Dzie dobry powita ich jowialnie sdzia, umiechajc si szeroko. Wikszo przysigych odpowiedziaa mu nerwowym skinieniem gowy. Mam nadziej, e bez kopotw dotarlicie dzisiaj do swojej sali obrad i ukonstytuowalicie si zgodnie z moimi instrukcjami. Urwa na chwil, spojrza na pitnacie podpisanych odbitek zawierajcych wstpne zalecenia, ktre zebraa i dostarczya mu Lou Dell, po czym zapyta: Czy wybralicie przewodniczcego awy przysigych? Odpowiedziao mu zgodne potakiwanie gowami. Doskonale. Kto nim jest? Ja, Wysoki Sdzie odezwa si z pierwszego rzdu Herman Grimes. Zapanowaa konsternacja. Mona byoby sdzi, e cay zesp obrony, nie wyczajc konsultantw, ekspertw oraz przedstawicieli pozwanej firmy, dozna nagle grupowego ataku serca. Dopiero po paru sekundach wszyscy odzyskali zdolno oddychania, nie dali jednak niczego po sobie pozna. Z pozoru ich miny wyraay ogromn sympati i bezgraniczne zaufanie do tego niewidomego, ktry zosta przewodniczcym skadu przysigych. Lecz dziwnym trafem pozostaym jedenastu sdziom zrobio si nagle al biednego Hermana. Bardzo dobrze oznajmi Harkin, poczuwszy ogromn ulg z tego powodu, e wybr przewodniczcego przebieg szybko i bez zbdnych ceregieli. Zetkn si ju w swojej karierze z przernymi sytuacjami. Pewnego razu musia osobicie wyznaczy przewodniczcego skadu zoonego w poowie z biaych, a w poowie z czarnych, ktry podejmowa zacieke dyskusje nawet w sprawie menu dostarczanych im posikw. Jak widz, zapoznalicie si z moimi instrukcjami rzek, po czym wygosi nudn tyrad, powtarzajc po raz kolejny zalecenia, jakie wczeniej dostarczy na pimie. Nicholas Easter zajmowa drugie miejsce od lewej w pierwszym rzdzie. Usadowi si wygodnie i z udawanym skupieniem wsucha w przemow sdziego, lecz naprawd zacz si uwanie przyglda wszystkim aktorom tego spektaklu. Starajc si nie obraca gow, wodzi tylko spojrzeniem po sali. Zgromadzeni przy swoich stoach niczym spy wok ofiar kraksy na autostradzie, prawnicy, bez wyjtku, wbijali spojrzenia w przysigych. Ale ten stan mia si ju wkrtce odmieni. 54

Tu za barierk, na wprost zespou obrony, siedzia Rankin Fitch, ponad ramieniem najbliszego adwokata widoczna bya tylko jego nalana twarz i gruby wze krawata pod szyj. Fitch nie tylko udawa znudzenie monotonn tyrad sdziego, lecz take stara si za wszelk cen nie gapi na przysigych, ale Nicholas wiedzia doskonale, e jego uwagi nie umknie nic, co si dzieje na sali. Czternacie miesicy wczeniej Easter obserwowa Fitcha podczas rozprawy w Allentown, kiedy tamten, podobnie jak i teraz, sprawia wraenie obojtnego obserwatora. Widywa go rwnie przed wejciem do gmachu sdu w Broken Arrow, w stanie Oklahoma, podczas innego podobnego procesu. Tamte dwie okazje mu wystarczyy, aby teraz zyska przewiadczenie, e adwokat ju doskonale wie, i on nigdy nie studiowa na uniwersytecie stanowym pnocnego Teksasu. Domyla si rwnie, e Fitcha znacznie bardziej niepokoi tajemnica, ktr on si otacza, ni jakiekolwiek szczegy dotyczce innych przysigych. Dwa rzdy za plecami adwokata zajmowali miertelnie powani modzi ludzie w eleganckich garniturach, podobni do siebie niczym klony wyhodowane w laboratorium. Byli to zatroskani eksperci finansowi z Wall Street. Wedug relacji porannej prasy gieda w aden sposb nie zareagowaa na wybr skadu przysigych. Akcje Pynexu trzymay si mocno, po osiemdziesit dolarw za sztuk. Easter mimo woli umiechn si delikatnie. Przyszo mu bowiem do gowy, e gdyby teraz wsta i zawoa: Moim zdaniem naley powodowi przyzna wielomilionowe odszkodowanie!, ci chopcy zapewne zerwaliby si natychmiast z miejsc i rzucili do wyjcia, a jeszcze tego samego dnia cena akcji Pynexu spadaby o dziesi dolarw. Notowania trzech pozostaych firm Wielkiej Czwrki, a wic Trellco, Smith Greer oraz ConPack, take nie wykazyway do tej pory wikszych waha. W pierwszych rzdach widowni Nicholas bez trudu wyawia rwnie zatroskane twarze ekspertw sdowych. Teraz, kiedy skad przysigych zosta ju wybrany, rozpocz si drugi etap ich pracy: obserwacja. Zadanie byo raczej niewdziczne, musieli bowiem ocenia ich reakcje po wysuchaniu kadego wiadka bd rzeczoznawcy. Ostatecznym celem tej dziaalnoci byo wyeliminowanie ze skadu przysigych i odesanie do domu kadego, kto zaczby zyskiwa taki czy inny wpyw na zdanie pozostaych. Przyjmowano, e sdziowie rezerwowi oka si silniejszymi indywidualnociami. Ale co do tego typu posuni Nicholas mia powane wtpliwoci. Wiele czyta na temat umiejtnoci owych konsultantw, uczszcza nawet na seminarium w Saint Louis, na ktrym adwokaci opowiadali przerne historie dotyczce gonych wyrokw, wci jednak by przekonany, e owi genialni eksperci s jedynie sprytnymi hochsztaplerami. Niezmiennie utrzymywali, i potrafi rozpozna kad reakcj przysigych na padajce wypowiedzi po ich gestach, poruszeniach czy mimice. Na t myl umiechn si ponownie. Ciekawe, jak by zareagowali, gdybym teraz wetkn palec do nosa i trzyma 55

go tam przez pi minut, pomyla. Jak podobne zachowanie zostaoby przez nich zinterpretowane? Ale pozostaych widzw nie mg rwnie atwo zaklasyfikowa. Domyla si, e cz z nich to dziennikarze, reszt natomiast stanowi znudzeni miejscowi prawnicy oraz stali bywalcy sal sdowych. Mniej wicej porodku widowni siedziaa pani Grimes, wyranie promieniejca dum, e jej m zosta wybrany na tak eksponowane stanowisko. Sdzia Harkin przerwa nagle swj monolog i wskaza na Wendalla Rohra, ten za wsta powoli, zapi marynark i wyszed zza stou, w szerokim umiechu pokazujc przysigym niemal wszystkie swoje sztuczne zby. Wyjani pokrtce, e wygosi teraz mow wstpn, w ktrej zapozna sdziw z najwaniejszymi aspektami omawianej sprawy. W sali zapanowaa cisza. Penomocnik powoda mia zamiar udowodni, e dym tytoniowy powoduje raka puc, a cilej rzecz biorc, e zmary Jacob Wood, niezwykle sympatyczny czowiek, zapad na t chorob wskutek palenia prawie przez trzydzieci lat papierosw marki Bristol. To wanie papierosy go zabiy, owiadczy adwokat pospnym tonem, muskajc palcami swoj szpakowat brdk. Jego lekko zachrypnity gos to wznosi si lekko, to znw opada w celu wywoania waciwego efektu dramatycznego. Rohr by bowiem wytrawnym mwc, sezonowym aktorem i zarwno jego krzykliwy krawat, le dopasowana sztuczna szczka, jak i nie dobrany ubir miay na celu wycznie upodobni go do przecitnego zjadacza chleba. Wszyscy musieli widzie, e daleko mu do doskonaoci. Prawnicy obrony mogli paradowa w nienagannie skrojonych garniturach oraz drogich jedwabnych krawatach i zadziera dumnie gowy w czasie przemawiania do przysigych. Ale Rohr by inny, on wystpowa przecie przed swoimi sdziami. A w jaki sposb mona wykaza, e palenie papierosw powoduje raka puc? Och, s na to setki niepodwaalnych dowodw. Po pierwsze, strona powodowa przytoczy opinie najlepszych w kraju naukowcw oraz lekarzy onkologw. Dokadnie tak. Liczna grupa tych godnych podziwu ludzi przyjedzie do Biloxi specjalnie po to, aby na tej sali rozmawia z przysigymi i objania na podstawie danych statystycznych oraz rnorodnych wykresw i schematw, e palenie papierosw rzeczywicie jest przyczyn raka puc. Nastpnie w tym miejscu Rohr nie zdoa opanowa chytrego umiechu satysfakcji strona powodowa zaprezentuje przysigym opinie ludzi, ktrzy niegdy pracowali w przemyle tytoniowym. I podczas tej rozprawy zostan ujawnione pewne odraajce szczegy, rzecz jasna, poparte niezbdnymi dowodami. Krtko mwic, zamiarem penomocnikw powoda jest wykazanie, e dym tytoniowy, zawierajcy rolinne substancje rakotwrcze, pestycydy, czstki radioaktywne oraz wkna o dziaaniu zblionym do azbestu, jest przyczyn raka puc. 56

W tej chwili chyba nikt z obecnych na sali nie mia najmniejszych wtpliwoci, e Wendall Rohr nie tylko jest w stanie to udowodni, lecz uczyni to bez wikszego wysiku. Tymczasem adwokat umilk, przez chwil niezgrabnymi palcami przebiera po grubanym wle krawata, wreszcie zajrza do swoich notatek i zacz grobowym tonem przyblia sylwetk zmarego Jacoba Wooda. Oczywicie by to czowiek bez reszty oddany swej rodzinie, wzorowy ojciec, szanowany pracownik, przykadny katolik, czonek parafialnej druyny baseballowej, weteran wojenny. Zacz pali jako nastolatek, podobnie jak inni chopcy w jego wieku, nie zdajc sobie sprawy z zagroenia. Troszczy si o wnuczta. I tak dalej. Niewiele brakowao, aby przecign strun, i dobrze o tym wiedzia. Szybko przeszed bowiem do kwestii odszkodowa pieninych. To niezwykle wana rozprawa, oznajmi, o ogromnym znaczeniu. Strona powodowa zamierzaa wystpi o znaczne odszkodowanie. Zreszt nie chodzio tylko o wynagrodzenie wdowie strat, zapewnienie jej godziwego poziomu ycia i wyrwnanie krzywd, jakich rodzina doznaa wskutek straty ukochanego ma i ojca odszkodowanie miao by rwnie form kary dla pozwanego. Rohr zacz si szerzej rozwodzi nad znaczeniem odszkodowa pieninych dla unaocznienia pozwanemu jego winy, lecz zaplta si i kilka razy straci wtek. Wszyscy przysigli musieli zyska przewiadczenie, i tak bardzo podniecaa go myl o moliwoci uzyskania gonego werdyktu na swoj korzy, e po prostu nie by ju zdolny mwi dalej do rzeczy. W swoich pisemnych instrukcjach sdzia Harkin przyzna penomocnikom obu stron po godzinie na wygoszenie mowy wstpnej. Grozi te surowymi sankcjami, gdyby prawnicy nie zastosowali si do tych wytycznych. Jeli wic nawet Rohr cierpia katusze z powodu narzuconych mu ogranicze, to wola jednak nie wystawia na prb cierpliwoci sdziego. Zakoczy po pidziesiciu minutach gorc prob o sprawiedliwy werdykt, uprzejmie podzikowa przysigym za uwag, po raz ostatni umiechn si szeroko i wrci na swoje miejsce. Niemal godzina spdzona bez ruchu, z wyton uwag, bez moliwoci jakiejkolwiek wymiany zda, wedug sdziego Harkina musiaa si duy przysigym w nieskoczono. Szybko wic ogosi pitnastominutow przerw, po ktrej trzeba byo jeszcze wysucha wstpnej mowy obrony. *** Durwood Cable zakoczy swoje wystpienie w niespena p godziny. Ze mierteln powag zapewni przysigych, e Pynex przedstawi opinie swoich ekspertw, badaczy i naukowcw, z ktrych wynika jednoznacznie, i palenie papierosw nie powoduje raka puc. Przewidywa sceptyczne nastawienie sdziw, zatem prosi ich jedynie 57

o cierpliwo oraz wyrozumienie. Podczas przemowy ani razu nie zajrza do swoich notatek, niemale ciska im kade sowo w twarz. Bez przerwy wodzi po nich spojrzeniem i miao zaglda kolejno w oczy, unoszc lekko gow, kiedy przenosi wzrok na ludzi z drugiego rzdu. To spojrzenie oraz dwiczny gos dziaay prawie hipnotycznie, lecz w jego postawie nie dao si wyczu adnego faszu. Oto przemawia czowiek godzien najwyszego zaufania.

ROZDZIA 6
Pierwsze kopoty pojawiy si podczas przerwy na lunch. Sdzia Harkin zakoczy poranne obrady dziesi po dwunastej, wszyscy obecni zaczekali w spokoju, a przysigli wyjd z sali. Lou Dell, ktra czekaa w wskim korytarzu tu za drzwiami, wprost nie moga si doczeka tej chwili, kiedy bdzie moga zaprowadzi podopiecznych do ich sali. Bardzo prosz usi powiedziaa. Lunch zostanie podany za minut. Zaparzyam wie kaw. Przeliczywszy po raz kolejny ca dwunastk, zamkna za sob drzwi i pospieszya zaj si trojgiem sdziw rezerwowych, dla ktrych przeznaczony by niewielki, ssiedni pokj. Po dopenieniu swoich obowizkw wrcia na posterunek przed wejciem, obrzucajc niechtnym spojrzeniem Willisa, jej zdaniem tpego prostaka, umundurowanego i uzbrojonego stranika wyznaczonego do czuwania nad spokojem sdziw. Przysigli powoli rozeszli si po sali konferencyjnej. Niektrzy przecigali si i ziewali, inni nawizywali nowe znajomoci, podejmujc najczciej bahe rozmowy o pogodzie. Czuli si nieco skrpowani, w czym nie byo zreszt nic dziwnego, stanowili bowiem grup przypadkowych, odizolowanych od wiata i obcych sobie ludzi. W tej sytuacji nadchodzcy wsplny posiek wydawa si znaczcym wydarzeniem. Zastanawiali si, co dostan do jedzenia, nikt jednak nie wtpi, e bdzie to co godnego ich obecnej pozycji. Herman Grimes zaj miejsce u szczytu stou, jego zdaniem najbardziej odpowiednie dla przewodniczcego skadu, i pogry si w rozmowie z Millie Dupree, sympatyczn pidziesiciolatk, majc take niewidomego ssiada. Nicholas Easter przedstawi si Lonniemu Shaverowi, jedynemu czarnoskremu mczynie w tym gronie, nie kryjcemu swej niechci do penionej funkcji. Shaver zajmowa stanowisko kierownika duego sklepu spoywczego nalecego do wielkiej regionalnej sieci handlowej i by najwyej postawionym Murzynem w hierarchii subowej tego przedsibiorstwa. Chudy i ylasty, porusza si nerwowo, jakby nigdzie nie mg znale dla siebie miejsca. Zapewne 59

przeraaa go perspektywa spdzenia na sali sdowej a czterech nastpnych tygodni. Upyno dwadziecia minut, a posiku wci im nie podawano. Dokadnie o dwunastej trzydzieci Nicholas zawoa przez ca dugo pokoju: Hej, Herman! Gdzie ten nasz lunch? Ja jestem tylko przewodniczcym skadu odpar Grimes, po czym umiechn si bolenie, gdy w sali zapada nagle cisza. Easter podszed do drzwi, wyjrza na zewntrz i przywoa Lou Dell: Jestemy godni! oznajmi, kiedy podesza. Kobieta bezradnie opucia trzyman w rku ksik, powioda wzrokiem po wpatrujcych si w ni sdziach i odpara: Goniec zaraz si zjawi. Skd bdzie ten lunch? zapyta Easter. Z pizzerii OReillyego. To niedaleko, przy ssiedniej ulicy. Lou Dell bya wyranie speszona t sytuacj. Niech pani zrozumie, e siedzimy tu zamknici jak zwierzta w klatce cign Nicholas. Nie moemy wraz z innymi wyj na miasto i zje lunchu w jakim barze. Nie pojmuj, dlaczego nie mona obdarzy nas zaufaniem i umoliwi pen swobod ruchw, ale tak zdecydowa sdzia. Podszed bliej i spojrza prosto w te szare plamki znaczce tczwki oczu kobiety. W zwizku z tym pozostaje nam mie nadziej, e to opnienie nie bdzie si powtarza kadego dnia. Tak, oczywicie. Proponuj wic, aby posza pani do telefonu i szybko si dowiedziaa, dlaczego nie dostalimy jeszcze lunchu, bo inaczej bdziemy musieli porozmawia na ten temat z sdzi Harkinem. Ju id. Pospiesznie zamkna drzwi, a Easter ruszy w kierunku stolika z kaw. Czy nie obszed si pan z ni troch nazbyt szorstko? zapytaa Millie Dupree. Pozostali uwanie nadstawili ucha. Moliwe. Jeeli tak, gotw jestem j przeprosi. Podejrzewam jednak, e jeli od pocztku nie postawimy pewnych spraw jasno, to ju niedugo cakiem o nas zapomn. Ale to nie jej wina wtrci Herman. Do jej obowizkw naley troszczenie si o nas. Easter podszed do stou i usiad obok przewodniczcego. Czy zdajesz sobie spraw, e niemal w kadym procesie pozwala si przysigym swobodnie chodzi po miecie i y tak samo, jak normalni ludzie? Jak sdzisz, dlaczego sdzia nakaza nam zawsze nosi przepaski na rkawach? Kilka osb zbliyo si do nich. 60

 A pan wie, dlaczego? spytaa Millie Dupree siedzca naprzeciwko Nicholasa. Ten wzruszy ramionami, jakby chcia da do zrozumienia, e wie bardzo duo, tylko nie ma ochoty na ten temat rozmawia. Znam si troch na przepisach prawa. Niby skd? wypali Herman. Easter milcza przez chwil, pragnc osign waciwy efekt, wreszcie rzek: Zaliczyem dwa lata studiw prawniczych. Upi yk kawy, czekajc, a jego sowa zapadn gboko w wiadomo wszystkich zebranych. Niemale odczuwa namacalnie, jak jego pozycja w tym gronie ronie z minuty na minut. Ju wczeniej da si pozna jako czowiek usuny i sympatyczny, inteligentny i dobrze wychowany. A teraz w dodatku jeszcze si okazywao, e nie s mu obce tajniki prawa. Do dwunastej czterdzieci pi cigle nie podano im lunchu. Zniecierpliwiony Nicholas przerwa rozmow i ponownie otworzy drzwi. Lou Dell pospiesznie spojrzaa na zegarek. Posaam ju Willisa odezwaa si szybko. Powinien za moment wrci. Naprawd strasznie mi przykro. Gdzie jest mska toaleta? zapyta Easter. Tu za rogiem, po prawej. Z ulg wskazaa w gb korytarza. Nicholas nie zatrzyma si jednak przy toalecie. Przelizn si tylnymi schodami na parter i wyszed z gmachu sdu. Ruszy prosto gwn ulic, Lamuese Street, by kilkaset metrw dalej skrci w Vieux Marche, szeroki pasa stanowicy niegdy centrum handlowe miasta, wzdu ktrego cigny si zwartym szeregiem sklepy. Doskonale zna ten rejon, mieszka niedaleko std. Sam lubi korzysta z tutejszych rozlicznych barw i kafejek, przychodzi te tu do swej ulubionej ksigarni. Skrci nastpnie w lewo, w pierwsz przecznic, i skierowa si do wejcia rozlegego, zabytkowego budynku, mieszczcego restauracj Mary Mahoney, znany w Biloxi lokal, w ktrym zbieraa si mietanka tutejszych prawnikw i gdzie wszyscy jadali lunch, ilekro trway posiedzenia sdu okrgowego. Ju par tygodni wczeniej obejrza sobie t restauracj, odway si nawet zje obiad, zajwszy stolik w bezporednim ssiedztwie przebywajcego tu wwczas sdziego Harkina. Teraz wkroczy do sali i zapyta przechodzc kelnerk, czy sdzia je tutaj lunch. Owszem. A gdzie go mona znale? Dziewczyna pokazaa mu drog i Nicholas szybko min bar, przeszed przez niewielkie foyer i stan w progu drugiej, obszernej sali, przepenionej wiatem sonecznym i wieo citymi kwiatami. Wszystkie miejsca byy zajte. Dostrzeg Harkina przy czwartym stoliku od wejcia. Sdzia take go zauway i zastyg z uniesionym w p drogi do ust widelcem, na ktry wbita bya misista, pieczo61

na krewetka. Musia rozpozna jednego z przysigych w rozpocztym procesie, zreszt Easter mia na rkawie czerwono-bia przepask sdziego. Prosz wybaczy, e panu przeszkadzam odezwa si Nicholas, przystajc obok stolika. Powid akomym spojrzeniem po apetycznie zrumienionych tostach, zielonych liciach saaty i wysokich szklankach z mroon herbat. Gloria Lane, kierowniczka kancelarii, take zaniemwia. Przy stoliku siedziaa ponadto protoklantka oraz sekretarka Harkina. Co pan tutaj robi? zapyta wreszcie zdumiony sdzia. Przyszedem w imieniu skadu przysigych. Co si stao? Nicholas pochyli si nad stolikiem, eby nie wzbudza sensacji. Godujemy sykn przez zacinite zby, chcc dobitnie caej ucztujcej czwrce okaza sw zo. Podczas gdy pastwo spdzaj tu mile czas przy smakowitych daniach, my siedzimy w sali konferencyjnej, czekajc na obiecany posiek z pizzerii, ktry dziwnym sposobem wci nie moe do nas dotrze. Bez obrazy, panie sdzio, ale jestemy godni i coraz bardziej rozaleni. Widelec Harkina z gonym stukiem opad na talerz, krewetka zeskoczya z niego i wyldowaa na pododze. Sdzia sign po serwetk i mamroczc pod nosem co niezrozumiaego, zacz wyciera usta. Po chwili zmarszczy brwi i spojrza na trzy towarzyszce mu kobiety. No c, przekonajmy si o tym na wasne oczy. Wsta szybko i ruszy w stron wyjcia. Kobiety oraz Easter poszli za nim. Lou Dell ani Willisa nie dostrzegli nigdzie w zasigu wzroku, kiedy przemierzali korytarz wiodcy do sali przysigych. Na stole nadal nie byo adnego jedzenia, chocia zegar pokazywa pi po pierwszej. Umilky toczone pgosem rozmowy i zdziwieni przysigli popatrzyli na sdziego. Czekamy ju tak od godziny wtrci Nicholas, ruchem rki pokazujc pusty st. Zdumienie, jakie wrd obecnych wywoa widok wchodzcego Harkina, szybko przemienio si w zo. Mamy chyba prawo do godziwego traktowania? sykn Lonnie Shaver, wprawiajc sdziego w jeszcze wiksze zakopotanie. Gdzie jest Lou Dell? zapyta Harkin, ogldajc si na trzy stojce za nim kobiety. Te jak na komend zerkny za siebie, w gb korytarza, gdzie jak spod ziemi wyrosa biegnca w ich stron kancelistka. Mina wyranie jej zrzeda na widok sdziego. A Harkin spiorunowa j wzrokiem i zapyta lodowatym tonem: 62

 Co tu si dzieje? Wanie dzwoniam do pizzerii odpara, z trudem apic oddech. Na jej czole perliy si kropelki potu. Zaszo jakie nieporozumienie. Utrzymuj, e kto przekaza im telefonicznie, i lunch dla przysigych ma by gotowy dopiero na trzynast trzydzieci. A tymczasem ci ludzie czekaj godni przerwa jej Harkin, jakby oznajmia co nowego. Na wp do drugiej? Komu musiao si co pomyli, widocznie wcale nie chodzio tu o zamwienie z sdu. Ktra to pizzeria? OReillyego. Prosz mi przypomnie, ebym osobicie porozmawia z wacicielem. Dobrze, panie sdzio. Harkin obrci si do przysigych. Bardzo mi przykro. Taka sytuacja nigdy si ju nie powtrzy. Urwa na chwil, spojrza na zegarek, po czym umiechn si przyjanie. Zapraszam pastwa do zjedzenia lunchu ze mn w restauracji Mary Mahoney. A swojej sekretarce poleci: Zadzwo do Boba Mahoneya i popro go, aby przygotowa oddzielny pokj. Zjedli wymienity posiek, zoony z krabowych ciasteczek, pieczonych homarw, wieych ostryg oraz zupy ze strczkw okry, z ktrej syna restauracja Mahoneya. Po skoczeniu deseru, kilka minut po wp do trzeciej, caa pitnastka bez popiechu ruszya za sdzi Harkinem z powrotem do gmachu sdu. Jeszcze zanim przysigli zajli miejsca w awie przed rozpoczciem sesji popoudniowej, wszyscy na widowni wiedzieli ju o powstaym zamieszaniu i niemal krlewskiej uczcie skadu sdziowskiego. Neal OReilly, waciciel pizzerii, z ktrym Harkin spotka si tego samego dnia wieczorem, przysiga na wszystkie witoci, e osobicie rozmawia przez telefon z jak kobiet podajc si za pracownika kancelarii, ta za przekazaa mu polecenie sdziego, i lunch dla przysigych ma by dostarczony punktualnie o trzynastej trzydzieci. *** Pierwszym wiadkiem strony powodowej by sam zmary Jacob Wood, ktrego zeznania zostay utrwalone na kasecie wideo na kilka miesicy przed jego mierci. Na wprost awy przysigych ustawiono dwa due, dwudziestodwucalowe odbiorniki, sze innych zostao rozmieszczonych w rnych czciach sali. Technicy podczyli wszystkie kable, kiedy sdziowie jedli lunch w restauracji Mary Mahoney. Jacob Wood zosta sfilmowany w pozycji plecej, oparty o spitrzone poduszki, prawdopodobnie w ku szpitalnym. Ubrany w bia bawenian koszulk z krtkimi rkawami, od pasa w d by zakryty kodr. Wychudzon twarz o zapadnitych po63

liczkach okrywaa miertelna blado, przez plastikow rurk wchodzc do nosa pyn tlen. Kto zza kadru powiedzia, e mona zaczyna, tote Wood spojrza prosto w obiektyw, przedstawi si i poda swj adres domowy. Mwi cicho, chrapliwym gosem. Oprcz raka cierpia na rozedm puc. Z pewnoci wok jego ka siedzieli prawnicy, lecz kamera ukazywaa jedynie chorego. Od czasu do czasu zza kadru dolatyway jakie stumione gosy, ale Wood nie zwraca na to uwagi. Mia pidziesit jeden lat, a wyglda co najmniej na siedemdziesit. Nie ulegao wtpliwoci, e znajduje si na ou mierci. Zgodnie z instrukcjami adwokata, Wendalla Rohra, zacz opisywa swoj biografi, poczynajc od daty urodzenia. Zajo to prawie godzin. Dziecistwo, edukacja szkolna, koledzy, rodzina, suba w marynarce, lub, praca zawodowa, dzieci, przyzwyczajenia, zamiowania, przyjaciele, podre, urlopy, wnuczta, przygotowania do przejcia na emerytur. Mona si byo poczu nieswojo, suchajc tych wyzna nieyjcego prawie od czterech lat czowieka. Ale przysigli do szybko zyskali pewno, e jego ycie byo rwnie szare i monotonne jak ich. Obfity lunch zrobi swoje i ju po krtkim czasie powieki zaczy im ciy, wic podjli walk z ospaoci. Nawet Herman, ktry mg jedynie na podstawie docierajcego do gosu wyobraa sobie wygld zmarego, szybko poczu si znuony. Na szczcie sdzia odczuwa dokadnie takie same wraenia, tote po upywie godziny i dwudziestu minut ogosi krtk przerw. Wrd przysigych najbardziej na t przerw czekaa czwrka palaczy. Z radoci wic posza za Lou Dell do niewielkiego pomieszczenia ssiadujcego z msk toalet, w ktrym okno byo szeroko otwarte. Normalnie przetrzymywano w tej salce nieletnich przestpcw. Jeli nie rzuc pastwo palenia po zakoczeniu tej rozprawy, to bdzie znaczyo, e co poszo nie tak powiedziaa Lou Dell, szerokim umiechem kwitujc ten wtpliwy dowcip, na ktry nikt z czwrki palaczy nie zareagowa. Przepraszam mrukna wic, zamykajc za sob drzwi. Jerry Fernandez, trzydziestoomioletni sprzedawca samochodw, majcy liczne dugi w kasynach i ktliw on, najpierw przypali sobie papierosa, dopiero potem poda ogie trzem kobietom. A kiedy z widoczn ulg wydmuchn duy kb dymu w stron otwartego okna, rzek, jakby wznosi toast: Ku pamici Jacoba Wooda. adna z kobiet nie odpowiedziaa, zbyt byy zajte wchanianiem nikotyny. Przewodniczcy skadu, Herman Grimes, zrobi im ju dugi wykad na temat zakazu omawiania midzy sob szczegw rozpatrywanej sprawy, zaznaczajc wyranie, e nie bdzie tolerowa tego typu rozmw, poniewa sdzia Harkin jest na to szczeglnie uczulony. Ale teraz, kiedy czwrka palaczy znalaza si z dala od Grimesa, w oddzielnym pomieszczeniu, Jerry podj ryzyko. 64

 Ciekaw jestem, czy staruszek Jacob kiedykolwiek prbowa rzuci palenie mrukn jakby sam do siebie. Sylvia Taylor-Tatum, nerwowo obracajc w palcach dugiego, cieniutkiego papierosa, odpara po chwili: Jestem pewna, e bdziemy jeszcze mieli okazj si o tym przekona. Zadarszy nieco gow, wydmuchna dym przez nos. Jerry, ktry uwielbia nadawa ludziom przezwiska, ju od pierwszego spotkania w mylach nazywa Sylvi Pudliczk z uwagi na jej pocig twarz, dugi, wydatny nos oraz przetykane siwizn, przetuszczone wosy, rozdzielone wzdu idealnie prostego przedziaka porodku gowy i opadajce grubymi lokami na ramiona. Kobieta miaa co najmniej sto osiemdziesit centymetrw wzrostu, dziwnie prostoktn twarz i wiecznie nachmurzone czoo, co dawao w sumie efekt odpychajcy. Odnosio si wraenie, e nie chce nikogo zna i z nikim rozmawia. Ciekawe, kto bdzie si wypowiada jako nastpny zagadn Jerry, prbujc podtrzyma konwersacj. Pewnie ci wszyscy lekarze eksperci burkna ,,Pudliczka, wygldajc przez okno. Dwie pozostae kobiety paliy w milczeniu, tote Jerry szybko zrezygnowa z dalszych rozmw. *** Dziewczyna miaa na imi Marlee, a przynajmniej takie sobie wybraa na ten konkretny etap ycia. Trzydziestolatka o krtkich, ciemnoblond wosach i piwnych oczach, redniego wzrostu i szczupej budowy, ubieraa si tak, by nie zwraca na siebie niczyjej uwagi. Ale zarwno w obcisych dinsach, jak i krtkich spdniczkach, prezentowaa si wspaniale, a mwic szczerze, jeszcze lepiej wygldaa bez ubrania. Czynia jednak wysiki, eby nikomu nie wpa w oko. Dwukrotnie odwiedzaa wczeniej gmach sdu najpierw przed dwoma tygodniami, kiedy krtko obserwowaa przebieg innej rozprawy, i raz w trakcie jednego posiedzenia wstpnego przed wyborem awy przysigych. wietnie orientowaa si w rozkadzie pomieszcze. Wiedziaa, gdzie sdzia Harkin spdza wolne chwile i gdzie jada lunch. Znaa na pami nazwiska prawnikw, zarwno strony powodowej, jak i obrony, a byo ich przecie wielu. Zapoznaa si dokadnie z tekstem pozwu. Wiedziaa nawet, w ktrym pokoju hotelowym Rankin Fitch zamieszka na czas procesu. Wesza do budynku na pocztku teje krtkiej przerwy, bez przeszkd mina bramk wykrywacza metali i tylnymi schodami dostaa si na pitro. W obszernym atrium widzowie przecigali si i ziewali, prawnicy stali w grupkach, rozmawiajc pgosem. Dostrzega Fitcha w odlegym rogu sali posiedze, naradzajcego si z dwoma mczy65

znami, zapewne ekspertami sdowymi. Nawet nie spojrza w jej kierunku. Przebywao tu okoo stu osb. Przez kilka minut Marlee obserwowaa drzwi za stoem sdziowskim, a kiedy pojawia si w nich protoklantka z kubeczkiem kawy, stao si jasne, e za chwil obrady zostan wznowione. Dziewczyna wyja z torebki kopert, odczekaa jeszcze chwil, po czym podesza do jednego ze stranikw stojcych przy gwnych drzwiach sali. Umiechna si rozbrajajco i powiedziaa: Czy mogabym pana prosi o drobn przysug? Ten zerkn na trzyman przez ni kopert i odpowiedzia umiechem. Tak, oczywicie. Bardzo si spiesz. Czy zechciaby pan to przekaza tamtemu dentelmenowi stojcemu na samym dole, przy barierce? Wolaabym mu teraz nie przeszkadza. Stranik popatrzy we wskazywanym przez ni kierunku. O ktrego czowieka pani chodzi? Tego potnie zbudowanego, w ciemnym garniturze, z muszk pod szyj. W tej samej chwili w przejciu pojawi si wony i zawoa: Prosz wsta, sd idzie! Jak on si nazywa? zapyta stranik szeptem? Dziewczyna uniosa kopert i pokazaa wypisane na niej nazwisko. Rankin Fitch. Bardzo dzikuj. Delikatnie poklepaa stranika po ramieniu i niemal wybiega z sali. Fitch pochyli si przez barierk, przekazujc jeszcze ostatnie uwagi ktremu ze wsppracownikw, po czym odwrci si i ruszy w stron wyjcia, kiedy na sal wkraczali przysigli. Widzia ju do jak na jeden dzie. Nigdy zreszt nie przesiadywa zbyt dugo w sdzie, z wyjtkiem wstpnych posiedze, dotyczcych wyboru skadu sdziowskiego. Wykorzystywa inne metody ledzenia przebiegu rozprawy. W drzwiach zatrzyma go stranik i przekaza kopert. Fitch ze zdumieniem popatrzy na wypisane na niej swoje nazwisko. Stara si pozostawa w cieniu, nigdy si nie afiszowa ze swoj obecnoci, czsto zamieszkiwa w hotelach pod przybranym nazwiskiem. Prowadzona przez niego waszyngtoska kancelaria nosia niewiele mwic nazw Arlington West Associates i nie bya adn znaczc firm. Nikt wic nie powinien tu zna jego nazwiska rzecz jasna, nie liczc prawnikw obrony, ich klientw oraz kilku miejscowych wywiadowcw. Dlatego te w skrajnym osupieniu popatrzy na stranika i po chwili mrukn: Dzikuj. Wyszed do atrium, wci z niedowierzaniem spogldajc na kopert. Jego nazwisko zostao wykaligrafowane duymi, ksztatnymi literami, bez wtpienia kobiec rk. Fitch z ociganiem otworzy kopert i wyj ze rodka pojedyncz kartk papieru. Szyb66

ko przeczyta odrcznie wypisany tekst: Szanowny panie Fitch. Jutro sdzia numer dwa, Nicholas Easter, bdzie ubrany w szary golf z czerwonymi lamwkami, zaprasowane w kant spodnie koloru khaki, biae skarpetki oraz brzowe skrzane, sznurowane pantofle. Jos podnis si z murku okalajcego fontann, podszed bliej i spojrza wzrokiem wiernego psa czekajcego na polecenia swego pana. Fitch po raz drugi przeczyta list, wreszcie unis gow, popatrzy na swego kierowc, po czym zawrci i uchyli drzwi sali posiedze. Szeptem poprosi stranika, aby wyszed na korytarz. O co chodzi? zapyta tamten, wyranie niezadowolony, e odrywa si go od suby i wyciga z posterunku. Kto panu przekaza t kopert? rzek Fitch, starajc si zachowa uprzejmy ton. Dwaj stranicy, czuwajcy przy bramce wykrywacza metali, podejrzliwie zerkali w ich kierunku. Jaka kobieta. Nie wymienia swego nazwiska. A kiedy panu go daa? Tu przed paskim wyjciem, najwyej minut wczeniej. Adwokat rozejrza si na boki. Czy jest tu gdzie jeszcze? Nie odpar tamten, pospiesznie zerknwszy w gb atrium. Moe j pan opisa? Stranik wczeniej pracowa w policji, tote uczyni to z zawodow precyzj. Oczywicie. Pod trzydziestk, jakie sto szedziesit pi centymetrw wzrostu, krtkie ciemnoblond wosy, piwne oczy. Szczupa, zgrabna, bardzo atrakcyjna. Jak bya ubrana? Na strj dziewczyny stranik nie zwrci uwagi, lecz wola si do tego nie przyznawa. No c... Jasna, letnia sukienka, beowa, moe kremowa... chyba jedwabna, z przodu zapinana na guziki. Fitch zamyli si na chwil, po czym spyta: Co panu powiedziaa? Niewiele. Poprosia mnie tylko, bym przekaza panu kopert, i zaraz znikna. Moe zauway pan jaki charakterystyczny akcent lub sposb wyraania si? Nie. Czy to ju wszystko? Musz wraca na sal. Tak, rozumiem. Dzikuj. Fitch skin rk na Josgo, zbieg po schodach i energicznym krokiem przemierzy hol. Wyszed na ulic, pospiesznie zapali papierosa, a nastpnie ruszy pieszo na tyy 67

gmachu sdu. Sprawia takie wraenie, jakby chcia zaczerpn troch wieego powietrza. *** Zarejestrowanie przedmiertnych zezna Jacoba Wooda zajo dwa i p dnia. Sdzia Harkin po zapoznaniu si z caym materiaem poleci wyci wszelkie dyskusje prawnikw, interwencje pielgniarek oraz najmniej znaczce fragmenty opowieci chorego. Po takiej obrbce zapis zosta skrcony do dwch godzin i trzydziestu jeden minut. Ale i to wydawao si niemal wiecznoci. Przysigli, ktrzy po przerwie z zainteresowaniem powitali relacj z wieloletnich zmaga Wooda z nikotynowym naogiem, wkrtce znw popadli w otpienie, gorzko aujc, e sdzia nie nakaza jeszcze bardziej skrci tych zezna. Wood zacz pali papierosy marki Redtop w wieku lat szesnastu, a uczyni to tylko dlatego, e wszyscy jego koledzy palili te wanie papierosy. Ale kiedy ukoczy sub w marynarce i si oeni, zmieni gatunek, gdy ona nalegaa, by przerzuci si na papierosy z filtrem. Pocztkowo namawiaa go, aby w ogle rzuci palenie, lecz na to nie mia wystarczajco silnej woli. Kierujc si wic ogoszeniami zacz kupowa bristole, poniewa zawieray mniej nikotyny oraz substancji smolistych. W wieku dwudziestu piciu lat spala ju po trzy paczki dziennie. Dobrze to pamita, gdy wanie wtedy przyszo na wiat ich pierwsze dziecko, a Celeste Wood zacza go straszy, e nie doczeka wnuczt, jeli cigle bdzie tak duo pali. Nieodmiennie odmawiaa przyniesienia mu papierosw, ilekro wychodzia po zakupy, Jacob musia wic zaopatrywa si sam. Ograniczy si do dwch kartonw, czyli dwudziestu paczek tygodniowo i tylko sporadycznie musia dokupowa jedn czy dwie paczki, kiedy czasami mu brakowao. W kocu postanowi zerwa z naogiem. Przy ktrej prbie zdoa wytrzyma bez papierosw a dwa tygodnie, dopki gd nikotyny nie zerwa go z ka w rodku nocy. Kilkakrotnie narzuca sobie ostre ograniczenia, zmniejsza ich liczb do dwch, nawet do jednej paczki dziennie, ale w krtkim czasie, ani si obejrza, znowu pali tak duo jak dawniej. Odwiedza rnych specjalistw, podda si hipnozie, prbowa akupunktury i ucia gumy nikotynowej, ale wszystkie te metody okazyway si nieskuteczne. Nie zdoa rzuci palenia nawet wwczas, gdy stwierdzono u niego rozedm puc, ani pniej, kiedy si dowiedzia, e ma raka. Teraz, kiedy w wieku pidziesiciu jeden lat znajdowa si na ou mierci, ocenia jednoznacznie, e rozpoczcie palenia byo najgupsz rzecz w jego yciu. Zanoszc si od kaszlu, prosi wszystkich palaczy ogldajcych jego zeznania, by za wszelk cen zerwali z naogiem. W tym miejscu Jerry Fernandez oraz Pudliczka wymienili znaczce spojrzenia. Pniej Jacob popad w melancholi i zacz mwi o tym, co w yciu utraci. A wic 68

on, dzieci, wnuczta, przyjaci, wyprawy wdkarskie na wybrzea wyspy Ship Island i tak dalej. Siedzca obok Rohra wdowa, Celeste Wood, zacza gono chlipa. Niedugo potem Millie Dupree, sdzia numer trzy, zajmujca miejsce obok Nicholasa Eastera, take signa po papierow chusteczk. Wreszcie pady ostatnie sowa pierwszego wiadka strony powodowej i monitory pogasy. Harkin podzikowa przysigym za uwag w trakcie tego pierwszego posiedzenia i obieca im kolejne zeznania w dniu jutrzejszym. Nastpnie zrobiwszy surow min, po raz kolejny ich ostrzeg, aby z nikim nie rozmawiali na temat przebiegu rozprawy, nawet ze wspmaonkami. Co waniejsze, ponowi te prob, eby natychmiast go powiadomi, gdyby ktokolwiek obcy prbowa si z nimi kontaktowa w tej sprawie. Rozwodzi si nad tego typu sprawami formalnymi przez dobre dziesi minut, w kocu zamkn posiedzenie i zwolni przysigych do godziny dziewitej rano. *** Fitch ju wczeniej rozwaa pomys wamania si do kawalerki Eastera, a w zaistniaej sytuacji uzna ten czyn za konieczny. Nie byo to trudne. Posa do budynku, w ktrym mieszka Nicholas, Josgo wraz z zaufanym czowiekiem o imieniu Doyle. Co zrozumiae, Easter w tym czasie przebywa jeszcze w sdzie i szacowa cierpienia umierajcego Jacoba Wooda. By pilnowany przez dwch ludzi Fitcha, na wypadek, gdyby jakim cudem sdzia wczeniej zakoczy posiedzenie. Kierowca zosta w samochodzie przed domem i z telefonem pod rk podj obserwacj wejcia kamienicy. Doyle zakrad si na pitro i stan przed drzwiami lokalu numer trzysta dwanacie, znajdujcego si na samym kocu sabo owietlonego korytarza. Z ssiednich mieszka nie dochodziy adne odgosy, ludzie byli jeszcze w pracy. Najpierw pocign raz i drugi za obluzowan gak w drzwiach, potem zacz j delikatnie obraca, wsuwajc jednoczenie kawaek sztywnego plastiku w szczelin przy futrynie. Po chwili zamek szczkn, gaka obrcia si do koca. Doyle ostronie uchyli drzwi, jakby si obawia, e zajazgocze jaki dzwonek alarmowy. Panowaa jednak cisza. W starej kamienicy o niskich czynszach mieszkali biedacy, tote nie byo nic dziwnego w tym, e Easter nie zaoy adnej instalacji alarmowej. Wamywacz byskawicznie wlizn si do rodka. Wyj z kieszeni miniaturowy aparat z wbudowan lamp byskow i sfotografowa wntrze kuchni, saloniku, azienki oraz sypialni. Zrobi zblienia sterty czasopism lecych na kawiarnianym stoliku, stosu ksiek na pododze, pyt kompaktowych rozsypanych na miniwiey stereo, dyskietek uoonych w pudeku obok zdumiewajco nowoczesnego komputera. Zachowujc daleko posunit ostrono, odnalaz w szafie przy drzwiach szary golf z czerwonymi lamwkami i take go sfotografowa. Nastpnie otworzy lodwk i utrwali na zdjciu jej zawarto. Podobnie postpi z kuchennymi szaami, jedn wiszc na cianie, 69

drug zasaniajc przestrze pod zlewem. Mae mieszkanie byo zastawione najtaszymi meblami, ale gospodarz stara si utrzymywa porzdek. Klimatyzator by albo wyczony, albo zepsuty. Doyle zrobi mu zdjcie. W niespena dziesi minut nawietli dwie rolki filmu, zyska jednak pewno, e Easter mieszka tu sam. Nigdzie nie dostrzeg ladw bytnoci innej osoby, a zwaszcza kobiety. Wykrad si z powrotem na korytarz i starannie zamkn za sob drzwi. Nie mino dalszych dziesi minut, kiedy wkracza ju do biura Fitcha. *** Po wyjciu z sdu Nicholas ruszy pieszo ulic Vieux Marche i niby przypadkiem wstpi do pizzerii OReillyego, gdzie zaopatrzy si w du porcj pieczonego indyka oraz pojemniczek saatki jarzynowej. Nie byo mu spieszno do domu, z pozoru cieszy si nawet tym krtkim spacerem po caym dniu spdzonym na sali sdowej. W sklepiku przy nastpnym skrzyowaniu kupi butelk wody sodowej i popija j drobnymi ykami, idc dalej. Nastpnie przystan przy ogrodzeniu wylanego asfaltem placyku przed kocioem i przez jaki czas przyglda si gromadce czarnoskrych dzieciakw grajcych w koszykwk. Niespodziewanie przeskoczy przez barierk i da nura w cie starych drzew gsto porastajcych kocielny teren. Omal nie zgubi obserwujcych go wywiadowcw. Ale po paru minutach wyszed na boczn uliczk i podrepta dalej, wci popijajc wod z butelki. Teraz mia ju pewno, e jest ledzony. Jeden z agentw Fitcha, Pang niski Azjata w baseballowej czapeczce zacz nerwowo biega, kiedy na krtko straci go z oczu na przykocielnym skwerze. Nicholas przez chwil obserwowa gorczkowo rozgldajcego si mczyzn ze swej kryjwki za parkow awk. Przy drzwiach mieszkania odchyli niewielk, ukryt w cianie pytk i wystuka czterocyfrowy kod na wbudowanej pod spodem klawiaturze numerycznej. Zgasa czerwona lampka, a zapalia si zielona. Szczkn otwierany zamek w drzwiach. Przenona kamera wideo bya ukryta za kratk wywietrznika umieszczon wysoko nad lodwk. Zostaa tak ustawiona, by w polu jej widzenia znalaz si cay salonik z przylegajc do kuchni oraz drzwi sypialni. Nicholas od razu podszed do komputera i ju po paru sekundach stwierdzi, e po pierwsze nikt nie prbowa go uruchamia, a po drugie obcy mczyzna wtargn do jego mieszkania dokadnie o szesnastej pidziesit dwie. Zaczerpn gboko powietrza, rozejrza si dookoa i postanowi sprawdzi cae mieszkanie. Nie oczekiwa jednak, e znajdzie jakiekolwiek lady wamania Na drzwiach nie zauway niczego podejrzanego, obluzowana gaka niemal zachcaa potencjalnych zodziei. W kuchni i saloniku wszystko wygldao dokadnie tak, jak przed jego wyjciem. Najcenniejsze urzdzenia, to znaczy miniwiea stereo, zbir pyt kompaktowych, 70

telewizor oraz komputer, stay na swoich miejscach. Take w sypialni chyba niczego nie brakowao. Nicholas usiad wic przed komputerem i niemal wstrzyma oddech, szykujc si na niespodziank. Wczyta waciwy program obsugi, wyczy ukryty magnetowid i wprowadzi instrukcj przewinicia kasety oraz uruchomienia odtwarzania, poczwszy od godziny szesnastej pidziesit dwie. No i prosz! Na czarno-biaym ekranie szesnastocalowego monitora ujrza otwierajce si drzwi mieszkania, program sterujcy nakierowa na nie kamer. Przez chwil wida byo tylko wsk szczelin, widocznie intruz sprawdza, czy nie rozlegnie si dzwonek alarmowy. Ale panowaa cisza, tote po chwili wlizn si do rodka. Nicholas zatrzyma odtwarzanie i przyjrza si twarzy wamywacza. Nigdy dotd nie widzia tego czowieka. Ponownie uruchomi urzdzenie i patrzy z zainteresowaniem, jak mczyzna wyjmuje aparat fotograficzny i zaczyna robi zdjcia jego kawalerki. Intruz powszy we wszystkich ktach i na krtko znikn w sypialni, gdzie take robi fotografie. Przez chwil przyglda si komputerowi lecz nawet go nie dotkn. Nicholas przyj to z umiechem. We wasnym zakresie tak go przekonstruowa, aby nikt niepowoany nie mg si dosta do jego zapisw. Obcy nawet by nie znalaz wcznika zasilania. W sumie przebywa w mieszkaniu przez dziewi minut i trzynacie sekund. Easter mg si jedynie domyla, dlaczego wamania dokonano wanie dzisiaj. Doszed jednak do wniosku, e Fitch po prostu postanowi wykorzysta nadarzajc si okazj, gdy on przez cay dzie by zajty w sdzie. Wreszcie odetchn z ulg, spodziewa si bowiem tego typu wizyty. Przejrza cae nagranie jeszcze raz, teraz ju zamiewajc si w duchu. W kocu zmieni kaset w magnetowidzie, t za schowa do pniejszego wykorzystania.

ROZDZIA 7
Fitch osobicie czuwa w furgonetce wywiadowczej, kiedy nastpnego dnia o smej rano Nicholas wyszed na skpan w socu ulic i rozejrza si po parkingu przed swoim domem. Na karoserii auta by wymalowany emblemat miejscowych zakadw wodocigowych wraz z wielkim jaskrawozielonym, lecz faszywym numerem telefonicznym. Jest mrukn siedzcy obok niego Doyle, a na dwik jego gosu wszyscy niemal poderwali si z miejsc. Fitch szybko sign po lornetk i spojrza zza lekko uchylonej zasonki w oknie furgonetki. Jasna cholera! sykn. Co si stao? zapyta Pang, ten sam Koreaczyk, ktry poprzedniego dnia ledzi Eastera podczas jego drogi powrotnej do domu. Niech mnie kule bij! Szary golf, spodnie w kolorze khaki, biae skarpetki i brzowe skrzane pantofle. To ten sam golf, co na zdjciu? spyta Doyle. Tak. Pang sign po krtkofalwk i zaalarmowa drug ekip, czekajc kilkadziesit metrw dalej. Easter ruszy pieszo, kierujc si w stron gmachu sdu. W tym samym sklepiku przy skrzyowaniu kupi sobie kubek gorcej kawy i gazet. Nastpnie przez jakie dwadziecia minut siedzia na awce pobliskiego skweru i zapoznawa si z najwieszymi doniesieniami agencyjnymi. Mia na nosie ciemne okulary i zdawa si w ogle nie zwraca uwagi na przechodzcych obok niego ludzi. Fitch rozkaza jecha prosto do biura przy gwnej ulicy, niedaleko gmachu sdu, gdzie naprdce zwoa zebranie z udziaem Doylea, Panga oraz byego agenta FBI nazwiskiem Swanson. Musimy odnale t dziewczyn powtarza na okrgo. Pospiesznie nakreli plan dziaania, wedug ktrego jeden z nich mia czuwa 72

w ostatnim rzdzie na widowni, drugi w pobliu automatu do sprzeday napojw w rogu atrium, trzeci za na ulicy przed wejciem, z krtkofalwk. Poleci im rotacyjnie zmienia posterunki w trakcie kadej przerwy w obradach. Powtrzy wszystkim pobieny opis dziewczyny, jaki przekazano mu poprzedniego dnia. Sam postanowi zaj to samo miejsce co wczoraj, i zachowywa si tak, jakby nic si nie wydarzyo. Swanson, majcy dowiadczenie w pracy dochodzeniowej, odnosi si do tego planu krytycznie. Nic z tego nie wyjdzie oznajmi. Dlaczego? warkn Fitch. Bo powinnimy spokojnie zaczeka. Ta dziewczyna co ukrywa w zanadrzu, naley si wic spodziewa, e wykona kolejne posunicie. Moliwe. Wolabym jednak wiedzie, z kim mam do czynienia. Spokojnie. Na pewno si z nami skontaktuje. Tego typu sprzeczka trwaa prawie do dziewitej, kiedy to Fitch wyszed w popiechu do sdu. Tym razem Doyle porozmawia ze stranikiem i przekona go, aby natychmiast da mu zna, jeli tajemnicza dziewczyna znowu pojawi si w pobliu. *** Tego pitkowego ranka Nicholas postanowi przy kawie i rogalikach porozmawia z Rikki Coleman. Trzydziestoletnia kobieta bya matk, miaa dwoje dzieci i pracowaa jako archiwistka w prywatnym szpitalu w Gulfport. Z przesadn dbaoci o zdrowie unikaa kofeiny, alkoholu i co zrozumiae nikotyny. Miaa krciutko, po chopicemu przycite jasnoblond wosy, a fryzur dopasowan do uroczych, bkitnych oczu o wiele lepiej, ni na zdjciach reklamowych znanych salonw. Siedziaa w rogu sali i pochylona nad ostatnim wydaniem USA Today popijaa sok pomaraczowy, kiedy Nicholas podszed i zagadn: Dzie dobry. Zdaje si, e nie mielimy wczoraj okazji si zapozna. Umiechna si serdecznie, w sposb bardzo naturalny, i wycigajc rk, rzeka: Rikki Coleman. Nicholas Easter. Mio mi pani pozna. Dzikuj za wczorajszy lunch powiedziaa, nie przestajc si umiecha. Nie ma za co. Czy mog usi obok pani? Wskaza stojce pod cian skadane krzeso. Oczywicie. Odoya pismo na kolana. Dwunastka przysigych podzielia si na mae grupki, pgosem prowadzono rozmowy przy kawie. Tylko Herman Grimes siedzia samotnie na swym eksponowanym miejscu u szczytu stou, obejmowa domi plastikowy kubeczek i zapewne wyta such, gotw w kadej chwili zareagowa, gdyby wszcza si dyskusja na temat rozpa73

trywanej sprawy. Take Lonnie Shaver siedzia sam przy stole, przeglda wydruki komputerowe dotyczce obrotw jego supermarketu. Natomiast Jerry Fernandez wyszed z Pudliczk do ssiedniego pokoju na ostatniego papierosa przed posiedzeniem. I jak si pani podoba funkcja przysigego? zapyta Nicholas. Zdecydowanie si j przecenia. Nikt wczoraj wieczorem nie proponowa pani apwki? Nie. A panu? Te nie. I auj, bo sdzia Harkin bdzie bardzo rozczarowany, jeli nie nastpi adne prby przekupstwa. Dlaczego on przy kadej okazji wraca do sprawy kontaktw z postronnymi osobami? Nicholas pochyli si nieco w jej stron, uwaajc, aby nie przysun si zbyt blisko. Rikki take przekrzywia gow i zerkna na przewodniczcego, jakby ywia obawy, i ten moe ich obserwowa zza swoich ciemnych okularw. Oboje traktowali t sytuacj cakiem naturalnie, niczym para dobrych przyjaci szukajcych odrobiny intymnoci w wikszym gronie przypadkowych znajomych, jakby zamierzali przystpi do jakiego niewinnego flirtu. Bo takie rzeczy ju si zdarzay, nawet kilkakrotnie odpar szeptem. Przy stoliku z kaw rozleg si gromki miech, widocznie Gladys Card i Stella Hulic znalazy co zabawnego w porannym wydaniu gazety. A dokadnie, co si wydarzyo? zapytaa Rikki. Usiowano przekupi przysigych w podobnej rozprawie przeciwko producentowi papierosw. Prawd mwic, takie prby zdarzaj si niemal zawsze, najczciej s podejmowane przez obron. Nie rozumiem mrukna Coleman, wyranie spragniona dokadniejszych informacji od kogo, kto zaliczy dwa lata studiw prawniczych. Do tej pory odbyo si ju kilka tego typu rozpraw w caym kraju i na razie firmy przemysu tytoniowego nie musiay wypaci ani jednego odszkodowania. Wykadaj miliony dolarw na obron, poniewa boj si jak ognia precedensu. Wystarczy jeden gony werdykt na korzy powoda, a zostan zasypani istn lawin pozww. Urwa, rozejrza si na boki i pocign yk kawy. Dlatego te gotowi s na wszystko, byle tylko nie przegra. Na co s gotowi? Mog proponowa olbrzymie apwki najbliszym krewnym przysigych albo rozsiewa plotki, e zmary, bez wzgldu na to, kim by naprawd, mia cztery kochanki, znca si nad on, okrada przyjaci, chodzi do kocioa tylko na pogrzeby znajomych czy te ma syna homoseksualist. Rikki zmarszczya brwi i spojrzaa na niego z niedowierzaniem, tote Easter doda: 74

 To prawda, wszyscy prawnicy o tym wiedz. Jestem pewien, e sdzia Harkin take zdaje sobie z tego spraw i wanie dlatego wci ponawia ostrzeenia. Nie mona temu zapobiec? Nie. Przedstawiciele tych firm s bardzo sprytni, przebiegli i maj due dowiadczenie. Nie zostawiaj adnych ladw. Poza tym dysponuj nieograniczonymi funduszami. Zerkn na ni z ukosa. Pani te na pewno ledzili przed wyborem awy przysigych. Niemoliwe! A jednak. Zawsze si tak robi przed wanymi procesami. Przepisy zabraniaj jedynie nawizywania bezporednich kontaktw z kandydatami na przysigych, ale dopuszczaj wszelkie inne formy zbierania informacji. Zapewne sfotografowali pani dom, samochd, dzieci, ma, miejsce pracy. Mogli te zbiera opinie pani koleanek, zaoy podsuch w biurze czy te sprawdza, co pani jada na lunch. Nie da si tego udowodni. Kobieta odstawia szklank z sokiem na parapet okna. Ale takie dziaania s bezprawne, a w kadym razie nieetyczne... Zgadza si. Niemniej jest to robione dlatego, e pani ma niewielkie szanse si o tym dowiedzie. Ale pan wiedzia? Owszem. Zauwayem fotografa czyhajcego w samochodzie na parkingu przed moim domem. Rozpoznaem te kobiet, ktr przysali do sklepu, gdzie pracuj, eby wysondowaa, jaki jest mj stosunek do palenia papierosw. A teraz, kiedy zostaem wybrany do skadu, zwracam baczn uwag na wszystko, co si wok mnie dzieje. Zaspokoiwszy ciekawo nowej znajomej, Nicholas doszed do wniosku, e musi co jeszcze zachowa na pniej. Spojrza na zegarek i szybko wsta z krzesa. Przepraszam, musz jeszcze skorzysta z toalety, bo pewnie znowu na dugo utkniemy w awie przysigych. W tej samej chwili Lou Dell wpada do rodka jak grom z jasnego nieba, omal nie wyrywajc drzwi z zawiasw. Prosz na sal! zawoaa tonem instruktora obozu harcerskiego, cho jej autorytet w cigu minionej doby niemal cakowicie stopnia. Na sali posiedze znajdowao si o poow mniej widzw ni dnia poprzedniego. Jeszcze zanim przysigli zajli swe miejsca i usadowili si na wytartych poduchach, Nicholas zdy przebiec wzrokiem wszystkie rzdy. Jak naleao si spodziewa, Fitch tkwi ju na posterunku. Czciowo ukrywa jednak twarz za rozoon gazet, w ogle nie spojrza w kierunku przysigych, jakby absolutnie go nie obchodzio, w co Easter jest ubrany. Widocznie zamierza si temu przyjrze pniej. Take dziennikarze zniknli niemal co do jednego, by moe planowali przyj po przerwie. Eksperci z Wall 75

Street sprawiali wraenie nadzwyczaj znudzonych bez wyjtku byli to modzi ludzie, wieo po studiach, a zostali oddelegowani na poudniowe wybrzee, poniewa ich pracodawcy mieli znacznie waniejsze sprawy na gowie. Pani Grimes rwnie zajmowaa to samo miejsce co wczoraj. Nicholas zacz si zastanawia, czy bdzie przychodzia na sal codziennie, czy zamierza wysucha wszystkich zezna, by w razie koniecznoci suy mowi wszechstronn pomoc. Spodziewa si ujrze na widowni owego wamywacza, ktry wczoraj robi zdjcia w jego mieszkaniu. Nie zauway go jednak wrd obecnych, pomyla wic, e tamten powinien si zjawi nazajutrz. Dzie dobry Harkin powita ich uprzejmie, kiedy na sali zapanowa wreszcie spokj. Ze wszystkich stron posyano im umiechy, czyni to nie tylko sdzia, ale take woni, a nawet prawnicy, ktrzy wyjtkowo przerwali swoje cige dyskusje, by wykrzywi usta w nietypowym dla siebie grymasie. Mam nadziej, i dobrze si pastwo dzisiaj czuj zagadn sdzia, spogldajc z satysfakcj na pitnacie gw chylcych si w gecie potakiwania. Znakomicie. Pani sekretarka poinformowaa mnie, e jestecie gotowi wysucha zezna drugiego dnia rozprawy. Mina dusza chwila, zanim sobie uprzytomnili, e ow pani sekretark musi by Lou Dell. Sdzia natomiast sign po kartk papieru z wydrukowanymi pytaniami, ktre caa pitnastka miaa ju wkrtce dogbnie znienawidzi. Teraz, panie i panowie przysigli, musz wam zada kilka pyta, niezwykle wanych, na ktre prosz odpowiada bez wahania, jeli tylko bdziecie mieli jakiekolwiek wtpliwoci. Poza tym chciabym wam przypomnie, e odmowa udzielenia odpowiedzi bd te ukrywanie faktw moe zosta surowo ukarane, nie wyczajc kary aresztu. Umilk, eby powaga tego ostrzeenia gboko zapada im w wiadomo, przez co wszyscy przysigli od razu poczuli si winni. Harkin za, upewniwszy si, e osign zamierzony efekt, zacz odczytywa pytania. Czy ktokolwiek prbowa z wami dyskutowa na temat omawianej sprawy? Czy odbieralicie jakie niezwyke telefony od czasu zakoczenia poprzedniej sesji? Czy zauwaylicie jakie podejrzane osoby obserwujce was bd czonkw waszych rodzin? Czy dotary do was jakie plotki lub informacje dotyczce jednej ze stron toczcej si rozprawy? Albo ktrego z biorcych w niej udzia prawnikw? A moe wiadkw? Czy nikt nie kontaktowa si z waszymi przyjacimi lub czonkami rodzin w celu przeprowadzenia rozmowy o szczegach rozpatrywanej sprawy? Czy otrzymalicie bd czytalicie jakiekolwiek drukowane materiay majce zwizek z toczc si w sdzie rozpraw? 76

Po kadym pytaniu sdzia z nadziej spoglda na aw przysigych, po czym, wyranie zawiedziony, przechodzi do nastpnego. A nagabywanym wydaa si bardzo dziwna ta atmosfera wyczekiwania. Prawnicy z wyton uwag owili wszystkie sowa Harkina, jakby byli pewni, e zaraz musi pa szokujca odpowied. Nawet sekretarki i protoklantki, ktre zazwyczaj bez celu przekaday papiery, niy na jawie o niebieskich migdaach czy te robiy co innego, nie majcego nic wsplnego z prac sdu, teraz take siedziay bez ruchu, gapic si na aw w oczekiwaniu dramatycznych zezna. A ju mina sdziego, ktry ze cignitymi brwiami surowym wzrokiem przewierca na wylot kadego z przysigych, wiadczya jednoznacznie, e ich milczenie przyjmuje jak osobist porak. Kiedy wreszcie pytania dobiegy koca, Harkin rzek cicho: Dzikuj pastwu. W tym samym momencie z widowni doleciao jedno wsplne westchnienie ulgi. Przysigli poczuli si zniewaeni. Sdzia pocign yk kawy ze swego wysokiego kubka i z umiechem zwrci si do Wendalla Rohra: Prosz wezwa paskiego drugiego wiadka, mecenasie. Adwokat wyszed zza stou, jakby chcia wszystkim zademonstrowa du brunatn plam na torsie biaej koszuli, pkaty wze wyzywajco wzorzystego krawata i grub warstw kurzu na rozdeptanych pantoflach. Pokiwa gow i umiechn si przymilnie do przysigych, ci za, nie majc innego wyjcia, odpowiedzieli mu tym samym. Rohr zatrudnia specjalnego konsultanta do rejestrowania ubiorw, w ktrych wystpowali przysigli. Gdyby cho jeden z piciu mczyzn zasiadajcych w awie pewnego dnia przyszed w wysokich kowbojskich butach, on rwnie mia przygotowane podobne obuwie, odpowiednio wysuone trzyma nawet dwie takie pary, jedne z zaokrglonymi, a drugie ze spiczastymi noskami. W razie koniecznoci by gotw przyj do sdu w kapciach, raz ju tak uczyni, kiedy tylko zauway kapcie na nogach jednego z przysigych, za co otrzyma upomnienie od sdziego, ale nie by to Harkin. Tumaczy si wwczas, e dokuczaj mu ble stp, mia zreszt przygotowane stosowne zawiadczenie od ortopedy. Rwnie dobrze mg wystpowa w zaprasowanych w kant spodniach, robionym na drutach krawacie z wczki czy stylonowej wiatrwce, mg woy skrzany pas kowbojski, biae frotowe skarpetki lub zniszczone mokasyny (zamszowe bd lakierowane) wszystko zaleao od tego, jak si ubieraj ludzie zmuszeni siedzie w awie przysigych i sucha go przez sze godzin dziennie. Wzywam na wiadka doktora Miltona Frickego oznajmi. Ekspert zosta doprowadzony na miejsce dla wiadkw i zaprzysiony, a wony ustawi mu mikrofon. Szybko wyszo na jaw, e dorobek Frickego mona mierzy na kilogramy skaday si na dziesitki tytuw naukowych z rnych placwek, setki opublikowanych artykuw, siedemnacie ksiek, wieloletnie dowiadczenia wy77

kadowcy i rezultaty licznych prac badawczych dotyczcych skutkw palenia tytoniu. Doktor by niski, mia idealnie okrg twarz i nosi tradycyjne okulary w czarnej rogowej oprawce. Ju na pierwszy rzut oka sprawia wraenie geniusza. Niemal ca godzin Rohr powici na wyliczanie zasug naukowca. Kiedy wreszcie przydatno Frickego jako eksperta zostaa niezbicie udowodniona, Durr Cable nie chcia zada mu nawet jednego pytania. Orzek lakonicznie: Obrona uznaje, e doktor Fricke jest ekspertem w swojej dziedzinie. Uczyni to jednak takim tonem, jakby co ukrywa w zanadrzu. Ju przed laty doktor Fricke zawzi pole swoich zainteresowa i od dawna powica dziesi godzin dziennie na poznawanie skutkw oddziaywania dymu tytoniowego na organizm ludzki. By dyrektorem Antynikotynowego Instytutu Badawczego w Rochester w stanie Nowy Jork. Przysigli mogli si te dowiedzie, e zosta zatrudniony przez Rohra jeszcze przed mierci Jacoba Wooda i uczestniczy w autopsji zmarego, przeprowadzonej w kilka godzin po wydaniu przez poszkodowanego ostatniego tchnienia. Ponadto wykona podczas teje autopsji szereg pogldowych zdj. Rohr pooy duy nacisk na fakt istnienia tych fotografii, nie zostawiajc nawet cienia wtpliwoci, e sdziowie bd mieli okazj si z nimi zapozna. Na razie jednak mia inne plany, musia jak najlepiej wykorzysta swego eksperta w zakresie chemii oraz farmakologii procesu palenia tytoniu. Fricke rzeczywicie okaza si wprawnym wykadowc. Zacz omawia rnorodne, medyczne i chemiczne badania naukowe, w miar monoci unikajc trudnych sw i przedstawiajc skomplikowane zagadnienia zrozumiaym dla wszystkich jzykiem. By opanowany i spokojny, przez co sprawia wraenie godnego zaufania. Kiedy Harkin ogosi przerw na lunch, Rohr poinformowa Wysoki Sd, e doktor Fricke bdzie skada dalsze zeznania podczas sesji popoudniowej. Posiek czeka ju na przysigych w sali konferencyjnej. Dostarczy go osobicie szef pizzerii, OReilly, nie omieszkawszy gorco przeprosi za nieporozumienie, ktre wyniko poprzedniego dnia. Przecie to papierowe talerzyki i plastikowe sztuce oznajmi gono Nicholas, kiedy wszyscy zajli miejsca przy stole. Tylko on jeszcze sta. OReilly spojrza niepewnie na Lou Dell. I co z tego? zapytaa kobieta. Przecie zaznaczalimy, e chcemy je na normalnej, porcelanowej zastawie metalowymi sztucami. Nie syszaa pani? zapyta podniesionym gosem. Kilka osb przy stole spucio gowy. Nikt nie mia ochoty na kolejn awantur. A c jest zego w kartonowych talerzykach? odpara zdenerwowana Lou Dell amicym si gosem. To, e tuszcz przez nie przesika. Trudno je potem przenie, a na stole zostaj 78

tuste plamy. Nieprawda? Wanie z tego powodu prosilimy o porcelanowe talerze. Jak rwnie o metalowe sztuce. Easter wzi ze stou cienki widelczyk, jednym ruchem przeama go na p i cisn do kosza na mieci. Naprawd wcieka mnie to, szanowna pani, e wanie w tej chwili sdzia Harkin i prawnicy, jak te ich klienci, wiadkowie, woni sdowi, widzowie i wszyscy normalni ludzie uczestniczcy w tej rozprawie zasiadaj do porzdnego lunchu w porzdnych lokalach, gdzie talerze s z porcelany, szklanki ze szka, a widelce nie rozpadaj si w rku na czci. W dodatku mog sobie zamwi dowoln potraw z obszernego menu. To mnie wanie wkurza. Natomiast my, sdziowie przysigli, czyli najwaniejsze osoby w tym caym przekltym procesie, musimy tu siedzie pod nadzorem jak przedszkolaki i cierpliwie czeka, a dostaniemy herbatniki i lemoniad! To jedzenie jest naprawd bardzo dobre wtrci niepewnym gosem OReilly. Moim zdaniem troch pan przesadzi odezwaa si Gladys Card, pruderyjna starsza pani o cakiem siwych wosach i sodziutkim gosie. Nikt pani nie broni zje tej tustej kanapki i trzyma si od moich upodoba z daleka! warkn zdecydowanie zbyt ostro Nicholas. Zamierza pan urzdza przedstawienia kadego dnia podczas lunchu? zapyta Frank Herrera, emerytowany pukownik pochodzcy z pomocnych stanw. By to niski, lecz muskularny mczyzna o drobnych doniach, ktry dotychczas czu si w obowizku wyrazi swe zdanie na kady poruszany temat. Tylko on nie kry swego niezadowolenia, kiedy na przewodniczcego skadu zosta wybrany Grimes. Jerry Fernandez pocztkowo przezwa go Spnialskim Pukownikiem, szybko zmieni jednak zdanie i zacz go okrela mianem Napoleona. Jako wczoraj nikt si nie skary odrzek zaczepnie Nicholas. Lepiej wemy si do jedzenia. Ja jestem godny oznajmi Herrera, rozpakowujc kanapk. Kilka osb poszo za jego przykadem. Wok stou rozeszy si zapachy pieczonego kurczaka oraz frytek. Kiedy tylko OReilly skoczy rozdawa pojemniki z saatk jarzynow, rzek pospiesznie: Z przyjemnoci dostarcz pastwu w poniedziaek porcelanowe nakrycia i metalowe sztuce. Nie widz adnych problemw. Dzikuj odpar cicho Nicholas, siadajc przy stole. *** Porozumienie zostao osignite byskawicznie. Dwaj starzy przyjaciele omwili wszystkie szczegy w trakcie trzygodzinnego lunchu w klubie 21 przy ulicy Pidziesitej Pierwszej. Luther Vandemeer, prezes Trellco, oraz jego dawny protegowany, Lany eli, obecnie prezes Listing Foods, zawarli wstpn umow ju podczas rozmowy telefonicznej, musieli si jednak spotka osobicie przy wystawnym posiku i markowym 79

winie, by w ciszy i spokoju uzgodni pewne aspekty. Vandemeer otwarcie zrelacjonowa zagroenia, wobec ktrych stana jego firma w zwizku z rozpocztym w Biloxi procesem sdowym, nie kry te swego zaniepokojenia. Rzecz jasna, Trellco nie byo stron w rozprawie, ale pod ostrzaem znalazy si wszystkie firmy przemysu tytoniowego, Wielka Czwrka musiaa wic trzyma si razem. eli wietnie to rozumia. Wczeniej przez siedemnacie lat pracowa w Trellco i ju dawno temu nauczy si gardzi prawnikami. Do spki Hadley Brothers, niewielkiej regionalnej sieci handlowej z siedzib w Pensacoli na Florydzie, naleao te kilka sklepw na poudniowym wybrzeu stanu Missisipi, a jeden z tych supermarketw znajdowa si w Biloxi i jego kierownikiem by mody, operatywny, czarnoskry mczyzna, niejaki Lonnie Shaver. Tak si akurat skadao, e obecnie Shaver zasiada w awie przysigych. Vandemeer wpad wic na pomys, aby SuperHouse, znacznie potniejsza spka handlowa operujca w Georgii i obu Karolinach, wykupia ca sie Hadley Brothers, bez wzgldu na cen. A SuperHouse stanowia jeden z dwudziestu wydziaw korporacji Listing Foods. Zgodnie z wyliczeniami specjalistw Vandemeera miaa to by niewielka transakcja, kosztujca Listing Foods najwyej sze milionw dolarw. Hadley Brothers bya spk cywiln, tote jej wykupienie nie powinno przycign zbytniej uwagi fachowcw, tym bardziej e Listing Foods dysponowao osiemdziesicioma milionami funduszu inwestycyjnego i miao ugruntowan pozycj na rynku. A owo sekretne porozumienie opierao si na obietnicy Vandemeera, e w cigu dwch lat Trellco potajemnie odkupi sie Hadley Brothers, jeli tylko eli bdzie jeszcze chcia j odsprzeda. Sprawa wygldaa na czyst. Listing Foods i Trellco nie byy dotd ze sob w aden sposb powizane pierwsza angaowaa si coraz silniej w rozbudow wasnej sieci handlowej, druga za formalnie nie miaa nic wsplnego z procesem sdowym w Biloxi. Zatem moliwe byo osignicie porozumienia przypiecztowanego uciskiem doni starych przyjaci. A w jego rezultacie, rzecz jasna, byyby konieczne zmiany personalne w szeregach kadry kierowniczej dotychczasowej sieci Hadley Brothers zawsze do takich dochodzio w okolicznociach czenia przedsibiorstw bd zmiany ich waciciela. W tej sytuacji wystarczyo tylko, aby eli przekaza swoim podwadnym gar szczegowych instrukcji Vandemeera, umoliwiajc tym samym wywieranie nacisku na Lonniego Shavera. Ale trzeba to byo zrobi szybko. Rozprawa miaa potrwa okoo miesica, a pierwszy tydzie obrad wanie dobiega koca. Po krtkiej drzemce w swoim biurze w centrum Manhattanu, Luther Vandemeer zadzwoni do Biloxi i zostawi wiadomo dla Rankina Fitcha, by ten zatelefonowa do jego posiadoci w Hamptons w czasie weekendu. 80

*** Biuro Fitcha miecio si na zapleczu dawnego sklepu, prawdziwej graciarni nieczynnej ju od wielu lat. Ale czynsz by niski, obok znajdowa si przestronny parking, budynek nie rzuca si w oczy i wystarczy std tylko krtki spacer, by dotrze do gmachu sdu. Tworzyo je pi duych pomieszcze o cianach naprdce wykonanych z arkuszy pilni, z ktrych trociny wci walay si na pododze. Umeblowano je tanimi sprztami z wypoyczalni, gwnie skadanymi stolikami i ogrodowymi krzesekami z tworzywa. Pokoje owietlay nowe jarzeniwki. Drzwi prowadzcych na parking przez okrg dob strzego dwch uzbrojonych stranikw. O ile prowizoryczne umeblowanie skompletowano za grosze, o tyle nie aowano pienidzy na wyposaenie elektroniczne. Wszdzie stay komputery i monitory, kable faksw, kopiarek i telefonw wiy si bezadnie po pododze. Fitch mia peen dostp do najnowszych urzdze technicznych i sta go byo na zatrudnianie do ich obsugi najlepszych specjalistw. Ca cian jednego z tych pomieszcze zakryway powikszone fotografie pitnastu sdziw przysigych. Na przeciwlegej byy porozpinane wydruki komputerowe. Trzeci powicono na olbrzymi schemat rozmieszczenia przysigych w awie. Teraz jeden z pracownikw przypina kolejny arkusz zawierajcy jakie szczegy dotyczce Gladys Card. Ssiedni pokj by najmniejszy ze wszystkich. Szeregowi pracownicy biura mieli do niego wstp wzbroniony, chocia wszyscy dobrze wiedzieli, co si tam odbywa. Drzwi zaopatrzono w zamek sprynowy, a tylko Fitch mia do niego klucz. Bya to sala podgldu pozbawiona okien, z jednym wielkim monitorem i kilkunastoma rozstawionymi przed nim krzesami. Tego pitkowego wieczora Fitch zasiad po ciemku obok dwch zatrudnionych przez niego ekspertw i zapatrzy si na ekran. Obaj mczyni wiedzieli doskonale, e lepiej nie wdawa si w adne rozmowy ze zleceniodawc, dopki on sam nie zagai jakiej dyskusji, tote panowaa martwa cisza. Wykorzystywali kamer typu Yumara XLT-2, miniaturowe przenone urzdzenie, wrcz wymarzone do ich celw. Jej obiektyw mia zaledwie centymetr rednicy, a caa kamera waya tylko wier kilograma. Zostaa zainstalowana przez technikw zgodnie ze szczegowymi wytycznymi Fitcha we wntrzu do mocno sfatygowanej brzowej aktwki, ktra obecnie staa na pododze sali sdowej, pod stoem obrony. Opiekowa si ni Oliver McAdoo, adwokat waszyngtoski, jedyny obcy w zespole prawnikw Cablea, dokooptowany na stanowcze danie Fitcha. McAdoo otrzyma zadanie przygotowywania strategii obrony, umiechania si do przysigych i podsuwania Cableowi niezbdnych dokumentw. Ale najwaniejsz jego funkcj, o ktrej poza Fitchem wiedziao zaledwie par wtajemniczonych osb, byo pilnowanie stojcej pod stoem ka81

mery. Kadego dnia adwokat zjawia si na sali jako pierwszy i osobicie pomaga wnosi przebogaty prawniczy arsena zgromadzony do prowadzenia tej batalii, wrd ktrego znajdoway si dwie identyczne, due, brzowe aktwki. W jednej z nich bya zamontowana kamera. McAdoo siada zawsze w tym samym miejscu przy stole, precyzyjnie ustawia aktwk na pododze, nakierowujc obiektyw kamery na aw przysigych, po czym dzwoni z aparatu komrkowego do biura Fitcha, eby ustali, czy przekazywany obraz jest waciwy. Podczas kadego posiedzenia sdu na sali znajdowao si co najmniej dwadziecia podobnych aktwek. Te najwaniejsze trzymano na stoach obu zespow adwokackich bd te na pododze pod nimi. Inne czekay w pogotowiu przy biurku sekretarki, jeszcze inne walay si pod skadanymi krzesami przeznaczonymi dla asystentw czy te stay oparte o barierk oddzielajc widowni, jak gdyby cakiem o nich zapomniano. Rniy si wielkoci i kolorem, lecz dla osb postronnych byy to zwyczajne teczki z dokumentami, tote wrd nich brzowe aktwki McAdoo nie budziy adnych podejrze. Pierwsz z nich adwokat otwiera od czasu do czasu, eby wyj jakie papiery, lecz druga, ta z przenon kamer, staa zawsze pod stoem i bya tak dokadnie zamknita, i do jej zawartoci mona by si dobra jedynie za pomoc materiaw wybuchowych. Wymylony przez Fitcha podstp opiera si na prostej zasadzie: gdyby z jakich niewyobraalnych powodw teczka z kamer przycigna czyj uwag, McAdoo mia uczyni wszystko, by niepostrzeenie zamieni aktwki i oddali podejrzenia. Kamera przekazywaa nadzwyczaj precyzyjny obraz, w dodatku pracowaa bezgonie i potrzebna byaby specjalna aparatura radiowa, aby wykry jej obecno. Brzowa aktwka staa wrd kilku innych teczek, zdarzao si wic, e bywaa przez nieuwag przesunita bd obrcona. Ale jej ponowne ustawienie nie przedstawiao wikszych trudnoci, z tego powodu McAdoo pozostawa w cigym kontakcie telefonicznym z biurem Fitcha. Ten system ledzenia zosta wyprbowany podczas wczeniejszej rozprawy w Allentown. Wszystkich zdumiewao to osignicie japoskiej techniki. Pole widzenia miniaturowego obiektywu obejmowao ca aw przysigych, a kolorowy obraz by przesyany przez radio do biura Fitcha urzdzonego niedaleko gmachu sdu. Tu te, wanie w sali podgldu, przez cay czas trwania obrad dwaj eksperci mogli obserwowa twarze pitnastu sdziw i odnotowywa kady grymas, umiech czy ziewnicie. A w zalenoci od zachowania i reakcji przysigych Fitch by gotw tak sterowa poczynaniami Durra Cablea i podlegych mu obrocw, by osign konkretny, zamierzony efekt. Ale aden z miejscowych adwokatw nie mia si nigdy dowiedzie o zastosowanym systemie podgldu i obecnoci kamery na sali. Ta za rzetelnie rejestrowaa wszystkie dramatyczne wydarzenia, ktre miay miejsce 82

tego pitkowego popoudnia. Jak na zo bya wycelowana na aw przysigych i Fitch gorzko aowa, e Japoczycy nie wyposayli jej w jakikolwiek mechanizm zdalnego sterowania, pozwalajcy nakierowywa obiektyw zamknitego w aktwce urzdzenia na podany obiekt. Nie zostay wic zarejestrowane obrazy pomarszczonych, poczerniaych puc Jacoba Wooda, ktre ekspert prezentowa na wykonanych przez siebie zdjciach, a ktre mogli podziwia przysigli. W miar, jak Rohr i Fricke realizowali swj uoony wczeniej scenariusz, pitnacioro sdziw, bez adnego wyjtku, z coraz wikszym przeraeniem odbierao widoki straszliwych spustosze, jakie przez trzydzieci pi lat powstaway w organizmie zmarego. Rohr wykaza si prawdziwym mistrzostwem. Umieci dwa powikszone zdjcia na tablicy rozstawionej obok miejsca dla wiadkw. Byy tam nadal, kiedy doktor Fricke koczy skada zeznania pitnacie minut po siedemnastej, byy te wwczas, kiedy sdzia Harkin zwalnia przysigych na czas weekendu. Zatem ostatnim widokiem, jaki zostawa sdziom przed oczyma na dwa dugie dni, tematem do przemyle i niepodwaalnym dowodem tezy reprezentanta powoda, by tene obraz poczerniaych puc, wycitych z ciaa zmarego i umiejtnie rozoonych na biaym szpitalnym przecieradle.

ROZDZIA 8
Podczas weekendu Easter nawet nie prbowa si wymkn obserwujcym go wywiadowcom. W pitek, po wyjciu z sdu, ponownie wstpi do pizzerii OReillyego, gdzie na osobnoci zamieni par zda z wacicielem lokalu, przy czym obaj umiechali si podczas tej rozmowy. Wyszed z du torb produktw ywnociowych i butelk jakiego napoju. Zamkn si nastpnie w swoim mieszkaniu i zapewne poszed spa. W sobot, o smej rano, pojecha samochodem do pasau handlowego, gdzie pracowa, i spdzi ca zmian, czyli dwanacie godzin w sklepie z komputerami i sprztem elektronicznym. Na lunch wyszed w towarzystwie kilkunastoletniego kolegi o imieniu Kevin, take pracownika sklepu. W pobliskim barze zjad meksykaskie placki z duszon fasolk. Nie zauwaono, aby w jakikolwiek sposb komunikowa si z mod kobiet odpowiadajc rysopisowi poszukiwanej przez nich dziewczyny. Po pracy wrci do swej kawalerki i ju wicej nie wychodzi. W niedziel nastpia przyjemna niespodzianka. O smej rano Easter pojawi si na ulicy, wsiad do swego samochodu i pojecha do niewielkiego portu w Biloxi, gdzie czeka na niego nie kto inny, jak Jerry Fernandez. Po raz ostatni widziano ich obu na pokadzie dziesiciometrowej motorwki, gdy w towarzystwie dwch innych mczyzn, zapewne przyjaci Jerryego, wypywali w morze. Wrcili po upywie omiu i p godziny, z poczerwieniaymi od soca twarzami oraz duym pojemnikiem zawierajcym jakie bliej nie zidentyfikowane ryby, natomiast pokad motorwki by zawalony pustymi puszkami po piwie. Ta wyprawa wdkarska okazaa si pierwszym przejawem pozazawodowej aktywnoci Nicholasa, Jerry Fernandez za pierwszym mieszkacem miasta, z ktrym Easter nawiza blisz znajomo. Wci nie natrafiono na lad dziewczyny, zreszt Fitch wcale si nie spodziewa, e wywiadowcy atwo j odnajd. Odznaczaa si widocznie spor cierpliwoci i ju samo to spostrzeenie dawao wiele do mylenia. Nie ulegao wtpliwoci, e jej pierwszy list by jedynie wstpem do ponownego kontaktu, a moe nawet trzeciego i nastpnych. 84

Mimo wszystko bezczynne oczekiwanie przyprawiao o mdoci. Swanson, w byy agent FBI, gono wyraa swe przekonanie, e dziewczyna musi si odezwa ponownie w cigu nadchodzcego tygodnia. Musiaa to uczyni, jeli dziaaa zgodnie z jakimkolwiek planem. Zadzwonia w poniedziaek rano, p godziny przed rozpoczciem posiedzenia. Prawnicy byli ju na posterunku, w niewielkich grupkach rozmawiali na sali sdowej. Sdzia Harkin w swoim gabinecie rozpatrywa jakie nie cierpice zwoki sprawy zwizane z innym procesem, kryminalnym. Przysigli zbierali si w swoim pokoju. Fitch przebywa w biurze kilkadziesit metrw od gmachu sdu, penicym raczej rol tajnego stanowiska dowodzenia. Niespodziewanie do jego pokoju zajrza mody technik nazwiskiem Konrad, prawdziwy geniusz od telefonw, centralek, urzdze podsuchowych i wszelkiego typu elektronicznych zabawek sucych do ledzenia ludzi. Jest telefon z miasta, na ktry podobno pan czeka. Ledwie unisszy gow znad papierw, Fitch byskawicznie przeanalizowa sytuacj. Wszelkie telefony do niego, nawet od zaufanej sekretarki z waszyngtoskiej kancelarii, odbierane byy przez operatora centralki i przeczane na aparat stojcy na jego biurku. Nigdy dotd nie zdarzyo si co podobnego. Kto dzwoni? zapyta po chwili, skrajnie osupiay. Jaka dziewczyna. Mwi, e pan czeka na kolejn wiadomo od niej. Nie wymienia nazwiska? Nie, chocia j o to spytaem. Jest bardzo tajemnicza, ale utrzymuje, e ma do przekazania co nadzwyczaj wanego. Fitch w zamyleniu spojrza na aparat podczony do sieci miejskiej, na ktrego obudowie rytmicznie migotaa lampka. Nie masz pojcia, skd moga zdoby ten numer? Nie. Dasz rad j namierzy? Chyba tak. Tylko prosz j zatrzyma na linii co najmniej przez minut. Fitch podnis suchawk i wcisn klawisz przecznika. Sucham rzek, starajc si zachowa uprzejmy ton. Czy to pan Fitch? zapytaa rwnie uprzejmie nieznajoma. Tak. Kto mwi? Marlee. Adwokatowi na chwil odjo mow. Pozna imi tajemniczej informatorki! Ale poniewa wszystkie rozmowy telefoniczne byy rejestrowane, postanowi zaj si tym pniej. Dzie dobry, Marlee. A moe masz jeszcze jakie nazwisko? Owszem. Chciaam przekaza, e przysigy numer dwanacie, Fernandez, wkro85

czy dzisiaj na sal za jakie dwadziecia minut i bdzie trzyma w rku czasopismo pod tytuem Sports Illustrated. To numer z dwunastego padziernika, ze zdjciem Dana Marino na okadce. Rozumiem rzek powoli Fitch, jak gdyby notowa te szczegy. Co jeszcze? Nie. Na razie to wszystko. A kiedy mog si spodziewa nastpnego telefonu? Nie wiem. Jak pani zdobya mj numer? Bez kopotw. Prosz pamita, przysigy numer dwanacie, Fernandez. W suchawce rozleg si brzk, poczenie zostao przerwane. Fitch wcisn inny klawisz i wybra dwucyfrowy kod. Zakoczona przed chwil rozmowa zostaa odtworzona przez gonik stojcy za aparatem telefonicznym. Po chwili znw zajrza Konrad, trzyma wydruk komputerowy. Dzwonia z automatu w supermarkecie w Gulfport. Tak podejrzewaem. Fitch wsta zza biurka, szybko poprawi krawat i sign po marynark. Musz i do sdu. *** Nicholas wybra taki moment, kiedy na chwil przycichy rozmowy prowadzone w grupkach stojcych pod oknami bd siedzcych przy stole konferencyjnym, i zapyta gono: No i c, czy ktokolwiek by przekupywany bd zastraszany w cigu tego weekendu? Odpowiedziay mu stumione chichoty oraz ironiczne umiechy. Mj gos nie jest na sprzeda odezwa si Jerry Fernandez ale z pewnoci mgbym go wydzierawi. Sowo w sowo powtrzy zdanie, ktre usysza od Eastera na motorwce. Wszyscy przyjli to za dobry dowcip, tylko Herman Grimes zachowa powag. Z jakiego powodu sdzia cigle powtarza te same przestrogi? zapytaa Millie Dupree, wyranie zadowolona, e kto odway si przeama lody i podj wspln dyskusj. Reszta podesza bliej, zaciekawiona tym, co ma do powiedzenia na ten temat czowiek, ktry zaliczy dwa lata studiw prawniczych. Tylko Rikki Coleman pozostaa w kcie sali, pochylona nad gazet. Ale ona syszaa ju jego wyjanienia. Bo takie rzeczy zdarzay si poprzednio odpar Nicholas z pewnym ociganiem. Odnotowano rne prby wpywania na zdanie przysigych. Co mi si zdaje, e nie powinnimy o tym rozmawia wtrci Herman. Dlaczego? Przecie stosujemy si do instrukcji. Nie dyskutujemy o dowodach czy 86

zeznaniach z tego konkretnego procesu rzek Easter autorytatywnym tonem, lecz przewodniczcy nie by o tym przekonany. Sdzia zabroni nam rozmawia o sprawie odpar stanowczo, po czym zamilk, jakby czeka, e ktokolwiek go poprze. Nie byo jednak chtnych. Uwaga wszystkich kierowaa si w stron Eastera. Nie przesadzaj, Herman. Naprawd nie omawiamy materiau dowodowego przedstawionego na sali sdowej. Mwimy o... zamilk na chwil, eby wywrze odpowiednie wraenie ...wykrytych wczeniej prbach wywierania nacisku na przysigych. Lonnie Shaver oderwa si od wydrukw bilansu obrotw supermarketu i obrci gow w jego kierunku. Nawet Rikki nastawia ucha. Jerry Fernandez te mia okazj wysucha opowieci Nicholasa, lecz nie da po sobie niczego pozna. Podobna rozprawa przeciwko producentowi papierosw toczya si przed siedmioma laty w sdzie okrgu Quitman, niedaleko std, w pnocnej czci delty Missisipi. By moe kto z was o niej sysza. Pozew by skierowany przeciwko cakiem innej firmie tytoniowej, lecz po obu stronach wystpowali niektrzy ci sami prawnicy co teraz. I obie strony podjy pewne zaskakujce kroki, zarwno na wstpie, przed wyborem skadu awy, jak i w pocztkowej fazie rozprawy. Co zrozumiae, sdzia Harkin musia si o tym dowiedzie, dlatego teraz obserwuje nas z tak uwag. Wiele osb z sali ma na nas oko. Millie rozejrzaa si szybko po zgromadzonych. Kto jeszcze? spytaa. Penomocnicy obu stron odpar Nicholas, ktry nie zamierza nikogo obarcza szczegln odpowiedzialnoci, gdy faktycznie adna ze stron tamtej rozprawy nie miaa czystego sumienia. Zatrudniaj specjalnych fachowcw, tak zwanych konsultantw sdowych, ktrzy specjalnie zjedaj si z caego kraju, eby suy rad podczas doboru skadu przysigych. Rzecz jasna, wcale im nie chodzi o to, eby wybra ludzi jak najbardziej obiektywnych, lecz takich, ktrzy mog im w najwikszym stopniu zapewni przychylny wyrok. Dokadnie obserwuj nas przed dokonaniem wyboru, a potem... W jaki sposb nas obserwuj? wtrcia Gladys Card. No c, fotografuj nasze domy i mieszkania, samochody, ssiadw, miejsca pracy, dzieci i ich rowery, a nawet nas samych. Nie naruszaj przy tym adnego przepisu prawa ani norm etyki zawodowej, co najwyej staraj si je obchodzi. Gromadz te dokumentacj w sprawie kadego kandydata, wic akta sdowe czy zeznania podatkowe, a wszystko po to, by nas lepiej pozna. Mog nawet robi wywiady z naszymi przyjacimi, znajomymi z pracy bd ssiadami. Obecnie podobne praktyki s stosowane przed kad waniejsz rozpraw. Kady z jedenastu pozostaych sdziw sucha go uwanie, na pewno usiujc sobie 87

jednoczenie przypomnie, czy nie zauway ostatnio w pobliu swego domu jakich podejrzanych typkw z aparatem fotograficznym. Nicholas pocign yk kawy i mwi dalej: Po dokonaniu wyboru przysigych zaczynaj stosowa nieco inne metody. Nie zapominajcie, e z dwustu kandydatw pozostaje im tylko pitnacie osb, ktre znacznie atwiej jest ledzi. Podczas posiedze w sdzie kada ze stron rozmieszcza na sali po kilku konsultantw, ktrzy bacznie si nam przygldaj i prbuj ocenia kad reakcj. Zazwyczaj siadaj w pierwszym lub drugim rzdzie i czsto zmieniaj miejsca. I potrafi pan ich rozpozna? spytaa z niedowierzaniem Millie. Co prawda nie znam tych ludzi, ale bez trudu mgbym ich wskaza. S elegancko ubrani i nawet na moment nie spuszczaj z nas oka. A ja mylaem, e to jacy bardziej znani dziennikarze mrukn pukownik Frank Herrera, ktry jak zawsze musia zabra gos w dyskusji. Ja tam niczego nie zauwayem doda Herman Grimes. Wszyscy przyjli to z umiechem, nawet Pudliczka si na krtko rozchmurzya. Przyjrzyjcie si im dzisiaj poradzi Nicholas. Najczciej z samego rana siadaj tu za plecami prawnikw, ktrzy ich opacaj... Nie! Mam lepszy pomys! Jestem prawie pewien, e jeden z konsultantw obrony to kobieta. Ma okoo czterdziestki, pen, okrg twarz i krtko obcite, gste, ciemnoblond wosy. Do tej pory kadego ranka siadaa w pierwszym rzdzie za plecami Durwooda Cablea. Wic zrbmy tak. Kiedy dzi zajmiemy miejsca w awie, zacznijmy si w ni intensywnie wpatrywa. Wszyscy, caa dwunastka. I ja te? spyta Grimes. Tak, Herman, ty te. Obr gow na godzin dziesit, bdzie wygldao, jakby patrzy na ni razem z nami. Dlaczego mamy stosowa takie grupie sztuczki? wtrcia Pudliczka, czyli Sylvia Taylor-Tatum. A czemu nie? Czy mamy co lepszego do roboty przez najblisze osiem godzin? Mnie si ten pomys podoba oznajmi Jerry Fernandez. Moe w ten sposb cho troch ich pohamujemy. Jak dugo mamy si na ni gapi? spytaa Millie. Rbmy to do czasu, a sdzia skoczy odczytywa swoje pytania, czyli jakie dziesi minut. Wszyscy przystali na propozycj Nicholasa. Lou Dell otworzya drzwi punktualnie o dziewitej i wyprowadzia ich na sal. Easter przynis tego dnia dwa czasopisma, a jednym z nich by egzemplarz Sports Illustrated, numer z dwunastego padziernika. Niby przypadkiem znalaz si w korytarzu obok Jerryego Fernandeza, a tu przed wejciem na sal spojrza na swego nowe88

go znajomego i zapyta: Chcesz co do czytania? Ten zerkn na trzymane przez Nicholasa pisma i jak naleao si spodziewa, sign po magazyn sportowy. Chtnie. Dzikuj. Wkroczyli na sal i zaczli siada w awie. Fitch by przygotowany na to, e przysigy numer dwanacie, Fernandez, przyniesie wanie to czasopismo, niemniej widok opisanego numeru wzbudzi w nim dreszcz grozy. Wprost nie mg oderwa wzroku od mczyzny wkraczajcego do drugiego rzdu awy przysigych. W drodze do sdu obejrza dokadnie okadk pisma wystawionego na stojaku przy kiosku z pras, tote wiedzia, e Marino bdzie na niej w bkitnej koszulce z numerem trzynastym na piersi, z rk uniesion nad gow, gotw do wykonania rzutu. Jego zdumienie szybko przemienio si w podniecenie. Owa tajemnicza dziewczyna, Marlee, musiaa pozostawa w bliskim kontakcie z ktrym z przysigych. Moe nawet wicej sdziw, dwch lub trzech, uczestniczyo w tym spisku. Ale to ju nie miao znaczenia. Im wicej ich byo, tym lepiej. To oni narzucali warunki gry, on za by gotw do niej przystpi. Konsultantka sdowa miaa na imi Ginger i pracowaa w chicagowskiej kancelarii Carla Nussmana. Uczestniczya ju w kilkudziesiciu rnych procesach. Zazwyczaj spdzaa p dnia w sdzie, zmieniajc miejsca na widowni w czasie przerw, staraa si te dokonywa zmian w swoim wygldzie, to zdejmowaa akiet, to wkadaa okulary. Miaa olbrzymie dowiadczenie w swojej pracy i sdzia, e nic nie jest w stanie jej zaskoczy. Siedziaa w pierwszym rzdzie, za plecami obrony, ssiednie miejsce zajmowa jej kolega. Czyta jeszcze porann gazet, kiedy przysigli wchodzili na sal. Ginger obrzucia spojrzeniem cay skad i skierowaa wzrok na sdziego Harkina, ktry uprzejmie ich powita. Przysigli odpowiedzieli mu umiechami i skinieniami gowy, po czym wszyscy, jak jeden m, nie wyczajc niewidomego przewodniczcego, obrcili si w jej stron i zagapili prosto na ni. Kilkoro umiechao si przy tym ironicznie, wikszo jednak miaa surowe, pospne miny. Ginger popatrzya w bok. Harkin, ktry monotonnym gosem odczytywa kolejne pytania z listy, rwnie szybko si zorientowa, e caa uwaga przysigych jest skupiona na widowni. Ci za, niemal bez zmruenia oka, przeszywali wzrokiem obrany cel. Nicholas ledwie mg si powstrzyma, eby nie parskn miechem. Dopisao mu szczcie. W lewej czci widowni, za stoem obrony, siedziao mniej wicej dwadziecia osb, a dwa rzdy za plecami Ginger tego dnia obra sobie miejsce Rankin Fitch. Zatem z awy przysigych znajdowa si dokadnie na tej samej linii, co konsultantka, a z od89

legoci dwudziestu metrw trudno byo jednoznacznie oceni, czy sdziowie gapi si tak intensywnie na Ginger, czy te na niego. Co zrozumiae, kobieta dosza do wniosku, e to ona jest ich celem. Pospiesznie wycigna jakie notatki i pochylia nad nimi gow. Jej kolega przesiad si na koniec rzdu. Fitch take poczu si nieswojo, kiedy dwanacie osb nagle utkwio w nim spojrzenia. Poczu, e na czoo wystpuj mu krople potu. Sdzia kontynuowa odczytywanie pyta, lecz kilku prawnikw z zespou obrony obejrzao si w t stron. Nie odwracajcie gw szepn Nicholas, starajc si nie porusza ustami. Wendall Rohr take zerkn przez rami, widocznie zaciekawiony, c takiego osobliwego znajduje si na widowni. Zaczerwieniona Ginger uparcie wbijaa wzrok w czubki swoich butw. Przysigli nadal si na ni gapili. Niezwykle rzadko si zdarzao, by sdzia prowadzcy rozpraw napomina przysigych o skupienie uwagi. Harkinowi ju raz si to zdarzyo, ale wwczas jednego z sdziw do tego stopnia znudziy zeznania, e zasn i zacz gono chrapa. Dlatego te z pewnym ociganiem doczyta do koca list pyta, po czym oznajmi gono: Bardzo dzikuj, panie i panowie. Wysuchamy teraz dalszych zezna doktora Miliona Frickego. Zanim ekspert zosta wprowadzony i ponownie zaj miejsce dla wiadkw, Ginger poderwaa si z awy i wybiega z sali, jakby musiaa nagle skorzysta z toalety. Cable uprzejmie powita doktora Frickego i wyjani, e ma do niego zaledwie par pyta, nie zamierza bowiem dyskutowa na tematy naukowe z tak synnym autorytetem. Niewtpliwie pragn jednak zyska u przysigych co najmniej kilka punktw na swoj korzy. Ju na pocztku ekspert musia przyzna, e faktycznie nie ma adnego dowodu na to, i wszystkie zmiany chorobowe w pucach zmarego musz by wynikiem palenia przez trzydzieci lat papierosw marki Bristol. Wood przez wiele lat pracowa w biurze, gdzie palio mnstwo innych osb, a zatem tak, to prawda, e cz tych zmian moga zosta spowodowana przez wchanianie dymu tytoniowego wydychanego przez innych. Ale wci mwimy o dymie papierosowym skoczy zaczepnym tonem Fricke, z czym Cable natychmiast si zgodzi. A jeli uwzgldnimy zanieczyszczenie powietrza? Czy wdychanie pyu i kurzu znajdujcego si w powietrzu nie wywouje zmian w pucach? Doktor Fricke zmuszony by przyzna, e owszem, istnieje taka moliwo. Cable zwietrzy doskona moliwo, zacz wic dry ten temat. Doktorze Fricke, jeli wemiemy pod uwag wszelkie moliwe czynniki chorobotwrcze, a wic czynne palenie papierosw, bierne wdychanie dymu, zanieczyszczenie powietrza i wiele innych, o ktrych tu nie rozmawialimy, to czy jest moliwe precyzyj90

ne okrelenie, w jakim stopniu zmiany w pucach zmarego zostay spowodowane paleniem bristoli? Ekspert zamyli si na krtko, wreszcie odpar: Na pewno w olbrzymiej wikszoci. Lecz ile? Szedziesit procent? Osiemdziesit? Czy pan, jako autorytet naukowy w tej dziedzinie, moe nam poda dokadn warto? Byo to niewykonalne i Cable wietnie zdawa sobie z tego spraw. Dwaj zaangaowani przez niego specjalici byli gotowi natychmiast wnie protest, gdyby Fricke da si ponie fantazji i rzuci z powietrza jakkolwiek liczb. Obawiam si, e nikt nie potrafi poda cisej wartoci. Dzikuj. Mam jeszcze jedno, ostatnie pytanie, doktorze. Jaki procent osb palcych papierosy zapada na raka puc? Opinie s rozbiene, rni autorzy przytaczaj rne dane. Wic tego take pan nie wie? Mam okrelony pogld w tej sprawie. W takim razie prosz odpowiedzie na pytanie. Okoo dziesiciu procent. Nie mam wicej pyta. Jest pan wolny, doktorze Fricke rzek sdzia Harkin. Panie Rohr, prosz powoa swojego nastpnego wiadka. Wzywam doktora Roberta Bronskyego. Kiedy nastpowaa wymiana ekspertw na miejscu dla wiadkw, Ginger ponownie wlizna si na sal i usiada w ostatnim rzdzie, najdalej od przysigych, jak tylko byo to moliwe. Fitch natomiast wykorzysta t krtk przerw, by wyj na korytarz. W atrium przywoa Josgo i obaj pospiesznie wrcili z gmachu sdu do biura na tyach nieczynnego sklepu. *** Bronsky okaza si rwnie naukowcem, specjalist z zakresu medycyny, majcym w przyblieniu tyle samo tytuw i opublikowanych prac co doktor Fricke. Zreszt znali si dobrze, obaj bowiem pracowali w tym samym instytucie w Rochester. Rohr ponownie z wyran przyjemnoci przedstawi zebranym bogaty dorobek powoanego przez siebie wiadka. Kiedy wreszcie zosta on uznany za eksperta, rozmowa zesza na grunt biochemii klinicznej. Dym tytoniowy jest bardzo zoony, zawiera ponad cztery tysice rnych zwizkw chemicznych, w tym szesnacie znanych kancerogenw, czternacie silnych alkaliw oraz dziesitki innych substancji odznaczajcych si du aktywnoci biologiczn. W dymie tytoniowym wystpuje wiele rnych gazw zaabsorbowanych w drob91

niutekich kropelkach cieczy, a kiedy czowiek wdycha w dym, okoo pidziesiciu procent tych substancji pozostaje w pucach, kropelki cieczy i czsteczki stae osadzaj si na ciankach pcherzykw pucnych. Dwaj asystenci z zespou Rohra ponownie rozstawili duy statyw na rodku sali i doktor Bronsky wyszed zza barierki na dalsz cz wykadu. Najpierw pokaza plansz z wydrukowan list substancji zawartych w dymie tytoniowym. Nawet nie prbowa omawia poszczeglnych skadnikw, ich nazwy brzmiay wystarczajco zowieszczo, a w takim zestawieniu robiy wraenie wyjtkowo toksycznej mieszaniny. Na kolejnej tablicy znalazy si poznane kancerogeny i te doktor Bronsky pokrtce opisa suchaczom. Zaznaczy jednak wyranie, postukujc kocem drewnianej wskazwki w plansz, i dym moe zawiera take inne substancje rakotwrcze, ktre nie zostay jeszcze w dostatecznym stopniu zbadane. Poza tym nie jest wykluczone, e rwnoczesne oddziaywanie dwch lub trzech mniej gronych substancji rwnie moe by przyczyn po wstawania nowotworw. A do koca porannej sesji wakowany by temat kancerogenw. Wraz z przedstawianiem kolejnych plansz pogldowych, Jerry Fernandez i pozostali palacze wrd przysigych czuli si coraz gorzej, tak e gdy w kocu ogoszona zostaa przerwa na lunch, Sylvia Pudliczka zacza si skary na silne ble gowy. Ale jak zwykle caa czwrka od razu przesza do palarni czyli dymicego krateru, jak nazywaa ssiedni pokj Lou Dell eby cho par razy si zacign, zanim posiek zostanie podany. Tym razem jednak lunch ju na nich czeka, uczyniono wszystko, by unikn zadranie. Na stole konferencyjnym rozstawiono porcelanowe talerze, a herbata z lodem bya serwowana w szklankach. OReilly rozkada kanapki dla tych, ktrzy je zamwili, a w pojemnikach czekaa parujca zapiekanka z makaronu z warzywami. Nicholas nie szczdzi mu pochwa. Fitch wraz z dwoma prawnikami ze swego biura siedzia w sali podgldu, kiedy powiadomiono go o telefonie z miasta. Znowu Konrad zapuka w drzwi pomieszczenia, uczyni to jednak z pewn obaw, gdy szeregowi pracownicy otrzymali polecenie, aby pod adnym pozorem tam nie wchodzi. Znw dzwoni Marlee, na czwartej linii przekaza szeptem. Adwokat w pierwszej chwili osupia, ale zaraz wyszed na korytarz i szybko ruszy w stron, swego gabinetu. Sprbujcie j namierzy rzuci. Ju to robimy. I tak pewnie dzwoni z automatu. Usiad przy biurku, podnis suchawk i wcisn klawisz czwartej linii. Sucham. Czy to pan Fitch? spyta znany mu ju gos. 92

 Tak. Czy wie pan, dlaczego przysigli tak si na pana gapili? Nie. Powiem panu jutro. Czemu nie dzisiaj? Bo teraz usiuje pan za wszelk cen namierzy, skd dzwoni. A jeli nadal bdzie pan to czyni, w ogle przestan telefonowa. Zgoda, nie bdziemy pani namierza. I sdzi pan, e tak po prostu w to uwierz? Czego pani chce? Pniej, Fitch. Poczenie zostao przerwane. Czekajc na wynik namierzania, odtworzy z tamy przebieg caej rozmowy. Jak mona si byo spodziewa, Konrad przynis wiadomo, e dziewczyna faktycznie dzwonia z budki, tym razem z kompleksu handlowego w Gautier, miasteczku pooonym o p godziny drogi od Biloxi. Fitch odchyli si na oparcie fotela, jedynego tak duego i wygodnego mebla pord wypoyczonych sprztw, i przez chwil spoglda na cian. Nie byo jej w sdzie dzisiaj rano odezwa si cicho sam do siebie, muskajc palcami wze muszki pod szyj. Skd zatem moga wiedzie, e oni si na mnie gapili? Kto si na pana gapi? zapyta Konrad. cznociowiec ani razu nie by na sali sdowej, nie naleao to do jego obowizkw. Niemal wcale nie opuszcza naprdce urzdzonego biura. Fitch wyjani mu wic w kilku sowach niezwyke zdarzenie, od jakiego rozpocza si poranna sesja. Kto z przysigych moe by z ni w kontakcie? spyta Konrad. Sam si nad tym zastanawiam. *** Sesja popoudniowa zostaa powicona nikotynie. Od wp do drugiej do trzeciej i od wp do czwartej do zakoczenia obrad o pitej przysigli dowiedzieli si o tym alkaloidzie znacznie wicej, niby chcieli. Nikotyna to straszliwa trucizna wystpujca w dymie tytoniowym. Kady papieros zawiera jej od jednego do trzech miligramw, a u palaczy takich jak Jacob Wood, ktrzy wcigaj dym do puc, a do dziewidziesiciu procent tej substancji jest wchaniane poprzez bony luzowe. Doktor Bronsky pokazywa olbrzymie plansze, na ktrych byy przedstawione naturalnej wielkoci, wymalowane jaskrawymi kolorami organy wewntrzne czowieka, i szczegowo objania oddziaywanie nikotyny na poszczeglne ukady. Opisywa, jak nikotyna powoduje zwanie woskowatych naczy krwiononych w koczynach, podnosi cinienie krwi, 93

przyspiesza rytm pracy serca i obnia wydajno jego pracy. Przedstawia niezwykle zoony i szkodliwy jej wpyw na drogi oddechowe. Tumaczy, e alkaloid moe wywoywa nudnoci i wymioty, zwaszcza u pocztkujcych palaczy, gdy w pierwszej chwili symuluje on wydzielanie sokw trawiennych oraz ruchy jelit, ale pniej znacznie je hamuje. Wyjania pobudzajcy wpyw nikotyny na centralny ukad nerwowy. Mwi tak metodycznie i rzeczowo, i mona byo odnie wraenie, e tylko jeden papieros zawiera mierteln dawk teje trucizny. Ale najgorsz cech nikotyny jest to, i dziaa ona na czowieka uzaleniajco. Ostatnia godzina wykadu co zapewne take byo efektem precyzyjnej kalkulacji Rohra zostaa powicona wycznie na przekonywanie sdziw przysigych, i nikotyna to bardzo silny rodek uzaleniajcy, a fakt ten jest powszechnie znany specjalistom co najmniej od czterdziestu lat. Bronsky nadmieni te, e zawarto nikotyny w papierosach mona by bez trudu kontrolowa w trakcie procesu ich wytwarzania. Gdyby a na to sowo ekspert pooy szczeglny nacisk sztucznie zwikszy ilo nikotyny w tytoniu, rzecz jasna, palacze odpowiednio szybciej popadaliby w uzalenienie. A im wicej byoby ludzi uzalenionych, tym wiksze byyby zyski producentw. Takim oto silnym akcentem zakoczone zostay tego dnia obrady sdu.

ROZDZIA 9
We wtorek rano Nicholas zjawi si w sdzie wczenie, kiedy Lou Dell parzya dopiero pierwsz porcj kawy bezkofeinowej i rozkadaa na talerzach rogaliki oraz pczki. Na brzegu stolika dumnie skrzy si zestaw nowiutkich filianek i talerzykw. Easter bez przerwy narzeka, e nie znosi pi kawy z plastikowych kubeczkw i na szczcie znalaz poparcie dwch innych przysigych. A sporzdzona przez nich lista ycze zostaa byskawicznie zaakceptowana przez sdziego Harkina. Kiedy wszed do sali, Lou Dell pospiesznie skoczya wszystkie przygotowania. Nicholas powita j serdecznie i umiechn si przyjanie, lecz kobieta widocznie ywia ju do niego uraz za kopoty, jakich jej przysparza. Nala sobie kawy i rozoy gazet. Zgodnie z jego przewidywaniami kilka minut po smej, a wic niemal na godzin przed wyznaczonym terminem, zjawi si emerytowany pukownik, Frank Herrera. Trzyma pod pach dwie gazety, jedn z nich by e Wall Street Journal. Widocznie liczy na to, e przejrzy je w spokoju i samotnoci, gdy troch krzywo umiechn si do Eastera. Dzie dobry, pukowniku odezwa si Nicholas. Tak wczenie dzisiaj? Pan by pierwszy. To prawda. le spaem. niy mi si chmury dymu tytoniowego i poczerniae puca. Easter otworzy gazet na kolumnie sportowej. Herrera take nala sobie kawy i mieszajc cukier usiad naprzeciwko niego przy stole. Ja podczas suby w wojsku paliem przez dziesi lat rzek, jak zwykle przybierajc oniersk poz. Siedzia wyprostowany, z odchylonymi do tyu ramionami i lekko uniesion gow, jakby gotw by w kadej chwili poderwa si na baczno. Wystarczyo mi jednak zdrowego rozsdku, eby z tym zerwa. Domylam si jednak, e niektrym brakuje silnej woli. Przykadem by wanie Jacob Wood. Pukownik fukn z pogard, rozpocierajc przed sob gazet. Widocznie dla nie95

go zerwanie z paskudnym naogiem wizao si jedynie z koniecznoci wydania sobie odpowiedniego rozkazu. Jak ma si po kolei w gowie, to mona swe ciao zmusi niemal do wszystkiego. Nicholas przerzuci stron i zapyta: Z jakich powodw przesta pan pali? Bo to bardzo szkodliwy nag. Do stwierdzenia tego nie trzeba by geniuszem, to proste. Papierosy powoduj wiele chorb, wszyscy o tym wiedz. Gdyby Herrera z tak szczeroci odpowiada na pytania zawarte w dwch ostatnich kwestionariuszach, ktre Nicholas doskonale pamita, z pewnoci nie byoby go w skadzie przysigych. Natomiast fakt, e teraz nie obawia si ujawni swoich pogldw, wiadczy o jednym: bardzo mu zaleao na wybraniu do awy sdziowskiej. Mona byo zatem wnioskowa, e emerytowany oficer, zapewne znudzony gr w golfa i gderaniem ony, szuka czego dla zabicia czasu, a prawdopodobnie skrycie ywi take jak uraz. I paskim zdaniem ich produkcja powinna by zakazana? spyta Easter. To samo pytanie zadawa sobie przed lustrem ju setki razy i wietnie zna na nie wszelkie moliwe odpowiedzi. Herrera z namysem odoy gazet i pocign yk kawy. Nie. Uwaam jednak, e ludzie powinni mie na tyle zdrowego rozsdku, eby nie pali przez trzydzieci lat po trzy paczki dziennie. Bo i czego w takim wypadku mona si spodziewa? Wymienitego zdrowia? Mwi z wyranym sarkazmem, nie ulegao zatem wtpliwoci, e przystpujc do rozpatrywania tej sprawy, mia ju cile ustalony pogld. Kiedy pan zyska takie stanowcze przewiadczenie? Pan artuje? Przecie to chyba cakiem oczywiste. Moe wedug pana. Cakiem oczywiste jest to, e powinien by pan wyrazi swoje pogldy podczas voir dire. Podczas czego? Wstpnych przesucha przed wyborem awy przysigych. Kady z nas musia odpowiedzie na szereg pyta dotyczcych tych wanie spraw. Jako nie przypominam sobie, aby wwczas zaj pan tak jednoznaczne stanowisko. Bo nikt tego ode mnie nie wymaga. A jednak powinien by pan to uczyni. Herrera lekko si zaczerwieni i umilk na chwil. Wiedzia ju, e Easter zna si troch na prawie, a w kadym razie zna przepisy o wiele lepiej ni reszta przysigych. Rozwaa, czy nie popeni jakiego bdu i czy Nicholas moe teraz na niego donie. Zdawa sobie spraw, e w konsekwencji mgby zosta wykluczony z grona sdziowskiego, ukarany grzywn czy nawet wpakowany do aresztu. 96

Nagle uderzya go myl, e przecie zabroniono im dyskutowa na temat rozpatrywanej sprawy. Czemu wic Easter miaby donosi na niego sdziemu? Nie ulegao wtpliwoci, e sam rwnoczenie wpakowaby si w tarapaty, gdyby chcia komukolwiek powtrzy tre tej rozmowy. Doszedszy do takiego wniosku, Herrera uspokoi si szybko. Pozwol sobie zgadywa rzek. Pan zapewne ma zamiar obstawa przy werdykcie korzystnym dla powoda i przyznajcym mu wysokie odszkodowanie. Nie, panie Herrera. W przeciwiestwie do pana ja jeszcze nie podjem decyzji. Do tej pory wysuchalimy zezna tylko trzech wiadkw, i to wycznie powoanych przez reprezentanta powoda, wic z pewnoci bdzie ich jeszcze wielu. Moim zdaniem powinnimy zaczeka, a przedstawiony zostanie cay materia dowodowy, i dopiero wtedy prbowa wywaa racje. Zreszt tak wanie przysigalimy postpowa. To prawda. Ja take nie chc przesdza sprawy, jestem podamy na perswazj. Szybko skierowa ca sw uwag na kolumn z ogoszeniami. Otworzyy si drzwi i do sali wkroczy Herman Grimes, jak zawsze postukujc lekko bia lask. Tu za nim w przejciu stana Lou Dell oraz pani Grimes. Nicholas podnis si zza stou i poszed przyrzdzi kaw dla przewodniczcego, co stao si ju jego codziennym zajciem. *** Fitch jak urzeczony wpatrywa si w aparat telefoniczny a do dziewitej, poniewa Marlee obiecaa przekaza tego dnia kolejn wiadomo. By pewien, e skoro dziewczyna podja ju t niebezpieczn rozgrywk, to nie zamierzaa go okamywa. Nie musia jednak czeka przy telefonie, tote zamkn swj gabinet i zasiad u boku dwch ekspertw sdowych w pogronej w pmroku sali podgldu. Posiedzenie sdu jeszcze si nie rozpoczo. Kto musia kopn aktwk, gdy kamera bya wymierzona trzy metry w bok od rodka awy przysigych. Z jej pola widzenia cakowicie zniknli sdziowie numer jeden, dwa, siedem i osiem, natomiast Millie Dupree oraz siedzca za ni Rikki Coleman widoczne byy tylko do poowy. Przysigli siedzieli w awie ju od dwch minut, tote McAdoo musia zajmowa swoje miejsce za stoem obrony i nie mona si byo z nim skontaktowa telefonicznie. Widocznie si nie zorientowa, e kto niechccy potrci teczk pod stoem. Fitch zakl pod nosem, wrci do swego gabinetu i pospiesznie nagryzmoli na kartce par zda. Przekaza notatk nienagannie ubranemu posacowi, ktry pobieg do gmachu sdu, wpad na sal obrad i nie zauwaony w duej grupie asystentw, modych prawnikw oraz widzw zdoa poda wiadomo obrocom. Na ekranie znowu ukazaa si caa awa przysigych, kiedy kamera zostaa obrcona w lewo. Ale McAdoo przekrci j nieco za daleko i tym razem siedzcy na drugim kocu Jerry Fernandez oraz sdzia numer sze, Angel Weese, do poowy zniknli z pola 97

widzenia. Fitch ponownie zakl pod nosem. Teraz jednak musia zaczeka a do przerwy, eby skontaktowa si z adwokatem przez telefon. *** Doktor Bronsky zjawi si na sali wypoczty, gotw do kolejnego caodziennego wykadu na temat mrocznych stron palenia tytoniu. Po omwieniu szkodliwoci kancerogenw oraz nikotyny, zacz teraz od nastpnej grupy zwizkw niebezpiecznych z medycznego punktu widzenia: substancji podraniajcych. Kiedy tylko Rohr wystarczajco dobitnie zaznaczy swoj obecno na sali, Bronsky od razu przystpi do rzeczy. Dym tytoniowy zawiera wiele rnych zwizkw amoniak, lotne kwasy, aldehydy, fenole, ketony ktre podraniaj bony luzowe. Tak jak poprzedniego dnia, wyszed zza barierki i stan przed wielk plansz, przedstawiajc zarys torsu i gowy czowieka z rozrysowanym szczegowo ukadem oddechowym, od krtani poprzez oskrzela do puc. W tym rejonie ciaa dym tytoniowy powoduje nasilone wydzielanie luzu. Ale zarazem spowalnia jego usuwanie poprzez zahamowanie ruchw migawek nabonka luzowego oskrzeli. Bronsky odznacza si rzadk umiejtnoci takiego operowania argonem lekarskim, aby przedmiot wykadu by w peni zrozumiay dla rednio wyksztaconego odbiorcy. Teraz take zatrzyma si duej przy tym zagadnieniu, aby dokadniej wyjani procesy nastpujce w oskrzelach podczas wdychania dymu z papierosw. Na tablicy ustawione zostay dwie kolejne, due, wielokolorowe plansze i ekspert, posugujc si dug drewnian wskazwk, zacz objania przysigym, e zewntrzna warstwa nabonka grnych drg oddechowych jest pokryta migawkami, czyli komrkami zaopatrzonych w drobne rzski. Jednoczesny ruch tych mikroskopijnych woskw powoduje cige przesuwanie luzu po powierzchni nabonka w kierunku krtani, co pozwala usuwa z puc niemal kad drobin kurzu i pyu, ktra dostaje si tam z wdychanym powietrzem. Jak naleao przypuszcza, palenie tytoniu wywiera bardzo szkodliwy wpyw na ten proces. Kiedy tylko Bronsky i Rohr zyskali przewiadczenie, e przysigli musz ju w peni rozumie naturalny mechanizm usuwania zanieczyszcze z puc, szybko przeszli do kolejnego punktu programu, jakim byo rwnie szczegowe wyjanienie zgubnego oddziaywania dymu papierosowego na tene proces, a tym samym wyniszczania caego ukadu oddechowego. Wci bya mowa o luzwkach, nabonkach i migawkach. Jako pierwszy zacz ziewa siedzcy w drugim rzdzie Jerry Fernandez. Poniedziakowy wieczr spdzi w barze jednego z kasyn na wybrzeu, w gronie znajomych oglda transmisj meczu pikarskiego i pi zdecydowanie wicej, ni pocztkowo zamierza. Mimo e pali po dwie paczki dziennie i mia wiadomo, jak bardzo szkodliwy 98

jest ten nag, w takiej sytuacji nadzwyczaj tskni do krtkiej przerwy na papierosa. A kiedy inni przysigli take zaczli szeroko ziewa, sdzia Harkin ju o wp do dwunastej zarzdzi jake potrzebn im wszystkim, dwugodzinn przerw na lunch. Wsplny spacer po ulicach Biloxi by pomysem Nicholasa, taki wniosek zosta umieszczony w licie przekazanym sdziemu w poniedziaek. Wydawao si nonsensem, eby po caych dniach przetrzymywa zesp przysigych w sali, bez moliwoci zaczerpnicia wieego powietrza. Mona byo odnie wraenie, e ich yciu zagraa miertelne niebezpieczestwo ze strony nieznanych spiskowcw. A wystarczyo przecie zostawi ich pod nadzorem Lou Dell, ewentualnie wzmocni ochron Willisa, przydzielajc drugiego uzbrojonego stranika, wyznaczy kilkusetmetrow tras w rdmieciu, jak zwykle ostrzec przysigych, aby nie rozmawiali z nikim obcym, i da im p godziny swobody po lunchu, umoliwiajc tym samym przegnanie ospaoci po sutym posiku. w pomys wyda si sdziemu na tyle zachcajcy i niegrony, e po krtkim zastanowieniu zaliczy go do swoich wasnych inicjatyw. I znowu Nicholas wykaza si brakiem zrozumienia, gdy zaraz po lunchu pokaza Lou Dell kopi swego listu, wyjaniajc rzeczowo, i planowany spacer przysigli mog zawdzicza tylko jemu, Easterowi, ktry wystosowa do sdziego odpowiedni wniosek. No bo kto mgby przypuszcza, e Harkin z wasnej woli okae im a tak wielk ask? Temperatura na zewntrz utrzymywaa si poniej trzydziestu stopni, powietrze byo rzekie i wilgotne, a drzewa wkaday ca sw energi w zmian koloru lici. Lou Dell i Willis ochoczo poprowadzili sw gromadk na spacer, tylko czworo palaczy, a wic Fernandez, Pudliczka, Stella Hulic i Angel Weese, pozostao nieco z tyu, z nieskrywan przyjemnoci zacigajc si gboko dymem papierosw. W niepami posza tyrada Bronskyego na temat luzwek i migawek, zapomniano take o powikszonych fotografiach Frickego przedstawiajcych poczerniae puca Jacoba Wooda. Liczya si tylko ta okazja do rozprostowania koci w orzewiajcym, przepenionym sonaw bryz powietrzu, wrcz wymarzonym do zapalenia papierosa. Fitch wysa Doylea w towarzystwie miejscowego wywiadowcy o przezwisku Joe Boy, by zrobili seri zdj spacerujcym przysigym. *** Bronsky spuci z tonu w czasie popoudniowej sesji. Utraci zdolno operowania zrozumiaym jzykiem i przysigli musieli toczy cik walk o zachowanie uwagi. Nie byo to proste, tote przed ich oczyma starannie przygotowane i z pewnoci bardzo kosztowne plansze zaczy si zlewa w jedno, podobnie jak w ich przemczonych umysach czyniy to rne czci ciaa, zwizki chemiczne i trucizny. Nie trzeba byo opinii doskonale wyksztaconych i piekielnie drogich konsultantw sdowych, aby zy99

ska pewno, e sdziw ogarnia coraz silniejsze znudzenie, a Rohr, jak to czsto si zdarza w praktyce adwokackiej, zwyczajnie przesadzi z liczb serwowanych im specjalistycznych informacji. Tote sdzia Harkin wczeniej, bo ju o szesnastej zakoczy obrady, tumaczc si oschle, e musi powici jeszcze dwie godziny na rozpatrzenie pewnych wnioskw formalnych obu stron, do czego nie jest potrzebny skad przysigych. Zwalniajc ich z obowizku, po raz kolejny wyrecytowa swoje surowe ostrzeenia, ktre sdziowie zapewne potrafili ju wyrecytowa z pamici i na ktre zwracali coraz mniej uwagi, cieszc si z moliwoci odzyskania swobody. A radowaa ona szczeglnie Lonniego Shavera. Prosto z gmachu sdu pojecha do swego supermarketu oddalonego o dziesi minut drogi, ustawi samochd na wydzielonym miejscu parkingu i jak burza wpad do rodka tylnym wejciem, w gbi duszy majc nadziej, e przyapie magazyniera na drzemce midzy skrzynkami wieej saaty. Pokj kierownika znajdowa si na pitrze, nad stoiskami nabiaowym oraz misnym, i by wyposaony w przydymione, lustrzane szyby, umoliwiajce obserwacj caej przestrzeni handlowej sklepu. Lonnie by jedynym czarnoskrym kierownikiem w caej sieci, obejmujcej siedemnacie podobnych placwek. Zarabia czterdzieci tysicy dolarw rocznie, a ponadto waciciele zapewniali mu pene ubezpieczenie zdrowotne, opacali wypoczynek w redniej klasy orodku i podwyszali pensj raz na kwarta. Co wicej, Lonnie uzyska obietnic, e jego kandydatura bdzie brana pod uwag przy mianowaniu regionalnego zarzdcy sieci, jeli tylko osignie na stanowisku kierownika sklepu wystarczajco dobre wyniki. Nie ukrywano przed nim, e spka chce mie kogo czarnoskrego w gronie kierowniczym, chocia ta obietnica awansu nie zostaa sformuowana na pimie. Pokj kierownika by zawsze otwarty i zazwyczaj przebywa w nim jeden z pracownikw. Ale tym razem w rodku powita Lonniego jego zastpca, ktry marszczc brwi, przekaza tajemniczym szeptem: Mamy goci. Shaver przystan w wejciu i zerkn przez rami na drzwi ssiedniego mieszczenia, uywanego do rnych celw: spotka z przeoonymi, narad caej zaogi, jak i organizowania przyj urodzinowych. Jakich goci? zapyta. Z zarzdu. Chc si z tob zobaczy. Lonnie energicznie zapuka w drzwi i nie czekajc na zaproszenie wkroczy c sali. Ostatecznie by kierownikiem tego sklepu. Przy kocu stou konferencyjnego, na ktrym leay jakie dokumenty i stosy wydrukw komputerowych, siedzieli trzej mczyni. Byli bez marynarek, w samych koszulach z rkawami podwinitymi a do okci. Na jego widok podnieli si z miejsc. 100

 Ciesz si, e ci widz, Lonnie rzek Troy Hadley, syn jednego z wacicieli spki i jedyny w tym gronie, ktrego Shaver mia wczeniej okazj pozna. Wymienili uciski doni i Hadley szybko przedstawi mu pozostaych. Ich nazwiska byskawicznie wyleciay Lonniemu z gowy, zapamita jedynie, e nosz imiona Ken i Ben. Nastpnie Troy wskaza mu krzeso, ktre do tej pory sam zajmowa, i Shaver z pewnym ociganiem usiad na honorowym miejscu, pomidzy dwoma nieznajomymi. Jak tam obowizki w sdzie? zagadn Hadley, w jego gosie mona byo wyczu pewn nerwowo. Nudy. Tak mylaem. Posuchaj, Lonnie. Mamy wan spraw. Ken i Ben s z zarzdu firmy o nazwie SuperHouse, kierujcej du sieci handlow z siedzib w Charlotte, a z wielu rnych powodw mj ojciec i wuj zdecydowali si sprzeda nasz sie wanie spce SuperHouse. Transakcja obejmuje wszystkie placwki, a wic siedemnacie sklepw i dwa magazyny. Nie uszo uwagi Lonniego, e Ken i Ben uwanie mu si przygldaj, tote uczyni wszystko, by na pozr przyj szokujce nowiny z kamienn twarz, zdoby si nawet na delikatne wzruszenie ramionami, jakby chcia zapyta: A co mnie to obchodzi? Ale w rzeczywistoci co go cisno za gardo. Dlaczego? wydusi z siebie. Z wielu rnych powodw, ale podam ci dwa najwaniejsze. Po pierwsze, mj ojciec ma ju szedziesit osiem lat, natomiast wuj Al, jak zapewne wiesz, przeszed niedawno powan operacj. A po drugie, spka SuperHouse zaoferowaa im nadzwyczaj korzystne warunki transakcji. Energicznie potar domi o siebie, jakby nie mg si ju doczeka, kiedy przystpi do wydawania niespodziewanie zdobytych pienidzy. Po prostu uznali, e nadszed czas wycofa si z interesu. To wszystko, Lonnie. Jestem zaskoczony. Nigdy... W peni ci rozumiem. Czterdzieci lat na rynku, od rodzinnego straganu z warzywami a po firm dziaajc w piciu stanach i majc szedziesit milionw rocznego obrotu... Mnie te trudno uwierzy, e ostatecznie zdecydowali si rzuci to wszystko w choler. Troy nawet niezbyt si stara ukrywa swoje zadowolenie, Lonnie szybko domyli si prawdy. Tamten by lekkoduchem, rozpieszczonym synkiem bogaczy, spdzajcym cae dnie na grze w golfa i tylko pozujcym na twardego, zaangaowanego handlowca, ktrego obchodzi los rodzinnej firmy. Jego ojciec i wuj zdecydowali si na sprzeda sieci, gdy doskonale zdawali sobie spraw, e ju za kilka lat, kiedy Troy przejmie od nich stery, efekty ich czterdziestoletnich wysikw szybko zostan spoytkowane na luksusowe jachty i bogate nadmorskie posiadoci. 101

Zapado milczenie. Ken i Ben wci uwanie obserwowali Shavera. Jeden z nich, czterdziestoparolatek o niezbyt starannie uoonej fryzurze, mia w kieszonce koszuli cay zestaw tanich dugopisw. Prawdopodobnie by to Ben. Drugi, nieco modszy i szczuplejszy, zdecydowanie lepiej ubrany, wyglda na typowego, szybko pncego si po szczeblach kariery urzdnika. Dopiero po chwili Lonnie zrozumia, e to on powinien teraz co powiedzie. Czy to oznacza, e ten sklep zostanie zamknity? spyta tonem penym rezygnacji. Troy niemal podskoczy jak oparzony. Chcesz wiedzie, czego moesz oczekiwa? No c, zapewniam ci, Lonnie, e wyraaem si o tobie w samych superlatywach, nie musiaem zreszt kama, i poradziem, aby zatrzymano ci na dotychczasowym stanowisku kierownika sklepu. Zarwno Ben, jak i Ken, ledwie zauwaalnie przytaknli ruchem gowy. Troy natomiast sign po swoj marynark, cignc dalej: Ale rozumiesz chyba, e to ju nie ode mnie zaley. Zostawi was teraz samych, ebycie mogli swobodnie si dogada. Jak byskawica wypad z pokoju. Z niewiadomych przyczyn jego wyjcie natychmiast wywoao przyjazne umiechy na twarzach obu mczyzn. Czy mgbym dosta od panw wizytwki? zapyta Shaver. Oczywicie. Obaj rwnoczenie signli do kieszonek i pooyli przed nim na stole swoje wizytwki. Nie myli si, to starszy mia na imi Ben, ale Ken zajmowa wysze stanowisko i on przej teraz inicjatyw. Moe najpierw powiem par sw o naszej firmie zacz. Mamy sw siedzib w Charlotte i kierujemy sieci osiemdziesiciu sklepw na terenie Georgii i obu Karolin. SuperHouse jest oddziaem korporacji Listing Foods, majcej okoo dwch miliardw rocznych obrotw. Jej zarzd mieci si w Scarsdale. To spka akcyjna, notowana w automatycznej sieci obsugi dealerskiej. Pewnie o niej syszae. Ja jestem wiceprezesem dziau zarzdzania w SuperHouse, a Ben pracuje na stanowisku dyrektora regionalnej sieci handlowej. Zarzd firmy postanowi ekspandowa na poudnie i na zachd, std nasze zainteresowanie korzystn ofert Hadley Brothers. I dlatego przyjechalimy do Biloxi. To znaczy, e zamierzacie utrzyma ten supermarket? Tak, przynajmniej na razie. Ken zerkn na Bena, jak gdyby tamten mia wicej dopowiedzenia w tej sprawie. A co bdzie ze mn? spyta wprost Shaver. Obaj poruszyli si niespokojnie, jakby poczeni niewidzialnymi wizami. Ben wycign jeden dugopis ze swojej kolekcji, lecz odpowiedzia Ken: No c, musi pan zrozumie, panie Shaver... 102

 Prosz mi mwi po imieniu, Lonnie. Oczywicie, Lonnie. Wic zawsze w takich sytuacjach nastpuj zmiany personalne. Jednych si zwalnia, drugich zatrudnia, jeszcze innym proponuje zmian stanowisk. Na co ja mog liczy? rzek z naciskiem Shaver. Przeczuwa, e czekaj go ze nowiny i chcia je usysze jak najprdzej. Ken przysun sobie teczk z dokumentami i z zaspion min udawa, e co czyta. Tak mrukn po chwili, przerzucajc par kartek. Twoje akta s bez zarzutu. I otrzymae bardzo dobre rekomendacje wtrci ochoczo Ben. Zatem chcielibymy ci zatrzyma na dotychczasowym stanowisku, przynajmniej przez jaki czas. Przez jaki czas? Jak mam to rozumie? Ken z namysem odoy teczk i pochyli si, opierajc okcie na brzegu stou. Bdziemy z tob cakiem szczerzy, Lonnie. Widzimy dla ciebie zachcajce perspektywy w naszej firmie. A moesz by pewien, e to znacznie lepsza firma ni twoi poprzedni pracodawcy dorzuci Ben, jakby recytowa tekst z rozpisanego na gosy scenariusza. Zapewniamy wysze pensje, lepsze warunki pracy, moliwo nabywania akcji spki i korzystania z dywidend. Ot musimy obaj przyzna ze wstydem, e w kadrze kierowniczej naszej firmy nie ma adnego ciemnoskrego. Zgodnie z zaleceniami zarzdu chcielibymy zmieni t sytuacj, i to jak najszybciej. A w zmianach tych zamierzamy uwzgldni twoj kandydatur. Zdumiony Shaver spoglda to na jednego, to na drugiego, poykajc setki cisncych mu si do gowy pyta. Oto w cigu zaledwie jednej minuty jego status odmieni si diametralnie, perspektywa rychego bezrobocia ustpia miejsca moliwoci szybkiego awansu. Nie mam wyszego wyksztacenia, a wiem, e s pewne przepisy... Nie ma adnych ogranicze przerwa mu Ken. Zaliczye dwuletni szko pomaturaln, moesz wic skoczy studia wieczorowe. Nasza firma jest gotowa pokry koszty twojego ksztacenia. Mimo woli Shaver si umiechn, nie tylko odczuwa ogromn ulg, lecz take dopisao mu szczcie. Stara si jednak opanowa nage uniesienie, gdy rozmawia z obcymi ludmi. Sucham uwanie rzek. Ken musia jednak mie ju przygotowan ofert. Dokadnie sprawdzilimy cay personel firmy Hadley Brothers i... c, wystarczy 103

powiedzie, e wikszo pracownikw wyszego i redniego szczebla bdzie musiaa sobie szuka pracy gdzie indziej. Wybralimy ciebie i jeszcze jednego, rwnie modego kierownika z Mobile. Chcielibymy was obu jak najszybciej ujrze w naszej centrali w Charlotte, gdzie przez kilka dni moglibycie si zapozna z czonkami zarzdu, pozna lepiej zakres dziaalnoci spki. Tam te porozmawialibymy szerzej o waszej przyszoci. Musz ci jednak lojalnie ostrzec, e jeli przyjmiesz proponowany ci awans, bdziesz si musia wyprowadzi z Biloxi i okaza gotowo do czstszej zmiany miejsca pobytu. Jestem na to przygotowany. Tak sdzilimy. Kiedy zatem mgby przylecie do Charlotte? Oczyma wyobrani Shaver ujrza Lou Dell zatrzaskujc drzwi sali przysigych i oddzielajc go od dwch przedstawicieli nowego pracodawcy. Zmarszczy brwi. Zaczerpn gboko powietrza i nie kryjc swego rozdranienia, odpar: Na razie jestem zwizany obowizkiem przysigego w sdzie. Na pewno Troy mwi wam o tym. Obaj zrobili takie miny, jakby ten fakt niweczy ich wszystkie plany. Ale to tylko kwestia paru dni, prawda? Nie. Rozprawa zostaa zaplanowana na cay miesic, a dopiero zaczlimy drugi tydzie obrad. Na miesic? powtrzy zdumionym gosem Ben. C to za rozprawa? Wdowa po facecie, ktry zmar na raka puc, domaga si odszkodowania od wytwrcy papierosw. Obaj zareagowali identycznie, nie pozostawiajc nawet cienia wtpliwoci, co naprawd myl o tego typu pozwach. Robiem wszystko, eby sdzia wykluczy moj kandydatur wtrci pospiesznie Lonnie. A wic to kolejna prba nacignicia uczciwego producenta na odszkodowanie? zapyta Ken z wyranym obrzydzeniem w gosie. Owszem, co w tym rodzaju. I rozprawa bdzie si cigna jeszcze przez trzy tygodnie? wtrci Ben. Tak mwiono. A sam nie mog uwierzy, e na tak dugo ugrzzem w sdzie odpar cicho Shaver. Przez duszy czas panowao milczenie. Ben wyj paczk bristoli, zerwa foli, wycign papierosa i zapali. Ci prawnicy... sykn z wyrzutem. Nasza firma jest zaskarana rednio raz na tydzie, zazwyczaj przez biednych staruszkw, ktrzy polizn si i przewrc, a pniej prbuj zwali ca win na rozlany ocet czy rozdeptane winogrona. Miesic temu na jakim hucznym przyjciu w Rocky Mount eksplodowaa butelka wody 104

sodowej. Chyba nie musz ci mwi, gdzie kupiono t fataln butelk i kto zosta pozwany do sdu o odszkodowanie w wysokoci dziesiciu milionw dolarw. Nie do, e zaskarono producenta, to jeszcze nas, za handel towarem nie odpowiadajcym wymaganiom. Ben zacign si gboko i wydmuchn dym w stron sufitu. Stopniowo wzbieraa w nim wcieko. Mamy te na karku siedemdziesicioletni staruszk z Athens, ktra utrzymuje, e zwichna sobie bark, sigajc wysoko na pk po opakowanie rodka do polerowania mebli. Jej adwokat ju si odgraa, e wystpi o milionowe odszkodowanie. Ken spojrza na koleg z wyrzutem, jakby chcia mu da zna, e to wystarczy. Widocznie Ben mia wybuchow natur i z trudem panowa nad sob, kiedy porusza tak draliwe tematy. Banda mierdzcych skunksw cign, wydmuchnwszy dym nosem. W ubiegym roku zapacilimy trzy miliony skadki ubezpieczenia od tego rodzaju pozww, ale to pienidze wyrzucone w boto, bo prawnicy i tak bd kry dalej, niczym wygodniae spy. Wystarczy odezwa si Ken. Przepraszam. A co z weekendami? niemiao zapyta Lonnie. Jestem wolny od pitkowego popoudnia a do pnego wieczoru w niedziel. Dokadnie o tym samym pomylaem. Powiem ci, jak zrobimy. W sobot rano przylemy po ciebie nasz subowy samolot. Razem z on przylecisz do Charlotte. Oprowadzimy ci po naszej centrali, przedstawimy czonkom zarzdu. Ostatecznie wikszo osb z kierownictwa i tak pracuje w soboty. Czy moemy si wic umwi na najbliszy weekend? Jasne. Doskonale. Zarezerwuj samolot. Jeste pewien, e nie bdzie to kolidowao z twoimi obowizkami w sdzie? zapyta Ben. Nie widz adnego konfliktu.

ROZDZIA 10
Do tej pory rozprawa przebiegaa zgodnie z nakrelonym przez sdziego planem, ale w rod rano pojawiy si pierwsze niespodziewane trudnoci. Obrona wystosowaa wniosek, aby doktor Hilo Kilvan z Montrealu, zgoszony jako rzeczoznawca w zakresie statystyki zachorowa na raka puc, nie zosta uznany za eksperta. Rozgorzaa ostra wymiana zda. Wendall Rohr i jego partnerzy bardzo gwatownie reagowali na wszelkie posunicia obrony, utrzymujc, e ich przeciwnicy stosuj wszelkie kruczki formalne byle tylko poda w wtpliwo fachow wiedz kadego powoanego przez nich eksperta. Bo i rzeczywicie obronie udawao si wyjtkowo skutecznie spitrza rnorodne przeszkody a przez cztery dugie lata. Dlatego te Rohr stanowczo zaprotestowa przeciwko dalszemu stosowaniu tego rodzaju praktyk i zoy sdziemu Harkinowi formalny wniosek o zastosowanie wobec penomocnika pozwanego odpowiednich sankcji. By to ju ktry z rzdu podobny wniosek, gdy owa batalia o sankcje i naoenie na przeciwnika wysokich kar pieninych toczya si niemal od dnia zoenia pozwu, lecz jak dotd sdzia Harkin nieodmiennie je oddala. Dobrze wiedzia, e w wikszoci rozpraw z powdztwa cywilnego owe bitwy na wnioski, petycje i sankcje zajmoway co najmniej tyle samo czasu co rzeczowa analiza materiau dowodowego. Rohr miota si jak oszalay przed pustymi awami przysigych i grzmia na ca sal, e to ju siedemdziesity pierwszy wniosek obrony, w ktrym postuluje si wycofanie takiego czy innego dowodu bd pominicie jakiego wiadka. Prosz je przeliczy! Naprawd siedemdziesity pierwszy! Mielimy ju wnioski o wykluczenie dowodw odnoszcych si do innych chorb wywoanych paleniem, napisw ostrzegawczych, reklam wyrobw tytoniowych, o pominicie wynikw bada epidemiologicznych i opracowa statystycznych, o wyczenie ze sprawy rozwiza patentowych, ktrych pozwany nie stosuje w swoich produktach, wyeliminowanie zezna na temat rodkw zapobiegawczych i dziaa ochronnych producentw, wynikw rnorodnych testw jakoci papierosw, usunicia sporych czci raportu z autopsji zmarego, wykluczenia wszelkiego rodzaju dowodw na uzaleniajce dziaanie 106

nikotyny... Ja znam te wnioski, panie Rohr wtrci sdzia, jak by si obawia, e tamten zamierza wylicza wszystkie wystpienia. A jakby jeszcze byo mao, Wysoki Sdzie, tych siedemdziesiciu jeden wnioskw... cign Rohr, ktry ledwie spostrzeg uwag Harkina. Prosz je przeliczy! Siedemdziesiciu jeden!... to w dodatku wpyno dokadnie osiemnacie wnioskw o odroczenie! Doskonale zdaj sobie z tego spraw, panie Rohr. Prosz si streszcza. Mecenas podszed do swego stou i wzi z rk asystenta gruby, oprawiony w karton maszynopis. W dodatku do kadego wniosku obrony, rzecz jasna musi by doczone co takiego! Z hukiem opuci cikie opracowanie na st. Nikt z nas nie ma czasu tego czyta, bo jak Wysoki Sd wietnie wie, pochaniaj nas przygotowania do rozprawy. Ale strona przeciwna dysponuje na kade zawoanie tysicem modych prawnikw, ktrym si paci za godziny, aby dzie noc, a z pewnoci rwnie i w tej chwili, przygotowywali jakie kolejne niedorzeczne wystpienie, z pewnoci poparte szczegowym uzasadnieniem, wacym co najmniej dwa kilogramy, po to tylko, aby zabra nam czas... Czy mgby pan przej do rzeczy, panie Rohr? Ten jednak go nie sysza. A poniewa my nie mamy czasu tego czyta, Wysoki Sdzie, po prostu waymy te materiay, po czym formuujemy zwiz replik w rodzaju: Prosz potraktowa ten krtki list jako odpowied na kolejne nieodpowiedzialne wystpienie obrony, majce wag tysica siedmiuset gramw. Pod nieobecno przysigych natychmiast znikny gdzie umiechy, wyszukane maniery i uprzejmo. Na twarzach wszystkich prawnikw malowao si napicie. Nawet protoklantka i woni wygldali na spitych i zdenerwowanych. Znikna rwnie legendarna wrcz powcigliwo Rohra, ten jednak ju przed laty nauczy si odpowiednio wykorzystywa okazywane emocje. Wiedzia te, e dobrze mu znany Cable bdzie zachowywa dystans i ostentacyjn zimn krew. W ogle za nie zwraca uwagi na przypadkowych obserwatorw tego przedstawienia. O dziewitej trzydzieci za porednictwem Lou Dell sdzia przekaza przysigym wiadomo, e omawianie wnioskw formalnych dobiega koca i niedugo, prawdopodobnie o dziesitej, wznowione zostan obrady. A poniewa by to pierwszy wypadek, kiedy zespoowi kazano tak dugo czeka w zamknitej sali, informacja ta zostaa przyjta z radoci. Podjto przerwane rozmowy w grupkach, normalne w kadym gronie skazanym na bezczynne oczekiwanie. Rysowa si wyrany podzia wedug pci, a nie ze wzgldu na ras. Mczyni grupowali si w jednym kocu sali, kobiety w drugim. 107

Palacze co jaki czas wychodzili do ssiedniego pokoju. Jedynie Herman Grimes trwa niewzruszenie na posterunku u szczytu stou konferencyjnego i gra w samotnika na swoim minikomputerze brajlowskim. Wczeniej jednoznacznie da wszystkim do zrozumienia, e ju przez kilka godzin, od wczesnego ranka, zapoznawa si z przekazanymi mu szczegowymi opisami pogldowych diagramw doktora Bronskyego. Drugi przenony komputer by podczony do sieci w przeciwnym kocu sali, tu bowiem Lonnie Shaver, wykorzystujc a trzy skadane krzeseka, zorganizowa sobie prowizoryczne biuro. lcza nad zestawieniami sprzedanych towarw, sprawdza zapasy magazynowe i robi setki drobnych oblicze, zadowolony z tego, e nikt mu nie przeszkadza. Wcale nie by nietowarzyski, po prostu wykorzystywa kad woln chwil na odrabianie zalegych prac. Frank Herrera siedzia obok przewodniczcego skadu, czyta analityczne opracowania w e Wall Street Journal i od czasu do czasu zamienia par zda z Jerrym Fernandezem, ktry naprzeciwko niego szacowa ostatnie typowania bukmacherw z Las Vegas, dotyczce wynikw sobotnich rozgrywek ligi uniwersyteckiej. Tylko Nicholas Easter chtnie wcza si do kobiecych rozmw, a tego dnia po cichu dyskutowa na temat przedstawionych im opinii ekspertw z Loreen Duke, pulchn, niezwykle jowialn Murzynk, sekretark z pobliskiej wojskowej bazy lotniczej Keesler. Jako sdzia przysigy numer jeden kobieta siadaa w awie obok Eastera i czsto si zdarzao, e nawet w czasie posiedze oboje porozumiewali si szeptem, podczas gdy wszyscy pozostali suchali w milczeniu. Loreen bya trzydziestopicioletni rozwdk z dwojgiem dzieci, bardzo zadowolon ze swojej pastwowej posady, ktrej za adne skarby nie chciaa straci. W tajemnicy wyznaa Nicholasowi, e gdyby nie pojawiaa si w bazie nawet przez rok, pewnie i tak nikt by na to nie zwrci uwagi. On za opowiada jej ze szczegami o wczeniejszych procesach wymierzonych przeciwko wytwrcom papierosw, przy czym zaznaczy, e te wanie sprawy byy obiektem jego szczeglnego zainteresowania w cigu zaliczonych dwch lat studiw prawniczych. Wyzna, e musia zrezygnowa z dalszej nauki ze wzgldw finansowych. Oboje uwaali te pilnie, aby ich rozmowy nie dotary do uszu czujnego Hermana Grimesa, ktry na szczcie by teraz zajty ogrywaniem swego brajlowskiego komputera. Czas upywa, par minut po dziesitej Nicholas podszed do drzwi i oderwa Lou Dell od lektury. Kobieta nie umiaa jednak powiedzie, kiedy sdzia wezwie ich na sal i nic nie moga poradzi w tej sytuacji. Easter usiad wic przy stole i zacz rozmawia z Hermanem na temat traktowania ich przez sdziego Harkina. Podkreli, e jego zdaniem bezsensowne jest przetrzymywanie ich w zamkniciu podczas tego typu rozpatrywania spraw formalnych i powinno im si zezwoli, w uzupenieniu spacerw po lunchu, take i teraz wyj pod eskort na miasto. Doszli szybko do porozumienia, e Nicholas sformuuje odpowiedni pisem108

ny wniosek, ktry przekae sdziemu w czasie poudniowej przerwy w obradach. *** Ostatecznie wkroczyli na sal o dziesitej trzydzieci. W powietrzu czu jeszcze byo napicie zakoczonych przed chwil sownych utarczek. Od razu Nicholas spostrzeg na widowni tego samego czowieka, ktry wama si do jego mieszkania. Siedzia w trzecim rzdzie na uboczu, po stronie reprezentanta powoda. By w biaej koszuli oraz krawacie i pochyla gow nad rozpostart gazet. Ledwie rzuci okiem na wchodzcych przysigych, tote Easter te szybko odwrci wzrok. Wystarczyo mu jedno spojrzenie, by zidentyfikowa tamtego bez adnych wtpliwoci. W tej napitej atmosferze Fitch mg wyda niezbyt przemylane polecenie, bo przecie wysanie owego wamywacza na sal sdow byo ryzykowne, a nie mogo przynie specjalnych korzyci. C takiego chcia on zobaczy lub usysze, co nie byoby dostpne ktremu z licznych prawnikw, konsultantw sdowych bd te rnorodnych szpicli, jakich Fitch mia do dyspozycji? Opanowawszy pocztkowe zdumienie, Nicholas j si zastanawia, jak postpi w tej sytuacji. Ju wczeniej obmyli kilka rnych planw, uzalenionych od tego, gdzie spotka wamywacza. Ale widok tego czowieka na sali sdowej w peni go zaskoczy. Niemniej ju po paru minutach podj decyzj. Przede wszystkim musia powiadomi Harkina, e jeden z tych ludzi, przed ktrymi sdzia codziennie ich ostrzega, znajduje si obecnie na sali i udaje zwykego, przypadkowego obserwatora. Dobrze by byo, gdyby Harkin mu si przyjrza, poniewa pniej mia ujrze tego samego wamywacza na obrazie z kasety wideo. Pierwszym wiadkiem tego dnia by ponownie doktor Bronsky, ale teraz odpowiada na pytania reprezentanta obrony. Durr zacz ostronie, jakby z respektem dla ogromu wiedzy eksperta. Zapyta o kilka tak elementarnych rzeczy, i nawet przysigli mogliby udzieli odpowiedzi. Lecz ta sytuacja szybko si zmienia. Cable z obojtnoci przyj tylko zeznania doktora Frickego, natomiast z Bronskym gotw by toczy zaart polemik. Na pocztku wrci do listy ponad czterech tysicy zwizkw chemicznych wystpujcych w dymie tytoniowym, wybra jeden z nich na chybi trafi i spyta, jak benzol(a)piren dziaa na puca. Bronsky odpar, e nie wie, prbujc przy tym wyjani, e nie sposb jest precyzyjnie okreli wpywu pojedynczej substancji na organizm ludzki. A co z oskrzelami, luzwkami i migawkami? Czy benzol(a)piren na nie dziaa? Ekspert po raz drugi zmuszony by przyzna, e nauka nie potrafi wyodrbni wpywu jednego zwizku spord tysicy obecnych w dymie tytoniowym. Cable z niedowierzaniem pokrci gow. Wybra drug, rwnie przypadkow substancj i jeszcze raz zmusi Bronskyego do tumaczenia, e nie potrafi on wyjani przy109

sigym, w jaki sposb ten zwizek dziaa na pcherzyki pucne, oskrzela bd luzwki. Rohr zaprotestowa przeciwko takiej metodzie zadawania pyta, lecz sdzia oddali protest. Jakkolwiek by na to patrze, obroca docieka rzeczy cile zwizanych ze spraw. Doyle siedzia spokojnie w trzecim rzdzie widowni i ze znudzon min czeka na pierwsz okazj, by si wymkn z sali. Jego zadaniem byo poszukiwanie tajemniczej dziewczyny, zajmowa si tym ju od czterech dni. Godzinami przemierza gwny hol, cae jedno popoudnie przesiedzia na plastikowym pojemniku od butelek coca-coli zostawionym obok automatw do sprzeday napojw i gawdzc ze stranikiem, obserwowa wejcie gmachu. Wypi ju litry kawy w pobliskich kafejkach i barach. Wraz z Pangiem i dwoma innymi wywiadowcami marnotrawili tylko czas, ale wykonywali polecenia szefa. Po czterech dniach, w cigu ktrych na sali sdowej upywao mu co najmniej sze godzin, Nicholas do dobrze orientowa si ju w zwyczajach Fitcha. Jego ludzie, czy to konsultanci, czy te nisi rang wysannicy, bez przerwy zmieniali si miejscami na widowni. Czasami siadywali w maych grupkach, kiedy indziej z dala od pozostaych osb. Pojawiali si i znikali niemal byskawicznie, wykorzystujc kad przerw w obradach. Rzadko ze sob rozmawiali. Gwnie skupiali uwag na wiadkach oraz przysigych, ale ju po minucie obserwacji mogli si zaj rozwizywaniem krzywki czy bezmylnym gapieniem w okno. Dlatego te Easter by pewien, e wamywacz nie zostanie dugo na sali. Pospiesznie napisa kilka zda na kartce, zoy j starannie i poprosi Loreen Duke, by potrzymaa j przez jaki czas, nie czytajc, a nastpnie gdy Cable na chwil przerwa zadawanie pyta, eby co sprawdzi w swoich notatkach wychylia si i podaa kartk Willisowi drzemicemu na posterunku obok stojcej w kcie sali flagi narodowej. Wyrwany z letargu stranik zamruga szybko i rozdziawi usta, ale w kocu dotaro do niego, e ma przekaza t kartk sdziemu. Doyle zauway, jak Loreen podawaa notatk stranikowi, nie zwrci jednak uwagi, e wczeniej dostaa j od Eastera. Harkin wychyli si z fotela, nakry kartk doni i przesun szybko po stole. A kiedy Cable zacz zadawa kolejne pytanie, z wolna rozoy j, zakrywajc domi. Bya to wiadomo od Nicholasa Eastera, przysigego numer dwa. Brzmiaa nastpujco: Panie sdzio. Mczyzna siedzcy na widowni, w trzecim rzdzie po lewej stronie, tu przy przejciu, w biaej koszuli i niebiesko-zielonym krawacie, ledzi mnie wczoraj. A widziaem go ju wczeniej, kilka dni temu. Czy moemy si dowiedzie, kto to jest? Nicholas Easter. 110

Harkin spojrza najpierw na Cablea, dopiero pniej powoli przenis wzrok na widowni. Opisany mczyzna siedzia z dala od innych i rozparty w awie spoglda hardo na sdziego, jakby si czego domyla. Harkin poczu, i rzucono mu wyzwanie. W gruncie rzeczy nie mg sobie przypomnie, czy kiedykolwiek zdarzyo mu si ju znale w podobnej sytuacji. Szybko jednak oceni, e ma ograniczone moliwoci, a im duej si nad nimi zastanawia, tym bardziej nie mg znale sensownego rozwizania. On rwnie by wiadom tego, e obie strony rozprawy zatrudniaj dziesitki konsultantw, doradcw i rnych wcibskich typkw, ktrzy bez przerwy krc si po sali i przylegajcych do korytarzach. Od pierwszego dnia procesu bacznie obserwowa widowni i take zdoa zidentyfikowa grono osb obeznanych z procedurami sdowymi, lecz pragncych nie zwraca na siebie niczyjej uwagi. By wic przekonany, e w tajemniczy mczyzna przy pierwszej okazji niepostrzeenie wymknie si z sali. A najlepsz do tego okazj byoby ogoszenie krtkiej przerwy w obradach. Sdzia poczu narastajce podniecenie. Nasucha si wystarczajco wielu relacji i zwykych plotek na temat wczeniejszych podobnych rozpraw, e by zawiedziony, kiedy na swoje dociekliwe pytania nie uzyska adnej odpowiedzi ze strony przysigych. Teraz jednak pojawi si na sali jaki tajemniczy agent, zwyky szpicel najty przez reprezentantw jednej bd drugiej strony w celu ledzenia jego skadu sdziowskiego. Stranicy sdowi, chocia umundurowani i uzbrojeni, s zazwyczaj cakiem niegroni. Ci modsi najczciej pilnuj porzdku w gwnym holu, na korytarzach oraz przed gmachem, by tumi ewentualne manifestacje i zamieszki. Std te na sali rozpraw czuwaj starsi, zwykle doywajcy emerytury. Sdzia Harkin powid smtnym wzrokiem po znajdujcych si w pobliu strach prawa. Willis sta w rogu sali, obok flagi narodowej, oparty ramieniem o cian i wygldao na to, e jak zwykle spa z otwartymi oczami i rozchylonymi wargami, z kcika ust ciekaa mu na brod struka liny. W gwnym przejciu, na wprost stou sdziowskiego, lecz w odlegoci dobrych trzydziestu metrw, przy drzwiach czuwali Jip i Rasco. Ten pierwszy siedzia w tej chwili na brzegu awki i z okularami zsunitymi na czubek misistego nosa czyta porann gazet. Kilka miesicy wczeniej przeszed operacj stawu biodrowego i z trudem przychodzio mu sta przez wiele godzin, tote wyjedna sobie zezwolenie na siadanie w ostatnim rzdzie w czasie obrad. Natomiast Rasco, najmodszy z nich, bo dobiegajcy dopiero szedziesitki, znany by ze swej powolnoci. Z pewnoci w korytarzu przed sal trzymali stra modsi pracownicy, lecz ci byli zajci obsug wykrywacza metali. Przystpujc do voir dire, Harkin zarzdzi pen gotowo stranikw, ale teraz, po tygodniu przesucha wiadkw, pocztkowe podniecenie cakiem wygaso. Mimo olbrzymiego zainteresowania, rozprawa okazaa si jeszcze jednym nudnym procesem 111

cywilnym. Harkin pomyla w kocu o cigniciu posikw, ale przede wszystkim nie chcia sposzy agenta z widowni. Dlatego te pospiesznie napisa par sw na kartce, ktr przekaza Glorii Lane, swojej sekretarce siedzcej przy niewielkim biurku przed jego stoem, nie opodal miejsca dla wiadkw. Opisa na niej podejrzanego osobnika i poleci Glorii, aby mu si ukradkiem dobrze przyjrzaa, po czym wysza z sali bocznymi drzwiami i wezwaa szeryfa. Dla niego zamierza przygotowa dalsze szczegowe instrukcje, lecz te, jak na zo, okazay si ju niepotrzebne. Po godzinnym przysuchiwaniu si odpowiedziom Bronskyego na zadawane pytania Doyle mia ju dosy bezczynnoci. Dziewczyny nie byo na sali i wcale nie spodziewa si jej tu ujrze, sumiennie wykonywa jednak polecenia. Ale zaniepokoiy go wiadomoci przekazywane na kartkach, najpierw sdziemu, potem sekretarce. Szybko zwin rozoon gazet i bez kopotw wymkn si z sali. Harkin patrzy na to z niedowierzaniem. W pierwszym odruchu przysun sobie nawet mikrofon, jakby zamierza powstrzyma uciekajcego mczyzn, posadzi go przy swoim stole i zada kilka pyta. Ale w por si pohamowa. Doszed do wniosku, e podejrzany osobnik moe si jeszcze pojawi w czasie rozprawy. Nicholas zerkn na sdziego, na ktrego twarzy widoczna bya skrajna frustracja. Ich spojrzenia si skrzyoway. Cable ponownie przerwa na krtko zadawanie pyta. Harkin niespodziewanie uderzy motkiem i oznajmi: Ogaszam dziesiciominutow przerw. Przysigym naley si chwila wytchnienia. *** Willis przekaza wiadomo Lou Dell, a ta zajrzaa do sali konferencyjnej i zawoaa: Panie Easter! Czy mogabym pana prosi na minut? Nicholas poszed za Willisem krtym wskim korytarzem, ktry zaprowadzi ich przed boczne drzwi gabinetu sdziego Harkina. Ten by sam w pokoju, siedzia bez togi i popija kaw. Wsta szybko, podzikowa Willisowi i zamkn drzwi. Prosz usi, panie Easter rzek, wskazujc krzeso stojce przed zawalonym papierzyskami biurkiem. Nie by to jego prywatny gabinet, musia dzieli pomieszczenie z dwoma innymi sdziami, ktrzy prowadzili rozprawy na tej samej sali obrad. Napije si pan kawy? Nie, dzikuj. Harkin usiad z powrotem i pochyli si, opierajc szeroko okcie na brzegu biurka. 112

 Prosz mi powiedzie, gdzie pan poprzednio widzia tego mczyzn. Nicholas chcia zachowa utrwalone na kasecie wideo sceny z wamania na lepsz okazj, tote teraz przytoczy wymylon wczeniej historyjk. Wczoraj, kiedy po zakoczeniu posiedzenia wracaem do domu, wstpiem do baru Mikea na lody. To niedaleko, tu za rogiem. Przy kontuarze obejrzaem si w stron wejcia i dostrzegem tego mczyzn, jak zaglda do rodka. Nie mg mnie zauway, ale od razu skojarzyem, e widziaem go ju poprzednio. Kupiem lody i poszedem dalej, miaem jednak wraenie, i facet mnie ledzi. Zaczem wic kluczy i lawirowa. Zanim dotarem do domu, zyskaem pewno, e faktycznie szed za mn. I jest pan pewien, e widzia go wczeniej? Tak, panie sdzio. Pracuj w sklepie z komputerami w pasau handlowym i ktrego wieczoru, tu przed zamkniciem, ten sam mczyzna krci si przed witryn i zaglda do sklepu. A kilka dni pniej, gdy w czasie przerwy poszedem do baru na kocu pasau, z pewnoci ten sam czowiek obserwowa, jak piem coca-col. Harkin rozluni si wyranie, odchyli na oparcie fotela i przecign palcami po wosach. Niech pan bdzie ze mn cakiem szczery, panie Easter, i zdradzi, czy ktry z pozostaych przysigych wspomina o tego typu zdarzeniu? Nie. A czy poinformuje mnie pan, gdyby co takiego zaszo? Oczywicie. Nie ma nic zego w przekazywaniu sdziemu rnego rodzaju informacji, tote chciabym wiedzie o kadym niezwykym wydarzeniu, ktre by si przytrafio ktremu z przysigych. Jak mam si z panem kontaktowa? Prosz przekazywa wiadomoci przez Lou Dell. Wystarczy, e powie jej pan, i chce ze mn porozmawia na osobnoci, gdy jestem pewien, e przeczyta kad informacj zapisan na kartce. Zgoda. Zatem mog na pana liczy? Jasne. Harkin odetchn gboko i sign do swojej aktwki. Wyj z niej gazet i pooy na biurku. Widzia pan ten artyku w dzisiejszym wydaniu e Wall Street Journal? Nie. Nie czytuj tej gazety. To dobrze. Zamieszczono tu dokadny opis naszej rozprawy wraz z ocen ewentualnych konsekwencji, jakie werdykt korzystny dla powoda moe wywoa na rynku akcji firm przemysu tytoniowego. 113

Nicholas postanowi wykorzysta nadarzajc si sposobno. Tylko jeden przysigy regularnie czytuje e Wall Street Journal. Kto? Frank Herrera. Przynosi j kadego ranka i czyta od deski do deski. Dzisiaj take? Owszem. Kiedy czekalimy duej ni zwykle, przeczyta ca gazet chyba dwukrotnie. Czy mwi co na temat artykuu? Nie syszaem. Cholera. Ale to chyba i tak nie ma znaczenia mrukn Nicholas, odwracajc gow. Dlaczego? Bo on ma ju ustalony pogld w tej sprawie. Harkin znw si pochyli i zmarszczy brwi. Jak mam to rozumie? Moim zdaniem Herrera w ogle nie powinien zosta wybrany do skadu przysigych. Nie wiem, jakich odpowiedzi udzieli na pytania w kwestionariuszach, ale jestem pewien, e gdyby wyjawi swoje prawdziwe pogldy, nigdy by si nie znalaz w naszym gronie. A wietnie pamitam te pytania z voir dire, na ktre kady z nas musia odpowiedzie. No wic? Tylko prosz si nie zoci, panie sdzio. Ot wczoraj rano wdaem si z nim w rozmow. Bylimy sami w pokoju i przysigam, e nie dyskutowalimy o adnych szczegach rozpatrywanej sprawy. Ale rozmowa jako zesza na temat palenia papierosw i Frank powiedzia, i rzuci palenie przed laty i z pogard odnosi si do kadego, kto nie potrafi uwolni si od naogu. Jak pan wie, Herrera jest emerytowanym pukownikiem i po wojskowemu patrzy na wszystkich z gry... Sam suyem w wojskach desantowych. Przepraszam. Czy mam zamilkn? Nie, prosz mwi dalej. Dobrze, lecz wcale nie jest mi przyjemnie porusza ten temat i chciabym, aby mi pan da zna, kiedy powinienem skoczy. Dobrze, dam panu zna. wietnie. No wic Frank wyrazi si kategorycznie, e czowiek palcy przez trzydzieci lat po trzy paczki papierosw dziennie zasuguje na taki los, jaki go spotyka. Nie okaza nawet cienia alu. Przez chwil prbowaem z nim dyskutowa, bo nie spodobao mi si jego stanowisko, lecz zaraz mnie oskary, i zamierzam obstawa za przyznaniem powodowi wysokiego odszkodowania. 114

Harkin zagryz wargi, przygarbi si nieco, a po chwili potar palcami zaczerwienione oczy. No to wspaniale mrukn. Bardzo mi przykro, panie sdzio. Nie ma powodu, przecie sam o to zapytaem. Wyprostowa si szybko, jeszcze raz przecign palcami po wosach, umiechn si blado i rzek: Prosz posucha, panie Easter. Nie zamierzam nakania, by pan dla mnie szpiegowa. Niepokoj si jednak o bezstronno przysigych, poniewa naciski z zewntrz s ogromne. Tego typu rozprawy ciesz si ju bardzo z saw. Jeeli zauway pan lub usyszy cokolwiek, co bdzie sugerowao niezgodny z prawem kontakt przysigych z osobami postronnymi, prosz da mi zna. Zastanowimy si wwczas, co z tym pocz. Oczywicie, panie sdzio. *** Artyku zamieszczony na stronie tytuowej e Wall Street Journal zosta napisany przez Agnera Laysona, dowiadczonego dziennikarza, ktry by obecny na sali sdowej podczas wyboru przysigych i w czasie pierwszych wystpie ekspertw. Layson ju od dziesiciu lat zajmowa si problematyk prawn i bywa na wielu rozprawach. W tej publikacji, pierwszej z caego cyklu, opisywa jedynie gwne zagadnienia rozpatrywanego pozwu i przedstawia reprezentantw obu stron. Nie byo tam adnej opinii na temat kierunku, jaki zaczyna przybiera obrt spraw, adnych domysw w kwestii strony wygrywajcej czy przegrywajcej, a wycznie rzeczowe podsumowanie raczej przekonywajcych dowodw, jakie dotychczas ujawnili eksperci powoani przez rzecznika powoda. Po ukazaniu si artykuu cena wywoawcza akcji Pynexu natychmiast spada o dolara, ale ju do poudnia zostaa skorygowana i wrcia do poprzedniego poziomu. Wydawao si, e rynek bez wstrzsw przetrwa t krtk, pierwsz burz. Publikacja e Wall Street Journal wywoaa take istn lawin pocze telefonicznych nowojorskich domw maklerskich ze specjalistami finansowymi oddelegowanymi do Biloxi. Minuty niewiele znaczcych rozmw zlay si w sumie w wielogodzinne, bezcelowe spekulacje zaniepokojonych maklerw, ktrych wszelkie dociekania i nagabywania mona byo streci w jednym, najwaniejszym pytaniu: Jak decyzj podejm przysigli? Ale aden z modych specjalistw, majcych za zadanie uwane ledzenie przebiegu rozprawy, nie potrafi jeszcze udzieli na to pytanie jednoznacznej odpowiedzi.

ROZDZIA 11
Przesuchanie doktora Bronskyego zakoczyo si w czwartek pnym popoudniem, a ju w pitek rano Marlee ponownie nawizaa kontakt. Konrad odebra telefon dwadziecia pi po sidmej. Szybko powiadomi Fitcha, ktry wanie porozumiewa si z pracownikami swego waszyngtoskiego biura, przeczy rozmow na jego aparat i uruchomi podsuch przez gonik. Dzie dobry, panie Fitch zacza dziewczyna przymilnym tonem. Dzie dobry, Marlee odpar nie mniej uszczliwiony adwokat, ktry stara si zachowa pozory uprzejmoci. Jak si miewasz? Wymienicie. Przysigy numer dwa, Easter, bdzie dzisiaj w granatowej flanelowej koszuli, wyblakych dinsach, biaych skarpetkach i starych, podniszczonych butach sportowych, marki Nike, jeli si nie myl. Aha, i przyniesie ze sob egzemplarz pisma Rolling Stone, numer padziernikowy, z fotografi Meat Loafa na okadce. Czy to jasne? Tak. Kiedy bdziemy si mogli spotka i porozmawia? Gdy bd gotowa. Na razie. Odwiesia suchawk. Szybkie sprawdzenie wykazao, e dzwonia z motelu w Hattiesburgu, w stanie Missisipi, oddalonego od Biloxi co najmniej o ptorej godziny jazdy samochodem. Pang czuwa w kawiarni odlegej o kilkaset metrw od kamienicy, w ktrej mieszka Easter. Tote ju po paru minutach zaj stanowisko pod drzewem na skwerze, jakie pidziesit krokw od rozsypujcego si volkswagena garbusa. Jak naleao oczekiwa, obiekt wyszed na ulic dokadnie o sidmej czterdzieci pi i ruszy pieszo w stron gmachu sdu, decydujc si na dwudziestominutowy spacer. Jak zwykle wstpi do tego samego sklepiku przy skrzyowaniu, gdzie zamwi kaw i kupi te same co zazwyczaj gazety. Rzecz jasna, by ubrany dokadnie tak, jak opisaa to Marlee. Dziewczyna zadzwonia po raz drugi take z Hattiesburga, lecz z innego automatu. 116

 Mam jeszcze co dla ciebie, Fitch. I to ci si z pewnoci spodoba. Adwokat westchn ciko i mrukn: Co takiego? Moe sprbuj zgadn, co dzisiaj zrobi przysigli po wejciu na sal, zamiast jak dotd w milczeniu zaj miejsca w awie. Fitch oniemia, przez chwil nie potrafi wydoby z siebie gosu. Oceni byskawicznie, e pod adnym pozorem nie zdoa udzieli jakiejkolwiek sensownej odpowiedzi. Poddaj si. Zaczn recytowa Przysig Wiernoci. Wybauszonymi oczyma adwokat spojrza na Konrada. Zrozumiae, Fitch? Tak. Poczenie zostao przerwane. *** Dziewczyna przeprowadzia jeszcze jedn rozmow telefoniczn, ale tym razem zadzwonia do biura Wendalla Rohra. Sekretarka poinformowaa j, e adwokat jest zajty, lecz Marlee wytumaczya cierpliwie, i ma do przekazania niezwykle wan informacj. Przele j zatem w cigu piciu minut faksemi bardzo prosi, by wiadomo ta zostaa niezwocznie dostarczona do rk wasnych pana Rohra, koniecznie jeszcze przed jego wyjciem do sdu. Sekretarka z pewnym ociganiem wyrazia zgod i po wyznaczonym czasie signa po pojedyncz kartk papieru lec w skrzynce faksu. Nie znalaza na niej ani numeru telefonicznego nadawcy, ani jakiegokolwiek nagwka. Mniej wicej porodku znajdowa si napisany na maszynie tekst: Sdzia przysigy numer dwa, Easter, bdzie dzisiaj ubrany w granatow koszul flanelow, wyblake dinsy, biae skarpetki oraz zniszczone adidasy. Przyniesie Rolling Stone i wykae si gbokim patriotyzmem. M.M. Sekretarka pobiega do gabinetu Rohra, ktry koczy ju pakowa potrzebne materiay do swej przepacistej teczki. Szybko przeczyta pismo, zada jej kilka pyta, po czym zwoa naprdce zebranie caego zespou. *** Nadszed pitek i chocia przysigli wci si czuli przetrzymywani w sdzie wbrew swej woli, to jednak humory im si nieco poprawiy. Nastrj moe nie by jeszcze witeczny, ale czciej widywao si umiechy i rozmowy byy prowadzone innym tonem. 117

Nicholas siedzia przy stole obok Hermana Grimesa, naprzeciwko Franka Herrery, i tylko czeka na odpowiedni moment. Spojrza na Grimesa, jak zwykle zajtego brajlowskim minikomputerem, i rzek: Wiesz co, Herman? Mam pewien pomys. Ten nauczy si ju rozpoznawa po gosie jedenacie osb ze skadu sdziowskiego, zreszt ona powicia wiele godzin, by pomc mu w tym, jednoczenie opisujc wygld poszczeglnych przysigych. Ale brzmienie gosu Eastera zna najlepiej. Sucham, Nicholasie. W dziecistwie zacz ten, na tyle gono, by mogli go usysze pozostali chodziem do prywatnej szkoy, gdzie kady dzie zaczynalimy recytacj Przysigi Wiernoci. Dlatego te teraz, kadego ranka, kiedy przy wejciu na sal sdow zobacz flag, odywaj we mnie tamte wspomnienia. Wszyscy przysigli suchali go z uwag, nie byo tylko Pudliczki, ktra wymkna si na papierosa. Bo przecie w kcie sali, obok stou sdziowskiego, wisi flaga narodowa, a my codziennie tylko zerkamy na ni i w milczeniu zajmujemy swoje miejsca w awie. Nawet jej nie zauwayem odpar Herman. Czy to znaczy, e chciaby pan wygosi Przysig Wiernoci na sali obrad, w obecnoci widzw? zdziwi si Herrera, czyli Napoleon albo Spnialski Pukownik. Owszem. Czemu nie mielibymy tego czyni przynajmniej raz w tygodniu? No c, na pewno nie ma w tym nic zego wtrci Jerry Fernandez, ktry wczeniej potajemnie zosta ju przekonany do tego pomysu. A co na to sdzia? zapytaa Gladys Card. Czemu miaoby mu to przeszkadza? Nie widz adnego powodu, by ktokolwiek mia nam za ze, e po wejciu na sal oddamy cze fladze Stanw Zjednoczonych. Mam nadziej, e nie robi pan sobie z tego artw mrukn Herrera. Nicholas obraliwie wyd wargi i spojrza siedzcemu naprzeciwko pukownikowi prosto w oczy. Mj ojciec zgin w Wietnamie, jeli chce pan wiedzie. Zosta pomiertnie odznaczony. Barwy narodowe maj dla mnie ogromne znaczenie. Ta odpowied ostatecznie przewaya szal. Nikt ju wicej nie protestowa. Kiedy pojedynczo wkraczali na sal, sdzia Harkin powita ich przyjaznym umiechem, jakby specjalnie przygotowanym na ten pitkowy ranek. By ju gotw zacz odczytywa list pyta dotyczcych kontaktw z osobami postronnymi, kiedy nagle dotaro do niego, e przysigli nie siadaj w awie jak dotychczas. Zajli swoje miejsca, lecz na stojco obrcili gowy w kierunku rogu sali, gdzie na lewo od niego, za odgrodzonym stanowiskiem dla wiadkw wisiaa flaga, i uoyli otwarte donie na piersiach. Nicholas pierwszy zacz podniosym tonem deklamowa Przysig Wiernoci. 118

Harkin patrzy na to oczyma rozszerzonymi ze zdumienia, nigdy dotd nie spotka si bowiem z tak ceremoni na sali sdowej, nigdy te nie sysza o podobnym zdarzeniu. Nie naleao to do zwykej procedury, nie zyskao jego akceptacji, nie byo nawet wymienione w jakimkolwiek kodeksie czy regulaminie. Tote w pierwszej chwili chcia przywoa tych ludzi do porzdku, kaza im zamilkn, pniej za omwi z nimi t kwesti. Poj jednak szybko, i byby to z jego strony przejaw braku patriotyzmu. Przerwanie owej recytacji przysigym, ktrzy wszak chcieli jedynie odda cze fladze narodowej, mogoby zosta bardzo le przyjte. Zerkn wic tylko na Rohra, a nastpnie na Cablea, lecz obaj prawnicy siedzieli jak urzeczeni, z rozdziawionymi ustami. Po chwili sdzia take stan na baczno, chocia przysigli zdyli ju wygosi poow tekstu. Poczu si gupio, kiedy obszerna toga zafalowaa wok niego, ale obrci si w lewo, w stron flagi, pooy do na piersi i miao podj deklamacj. Kiedy za i sdzia doczy do przysigych, reszcie ludzi obecnych na sali a zwaszcza prawnikom, ktrym po prostu nie wypadao okazywa braku szacunku bd zwykej nielojalnoci nie zostao nic innego, jak pj w ich lady. Wszyscy poderwali si na nogi, szurajc krzesami i przewracajc aktwki. Gloria Lane i podlege jej kancelistki, protoklantka, a nawet Lou Dell, siedzca w pierwszym rzdzie obok gwnego przejcia, take stany na baczno i przyczyy si do ceremonii. Powszechny zapa wyranie osab gdzie na wysokoci trzeciego rzdu widowni, dlatego te Fitch nie musia ju zrywa si z miejsca i jak wzorowy skaut przystpowa do deklamacji tekstu, ktry ledwie pamita. Siedzia bowiem na samym kocu sali, obok Josgo, majc po drugiej strome Hollyego, modego adwokackiego asystenta. Tym razem Pang czuwa na zewntrz w atrium, a Doyle wrci na swj posterunek w gwnym holu, przy automatach z napojami, i ubrany w robotniczy kombinezon znowu gawdzi ze stranikami, obserwujc wejcie do gmachu. Fitch ze skrajnym zdumieniem patrzy na poczynania przysigych. Wprost nie mg uwierzy, e jedna osoba, realizujca wsplnie z Marlee jaki tajemniczy plan, moe mie tak przemony wpyw na cay dwunastoosobowy skad. A jeszcze bardziej szokujce byo to, e dziewczyna wiedziaa, co si wydarzy. Ale zarazem myl o prowadzonej przez ni rozgrywce przyprawiaa go o dreszcz emocji. W kadym razie on mg si spodziewa, e nastpi tak niezwyky wyczyn. Natomiast Wendall Rohr poczu si zapdzony w kozi rg. Ju wczeniej osupia na widok Eastera ubranego dokadnie wedug opisu, jaki otrzyma, i trzymajcego w rku zapowiedziane czasopismo. Ale gdy tamten pooy je na awie, wypry si na baczno i zacz deklamowa Przysig Wiernoci, Rohr automatycznie poszed w lady innych prawnikw, lecz tylko bezgonie porusza ustami. Nie patrzy te na flag. Gapi 119

si bez przerwy na Eastera, zachodzc w gow, co tu jest grane. Kiedy zamilko echo ostatnich sw, przysigli jak na komend zajli swoje miejsca w awie i zaczli si rozglda po sali, ciekawi, jakie reakcje wywoaa zainicjowana ceremonia. Sdzia Harkin pospiesznie opad z powrotem na fotel, ukadajc szerok tog, po czym j przerzuca jakie dokumenty. Min mia tak, jakby chcia okaza, e wszyscy przysigli powinni si zachowywa w taki sam sposb. No bo i c mia powiedzie? Ostatecznie wszystko trwao zaledwie p minuty. Wikszo prawnikw nie krya swego zdumienia t patriotyczn bufonad, lecz ich postawa bya oczywista skoro w akt mia uszczliwi przysigych, to kt by mia si temu sprzeciwi. Jedynie Wendall Rohr wyglda tak, jakby mow mu odjo. Dopiero gdy kolega szturchn go lekko okciem, zacz natychmiast si z nim naradza szeptem. A sdzia Harkin przystpi do odczytywania pyta z listy, tym razem czyni to jednak szybciej, chcc widocznie nadrobi powstae opnienie. Chyba jestemy gotowi wysucha zezna kolejnego wiadka oznajmi w kocu. Rohr wsta niezdarnie, jakby wci nie mg si otrzsn, i rzek: Powouj na wiadka doktora Hila Kilvana. Zanim kolejny ekspert zosta przyprowadzony z ssiedniego pokoju, Fitch po cichu wymkn si z sali, a Jos pody za nim. Szybko pokonali niewielki odcinek i znaleli si z powrotem w biurze na tyach sklepu. W sali podgldu obaj specjalici siedzieli jak zwykle w milczeniu. Pierwszy z nich na duym ekranie obserwowa przysigych wysuchujcych odpowiedzi doktora Kilvana, drugi na mniejszym monitorze odtwarza zapis deklamacji Przysigi Wiernoci. Fitch pochyli si obok niego i zapyta: Kiedy po raz ostatni widziae takie przedstawienie? To Easter owiadczy tamten. To on zainicjowa t ceremoni. Doskonale wiem, e to Easter parskn Fitch. Obserwowaem wszystko z ostatniego rzdu widowni. Adwokat mia w zwyczaju traktowa wszystkich z gry. Wszak aden z konsultantw nie wiedzia o telefonicznych informacjach Marlee, do tej pory fakt istnienia tajemniczej dziewczyny znany by jedynie najbardziej zaufanym wywiadowcom, a wic Swansonowi, Doyleowi, Pangowi, Konradowi oraz Hollyemu. A jak to pasuje do waszych komputerowych symulacji? zapyta z wyran ironi w gosie. Moemy je wywali na mietnik. Te tak sdz. Obserwujcie dalej. Wyszed z sali, trzasnwszy drzwiami, i zamkn si w swoim gabinecie.

120

*** Przesuchanie doktora Hila Kilvana prowadzi inny reprezentant powoda, Scotty Mangrum z Dallas, ktry zbi fortun na wytaczaniu spraw rafineriom ropy naowej za wypuszczanie na rynek toksycznych wyrobw. Teraz, w wieku czterdziestu dwch lat, specjalizowa si wycznie w zaskaraniu wytwrcw, ktrych produkty stay si przyczyn choroby lub mierci nabywcy. To on wanie, obok Rohra, ochoczo wyoy do wsplnej kasy milion dolarw, aby pozew pani Wood mg znale epilog w sdzie. Po skompletowaniu zespou zapada decyzja, e wanie Mangrum bdzie rozmawia z rzeczoznawcami na temat statystyki zachorowa na raka puc. Tote w cigu minionych czterech lat adwokat zapozna si chyba z kadym dostpnym opracowaniem z tej dziedziny i wiele podrowa, przeprowadzajc wstpne rozmowy z potencjalnymi ekspertami. To on take wybra doktora Kilvana i nie baczc na koszty, postanowi umoliwi mu przyjazd do Biloxi i podzielenie si sw wiedz z przysigymi. Rzeczoznawca posugiwa si do wyszukan angielszczyzn i mwi do tego z niespotykanym akcentem, przez co natychmiast wywar due wraenie na sdziach. Wszak nic tak nie trafia do przekonania, jak wiadomo, e ekspert o obco brzmicym nazwisku i mwicy z obcym akcentem przyjecha z daleka specjalnie w celu zoenia zezna. Doktor Kilvan pochodzi bowiem z Montrealu, gdzie mieszka nieprzerwanie od czterdziestu lat. W dodatku by wic obcokrajowcem, co jeszcze bardziej podnosio jego wiarygodno. Dlatego te przysigli z wiksz ni zazwyczaj uwag suchali wyliczania osigni naukowych i publikacji wiadka, w ktrym Mangrum kad szczeglny nacisk na objto ksiek napisanych przez doktora Kilvana, a dotyczcych statystyki zachorowa na raka puc. Kiedy wreszcie ta cz dobiega koca, Durr Cable oznajmi krtko, e obrona uznaje wiadka za eksperta w swojej dziedzinie. Scotty podzikowa mu uprzejmie i przeszed do pierwszego zagadnienia porwnania liczby przypadkw raka puc wrd palaczy i ludzi niepalcych. Ekspert zajmowa si t problematyk na uniwersytecie montrealskim ju od dwudziestu lat, tote usadowi si wygodnie i j rzeczowo wyjania przysigym metody sporzdzania tego typu analiz statystycznych. Nadmieni te, e prowadzi badania porwnawcze w rnych rejonach wiata, lecz podczas przesuchania bdzie cytowa tylko wyniki amerykaskie, a wic dotyczce mieszkacw Kanady i Stanw Zjednoczonych. Ot wrd obywateli tych krajw ryzyko wystpienia raka puc u osb, ktre pal po pitnacie papierosw dziennie przez dziesi lat, jest dziesiciokrotnie wiksze ni u ludzi niepalcych. Jeli kto wypala dwie paczki dziennie, to ryzyko staje si dwudziestokrotnie wiksze. Kiedy za wzi pod uwag osoby wypalajce po trzy paczki dziennie, tak jak zmary Jacob Wood, owo ryzyko jest dwadziecia pi razy wysze ni u niepalcych. 121

Tym razem przed aw przysigych rozstawiono a trzy statywy, pojawiy si na nich rnokolorowe wykresy. Doktor Kilvan ze stoickim spokojem relacjonowa wyniki swoich prac. Nastpnym zagadnieniem byo porwnanie miertelnoci spowodowanej przez raka puc w zalenoci od rodzaju uywanych wyrobw tytoniowych. Ekspert najpierw wyjani szczegowo podstawowe rnice midzy tytoniem fajkowym a gatunkami stosowanymi do produkcji cygar oraz papierosw. Nastpnie przeszed do omawiania rezultatw bada. Opublikowa dwie ksiki na temat chorobotwrczego dziaania rnych odmian tytoniu, by wic doskonale przygotowany do zademonstrowania kolejnych tablic, rysunkw i wykresw. Lecz w miar zasypywania ich nowymi danymi liczbowymi sdziowie przysigli popadali w coraz silniejsz ospao. *** Loreen Duke nie wytrzymaa jako pierwsza. Wstaa od stou, wzia swj talerz, usiada na krzele w kcie sali i tam zacza je, trzymajc go na kolanach. Ze wzgldu na to, e zamwienia na lunch zbierano przed dziewit rano, a Lou Dell, Willis oraz pracownicy pizzerii OReillyego dostarczajcy dania robili wszystko, aby posiek znalaz si na stole jak najszybciej po ogoszeniu przez sdziego poudniowej przerwy, konieczne byo przydzielenie wszystkim staych miejsc, by wykluczy pomyki przy rozstawianiu zrnicowanych potraw. I tak si zdarzyo, e Loreen przypado krzeso naprzeciwko Stelli Hulic, ktra gono mlaskaa i duo mwia w czasie lunchu, nie zwaajc na wypadajce jej z ust kawaki poywienia. Stella naleaa do klasy nowobogackich i w zasadzie gwnym jej zajciem podczas wszelkich przerw byy prby przekonywania pozostaej jedenastki, e ona i jej m, emerytowany hydraulik o imieniu Cal, dysponuj majtkiem wikszym ni ktokolwiek inny w tym gronie. Cal pono mia i swj hotel, i wynajmowa mieszkania w postawionym przez siebie duym bloku, i prowadzi myjni samochodow. Oprcz tego maestwo Hulicw prowadzio jeszcze cay szereg inwestycji, niby przypadkiem zwizanych z produkcj i sprzeda ywnoci. Oni sami za wiele podrowali, niemal bez przerwy planowali jakie wojae, przy czym ich ulubionym krajem bya Grecja. Cal mia wasny samolot i kilka jachtw. Niemal wszyscy mieszkacy wybrzea stanu dobrze wiedzieli, e Cal zarobi fortun, przez kilka lat wykorzystujc kuter rybacki do przemytu marihuany z Meksyku. Ale bez wzgldu na to, ile w tych plotkach byo prawdy, Hulicowie rzeczywicie dysponowali wielkim kapitaem, a Stella z niezwyk przyjemnoci opowiadaa o nim kademu, kto tylko zechcia jej sucha. Mwia przy tym z nosowym akcentem, przecigajc samogoski, co raczej rzadko si spotykao w tej czci Stanw. I odznaczaa si paskudnym zwyczajem rozpoczynania dyskusji przy stole dopiero wtedy, gdy potencjalni rozmwcy mieli ju pene usta i zapadaa cisza. 122

 Mam nadziej, e dzisiaj wczeniej skoczymy zacza tego dnia. Ja i Cal wybieramy si na weekend do Miami. Podobno otwarto tam nowe rewelacyjne sklepy. Przysigli pochylili si jeszcze bardziej nad swoimi talerzami, poniewa nikt nie mia ochoty patrze, jak w jej ustach wyglda pasztet rozgnieciony z chlebem, a przy kadym wypowiadanym sowie, ktremu towarzyszyo nieprzyjemne gone mlaskanie, kawaki tej packi spadaj na st. Dlatego te Loreen odesza w kt sali, zanim jeszcze Stella wbia zby w kanapk. Zaraz w jej lady posza Rikki Coleman, przepraszajc pgosem, e chce przy jedzeniu powyglda przez okno. Po niej za odsun si Lonnie Shaver, na ktrego jakoby czekay jakie nie cierpice zwoki obliczenia. Usiad przy drugim kocu stou i ogryzajc powoli udko kurczaka, zacz jednoczenie uderza w klawisze przenonego komputera. Doktor Kilvan mwi bardzo przekonywajco, prawda? zagadn Nicholas. Kilka osb zerkno na Hermana, ktry jak zwykle jad kanapk z jasnego chleba z pieczonym indykiem, bez odrobiny majonezu czy musztardy, w ogle bez jakichkolwiek dodatkw, ktrych resztki mogyby mu zosta na wargach. Dlatego te zadowala si codziennie kanapk z plasterkiem pieczeni i du porcj frytek bd chipsw, po ktrych wystarczyo tylko dokadnie wytrze usta i palce. Grimes nastawi ciekawie ucha, ale nic nie powiedzia. Trudno lekceway wyniki bada statystycznych cign uparcie Easter, umiechajc si lekko do Jerryego Fernandeza. Ci dwaj postanowili bowiem delikatnie sprowokowa przewodniczcego. Do tego rzek stanowczo Grimes. Czego, Herman? Dosy dyskusji na temat rozpatrywanej sprawy. wietnie wiesz, e sdzia nam tego zabroni. To prawda, ale teraz sdziego nie ma wrd nas, zgadza si? Nie ma sposobu, eby si dowiedzia, o czym rozmawiamy przy stole, prawda, Herman? No, chyba e ty go o tym poinformujesz. Niewykluczone. Jak sobie yczysz. A wic o czym powinnimy rozmawia? O czym chcecie, byle nie o sprawie. Zaproponuj jaki temat. O pice nonej, o pogodzie... Nie ogldam rozgrywek piki nonej. Bardzo mieszne. Atmosfera na sali staa si napita. Zapado milczenie przerywane jedynie mlaskaniem Stelli Hulic. Widocznie ta krtka wymiana zda i j troch zdenerwowaa, gdy ewidentnie zacza szybciej porusza szczkami. Ale teraz nie wytrzyma rwnie Jerry Fernandez. 123

 Czy mogaby pani wreszcie przesta tak obrzydliwie mlaska?! wycedzi gono. Kobieta zastyga z otwartymi ustami, ukazujc w caej krasie na wp przeute poywienie. Jerry spojrza na ni takim wzrokiem, jakby zamierza jej spuci lanie, lecz zaraz westchn ciko i rzek: Przepraszam, troch mnie ponioso. Ale pani maniery dziaaj mi na nerwy. Stella szybko si otrzsna i przystpia do kontrofensywy. Z zaczerwienionymi policzkami zdoaa jako przekn ostami ks i odpara: A moe paskie maniery mnie si take nie podobaj? Przysigli z powrotem pochylili si nad talerzami. Nikt nie mia ochoty bra udziau w ktni. Ale ja przynajmniej jem po cichu, z zamknitymi ustami i nie pluj na st sparowa Jerry, cho poj od razu, e cignicie tej wymiany zda to zwyka dziecinada. Ja take nie popuszczaa Hulic. Nieprawda! wczy si niespodziewanie Napoleon, ktry mia nieszczcie siedzie obok Loreen Duke naprzeciwko Stelli. Zachowuje si pani przy stole gorzej od trzyletniego dziecka. Herman odchrzkn gono i powiedzia: Proponuj, ebymy wszyscy zaczerpnli teraz po kilka gbszych oddechw i w spokoju dokoczyli ten posiek. Reszta lunchu upyna w cakowitym milczeniu. Jerry i Pudliczka jako pierwsi wstali od stou, eby przej do palarni, a Nicholas Easter ruszy za nimi, bo chocia nie pali, to nade wszystko chcia zmieni otoczenie. Zaczo pada, wic tego dnia musieli zrezygnowa z poudniowego spaceru. We troje rozsiedli si na skadanych krzesach w ssiednim pokoju, gdzie okno zawsze byo szeroko otwarte. Wkrtce doczya do nich Angel Weese, najbardziej maomwna z caego skadu przysigych. Stella, czwarta z grona palaczy, poczua si widocznie obraona, gdy w ogle nie zajrzaa do palarni. Pudliczka nie miaa nic przeciwko rozmowie na temat przedstawionych zezna, podobnie jak Angel. Bo i c innego w tej chwili ich czyo? Wszyscy zreszt zgadzali si ze zdaniem Jerryego, e jest powszechnie wiadome, i palenie moe wywoa raka. Tote kady palacz wiadomie podejmuje ryzyko. Czy istnia zatem jakikolwiek powd, aby przyzna odszkodowanie wdowie po czowieku, ktry tak duo pali przez trzydzieci pi lat? Powinien by zdawa sobie spraw, czym si to moe skoczy.

ROZDZIA 12
Hulicowie na razie tylko marzyli o zgrabnym eleganckim odrzutowcu z obitymi skr fotelami, musieli si jednak chwilowo zadowoli star dwusilnikow cessn, ktr Cal potrafi sam pilotowa, jeli tylko panowaa soneczna, bezchmurna pogoda. Nie mia jednak odwagi siada za sterami po zmroku, a tym bardziej ldowa na tak zatoczonym lotnisku jak w Miami, dlatego te wybrali si samolotem rejsowym z Gulfport do Atlanty, gdzie zapali poczenie do stolicy Florydy. Oczywicie podrowali pierwsz klas, a Stella zdya w cigu niecaej godziny oprni dwie lampki martini i jedn czerwonego wina. Miaa za sob ciki tydzie, wysiek cywilnej suby pastwowej silnie nadszarpn jej nerwy. Na lotnisku wrzucili swoje bagae do takswki i pojechali do Miami Beach, gdzie mieli zarezerwowany pokj w hotelu Sheraton. Marlee podya za nimi. Podczas przelotu do Atlanty siedziaa tu za Hulicami, znalazo si te dla niej miejsce w samolocie na Floryd. Po dotarciu do hotelu kazaa takswkarzowi zaczeka przed wejciem, sama za pokrcia si tylko w holu, aby zyska pewno, e maonkowie otrzymaj zarezerwowany pokj. Nastpnie zameldowaa si w znacznie taszym hotelu, rwnie przy play, oddalonym o dwa kilometry od Sheratona. Odczekaa do dwudziestej trzeciej i dopiero wtedy zadzwonia. Stella bya tak zmczona, e zamwia spniony obiad do pokoju, gdzie moga si te do woli raczy kolejnymi drinkami. Nastpnego dnia planowaa zakupy, ale tego pitkowego wieczoru miaa ochot si upi. Kiedy zadzwoni telefon, leaa na wznak na ku, niezbyt ju wiadoma tego, co si wok niej dzieje. Cal, ubrany jedynie w zbyt due spodenki, sign po suchawk. Tak? Prosz posucha, panie Hulic odezwa si nieznany mu, lecz znamionujcy pewno siebie gos modej kobiety. Musicie by oboje bardzo ostroni. Niby dlaczego? Jestecie ledzeni. 125

Cal przetar zaczerwienione oczy. A kto miaby nas ledzi. Niech pan sucha uwanie. Kilku mczyzn obserwuje pask on, przyjechali za wami do Miami. Wiedzieli, e wybralicie lot numer cztery tysice czterysta siedemdziesit sze z Biloxi do Atlanty, a pniej lot piset trzydzieci trzy do Miami liniami Delta. Wiedz te, w ktrym pokoju si zatrzymalicie. Uwanie ledz kady wasz ruch. Cal z niedowierzaniem popatrzy na suchawk i lekko uderzy si doni w czoo. Zaraz, chwileczk. Janie... I prawdopodobnie zao wam jutro podsuch telefoniczny przerwaa mu rozmwczyni. Dlatego prosz zachowa szczegln ostrono. Co to za faceci? spyta gono, a Stella uniosa si na okciu. Ospaym ruchem spucia jedn nog na dywan i zamrugaa szybko, chcc odpdzi mg sprzed oczu. Agenci najmowani przez firmy produkujce papierosy pada odpowied. Naprawd mog by groni. Poczenie zostao przerwane. Cal jeszcze raz popatrzy w zdumieniu na suchawk, po czym przenis wzrok na on i westchn teatralnie. Stella signa po papierosa. Co si stao? mrukna bekotliwie. Szybko powtrzy jej szokujce wiadomoci. Och, mj Boe! jkna i podesza do stolika obok telewizora, gdzie staa otwarta butelka oraz kieliszek. Napenia go czerwonym winem. Po co mieliby mnie ledzi? spytaa, opadajc ciko na fotel, przy czym zalaa winem biay hotelowy szlafrok kpielowy. Dlaczego wanie mnie? Ta kobieta nie powiedziaa, e maj zamiar ci zabi odpar Cal z odcieniem alu w gosie. No wic, po co mnie ledz? Stelli zbierao si na pacz. A skd mam to wiedzie, do cholery?! warkn jej m i podszed do lodwki po kolejn puszk piwa. Przez kilka minut oboje popijali w milczeniu, nie patrzc nawet na siebie, jakby cakowicie skonsternowani. Kiedy ponownie rozleg si dzwonek telefonu, Stella omal nie zachysna si winem. Znowu Cal sign po suchawk i rzuci ostro: Sucham. Cze, to jeszcze raz ja odezwa si ten sam kobiecy gos, ale brzmicy ju znacznie swobodniej, wrcz rozbawiony. Zapomniaam przestrzec, ebycie nie powiadamiali policji i nie wszczynali alarmu. Ci faceci nie robi niczego niezgodnego z prawem. Najlepiej wic udawajcie, e o niczym nie wiecie. Kim pani jest? zapyta Cal. 126

 Narazie. Kobieta odoya suchawk. *** Listing Foods dysponowao nie jednym, ale trzema subowymi samolotami. Zatem jeden z nich bez przeszkd wysano w sobotni ranek, eby przywie Lonniego Shavera do Charlotte. Ten przyby jednak sam, bez ony, ktra nie zdoaa znale na weekend opiekunki do trojga dzieci. Pilot uprzejmie powita go na pokadzie i przed startem zaproponowa poczstunek zoony z kawy i owocw. Ken czeka na niego na lotnisku, ze subowym samochodem i subowym kierowc, tote ju po kwadransie dotarli do siedziby zarzdu spki SuperHouse na przedmieciach Charlotte. Tutaj Lonniego powita Ben, drugi z mczyzn, ktrych zdy ju pozna w Biloxi, i wraz z Kenem oprowadzili go szybko po gmachu. Cakiem nowy, jednopitrowy budynek z czerwonej cegy, przeszklony a w nadmiarze, nie wyrnia si niczym specjalnym spord dziesitkw podobnych, jakie mijali w drodze z lotniska. W przestronnych korytarzach wyoonych glazur i terakot panowaa idealna czysto, gabinety byy rwnie sterylne i przeadowane produktami najnowszych osigni biurowej elektroniki. Lonnie mia wraenie, e z kadego pokoju dobiega brzk produkowanych tu pienidzy. Kaw wypili w towarzystwie Georgea Teakera, wiceprezesa spki, w jego olbrzymim gabinecie z widokiem na maleki dziedziniec zapchany okazami wiecznozielonych plastikowych rolin. Ubrany we flanelow koszul wedug jego wyjanie stanowic normalny ubir do sobotnich zaj, w przeciwiestwie do niedziel, kiedy zazwyczaj pojawia si w stroju do joggingu Teaker tryska modziecz niespoyt energi. Przedstawi Lonniemu zarys polityki firmy, rozrastajcej si jak diabli i bardzo pragncej go mie wrd zaogi na pokadzie. Pniej jednak prezes musia wzi udzia w jakiej naradzie. Shaver wyldowa w niewielkim, olepiajcym biel pomieszczeniu bez okien, z kolejn porcj wieo parzonej kawy oraz pczkami na stole. Ben gdzie znikn, natomiast Ken przygasi wiata i wczy telewizor. Wywietlono mu pgodzinny film wideo dotyczcy spki, omawiajcy pokrtce jej histori, obecn pozycj na rynku oraz ambitne plany na najblisz przyszo. Najwiksz zdobycz SuperHouse mia by trzon jej kierownictwa. Wedug komentarza do filmu spka zamierzaa w cigu najbliszych szeciu lat powiksza swoj sie hurtowni oraz sklepw detalicznych o pitnacie procent rocznie. Wzrost zyskw mia by wrcz niewiarygodny. Kiedy zapaliy si wiata w pokoju, wkroczy do niego jaki mody pracownik o nazwisku byskawicznie ulatujcym z pamici i zaj miejsce przy stole naprzeciwko Lon127

niego. By to specjalista z dziau kadr, potraficy natychmiast udzieli wyczerpujcych odpowiedzi na temat uposae, opieki zdrowotnej, urlopw, moliwoci wypoczynku, zwolnie chorobowych, zakupw akcji pracowniczych. Wszystkie te zagadnienia zostay dokadnie opisane w grubym tomie, ktry wyldowa na stole przed Shaverem, by ten mg w spokoju zapozna si z nim pniej. Po sutym lunchu w towarzystwie Bena i Kena w szykownej podmiejskiej restauracji Lonnie znalaz si z powrotem w niewielkiej salce konferencyjnej, gdzie czekao go kilka dalszych spotka. Pierwsze z nich dotyczyo programu szkolenia, jaki dla niego przygotowano. Drugie, take ilustrowane filmem wideo, przybliyo mu struktur organizacyjn firmy, a zwaszcza jej uzalenienie od nadzorujcej korporacji i stosunki z przedsibiorstwami konkurencyjnymi. Stopniowo ogarniao go znuenie. Nie by to najlepszy sposb spdzenia sobotniego popoudnia, tym bardziej e mia za sob cay dugi tydzie wysuchiwania tyrad prawnikw i powoanych przez nich rzeczoznawcw. Pocztkowe podniecenie t wizyt i zwizanymi z ni perspektywami awansu szybko zaniko, tote Shaver zacz odczuwa przemon potrzeb wyjcia na wiee powietrze. Widocznie Ken wietnie zdawa sobie z tego spraw, gdy zaraz po zakoczeniu emisji filmu zaproponowa parti golfa, cho Lonnie dotychczas nie prbowa jeszcze tego sportu. To rwnie nie byo dla Kena adn tajemnic, wyjani bowiem, e w kadym razie bd mogli spdzi troch czasu na socu. Jego bkitne BMW poyskiwao nowym lakierem, zreszt kierowa nim nadzwyczaj ostronie. Shaver mia okazj podziwia bogate wiejskie rezydencje i starannie wypielgnowane farmy, zanim ocieniona drzewami droga doprowadzia ich do zabudowa klubu. Dla ciemnoskrego chopaka ze rednich warstw spoecznych, wychowanego w robotniczym Gulfport, sama myl o przekroczeniu progu takiego klubu bya przeraajca. Lonnie pocztkowo czu si nieswojo, a nie zauwaywszy nigdzie adnego innego czarnoskrego, chcia zaproponowa zmian planw. Po namyle jednak kiedy uzmysowi sobie, e owa wizyta jest wyrazem bardzo wysokiego mniemania o nim przyszych pracodawcw poczu rozpierajc go dum. Wszak ci sympatyczni ludzie z Charlotte naprawd bardzo chcieli wczy go do grona kierownictwa spki. Do tej pory nie wspomniano jeszcze o jego przyszych dochodach, by jednak pewien, e nie mog mu zaproponowa mniej, ni zarabia dotychczas. Wkroczyli do gwnej sali klubu, obszernego pomieszczenia z obijanymi skr meblami i trofeami owieckimi na cianach, wypenionego niebieskawym dymem z cygar, ktry unosi si pasmami pod wspartym na belkach sufitem. To by prawdziwie mski pokj. Przy duym stole pod oknem, za ktrym wida byo osiemnasty doek pola golfowego, zastali Georgea Teakera, tym razem w stroju sportowym, raczcego si drinkami w towarzystwie dwch Murzynw. Wszyscy trzej serdecznie powitali Lonniego, ktremu na ich widok ciki kamie spad z serca. By teraz gotw si z nimi napi, cho128

cia powtarza w mylach, eby uwaa z alkoholem. Mczyzna o cakiem czarnej skrze nazywa si Morris Peel i by haaliwym, rubasznym osobnikiem. Szybko przedstawi swojego koleg, Percyego Kelluma z Atlanty. Obaj Murzyni mieli po czterdzieci par lat. Po zamwieniu pierwszej kolejki, Peel wyjani, e jest wiceprezesem Listing Foods, macierzystej korporacji z Nowego Jorku, natomiast Kellum piastuje stanowisko regionalnego zarzdcy teje korporacji. Podczas zamawiania drinkw nie pado ani sowo na temat zapaty, jakby wszystko byo oczywiste. Peel, czonek nowojorskiego zarzdu, sta znacznie wyej w hierarchii od Teakera, wiceprezesa jednego tylko wydziau Listing Foods. Jeszcze niszy rang by Kellum, ktry i tak zajmowa znacznie wysze stanowisko od Kena. Tote Lonnie mg si uwaa za szczliwca, przebywajc w ich gronie. Przy drugiej kolejce, kiedy formalne prezentacje dobiegy ju koca, Peel w artobliwy sposb opisa swoj karier w korporacji. Szesnacie lat wczeniej, jako pierwszy czarnoskry, awansowa do grona kierownictwa redniego szczebla Listing Foods. Nie by lubiany, tym bardziej e mianowano go jako symbol rwnouprawnienia rasowego, a nie ze wzgldu na jego zdolnoci. Musia wic torowa sobie drog zbami i pazurami. Dwukrotnie zaskara do sdu macierzyst firm i dwukrotnie wygrywa rozprawy. Chyba to wanie uzmysowio czonkom zarzdu, i naley go traktowa jak rwnorzdnego partnera, stopniowo zosta wic zaakceptowany. Wci jednak musia walczy o swoj pozycj, cho cieszy si duym respektem. Przy trzeciej porcji szkockiej Teaker rozpar si wygodnie w fotelu i oznajmi tajemniczym szeptem, e Peel w gruncie rzeczy zosta zaprzgnity do tytanicznej pracy. Niewykluczone, e rozmawiasz z przyszym prezesem korporacji poinformowa Lonniego. A byby to pierwszy czarnoskry prezes spki notowanej na licie Fortune 500. To wanie naciski Peela zmusiy zarzd Listing Foods do podjcia programu szybkiej rekrutacji i promocji ciemnoskrych kadr kierowniczych. Dziki niemu Shaver znalaz si w Charlotte. Hadley Brothers bya godn zaufania spk, ale stosujc przestarzae metody zarzdzania i nazbyt wronit w tradycje poudnia Stanw, przedstawicieli Listing Foods nie zdziwio wic specjalnie, e tak mao Murzynw pracowao tam na stanowiskach wyszych od sprztaczy i pomywaczy. Przez dwie godziny, podczas gdy osiemnasty doek pola golfowego stopniowo ton w zapadajcym zmroku, a pianista w kcie sali coraz mielej prezentowa swe umiejtnoci, caa grupa raczya si drinkami i snua miae plany. Obiad zjedli w ssiednim, kameralnym pokoju z kominkiem i zawieszonym nad nim gigantycznym poroem osia. Podano im grube steki polan gstym sosem pieczarkowym. Noc Shaver spdzi w pokoju gocinnym na drugim pitrze klubowego budynku i obudzi si z entuzjastycznymi widokami na przyszo oraz dokuczliwym kacem. 129

Na niedzielne przedpoudnie zaplanowano tylko dwa krtkie spotkania. W pierwszym, obok Kena, bra udzia take George Teaker, w zapowiedzianym stroju do joggingu, wyranie odwieony po omiokilometrowym biegu. Nie ma nic lepszego na kaca jak jogging oznajmi na wstpie. Zaproponowa Lonniemu prowadzenie supermarketu w Biloxi przez najblisze trzy miesice, na podstawie nowej umowy o prac. W tym okresie jego dziaalno miaa by poddana ostatecznej prbie. Gdyby ocena wypada pozytywnie, a nikt nie podejrzewa, e bdzie inaczej, Shavera czekao stanowisko kierownika znacznie wikszej placwki, prawdopodobnie gdzie w okolicach Atlanty. Tene awans, zwizany z wiksz odpowiedzialnoci, oznacza zarazem podwyszenie dochodw. Po roku jego osignicia miay znw by szczegowo przeanalizowane, mg wic oczekiwa kolejnego awansu. W czasie tych pitnastu miesicy oczekiwano od niego, e co najmniej jeden weekend w miesicu bdzie spdza w centrali firmy, uczestniczc w programie szkoleniowym kadr kierowniczych, ktrego zarys znajdowa si w dostarczonym mu opracowaniu. Kiedy Teaker skoczy przemow, zamwi dla wszystkich kaw. Ostatnim rozmwc Shavera by mody chudy Murzyn o cakiem ysej gowie, ubrany w elegancki garnitur i krawat. Nazywa si Taunton i by prawnikiem z Nowego Jorku, a cilej rzecz biorc doradc finansowym z Wall Street. Jak wyjani pospnym tonem, jego firma reprezentowaa Listing Foods, on sam za zajmowa si wycznie sprawami korporacji. Jego zadaniem byo przedstawienie szczegw nowej umowy o prac, a wic omwienie nudnych spraw formalnych, lecz jak sam zaznaczy, bardzo istotnych. Wrczy Lonniemu krtki, czterostronicowy dokument, ktry temu wyda si nadzwyczaj doniosy, skoro zosta opracowany przez specjalist z Wall Street. W rzeczy samej Shaver by po prostu wniebowzity. Prosz si z tym zapozna oznajmi Taunton, stukajc dugopisem w policzek. Porozmawiamy na ten temat w przyszym tygodniu. To standardowa umowa o prac, pozostay w niej nie wypenione dane dotyczce uposaenia. Uzupenimy je po kocowych ustaleniach. Lonnie tylko zerkn na pierwsz stron umowy, po czym starannie uoy dokument na szczycie rosncej w zastraszajcym tempie sterty papierw, ktre mia zabra ze sob do domu. Taunton za wyj notatnik i przystpi do nieprzyjemnego wywiadu. Musi pan odpowiedzie na kilka pyta. Shaverowi natychmiast stana przed oczyma sala sdowa w Biloxi, gdzie wszyscy prawnicy powtarzali wiadkom, e maj do nich zaledwie kilka pyta. Oczywicie rzek, spogldajc na zegarek. adnym sposobem nie mg jednak omin tej obrzydliwej procedury. Czy by pan kiedykolwiek karany? 130

 Nie. Mam na koncie jedynie par mandatw za przekroczenie dozwolonej prdkoci. I nigdy nie wystosowano przeciwko panu adnego pozwu sdowego? Nie. A przeciwko paskiej onie? Te nie. Czy wystpowa pan kiedykolwiek o ogoszenie bankructwa? Nie. Czy by pan aresztowany? Nie. Postawiony w stan oskarenia? Nie. Taunton przerzuci stron formularza. Czy w trakcie pracy na stanowisku kierownika sklepu mia pan do czynienia z jakim procesem sdowym? Tak, owszem. Jakie cztery lata temu pewien staruszek polizn si na mokrej pododze sklepu i wystpi o odszkodowanie. Skadaem wwczas zeznania. Doszo do procesu? spyta zaciekawiony prawnik. Wczeniej zapozna si dokadnie z aktami tamtej sprawy, mia zreszt ich kopie w swojej teczce. Zna kady szczeg pozwu wystosowanego wwczas przez poszkodowanego klienta. Nie. Nasza firma ubezpieczeniowa doprowadzia do ugody. Jeli dobrze pamitam, wypacia dwadziecia tysicy dolarw odszkodowania. W rzeczywistoci wypacono dwadziecia pi tysicy, ale Taunton si nie zdradzi, e o tym wie, i zapisa podan liczb w notatniku. Zgodnie z wczeniejszymi ustaleniami w tym miejscu powinien zabra gos Teaker. Ci cholerni prawnicy wtrci. Nic ich nie obchodzi dobro spoeczne. Taunton zerkn najpierw na Lonniego, potem na Teakera, wreszcie rzek usprawiedliwiajcym tonem: Ja na szczcie nie prowadz wasnej praktyki. Nie o tobie mwiem odpar tamten ty wystpujesz po naszej stronie. Chodzio mi o te hieny, co ganiaj za karetkami pogotowia. Czy wie pan, ile w ubiegym roku nasza korporacja musiaa zapaci skadki ubezpieczenia od odpowiedzialnoci cywilnej? Taunton ponownie spojrza w oczy Shaverowi, jakby faktycznie si spodziewa, e ten poda prawidow warto. Lonnie pokrci gow. Ponad dwadziecia milionw dolarw. Tylko po to, by si zabezpieczy przed tymi rekinami doda Teaker. 131

Na krtko zapado pene napicia milczenie, a w kadym razie Taunton i Teaker prbowali tej pauzie nada dramatyczny charakter, obaj bowiem pogardliwie wydli wargi, starajc si okaza, co myl na temat wyrzucania pienidzy w celu zabezpieczenia uczciwej firmy przed nieuczciwymi oskareniami. Po chwili Taunton zerkn do swego notatnika, unis wzrok na Teakera i zapyta: Mam nadziej, e nie rozmawialicie wczeniej o sprawie, w ktrej pan Shaver wystpuje jako przysigy. Teaker zrobi zdumion min. Wcale nie zamierzalimy podejmowa takiej dyskusji. Lonnie jest ju jednym z nas, na pewno rozumie nasze stanowisko. Ale Taunton zdawa si nie zwraca uwagi na t odpowied. Ta rozprawa w Biloxi przeciwko producentowi papierosw moe mie powane nastpstwa dla gospodarki kraju, a szczeglnie dla takich korporacji jak nasza zwrci si do Lonniego, ktry energicznie przytakn ruchem gowy, cho nie potrafi zrozumie, dlaczego werdykt w tamtej sprawie miaby dotkn jakichkolwiek innych przedsibiorstw poza Pynexem. Sam mwie, e nie powinnimy na ten temat rozmawia Teaker ostrzeg Tauntona. Nie robimy niczego zego. Znam przepisy. Chyba nie ma pan nam tego za ze, prawda? zwrci si do Lonniego. Sdz, e moemy liczy na pask dyskrecj. Oczywicie. Nikomu o tym nie powiem. Bo jeli w tej sprawie zapadnie wyrok na korzy powoda i zostanie mu przyznane due odszkodowanie, natychmiast posypi si dalsze pozwy. Praktykujcy adwokaci dosownie oszalej, mog nawet doprowadzi do bankructwa caego przemysu tytoniowego. A my czerpiemy spore zyski ze sprzeday wyrobw tytoniowych, Lonnie doda Teaker z tajemniczym umiechem. Pniej za tylko patrze, jak runie lawina pozww przeciwko firmom przemysu mleczarskiego, opartych na twierdzeniu, e cholesterol take zabija ludzi. Taunton mwi coraz bardziej podniesionym gosem, pochylajc si nisko nad sioem. Sprawia wraenie podenerwowanego. Trzeba pooy kres tego rodzaju oskareniom. Do tej pory firmy tytoniowe nie przegray ani jednej rozprawy, a jeli mnie pami nie myli, dotychczas ju pidziesit pi razy musiay stawa przed sdem. Ale przysigli doskonale rozumieli, e kady ich klient pali papierosy na wasne ryzyko. Lonnie z pewnoci take to rozumie wtrci Teaker pojednawczym tonem. Taunton zaczerpn gboko powietrza. Jasne. Przepraszam, e mnie troch ponioso. Ten proces w Biloxi autentycznie szarpie nam wszystkim nerwy. 132

 Nie ma sprawy odezwa si Shaver. Naprawd nie widzia nic zego w tej wymianie zda. Ostatecznie Taunton by adwokatem, na pewno zna przepisy, tote nie mg naruszy prawa, tym bardziej e rozmawiali tylko oglnie, nie poruszajc adnych szczegw sprawy. W gruncie rzeczy by bardzo zadowolony. Czu si ju jednym z nich, nie mia tym ludziom nic do zarzucenia. Taunton nagle odzyska wymienity humor. Pospiesznie zacz pakowa dokumenty do teczki i obieca Lonniemu, e zadzwoni do niego gdzie w poowie tygodnia. Spotkanie dobiego koca i Shaver znw poczu si wolnym czowiekiem. Ken odwiz go na lotnisko, gdzie czeka odrzutowiec z tym samym nadzwyczaj uprzejmym pilotem. *** W prognozie pogody zapowiedziano moliwo popoudniowych opadw i to ju wystarczyo Stelli. Cal powtarza, e niebo jest cakiem bezchmurne, ona jednak nie chciaa nawet wyjrze przez okno. Zamkna aluzje i do poudnia ogldaa telewizj. Zamwia do pokoju zapiekank z serem i podwjn Krwaw Mary, a pniej si zdrzemna, zaoywszy uprzednio acuch zabezpieczajcy drzwi i podparszy je krzesem. Natomiast Cal skorzysta z okazji i wybra si na pla nudystw, o ktrej wiele sysza, lecz nie mia odwagi tam pj w towarzystwie ony. Zatem, podczas gdy ona pilnie dbaa o swe bezpieczestwo w zamknitym pokoju na dziewitym pitrze hotelu, on spacerowa po piasku i syci oczy widokiem nagich modych dziewczt. Wypi schodzone piwo w barze na play, nie mogc si nacieszy uzyskan niespodziewanie swobod. Radowao go rwnie to, e skoro Stella baa si pokaza ludziom na oczy, ich wsplne konto bankowe take nie byo na nic naraone. Wczesnym popoudniem znaleli si znowu na pokadzie samolotu i wrcili do Biloxi. Stella miaa kaca, a w dodatku bya zmczona tym weekendem, w cigu ktrego musiaa unika ledzcych j mczyzn. Z niechci te mylaa o koniecznoci stawienia si rano w sdzie.

ROZDZIA 13
W poniedziakowy ranek wszyscy witali si z nadzwyczaj pospnymi minami. Wydawali si zmczeni dotychczasow rutyn uprzejmej wymiany zda podczas nalewania sobie kawy i ostronego prbowania pczkw oraz rogalikw, co wynikao nie tyle ze znudzenia, ile z poczucia nieodgadnionej tajemnicy spowijajcej odpowied na pytanie: ile to jeszcze bdzie trwao? Jak zwykle podzielili si na mniejsze grupki, a w rozmowach dominowa temat miych wrae, jakie zdoali zgromadzi w czasie dwch dni wolnych. Wikszo odrabiaa zalegoci w obowizkach domowych, robia zakupy, odwiedzaa znajomych, bya w kociele szara codzienno nabraa nagle nowego znaczenia dla osb skazanych na odosobnienie. Herman zjawi si pniej ni zwykle, tote pod jego nieobecno szeptem wymieniano uwagi na temat zezna ekspertw. Zaczynao si rysowa wsplne poczucie, e konkretny przypadek poszkodowanego coraz bardziej traci na znaczeniu w powodzi faktw, danych liczbowych, rysunkw oraz wykresw. Wszyscy byli jednak przekonani, e palenie tytoniu moe by przyczyn raka puc, ale czekali wci na jakie nowe informacje. Nicholas przy pierwszej okazji zdyba na uboczu Angel Weese. Do tej pory wymieniali midzy sob jedynie grzecznociowe uwagi, ale nie rozmawiali o niczym konkretnym. Angel oraz Loreen Duke byy jedynymi ciemnoskrymi kobietami w ich gronie i dziwnym sposobem trzymay si dotd na dystans. Szczupa, maomwna Weese mieszkaa samotnie, pracowaa w hurtowni piwa. Sprawiaa wraenie osoby ciko dowiadczonej przez ycie i bardzo trudno byo j wcign do jakiejkolwiek rozmowy. Stella take przysza pniej i wygldaa raczej kiepsko, bya blada, oczy miaa zaczerwienione i podkrone. Roztrzsionymi rkoma nalaa sobie kawy i zaraz posza do palami, gdzie Jerry Fernandez ju od pewnego czasu flirtowa z Pudliczk. Nicholas by strasznie ciekaw opowieci Stelli na temat minionego weekendu. Nie ma pani ochoty zapali? spyta Angel. Czyby pan te zacz? odpara z umiechem. Owszem, w ubiegym tygodniu. Znowu rzuc, kiedy ten proces dobiegnie koca. 134

Pod czujnym wzrokiem Lou Dell przeszli do ssiedniego pomieszczenia i doczyli do pozostaych palaczy. Jerry i Pudliczka wci byli pogreni w rozmowie, Stella staa z boku, z kamienn twarz, i chyba znajdowaa si na granicy zaamania nerwowego. Nicholas wydbi od Jerryego camela i przypali go swoimi zapakami. Jak upyn weekend na Florydzie? zwrci si do Stelli. Spojrzaa na niego gniewnym wzrokiem, zmruya nieco oczy i odpara: Padao. Wbia zby w filtr papierosa i zacigna si gboko. Nie miaa ochoty rozmawia. Przez jaki czas panowao milczenie, wszyscy skupili si na paleniu. Bya ju za dziesi dziewita i naleao zaraz wraca na sal. Odniosem wraenie, e kto mnie ledzi w cigu tego weekendu rzuci Nicholas. Przez chwil panowaa cisza, ale jego sowa musiay zapa im w pami. Co mwie? odezwa si w kocu Jerry. ledzili mnie powtrzy Easter, zerkajc na Stell, ktra miaa teraz rozszerzone oczy, czai si w nich lk. Kto? spytaa Pudliczka. Nie wiem. Zdarzyo si to w sobot, gdy wychodziem z domu, eby pojecha do sklepu, w ktrym pracuj. Zauwayem jakiego faceta myszkujcego koo mego auta, pniej widziaem go przed sklepem. To pewnie jaki agent wynajty przez firm produkujc papierosy. Stella rozdziawia usta, wargi zaczy jej dre. Struki szarego dymu leniwie wypyway z jej nosa. I zamierza pan powiadomi o tym sdziego? zapytaa, niemal wstrzymujc oddech. Ona z mem take wielokrotnie prbowali znale odpowied na to pytanie. Chyba nie. Dlaczego? spytaa zaciekawiona Pudliczka. Nie podjem jeszcze ostatecznej decyzji. To znaczy... Jestem pewien, e byem ledzony, ale nie umiem oceni przez kogo. Wic co w takiej sytuacji miabym powiedzie sdziemu? Tyle tylko, e bye ledzony podsun Jerry. Dlaczego kto miaby pana ledzi? zdziwia si Angel. Z tych samych powodw, z jakich wczeniej obserwowano nas wszystkich. Nie wierz w to. Ale Stella z pewnoci wierzya. Jeli za Easter, byy student prawa, chcia zachowa to w tajemnicy przed sdzi, ona musiaa postpi tak samo. A po co obserwowano nas wszystkich? podenerwowana Angel nie dawaa za 135

wygran. Poniewa na tym polega praca wywiadowcw. Przedsibiorstwa tytoniowe wykadaj miliony dolarw na dobr odpowiadajcego im skadu awy przysigych, a pniej wydaj jeszcze wicej na to, by mie nas wszystkich na oku. Czego si spodziewaj? Znale do nas jakie dojcie. Poznaj przyjaci, z ktrymi si spotykamy, odwiedzane przez nas miejsca. Zwykle zaczynaj od rozpowszechniania w naszym otoczeniu pewnych plotek dotyczcych zmarego, staraj si go oczerni. Szukaj jakiegokolwiek punktu zaczepienia. Tylko dziki temu jeszcze nigdy dotd owe firmy nie przegray adnego procesu. A skd pan moe wiedzie, e by to agent firmy tytoniowej? zapytaa Pudliczka, przypalajc kolejnego papierosa. Tego nie wiem, ale strona pozwana ma z pewnoci duo wicej pienidzy od powoda. W rzeczywistoci przedsibiorstwa potajemnie gromadz olbrzymie fundusze, majce suy zaatwianiu takich wanie spraw. Jerry Fernandez, ktry lubi rozadowa napit atmosfer jakim artobliwym powiedzonkiem, wtrci nagle powanym tonem: Wiesz co? Odnosz wraenie, e i ja dostrzegem jakiego stuknitego gocia obserwujcego mnie podczas tego weekendu zza rogu budynku. Widziaem go nawet parokrotnie. Zerkn na Nicholasa, jakby w oczekiwaniu znaku aprobaty, lecz ten bez przerwy wbija wzrok w Stell. Tote Jerry odwrci si i puci oko do Pudliczki, ale i ona nie patrzya na niego. Lou Dell zapukaa do drzwi palarni. *** W poniedziaek rano nie wpyny adne wnioski formalne. Sdzia Harkin i prawnicy obserwowali uwanie ca dwunastk, gotowi poderwa si z miejsc na pierwszy sygna okazywanego spontanicznie patriotyzmu, ale nic nadzwyczajnego si nie wydarzyo. Przysigli nie byli chyba w odpowiednim nastroju. Zajli miejsca w awie, sprawiali wraenie zmczonych i jakby zrezygnowanych wobec perspektywy kolejnego dugiego tygodnia nudnych zezna, Tote Harkin powita ich z promiennym umiechem i przystpi do swego nieodcznego monologu na temat kontaktw z osobami postronnymi. Stella zaciskaa wargi i wbijaa wzrok w podog. Cal obserwowa j z trzeciego rzdu widowni, pragnc w kadej chwili udzieli swego poparcia. Scotty Mangrum wsta zza stou i poinformowa Wysoki Sd, e strona powodowa chciaaby kontynuowa zeznania doktora Hilo Kilyana, ktry zosta pospiesznie wprowadzony na sal z przylegego pokoju i ulokowany na miejscu dla wiadkw. Uprzej136

mym skinieniem gowy powita przysigych, ale nikt mu nie odpowiedzia. Wendallowi Rohrowi i jego zespoowi adwokackiemu weekend nie przynis adnej przerwy w wytonej pracy. Przygotowania do procesu pochaniay mnstwo czasu, ale starannie uoony harmonogram zosta niemal doszcztnie zburzony przez faks od tajemniczej M.M. Technicy zdoali wyledzi, e zosta on nadany z parkingu dla ciarwek w pobliu Hattiesburga, a po zainkasowaniu sporej sumy recepcjonista tamtejszego motelu przedstawi pobieny opis modej kobiety, okoo trzydziestki, z ciemnoblond wosami pod brzow czapeczk wdkarsk i duymi okularami przeciwsonecznymi maskujcymi rysy jej twarzy. Nie umia jednak oceni, czy kobieta bya niska, czy redniego wzrostu, ostatecznie zdecydowa si oszacowa j na sto szedziesit pi centymetrw. Stanowczo okreli natomiast, e bya szczupa i zgrabna, ale dzwonia w pitek okoo dziewitej rano, czyli w porze najwikszego ruchu na parkingu. Zapacia pi dolarw za przesanie faksem jednostronicowego dokumentu pod wskazany numer kancelarii adwokackiej w Biloxi, co wydao mu si dziwne, dlatego to zapamita. Niemal wszystkie wysyane przez niego faksy dotyczyy zezwole na zatankowanie paliwa bd przewz jakiego adunku specjalnego. Nie zauway, jakim samochodem przyjechaa, ale naprawd na parkingu panowa wwczas duy ruch. Wedug zgodnej opinii omiu adwokatw z zespou reprezentujcego powoda grupy starych wyjadaczy, szczyccych si w sumie stupidziesicioletnim dowiadczeniem nic podobnego dotychczas si nikomu nie przydarzyo. aden z nich nie mg sobie przypomnie, aby podczas jakiejkolwiek rozprawy osoba z ni nie zwizana przekazywaa wystpujcym na sali adwokatom wiadomoci dotyczce zachowania przysigych. Byli take zgodni co do tego, e owa tajemnicza informatorka, M.M., odezwie si ponownie. A chocia pocztkowo doszukiwali si innych przyczyn, to jednak podczas weekendu doszli do przekonania, e kobieta zada pienidzy za swe usugi, bdzie chciaa zawrze z nimi umow, czyli po prostu sprzeda korzystny wyrok. Nie mieli te odwagi przystpi do opracowywania jakiejkolwiek strategii na wypadek, gdyby M.M. zechciaa rzeczywicie podj negocjacje. Odoyli to na pniej. Natomiast Fitch nie potrafi ju myle o niczym innym. Sprawdzi, e Fundusz zawiera okrg sum szeciu i p miliona dolarw, z czego dwa miliony zostay ju zarezerwowane na pokrycie dalszych wydatkw zwizanych z rozpocztym procesem. Ale te pienidze nie byy nigdzie zaksigowane, mona je byo w kadej chwili przela. Cay weekend powici na powtrne przegldanie akt personalnych przysigych, narady z adwokatami oraz wysuchiwanie opinii konsultantw sdowych, przeprowadzi take dug rozmow telefoniczn z Martinem Jankleem, prezesem Pynexu. Z zadowoleniem przyj raport z zadania, jakie Ben i Ken wykonywali w Charlotte, uzyska te zapewnienie Georgea Teakera, e Lonnie Shaver jest czowiekiem, na ktrego mog li137

czy. Obejrza nawet utrwalony na kasecie wideo przebieg ostatniego spotkania, kiedy to Taunton nieomal przekona Shavera, aby ju teraz zaj jednoznaczne stanowisko w sprawie przyszego werdyktu. Sobotniej nocy Fitch przespa cztery godziny, w niedziel za pi, co byo dla niego do typowe. I w cigu obu tych nocy ni o tajemniczej Marlee oraz wspaniaych efektach jej dziaania. Oczekiwa ju, e bdzie to najatwiej wywalczony korzystny wyrok w jego dotychczasowej pracy. Rozpoczcie poniedziakowych obrad oglda wraz z dwoma konsultantami na ekranie monitora w sali podgldu. Ukryta kamera spisywaa si tak doskonale, e podj decyzj o zakupie lepszego modelu, majcego szersze pole widzenia i pozwalajcego uzyska jeszcze lepsz rozdzielczo. Nowa kamera zostaa umieszczona w tej samej aktwce stojcej pod stoem, a aden z zaprztnitych swoimi obowizkami prawnikw niczego dotd nie spostrzeg. W poniedziaek nikt nie deklamowa Przysigi Wiernoci, nie wydarzyo si nic nadzwyczajnego, zreszt Fitch niczego takiego si nie spodziewa. By ju pewien, e Marlee powiadomiaby go telefonicznie, gdyby cokolwiek zostao zaplanowane. Obojtnie sucha zezna doktora Kilvana i umiecha si pod nosem, spogldajc na znudzone miny przysigych. Mimo to konsultanci i adwokaci z jego zespou niewzruszenie trwali na stanowisku, i ten ekspert zrobi jeszcze na wszystkich olbrzymie wraenie. Kady sdowy rzeczoznawca uzyskiwa wszelk dostpn pomoc, byle tylko osign jak najwikszy efekt, niemniej obrocy firm przemysu tytoniowego wietnie znali stosowane sztuczki. Linia obrony bya prosta i ostrona. Medyczni eksperci mieli udowodni, e palenie papierosw wcale nie musi by powodem raka puc, inni za otrzymali zadanie przekonywania, i kady czowiek dokonuje wiadomego wyboru, decydujc si na palenie. Adwokaci natomiast powinni obstawa przy twierdzeniu, e jeli nawet papierosy s niebezpieczne dla zdrowia, to kady pali je na wasne ryzyko. Fitch mia za sob wiele podobnych procesw, tote niemal z pamici mg cytowa niektre fragmenty zezna ekspertw. Denerwowa si dopiero podczas wygaszania przez adwokatw mw kocowych i poci obficie w trakcie narady przysigych nad wyrokiem. Potem za skromnie witowa odniesione zwycistwo. Nigdy jeszcze nie mia okazji kupienia przychylnego wyroku. *** Doktor Hilo Kilvan poinformowa, e kadego roku papierosy zabijaj czterysta tysicy Amerykanw, po czym przedstawi cztery wielkie wykresy na udowodnienie owej tezy. Wedug niego by to najbardziej miercionony towar dostpny na rynku, aden inny produkt nie powodowa tak przeraajcego niwa. Jedyny wyjtek, rzecz jasna, 138

stanowia bro palna, ale ta przecie nie bya przeznaczona do tego, by z niej mierzy i strzela do ludzi. Natomiast papierosy suyy wycznie temu, aby je przypala i wciga dym tytoniowy do puc, byy wic uywane do waciwego celu. Zatem powodoway mier, kiedy stosowano je zgodnie z przeznaczeniem. Tene wniosek silnie trafi przysigym do przekonania, gboko utkwi w pamici. Ale ju o dziesitej trzydzieci wszyscy zaczli myle wycznie o porannej kawie. Kiedy Harkin ogosi pitnastominutow przerw, Nicholas po kryjomu wrczy Lou Dell karteczk, ta za przekazaa j Willisowi, ktry przypadkiem nie zdy jeszcze zapa w drzemk, tote dorczy wiadomo sdziemu. Easter prosi o rozmow w cztery oczy o dwunastej, jeli tylko bdzie to moliwe w pilnej sprawie. Zrezygnowa z lunchu, tumaczc si bliej nie okrelonymi dolegliwociami odkowymi i brakiem apetytu. Oznajmi, e musi skorzysta z toalety i wrci za minut. Nikt nie zauway w tym niczego podejrzanego. Wszyscy byli pochonici szukaniem sobie spokojnego miejsca przy stole, z dala od Stelli Hulic. Nicholas przemkn wskim krtym korytarzem i wszed do gabinetu sdziego gdzie Harkin posila si skromn kanapk. Do obcesowo ucisnli sobie donie. Easter przynis ze sob niewielk plastikow torb ze skaju. Musimy porozmawia oznajmi, siadajc na krzele. Czy reszta przysigych wie, e pan tu przyszed? Nie. Dlatego musimy si pospieszy. Sucham. Harkin wsun do ust ostatni ks kanapki i odsun talerzyk. Trzy sprawy. Stella Hulic, sdzia numer cztery, zasiadajca w pierwszym rzdzie, wybraa si na weekend do Miami i bya ledzona przez nie zidentyfikowane osoby, zapewne pracujce na zlecenie firmy produkujcej papierosy. Sdzia zastyg z kamienn twarz. Skd pan o tym wie? Dzi rano byem wiadkiem rozmowy, podczas ktrej Stella przekazywaa szeptem niepokojce wieci. Tylko prosz mnie nie pyta, jak rozpoznaa, e jest ledzona. Nie syszaem caej wymiany zda. Ale ta biedna kobieta wydaje si przeraona. Moim zdaniem wypia dzisiaj kilka kieliszkw przed przyjciem do sdu, prawdopodobnie czystej wdki, najwyej z kostk lodu. Co jeszcze? Po drugie, Frank Herrera, sdzia numer siedem, o ktrym rozmawialimy poprzednio, nie tylko ma okrelony pogld na spraw, ale chyba prbuje take przekona do swego punktu widzenia innych przysigych. Ciekawe. Ju przed rozpoczciem rozprawy mia ustalon opini. Podejrzewam, e bardzo mu zaleao na wyborze do awy przysigych. Jest emerytowanym wojskowym, pewnie 139

straszliwie si nudzi w domu, w kadym razie twardo obstaje przy stanowisku obrony i... to mnie martwi. Nie wiem, co pan zamierza pocz z tego typu przysigymi. Czy dyskutowa z kim na temat omawianej sprawy? Raz, ze mn. Herman Grimes bardzo ambitnie traktuje swoje stanowisko przewodniczcego i nie dopuszcza na sali do jakichkolwiek rozmw o sprawie. To bardzo dobrze. Owszem, ale nie jest w stanie czuwa nad wszystkim. A poza tym, jak pan wie, niektrzy bardzo lubi wymienia plotki. W kadym razie Herrera wydaje si wtyczk w tym gronie. W porzdku. A trzecia rzecz? Nicholas otworzy torb i wyj z niej kaset wideo. Czy paski sprzt dziaa? zapyta, wskazujc ruchem gowy may telewizor z wbudowanym odtwarzaczem wideo, stojcy na stoliku w rogu pokoju. Tak, korzystaem z niego w ubiegym tygodniu. Mog wczy? Prosz. Nicholas wcisn klawisz wcznika i zaadowa kaset do odtwarzacza. Pamita pan tego mczyzn, ktrego w ubiegym tygodniu rozpoznaem na sali, a ktry wczeniej mnie ledzi? Tak. Harkin wsta zza biurka i podszed do telewizora. Oczywicie, e pamitam. Wic prosz, oto on po raz kolejny. Na ekranie ukaza si czarno-biay, lekko zamglony, lecz do wyrany obraz. Drzwi mieszkania si otworzyy i tajemniczy osobnik wkroczy do rodka. Po chwili rozejrza si uwanie dookoa, a przez jedn bezcenn sekund patrzy wprost w obiektyw kamery ukrytej za kratk wentylacyjn ponad lodwk. Easter zatrzyma magnetowid na tym ujciu i rzek: To on, prawda? Zgadza si, ten sam mrukn pod nosem Harkin. W sobot po poudniu pracowaem przez osiem godzin w sklepie, a tymczasem ten czowiek wama si do mego mieszkania. Rzecz jasna, Easter nieco min si z prawd, wiedzia jednak dobrze, i sdzia nie bdzie mia sposobu tego rozpozna. Wczeniej tak przeprogramowa magnetowid, by na przedstawionym zapisie uwidoczniona zostaa sobotnia data i odpowiednia godzina. Z jakiego powodu zainstalowa pan... Pi lat temu, w Mobile, zostaem napadnity i obrabowany, ledwie uszedem z yciem. Przypadkiem zastaem wamywaczy w moim mieszkaniu. Po tamtym zdarze140

niu zainstalowaem przemylny system bezpieczestwa, to wszystko. Tumaczenie zabrzmiao wiarygodnie. Bo jak inaczej mona byo wyjani obecno drogiego nowoczesnego sprztu elektronicznego w skromnym mieszkaniu sprzedawcy? Tylko tym, e lokator y w cigym strachu, a mia okazj naby komputer, kamer i magnetowid po obnionej cenie. Kady by to zrozumia. Chce pan obejrze ten zapis jeszcze raz? Nie, wystarczy. To na pewno on. Nicholas wyj kaset z odtwarzacza i wrczy j sdziemu. To dla pana, zostawiem sobie kopi. *** Konrad przerwa Fitchowi posiek zoony z kanapki z plastrem woowej pieczeni, kiedy zajrza do jego gabinetu i przekaza oczekiwan wiadomo: Dziewczyna przy aparacie. Adwokat pospiesznie wytar usta wierzchem doni i sign po suchawk. Tak? Witaj, kochasiu. To ja, Marlee. Sucham, skarbie. Nie znam nazwiska faceta, ale chodzi o tego agenta, ktrego wysae do mieszkania Eastera w czwartek, dziewitnastego, czyli jedenacie dni temu, dokadnie o szesnastej pidziesit dwa. Fitch omal si nie udawi. Mia ochot zakl na gos, lecz tylko poderwa si z fotela. To byo zaraz po tym, jak przekazaam ci wiadomo, e Easter bdzie ubrany w szary golf i zaprasowane w kant spodnie koloru khaki. Pamitasz? Tak wychrypia. A pniej wysae tego samego agenta na sal sdow, pewnie po to, by si rozglda za mn. To byo w ubieg rod, dwudziestego pitego. Postpie gupio, poniewa Easter rozpozna faceta i poinformowa o wszystkim sdziego, ktry take zdy mu si dobrze przyjrze. Jeste tam, Fitch? Ten by tak osupiay, e sucha z zapartym tchem. Tak! warkn. No wic sdzia wie o wamaniu i podpisa nakaz aresztowania tego czowieka. Jeli natychmiast nie wylesz go gdzie poza miasto, moesz mie spore nieprzyjemnoci. Niewykluczone, e sam wyldujesz w areszcie. Przez gow Fitcha przelatyway setki rnych pyta, wiedzia jednak dobrze, i na adne z nich nie uzyska odpowiedzi. Gdyby Doyle faktycznie zosta zidentyfikowany i pojmany, a podczas przesuchania puci par z ust... Lepiej byo o tym nie myle. Wamanie, jeli nawet nie dokonano kradziey, byo karalne w kadym zaktku wiata. Naleao zatem dziaa szybko. 141

 Co jeszcze? rzuci. Nie. Na razie to wszystko. Doyle powinien by je lunch przy stoliku pod oknem w podrzdnej wietnamskiej restauracji, cztery przecznice od gmachu sdu, ale w rzeczywistoci gra w blackjacka w kasynie Lucky Luck, kiedy zapiszcza przywoywacz, ktry nosi przy pasku spodni. Sprawdzi szybko, e wzywa go Fitch ze swego biura. Trzy minuty pniej Doyle skrca ju swoim samochodem na autostrad numer dziewidziesit kierowa si na wschd tylko dlatego, e do granicy Alabamy byo znacznie bliej, ni w drug stron do Luizjany. Po dwugodzinnej podry znalaz si na pokadzie samolotu odlatujcego do Chicago. Ca godzin zajo Fitchowi definitywne ustalenie, e nie zosta wydany aden nakaz aresztowania Doylea Dunlapa ani te nie zidentyfikowanego mczyzny odpowiadajcego mu rysopisem. Ale i to go nie uspokoio. Nie mg zrozumie, jakim sposobem Marlee si dowiedziaa o wamaniu do mieszkania Eastera. Owo pytanie drczyo go bezlitonie. Za zamknitymi drzwiami gabinetu nawrzeszcza na Konrada oraz Panga. Ale dopiero trzy godziny pniej zdoa uzyska na nie odpowied. *** W tene poniedziaek, o pitnastej trzydzieci, Harkin przerwa zeznania doktora Kilyana i odesa go do hotelu na reszt dnia. Oznajmi zdumionym prawnikom, e wynikno par nadzwyczaj wanych spraw dotyczcych skadu przysigych, ktre musi niezwocznie rozpatrzy. Odprawi take sdziw i kaza oprni sal z widzw. W spokoju zaczeka, a Jip i Rasco zamkn drzwi za ostatnimi wychodzcymi. Tymczasem Oliver McAdoo niepostrzeenie przekrci nogami stojc pod stoem aktwk, z grubsza wycelowujc obiektyw na st sdziowski. Staa midzy czterema innymi wypchanymi teczkami, a nieco dalej umieszczono dwa due kartonowe puda zapenione maszynopisami ze wstpnych przesucha, kopiami wnioskw i inn prawnicz makulatur. McAdoo niezbyt wiedzia, na co si zanosi, susznie jednak podejrzewa, e Fitch chciaby to obserwowa. Sdzia odchrzkn i zwrci si do wpatrzonych w niego uwanie adwokatw. Panowie, dotary do mnie informacje, e przynajmniej cz z naszych przysigych odnosi wraenie, i s obserwowani i ledzeni. Zyskaem niezbity dowd, e do mieszkania jednego z nich dokonano wamania. Zawiesi gos, eby jego sowa zrobiy odpowiednie wraenie. Ale nie byo to potrzebne. Wszyscy prawnicy siedzieli oniemiali, z minami ludzi absolutnie niewinnych, a wic dogbnie przekonanych, i podejrzenia sdziego musz by kierowane do strony przeciwnej. 142

 W tej sytuacji mam do wyboru dwa rozwizania: albo uniewani rozpraw, albo zarzdzi sekwestracj przysigych. Wolabym to drugie, chocia musz przyzna, e brzydz si takimi posuniciami. Panie Rohr? Ten wsta powoli, lecz jeszcze przez pewien czas si zastanawia, co odpowiedzie. No c, Wysoki Sdzie... To oczywiste, e bylibymy bardzo zawiedzeni uniewanieniem rozprawy. To znaczy... My nie uczynilimy niczego niezgodnego z prawem. Spojrza na zesp obrony i zapyta: Naprawd kto si wama do mieszkania przysigego? Powiedziaem wyranie. Za chwil poka panom wspomniany dowd. Panie Cable? Durr wsta z krzesa i niemal odruchowo zapi marynark. Przyznam, e jestem oszoomiony, Wysoki Sdzie. To widz. Nie potrafi si wypowiedzie w tej sprawie, dopki nie poznam szczegw oznajmi stanowczo, zerkajc w kierunku tych, ktrzy musz ponosi odpowiedzialno za ten nierozwany krok, czyli penomocnikw powoda. Doskonale. Prosz wprowadzi na sal sdziego numer cztery, pani Stell Hulic zwrci si Harkin do Willisa. Kobieta wysza z bocznego korytarza z ociganiem, bya blada, wyranie przestraszona. Prosz chwilowo usi na miejscu dla wiadkw, pani Hulic. To nie potrwa dugo. Harkin umiechn si do niej przyjanie, wskazujc krzeso za barierk obok jego stou. Stella usiada sztywno i podejrzliwie zerkna na boki. Bardzo dzikuj. Chciabym pani zada kilka pyta. W sali zapanowaa martwa cisza. Oczekujc ujawnienia szokujcych rewelacji, prawnicy zastygli z uniesionymi dugopisami, ale cakiem chyba zapomnieli o swych uwiconych notatnikach. Po czterech latach wstpnej batalii wok tego jednego pozwu znali ju na pami niemal kade sowo, jakie moe pa z ust powoanych wiadkw. Z tym wiksz zatem fascynacj wyczekiwali nieprzewidzianego owiadczenia, a ich ekscytacj dodatkowo podsycaa wiadomo, e kobieta miaa ujawni karygodne poczynania reprezentantw strony przeciwnej. Stella spojrzaa z niemym wyrzutem na sdziego. Czua si tak, jakby kto publicznie wypomnia, e nie umya zbw i brzydko jej pachnie z ust. Czy wyjechaa pani do Miami na ten weekend? Tak, Wysoki Sdzie odpara z namysem. W towarzystwie ma? Tak. 143

Cal musia wyj z sali jeszcze przed przerw na lunch, mia jakie pilne sprawy do zaatwienia. W jakim celu pastwo si tam udali? Na zakupy. Czy w trakcie tej wycieczki zdarzyo si co niezwykego? Stella zaczerpna gboko powietrza i popatrzya na prawnikw, uwanie wpatrujcych si w ni zza swoich stow. Ponownie obrcia gow w kierunku Harkina i odpara: Tak, Wysoki Sdzie. Prosz nam o tym opowiedzie. Oczy jej zaszy zami. Dostrzegszy, e kobieta jest bliska utraty panowania nad sob, Harkin doda agodnym tonem: Wszystko w porzdku, pani Hulic. Przecie nie zrobia pani nic zego. Prosz nam tylko opowiedzie, co si wydarzyo w Miami. Stella przygryza na moment wargi, ale zaraz si pozbieraa. Polecielimy w pitek po poudniu, zameldowalimy si w hotelu, a jakie dwie, moe trzy godziny pniej zadzwoni telefon. Nieznana kobieta powiadomia nas, e jestemy ledzeni przez wysannikw pozwanej firmy produkujcej papierosy. Powiedziaa, e ci mczyni lecieli razem z nami z Biloxi, znaj numery pocze lotniczych, pokoju hotelowego i w ogle... Ostrzega te, e bd nas obserwowa przez cay weekend i mog nawet zaoy podsuch telefoniczny w naszym aparacie w hotelu... Rohr i jego podwadni odetchnli z wyran ulg, zaszczyciwszy swoich przeciwnikw kilkoma karccymi spojrzeniami. Natomiast Cable i podlegli mu adwokaci niemale doznali szoku. Czy widziaa pani mczyzn, ktrzy was obserwowali? Jeli mam by szczera, po tym ostrzeeniu baam si wychodzi z pokoju hotelowego. Byam przeraona. Mj m, Cal, parokrotnie wyrusza na miasto i powiedzia, e zauway jednego z tych agentw, niadego Latynosa z aparatem fotograficznym acego za nim po play, a pniej, w niedziel, rozpozna tego samego czowieka w holu, kiedy si wymeldowywalimy. Stella zrozumiaa nagle, e oto nadarza jej si wyjtkowa okazja odzyskania swobody, wystarczyo bowiem uda tak przeraon, e niezdoln do penienia dalszych obowizkw. Nie musiaa si te specjalnie wysila, by zy pocieky jej po twarzy. Czy to wszystko, pani Hulic? Tak wyszeptaa, zanoszc si szlochem. Przeyam prawdziwy koszmar... Po prostu nie mog... sowa uwizy jej w gardle. Harkin spojrza surowo na prawnikw. Zamierzam zwolni pani Hulic z obowizkw przysigego i powoa na jej 144

miejsce sdziego rezerwowego numer jeden. Do jego uszu dolecia przybierajcy na sile szloch. Ta biedna kobieta naprawd bya na skraju zaamania nerwowego, wprost nie wyobraa sobie, aby ktra ze stron wystpia z wnioskiem o zatrzymanie jej w skadzie. Ponadto nie wolno jej byo naraa na dodatkowe stresy zwizane z konieczn w tej sytuacji sekwestracj przysigych. Moe pani i do sali konferencyjnej, zabra swoje rzeczy i wraca do domu oznajmi. Dzikuj za wypenienie obywatelskiego obowizku. Jest mi niezmiernie przykro z powodu tego, co si wydarzyo. To ja przepraszam szepna Stella, po czym szybko wstaa z krzesa i skierowaa si do bocznego wyjcia. Wykluczenie Stelli Hulic ze skadu oznaczao powan strat dla obrony, gdy w pocztkowych ocenach specjalistw kobieta uzyskaa bardzo wysok not, a po dwch tygodniach uwanej obserwacji przysigych konsultanci stwierdzali prawie jednomylnie, e Stella nie ywi najmniejszego wspczucia dla powoda. Sama palia ju od dwudziestu czterech lat i ani razu nie prbowaa zerwa z naogiem. Jej zastpienie przez rezerwowego oznaczao wielk niewiadom, budzc lk obu stron, lecz szczeglnie obrony. Prosz wprowadzi sdziego numer dwa, Nicholasa Eastera odezwa si Harkin do Willisa, ktry sta w otwartych bocznych drzwiach. Zanim Easter zjawi si na sali, Gloria Lane przytoczya z gabinetu sdziego stolik na kkach i ustawia telewizor z wbudowanym odtwarzaczem wideo na rodku sali. Prawnicy zaczli nerwowo ogryza koce dugopisw, a najwiksza nerwowo zapanowaa w szeregach obrony. Durwood Cable zainteresowa si nagle jakimi dokumentami lecymi przed nim na stole, ale jego myli zaprztao tylko jedno pytanie: Co ten Fitch znowu narozrabia? Przed rozpraw Fitch zarzdza wszystkim, dobiera zesp adwokacki, selekcjonowa potencjalnych ekspertw, najmowa konsultantw sdowych, kierowa obserwacj kandydatw na przysigych. Ponadto by w staym kontakcie z ich klientem, Pynexem, i uwanie kontrolowa wszelkie poczynania prawnikw. Ale po rozpoczciu procesu jego dziaania objte byy cis tajemnic. Cable nawet nie chcia o nich nic wiedzie. Podj rzucone mu wyzwanie i zaj si wycznie rozpraw. Po cichu liczy tylko, e machinacje Fitcha pomog im odnie zwycistwo. Easter zaj miejsce dla wiadkw i zaoy nog na nog. Jeli nawet by przestraszony czy zdenerwowany, nie okazywa tego po sobie. Sdzia zada kilka pyta na temat jakiego tajemniczego mczyzny, ktry go ledzi, przysigy za wymieni daty, godziny oraz miejsca, gdzie widywa owego agenta. Wyjani te ze szczegami, co si zdarzyo w ubieg rod, kiedy to po wejciu na sal od razu zauway tego samego czowieka na widowni, w trzecim rzdzie po lewej stronie. 145

Opisa nastpnie system bezpieczestwa, jaki mia zainstalowany w swoim mieszkaniu, po czym wzi z rk sdziego kaset wideo. Wczy telewizor, zaadowa kaset i uruchomi odtwarzanie. Prawnicy wycignli szyje. Tym razem Easter puci cay zapis, trwajcy dziewi i p minuty, pniej wyczy magnetowid, usiad z powrotem na miejscu dla wiadkw i stanowczym tonem potwierdzi tosamo agenta wamywacz ukazany na filmie to ten sam mczyzna, ktry go wczeniej ledzi, a w ubieg rod obserwowa z widowni sali sdowej. Fitch nie mg widzie ekranu telewizora i obrazu z kasety wideo, poniewa ktry ze zdenerwowanych adwokatw nieostronym kopniciem po raz kolejny przekrci aktwk pod stoem. Sysza jednak kade sowo Eastera, tote zamknwszy oczy mg sobie ze szczegami wyobrazi, co si tam dzieje. Zaczyna jednoczenie odczuwa narastajcy bl gowy, promieniujcy gdzie od nasady czaszki. Szybko pokn aspiryn i popi j wod mineraln. Mia straszn ochot zada Easterowi tylko jedno pytanie: Skoro tak bardzo si pan troszczy o swoje mienie, e zainstalowa w mieszkaniu system bezpieczestwa wyposaony w kamer wideo, to dlaczego nie zaoy pan choby najprostszego urzdzenia alarmowego przy drzwiach? Ale dziwnym sposobem to pytanie nikomu innemu nie wpado do gowy. Ja take mog potwierdzi, e mczyzna ukazany na kasecie wideo by w ubieg rod na tej sali odezwa si Harkin. Ale wywiadowcy nie byo ju w Biloxi. W tym czasie, kiedy zdumieni prawnicy ogldali przebieg dokonanego przez niego wamania, znajdowa si ju bezpiecznie w Chicago, gdzie jak gdyby nigdy nic przystpi do wykonywania innych zada. Moe pan doczy do reszty przysigych, panie Easter oznajmi Harkin. *** Caa godzina zesza na do niemrawych dyskusjach, poniewa adwokaci musieli przedstawia nie przygotowane wczeniej argumenty przeciwko projektowi sekwestracji skadu przysigych. Kiedy jednak opady pierwsze emocje, sal zaczy przecina coraz ostrzejsze oskarenia o amanie prawa i regu etyki zawodowej, ktre obrona prbowaa niemiao odpiera. Obie strony zdaway sobie jednak spraw, i niczego nie da si udowodni, tote musiay poprzesta na sownych utarczkach. Przysigli otrzymali z ust Nicholasa dokadny raport z tego, co si wydarzyo na sali, nie wyczajc szczegowego opisu wamania utrwalonego na kasecie wideo. Widocznie dziaajc w popiechu, sdzia Harkin zapomnia go przestrzec, aby nie rozmawia o tej sprawie z kolegami. Easter za ochoczo wykorzysta owo uchybienie, uczyni zreszt wszystko, by przy okazji ukaza siebie w jak najlepszym wietle. Pozwoli sobie te wytumaczy powd byskawicznego zniknicia Stelli Hulic. Ta bowiem wybiega bez sowa, zalana zami. 146

Fitch usiowa zbagatelizowa te dwie mae wpadki. Chodzi nerwowo po swoim gabinecie, pocierajc palcami kark oraz skronie i skubic muszk pod szyj. Domaga si coraz to innych wyjanie od Konrada, Swansona i Panga. Oprcz nich wezwa do siebie take Hollyego, Joe Boya, miejscowego prywatnego detektywa syncego z przesadnej wrcz ostronoci, Dantego, czarnoskrego byego gliniarza z Waszyngtonu, oraz Dubaza, kolejnego fachowca z wybrzea Missisipi cieszcego si wielkim uznaniem. W ssiedniej sali, przy stanowisku Konrada, czekao nastpnych czterech wywiadowcw, a kilkunastu innych z Biloxi mogo si stawi do jego dyspozycji najdalej w cigu trzech godzin. Poza adwokatami i konsultantami sdowymi Fitch zatrudnia wiele osb, co kosztowao go fur pienidzy, ale cay ten liczny zesp by absolutnie pewien, e w ostatni weekend nikogo nie wysyano do Miami z zadaniem obserwowania Stelli i Cala Hulicw. Zachodzili w gow, o jakim Latynosie z aparatem fotograficznym bya mowa. Przejrzawszy po raz kolejny swj notatnik z adresami i telefonami, Fitch z wciekoci cisn nim o cian. A moe to robota tej dziewczyny? podsun w kocu Pang, ostronie prostujc si na krzele po tym, jak musia wykona szybki unik przed rzuconym notatnikiem. Jakiej dziewczyny? Marlee. Stella Hulic zeznaa przecie, e otrzymali przez telefon ostrzeenie od nieznanej kobiety. Stoicki spokj Panga by cakowitym przeciwiestwem wybuchowego charakteru Fitcha. Ten jednak przystan teraz w p kroku, zamyli si i po chwili przysiad na najbliszym krzele. Pokn nastpn tabletk aspiryny, popi j wod mineraln i mrukn: Chyba masz racj. Pang si nie myli. W rzeczywistoci w tajemniczy Latynos by groszowym konsultantem do spraw ochrony, ktrego ogoszenie Marlee znalaza w gazecie. Zapacia mu dwiecie dolarw za drobn usug mia wzi aparat fotograficzny, pokrci si z tajemnicz min po play, a nastpnie pokaza w holu hotelowym, kiedy maestwo Hulicw bdzie wyjedao z Miami. *** Jedenastu pozostaych przysigych oraz trzech sdziw rezerwowych wkroczyo ponownie na sal obrad. Miejsce Stelli w pierwszym rzdzie awy zaj Phillip Sayelle, czterdziestoomioletni dziwak, ktrego specjalici obu stron nie potrafili rozgry. W kwestionariuszu osobowym poda, e jest ogrodnikiem ze specjalnoci hodowli i szczepienia drzew ozdobnych, ale w oficjalnych rejestrach caego poudniowego wybrzea stanu, pochodzcych z ostatnich piciu lat, w ogle nie znaleziono takiego za147

wodu. By ponadto awangardowym artyst, w domowej pracowni wytwarza z dmuchanego szka wielokolorowe rnoksztatne bryy, ktrym nadawa egzotyczne nazwy zwizane z morzem i jego faun, po czym wystawia te dziea w prowizorycznych galeriach rodzinnego Greenwich Village. Podawa si za eksperta w dziedzinie jachtingu morskiego i kiedy rzeczywicie skonstruowa wasny kecz, nastpnie popyn nim do Hondurasu, ale tam aglowiec zaton na wzburzonych wodach. Kiedy indziej Savelle utrzymywa, e jest archeologiem, a po zatoniciu statku spdzi jedenacie miesicy w honduraskim wizieniu za prowadzenie bez pozwolenia prac wykopaliskowych. Na pewno by samotnym agnostykiem, niepalcym, majcym dyplom uczelni Grinnell. Nic wic dziwnego, e jego nominacja napdzaa tyle strachu reprezentantom obu stron procesu. Sdzia Harkin najpierw serdecznie przeprosi przysigych za to, co zmuszony jest postanowi. Sekwestracja skadu zdarzaa si dosy rzadko, jeli nie sporadycznie, i stosowano j tylko w jakich niezwykych okolicznociach, najczciej w gonych sprawach kryminalnych dotyczcych oskarenia o morderstwo. Ale w tej sytuacji Harkin nie mia wyboru, wystpiy bowiem nielegalne kontakty z osobami postronnymi. Nic te nie wskazywao na to, by mimo jego ostrzee podobne zdarzenia ju si wicej nie powtrzyy. Zatem wbrew swojej woli, gorco bolejc nad kopotami, jakie musi t decyzj sprawi przysigym, zarzdza sekwestracj, gdy jedynie t metod moe zapewni bezstronne rozpatrzenie sprawy do koca. Wyjani nastpnie, e ju przed kilkoma miesicami podj wysiki organizacyjne na tak wanie okazj. Wadze okrgowe zarezerwoway szereg pokojw w ktrym z pobliskich, nie wymienionych z nazwy moteli. Miay zosta zaostrzone rodki bezpieczestwa. Harkin przedstawi dug list zarzdze, do ktrych przysigli musieli si od tej chwili stosowa. Rozprawa wkraczaa w drugi tydzie skadania zezna przez wiadkw, tote sdzia obieca, e bdzie naciska reprezentantw obu stron, aby ten etap zakoczy jak najszybciej. Czternacioro przysigych zostao odesanych do domw, gdzie mieli si spakowa i pozaatwia najpilniejsze sprawy, a jutrzejszego ranka stawi si w sdzie z bagaami, w gotowoci do spdzenia nastpnych dwch tygodni w odseparowaniu. Nikt z przysigych nawet nie mia zaprotestowa przeciwko takiej decyzji, wszyscy byli zanadto oszoomieni. Chyba tylko Nicholas Easter uwaa, e to moe by zabawne.

ROZDZIA 14
Z uwagi na to, e Jerry lubi piwo, hazard, pik non i w ogle by bardzo towarzyski, Nicholas zaproponowa mu, aby ten poniedziakowy wieczr spdzili razem w kasynie, witujc ostatnie godziny wolnoci. Fernandez uzna to za wietny pomys. Kiedy wychodzili z gmachu sdu, pada propozycja, by do tego witowania zaprosi jeszcze kilku nowych przyjaci z grona przysigych. Szybko si jednak okazao, e nic z tego nie wyjdzie. Herman nie mg by brany pod uwag. Lonnie Shaver wybieg z gmachu, zaaferowany i cakowicie pochonity swoimi mylami. Savelle by nowy, w zasadzie nic o nim nie wiedzieli, uwaali go jednak zgodnie za typka, od ktrego lepiej si trzyma z daleka. Zatem pozostawa im jedynie pukownik Herrera, czyli Napoleon, ale na jego towarzystwo nie mieli najmniejszej ochoty. I tak rysowaa si perspektywa spdzenia wraz z nim dwch tygodni w odosobnieniu. Jerry zaprosi Sylvi Taylor-Tatum, czyli Pudliczk, z ktr ostatnio blisko si zaprzyjani. Kobieta miaa za sob ju dwa rozwody, on zamierza si rozwie po raz pierwszy. Najlepiej si orientowa we wszystkich kasynach rozsianych wzdu wybrzea, tote zaproponowa nowo otwarty lokal o nazwie e Diplomat. By tam obszerny bar z wielkim telewizorem, serwowano tanie drinki, a kelnerki w powiewnych skpych strojach miay bardzo dugie nogi. Kiedy Nicholas wkroczy do zatoczonego kasyna o dwudziestej , Pudliczka ju na nich czekaa, pilnujc stolika i popijajc cienkie piwo. Umiechaa si przyjanie, czego Nicholas nigdy dotd u niej nie widzia. Dugie do ramion wosy zebraa z tyu gowy, miaa na sobie powycierane dinsy, luny wczkowy sweter oraz czerwone kowbojskie buty. A chocia nie dodao jej to urody, wygldaa znacznie lepiej ni na sali sdowej. Sylvia miaa czarne, niemal bezdenne, bardzo smutne oczy kobiety ciko dowiadczonej przez ycie. Nicholas postanowi przed przyjciem Jerryego wybada przyczyny tego stanu rzeczy najlepiej, jak to tylko moliwe. Zamwi drug kolejk piwa. Jest pani matk? zagadn, chocia doskonale zna sytuacj rodzinn Sylvii. Po raz pierwszy wysza za m w wieku dziewitnastu lat, pozostao jej z tego ma149

estwa dwch synw bliniakw, obecnie dwudziestoletnich. Jeden pracowa na platformie wiertniczej w Zatoce Meksykaskiej, drugi studiowa na jakiej uczelni. Odznaczali si bardzo zrnicowanymi charakterami. Ojciec odszed, kiedy mieli po pi lat, i matka musiaa sama ich wychowywa. A pan? zapytaa. Jestem kawalerem. Oficjalnie nadal studiuj, ale na razie podjem prac w sklepie. Jej drugi m by starszy i na szczcie z tego zwizku nie przyszy na wiat kolejne dzieci. Po siedmiu latach maestwa dogbnie znudzony facet zamieni Sylvi na nowszy model. Po drugim rozwodzie poprzysiga sobie ju nigdy wicej nie wiza si z adnym mczyzn. Druyna Bears zdobya wanie punkty w meczu z Packersami i Sylvia z zainteresowaniem zacza obserwowa transmisj. Bya zapalonym kibicem futbolu, poniewa obaj jej synowie przed matur grali w reprezentacji szkoy. Jerry przylecia zziajany, rozejrza si uwanie dookoa, zanim przeprosi za spnienie. Pierwsz szklank piwa oprni niemal jednym haustem, dopiero pniej wyjani, i zdawao mu si, e kto go ledzi. Pudliczka przyja to lekcewaco, twierdzc stanowczo, e teraz kady przysigy bdzie lkliwie zerka przez rami i w kadym cieniu za sob dostrzega agenta. Sprawa sdowa nie ma z tym nic wsplnego oznajmi Jerry. Podejrzewam, e kryje si za tym moja ona. Twoja ona? zdziwi si Nicholas. Owszem. Jestem przekonany, e naja jakiego detektywa, eby mnie ledzi. W takim razie powiniene z radoci przyj decyzj o sekwestracji skadu. I tak jest odpar Fernandez, puszczajc oko do Pudliczki. Okazao si, e postawi piset dolarw na Packersw, ale zakad dotyczy jedynie szeciopunktowej przewagi po pierwszej poowie meczu. Na rezultat drugiej poowy take postawi pienidze. Wyjani dwojgu towarzyszcych mu laikw, e teraz na kady mecz, zarwno ligi zawodowej, jak i uczelnianej, przyjmowano ca gam rnorodnych zakadw, z ktrych olbrzymia wikszo nie dotyczya wyniku kocowego. Jerry czasami obstawia, ktra z druyn jako pierwsza zgubi rzucon pik, ktra pierwsza zdobdzie punkty z akcji albo ktra osignie lepszy rezultat w przechwytywaniu poda. Nic wic dziwnego, e kade spotkanie oglda z zacitoci hazardzisty mogcego bezpowrotnie utraci postawione pienidze. Zanim pierwsza wiartka meczu dobiega koca, wypi cztery due szklanice piwa. Nicholas i Sylvia w milczeniu starali si dotrzyma mu kroku. W krtkich przerwach midzy wyczerpujcymi uwagami Jerryego o futbolu oraz sztuce robienia zakadw, Nicholas kilkakrotnie prbowa zagai rozmow na temat 150

rozpatrywanej w sdzie sprawy, ale bezskutecznie. W tej chwili najwaniejsza bya sekwestracja, a poniewa adne z nich nie dowiadczyo jeszcze takiego odosobnienia, nie mieli o czym dyskutowa. W dodatku zeznania skadane tego dnia znuyy ich tak bardzo, e wrcz z przeraeniem myleli o jutrzejszym dalszym cigu przesuchania doktora Kilvana. Nie wzbudzia te zainteresowania prba pierwszej, wstpnej oceny przedstawionego materiau. Sylvia owiadczya, e brzydzi si sam myl o jakichkolwiek zasadach odpowiedzialnoci cywilnej firm wytwarzajcych wszelkie towary. *** Pani Grimes musiaa wraz z innymi opuci sal i przebywaa w atrium, kiedy sdzia Harkin zapoznawa przysigych z zasadami sekwestracji. Dopiero gdy jechali do domu, Herman wyjani jej, e bdzie musia spdzi nastpne dwa tygodnie w pokoju motelowym, z dala od niej, przestrzegajc surowych regu narzuconych przez sdziego. Dlatego te zaraz po przekroczeniu progu zadzwonia do Harkina i zasypaa go wyrzutami dotyczcymi tak drastycznych krokw. Przypomniaa mu chyba po raz setny, e jej m jest niewidomy i wymaga specjalnej opieki. Herman siedzia obok niej na sofie, powoli sczy swoje wieczorne piwo i tylko fuka pod nosem, co myli na temat przesadnej troskliwoci. Harkin szybko znalaz kompromis. Wyjtkowo pozwoli pani Grimes zamieszka z mem w motelu, jada z nim niadania i obiady oraz dba o niego, jeli tylko obieca, e bdzie unikaa wszelkich kontaktw z pozostaymi przysigymi. Ponadto musia jej zabroni przesiadywania na sali sdowej, eby pozbawi ich zachcajcego tematu do dyskusji. To ostatnie niezbyt odpowiadao pani Grimes, jak dotd bya bowiem jedn z nielicznych osb, ktre uwanie ledziy przebieg procesu. I chocia nie przyznawaa si do tego przed sdzi, a nawet przed Hermanem, to zdya ju sobie wyrobi ustalony pogld na temat owej sprawy. Poniewa jednak Harkin podj ostateczn decyzj, mimo nie skrywanej wciekoci ma pani Grimes posza do sypialni, eby spakowa im obojgu niezbdne rzeczy. *** W ten poniedziakowy wieczr Lonnie Shaver upora si w swoim biurze z caotygodniowymi obowizkami. Po wielu bezskutecznych prbach dodzwoni si w kocu do domu Georgea Teakera w Charlotte i przekaza ze smutkiem, e skad przysigych bdzie musia pozosta w odosobnieniu a do zakoczenia rozprawy. W cigu tego tygodnia mia rozmawia telefonicznie z Tauntonem, martwio go wic, e bdzie nieosigalny. Wyjani take, i sdzia zabroni im jakichkolwiek rozmw telefonicznych z motelu i e nie bdzie mg nawet odbiera listw podczas trwania sekwestracji. Tamten przyj to z wyrozumiaoci, ale pod koniec rozmowy znw zacz wyraa swe gbo151

kie ubolewanie nad potencjalnymi skutkami wyroku, jaki zapadnie w tej sprawie. Specjalici z Nowego Jorku s zdania, e wyrok na korzy powoda dotknie nie tylko firmy przemysu tytoniowego, ale odbije si echem w caej gospodarce kraju, a ju na pewno w naszej brany handlowej. Bg jeden wie, jaki poziom osign stawki ubezpiecze od odpowiedzialnoci cywilnej. Zrobi wszystko, co w mojej mocy obieca Lonnie. Mam nadziej, e przysigli nie skaniaj si jeszcze ku przyznaniu powodowi wysokiego odszkodowania. Na razie trudno powiedzie, jest na to za wczenie. Do tej pory wysuchalimy jedynie czci zezna ekspertw, i to powoanych wycznie przez reprezentanta powoda. Musisz mie na uwadze nasze wsplne dobro, Lonnie. Zdaj sobie spraw, e znajdujesz si midzy motem a kowadem, ale, do diaba, skoro ju zostae wybrany do tego grona... Chyba rozumiesz, co mam na myli? Tak, oczywicie. Naprawd zrobi wszystko, co bdzie w mojej mocy. Bardzo na ciebie liczymy. Trzymaj si. *** Konfrontacja z Fitchem bya krtka i nie przyniosa adnych rezultatw. Durwood Cable czeka w poniedziaek a do dwudziestej pierwszej, gdy w pomieszczeniach kancelarii wrzaa wytona praca, cz prawnikw zorganizowaa sobie nawet wsplny wieczorny posiek w sali konferencyjnej, eby nie przerywa narady. Dopiero wtedy poprosi Fitcha, by zajrza do jego gabinetu. Tamten wyrazi zgod, lecz tylko na krtk rozmow, chcia bowiem jak najszybciej wraca do swego prowizorycznego biura. Musimy omwi pewne wane sprawy rzek surowo Durr, podnoszc si zza biurka. Jakie? warkn Fitch, stajc naprzeciwko niego i opierajc donie na biodrach, chocia musia by w peni wiadomy, co nurtuje Cablea. Dzi po poudniu zostalimy w sdzie upokorzeni. Nie zostalicie upokorzeni, bo jeli dobrze pamitam, na sali nie byo przysigych. Zatem cokolwiek si tam zdarzyo, nie bdzie miao wpywu na kocowy werdykt. Zostae przyapany na gorcym uczynku, a my przeylimy upokorzenie. Na niczym nie zostaem przyapany. Wic jak chcesz to nazwa? Wierutnym kamstwem. Nie wysyalimy adnych agentw za Stell Hulic. Po co mielibymy to robi? Czemu wic ostrzegano j przez telefon? Tego nie wiem, ale z pewnoci nie byo w Miami adnego z naszych ludzi. Masz 152

jeszcze jakie pytania? Owszem. Co to za facet wama si do mieszkania Eastera? To take nie by aden z moich ludzi. Nie widziaem tego, co wam pokazano, nie mog zidentyfikowa wamywacza. Mam jednak powody przypuszcza, e by to jaki chystek nasany przez Rohra i jego chopcw. Moesz to udowodni? Nie musz niczego udowadnia. I nie mam zamiaru odpowiada na dalsze pytania. Twoim zadaniem jest wygranie procesu, sprawy bezpieczestwa zostaw w moich rkach. Nie przysparzaj mi kopotw, Fitch. Lepiej pomyl o kopotach, jakich ty moesz przysporzy, jeli przegrasz spraw. Rzadko przegrywam. Fitch odwrci si na picie i ruszy do wyjcia. Wiem o tym rzuci przez rami. Sprawujesz si naprawd doskonale, Cable. Potrzebujesz tylko drobnej pomocy z zewntrz. *** Nicholas przyszed jako pierwszy, nis dwie torby turystyczne wypchane ubraniami i przyborami toaletowymi. W korytarzu, obok Lou Dell i Willisa, czeka take jeden z wonych, mieli si zaj bagaami, a do ich przechowania wyznaczono pusty pokj dla wiadkw. By wtorek, sma dwadziecia rano. Jak nasze rzeczy zostan przetransportowane do motelu? zapyta Nicholas, nie wypuszczajc swoich bagay z rk i rozgldajc si podejrzliwie. Zniesiemy je do samochodu i przewieziemy w cigu dnia odpar Willis. Ale najpierw musz zosta poddane inspekcji. Co podobnego! O co chodzi? Nie pozwol, eby kto grzeba w moich rzeczach rzek stanowczo Easter i wszed do sali konferencyjnej przysigych. Sdzia wyda takie polecenie odezwaa si Lou Dell, podajc za nim. Nie obchodzi mnie, jakie s polecenia sdziego. Nikt nie ma prawa grzeba w moich rzeczach osobistych. Pooy torby w kcie pod cian, wrci do stolika z kaw, po czym spojrza na Willisa oraz Lou Dell stojcych w drzwiach i doda Prosz std wyj. To pokj przysigych. Oboje cofnli si szybko i kobieta zamkna drzwi. Jak minut pniej z korytarza dobiegy czyje gosy. Nicholas wychyli gow na zewntrz i ujrza tu przed sob Millie Dupree. Na jej czole perliy si kropelki potu. Lou Dell i Willis taszczyli za ni dwie olbrzymie walizy. 153

 Im si wydaje, e bd mogli bezkarnie myszkowa w naszych bagaach, ale ja do tego nie dopuszcz wyjani. Prosz wstawi swoje rzeczy tutaj. Sign po pierwsz walizk, unis j z wysikiem, wtaszczy do sali i ustawi w kcie, obok swoich toreb. Ale sdzia poleci... zacza Lou Dell pgosem. Nie jestemy terrorystami odpar Nicholas, z trudem apic oddech. Co sdzia chce znale w naszych bagaach? Przemycan bro paln? Narkotyki? A moe jeszcze co innego? Zakopotana Millie szybko signa po pczka. Zaraz jednak przekazaa Easterowi wyrazy wdzicznoci za ochron jej rzeczy osobistych. Wyznaa, e znajduj si wrd nich przedmioty, ktrych... no c... aden mczyzna w typie Willisa nie powinien ani oglda, ani dotyka. Wyj! krzykn Nicholas na Lou Dell oraz stranika. Oboje pospiesznie wycofali si na korytarz. O smej czterdzieci pi w sali zgromadzia si ju caa dwunastka, a pod cian urs stos bagay, ktrymi Easter troskliwie si zaopiekowa. Zadyszany, dwiga walizki i torby, z kad minut coraz bardziej rozwcieczony. Wyjtkowo skutecznie zdoa tym razem podburzy cay skad, tote atmosfera bya naelektryzowana. O dziewitej Lou Dell zapukaa do drzwi i nacisna klamk. Ale drzwi okazay si zamknite od rodka. Zapukaa ponownie. W sali nikt nawet si nie poruszy. Tylko Nicholas podszed do wyjcia i zapyta: Kto tam? Lou Dell. Pora wychodzi. Sdzia ju czeka na pastwa. Prosz przekaza sdziemu, eby si wynosi do diaba! Kobieta obejrzaa si na Willisa, ktry zmarszczy brwi i sign do kabury przy pasie po swj zardzewiay rewolwer. Niegrzeczna odpowied Eastera zdziwia nawet niektrych przysigych, ale nikt nie mia si wyama ze wsplnego frontu. Co pan powiedzia? zapytaa Lou Dell. Szczkn zamek, drzwi si uchyliy, Nicholas szybko wyszed na korytarz i zamkn je za sob. Niech pani powie sdziemu, e nie zamierzamy wychodzi z sali oznajmi, mierzc kobiet gronym spojrzeniem. Nie macie prawa tak postpowa wtrci Willis, robic surow min. Ale mimo jego wysikw to owiadczenie zabrzmiao raczej aonie, a nie stanowczo. Zamknij si, Willis!

154

*** Zamieszanie, jakie powstao wok skadu przysigych, w ten wtorkowy ranek znw przygonio na sal wielu widzw. Byskawicznie rozeszy si wieci, e jeden z przysigych zosta zwolniony z obowizkw, drugiemu za wamano si do mieszkania, a rozzoszczony sdzia nakaza sekwestracj caego zespou. Pojawiy si te rozmaite plotki, wedug najbardziej rozpowszechnionej jaki agent najty przez firm przemysu tytoniowego mia jakoby zosta przyapany w mieszkaniu ktrego z przysigych, zdoa jednak zbiec, ale sdzia podpisa nakaz jego aresztowania i policja oraz FBI prowadziy intensywne poszukiwania wamywacza. Wszystkie gazety z Biloxi, Nowego Orleanu, Mobile oraz Jackson zamieszczay na ten temat obszerne artykuy, jeli nie na pierwszych stronach, to na czoowych kolumnach dodatkw lokalnych. Stali bywalcy sal sdowych znw zainteresowali si rozpraw. Adwokaci z pomniejszych kancelarii odoyli inne obowizki i stawili si tumnie na widowni. Pierwszy rzd miejsc za stoem reprezentantw powoda okupowao kilkunastu dziennikarzy miejscowej prasy. Nawet specjalici z Wall Street, ktrzy stopniowo odkrywali uroki tutejszych kasyn, wdkarskich wypraw w morze czy rozmaitych nocnych lokali Nowego Orleanu, take zjawili si ponownie w penym skadzie. Dlatego te Lou Dell bya niezwykle zdenerwowana, poniewa musiaa wkroczy na zatoczon sal, odprowadzana zaciekawionymi spojrzeniami ludzi podej do stou sdziowskiego i szeptem przekaza Harkinowi zatrwaajce nowiny. Sdzia w pierwszej chwili przekrzywi gow, jakby nie mg uwierzy wasnym uszom, pniej za popatrzy w stron bocznych drzwi, a stojcy w nich Willis tylko bezradnie wzruszy ramionami. Lou Dell pospiesznie zawrcia i doczya do stranika w wskim korytarzu. Oszoomiony Harkin powid wzrokiem po twarzach prawnikw i po tumnie zgromadzonych widzach. Zaaferowany, naskroba co w notatniku, czego nawet sam nie potrafi odcyfrowa. Gorczkowo si zastanawia, co pocz w tej sytuacji. Oto bowiem jego przysigli ogosili strajk! Harkin nie mg sobie przypomnie, czy regulamin procedur sdowych mwi co w tej sprawie. Przysun sobie mikrofon i rzek: Panowie, zrodzi si may problem dotyczcy przysigych. Musz z nimi natychmiast porozmawia. Prosz, aby panowie Rohr oraz Cable poszli ze mn. Reszta obecnych niech zostanie na swoich miejscach. Wejcie do sali konferencyjnej byy znowu zamknite od wewntrz. Harkin zapuka ostronie, po czym nacisn klamk, ale drzwi nie ustpiy. Kto tam? zapyta ze rodka mski gos. 155

 Sdzia Harkin odpowiedzia gono. Nicholas, ktry uchyli drzwi, odwrci gow do pozostaych przysigych i umiechn si szeroko. Millie Dupree i Gladys Card siedziay w najdalszym kcie, obok sterty zgromadzonych bagay. Spoglday nerwowo w stron wejcia, jakby si bay, e sdzia od razu naoy na ca dwunastk kar aresztu. Reszta jednak spokojnie czekaa przy stole. Easter otworzy drzwi szerzej, umiechn si niewinnie, jakby nic wielkiego si nie stao, a tego typu postpowanie naleao do rutynowych czynnoci procesowych. Prosz wej zaprosi serdecznie. Harkin, ubrany w ciemnoszary garnitur, bez togi, miao wkroczy do rodka. Zanim weszli Rohr i Cable. O co chodzi? zapyta sdzia, podejrzliwie rozgldajc si dookoa. Wikszo przysigych siedziaa przy stole konferencyjnym zastawionym filiankami z kaw oraz talerzykami do ciasta, gdzieniegdzie leay rozpostarte gazety. Phillip Savelle sta samotnie przy oknie, Lonnie Shaver siedzia w rogu, trzymajc na kolanach przenony komputer. Nie ulegao wtpliwoci, e w imieniu caej grupy ma wystpowa Easter, prawdopodobnie take inicjator owego buntu. Sprzeciwiamy si paskiemu poleceniu, zgodnie z ktrym stranicy maj przeszuka nasze bagae. Dlaczego? To chyba oczywiste. Zabralimy rzeczy osobiste, nie jestemy terrorystami ani przemytnikami narkotykw, a pan nie jest inspektorem celnym. Nicholas mwi pewnym, stanowczym tonem, a to, e przemawia w ten sposb do szacownego sdziego sdu okrgowego, napawao przysigych dum. Godnie ich reprezentowa, by prawdziwym przywdc, mimo e oficjalnie zespoem kierowa Herman Grimes. Wszak powtarza im wielokrotnie, e to wanie oni nie sdzia Harkin, adwokaci bd przedstawiciele obu stron s najwaniejszymi postaciami w tej rozprawie. Zawsze wydaje si takie zarzdzenie w wypadku sekwestracji skadu odpar sdzia, przysuwajc si o krok do Eastera, ktry by dziesi centymetrw wyszy i wcale nie zamierza ustpowa. Ale nie ma takiego zapisu w regulaminie prac sdu, prawda? Mog si zaoy, e jest to jedynie zalecenie przewodniczcego stanowego prezydium sdownictwa. Zgadza si? Nie zostao jednak sformuowane bez powodu. My uwaamy te powody za niewystarczajce. Nie wyjdziemy z sali, Wysoki Sdzie, jeeli nie zarczy pan wasnym sowem, e nasze bagae pozostan nietknite. Powiedzia to z wciekoci, niemal wycedzi przez zacinite zby, tote ani Har156

kin, ani towarzyszcy mu adwokaci, nie mieli adnych wtpliwoci, e Easter mwi cakiem powanie. W dodatku przemawia w imieniu caego skadu, gdy nikt z pozostaych przysigych nawet si nie poruszy. Sdzia popeni bd, poniewa zerkn przez rami na Rohra, ten za, jakby omielony jego spojrzeniem, wtrci pospiesznie: Do diaba, panie sdzio, czemu nie pj tym ludziom na rk? Przecie z pewnoci nie przemycaj materiaw wybuchowych. Dosy! rzuci Harkin. Byo jasne, e Rohr zabra gos tylko po to, by zyska dla siebie nieco uznania. Co zrozumiae, Cable musia by podobnego zdania i z pewnoci rwnie mocno chcia przekona wszystkich, e wedug niego powinno si obdarzy wybrany skad penym zaufaniem. Ale Harkin nie da mu szansy. Doskonale oznajmi. Pastwa bagae nie bd sprawdzane. Lecz jeli dotrze do mnie, e ktry z przysigych ma choby jedn zabronion rzecz, wymienion na przedstawionej przeze mnie wczoraj licie, zostanie natychmiast postawiony w stan oskarenia pod grob otrzymania kary aresztu. Czy to jasne? Easter rozejrza si po sali, szukajc widocznie poparcia kolegw. Wszyscy jednak sprawiali wraenie rozlunionych, kilkoro nawet ochoczo pokiwao gowami. Tak, jasne, panie sdzio odpar. To dobrze. Czy moemy teraz powrci do rozprawy? Jest jeszcze pewien may problem. Jaki? Nicholas sign po jeden z dokumentw lecych na brzegu stou. Zgodnie z paskimi postanowieniami zezwala nam si tylko na jedno spotkanie ze wspmaonkiem w cigu tygodnia. Naszym zdaniem to za mao. Ile pastwo daj? Maksymalnie jak najwicej. Ta sprawa nie zostaa wczeniej uzgodniona w penym skadzie. Midzy sob narzekali jedynie mczyni, Easter i Fernandez, a w szczeglnoci Lonnie Shaver, ale kobiety zbyy t kwesti milczeniem. Zwaszcza Gladys Card i Millie Dupree poczuy si zaenowane, jakby sdziy, e i je sdzia zacznie podejrzewa o nie zaspokojon ch uprawiania seksu w czasie sekwestracji. Pan Card od wielu lat cierpia na dolegliwoci prostaty, tote Gladys chciaa ju gono broni swego dobrego imienia, kiedy niespodziewanie odezwa si Grimes. Mnie dwa wystarcz. Chyba jednoczenie wszyscy sobie wyobrazili, jak to dwa razy w tygodniu niewidomy Herman prbuje si po omacku dobra pod kodr do swojej maonki, gdy przyjli jego owiadczenie gromkim wybuchem miechu. Napita atmosfera rozwiaa si 157

w jednej chwili. Nie sdz, bymy musieli przeprowadza w tej sprawie licytacj oznajmi Harkin. Czy moemy si zgodzi na dwie wizyty? Prosz pastwa, przecie to kwestia zaledwie paru tygodni. Ustalmy dwie z ewentualn moliwoci trzeciej zaproponowa Easter. Zgoda. Czy to wszystkim odpowiada? Sdzia rozejrza si po sali. Loreen Duke pochylaa gow nisko nad stoem i bez przerwy chichotaa. Gladys Card i Millie wyglday tak, jakby chciay si zapa pod ziemi. W kadym razie ze wstydu nie miay spojrze sdziemu w oczy. Tak, odpowiada wtrci Fernandez, ktry znw mia zaczerwienione oczy i kaca. Jerry by zdania, e kady dzie bez seksu musi nazajutrz powodowa niezwykle dokuczliwe ble gowy. Ale w tej chwili uzna za najwaniejsze to, e jego ona z rozkosz pozbdzie si go z domu na najblisze dwa tygodnie, on za tymczasem bdzie mg nawiza jeszcze blisz znajomo z Pudliczk. A ja si sprzeciwiam samemu sformuowaniu oznajmi stojcy przy oknie Phillip Savelle, po raz pierwszy zabierajc gos w tym pokoju. W rku trzyma egzemplarz instrukcji sdziego. Wyszczeglnione przez pana grono osb mogcych uczestniczy w tyche spotkaniach maeskich wymaga uzupenienia. Odpowiedni ustp instrukcji brzmia nastpujco: Podczas wizyt maeskich kady przysigy ma prawo przyj w swoim pokoju, na dwie godziny, wspmaonka lub narzeczonego bd narzeczon. Harkin sign po drug kopi i nie zwaajc, e zaciekawieni adwokaci zerkaj ponad jego ramieniem, uwanie przeczyta ten punkt instrukcji. To samo uczynili przysigli, zachodzc w gow, o co temu dziwakowi moe chodzi. Okazao si jednak, e sdzia nie zamierza docieka sedna sprawy. Zapewniam pana, panie Savelle, jak te pozostaych przysigych, e nie zamierzam w aden sposb nadzorowa przebiegu tyche wizyt maeskich. Krtko mwic, nie obchodzi mnie, ani co pan bdzie w tym czasie robi, ani z kim. Ta odpowied w peni usatysfakcjonowaa Savellea, ale w takim samym stopniu upokorzya Gladys Card. Czy to ju wszystko? Tak, Wysoki Sdzie. Bardzo dzikujemy odpar gono Herman, przypomniawszy sobie widocznie o penionej funkcji. Dziki dorzuci od siebie Nicholas. *** Kiedy tylko uszczliwieni przysigli zajli swoje miejsca na sali, Scotty Mangrum 158

oznajmi, e skoczy przyjmowa zeznania doktora Kilvana. Durr Cable zacz od tak ostronych pyta, i mona byo sdzi, e wypowiedzi eksperta wywary na nim olbrzymie wraenie. Wsplnie zgodzili si na rzetelno kilku danych statystycznych nie majcych wikszego znaczenia. Wreszcie rzeczoznawca powtrzy wszem i wobec, e zgodnie z przeanalizowanymi materiaami okoo dziesiciu procent palaczy zapada na raka puc. Cable uchwyci si tej informacji, gdy do tego wanie zmierza od samego pocztku i w podobny zreszt sposb chcia postpowa do koca procesu. A zatem, doktorze Kilvan, jeli palenie tytoniu ma by przyczyn raka puc, to dlaczego tak may odsetek palaczy zapada na t chorob. W rzeczywistoci palenie znacznie zwiksza ryzyko zachorowania na raka. Lecz nie wywouje tej choroby u kadego palcego, prawda? Oczywicie. Nie kady palacz dostaje raka puc. Dzikuj. Ale u tych, ktrzy pal, ryzyko zachorowania jest znacznie wysze. Cable stopniowo zacz naciska coraz bardziej. Spyta eksperta, czy samu znane wyniki pochodzcych sprzed dwudziestu lat bada przeprowadzonych na uniwersytecie chicagowskim, wedug ktrych o wiele czciej zapadaj na raka palacze mieszkajcy w wielkich miastach ni ludzie palcy, lecz mieszkajcy w maych miasteczkach i wsiach. Owszem, Kilvan wietnie zna rezultaty tamtych prac, nie zamierza ich jednak komentowa. Czy moe pan to wyjani? zapyta Cable. Nie. To moe chocia poda swj punkt widzenia w tej sprawie? Prosz bardzo. Wyniki tamtych bada okazay si bardzo kontrowersyjne, poniewa dowodziy, e take inne czynniki poza dymem tytoniowym mog si sta przyczyn raka puc. Na przykad zanieczyszczenie powietrza? Tak. I pan w to wierzy? Nie wykluczam takiej moliwoci. A wic przyznaje pan, e zanieczyszczenie powietrza rwnie moe powodowa u ludzi raka puc? Tak, moe. Ale wolabym si wypowiada na temat wynikw moich prac. Ot wrd mieszkacw maych miasteczek i wsi palacze znacznie czciej choruj na raka puc ni ludzie niepalcy. To samo si odnosi do mieszkacw duych aglomeracji. Cable wzi ze stou jakie grube opracowanie i przerzuci kilka stron. Spyta Kilvana, czy jest mu wiadome, e wedug rezultatw bada naukowcw z uniwersytetu 159

w Sztokholmie, pochodzcych z roku tysic dziewiset osiemdziesitego dziewitego, istnieje cisa zaleno pomidzy dziedzicznymi skonnociami, paleniem tytoniu a zachorowalnoci na raka puc. Czytaem to opracowanie odpar rzeczoznawca. Czy ma pan w tej kwestii wasne zdanie? Nie. Nigdy si nie zajmowaem problematyk dziedzicznoci. A zatem nie moe si pan wypowiedzie, czy faktycznie dziedziczone skonnoci mog mie jaki zwizek z wystpowaniem u palaczy raka puc? Nie mog. Ale nie podaje pan w wtpliwo wynikw tych bada, prawda? Powiedziaem ju, e nie mog zajmowa stanowiska w tej sprawie. Czy zna pan naukowcw, ktrzy kierowali tymi badaniami? Nie. Wic nie moe pan nam rwnie powiedzie, czy s to wybitni fachowcy w swojej dziedzinie, czy te nie? Nie mog. Ale jestem przekonany, e pan si z nimi wczeniej kontaktowa. Cable wrci do swego stou, sign po inne opracowanie i stan z powrotem przed barierk oddzielajc miejsce dla wiadkw. *** Po dwch tygodniach wzgldnego spokoju Pynex zyska w kocu powd do zmartwie. Pomijajc kwesti spontanicznej deklamacji Przysigi Wiernoci na sali sdowej, ktrej znaczenia nikt nie potrafi rozszyfrowa, a do poniedziakowego popoudnia, kiedy to sdzia zarzdzi sekwestracj skadu przysigych, proces przebiega bez wikszych wstrzsw. Dopiero po tym fakcie ktry z prawnikw obrony w rozmowie z przedstawicielem finansistw z Wall Street puci par, e Stella Hulic bya uwaana przez specjalistw za przychyln stronie pozwanej. Po kilkakrotnym przekazaniu wiadomoci z ust do ust rola Stelli dla caego przemysu tytoniowego urosa wprost niewyobraalnie. Kiedy wic analitycy finansowi zaczli przekazywa pierwsze informacje do Nowego Jorku, brzmiay one ju kategorycznie obrona utracia swego najwaniejszego stronnika w gronie przysigych. Tymczasem Stella Hulic intensywnie leczya doznany stres kolejnymi porcjami martini i leaa w domu na sofie, trwajc w stanie bogiej niewiadomoci. Niejako smakowitym dodatkiem do tego plotkarskiego bigosu byy domysy na temat wamania do innego przysigego, Eastera. atwo byo wysnu wniosek, e akcja ta zostaa zorganizowana przez wysannikw pozwanego, a skoro podobno zostali oni schwytani na gorcym uczynku lub te co najmniej skierowano na nich podejrzenia, sytuacja obrony przybieraa tym bardziej zy obrt. Oprcz utraty przychylnego sdzie160

go dokadaa si kwestia amania przepisw prawa. Dla niektrych byo to rwnoznaczne z ziemi palc si pod stopami. Po otwarciu giedy we wtorek rano cena wywoawcza akcji Pynexu wynosia siedemdziesit dziewi i p dolara, ale na skutek krcych plotek zacza spada i wczesnym przedpoudniem osigna puap siedemdziesiciu szeciu dolarw. Ale wtedy dotary najwiesze wiadomoci z Biloxi. Jeden z analitykw finansowych, donoszc prosto z sali sdowej, przekaza informacj, e przysigli odmwili tego ranka zajcia swych miejsc w awie, a w bunt spowodowany zosta zmczeniem i znudzeniem nie wnoszcymi niczego nowego zeznaniami ekspertw powoanych przez reprezentanta powoda. W cigu paru sekund wiadomo t przekazano z ust do ust, tote dla wszystkich stao si jasne, e skad przysigych z Biloxi bierze stron pozwanego. Cena akcji byskawicznie podskoczya do siedemdziesiciu siedmiu, potem osigna siedemdziesit dziewi, a tu przed przerw na lunch wrcia do pierwotnej wartoci niemal osiemdziesiciu dolarw za sztuk.

ROZDZIA 15
Spord szeciu kobiet pozostaych w skadzie przysigych Fitchowi najbardziej zaleao na rozgryzieniu Rikki Coleman, owej z pozoru nieskazitelnej, trzydziestoletniej matki dwojga dzieci, ktra zarabiaa dwadziecia jeden tysicy dolarw rocznie, pracujc na stanowisku archiwistki w administracji miejscowego szpitala. Jej ma zarabia trzydzieci sze tysicy jako prywatny pilot. Mieszkali w adnej podmiejskiej willi z wypielgnowanym trawnikiem przed werand, wycenionej w ksigach hipotecznych na dziewidziesit tysicy, i oboje jedzili nowymi japoskimi samochodami, do koca spaconymi. Nie mieli specjalnych oszczdnoci, a pienidze lokowali bardzo ostronie w ubiegym roku woyli osiem tysicy dolarw na konto funduszu powierniczego. Wykazywali natomiast aktywno w lokalnej spoecznoci wyznaniowej: ona prowadzia lekcje w szkce niedzielnej, on za piewa w kocielnym chrze. Do tej pory nie udao si stwierdzi, by Colemanowie mieli jakiekolwiek ze nawyki. adne z nich nie palio, oboje stronili od alkoholu. M Rikki uprawia jogging i grywa w tenisa, ona spdzaa godzin dziennie w pobliskim klubie kultury fizycznej. Wanie z uwagi na ten higieniczny tryb ycia oraz ogln dbao o sprawy zdrowotne Fitch obawia si stanowiska Rikki Coleman w chwili ustalania werdyktu. W karcie zdrowia doczonej do akt personalnych kobiety nie znalazo si nic szczeglnego. Dwie cie donoszone bez adnych powika, porody bez komplikacji. Coroczne badania okresowe byy sumiennie przestrzegane. Przeprowadzona dwa lata wczeniej mammografia nie wykazaa adnych niepokojcych zmian. Rikki miaa sto szedziesit osiem centymetrw wzrostu i waya pidziesit trzy kilogramy. Fitch zdoa zgromadzi karty zdrowia siedmiorga spord dwunastki przysigych. Danych Eastera nie udao si odnale z wiadomych powodw. Herman Grimes by niewidomy, a zatem nie mia nic do ukrycia. Akta Savellea, nowego w skadzie, jeszcze uzupeniano. Lonnie Shaver chyba w ogle nie robi adnych bada w cigu ostatnich dwunastu lat. Lekarz domowy Sylvii Taylor-Tatum kilka miesicy wczeniej zgin w jakim wypadku na morzu, a jego nastpca okaza si tpym todziobem, ktry jeszcze 162

nie wiedzia, jak si zaatwia pewne sprawy z adwokatami. Toczya si wszak bardzo wana rozgrywka, w ktrej Fitch osobicie ustala wikszo regu. Kadego roku z Funduszu przeznaczano miliony dolarw na finansowanie dziaalnoci organizacji o nazwie Ruch na Rzecz Reform Systemu Prawnego haaliwego waszyngtoskiego gremium, opacanego gwnie przez towarzystwa ubezpieczeniowe, stowarzyszenia lekarskie oraz grupy przemysowcw. No i, rzecz jasna, przez firmy przemysu tytoniowego. Wielka Czwrka corocznie przelewaa oficjalnie na konto Ruchu setki tysicy, a dodatkowo Fitch musia potajemnie wykada z Funduszu po par milionw. Gwnym celem stawianym przed t organizacj byo narzucenie ostrych ogranicze w wielkoci odszkodowa zasdzanych z powdztwa cywilnego. A przede wszystkim chodzio o wprowadzenie limitw dla odszkodowa za tak zwane straty moralne. W prezydium Ruchu zasiada Luther Vandemeer, prezes Trellco, ktry ju wiele razy, kierujc si radami Fitcha, zdoa wymusi na pozostaych czonkach zarzdu takie czy inne postanowienia. Zatem trzymajcy si w cieniu adwokat z reguy dopina swego. I take za porednictwem Vandemeera oraz prezydium Ruchu mg wywiera naciski na towarzystwa ubezpieczeniowe, ktre z kolei naciskay na terenowe stowarzyszenia lekarskie. W efekcie podlegajcy im lekarze domowi zgadzali si udostpni poufne karty chorobowe swoich pacjentw. Tote gdy Fitch zdecydowa na przykad, aby doktor Dow z Biloxi wysa kopi karty zdrowia niejakiej pani Gladys Card do skrytki pocztowej w Baltimore, nakaza Vandemeerowi zasugerowa urzdnikom zrzeszenia lekarskiego z Saint Louis, e wspomniany doktor zostanie oskarony o amanie zasad etyki zawodowej, jeli nie zastosuje si do polece. Dlatego te doktor Dow otrzyma nakaz ujawnienia poufnych danych pacjentki pod grob wykluczenia go z okrgowej izby lekarskiej oraz cofnicia pozwolenia na prowadzenie praktyki i rad nierad wola cile wykona instrukcje. Ale mimo zgromadzenia przez Fitcha tak bogatej kolekcji kart zdrowia przysigych, nie udao si do tej pory ujawni niczego, co mogoby mie jakikolwiek wpyw na wyrok. Ten stan rzeczy odmieni si we wtorek w porze lunchu. Rikki Coleman, noszca jeszcze panieskie nazwisko Weld, przed laty uczszczaa do niewielkiego eskiego collegeu Towarzystwa Biblijnego w Montgomery, w stanie Alabama. A najadniejsze dziewczta z tej szkoy byy stale obiektem zalotw licealistw z ssiedniego Auburn. Ju podczas rutynowego ledztwa wywiadowcw wyszo na jaw, e Rikki prawdopodobnie wiele razy umawiaa si przed matur na randki. Zachcony tym Fitch, wykorzysta rnorodne naciski poprzez Ruch i po dwch tygodniach mudnych poszukiwa natrafiono wreszcie na waciw klinik. By to niewielki prywatny szpital ginekologiczno-pooniczy w centrum Montgomery, jeden z trzech zaledwie orodkw w stolicy stanu, gdzie w tamtych czasach przepro163

wadzano zabiegi aborcji. Okazao si, e podczas nauki w collegeu, tydzie po ukoczeniu dwudziestego roku ycia, Rikki Weld dokonaa tam zabiegu usunicia ciy. Kiedy Fitch uzyska telefoniczne potwierdzenie informacji, przyj je z radosnym chichotem, a ju p godziny pniej wyj spod szczeliny faksu kopi stosownych dokumentw. Nie byo w nich nazwiska ojca podu, ale jemu to nie przeszkadzao. Rikki nawizaa znajomo z Rhe, swoim przyszym mem, dopiero rok po uzyskaniu matury, a w czasie przeprowadzenia aborcji Rhea studiowa jeszcze na teksaskiej uczelni technicznej, byo wic mao prawdopodobne, aby si ju wwczas znali. Dlatego te Fitch gotw by postawi du sum pienidzy na to, e usunita cia bya pilnie strzeon tajemnic Rikki Coleman, obecnie ju z pewnoci zepchnit w niepami i nigdy nie ujawnion przed mem. *** Umieszczono ich w motelu Siesta Inn w Pass Christian, o p godziny drogi od Biloxi wzdu wybrzea. Do transportu posuy wynajty autobus, w ktrym Lou Dell oraz Willis zajli pierwsze siedzenia za plecami kierowcy, natomiast czternacioro przysigych otrzymao do dyspozycji ca pozosta przestrze. Wszyscy rozsiedli si pojedynczo, jakby chcieli unikn wszelkich rozmw. Byli zmczeni, w podych nastrojach, czuli si odizolowani, niemal uwizieni, chocia nikt z nich nie widzia jeszcze przygotowanych dla nich pomieszcze. Przez pierwsze dwa tygodnie rozprawy zakoczenie obrad okoo siedemnastej oznaczao dla nich moliwo ucieczki szybko opuszczali gmach sdu, z zapaem wracali do codziennych spraw, do swoich domw, dzieci, gorcych posikw albo te biur i obowizkw zawodowych. Nakaz sekwestracji oznacza, e teraz po zakoczeniu sesji bd przewoeni do zamknitego, strzeonego orodka, obserwowani i kontrolowani, chronieni przed wszelkimi moliwymi zymi wpywami z zewntrz. Tylko Nicholasa Eastera cieszya perspektywa izolacji, stara si jednak robi tak samo zaspion min jak pozostali. Wadze okrgu Harrison zarezerwoway dla nich cay parter jednego skrzyda budynku, mieszczcy dwadziecia pokoi motelowych, mimo e tylko dziewitnacie miao by wykorzystanych. Lou Dell oraz Willis dostali oddzielne pokoje u wylotu korytarza prowadzcego do gwnej czci motelu, gdzie znajdowaa si recepcja oraz sala restauracyjna. W drugim kocu tego korytarza mia zamieszka przydzielony im drugi stranik, mody osiek o imieniu Chuck, ktry zapewne otrzyma zadanie pilnowania tylnych drzwi wychodzcych na parking. Sdzia osobicie dokona przydziau pokoi. Bagae ju wczeniej zostay przewiezione do motelu i zgromadzone w jednym miejscu, wygldao na to, e nikt do nich nie zaglda. Po dotarciu do Pass Christian Lou Dell rozdaa im klucze, jakby obdzie164

laa dzieci cukierkami staa si nagle osob niezwykle wan. We wszystkich pokojach, z oczywistych powodw, znajdoway si podwjne maeskie ka, a skopana pociel wiadczya jednoznacznie, e dokonano tu szczegowej inspekcji. Z niewiadomych przyczyn powitay ich wczone telewizory, nie mieli jednak prawa oglda adnych oglnodostpnych programw, szczeglnie informacyjnych, a jedynie filmy nadawane w motelowej sieci kablowej. Podobnie sprawdzono wczeniej azienki, pozostawiajc niead wrd rcznikw i przyborw toaletowych. Zatem przysigli ju od wejcia odnieli wraenie, e dwa tygodnie w tym motelu bd im si wloky w nieskoczono. Co zrozumiae, agenci Fitcha pojechali za autobusem, ktry wyruszy spod gmachu sdu w otoczeniu policyjnej eskorty na motocyklach. Tym atwiej byo ich ledzi. A za t kawalkad podyo rwnie dwch prywatnych detektyww opacanych przez Rohra. Nikt zreszt nie sdzi, e lokalizacja motelu na dugo pozostanie tajemnic. Nicholas dosta pokj w ssiedztwie Savellea z jednej strony i pukownika Herrery z drugiej. Kobiety zamieszkay naprzeciwko, jakby taki podzia mia ich uchroni przed nawizywaniem niebezpiecznych znajomoci. Ju po piciu minutach od zamknicia si w pokoju Eastera ogarno drczce poczucie osamotnienia, a kiedy po nastpnych piciu minutach Willis zapuka gono i zapyta, czy wszystko w porzdku, ten krzykn zza drzwi: Po prostu wspaniale! Telefony zostay usunite, podobnie jak barki na kkach. Z jednego pokoju na kocu korytarza wyniesiono ko i wstawiono tam dwa kawiarniane stoliki, dwa aparaty telefoniczne, kilka wygodnych foteli i olbrzymi telewizor, a barek zapeniono chyba wszelkimi dostpnymi na rynku rodzajami napojw bezalkoholowych. Kto naprdce go ochrzci sal balow i nazwa ta byskawicznie si przyja. Na skorzystanie z telefonu trzeba byo uzyska zgod ktrego ze stranikw, nie byo moliwoci czenia rozmw z zewntrz. W nagych wypadkach recepcjonistka motelu moga przekaza jak wiadomo. Z pokoju numer czterdzieci, znajdujcego si dokadnie naprzeciwko sali balowej, take usunito ka i urzdzono tam dyurk dla czuwajcych stranikw. Nikt z przysigych nie mia prawa opuci wydzielonego skrzyda motelu bez wczeniejszej zgody sdziego Harkina oraz bez wiedzy Lou Dell bd penicego sub stranika. Nie wyznaczono tylko godziny policyjnej, poniewa w pobliu motelu nie byo adnych lokali rozrywkowych, ale sala balowa miaa by zamykana o dwudziestej drugiej. Obiad wyznaczono midzy osiemnast a dziewitnast, niadanie midzy szst a sm trzydzieci. Na szczcie nie mieli obowizku chodzi na posiki ca grup. Mogli dowolnie wybiera sobie pory w okrelonych granicach, wolno im te byo zabiera porcje do swoich pokojw. Tym razem sdzia Harkin wykaza olbrzymi trosk 165

o jako serwowanych im posikw, gdy prosi, aby kadego ranka informowano go, czy ktokolwiek si skary na jedzenie. W ten wtorek na obiad przygotowano im st szwedzki, mieli do wyboru pieczonego kurczaka i duszon ryb oraz mnstwo rozmaitych saatek i surwek. Wszyscy byli zdumieni swoim apetytem. Jak na ludzi mao aktywnych fizycznie, ktrzy po caych dniach przesiaduj na sali sdowej, sprawiali wyjtkowe wraenie prawie konajcych z godu, wrcz nie mogli si doczeka wyznaczonej godziny osiemnastej. Nicholas napeni sobie talerz, zaj miejsce u szczytu stou i usiowa wcign przysigych do rozmowy, chcc zacieni czce ich wizy. Robi wszystko, aby przeksztaci dokuczliw sekwestracj w wielk przygod, dwoi si i troi, ale jego entuzjazm okaza si mao zaraliwy. Tylko Herman jad obiad w swoim pokoju. Pani Grimes naoya dwie porcje na talerze i w popiechu wysza z jadalni. Sdzia Harkin uzupeni swoje instrukcje o cisy zakaz spoywania przez ni posikw w towarzystwie reszty przysigych. To samo dotyczyo Lou Dell, Willisa i Chucka. Dlatego te kiedy Lou Dell wkroczya do sali, by wzi sobie obiad, i zaskoczya Eastera w poowie jakiej opowieci, ten nagle urwa w p sowa i odczeka spokojnie, a kobieta naoy na talerz porcj fasolki szparagowej, kawaek piersi kurczaka oraz buk i wyjdzie z jadalni. Mimo wszystko narodzio si poczucie wsplnoty w tej odizolowanej, niejako wygnanej grupie, odcitej od rzeczywistoci i wbrew woli skazanej na banicj w pokojach Siesta Inn. Mogli tu liczy wycznie na siebie. Easter prbowa ich za wszelk cen rozweseli i zacieni przyjacielskie, jeli nawet nie rodzinne stosunki, zatrze jakiekolwiek podziay i rnice. Wieczorem obejrzeli dwa filmy w sali balowej, a o dwudziestej drugiej wszyscy byli ju w kach. *** Jestem gotw do pierwszej wizyty maeskiej oznajmi Fernandez przy niadaniu, niby przypadkiem obrciwszy gow w kierunku Gladys Card, ktra natychmiast oblaa si rumiecem. Co takiego mrukna, wznoszc oczy ku niebiosom. Jerry umiechn si do niej szeroko, jakby to Gladys stanowia obiekt jego potajemnych westchnie. niadanie zaskoczyo wszystkich niespotykan rnorodnoci, od smaonego bekonu po patki kukurydziane z mlekiem. Nicholas zjawi si w poowie posiku, mia marsow min i rzuci pozostaym jedynie zdawkowe cze. Nie rozumiem, dlaczego nie moemy korzysta z telefonu odezwa si po pewnym czasie i w jednej chwili pogodny nastrj przy stole prysn jak baka mydlana. 166

Siedzia naprzeciwko Jerryego, ktremu wystarczyo tylko spojrze w oczy, by w mig podj wyzwanie. A ja nie rozumiem, czemu nie wolno nam wypi schodzonego piwa dorzuci. W domu kadego wieczoru wyjmuj sobie z lodwki jedn czy dwie puszki piwa. Kto ma prawo dyktowa, co nam wolno pi, a czego nie? Sdzia Harkin odpara Millie Dupree, ktra bya zagorza przeciwniczk alkoholu. Niech mnie szlag trafi. A co z telewizj? wtrci Easter. Dlaczego nie moemy oglda normalnego programu? Od pocztku tej rozprawy ogldaem codziennie wiadomoci w telewizji i nikt si temu nie sprzeciwia. Obrci si w stron Loreen Duke, kobiety o obfitych ksztatach pochylonej nad wielk porcj jajecznicy. Czy pani widziaa w dzienniku telewizyjnym jakie szokujce informacje na temat naszej rozprawy? Nie. Zerkn na Rikki Coleman, przed ktr staa niewielka miseczka patkw kukurydzianych z mlekiem. A co z uprawianiem sportw? Czy mamy jakie miejsce, gdzie mona by si wypoci po omiu godzinach bezczynnoci w sdzie? Na pewno mona byo znale jaki motel wyposaony w sal gimnastyczn. Rikki w milczeniu przytakna ruchem gowy. Loreen przekna ks jajecznicy i powiedziaa: Ja take nie rozumiem, czemu nam si nie ufa i nie umoliwia swobodnego dostpu do telefonu. Wolaabym, eby dzieci mogy do mnie zadzwoni. Bo nie wierz, aby jaki podejrzany typek chcia telefonowa do motelu i zasypywa nas pogrkami. A mnie si marzy schodzone piwo powtrzy Jerry i zaraz doda: no i zdecydowanie wicej tych wizyt maeskich. Ponownie zerkn z ukosa na Gladys Card. Wyliczanie rozmaitych ycze zaczo szybko nabiera tempa i jakie dziesi minut po przyjciu Eastera cay skad by ponownie gotw ogosi strajk. Z drobnych niedogodnoci utworzono ca list haniebnych zakazw. Nawet pukownik Herrera, ktremu zapewne zdarzao si obozowa w guszy w dungli, wyrazi swoje niezadowolenie z zestawu napitkw dostpnych w barku sali balowej. Millie Dupree bya oburzona brakiem codziennej prasy. Gorco popar j Lonnie Shaver, cho temu w ogle nie odpowiada pomys sekwestracji jako takiej. Mam swj rozum oznajmi. Nikt nie wymusi na mnie zmiany pogldw. Jemu w szczeglnoci zaleao na dostpie do telefonu. Phillip Savelle z kolei codziennie o wicie uprawia wiczenia jogi w lesie, w cakowitej samotnoci, eby mc obcowa z natur, a tu nie byo nawet jednego drzewa w promieniu dwustu metrw od budynku. No a naboestwa? Pani Card bya gboko wierzc baptystk, ktra ani 167

razu nie opucia rodowych wsplnych wieczornych modlitw ani wtorkowych wizyt, ani pitkowych odczytw, nie wspominajc ju o niedzielach wypenionych tak wieloma spotkaniami. Lepiej od razu postawmy pewne sprawy jasno oznajmi z powag Nicholas. Mamy tu zosta przez dwa, moe nawet trzy tygodnie. Rzekbym, e powinnimy zwrci na siebie baczniejsz uwag sdziego Harkina. Ten za w tym samym czasie obradowa z dziewicioma prawnikami stoczonymi w jego skromnym gabinecie, omawiajc sprawy formalne. Wyda zarzdzenie, aby penomocnicy obu stron zjawiali si tu kadego dnia o smej rano, nie wyklucza te, i bd musieli powici godzin czy dwie po zamkniciu sesji. Gone pukanie przerwao zacit dyskusj midzy Rohrem i Cableem, a po chwili Gloria Lane otworzya drzwi tak energicznie, e o mao nie zwalia z krzesa siedzcego pod cian Olivera McAdoo. Znw mamy problemy z przysigymi oznajmia pospnym tonem. Harkin poderwa si z miejsca. Co znowu?! Chc z panem rozmawia. Tylko tyle mi przekazali. Sdzia spojrza na zegarek. Gdzie oni s? W motelu. Czy nie moemy si spotka tutaj? Nie. Ju prbowalimy, ale owiadczyli, e si nie rusz przed rozmow z panem. Harkinowi szczka opada, przygarbi si wyranie. To ju przestaje by zabawne oznajmi pod nosem Wendall Rohr. Wszyscy prawnicy wbijali wzrok w sdziego, ktry przez chwil wodzi nie widzcymi oczyma po papierach rozrzuconych na biurku, usiujc zebra myli. Wreszcie zatar rce, podnis gow i umiechn si szeroko, ale by to jedynie umiech na pokaz. W takim razie pojedmy do nich rzek. *** Konrad odebra pierwszy telefon dwie minuty po smej. Dziewczyna tym razem nie chciaa rozmawia z Fitchem, poprosia tylko, aby mu przekaza, e przysigli ponownie ogosili strajk i nie zamierzaj si stawi w sdzie, dopki Harkin nie odwiedzi ich w Siesta Inn i nie pogaszcze po gwkach. Niemal biegiem wpad do gabinetu Fitcha i dorczy zapisan wiadomo. O smej dziewi Marlee zadzwonia ponownie i poinformowaa Konrada, e Easter bdzie ubrany w ciemn flanelow koszul narzucon na beowy baweniany podkoszulek oraz czerwone skarpetki i znane im ju spodnie w kolorze khaki. Zapamitajcie, 168

czerwone skarpetki, powtrzya. Po raz trzeci zadzwonia o smej dwanacie i tym razem poprosia o poczenie z Fitchem, ktry nerwowo chodzi wkoo swego biurka i jak zwykle skuba muszk. Jak sp rzuci si po suchawk. Halo! Dzie dobry, Fitch. Witaj, Marlee. Czy bye kiedykolwiek w nowoorleaskim hotelu Saint Regis? Nie. Stoi w dzielnicy francuskiej, przy Canal Street. Na dachu znajduje si bar na wieym powietrzu, nosi nazw Terrace Grill. Bd tam dzisiaj o sidmej wieczorem, wybierz stolik z adnym widokiem na ca dzielnic. Ja zjawi si troch pniej. Zgoda? Oczywicie. I masz by sam, Fitch. Bd obserwowaa wejcie hotelu. Jeli zauwa ktrego z twoich chopcw, nici z naszego spotkania. Rozumiemy si? Tak. A gdyby kaza mnie pniej ledzi, znikn na zawsze. Daj ci moje sowo. Uwaasz, e powinnam polega na twoim sowie, Fitch? Nie czekajc na odpowied, przerwaa poczenie. *** Cablea, Rohra oraz sdziego Harkina zmieszana i przestraszona Lou Dell powitaa ju w recepcji. Zacza mwi pospiesznie, e nigdy dotd nie spotkao jej takie upokorzenie, bo zawsze utrzymywaa przysigych pod nadzorem. Poprowadzia goci do sali balowej, gdzie czekao trzynastu spord czternastu przysigych. Herman Grimes wyama si z kolektywu. Zrobi awantur z powodu ich postpowania, a na Fernandeza tak si rozsierdzi, e omal nie ciska przeklestwami. Jerry bowiem oznajmi, e skoro Herman moe mieszka razem z on, to niepotrzebna mu ani telewizja, ani gazety, ani piwo, a ju zapewne najmniej dostp do sali gimnastycznej. Dopiero pniej przeprosi Grimesa, gdy stanowczo nalegaa na to Millie Dupree. Jeeli sdzia myla o tym, aby zareagowa ostro, to musia szybko zrezygnowa z takowych zamiarw. Po zdawkowej wymianie powita i uprzejmoci zacz bowiem nie najlepiej: Przyznam, e jestem zaniepokojony takim obrotem rzeczy. Na co Easter wypali: A my nie jestemy w nastroju do wysuchiwania poajanek. Rohr i Cable, ktrzy widocznie otrzymali zakaz odzywania si w ogle, stali 169

w drzwiach pokoju i obserwowali t scen z nie skrywanym rozbawieniem. Obaj doskonale zdawali sobie spraw, e zapewne ju nigdy po raz drugi nie bd mieli okazji uczestniczy w podobnej manifestacji. Nicholas mia przygotowan wczeniej list da. Tote Harkin zdj paszcz, usiad w fotelu i ju po chwili znalaz si pod ostrzaem ze wszystkich stron. Sprawia wraenie aonie osamotnionego i bezbronnego. Piwo nie przedstawiao adnych problemw. Gazety mogy by cenzurowane przez Lou Dell. Swobodny dostp do telefonu take nie budzi zastrzee. To samo tyczyo programu telewizyjnego, pod jednym tylko warunkiem, e przysigli obiecaj nie oglda lokalnych wiadomoci. Nieco kopotu nastrcza dostp do sali gimnastycznej, Harkin podj si jednak tym zaj. Mona byo te zorganizowa wizyty w kociele. W gruncie rzeczy wszystkie postulaty okazay si do zaatwienia. To czy moe nam pan wyjani, po co mamy mieszka w motelu? zapyta Lonnie Shaver. Sdzia poczyni taki wysiek. Odchrzkn i zacz monotonnym gosem recytowa swoje powody. Ponownie nawiza do kwestii zabronionych kontaktw z osobami postronnymi, co przecie ju si zdarzyo, jak te wspomnia oglnikowo o pewnych wypadkach, ktre miay miejsce podczas wczeniejszych podobnych rozpraw. Istniao wiele dowodw na niewaciwe postpowanie reprezentantw obu stron, gdy to ich naleao obarcza win za powstae niedogodnoci. Fitch zostawia za sob szeroki lad na mapie dotychczasowych procesw przeciwko wytwrcom papierosw, ale i wysannicy powoda take dopuszczali si wczeniej karygodnych czynw. Harkin nie chcia jednak omawia konkretnych wypadkw przed skadem przysigych, musia bowiem zachowa ostrono, by nie wywoa u nich adnych uprzedze. Spotkanie trwao przez godzin. Pod koniec sdzia poprosi o zapewnienie, e w przyszoci nie bdzie ju adnych strajkw, ale Easter woa za to nie rczy. *** Na wie o kolejnym buncie cena wywoawcza akcji Pynexu spada o dwa dolary, poniewa analitycy zgromadzeni w sali sdowej wymylili sobie jakie bliej nie sprecyzowane negatywne reakcje przysigych na sposb zadawania przez obron pyta w cigu poprzedniego dnia. Ale i tego sposobu nikt nie umia skonkretyzowa. Dopiero kolejna porcja wieci z gmachu sdu w Biloxi ujawnia prawd, i w gruncie rzeczy nikt nie zna faktycznej przyczyny tego gremialnego sprzeciwu przysigych. Zatem cena spada jeszcze o p dolara, lecz zaraz pocza rosn i a do poudnia nieustannie pia si w gr.

170

*** Raka wywouj substancje smoliste zawarte w papierosach, tak przynajmniej wykazay badania laboratoryjne. Doktor James Ueuker z Palo Alto od pitnastu lat prowadzi dowiadczenia na myszach i szczurach. By pomysodawc wielu oryginalnych prac naukowych i uwanie ledzi ca wiatow literatur fachow w tej dziedzinie. Jego zdaniem wyniki co najmniej szeciu wielkich projektw badawczych wykazyway niezbicie zwizek midzy paleniem papierosw a zachorowalnoci na raka puc. Skrupulatnie wyjani przysigym sposoby otrzymywania kondensatw dymu tytoniowego, pospolicie okrelanych mianem substancji smolistych, oraz aplikowania ich bezporednio na skr zwykych laboratoryjnych biaych myszy. Wykad uzupeniay olbrzymie kolorowe zdjcia. Niektrym gryzoniom dozowano tylko odrobin owej toksycznej mazi, inne malowano ni prawie od czubka nosa do ogona. I nikogo nie zdziwio, e im wiksza bya dawka substancji smolistych, tym szybciej rozwija si u zwierzt rak skry. To jasne, e od drobnych wypryskw na skrze myszy do gronego raka puc u ludzi droga daleka, ale podajcy bezbdnie za wskazwkami Rohra doktor Ueuker a si rwa, by j pokona jednym skokiem. Historia medycyny jest pena dowodw na to, e badania laboratoryjne na zwierztach maj zastosowanie w leczeniu ludzi. Rzadko zdarzaj si wyjtki. Bo chocia myszy i ludzie yj w skrajnie odmiennych rodowiskach, wyniki testw na gryzoniach stanowi podstaw wszelkich bada epidemiologicznych. W trakcie skadania zezna przez Ueukera na sali byli obecni wszyscy konsultanci. Wiadomo, e gryzonie mog budzi odraz, ale od krlikw i mapek ju blisko do ulubionych zwierztek domowych. Nie byo adn tajemnic, e ekspert moe przytoczy rwnie wyniki analogicznych bada na krlikach, a na kocu rezultaty eksperymentu, jakim poddano trzydzieci psw, sympatycznych szpicw z plastikowymi rurkami wprowadzonymi bezporednio do tchawicy. Kady z nich musia wypali po dziewi papierosw dziennie, co stanowio w przyblieniu odpowiednik czterdziestu sztuk wypalanych przez wacego siedemdziesit kilogramw mczyzn. I u tyche psw powane uszkodzenia puc w postaci nowotworw zoliwych stwierdzono po upywie cznie omiuset siedemdziesiciu piciu dni wdychania dymu tytoniowego. Ueuker wykorzysta psy w swoich badaniach, poniewa reagoway one na dym podobnie jak ludzie. Nie byo jednak zamiarem rzeczoznawcy opowiadanie przysigym o eksperymentach na krlikach czy psach. Nawet niedowiadczony amator mg rozpozna po minie Millie Dupree, jak bardzo jest jej al dowiadczalnych myszy i jak gardzi Ueukerem, ktry je umierca. Sylvia Taylor-Tatum oraz Angel Weese take nie kryy swojej niechci do tego eksperta, a twarze Gladys Card i Phillipa Savellea wyraay dezaprobat. Pozostali mczyni suchali tych zezna bez emocji. 171

Nikogo wic nie zdziwio, e Rohr i jego wsppracownicy w czasie lunchu podjli decyzj o zakoczeniu przesuchania doktora Jamesa Ueukera.

ROZDZIA 16
Jumper, ten sam stranik, ktry dziesi dni wczeniej przekaza Fitchowi pierwsz listown wiadomo od Marlee, zosta zaproszony na lunch i w trakcie posiku zaproponowano mu pi tysicy dolarw w gotwce, jeli wymwi si od suby blem brzucha, niestrawnoci czy inn podobn dolegliwoci i w cywilnym ubraniu pojedzie wraz z Pangiem do Nowego Orleanu, gdzie bdzie mg si zabawi i zje sut kolacj, a nawet skorzysta z usug call girl, gdyby przysza mu na to ochota. Pang da od niego zaledwie kilkugodzinnej, nadzwyczaj lekkiej pracy. A Jumper potrzebowa pienidzy. Wyjechali z Biloxi wynajt furgonetk okoo dwunastej trzydzieci. Zanim po dwch godzinach jazdy przybyli do Nowego Orleanu, Jumper zosta skutecznie przekonany, by na jaki czas rozsta si z uniformem sub sdowniczych i wcieli w pracownika kancelarii adwokackiej Arlington West Associates. Pang zaproponowa mu dwadziecia pi tysicy dolarw za podpisanie procznej umowy o prac, czyli dokadnie o dziewi tysicy wicej, ni Jumper na posadzie pastwowej zarabia przez rok. Zameldowali si w hotelu Saint Regis i rozgocili w zarezerwowanych wczeniej jednoosobowych pokojach, ssiadujcych z pokojem Fitcha. Holly zatrzyma si na tym samym pitrze, ale w gbi korytarza, a poniewa w hotelu nie byo wicej wolnych pokojw, Dubaz, Joe Boy oraz Dante musieli zamieszka w Royal Sonesta, stojcym kilkaset metrw dalej przy tej samej ulicy. Nastpnie Jumper zosta umieszczony na posterunku obserwacyjnym, czyli na wysokim stoku baru w gwnym holu, skd mia doskonay widok na wejcie do hotelu. Rozpoczo si oczekiwanie. A do zmierzchu dziewczyna si nie pokazaa, ale nikogo to dziwio. Natomiast Jumper czterokrotnie podnosi faszywy alarm i szybko zacz przejawia zmczenie prac wywiadowcz. Fitch wyszed z pokoju kilka minut przed sidm i pojecha wind na dach. Ju wczeniej zarezerwowa stolik w rogu tarasu, skd roztacza si malowniczy widok na ca dzielnic francusk. Holly i Dubaz siedzieli przy drugim stoliku, jakie trzy metry 173

dalej. Byli elegancko ubrani i zdawali si ignorowa cae otoczenie. Dante wraz z opacon towarzyszk na ten wieczr, zgrabn dziewczyn w czarnej minispdniczce, zajmowali posterunek nieco dalej. Joe Boy mia robi zdjcia. O wp do smej Marlee pojawia si jak spod ziemi. Jumper i Pang nie poinformowali o jej wkroczeniu z ulicy do holu. Zatrzymaa si na moment w drzwiach prowadzcych z klatki schodowej i byskawicznie podesza do stolika Fitcha. Dopiero pniej przyszo mu do gowy, e musiaa postpi tak jak oni pod faszywym nazwiskiem zameldowa si w hotelu i przej do baru na dachu ze swojego pokoju. Miaa na sobie spodnie oraz akiet. I bya bardzo adna: krtko obcite ciemnoblond wosy, piwne oczy, ksztatne rysy twarzy, nadzwyczaj delikatny makija i tak zreszt niepotrzebny. Na wygld Fitch oceni jej wiek midzy dwudziestym smym a trzydziestym drugim rokiem ycia. Pospiesznie usiada naprzeciwko niego, a uczynia to tak szybko, e nie zdy si nawet podnie i przedstawi. Sprytnie usadowia si plecami do wszystkich pozostaych goci baru. Mio mi pozna ci osobicie zagadn, zerknwszy szybko na boki, jakby chcia si upewni, e nikt ich nie podsuchuje. Mnie rwnie mio odpara, pochylajc si nad stolikiem i opierajc okciami o blat. Natychmiast podszed do nich kelner i zapyta uprzejmie, czy poda co do picia. Marlee odmwia. Kelner zosta uprzednio sowicie opacony, eby odstawi wszelkie przedmioty, ktrych dziewczyna dotknie, a wic szklank, talerzyk, yeczk czy popielniczk. Nie zyska jednak okazji do wywizania si z tego zadania. Nie jeste godna? zapyta Fitch, upiwszy yk wody mineralnej. Nie. Spiesz si. Dlaczego? Poniewa im duej bd tu siedziaa, tym wicej fotografii zdy mi zrobi twj agent. Przyszedem sam. Ale tak, oczywicie. Jak ci si podobay czerwone skarpetki? W drugim kocu tarasu zacz przygrywa zesp jazzowy, lecz Marlee nawet si nie obejrzaa. Z uporem wbijaa wzrok w twarz Fitcha. Ten wyd pogardliwie wargi i parskn lekcewaco. Wci nie mg uwierzy, e rozmawia z kochank jednego z przysigych. Ju kilkakrotnie zdarzao mu si nawizywa osobisty kontakt z przyjacimi i znajomymi sdziw, ale nigdy nie dotyczyo to osoby tak blisko z nimi zwizanej. A w dodatku to Marlee si z nim skontaktowaa! Skd on naprawd pochodzi? zapyta. A jakie to ma znaczenie? Wane, e jest w skadzie. 174

 Czy to twj m? Nie. Narzeczony? Zadajesz strasznie duo pyta. Bo twoje zachowanie mnie do tego prowokuje, moda damo. Zreszt sama oczekujesz, e bd ci wypytywa. Po prostu si znamy, to wszystko. Kiedy przybra nazwisko Nicholasa Eastera? C to za rnica? Zmieni je oficjalnie. Jest mieszkacem stanu Missisipi, legalnie znalaz si w spisie wyborcw. Gdyby mu przysza na to ochota, mgby zmienia nazwisko co miesic. Trzymaa donie splecione pod brod. Do Fitcha dotaro, e nie ma co liczy na to, i dziewczyna pozostawi na czym odciski palcw. A ty? zagadn. Co ja? Nie jeste zarejestrowana w spisach obywateli stanu Missisipi. Skd wiesz? Sprawdzilimy to. Oczywicie zakadajc, e naprawd masz na imi Marlee i e si je pisze zgodnie z reguami pisowni angielskiej. Strasznie duo zaoe. Taka praca. Wic jak, pochodzisz z wybrzea? Nie. Joe Boy pochyli si nisko obok swego stolika i zdy w tej niewygodnej pozycji uchwyci midzy dwiema plastikowymi skrzynkami na kwiaty profil dziewczyny. Byskawicznie zrobi sze zdj. Sfotografowanie jej enface wymagaoby wspicia si na ceglane obmurowanie tarasu i wykonania karkoomnej ekwilibrystyki osiemnacie piter ponad wodami pyncego obok hotelu kanau. Dlatego te agent wola pozosta w ukryciu za bujnymi ywotnikami i zaczeka na sprzyjajc okazj, kiedy Marlee bdzie wstawaa od stolika. Fitch zagrzechota kostkami lodu pywajcymi w jego szklance. W jakim celu chciaa si ze mn zobaczy? spyta. By umwi si na nastpne spotkanie. A do czego maj prowadzi te spotkania? Do wyroku. Za odpowiedni opat, mam rozumie? Opata do nieprzyjemnie mi si kojarzy. Czy nagrywasz t rozmow? Doskonale zdawaa sobie spraw, e Fitch rejestruje kade sowo. Ale skd! 175

Nie miao to dla niej wikszego znaczenia. Mg do woli odtwarza sobie kaset przed zaniciem, bo przecie niczego by nie zyska, ujawniajc komukolwiek przebieg rozmowy. Mia zbyt wiele na sumieniu, by pj z tym na policj czy powiadomi sdziego, ponadto takie postpowanie nie leao w jego stylu. Fitchowi nawet przez chwil nie przyszo do gowy, e mgby j szantaowa, a ona wietnie o tym wiedziaa. Nie dbaa take o to, e robiono jej zdjcia. Agenci rozmieszczeni w caym hotelu mogli j do woli ledzi, obserwowa i podsuchiwa. Postanowia si z nimi troch zabawi, eby uczciwie zapracowali na swoje honoraria. Nie mieli szans odkry prawdy. Nie mwmy na razie o pienidzach, w porzdku? Moemy rozmawia na kady temat, jaki sobie zayczysz. Przecie to ty masz inicjatyw. Po co si wamalicie do jego mieszkania? Bo takie wykonujemy zadania. Co sdzisz na temat Hermana Grimesa? Dlaczego pytasz? Chyba sama wiesz lepiej, co si dzieje w sali przysigych. Chc si przekona, jak bardzo jeste sprytny. Interesuje mnie, czy opaca si wydawa tak kup forsy na tych wszystkich konsultantw sdowych i wywiadowcw. Nigdy jeszcze nie przegraem sprawy, zatem opaca si wyoy kade pienidze. Wic co sdzisz o Hermanie? Fitch zamyli si na chwil i na migi da zna kelnerowi, by przynis mu drug szklank wody mineralnej. Bdzie mia duo do powiedzenia w sprawie wyroku, gdy potrafi innych przekona do swego zdania. Na razie wydaje si jeszcze niezdecydowany. Uwanie sucha wszystkich zezna i prawdopodobnie przyswaja z nich duo wicej ni ktokolwiek z pozostaych przysigych, oczywicie, z wyjtkiem twojego przyjaciela. Mam racj? Mniej wicej. Mio mi to sysze. Jak czsto si kontaktujesz z przyjacielem? Od czasu do czasu. Grimes sprzeciwi si dzi rano gremialnemu strajkowi. Wiedziae o tym? Nie. Tylko on jeden wyama si z caej czternastki. Dlaczego podnieli dzisiaj bunt? Chodzio o warunki sekwestracji, dostp do telefonu, telewizji, piwa, moliwo uprawiania seksu i chodzenia do kocioa. Oglnie rzecz biorc, o zwykej ludzkie sprawy. Kto podbuntowa cay skad? Ta sama osoba, ktra wodzi rej od samego pocztku. Rozumiem. 176

 Wanie dlatego tu jestem, Fitch. Gdyby mj przyjaciel nie zyska wpywu na przysigych, ja nie miaabym teraz nic do zaoferowania. A co chcesz mi zaproponowa? Powiedziaam, e na razie nie bdziemy rozmawiali o pienidzach. Kelner postawi przed adwokatem szklank z wod i ponownie zapyta Marlee, czy chce co do picia. Owszem. Poprosz o dietetyczn coca-col w plastikowym kubeczku. Sucham? Tutaj nie uywamy plastikowych naczy zdziwi si kelner, zerkajc podejrzliwie na Fitcha. To nie ma o czym rozmawia. Dziewczyna wyszczerzya zby w szerokim umiechu. Po odejciu kelnera Fitch postanowi przyspieszy bieg rzeczy. Jakie s obecnie nastroje w skadzie przysigych? Przewaa znudzenie. Herrera jest waszym najwikszym stronnikiem. Nie kryje si z opini, e gardzi wystpujcymi na sali prawnikami i sdzia powinien naoy kar za niedostatecznie umotywowany pozew. Mj bohater. Czy zdoa przecign na sw stron kogo z nowych przyjaci? Sk w tym, e on nie ma przyjaci. Wszyscy od niego stroni. To najbardziej nie lubiana osoba w caym skadzie. A ktra z kobiet zdobya sobie najwiksze uznanie? Millie stara si matkowa kademu, ale jej stanowisko nie bdzie miao wikszego znaczenia. Rikki jest sympatyczna, powszechnie lubiana, lecz zanadto si przejmuje sprawami zdrowia. O ni powiniene si martwi. adna rewelacja. A chciaby usysze rewelacj, Fitch? Owszem, z przyjemnoci. Czy wiesz, kto z przysigych wanie zacz pali, ju po rozpoczciu procesu? Adwokat zmarszczy brwi i przekrzywi nieco gow. Mia tak min, jakby nie mg uwierzy wasnym uszom. Kto zacz pali? Aha. Poddaj si. Easter. Dziwi ci to? Twj przyjaciel... Posuchaj, Fitch, musz ju ucieka. Zadzwoni do ciebie jutro. Prawie poderwaa si z krzesa i wybiega z baru, znikna niemal w jednej chwili. Dante zareagowa byskawicznie, bo Fitch nawet si nie poruszy, osupiay takim zachowaniem Marlee. Natychmiast powiadomi przez krtkofalwk Panga czekajcego 177

w holu. Ten zauway dziewczyn wychodzc z windy i wybiegajc na ulic. Jumper ruszy za ni, ale ju po minucie straci jaz oczu na zatoczonym chodniku. Przez godzin uwanie obserwowali pobliskie ulice, wyloty podziemnych garay, wejcia hoteli oraz barw, lecz nigdzie jej nie dostrzegli. Fitch by w swoim pokoju, kiedy zadzwoni Dubaz, ktry od razu pojecha na lotnisko. Marlee czekaa na samolot startujcy za ptorej godziny, zgodnie z rozkadem majcy wyldowa w Mobile o dwudziestej drugiej pidziesit. Nie le z ni rozkaza adwokat. Szybko zadzwoni do Biloxi i poleci innym wywiadowcom przej obserwacj na lotnisku w Mobile. Marlee mieszkaa w wynajtym domku letniskowym na obrzeach Biloxi, nad zatok Back Bay. Kiedy znalaza si o dwadziecia minut drogi od domu, zadzwonia z aparatu komrkowego na policj i wyjania oficerowi dyurnemu, e jedzie za ni dwch podejrzanych mczyzn w fordzie taurusie, ktrych widziaa za sob przez ca podr z Mobile, i e s to zapewne jacy bandyci, dlatego te bardzo si lka o swoje ycie. Kierujc si szczegowymi wskazwkami oficera, skrcia z gwnej drogi i zygzakiem przez wyludnione, podmiejskie osiedla dotara do czynnej przez ca dob samoobsugowej stacji benzynowej. Zanim skoczya tankowa paliwo, na podjazd skrci wz patrolowy. Agenci z forda taurusa prbowali ucieka, skoczyli w boczn uliczk, ta jednak koczya si lepo placykiem na tyach pralni chemicznej. Szybko zostali wic sprowadzeni z powrotem na stacj benzynow, gdzie przeladowana przez nich kobieta od razu rozpoznaa dwch bandytw. Marlee bez wikszego trudu odegraa rol przeraonej ofiary, a im bardziej zanosia si paczem, tym wiksz gorliwo wykazywali policjanci z patrolu. Obaj wysannicy Fitcha wyldowali w areszcie. *** O dwudziestej drugiej Chuck w potnie zbudowany, mody stranik o zacitej minie ustawi sobie krzeso w kocu korytarza i obj nocn wart. Byo to w rod, drugiego dnia sekwestracji. Dotychczas obstawa przysigych nie zostaa jeszcze poddana adnej prbie, tote zgodnie z nakrelonym planem pitnacie po dwudziestej trzeciej Easter zadzwoni pod numer wewntrzny Chucka. Kiedy tylko stranik poszed odebra telefon, Nicholas i Jerry wyliznli si na korytarz i minli zamknite drzwi pokoju Lou Dell, ktra w tym czasie ju smacznie spaa. Willis kadego dnia drzema na stojco w sdzie, nie byo wic mowy, by o tak pnej porze z przeciwlegego pokoju nie dobiegao gone chrapanie. Ominwszy jasno owietlon recepcj, przedostali si wejciem subowym na tyy motelu, gdzie czekaa na nich takswka. Wczeniej dokadnie wytumaczyli kierowcy 178

przez telefon, gdzie ma zaparkowa. Pitnacie minut pniej wkraczali ju do kasyna Nugget w Biloxi Beach. W barze wypili po trzy piwa, a Jerry szybko zdy straci sto dolarw, bdnie obstawiwszy jaki szczeg rozgrywanego meczu hokejowego. Podjli niewinny flirt z dwiema kobietami, ktrych mowie byli cakowicie pochonici obracaniem etonami przy stole do ruletki. Niewinna pogawdka zacza wkrtce przybiera niebezpieczny obrt, tote o pierwszej w nocy Easter zamwi sobie gorc kaw bezkofeinow i zagra kilka partii w blackjacka, stawiajc po pi dolarw. Gra bez wikszego zainteresowania, obserwujc przewijajcych si wok niego goci kasyna. W pewnym momencie na ssiednim krzele bez sowa usiada Marlee. Nicholas szybko przesun w jej stron cz swoich etonw. Przy tym samym stole tkwi jeszcze tylko jeden gracz, do mocno wstawiony student. Na grze przekazaa dziewczyna szeptem, zasoniwszy usta, wykorzystujc chwil nieuwagi krupiera. Spotkali si na obszernym tarasie na ppitrze, skd roztacza si widok na rozlegy parking i wybrzee oceanu. Nasta ju listopad i zrobio si chodniej. W pobliu nie byo ywej duszy. Usiedli na awce, pocaowali si i przytulili. Marlee szczegowo zrelacjonowaa mu przebieg spotkania w Nowym Orleanie, powtrzya rozmow sowo w sowo. Gonym miechem skwitowali los dwch agentw z Mobile, spdzajcych t noc w areszcie. Dziewczyna obiecaa, e z samego rana zadzwoni do Fitcha i przekae mu, by wybawi swych ludzi z opresji. Pospiesznie omwili najwaniejsze sprawy, poniewa Nicholas chcia jak najszybciej wraca do baru i wycign Fernandeza, zanim tamten zdy si upi, przetraci wszystkie pienidze czy te wda w jak awantur z powodu kobiety. Oboje mieli nowoczesne, mae aparaty komrkowe, zdawali sobie jednak spraw, i korzystanie z nich nie jest w peni bezpieczne. Dlatego ustalili szereg hase. Nicholas pocaowa Marlee na poegnanie i zostawi j sam na tarasie. *** Do Wendalla Rohra take dotary plotki, e przysigli s ju znudzeni monotonnym przedstawianiem przez ekspertw wynikw bada oraz drobiazgowym omawianiem wykresw i rysunkw. Konsultanci stwierdzili jednomylnie, e sdziowie dowiedzieli si ju wystarczajco wiele na temat raka puc i palenia tytoniu, gdy zapewne jeszcze przed rozpoczciem procesu byli wiadomi, i nikotyna jest gron substancj powodujc uzalenienie. On sam zyska zreszt przekonanie, e przedstawi niezbite dowody wice palenie bristoli z nowotworem, ktry doprowadzi do mierci Jacoba Wooda, uzna zatem, i nadesza pora zmieni nieco taktyk. W czwartek rano oznajmi, e powd wzywa kolejnego wiadka, niejakiego Lawrencea Kriglera. Kiedy tylko pado to nazwisko, w zespole obrony zapanowao dziwne napicie. Tym razem zza stou peno179

mocnikw powoda wsta umiechnity John Riley Milton, ktry mia zadawa wiadkowi pytania. Krigler okaza si dobrze zbudowanym, energicznym i ywym, elegancko ubranym szedziesicioparolatkiem. A by to pierwszy wiadek od czasu odtwarzanych z kasety wideo zezna Jacoba Wooda, przed ktrego nazwiskiem nie wymieniano dumnie tytuu naukowego. Mieszka obecnie na Florydzie, gdzie przenis si po przejciu na emerytur. Wczeniej by pracownikiem Pynexu. John Riley Milton nie rozwodzi si nad biografi wiadka, czu byo w powietrzu, e ju za chwil zostan ujawnione jakie sensacyjne informacje. Krigler by inynierem, absolwentem politechniki stanowej z Karoliny Pomocnej. Po trzydziestu latach zatrudnienia w spce Pynex, trzynacie lat temu, poda firm do sdu, rezygnujc jednoczenie z dalszej pracy. W odpowiedzi radca prawny Pynexu wystosowa pozew przeciwko niemu. Spr zakoczy si jak ugod, ktrej warunki miay pozosta tajemnic. Zaraz po rozpoczciu pracy w przedsibiorstwie noszcym jeszcze wwczas nazw Union Tobacco, zwanym w skrcie U-Tab, Krigler spdzi jaki czas na Kubie, gdzie mia si szczegowo zapozna z hodowl i wstpn obrbk tytoniu. Od chwili powrotu do kraju a do zerwania umowy by zatrudniony w dziale produkcyjnym. Prowadzi szczegowe badania jakoci lici tytoniu i zna setki sposobw intensyfikacji ich hodowli. Uwaa si za specjalist w tej dziedzinie, ale w rozprawie nie wystpowa jako ekspert i nie musia omawia rezultatw prac badawczych, a jedynie podawa konkretne fakty. W roku tysic dziewiset szedziesitym dziewitym zostay zakoczone trzyletnie prace dowiadczalne w zakresie hodowli nowej odmiany tytoniu, okrelanej mianem Raleigh 4. W porwnaniu z innymi, stosowanymi wtedy gatunkami, licie tej odmiany zawieray trzykrotnie mniej nikotyny. W konkluzji, popartej zreszt grubym opracowaniem, Krigler stwierdzi, i Raleigh 4 mg by hodowany i stosowany do produkcji z podobn wydajnoci, jak uywane wczeniej odmiany tytoniu. Lecz wyniki tej ogromnej pracy dowiadczalnej zostay zaprzepaszczone, pocztkowo przeoeni po prostu usiowali je ignorowa. Krigler prbowa je przepchn wyej przez rne szczeble zakadowej biurokracji, ale niczego nie osigna. Nikogo nie obchodziy moliwoci stosowania nowej odmiany tytoniu o znacznie mniejszej zawartoci nikotyny. Dopiero po latach Krigler si dowiedzia, w jak wielkim by bdzie. Ot kierownictwo firmy niezwykle si interesowao poziomem alkaloidu w liciach tytoniu. Latem tysic dziewiset siedemdziesitego pierwszego roku wpada mu w rce notatka subowa, w ktrej zarzd spki stara si wobec innych firm przemysu tytoniowego cakowicie zdyskredytowa osignicia w uprawie odmiany Raleigh 4. Stopniowo 180

bliscy wsppracownicy odwracali si od Kriglera plecami. On jednak zachowa zimn krew. Nikomu nie zdradzi, e pozna tre owej notatki i zacz potajemnie prowadzi wasne dochodzenie w celu wykrycia przyczyn owej konspiracji skierowanej przeciwko niemu. Na tym etapie zezna John Riley Milton poprosi o wczenie do materiau dowodowego dwch rzeczy: grubego opracowania wynikw bada zakoczonych przez Kriglera w roku tysic dziewiset szedziesitym dziewitym oraz wspomnianej notatki subowej z tysic dziewiset siedemdziesitego pierwszego roku. Do szybko zdoa on pozna owe przyczyny, ktrych zreszt ju wczeniej si domyla. Ot U-Tab nie zamierzao inwestowa w rozwj hodowli nowej odmiany tytoniu, poniewa zyski przedsibiorstwa zaleay wanie od poziomu nikotyny w liciach. Dla caego przemysu bowiem, ju od koca lat trzydziestych, nie byo adn tajemnic, e nikotyna jest substancj uzaleniajc. Jak si pan dowiedzia, e nie jest to adn tajemnic dla caego przemysu? zapyta Milton, cedzc sowa. Z wyjtkiem prawnikw obrony, ktrzy siedzieli ze znudzonymi minami i udawali cakowit obojtno, pozostali obecni na sali suchali zezna Kriglera z wyton uwag. To by fakt powszechnie znany odpar wiadek. W drugiej poowie lat trzydziestych, wanie z inicjatywy przedsibiorstw tytoniowych, przeprowadzono potajemne badania laboratoryjne, ktre wykazay niezbicie, e nikotyna dziaa uzaleniajce. Czy zapozna si pan z raportem z tych bada? Nie. Jak mona si domyla, by on pilnie strzeony. Krigler urwa i zerkn w kierunku obrony. Wyczuwao si, i rzucony ju granat zaraz doleci do celu i eksploduje. Widziaem jednak streszczenie... Sprzeciw! wykrzykn Cable, podnoszc si z miejsca. wiadek nie moe cytowa treci adnych nie znanych nam dokumentw, ktre nie zostay wczone do materiau dowodowego. Powody s chyba oczywiste, zreszt wyliczylimy je szczegowo w uzasadnieniu do wniosku zoonego w tej sprawie. Wspomniane uzasadnienie liczyo osiemdziesit stron maszynopisu i spory nad umieszczonymi tam twierdzeniami cigny si ju od miesica. Sdzia Harkin zaj w tej kwestii stanowisko, ktre objani na pimie. Sprzeciw zostanie zaprotokoowany, panie Cable. Moe pan kontynuowa, panie Krigler. Zim tysic dziewiset siedemdziesitego trzeciego roku miaem okazj przeczyta jednostronicowe streszczenie tamtych bada z lat trzydziestych. w dokument by wielokrotnie kopiowany i bardzo zniszczony, zosta zreszt wczeniej nieco zmieniony. 181

 W jaki sposb zmieniony? Usunito nagwek zawierajcy dat oraz nazwisko czowieka, do ktrego pismo byo skierowane. Ale pan wie, do kogo je wysano? Tak, do Sandera Fraleya, ktry podwczas by prezesem spki Allegheny Growers, wchodzcej obecnie w skad korporacji o nazwie ConPack. A wic firmy przemysu tytoniowego? Tak, oglnie rzecz biorc. ConPack reklamuje si jako korporacja przemysu spoywczego, ale przewaajc cz w jej obrotach stanowi wyroby tytoniowe. Kiedy Sander Fraley by prezesem spki Allegheny Growers? Od roku tysic dziewiset trzydziestego pierwszego do czterdziestego drugiego. Moemy wic zaoy, e wspomniane pismo pochodzio sprzed roku tysic dziewiset czterdziestego drugiego? Tak. W tym wanie roku pan Fraley zmar. Gdzie mia pan okazj zapozna si z tym streszczeniem? W centrali Pynexu, w Richmond. Kiedy firma nosia jeszcze nazw Union Tobacco, miaa sw siedzib w Richmond. Dopiero w roku tysic dziewiset siedemdziesitym dziewitym, po przemianowaniu spki na Pynex, zarzd przenis si do New Jersey. Ale budynki w Richmond nadal s uytkowane. Tam wanie pracowaem przed zerwaniem umowy. Tam te znajduje si wikszo archiwalnych dokumentw firmy. Wspomniane streszczenie pokaza mi mj znajomy. Moe pan poda jego nazwisko? To by mj przyjaciel, ktry ju nie yje. Obiecaem mu nigdy nie ujawnia jego udziau w tej sprawie. Czy wykona pan kopi tego pisma? Owszem, zrobiem to na swj uytek. Gdzie ona si obecnie znajduje? Nie wiem. Nastpnego dnia po zamkniciu kopii w szufladzie zostaem w pilnej sprawie wezwany do miasta. Podczas mojej nieobecnoci kto wama si do biurka i zabra stamtd par rzeczy, a midzy innymi kopi pisma. Czy pamita pan jego tre? A za dobrze, potwierdzaa ona bowiem moje wczeniejsze przypuszczenia. Dlatego moliwo zapoznania si z tym dokumentem tak gboko utkwia mi w pamici. Prosz go pokrtce streci. Pismo zawierao trzy, najwyej cztery akapity, byo bardzo rzeczowe. Jego autor wyjania, e zapozna si z wynikami prac dotyczcych oddziaywania nikotyny, ktre w tajemnicy pokaza mu kierownik dziau bada spki Allegheny Growers, nie wymieniony w dokumencie z nazwiska. Wedug jego opinii rezultaty tyche prac dowodziy 182

niezbicie, i nikotyna jest substancj uzaleniajc. Jeli dobrze pamitam, taki wniosek wypywa z treci dwch pierwszych akapitw. A co byo w trzecim? Autor sugerowa panu Fraleyowi, by jego firma podja dziaania w kierunku podwyszenia zawartoci nikotyny w liciach tytoniu. Bo im wicej zawierayby one alkaloidu, tym wicej osb palioby papierosy, a tym samym wzrosyby obroty i zyski przedsibiorstwa. Krigler powiedzia to bardzo powoli, gono i wyranie, przyjmujc do dramatyczny ton, aby jego sowa zapady wszystkim gboko w pami. Przysigli, po raz pierwszy od wielu dni, nawet na chwil nie spuszczali wzroku ze wiadka. Kocowe okrelenie, zyski przedsibiorstwa, odbio si gonym echem od cian i na chwil zapada cisza. John Riley Milton powid dokoa wzrokiem, po czym oznajmi: Przypomnijmy zatem najwaniejsze fakty. Pismo zostao sporzdzone przez nie zidentyfikowan osob i wysane do prezesa spki. Zgadza si? Tak. A mwimy tu cay czas o firmie konkurencyjnej wzgldem Pynexu, prawda? Oczywicie. Wic w jaki sposb kopia tego pisma znalaza si w archiwum Pynexu w roku tysic dziewiset siedemdziesitym trzecim? Tego nie zdoaem nigdy ustali. Nie ulega jednak wtpliwoci, e zarzd Pynexu zna wyniki tamtych bada. W rzeczywistoci ju na pocztku lat siedemdziesitych, jeli nawet nie wczeniej, rezultaty owych prac stay si powszechnie znane wszystkim pracownikom przemysu tytoniowego. Skd pan o tym wie? Prosz nie zapomina, e pracowaem w tym przemyle przez trzydzieci lat i zwizaem swoj karier z pionem produkcyjnym. Kontaktowaem si z bardzo wieloma osobami, najczciej z ludmi pracujcymi na rwnolegych stanowiskach w innych przedsibiorstwach. A trzeba tu wyjani, e nawet konkurujce ze sob firmy tej brany w trudnych chwilach cile ze sob wspdziaaj. Czy kiedykolwiek prbowa pan zrobi drug kopi tego pisma, ktre pokaza panu przyjaciel? Owszem, ale nic z tego nie wyszo. *** Wyczywszy pitnastominutow przerw na kaw o dziesitej trzydzieci, zeznania Kriglera zajy trzy godziny z przedpoudniowej sesji. Stanowiy jednak punkt zwrotny rozprawy i wszystkim si zdawao, e od rozpoczcia sesji mino zaledwie kilkadziesit minut. w dramat byego pracownika ujawniajcego brudne tajemnice swojej macie183

rzystej firmy zosta rozegrany z zadziwiajc perfekcj. Tego dnia przysigym nie duy si czas do przerwy na lunch. Prawnicy przygldali si im nadzwyczaj uwanie, a sdzia zdawa si zapisywa kade sowo wypowiadane przez wiadka. Dziennikarze przejawiali niespotykan aktywno, konsultanci byli wrcz zelektryzowani. Specjalici z Wall Street niemale liczyli sekundy do chwili, kiedy bd mogli wybiec z sali, zadzwoni do Nowego Jorku i jednym tchem przekaza rewelacyjne wiadomoci. Znudzeni modzi adepci sztuki z miejscowych kancelarii adwokackich mieli temat do rozmw na cay rok. Nawet siedzca w pierwszym rzdzie widowni Lou Dell tego przedpoudnia nie signa po swoj robtk na drutach. Fitch przysuchiwa si zeznaniom w sali podgldu. Wedug harmonogramu Krigler mia odpowiada na pytania dopiero w przyszym tygodniu, istniaa wic pewna szansa, i nigdy nie zasidzie na miejscu dla wiadkw. Stao si jednak inaczej. A Fitch nalea do nielicznego grona yjcych osb, ktre na wasne oczy widziay w dokument, mg wic oceni, e wiadek bardzo wiernie przedstawia jego tre. Zreszt gdyby nawet o tym nie wiedzia, i tak zyskaby przewiadczenie, podobnie jak wszyscy obecni na sali sdowej, e Krigler mwi prawd. Kiedy przed dziewicioma laty Fitch zacign si na sub Wielkiej Czwrki, jednym z jego pierwszych polece by rozkaz odnalezienia i zniszczenia kadej kopii demaskatorskiego pisma. Ta akcja nie zostaa jeszcze zakoczona. Ani Cable, ani aden inny z prawnikw obrony, nie widzia owego dokumentu. Ch ujawnienia faktu jego istnienia przed sdem wywoaa prawdziw wojn. Z oczywistych powodw zasady gromadzenia materiau dowodowego nie dopuszczaj moliwoci ustnego opisania treci jakichkolwiek pism. Za dowd moe by uznany jedynie sam dokument. Ale jak w kadej dziedzinie prawa, tak i w tej kwestii dopuszcza si wyjtki oraz wyjtki od wyjtkw. Rohr ze swoim zespoem spisa si naprawd znakomicie, skoro zdoa przekona sdziego Harkina, e przysigli powinni wysucha zezna Kriglera, sprowadzajcych si w zasadzie do opisu treci zaginionego pisma. Cable musia teraz przystpi do brutalnego ataku na wiadka, nie zmieniao to jednak faktu, e wyom w linii obrony zosta ju dokonany. Dlatego te Fitch zrezygnowa tego dnia z lunchu i po ogoszeniu przerwy zamkn si w swoim gabinecie. *** W sali przysigych panowaa zdecydowanie inna atmosfera ni dotychczas. Zwyke pogawdki o futbolu czy przepisach kuchennych zastpia martwa cisza. Cae to ciao majce podejmowa wakie decyzje, ktre przez minione dwa tygodnie byo systematycznie zanudzane drobiazgowymi wykadami ekspertw, nadzwyczaj hojnie opacanych za te wystpienia, teraz zostao nagle wstrznite i rozbudzone sensacyjnymi zeznaniami Kriglera. 184

Wszyscy jedli mniej, za to wicej gapili si tpo w przestrze. Kady mia straszn ochot znale si na osobnoci z zaufanym przyjacielem, eby mc porozmawia o tych rewelacjach. Zastanawiali si, czy ich such nie myli i czy na pewno dobrze zrozumieli wypowiedzi wiadka. Wszak wynikao z nich, e kierownictwo firmy wiadomie utrzymywao wysokie zawartoci nikotyny w swoich wyrobach, by uzaleni od papierosw jak najwicej klientw! A efekt takiego dziaania by widoczny nawet w ich gronie. Trjka palaczy jako e Stella zostaa zwolniona z obowizku, natomiast Easter nie by jeszcze naogowcem, gdy siga po papierosa tylko dla towarzystwa, kiedy wraz z Jerrym, Pudliczk oraz Angel Weese chodzi do ssiedniego pokoju jak zwykle szybko skoczya posiek, przeprosia i wysza. Tym razem jednak usiedli na skadanych krzesekach i palili w milczeniu, wydmuchujc dym w stron otwartego okna. Kiedy zapoznali si z odmierzon specjalnie dla nich dawk nikotyny, palenie sprawiao jakby nieco mniej przyjemnoci. Lecz gdy Easter wypowiedzia t myl na gos, nikt nie przyj tego z umiechem. Gladys Card oraz Millie Dupree zbiegiem okolicznoci razem wyszy do toalety. Nie spieszyy si specjalnie z zaatwianiem swych potrzeb, a pniej jeszcze przez pitnacie minut starannie myy rce, porozumiewajc si pgosem przed wielkim lustrem. W poowie tej dyskusji doczya do nich Loreen Duke, ktra opara si ramieniem o pojemnik z papierowymi rcznikami i niemal jednym tchem wyrazia swoj dezaprobat i obrzydzenie wobec sposobu postpowania zaskaronej firmy. Kiedy nakrycia zostay zebrane ze stou, Lonnie Shaver pospiesznie rozoy swj laptop, a siedzcy dwa miejsca dalej Herman zacz intensywnie co wpisywa w komputer brajlowski. Na szczcie przy tego typu zeznaniach nie jest panu potrzebny aden pomocnik odezwa si do niego Herrera. Grimes skwitowa to cichym jkiem, po czym odpar: Powiedziabym nawet, e przeyem szok. Nikt nie zdoa wicej wydusi z przewodniczcego choby jednego zdania na temat rozpatrywanej sprawy. Shaver chyba wcale nie by zaszokowany, nie wyglda nawet na zdumionego. Phillip Savelle zwrci si wczeniej z odpowiedni prob i uzyska zgod sdziego Harkina na to, by mg powici cz przerwy na wiczenia jogi pod rozoystym dbem rosncym na tyach gmachu. Wyszed z budynku pod eskort, po czym zdj koszul, buty oraz skarpetki i usiad na trawie pod drzewem, zwinity na podobiestwo duego precla. A kiedy zacz jednostajnym gosem zawodzi jak buddyjsk pie, stranik da nura pod daszek, usiad na awce i zakry twarz domi, eby nikt z przechodniw go nie rozpozna.

185

*** Cable tak ciepo przywita si z Kriglerem, jakby byli serdecznymi przyjacimi. wiadek umiechn si szeroko i powiedzia uprzejmie, pewnym gosem: Dzie dobry, panie Cable. Siedem miesicy wczeniej adwokat ze swoimi asystentami przesiedzia w biurze Rohra trzy dni, rejestrujc na kasecie wideo zeznania Kriglera. Pniej z owym zapisem musiao si zapozna co najmniej trzydziestu prawnikw, kilku ekspertw sdowych, a nawet dwch psychiatrw. wiadek mwi prawd, ale t prawd naleao zdyskontowa. Przepytywanie Kriglera przez reprezentanta obrony mogo mie kluczowe znaczenie dla kocowego wyroku, a w tym wietle prawda liczya si najmniej. Tego wiadka trzeba byo koniecznie zdyskredytowa! Po wielogodzinnych dyskusjach obrona ustalia waciw strategi. Zgodnie z ni Cable zacz od pytania, czy wiadek czuje al do swego byego pracodawcy. Tak odpar Krigler. Czy ywi pan nienawi do firmy? Pynex nie jest ywym stworzeniem. Jak mona nienawidzi jakiejkolwiek rzeczy? Nie czuje pan nienawici na wspomnienie o wojnie? Nie musiaem w niej uczestniczy. A nie budzi w panu nienawici molestowanie dzieci? Budzi moje zgorszenie, ale na szczcie z tym rwnie nie miaem nigdy do czynienia. Wic moe nienawidzi pan przemocy? Gardz przemoc, ale i w tym wypadku dopisao mi szczcie. I nie ma niczego, co by powodowao w panu niech? Jest. Brokuy. Na widowni rozlegy si stumione chichoty. Cable poj szybko, e da si zapdzi w kozi rg. Zatem nie czuje pan nienawici do Pynexu? Nie. A moe nienawidzi pan pracownikw tej firmy? Nie, cho musz przyzna, e niektrych z nich nie lubi. Nie ywi pan nienawici do nikogo, kto przed laty pracowa razem z panem w tej firmie? Nie. Miaem kilku wrogw, ale nie przypominam sobie, abym do kogokolwiek odczuwa nienawi. Wic co pan czuje w stosunku do osb, przeciwko ktrym skierowa pan pozew 186

do sdu? To byli wanie moi wrogowie, lecz i oni jedynie wykonywali swoje obowizki. A zatem pan lubi swoich wrogw? Niezupenie. Zapewne powinienem stara si ich polubi, ale to nie takie proste. Nie pamitam, abym kiedykolwiek si wyraa, e ich lubi. Cable mia szczer nadziej cho troch zyska na tych prbach ukazania motywacji Kriglera jako chci zemsty. W gbi duszy liczy te na to, e jeli wystarczajco czsto padnie z jego ust sowo nienawi, pozostawi ono swj lad w umysach przysigych. Prosz nam powiedzie, dlaczego zgodzi si pan zeznawa w tej sprawie. Kieroway mn do zoone pobudki. Chodzio o pienidze? Nie. Czy pan Rohr lub ktokolwiek z zespou reprezentujcego powoda zapaci panu za zoenie zezna? Nie. Uzgodnilimy jedynie, e otrzymam zwrot kosztw podry. Nic poza tym. W gruncie rzeczy Cable wcale nie mia zamiaru docieka rzeczywistych motyww kierujcych Kriglerem. W jego zeznaniach pojawia si krtka wzmianka na ten temat, a podczas wczeniejszego, rejestrowanego na tamie wideo przepytywania kwestia prawdziwych pobudek wakowana bya przez pi godzin. Naleao wic teraz jak najszybciej przej do innych zagadnie. Panie Krigler, czy pan kiedykolwiek pali papierosy? Tak, niestety. Paliem przez dwadziecia lat. I zapewne teraz pan tego auje? Oczywicie. Kiedy pan zacz pali? Gdy podjem prac w Union Tobacco, w roku tysic dziewiset pidziesitym drugim. W tamtych czasach kierownictwo firmy zachcao wszystkich pracownikw do palenia. Nadal postpuje tak samo. Czy sdzi pan, e paskie zdrowie ucierpiao na skutek palenia przez dwadziecia lat? To nie ulega wtpliwoci. Mog si czu szczciarzem, e nie umarem tak jak pan Wood. A kiedy pan rzuci palenie? W roku tysic dziewiset siedemdziesitym trzecim, kiedy poznaem prawd na temat oddziaywania nikotyny. I w paskim odczuciu obecny stan pana zdrowia nie jest tak dobry, jak mgby by, gdyby pan w ogle nie pali? Oczywicie. 187

 Czy paskim zdaniem kierownictwo firmy ponosi jak odpowiedzialno za to, e pan zacz pali papierosy? Tak. Jak ju powiedziaem, w tamtych czasach gorco zachcano do palenia. Wszyscy pracownicy palili. W sklepiku na terenie gmachu sprzedawano papierosy za p ceny. Kada narada rozpoczynaa si od wsplnego zapalenia papierosw przez wszystkich uczestnikw. By to wwczas nieodczny element kultury. Czy paski gabinet mia dobr wentylacj? Nie. Czy zatem mg pan rwnie by biernym palaczem? Jak najbardziej. We wszystkich pomieszczeniach zawsze snuy si pod sufitem pasma dymu tytoniowego. I dlatego dzisiaj obwinia pan macierzyst firm o to, e paski stan zdrowia nie jest tak dobry, jak mgby by? Owszem, kierownictwo spki znacznie si do tego przyczynio. Na szczcie zdoaem zerwa z naogiem, cho nie byo to atwe. Lecz nadal ywi pan uraz do czonkw wczesnego kierownictwa? Powiedzmy, e bardzo auj, i po ukoczeniu studiw nie podjem pracy w jakimkolwiek innym przemyle. Przemyle? Czyby nosi pan uraz do caego przemysu tytoniowego? No c, na pewno nie jestem jego mionikiem. I dlatego zdecydowa si pan zeznawa? Nie. Cable zajrza do swoich notatek i szybko zmieni temat. Panie Krigler, mia pan siostr, prawda? Tak. Co si z ni stao? Zmara w roku tysic dziewiset siedemdziesitym. Co byo przyczyn mierci? Rak puc. Przez dwadziecia trzy lata palia po dwie paczki dziennie. To papierosy j zabiy, panie Cable, jeli chce pan zna prawd. Utrzymywa pan z siostr bliskie kontakty? W gosie adwokata czu byo pewn skruch, jakby al z powodu tego, i musia wycign na wiato dzienne osobist tragedi wiadka. Owszem, bylimy sobie bardzo bliscy. Oprcz niej nie miaem adnego krewnego. I bardzo przey pan mier siostry? Tak. To bya naprawd wspaniaa kobieta. Cigle mi jej brakuje. Przykro mi, e wracam do tych smutnych chwil, panie Krigler, ale moe to mie 188

due znaczenie. Paska troskliwo jest wzruszajca, panie Cable, lecz mier mojej siostry nie ma nic wsplnego z t spraw. Jak siostra zareagowaa, gdy i pan zacz pali papierosy? Bya temu przeciwna. Przed mierci bagaa mnie, bym rzuci palenie. Czy to wanie chcia pan usysze, panie Cable? Pod warunkiem, e mwi pan prawd. Oczywicie, e to prawda. Na dzie przed jej mierci obiecaem, i rzuc palenie. Dotrzymaem sowa, cho zajo mi to trzy dugie lata. Musi pan jednak zrozumie, panie Cable, e podobnie jak moja siostra padem ofiar oszustwa, poniewa firma produkujca papierosy, ktre j zabiy i ktre mogy take zabi mnie, w peni wiadomie stosowaa do ich produkcji tyto o wysokiej zawartoci nikotyny. Zatem... Prosz mi nie przerywa, panie Cable. Ot sama nikotyna nie jest substancj kancerogenn i pan doskonale o tym wie. Jest natomiast trucizn powodujc uzalenienie, to za prowadzi do kumulowania efektw dziaania zwizkw kancerogennych. I wanie dlatego papierosy s tak niebezpiecznym wyrobem dla czowieka. Adwokat z cakowicie skruszon min spoglda przez chwil na wiadka. Czy pan ju skoczy. Tak, mog odpowiedzie na kolejne pytanie. Tylko prosz mi wicej nie przerywa. Oczywicie. Bardzo przepraszam. Zatem kiedy zyska pan tak niezbite przekonanie, e papierosy s bardzo niebezpieczne? Nie pamitam dokadnie. Ta wiadomo rodzia si stopniowo, rozumie pan. Zreszt ani wtedy, ani dzisiaj, nie trzeba byo by adnym geniuszem, aby do tego doj. Powiedziabym jednak, e stao si to gdzie w pierwszej poowie lat siedemdziesitych, po zakoczeniu moich prac badawczych, po mierci siostry i niedugo po tym, jak zapoznaem si z owym niesawnym pismem. Czyli w roku tysic dziewiset siedemdziesitym trzecim? Mniej wicej tak. A kiedy zrezygnowa pan z pracy? W roku tysic dziewiset osiemdziesitym drugim. To znaczy, e jeszcze przez dziewi lat pracowa pan w firmie wytwarzajcej produkty, paskim zdaniem tak bardzo niebezpieczne dla ludzi? Zgadza si. Ile pan zarabia w roku tysic dziewiset osiemdziesitym drugim? Dziewidziesit tysicy dolarw rocznie. Cable podszed do stou obrony i zacz przeglda jakie notatki, postukujc o zby 189

uszkiem oprawki okularw. Po chwili wrci na rodek sali i zapyta wiadka, z jakiego powodu w roku tysic dziewiset osiemdziesitym drugim zaskary do sdu macierzyst firm. Krigler pocz nagle si krci, zerkajc nerwowo na Rohra i Miliona. Obroca jednak domaga si szczegw, mimo e motywy wystpienia z pozwem, jak oznajmi wiadek, byy raczej zoone i gwnie osobiste. Dalsze przepytywanie szybko zaczo traci na tempie. Coraz czciej zgaszano protesty, jeli nie czyni tego Rohr, to odzywa si Milton. A Cable jakby wci nie mg zrozumie, dlaczego reprezentanci powoda nie pozwalaj mu zgbi tej kwestii. W kocu sdzia Harkin poprosi obu prawnikw do siebie. Krigler wierci si nerwowo na krzele. Wreszcie Cable przeszed do dyskusji na temat osigni wiadka z ostatnich dziesiciu lat pracy w spce Pynex. Nadmieni przy tym, e nie wyklucza moliwoci powoania wiadkw, ktrzy wyra wasn opini na ten temat. Na swj sposb strategia obrony przyniosa rezultaty. Nie mogc zatrze negatywnego wraenia, jakie musiay wywrze zeznania wiadka, Cable postanowi zamydli przysigym oczy rnymi drobiazgami. Bya to znana metoda rozwadniania bulwersujcych owiadcze poprzez wywlekanie najmniej istotnych szczegw. Ale niuanse owej strategii zostay przysigym dokadnie przyblione przez Nicholasa Eastera, ktry przecie zaliczy dwa lata studiw prawniczych i nie omieszka przypomnie wszystkim w trakcie popoudniowej przerwy na kaw, e ma w tym zakresie pewne dowiadczenie. Nie baczc na sprzeciwy Hermana, gono wyrazi te ubolewanie nad przewrotnoci Cablea, polegajc na mceniu im w gowach oraz rzucaniu botem na lewo i prawo. On nas uwaa za gupich zakoczy z gorycz w gosie.

ROZDZIA 17
W skutek przekazywanych telefonicznie wiadomoci o dramatycznych wydarzeniach na sali sdowej w Biloxi, w czwartek, przed zamkniciem giedy, cena akcji Pynexu spada do siedemdziesiciu piciu i p dolara za sztuk, czyli prawie o cztery punkty. We wczeniejszych procesach byli pracownicy przemysu tytoniowego mwili o pestycydach oraz insektycydach rozpylanych nad uprawami, a rzeczoznawcy prbowali wiza te substancje z powstawaniem nowotworw. Na przysigych nie zrobio to wraenia. W ktrej z rozpraw byy pracownik rozwodzi si nad tym, e jego firma adresowaa reklamy do modych ludzi, ukazujc na nich szczupych, umiechnitych idiotw o doskonaej budowie ciaa i idealnie biaych zbach, czerpicych rado ycia z palenia tytoniu. Podobne reklamy kierowane do starszych ukazyway dziarskich kowbojw bd te ludzi spdzajcych czas za kierownic samochodu, tak samo korzystajcych z peni ycia z papierosem wetknitym midzy wargi. Ale w adnej z tych rozpraw przysigli nie wydali wyroku na korzy powoda. Niemniej aden z zeznajcych byych pracownikw nie narobi tyle zego, co Lawrence Krigler. Niesawne pismo z koca lat trzydziestych widziao na wasne oczy zaledwie par osb, lecz nigdy dotd nie wspomniano o jego istnieniu na sali sdowej. Jeli nawet przedstawiciele powoda we wczeniejszych rozprawach syszeli o tym dokumencie, to dopiero Krigler zdoa przybliy jego tre przysigym. Sam fakt, e sdzia Harkin zezwoli na uwzgldnienie relacji wiadka w materiale dowodowym, mia by zapewne najwaniejszym tematem do dyskusji w trakcie posiedze apelacyjnych bez wzgldu na to, ktra ze stron wygraaby t rozpraw. Wynajci przez Rohra ochroniarze pospiesznie wywieli Kriglera z miasta, w godzin po zakoczeniu skadania swoich zezna znajdowa si na pokadzie samolotu leccego na Floryd. Wczeniej ju kilkakrotnie adwokaci wystpujcy przeciwko firmom przemyski tytoniowego zwracali si do niego z prob o wystpienie w roli wiadka, ale dopiero teraz Krigler zdoby si na odwag. 191

Przedstawiciele Pynexu zaproponowali mu w tajemnicy trzysta tysicy dolarw za to, aby nie skada zezna. Wystarczyo jedynie podpisa klauzul, e nigdy nie zgodzi si wystpi w sdzie podczas procesu analogicznego do sprawy Wooda. Krigler jednak odmwi. W ten sposb sta si jednoczenie czowiekiem ciganym. Owi wysannicy zagrozili mu bowiem, e go zabij. Lecz od czasu rezygnacji z pracy Krigler ju parokrotnie odbiera rne pogrki, zazwyczaj przez telefon, od nie znanej mu osoby, ktra po paru zdaniach nieoczekiwanie odkadaa suchawk. Mimo to nie zamierza si ukrywa. Rozpowiada na lewo i prawo, e napisa niemal ca ksik, a to bulwersujce wystpienie zostanie opublikowane w wypadku jego przedwczesnej mierci. Podobno maszynopis znajdowa si na przechowaniu u adwokata z Melbourne Beach. Faktem byo, e Krigler mia przyjaciela prawnika. To wanie on zorganizowa mu pierwsze spotkanie z Rohrem, nawiza ponadto wspprac z FBI, wanie na wypadek, gdyby Kriglera spotkao jakie nieszczcie. *** M Millie Dupree, Hoppy, prowadzi w Biloxi ma firm handlu nieruchomociami. Nie by to aden duy interes, niewiele przewijao si przez biuro ofert, ale kada z nich bya rzetelnie opracowywana i klienci nigdy si nie skaryli. Na cianie gabinetu Hoppyego wisiaa dua korkowa tablica, na niej za, pod wielkim tytuem Okazje, byy starannie poprzypinane fotografie gwnie maych domkw z cegy otoczonych przystrzyonymi trawnikami oraz skromnych pitrowych bliniakw. Hazardowa gorczka przygnaa na wybrzee spor grup konkurencyjnych handlarzy, nie bojcych si zaciga duych kredytw i byskawicznie pomnaajcych swj majtek. Lecz Hoppy i jego starzy koledzy z brany, ktrzy najlepiej znali tutejszy rynek, nie zmienili stylu dziaania. Unikali wikszego ryzyka, nadal oferujc drobne posiadoci dla nowobogackich, raczej beznadziejne domy do remontu dla utracjuszy oraz rnorodne okazje, przeznaczone gwnie dla tych, ktrzy nie mogli uzyska bankowego kredytu. Hoppy paci swoje rachunki w terminie i jako zarabia na utrzymanie rodziny zoonej z Millie i piciorga dzieci, z ktrych troje studiowao, a dwoje modszych uczyo si w szkole redniej. Z jego firm zwizanych byo co najmniej kilku licencjonowanych, pracujcych okresowo agentw, stanowicych do malownicz gromad stracecw, ktrych czya z szefem ta sama silna awersja zarwno do dugw, jak i kapitalistycznej przebojowoci. Hoppy uwielbia gr w bezika, tote wiele godzin spdza przy swoim biurku nad kartami, podczas gdy za oknem kwita wolnorynkowa konkurencja. A jego agentw, niezalenie od jakichkolwiek umiejtnoci, czyo te wsplne marzenie o spektakularnym sukcesie. Nie przeszkadzao to nikomu z tej bandy stracecw uci sobie poobiedniej drzemki czy te przystpi do omawiania interesw przy 192

partii bezika. W ten czwartek, par minut przed osiemnast, kiedy rozgrywka dobiegaa ju koca i czyniono pierwsze przygotowania, aby odfajkowa kolejny bezproduktywny dzie pracy, do biura wkroczy elegancko ubrany mody biznesmen z byszczc czarn aktwk i zapyta o pana Dupree. Hoppy przebywa wanie na zapleczu, gdzie przepukiwa usta tani whisky i pospiesznie zbiera si do wyjcia, jako e Millie pozostawaa poza domem. Nieznajomy przywita si z nim uprzejmie i wrczy swoj wizytwk, ktra przedstawiaa go jako Todda Ringwalda, pracownika agencji KLX Property Group z Las Vegas w Newadzie. Na Hoppym zrobio to tak silne wraenie, e natychmiast wyprosi z biura ostatnich wsppracownikw i zamkn drzwi na zasuwk. Ju sama obecno w jego gabinecie wietnie ubranego mczyzny, ktry przyby z tak daleka, wiadczya jednoznacznie, e w gr moe wchodzi jaki powany interes. Hoppy zaproponowa szklaneczk whisky, potem kaw, byskawicznie zaparzon, wie i mocn. Ringwald odmwi grzecznie i zapyta, czy przypadkiem nie przeszkadza. Nie, ale skd! Zapewne pan wie, e w tym interesie czsto trzeba pracowa po godzinach. Go umiechn si serdecznie i przyzna, e wie o tym doskonale, poniewa jeszcze przed paru laty prowadzi wasn firm tej brany. Wic na pocztek par sw o jego instytucji. KLX jest spk cywiln zarzdzajc nieruchomociami w kilkunastu stanach. Nie buduje kasyn gry i nie zamierza si rozwija w tym kierunku, jej specjalnoci s bogate rezydencje, przynoszce due zyski, powizane jednak z rozwojem przybytkw hazardu. Dlatego te KLX uwanie obserwuje rozbudow kasyn. Hoppy energicznie przytakiwa ruchem gowy, jakby ten sposb rozumowania by mu nadzwyczaj bliski. Jak naleao zakada, wraz z rozwojem przemysu rozrywkowego nastpoway drastyczne zmiany na rynku nieruchomoci. Ringwald wyrazi swe przekonanie, e Hoppy doskonale zna ten mechanizm, ten za powiadczy ochoczo, jak gdyby ju zbi na owym procederze gigantyczn fortun. KLX bardzo ostronie wkraczao na nowe tereny, go niezwykle mocno zaakcentowa fakt unikania wszelkiego ryzyka: zawsze o krok za rozbudow kasyn gry, po szczegowym przeanalizowaniu istniejcej sieci handlowej i planw urbanistycznych, zawsze z gotowymi projektami bogatych rezydencji, domw wielorodzinnych i osiedli mieszkaniowych. Kasyna daway zatrudnienie wielu osobom, dobrze paciy, a tym samym powodoway zmiany w lokalnych stosunkach ekonomicznych. Ponadto na rynku pojawiao si znacznie wicej pienidzy, a KLX po prostu chciao mie swj udzia w ich obrocie. Moja firma dziaa jak sp wyjani Ringwald z chytrym umieszkiem. Obserwujemy spokojnie rozwj kasyn, kiedy za one przystpuj do ataku, my wkraczamy 193

do akcji na przygotowane pole bitwy. Genialne wtrci Hoppy, ktry ledwie mg usiedzie na miejscu. Ale dziwnym sposobem KLX nie wkroczyo do energicznie na poudniowe wybrzee Missisipi, tote, mwic w cakowitym zaufaniu, par osb w Las Vegas stracio prac. Niemniej nadal istniay w tej okolicy przeogromne moliwoci. Na co Hoppy zauway: Ale tak, oczywicie! Ringwald otworzy aktwk, wyj zoon map podziau gruntw i rozpostar j na kolanach. On, wiceprezes dziau rozwoju prnej firmy, rozmawia z drobnym, niewiele znaczcym handlarzem! A przecie takie spki jak KLX mogy dysponowa setkami specjalistw, kontaktowa si z tysicami zwykych gospody domowych, gdy te, znudzone codziennymi obowizkami, niemale kolekcjonoway wszelkie plotki krce po okolicy. To znakomity pomys! rzek Hoppy, wpatrujc si jak urzeczony w map. Mae miejscowe firmy, takie jak moja, zapewni wam kompleksow i fachow pomoc. Polecono nam paskie usugi odpar Ringwald, sprawiajc, e Hoppy mimo woli umiechn si od ucha do ucha. Zadzwoni telefon. Syn z klasy maturalnej koniecznie chcia wiedzie, co bdzie dzisiaj na kolacj i kiedy mama wreszcie wrci do domu. Dupree by nieco zakopotany. Mrukn, e jest bardzo zajty, a w lodwce powinny by jeszcze azanki z misem, ktre mog sobie odgrza. Tymczasem rozoona mapa znalaza si na jego biurku. Ringwald wskaza duy, zakreskowany na czerwono obszar w okrgu Hancock ssiadujcym z okrgiem Harrison i wysunitym najdalej na zachd spord trzech okrgw nadmorskich. Obaj pochylili si nad map. Na ten teren chce wkroczy spka MGM Grand rzek go, pokazujc dugopisem obszar nad spor zatok ale na razie nikt jeszcze o tym nie wie. Mam nadziej, e i pan nikomu nie powie. Zanim jeszcze Ringwald skoczy zdanie, Hoppy ju energicznie krci gow. Zamierzaj postawi tam najwiksze kasyno nad Zatok Meksykask, prawdopodobnie rozpoczn budow w poowie przyszego roku. Ogosz to oficjalnie trzy miesice wczeniej. Wyglda na to, e wykupi co najmniej pidziesit hektarw. To naprawd przepikne tereny, niemal dziewicze oznajmi entuzjastycznie Dupree, chocia nigdy nie by nawet w pobliu owej zatoki. Uwaa si jednak za eksperta, skoro mieszka w Biloxi od czterdziestu lat. A nam zaley na tych terenach. Ringwald wskaza zakreskowany obszar, graniczcy od pnocnego zachodu z gruntami bdcymi obiektem zainteresowania MGM. 194

 To dwiecie hektarw, wic co w sam raz dla nas. Z powrotem zaoy cz mapy, ukazujc artystycznie sporzdzony na odwrocie urbanistyczny szkic zagospodarowania terenu. Ponad schematycznym planem widnia wykaligrafowany na niebiesko tytu: Stillwater Bay. Uwzgldniono na nim kompleksow zabudow, od bogatych rezydencji, biurowcw i rozlegych posiadoci, poprzez domki jednorodzinne, tereny zielone, kocioy, centralny plac zabaw, pawilony handlowe, a po deptak spacerowy, port, przysta ryback, orodek administracyjny, parki, cieki do joggingu, trasy rowerowe, nie wyczajc nawet szkoy redniej. A wszystko to na uytek mieszkacw okrgu Hancock, rozplanowane przez dalekowzrocznych ludzi z Las Vegas! O rety! jkn Hoppy, jakby ju widzia sterty banknotw lecych na jego biurku. Cao podzielona na cztery etapy, ktre zajm w sumie pi lat. Budowa tego miasteczka bdzie kosztowaa trzydzieci milionw. To chyba najwiksza inwestycja, jak dotychczas rozpoczto w tej czci Missisipi. Jasne. Nic nie moe si z tym rwna. Ringwald wycign kolejny rysunek, przedstawiajcy nowoczesny port rybacki, potem jeszcze jeden, ukazujcy panoram osiedla domkw jednorodzinnych. To tylko wstpne szkice. Mgbym pokaza panu cao projektu, gdyby zechcia pan przyjecha do mojego biura. Do Las Vegas? Tak. Jeeli dojdziemy do porozumienia w sprawie paskiej wsppracy z nami, poprosimy pana o kilkudniow wizyt w naszej siedzibie. Miaby pan okazj pozna niektrych ludzi, zajrze za kulisy projektowania tak wielkiego przedsiwzicia. Pod Hoppym omal nie ugiy si kolana. Zaczerpn gboko powietrza. Tylko spokojnie, powtarza w mylach. Rozumiem. A konkretnie o jakiego typu wspprac chodzi? Na pocztku potrzebny byby nam zaufany przedstawiciel, ktry by si zaj wykupem gruntw od obecnych wacicieli. Pniej trzeba bdzie uzyska niezbdne pozwolenia od miejscowych wadz. To zadanie, jak pan wie, czsto wymaga sporo czasu i do kontrowersyjnych zabiegw. Nadzwyczaj starannie przygotowujemy materiay przedstawiane komisjom planistycznym i radom urbanizacyjnym. Jestemy gotowi nawet wystpi do sdu, gdyby zasza taka konieczno. W naszej dziaalnoci trzeba si z tym liczy. Wanie w takim zakresie oczekujemy paskiej wsppracy. Natomiast po zaatwieniu formalnoci potrzebny nam bdzie lokalny porednik do szukania kupcw i najemcw na posiadoci w Stillwater Bay. Hoppy usiad na krzele i zamyli si na chwil. Ile moecie powici na wykup gruntw? zapyta. 195

 Ziemia jest droga, o wiele za droga, jak na ten rejon. Waciciele chc okoo dwudziestu piciu tysicy dolarw za hektar, to znaczy mniej wicej dwa razy tyle, ile w rzeczywistoci warte s grunty. Dupree szybko obliczy, e dwiecie hektarw po dwadziecia pi tysicy za hektar daje pi milionw dolarw, a szecioprocentowa prowizja od takiej transakcji oznaczaaby dla niego trzysta tysicy, zakadajc, rzecz jasna, e byby jedynym reprezentantem firmy podczas akcji wykupu. Ringwald spoglda na niego z powan min, cho doskonale zdawa sobie spraw, e Hoppy dokonuje w mylach gorczkowych oblicze. Tak, to faktycznie o dziesi tysicy za duo od hektara oznajmi w kocu autorytatywnie. Owszem, lecz trzeba bra pod uwag, e tamte ziemie nie zostay wystawione na sprzeda. Waciciele niezbyt si chc ich pozbywa, dlatego musimy dziaa szybko, zanim MGM ogosi swoje zamiary i nas ubiegnie. W tym celu potrzebny nam lokalny agent. Jeli rozejdzie si plotka, e dua firma z Las Vegas wykupuje grunty, ich cena moe nawet podskoczy do pidziesiciu tysicy za hektar. Zawsze tak si dzieje. Wzmianka o tym, e tamtejsze grunty nie zostay wystawione na sprzeda, znacznie podniosa Hoppyego na duchu. Oznaczao to bowiem, e w transakcj nie s zaangaowani inni agenci. Tylko on! Cae sze procent prowizji miao przypa w udziale tylko jemu! No, jego okrt wypywa wreszcie na otwarte morze. Nie kto inny, jak on, Hoppy Dupree, po wielu latach odnajmowania zrujnowanych domw ubogim mieszkacom, mia ostatecznie osign swj wielki sukces. A trzeba byo jeszcze pamita o przyszym zarzdzaniu posiadociami Stillwater Bay. Przecie wszystkie te bogate rezydencje, domki jednorodzinne, sklepy i biura musiay znale swoich wacicieli. Do diaba! Dostaoby mu si cae miasteczko wartoci trzydziestu milionw dolarw, a przecie od kadej umowy kupna czy najmu naliczaby dla siebie odpowiednie prowizje! Nie ulegao wtpliwoci, e najdalej za pi lat zostanie milionerem! Ringwald postanowi ku elazo pki gorce. Zakadam, e paska prowizja wyniosaby osiem procent. Tyle zazwyczaj pacimy. Oczywicie podj ochoczo Hoppy, chocia sowa ledwie mu przechodziy przez zaschnite gardo. W jednej chwili pierwsza cz jego zysku urosa z trzystu do czterystu tysicy dolarw. Do kogo nale te grunty? spyta pospiesznie, jakby si obawia, e kwestia omioprocentowej prowizji moe by jeszcze przedmiotem dyskusji. Ringwald westchn ciko i przygarbi ramiona. Wanie tu pojawiaj si pierwsze komplikacje rzek po chwili, a Hoppyemu serce podeszo do garda. Cay ten teren ley w szstej gminie okrgu Hancock 196

 cign tamten a szsta gmina podlega rejonowemu zarzdcy o nazwisku... Jimmy Hull Moke wtrci Dupree, ju nie ze smutkiem, ale z rozpacz w gosie. Zna go pan? Tutaj wszyscy znaj Jimmyego Hulla. Piastuje ten urzd od trzydziestu lat. To najbardziej przebiegy lis na caym wybrzeu. Naprawd zna go pan osobicie? Nie, tylko wiele o nim syszaem. Do nas take dotary niezbyt pocieszajce plotki. Niezbyt pocieszajce to zdecydowanie za mao powiedziane w stosunku do Jimmyego Hulla. Ten facet trzyma ap dosownie na wszystkim, co podlega jego urzdowi. Ringwald przygryz wargi, mia tak min, jakby znalaz si w kropce i nie wiedzia, jak wybrn z tej sytuacji. Hoppy przetar zaczerwienione oczy i zacz gorczkowo szuka w mylach sposobu na urzeczywistnienie perspektyw zdobycia fortuny. Przez ca minut trwao napite milczenie. Postpilibymy bardzo nierozsdnie odezwa si w kocu Ringwald gdybymy zaczli wykupywa grunty, nie zyskawszy wczeniej adnych gwarancji ze strony tego Mokea oraz wadz okrgu. Zapewne zdaje pan sobie spraw, ile trzeba zaatwi formalnoci przed przystpieniem do realizacji takiego projektu. Owszem. Zatwierdzenie planw, pomiary geodezyjne, akceptacja urbanistyczna, ekspertyzy gruntw, co tylko dusza zapragnie wyrecytowa ciko Hoppy, jak gdyby musia toczy podobne boje kadego dnia. Dowiedzielimy si, e wszystkie te sprawy pozostaj w gestii Jimmyego Mokea. A ten rzdzi tward rk. Znw na krtko zapado milczenie. Moe powinnimy zorganizowa z nim spotkanie? podsun Ringwald. To chyba nie najlepszy pomys. Dlaczego? adne spotkania niczego nie dadz. Niezbyt rozumiem. Chodzi o fors, to jasne jak soce. Jimmy Hull lubi bra gotwk do kieszeni, najlepiej w grubych kopertach i nie znaczonych banknotach. Tamten smtnie pokiwa gow, chcc widocznie da do zrozumienia, e nie jest to najszczliwszy zbieg okolicznoci. My te o tym syszelimy mrukn cicho, niemal sam do siebie. No c, nie jest to a tak wyjtkowe, zwaszcza na terenach, gdzie rozwijaj si kasyna. Na rynek wpywa mnstwo gotwki i niektrzy urzdnicy staj si chciwi. 197

 Jimmy Hull cierpi na to ju od urodzenia. Bierze apwki od trzydziestu lat, kasyna nie maj tu nic do rzeczy. I nigdy dotd nie zosta przyapany? Nie. Jak na gminnego zarzdc jest nadzwyczaj sprytny. Bierze tylko gotwk, bez wiadkw, eby nikt nie mg go zaskary. Zreszt do tego nie trzeba mie dyplomu uniwersyteckiego. Hoppy delikatnie osuszy chusteczk spocone czoo. Sign do najniszej szuflady biurka, wyj dwa kieliszki oraz butelk wdki. Napeni kieliszki alkoholem i jeden z nich przesun w kierunku gocia. Na zdrowie rzek, zanim jeszcze Ringwald zdy wycign rk. Upi nieco wdki. Wic jak mona to zaatwi? A jak zazwyczaj postpujecie w podobnych sytuacjach? Szukamy doj do urzdnikw terenowych. W gr wchodz zbyt due pienidze, eby zrezygnowa i wyrzuci plany do kosza. O jakiego typu dojcia chodzi? Mamy swoje sposoby. Na przykad oferujemy datki na nastpn kampani wyborcz, fundujemy im ekskluzywne wakacje bd te wystawiamy zlecenia na konsultacje dla ich wspmaonkw czy bliskich krewnych. I nigdy nie dajecie apwek w gotwce? No c, tego nie powiedziaem. Wic tym razem trzeba bdzie tak postpi. Jimmy Hull nie lubi adnych kombinacji, bierze fors do rki. Hoppy pocign yk wdki z kieliszka i obliza wargi. Ile powinien dosta? Nie wiem. Na pewno lepiej opaci go sowicie. Jeli poczuje si niedowartociowany, pniej moe zacz torpedowa wasz projekt. A forsy i tak nie odda. Jimmy Hull nie uznaje adnych zwrotw. Mwi pan tak, jakby zna go doskonale. Ci z nas, ktrzy od lat dziaaj na wybrzeu, wiedz dobrze, jak zaatwia takie sprawy. A wok Jimmyego narosy ju legendy. Ringwald z niedowierzaniem pokrci gow. Witamy w Missisipi doda Dupree, ponownie unoszc kieliszek. Go nawet nie tkn jeszcze swojej porcji wdki. Przez dwadziecia pi lat Hoppy dziaa uczciwie w tej brany i nie zamierza si teraz wdawa w jakie brudne interesy. Nawet obiecana wysoka prowizja nie bya warta podejmowania ryzyka. Musia myle o dzieciach, rodzinie, swojej reputacji i utrzymaniu dotychczasowej pozycji w tutejszej spoecznoci. I o wizytach w kociele, i o Klubie 198

Rotariaskim. Kime zreszt by ten nieznajomy elegancik w drogim garniturze i byszczcych pantoflach, proponujcy mu niespotykane dochody za drobn w gruncie rzeczy usug? Trzeba byo koniecznie sprawdzi przez telefon t ca KLX Property Group zaraz po jego wyjciu. Niezbyt mnie to dziwi rzek Ringwald. Stykamy si z takim podejciem od czasu do czasu. Wic co zamierzacie zrobi? Zapewne sprbujemy wybada tego Mokea i okreli precyzyjniej warunki jego wsppracy. Mog si zaoy, e pjdzie wam na rk. W takim razie uzgodnimy szczegy. Jak sam pan powiedzia, przygotujemy wypchan kopert. Urwa i po namyle upi nieco alkoholu z kieliszka. Zatem, czy ma pan ochot uczestniczy w realizacji naszego projektu? Sam nie wiem. Przy takim zaatwieniu sprawy... Nie znamy nikogo w okrgu Hancock, a wolelibymy pozosta w cieniu. Prosz pamita, e jestemy z Las Vegas. Gdybymy zaczli otwarcie wykazywa zainteresowanie tamtym terenem, cay nasz plan od razu spaliby na panewce. Wic chce pan, ebym porozmawia z Jimmym Hullem? Oczywicie, jeeli zdecyduje si pan z nami wspdziaa. Jeli nie, to bdziemy zmuszeni poszuka innego agenta. Ciesz si nienagann reputacj oznajmi stanowczo Hoppy, odpdzajc od siebie myl, e kto inny mgby zarobi wspomniane czterysta tysicy dolarw. Przecie nie chcemy pakowa pana w adne nieczyste sprawki. Tamten zamyli si na krtko, jakby dobiera odpowiednie sowa. Dupree wpatrywa si w niego. Powiedzmy, e znajdziemy jaki sposb na dostarczenie tego, czego zada Moke. Pan nie bdzie mia z tym nic wsplnego. Moemy nawet zaatwi tak, e nawet si pan nie dowie, kiedy przesyka dotrze do adresata. Hoppy wyprostowa si na krzele, mia wraenie, i cay ciar spad mu z gowy. Skoro Ringwald i jego koledzy zaatwiali ju wczeniej podobne interesy, to moe faktycznie mieli swoje sposoby. Zapewne niejednokrotnie stykali si z urzdnikami znacznie bardziej przebiegymi ni Jimmy Hull Moke. Sucham z zainteresowaniem powiedzia. Jest pan tutejszy i trzyma rk na pulsie. My wkraczamy na nieznany teren, zatem wolimy polega na panu. Zaproponuj plan postpowania, a pan mi powie, czy jest on sensowny. Zamy, e spotka si pan z tym Mokeem na osobnoci i powie mu z grubsza o naszym projekcie, nie wymieniajc nazwy spki. Nadmieni pan tylko, e ma klienta, ktry chce z nim wsppracowa. Niech on okreli cen. Jeli suma bdzie dla nas do przyjcia, wtedy powiadomi go pan, e sprawa zaatwiona. My si zajmiemy 199

przekazaniem pienidzy, a pan nawet nie bdzie wiedzia, kiedy i jak koperta zostanie dorczona. Pan zachowa czyste sumienie, a Moke bdzie uszczliwiony. My te bylibymy wwczas zadowoleni, gdy moglibymy przystpi do realizacji tak dochodowego przedsiwzicia. A nie omieszkam doda, e i pan miaby swoje udziay w zyskach. To si Hoppyemu podobao! Wcale nie musiaby sobie brudzi rk, nieczyste sprawki jego klient zaatwiaby bezporednio z Jimmym Hullem. On tylko w odpowiednim momencie odwrciby wzrok. Mimo wszystko naleao zachowa ostrono. Dlatego te odpar, e chciaby mie czas do namysu. Pogawdzili jeszcze troch, przegldajc plany osiedla, w kocu poegnali si o smej wieczorem. Ringwald obieca si z nim skontaktowa w pitek z samego rana. Przed wyjciem z biura Hoppy zadzwoni pod numer wydrukowany na wizytwce Ringwalda. Uprzejma telefonistka w Las Vegas powitaa go sowami: Dzie dobry. Tu centrala KLX Property Group. Dupree umiechn si i zapyta, czy moe rozmawia z panem Ringwaldem. Zosta przeczony na jaki telefon wewntrzny, gdzie rwnie uprzejma dziewczyna o imieniu Madeline, asystentka kierownika dziau, poinformowaa go, e pan Ringwald niestety musia wyjecha z miasta i bdzie w biurze dopiero w poniedziaek rano. Kiedy za spytaa, kto dzwoni, Hoppy pospiesznie odoy suchawk. Z satysfakcj przyj fakt, e spka KLX istnieje w rzeczywistoci. *** Recepcjonistka motelu przyjmowaa wszystkie wiadomoci telefoniczne do przysigych i spisywaa je na tych kartkach wielkiego notatnika, po czym przekazywaa Lou Dell, ta za roznosia je zainteresowanym, wrczajc zapiski z min witego Mikoaja rozdajcego dzieciom czekoladki. Telefon od Georgea Teakera zosta odebrany w czwartek o dziewitnastej czterdzieci, a informacja szybko trafia do Lonniego Shavera, ktry zamiast oglda film w towarzystwie reszty skadu, siedzia w swoim pokoju i pracowa na komputerze. Natychmiast oddzwoni do Teakera i przez pierwszych dziesi minut rozmowy musia odpowiada na pytania dotyczce przebiegu rozprawy. Przyzna szczerze, i by to bardzo zy dzie dla obrony. Nie ulegao wtpliwoci, e Lawrence Krigler wywar olbrzymie wraenie na przysigych, rzecz jasna, z wyjtkiem Lonniego. Solennie zapewni swego rozmwc, e jego te zeznania wcale nie poruszyy. Teaker za kilkakrotnie powtrzy, e specjalici z Nowego Jorku s powanie zaniepokojeni i bardzo licz na twarde stanowisko Shavera, cho zdaj sobie spraw, i znajdzie si on w kopotliwej sytuacji. Lonnie odpar spokojnie, e jest za wczenie, aby cokolwiek wyrokowa. Wreszcie Teaker oznajmi, e chciaby jak najszybciej dokona z nim ostatnich ustale w sprawie umowy o prac. Dla Lonniego pozostawaa otwarta tylko jedna kwestia: 200

ile wynios jego dochody w nowej firmie. Do tej pory zarabia czterdzieci tysicy rocznie, a Teaker obieca mu wstpnie, i dostanie pidziesit, nie liczc jakich bliej nieokrelonych premii i nagrd uzalenionych od osiganych przez niego wynikw, ktre mog da w sumie nawet dwadziecia tysicy dolarw rocznie. Zarzd spki yczy sobie, by jak najszybciej po zakoczeniu procesu Shaver rozpocz specjalne szkolenie dla kadr kierowniczych, prowadzone w Charlotte. A skoro w rozmowie znw powrcia kwestia rozprawy, Lonnie musia odpowiedzie na dalsze pytania zwizane z nastrojami i pogldami przysigych. Mniej wicej godzin pniej Shaver stan przy oknie wychodzcym na pogrony w mroku parking i usiowa sam siebie przekona, e naprawd bdzie zarabia okoo siedemdziesiciu tysicy dolarw rocznie. Uzna, e to cakiem imponujce osignicie jak na czarnoskrego chopaka z prowincji, ktrego ojciec jedzi ciarwk i zwozi mleko do mleczarni po trzy dolary za godzin pracy.

ROZDZIA 18
W pitek rano e Wall Street Journal zamieci na pierwszej stronie obszerny artyku omawiajcy zeznania Lawrencea Kriglera z poprzedniego dnia rozprawy. Agner Layson, ktry do tej pory z uwag sucha wszystkiego, o czym mwiono na sali sdowej, najpierw szczegowo zrelacjonowa wypowiedzi wiadka, dalej za przedstawi swoj opini na temat wraenia, jakie te zeznania wywary na przysigych. W drugiej czci artykuu ostro skrytykowa Kriglera za zbrukanie dobrego imienia korporacji ConPack i powizanej z ni kiedy spki Allegheny Growers. Jak naleao si spodziewa, energicznie zaprzeczy wszelkim oskareniom zawartym w zeznaniach Kriglera. Twierdzi stanowczo, e firma w kocu lat trzydziestych nie prowadzia adnych bada nad oddziaywaniem nikotyny, a w kadym razie nikt z grona specjalistw nawet nie sysza o takich pracach. Zreszt od tamtej pory mino wiele lat. Rwnie aden z pracownikw ConPack nie widzia na oczy wspomnianego dokumentu, ktry zapewne jest wytworem bujnej wyobrani wiadka. I wcale nie byo powszechnie znane w przemyle tytoniowym, e nikotyna dziaa uzaleniajce. Jej zawarto w liciach tytoniowych w adnej mierze nie bya sztucznie utrzymywana na wysokim poziomie, nie czyni tego ani ConPack, ani aden inny wytwrca papierosw. Co wicej, oczerniona spka dysponowaa pisemn ekspertyz, w ktrej zaznaczano wyranie, e nikotyna nie wykazuje adnego oddziaywania uzaleniajcego. Pynex dostarczy prasie gar informacji pochodzcych z niewiadomego rda. Krigler by prawdziw zaka firmy. Jedynie sam si przedstawia jako autor powanych prac naukowych, podczas gdy w rzeczywistoci by zwykym inynierem, szeregowym pracownikiem dziani produkcji. Jego ocena eksperymentalnej hodowli odmiany Raleigh 4 cakowicie mijaa si z prawd, gdy jej uprawa na skal przemysow bya nieopacalna. mier siostry w znacznym stopniu wpyna na zachowanie i pogldy Kriglera. Bez uprzedzenia wystpi z pozwem do sdu. W artykule znalaza si nawet sugestia, e warunki ugody sprzed trzynastu lat byy niezwykle krzywdzce dla Pynexu. W podsumowaniu zamieszczono te krtkie omwienie wynikw giedowych sp202

ki. W chwili zamknicia sesji cena jej akcji wynosia siedemdziesit pi i p dolara za sztuk, a zatem po licznych wahaniach w cigu dnia ustalia si na poziomie o trzy punkty niszym ni dnia poprzedniego. Sdzia Harkin przeczyta artyku na godzin przed rozpoczciem posiedzenia. Zaraz zadzwoni do Lou Dell czuwajcej w motelu Siesta Inn, aby si upewni, i nikt z przysigych nie bdzie mia adnych szans zapozna si z tym numerem e Wall Street Journal. Uzyska zapewnienie, i sdziowie otrzymuj jedynie lokaln pras, do tego uwanie sprawdzon, zgodnie z jego instrukcjami. Kobieta z satysfakcj wycinaa z gazet nawet pobiene wzmianki na temat ich rozprawy. Czasami te dla artu wycinaa jaki inny artyku, jakby chciaa pobudzi w swych podopiecznych dodatkowe zainteresowanie. Bo przecie i tak nie mogli si dowiedzie, co naprawd zostao usunite z dostarczanej im prasy. *** Hoppy Dupree niewiele spa tej nocy. Po zmyciu naczy i odkurzeniu dywanu w salonie, prawie godzin rozmawia przez telefon z Millie. Ucieszyo go, i ona jest w dobrym nastroju. Wsta z ka o pnocy, usiad na awce na werandzie i zacz rozmyla o projekcie KLX, o Jimmym Hullu Mokeu oraz fortunie, ktra leaa w zasigu rki, jakby czekaa specjalnie na niego. Chcia przeznaczy te pienidze dla dzieci, ju przed wyjciem z biura powzi takie postanowienie. Marzy o tym, aby adne z piciorga nie musiao pracowa w wakacje ani chodzi do szk publicznych, lecz mogo sobie wybra najlepsz z renomowanych uczelni prywatnych. Nie byoby te le przenie si do wikszego domu, ale i w tym wzgldzie myla gwnie o dzieciach. On i Millie nie mieli specjalnych wymaga, mogli mieszka gdziekolwiek. W dodatku nie musiaby zaciga adnych kredytw. Po uregulowaniu wszelkich nalenoci mgby ulokowa reszt pienidzy w dwojaki sposb, wykupi peniejsze polisy ubezpieczeniowe i zainwestowa w nieruchomoci. Myla przy tym o udziaach w jakich obiecujcych przedsiwziciach publicznych, z ktrych zyski moe by nie byy zbyt due, ale za to pewne. Ju teraz mia na oku par takich inwestycji. Ale martwia go bezgranicznie konieczno dogadania si z Jimmym Hullem Mokeem. Nigdy dotd nie dawa i nie proponowa nikomu apwek, nawet taka myl nie przysza mu do gowy. Jego kuzyn, ktry sprzedawa uywane samochody, dosta wyrok trzech lat wizienia za umylne zawyanie wartoci obcionej hipotek firmy. Zrujnowa swoje maestwo, zniszczy dzieciom przyszo. Dopiero przed witem Hoppy zdoa sobie przetumaczy, e chyba moe cakowicie polega na kiepskiej reputacji Jimmyego Hulla Mokea. Wszak tamten od dawna stosowa swoje korupcyjne praktyki i zdoa je doprowadzi do perfekcji. Jak na skrom203

nie opacanego urzdnika pastwo we go zgromadzi naprawd imponujcy majtek. I wszyscy o tym wiedzieli! Nie ulegao wic adnej wtpliwoci, e Moke doskonale wiedzia, jak zaatwi tego typu umow i nie da si zapa. A Hoppy nie musia przecie osobicie wrcza mu apwki, zgodnie z obietnic mia si nawet nie dowiedzie, kiedy i jak pienidze zostan przekazane. Przy porcji kukurydzianych patkw niadaniowych doszed do wniosku, e nie poniesie nadmiernego ryzyka. Wystarczyo si umwi z Jimmym Hullem na rozmow i zasugerowa mu jedynie, e chodzi o duy i nadzwyczaj zyskowny projekt, a ju on z pewnoci przejmie inicjatyw w swoje rce. Pniej za powiadomi Ringwalda. W znacznie lepszym nastroju wstawi do kuchenki mroone naleniki z nadzieniem cynamonowym dla dzieci, na stole zostawi im pienidze na lunch i o smej wyszed do pracy. *** Po bulwersujcych zeznaniach Kriglera obrona sprawiaa wraenie obojtnej. Wszyscy prawnicy wygldali na rozlunionych, spokojnych, ani troch nie przejtych ciosem, jaki wczoraj zada im przedstawiciel powoda. Wszyscy te mieli tego dnia nieco janiejsze garnitury, szare bd granatowe, a jeden nawet w odcieniu khaki. W kt musiay pj eleganckie czarne stroje i wykrochmalone koszule. Znikny take nachmurzone czoa i marsowe miny ludzi przekonanych o swej wyszoci. W tej samej chwili, kiedy otworzyy si boczne drzwi i pierwszy przysigy wkroczy na sal, na twarzy kadego czonka zespou zagoci ciepy, przyjazny umiech. Rozlegy si nawet pojedyncze chichoty. Nic, tylko przyczy si do tej wspaniaej kompanii! Sdzia Harkin uprzejmie powita przysigych, lecz tylko nieliczni odpowiedzieli bladymi umiechami. By to pitek, a wic ostatni dzie przed weekendem, ktry mia im upyn w motelu Siesta Inn. Cay skad zdecydowa przy niadaniu, e Nicholas wystosuje wniosek do sdziego, zawierajcy prob o rozpatrzenie moliwoci organizacji posiedze rwnie w soboty. Przysigli woleli spdza te dni w sdzie i przyspieszy nieco bieg wydarze, ni siedzie bezczynnie w swoich pokojach i myle o niebieskich migdaach. Wikszo zwrcia jednak uwag na gupie umieszki Cablea oraz jego wsppracownikw. Nie usza ich uwagi zmiana strojw, luna atmosfera przy stole obrony oraz wymieniane szeptem artobliwe uwagi. Z czego oni si tak ciesz, do diaba? zapytaa szeptem Loreen Duke, kiedy sdzia przystpi do odczytywania pyta z listy. Chc nam da do zrozumienia, e wszystko jest pod kontrol odpar cicho Nicholas. Wystarczy na nich popatrze. 204

Wendall Rohr wsta i oznajmi podniosym tonem: Wzywam na wiadka doktora Rogera Buncha. Spojrza na przysigych, jakby oczekiwa od nich jakiej reakcji na dwik tego nazwiska. Ale by to pitek. Przysigli nie zamierzali w aden sposb na nic reagowa. Bunch zyska saw jakie dziesi lat wczeniej, kiedy jeszcze jako naczelny chirurg Stanw Zjednoczonych zacz otwarcie krytykowa cay przemys tytoniowy. W cigu szecioletniej kadencji na tym stanowisku inicjowa wrcz niezliczone prace badawcze, przypuszcza frontalne ataki, wygasza tysice przemwie, napisa nawet trzy ksiki na temat konsekwencji palenia tytoniu, a ponadto wywiera cige naciski na instytucje rzdowe, by podjy inicjatywy w zakresie regulacji prawnych. Jego starania nie przyniosy wikszych rezultatw. Mimo to, po zakoczeniu kadencji, Bunch wykorzystywa swe zdolnoci publicystyczne i kontynuowa t swoist krucjat. Z pewnoci odznacza si bardzo bogat wiedz i by gotw podzieli si ni z przysigymi. Rozpocz zeznania od kategorycznego stwierdzenia: palenie papierosw jest przyczyn raka puc. Kada specjalistyczna instytucja lekarska, ktra miaa okazj wypowiedzie si na ten temat, potwierdzaa, e dym tytoniowy jest przyczyn powstawania nowotworw. Przeciwnego zdania byli jedynie producenci papierosw oraz wszelkie organizacje powizane z przemysem tytoniowym. Nikotyna jest uzaleniajca. Wystarczy o to spyta kadego, kto prbowa rzuci palenie. Przedstawiciele producentw utrzymuj, e palenie tytoniu jest tylko spraw wyboru. Ale to typowe mydlenie oczu, oznajmi z pogard w gosie. W cigu swej szecioletniej kadencji naczelnego chirurga kraju zainicjowa trzy due prace naukowe na ten temat i wszystkie, niezalenie od siebie, przyniosy ten sam rezultat: palenie papierosw prowadzi do naogu. Firmy przemysu tytoniowego wydaj miliardy dolarw na wprowadzanie w bd opinii publicznej. Finansuj badania majce dowodzi, e palenie tytoniu jest cakowicie niegrone. Na same tylko reklamy powicaj okoo dwch miliardw rocznie, a nastpnie przekonuj wszystkich, e ludzie dokonuj w peni wiadomego wyboru. To zwyczajne oszustwo, poniewa ich klienci, a zwaszcza nastolatki, otrzymuj kamliwe informacje. W myl hase reklamowych palenie wydaje si doskona rozrywk, wiadczy o dojrzaoci, a nawet przyczynia si do poprawy stanu zdrowia. Ogromne fundusze s przeznaczane na wszelkiego rodzaju pseudonaukowe ekspertyzy, ktrych autorzy dowodz wszystkiego, czego tylko zaycz sobie zleceniodawcy. Cay przemys tytoniowy eruje na kamstwach i oszustwach. Producenci nie chc ponosi jakiejkolwiek odpowiedzialnoci za wasne wyroby. Organizuj gigantyczne kampanie reklamowe i akcje promocyjne, lecz gdy ktry z ich klientw umrze na raka puc, zajmuj twarde stanowisko, e ten czowiek dokona wiadomego wyboru. 205

Bunch zainicjowa du prac badawcz, ktra wykazaa, e w papierosach znajduj si pozostaoci insektycydw i pestycydw, wkna azbestu, a take nie zidentyfikowane mieci, prawdopodobnie zmiatane z podogi. A zatem firmy, nie szczdzce grosza na reklamy, nie zadaj sobie nawet trudu usunicia toksycznych substancji z tytoniu uywanego do produkcji papierosw. Inne kierowane przez niego badania ujawniy, w jaki sposb producenci oddziauj poprzez reklamy na modzie bd te ludzi ubogich jakie stosuj chwyty, aby pozyska klientw okrelonej pci czy warstwy spoecznej. Z uwagi na piastowane niegdy stanowisko naczelnego chirurga kraju doktor Bunch zyska prawo wypowiadania swych opinii na wiele rnych tematw. W trakcie skadanych przed poudniem zezna kilkakrotnie z wielkim trudem przychodzio mu hamowa swe oburzenie na dziaalno firm przemysu tytoniowego. A gdy do gosu dochodziy emocje, natychmiast cierpiaa na tym wiarygodno wiadka. Mimo to wywar wraenie na przysigych. Nikt bowiem nie ziewa i nie podsypia w czasie tej sesji. *** Todd Ringwald orzek stanowczo, e spotkanie powinno si odby w biurze Hoppy ego, poniewa tu najatwiej byoby przekona Mokea do akceptacji projektu. Dupree przyzna, i jest to sensowna propozycja. W tego rodzaju ukadach z klientami nie mia adnego dowiadczenia. Dopisao mu szczcie i zasta Jimmyego Hulla w domu, tamten grzeba akurat pod mask swego wozu terenowego, oznajmi jednak, e i tak wybiera si tego dnia do Biloxi. Jowialnym tonem dorzuci, e zna Hoppyego, a w kadym razie sysza o jego agencji. Dupree za powiedzia tylko tyle, e sprawa dotyczy ewentualnej olbrzymiej inwestycji na terenie okrgu Hancock. Umwili si na lunch, ktry miay stanowi kanapki w gabinecie Hoppyego. Moke rzek, i nie potrzebuje wskazwek i dobrze wie, jak trafi do jego biura. Z niewiadomych powodw okoo poudnia w biurze pojawio si a trzech pracujcych dorywczo agentw. Dziewczyna zasiada przy telefonie i zacza dug rozmow ze swoim chopakiem, druga przegldaa rejestr domw do wynajcia, a mczyzna wyranie czeka na parti bezika. Nie bez trudu Hoppy pozby si ich wszystkich z biura, nie chcia bowiem, aby kto si tu krci podczas rozmowy z Jimmym Hullem. Kiedy wic Moke, w dinsach i wysokich kowbojskich butach, wkroczy do pomieszcze, Dupree czeka na niego sam. Ucisnli sobie donie na powitanie i Hoppy lekko drcym gosem zaprosi gocia do swego gabinetu. Na biurku sta ju przygotowany talerz kanapek z pobliskiej pizzerii oraz porcje mroonej herbaty. Zaczli rozmow od plotek na temat miejscowych politykw, sieci kasyn oraz wdkarstwa, poywiajc si jednoczenie. Dupree w ogle nie mia apetytu. Strach ciska go za odek, a rce bez przerwy si trzsy. Pniej sprztn wszystko z biurka i rozoy wstpny projekt osie206

dla Stillwater Bay. Ringwald dostarczy mu z samego rana plany, na ktrych nie byo nigdzie nazwy firmy planujcej budow. Hoppy zrobi pobieny, dziesiciominutowy wykad na temat projektowanej inwestycji i dopiero wtedy si uspokoi. Cakiem niele to wypado, podsumowa w duchu. Jimmy Hull spoglda na plany, pociera palcami brod, wreszcie rzek: Trzydzieci milionw, tak? Co najmniej odpar Dupree, stopniowo pozbywajc si kolejnych skrupuw. A kto zamierza si podj takiej inwestycji? Hoppy ju wczeniej starannie obmyli sobie odpowied, tote oznajmi pewnym tonem, e nie moe na razie zdradzi nazwy firmy. Mokeowi chyba si to spodobao. Pocz zadawa rne pytania, bez wyjtku odnoszce si do spraw finansowych. Dupree spokojnie udziela wyjanie. Pomiary geodezyjne mog stanowi duy problem oceni Jimmy Hull, marszczc brwi. To zrozumiae. A komisja urbanistyczna zapewne bdzie si czepiaa kadego drobiazgu. To te przewidzielimy. Oczywicie, ostateczna decyzja naley do wadz okrgu. Sam pan wie, e wyniki pomiarw geodezyjnych i opinie ekspertw planistyki nie s specjalnie brane pod uwag. Najwaniejsze jest zdanie gminnego nadzorcy, ktry praktycznie moe decydowa wedug wasnego uznania. Jimmy Hull puci do niego oko, co Hoppy skwitowa chichotem. A za dobrze wiedzia, e w Missisipi gminni nadzorcy budowlani sprawuj wadz niemal absolutn. Mj klient doskonale zna te mechanizmy i dlatego bardzo mu zaley na paskiej yczliwej wsppracy. Moke wyprostowa si, a po chwili usiad z powrotem na krzele. Przymkn do poowy oczy, zmarszczy czoo, znw potar palcami brod. Spojrzenie jego czarnych renic, niczym zabjcze promienie lasera, omioto po raz kolejny rozpostarte na biurku plany i powdrowao w stron Hoppyego, ktry poczu si jak przeszyty seri z karabinu maszynowego. Zacisn mocniej palce na krawdzi biurka, eby ukry drenie doni. Ciekawe, ile to ju razy Jimmy Hull przeywa w szczeglny moment byskawicznej oceny swojej ofiary, zanim przystpowa do ataku? pomyla. Wie pan, e sprawuj piecz nad wszelkimi sprawami zwizanymi z budownictwem na podlegym mi obszarze? spyta Moke, prawie nie poruszajc wargami. Tak, wietnie wiem, jak si rzeczy maj odpar Dupree, usiujc zachowa zimn krew. Jeeli spodoba mi si jaki projekt, mog go przepchn przez wszystkie szczeble 207

administracji. Jeli mi si nie spodoba, to z zaoenia nie ma o czym rozmawia. Hoppy przytakn ruchem gowy. Jimmy Hull szybko wykaza zainteresowanie, czy inni urzdnicy wiedz ju o tym projekcie, jak dalece s zaangaowane rozmowy, w jakim stopniu inwestycja pozostaje dotd w sferze tajemnicy. Na razie o tym projekcie wiem tylko ja zapewni go Hoppy. Czy paski klient inwestuje take w kasyna gry? Nie, chocia to firma z Las Vegas. Zapewniam, e inwestorzy doskonale wiedz, jak zaatwia sprawy z wadzami terenowymi i bardzo im zaley na tym, aby jak najszybciej uzyska pask akceptacj. Nazwa Las Vegas miaa odegra kluczow rol i Jimmy Hull natychmiast j wyowi. Rozejrza si po skromnym, zagraconym gabinecie, umeblowanym po spartasku, a wic sprawiajcym niewinne wraenie: jak naleao oczekiwa, nie dochodzio tu do adnych wikszych transakcji. Przed t wizyt zdy zasign opinii dwch swoich znajomych z Biloxi, ktrzy ocenili, e Dupree jest cakiem niegronym handlarzem, znanym jako sprzedawca porcji gwiazdkowej szarlotki w miejscowym Klubie Rotariaskim. Mia liczn rodzin i unika jakichkolwiek brudnych spraw, w kadym razie w yciu zawodowym. Pozostawao zatem tylko jedno pytanie: z jakich powodw ludzie stojcy za projektem Stillwater Bay wybrali na swego reprezentanta takiego szaraczka, jak waciciel Dupree Realty? Moke wola si jednak o to nie dopytywa. Wie pan co? Mj syn byby wymarzonym konsultantem do tego typu projektu. Paski syn take pracuje w brany? Jestem pewien, e mj klient z radoci skorzysta z jego usug. Syn ma wasne biuro w Bay Saint Louis. Czy mgbym si z nim skontaktowa telefonicznie? Chyba bdzie lepiej jeeli ja to zaatwi. Firma Randy ego Mokea dysponowaa dwiema wywrotkami do przewozu ziemi i wiru, on sam natomiast powica wikszo czasu przerobionemu kutrowi rybackiemu, ktry wynajmowa amatorom wdkarstwa morskiego. Porzuci szko redni na dwa tygodnie przed postawieniem w stan oskarenia o handel narkotykami. Hoppy postanowi nie dawa za wygran. Ringwald nalega, aby ju podczas tego pierwszego spotkania doj do konkretnych ustale, ba si bowiem, e po powrocie na swj teren Jimmy Hull moe zacz rozpuszcza plotki o projekcie. Przed przystpieniem do wykupu terenu mj klient chciaby sporzdzi kalkulacj wstpnych kosztw administracyjnych. Nie orientuje si pan, ile syn moe zada za swoje usugi? Sto tysicy dolarw. 208

Hoppy w najmniejszym stopniu nie okaza zdumienia, by dumny ze swojej postawy. Wedug pobienych ocen Ringwalda apwka miaa wynosi od stu do dwustu tysicy, tyle w kadym razie KLX mogo zapaci. Zapewne byo to i tak o wiele mniej, ni za podobn przysug brali urzdnicy z New Jersey. Rozumiem. Patne... Gotwk. Mj klient pewnie bdzie chcia przedyskutowa spraw patnoci. adnych dyskusji. Gotwka na st, inaczej nie ma o czym rozmawia. To przesdzone? Sto tysicy gotwk od wstpu i projekt uzyskuje wszelkie akceptacje. Daj na to moje gwarancje. Jak bdzie cho jeden cent mniej, ukrc eb inwestycji, nawet nie wstajc zza biurka. Co dziwne, ani ton jego gosu, ani mina, nie wyraay nawet cienia pogrki. Hoppy powiedzia pniej Ringwaldowi, e Jimmy Hull wymieni cen z tak obojtnoci jak handlarz starymi oponami na pchlim targu. Musz zadzwoni rzek Dupree. Prosz chwil zaczeka. Przeszed do ssiedniego pomieszczenia, w ktrym na szczcie nadal nikogo nie byo, i zadzwoni do Ringwalda czekajcego przy telefonie w pokoju hotelowym. Ju po kilkunastu sekundach, zdawszy krtk relacj i uzyskawszy odpowied, wrci do Jimmyego Hulla. W porzdku. Mj klient zapaci dan cen. Wyrzek to powoli, z namysem, niczym zawodowy broker podejmujcy decyzj w sprawie transakcji, ktra moe przynie milionowe zyski. KLX znajdowao si na jednym kocu, Moke na drugim, a on, Hoppy Dupree, w samym rodku, w najwygodniejszej pozycji, z dala od wszelkich brudnych sprawek. Jimmy Hull rozluni si wyranie i umiechn szeroko. Kiedy? Zadzwoni do pana w poniedziaek.

ROZDZIA 19
W pitek po poudniu Fitch cakowicie zignorowa posiedzenie w sdzie. Musia omwi pewne nie cierpice zwoki sprawy dotyczce jednego z przysigych, tote wraz z Pangiem oraz Carlem Nussmanem zamkn si w sali konferencyjnej kancelarii Cablea, gdzie przez godzin gapi si nieruchomo w cian. Sam zreszt wpad wczeniej na ten pomys. Doskonale wiedzia, e strzela w ciemno, do tego w najmniej prawdopodobnym kierunku, ale przecie pacono mu midzy innymi za szukanie tego, czego nikt inny nie mg znale. A dostp do olbrzymich funduszy pozwala organizowa nawet najdziwniejsze posunicia. Cztery dni wczeniej poleci Nussmanowi w cigu nocy przywie do Biloxi wszelkie dane przysigych, ktrzy orzekali w sprawie Cimmina rozpatrywanej w Allentown, w Pensylwanii. Wwczas skad sdziowski take przez cztery tygodnie wysuchiwa rnych zezna, a pniej uchwali wyrok na korzy pozwanej firmy przemysu tytoniowego. Lista kandydatw na przysigych w Allentown obejmowaa trzysta nazwisk. Znajdowa si wrd nich mody czowiek nazwiskiem David Lancaster. Jego akta byy bardzo skpe. Pracowa w wypoyczalni kaset wideo i podawa si za studenta. Mieszka w skromnej kawalerce na pitrze nad podupadajc restauracj koreask i porusza si po miecie na rowerze. Prawdopodobnie w ogle nie mia samochodu, wywiadowcy nie natrafili na aden lad wydania dowodu rejestracyjnego na to nazwisko. Wedug sdowego arkusza danych personalnych urodzi si w Filadelfii smego maja tysic dziewiset szedziesitego sidmego roku, lecz dane te nie zostay poddane weryfikacji w trakcie opiniowania kandydatw. Wwczas nic nie wskazywao na to, e Lancaster powiadcza nieprawdziwe informacje, lecz ju pobiena kontrola agentw Nussmana wykazaa, e podana w ankiecie data urodzenia jest fikcyjna. Zgodnie z pozostaymi zapisami nie by karany, w cigu ostatniego roku nie peni obowizkw przysigego w stanie Pensylwania, nie cierpia na adne dolegliwoci uniemoliwiajce mu penienie takiego obowizku i by penoprawnym wyborc. Aczkolwiek zarejestrowa si w okrgowym spisie wyborcw zaledwie na pi miesicy przed rozpra210

w. W aktach nie byo niczego nadzwyczajnego, jeli nie liczy odrcznej notatki ktrego z konsultantw sdowych, ktry napisa, e podczas pierwszego spotkania z kandydatami na przysigych sekretarka nie moga odnale nazwiska Lancastera na swojej licie i dopiero gdy ten okaza przesane poczt wezwanie, zosta dopisany i wpuszczony na sal. Inny z ekspertw Nussmana doczy notatk, e jego zdaniem Lancaster sprawia takie wraenie, jakby niezwykle mu zaleao na wybraniu do skadu przysigych. Jedyna fotografia tego modego czowieka zostaa zrobiona z duej odlegoci, kiedy jecha on na swoim grskim rowerze do pracy. Na gowie mia czapk z szerokim daszkiem, twarz zakrywa ciemnymi okularami, nosi dugie wosy i gst brod. Ktry z wywiadowcw Nussmana zamieni z nim par sw w wypoyczalni kaset wideo i napisa w raporcie, e tamten by ubrany w powycierane dinsy, flanelow koszul, frotowe skarpety i adidasy. Dugie wosy nosi zebrane z tyu gowy w kucyk i wetknite za konierzyk koszuli. Wydawa si do uprzejmy, ale niezbyt rozmowny. Nie poszczcio mu si podczas losowania. Dosta wysoki numer i mimo e przetrwa szczliwie dwa pierwsze etapy selekcji, to i tak zajmowa miejsce o cztery rzdy za ostatnim kandydatem wybranym do skadu. Jego akta natychmiast przekazano do archiwum. A teraz Fitch znw si nimi zainteresowa. W cigu minionej doby zdoano ju ustali, e Lancaster po prostu znikn z Allentown bez ladu miesic po zakoczeniu rozprawy. Waciciel koreaskiej restauracji nie umia nic o nim powiedzie. Kierownik wypoyczalni wideo owiadczy, e David pewnego dnia po prostu nie zjawi si w pracy i od tamtej pory nie da znaku ycia. Poza tym nie znaleziono w miecie nikogo, kto choby przelotnie zna tajemniczego modzieca. Agenci Fitcha jeszcze szukali, on jednak nie liczy na to, e cokolwiek znajd. Nazwisko Lancastera wci figurowao w spisie wyborcw, ale zgodnie z przepisami stanowymi miao by brane pod uwag przy losowaniu kandydatw na przysigych najwczeniej za pi lat. Ju w rod wieczorem Fitch zyska przewiadczenie, e David Lancaster i Nicholas Easter to jedna i ta sama osoba. W czwartek wczesnym rankiem Nussman dostarczy take ze swej chicagowskiej kancelarii dwa due kartonowe puda akt przysigych ze sprawy Glavinea rozpatrywanej w Broken Arrow w Oklahomie. Dwa lata wczeniej Glavine, drobny awanturnik, stay bywalec sal sdowych, wystosowa pozew przeciwko Trellco. Wtedy rwnie Fitch zapewni pozwanej firmie korzystny wyrok, jeszcze na dugo przedtem, zanim przysigli skoczyli obrady. Nussman w czwartek nawet nie zmruy oka, przegldajc uwanie owe akta z Oklahomy. Znalaz wrd kandydatw z Broken Arrow modego biaego mczyzn o nazwisku Perry Hirsch, podwczas dwudziestopicioletniego, rzekomo urodzonego w Saint 211

Louis, cho i wtedy stwierdzono, e podana data jest fikcyjna. Wedug ankiety personalnej Hirsch pracowa w zakadach przemysu owietleniowego, a w czasie weekendw dorabia jako dostawca pizzy. By kawalerem, katolikiem, mia rednie wyksztacenie, nigdy wczeniej nie peni funkcji przysigego ale dane te pochodziy z wypenionego przez samego kandydata kwestionariusza, ktrego kopi dostarczono prawnikom przed rozpoczciem procesu. W Oklahomie lista kandydatw na przysigych liczya dwiecie nazwisk. W aktach znalazy si dwa zdjcia Hirscha. Pierwsze ukazywao go w trakcie przenoszenia caego narcza pudeek z pizz do samochodu dostawczego, poobijanego forda kombi. Mczyzna by ubrany w niebiesko-czerwon firmow koszul pizzerii Rizza oraz czapeczk w takich samych kolorach. Nosi okulary w drucianej oprawce i mia gst brod. Na drugim sta przed wejciem do swojej przyczepy mieszkalnej, lecz rysy jego twarzy giny w gbokim cieniu. Hirsch omal nie zosta wybrany do skadu przysigych, z nieznanych powodw zosta jednak wykluczony na wniosek reprezentanta powoda. Take wynis si z miasta niedugo po zakoczeniu rozprawy. W rzekomym macierzystym zakadzie pracy znaleziono na licie zatrudnionych jedynie Terryego Hurtza, ale nie Perryego Hirscha. Fitch natychmiast zaangaowa tamtejszego prywatnego detektywa do przeprowadzenia ledztwa. Wymieniona z nazwiska ciotka Hirscha take okazaa si osob fikcyjn. Nie znaleziono nawet adnych rachunkw za miejsce parkingowe dla przyczepy mieszkalnej. Ani jeden z pracownikw pizzerii Rizza nie przypomina sobie Perryego Hirscha. Dlatego w pitek po poudniu Fitch, Pang oraz Nussman siedzieli w pmroku sali konferencyjnej i tpo gapili si w cian. Wczeniej na zmian ogldali rzucane na ekran, powikszone i maksymalnie wyostrzone fotografie Hirscha, Lancastera oraz Eastera. Tylko ten ostatni nie nosi brody. Zosta ponadto sfotografowany podczas pracy w sklepie, nie mia wic te ciemnych okularw ani czapki z daszkiem. Niemniej wszystkie zdjcia przedstawiay tego samego mczyzn. Grafolog Nussmana zjawi si w Biloxi w pitek po lunchu, zosta przywieziony z Waszyngtonu subowym odrzutowcem Pynexu. Nie potrzebowa nawet p godziny, eby wyrazi swoj opini. Jedyne prbki odrcznego pisma stanowiy kwestionariusze osobowe ze spraw Cimmina i Wooda oraz krtka ankieta ze sprawy Glavinea. Niemniej to wystarczyo. Specjalista nie mia adnych wtpliwoci, e Perry Hirsch i David Lancaster to ta sama osoba. Odrczne pismo Eastera wyranie si rnio od charakteru Lancastera, ale wczeniej popeni on wielki bd, nie zmieniajc pisma Hirscha. Staranne, niemal wykaligrafowane wielkie litery, jakimi si teraz posugiwa, bez wtpienia suyy wycznie temu, by utrudni ekspertyz grafologiczn. Wida byo olbrzymi wysiek, jaki ten czowiek woy w wypracowanie nowego charakteru, nie pozwalajcego 212

natychmiast go zidentyfikowa z odgrywanymi wczeniej postaciami. Ekspert znalaz bd dopiero na samym kocu ankiety, w odrcznym podpisie. Litera t bya tu wyranie pochylona w prawo, a kreska poprzeczna zostaa umieszczona bardzo nisko, co stanowio element niezwykle charakterystyczny. Ankieta Hirscha zostaa wypeniona niedbaym, rwnie pochyym pismem, majcy jakby potwierdza tylko rednie wyksztacenie kandydata. Niemniej litera t w nazwie Saint Louis, rzekomym miejscu urodzenia kandydata, bya niemal identyczna jak t w nazwisku Eastera, chocia na pierwszy rzut oka odrczne pismo obu domniemanych mczyzn rnio si zasadniczo. Ekspert oznajmi jednak stanowczo: Hirsch i Lancaster to ta sama osoba. Hirsch i Easter to rwnie ta sama osoba. A co za tym idzie, Easter i Lancaster to take ta sama osoba. Czyli wszystkie trzy nazwiska naleay do jednego czowieka podsumowa Fitch w zamyleniu. Zgadza si. Ponadto musi to by nadzwyczaj sprytny facet. Kiedy grafolog wyszed z kancelarii Cablea, Fitch wrci do swego biura i przez reszt popoudnia, a do pnej nocy, konferowa z Pangiem i Konradem. Wczeniej postawi na nogi kilkunastu agentw, zarwno w Allentown, jak i w Broken Arrow, i rozkaza im szuka jakiego ladu po tamtych kandydatach, czegokolwiek, czy to wiadectwa pracy, czy zeznania podatkowego. Czy spotka si pan kiedy z przypadkiem celowego uczestnictwa w skadzie przysigych? zapyta w pewnym momencie Konrad. Nigdy warkn rozwcieczony Fitch. *** Warunki wizyt maeskich byy bardzo proste. W pitek, od dziewitnastej do dwudziestej pierwszej, kady przysigy mg przyjmowa w swoim pokoju motelowym wspmaonka, narzeczonego bd narzeczon, a w gruncie rzeczy kogokolwiek. Gocie mogli przybywa i wychodzi o dowolnej porze, za kadym razem jednak musieli wpisywa si na list u Lou Dell, ktra szacowaa ich uwanym spojrzeniem, jakby w jej gestii spoczyway decyzje, czy wolno kogo wpuci do rodka, czy te nie. Jako pierwszy, punktualnie o sidmej wieczorem, zjawi si Derrick Maples, przystojny narzeczony modej Angel Weese. Lou Dell zapisaa jego nazwisko i wskazujc w gb korytarza, oznajmia: Pokj numer pidziesit pi. Mczyzna po raz drugi zajrza do jej strwki dokadnie o dwudziestej pierwszej, kiedy to odmeldowa swoje wyjcie. Tego pitkowego wieczoru Nicholas nie spodziewa si goci. Podobnie jak Jerry Fernandez. Jego ona ju przed miesicem przeniosa swoje rzeczy do sypialni gocinnej 213

i w adnej mierze nie zamierzaa traci czasu na spotkania z mczyzn, ktrym dogbnie gardzia. Ponadto Jerry i Pudliczka od kilku dni nieformalnie urzdzali sobie wizyty maeskie. ona pukownika Herrery przebywaa poza miastem, a maonka Lonniego Shavera znowu nie moga znale opiekunki do dzieci. Dlatego te ci czterej siedzieli w sali balowej, bez zainteresowania ogldali jaki film z Johnem Waynem w roli gwnej i narzekali wzajemnie na opakany stan swego ycia emocjonalnego. Nawet lepy Herman Grimes mia okazj korzysta z tego, czego im wszystkim teraz brakowao. Phillip Savelle rwnie mia gocia, lecz Lou Dell stanowczo odmwia ujawnienia komukolwiek jego pci, koloru skry czy wieku. A wbrew powszechnemu mniemaniu bya to pikna moda kobieta, pochodzca z Indii lub Pakistanu. Gladys Card te ogldaa telewizj, ale w swoim pokoju, w towarzystwie Nelsona Carda. Gomi rozwiedzionej Loreen Duke byy jej dwie kilkunastoletnie crki. Rikki Coleman w peni skorzystaa z moliwoci, jakie wizay si z wizyt jej ma, Rhei, ale przez pozosta godzin i czterdzieci pi minut rozmawiaa z nim tylko o dzieciach. Hoppy Dupree przynis swej onie w prezencie duy bukiet kwiatw oraz pudeko czekoladek, ktre w podnieceniu niemal oprnia, suchajc monologu podekscytowanego ma. Ten za chodzi nerwowo po caym pokoju, Millie rzadko widywaa go w takim stanie. Dzieci radziy sobie doskonale, wszystkie tego wieczoru wyszy na randki, a interesy ukaday si wymienicie. Szczerze mwic, perspektywy zawodowe nigdy jeszcze nie byy tak zachcajce. Mia pewn tajemnic dotyczc niezwykle korzystnej transakcji, do ktrej wanie przystpi, ale na razie nie mg jej jeszcze zdradzi szczegw. Planowa powiedzie jej o wszystkim w poniedziaek, moe troch pniej. Ale jeszcze nie teraz. Po godzinie wybieg z pokoju ony i pojecha do biura, gdzie czekay na niego pilne zajcia. Nelson Card wyszed o dwudziestej pierwszej, a Gladys popenia ten bd, e posza do sali balowej, gdzie czterej mczyni popijali piwo i ogldali transmisj meczu bokserskiego. Wyja sobie z barku napj i usiada w fotelu. Jerry spoglda na ni podejrzliwym wzrokiem. Ty maa diablico odezwa si po chwili. No dalej, opowiedz nam, jak byo. Kobieta zamara z otwartymi ustami i poczerwieniaa jak burak, nie moga wydusi z siebie nawet jednego sowa. miao, Gladys! Przecie wiesz, e my dzisiaj ani troch nie pouywalimy. Pani Card chwycia butelk coca-coli i poderwaa si z fotela. I dobrze si stao, e w ogle sobie nie pouywalicie! fukna ze zoci i wymaszerowaa z pokoju. Jerry zachichota. Pozostali trzej byli zanadto zmczeni i przygnbieni, eby cokolwiek powiedzie. 214

*** Marlee jedzia eleganck toyot lexus, wzit w trzyletni leasing od handlarza z Biloxi, za ktr spaty wynosiy po szeset dolarw miesicznie, przy czym umow leasingow porczya Rochelle Group, jaka cakiem nowa korporacja finansowa, zupenie Fitchowi nie znana. Wacy niemal p kilograma nadajnik zosta przymocowany na magnesie pod botnikiem lewego tylnego koa, tote Konrad mg teraz ze swego stanowiska ledzi ruchy pojazdu. Joe Boy zdoa przytwierdzi ten nadajnik zaledwie kilka godzin po tym, jak wywiadowcy ledzcy dziewczyn w drodze z Mobile zdyli zanotowa numery rejestracyjne auta. Akt wynajmu duej letniej posiadoci zosta powiadczony przez t sam korporacj. Za ni trzeba byo paci prawie dwa tysice dolarw miesicznie. Marlee miaa wic spore wydatki, lecz agenci Fitcha nie zdoali do tej pory stwierdzi, aby gdziekolwiek pracowaa. Zadzwonia w pitek pnym wieczorem, niedugo po tym, jak Fitch cign elastyczny jednoczciowy strj do biegania, zdj czarne frotowe skarpetki i pad na ko niczym wieloryb wyrzucony na brzeg. Mieszka obecnie w apartamencie prezydenckim na ostatnim pitrze hotelu Colonial w Biloxi, przy wylocie autostrady numer dziewidziesit, zaledwie parset metrw od play. Jeli tylko chciao mu si wyjrze przez okno, mg podziwia pikn panoram wybrzea Zatoki Meksykaskiej. Nikt poza kilkoma najbardziej zaufanymi wsppracownikami nie wiedzia o jego nowym miejscu pobytu. Marlee zadzwonia do recepcji i owiadczya, e ma bardzo piln wiadomo dla pana Fitcha, przez co wprawia pracownika nocnej zmiany w olbrzymie zakopotanie. Zarzdca hotelu otrzyma bowiem spor sum pienidzy za to, aby pobyt adwokata pozosta najcilejsz tajemnic. Recepcjonista nie mg zatem przyzna, e w hotelu mieszka kto o tym nazwisku. Ale dziewczyna bya bardzo pewna siebie. Kiedy po raz drugi zadzwonia dziesi minut pniej, zgodnie z poleceniem Fitcha zostaa poczona z jego apartamentem. Adwokat sta wanie na rodku pokoju elastyczny strj sportowy wcign tylko do pasa, jego ramiczka dynday mu si wok kolan ociera doni pot z czoa i zachodzi w gow, jak ona go tu odnalaza. Dobry wieczr powiedzia uprzejmie. Cze, Fitch. Przepraszam, e dzwoni o tak pnej porze. Mimo formalnych przeprosin nie byo jej ani troch al. Owo cze wymwia nosowo, przecigajc goski, co jej si bardzo czsto zdarzao. Widocznie usiowaa naladowa akcent poudniowca. Ale nagrania wszystkich omiu dotychczasowych rozmw telefonicznych, cho krtkich i lakonicznych, a take utrwalona na tamie wymiana zda z baru w Nowym Orleanie, zostay przekazane do analizy ekspertom z Nowe215

go Jorku. Ci orzekli, e dziewczyna musi pochodzi ze rodkowego zachodu, ze wschodniej czci Kansas bd zachodniego Missouri, prawdopodobnie z rejonu w promieniu kilkuset kilometrw wok Kansas City. Nic nie szkodzi odpar, sprawdzajc, czy niewielki magnetofon stojcy na nocnym stoliku obok aparatu telefonicznego jest wczony. Jak si miewa twj przyjaciel? Czuje si osamotniony. Pewnie wiesz, e dzi wieczorem przysigli mogli skorzysta z prawa wizyt maeskich? Syszaem o tym. Wszyscy mieli goci? Niezupenie. W gruncie rzeczy panowao powszechne przygnbienie. Mczyni ogldali w telewizji film z Johnem Waynem, tylko kobiety przyjmoway goci w swoich pokojach. Naprawd nikt nie poszed do ka? Nieliczne. Na przykad Angel Weese, ale ona przeywa obecnie bardzo namitny romans. No i Rikki Coleman. Pojawi si te m Millie Dupree, ale nie zosta dugo. Pastwo Card byli razem. Niewiele mog powiedzie na temat Hermana. Take Savelle mia gocia. A co to za indywiduum chciaoby utrzymywa blisze stosunki z tym dziwakiem? Tego nie wiem, nikt nie widzia na oczy tej osoby. Fitch przysiad na krawdzi ka i potar palcami nasad nosa. Dlaczego ty nie pojechaa odwiedzi swego przyjaciela? zapyta. Czemu sdzisz, e jestemy kochankami? A nie jestecie? czy nas tylko przyja. Sprbuj zgadn, jaka para spord przysigych spdza wsplnie noce. A skd miabym to wiedzie? Zgadnij. Fitch umiechn si do swego odbicia w lustrze i postanowi zaryzykowa najbardziej prawdopodobn odpowied. Na pewno Fernandez kogo poderwa. Niele. Jerry szykuje si wanie do rozwodu, a Sylvia take jest samotna. Dostali pokoje naprzeciwko siebie, po dwch stronach korytarza... Poza tym nic innego nie ma do roboty w Siesta Inn. Wic czy to nie wspaniae, i znaleli mio? Lepiej zainteresuj si tym, Fitch, e Krigler odwali kawa dobrej roboty na korzy powoda. Suchali go z uwag, prawda? 216

 Chonli kade sowo. I s przekonani, e mwi prawd. Owin ich sobie wok palca, Fitch. A nie masz adnych dobrych wiadomoci? Rohr jest zaniepokojony. Wyprostowa si nagle. A c go gryzie? spyta, ponownie zapatrzywszy si w swoje odbicie w lustrze. W gruncie rzeczy wcale nie powinien si dziwi, e Marlee nawizaa rwnie kontakt z Rohrem. Czemu wic ta informacja go teraz zaskoczya? Poczu si oszukany. Ty. On dobrze wie, e twoi agenci niemal szalej po miecie, usiujc znale jakiekolwiek dojcia do przysigych. Czy ty nie byby zaniepokojony, gdyby jaki facet twojego pokroju rozpocz analogiczne dziaania na korzy powoda? Bybym przeraony. Rohr jeszcze nie jest przeraony, ale martwi go ta sytuacja. Czsto z nim rozmawiasz? Owszem. Wydaje si duo sympatyczniejszy od ciebie, Fitch. Nie tylko odznacza si wyszukanymi manierami w kontaktach z kobiet, ale w dodatku nie nagrywa naszych rozmw i nie wysya swoich agentw, eby ganiali za moim samochodem. W ogle stroni od podobnych metod. I wietnie umie prawi komplementy, prawda? Zgadza si. Ale ma te bardzo saby punkt. Jaki? Grubo portfela. Pod tym wzgldem nie moe si z tob rwna. Ciekaw jestem, o ile zamierzasz uszczupli mj portfel. O tym pniej, Fitch. Na razie musz koczy. Po drugiej stronie ulicy stoi jaki podejrzany samochd. To pewnie znowu auto twoich baznw. Odwiesia suchawk. Fitch wzi prysznic i pooy si do ka, ale nie zdoa zasn. O drugiej w nocy pojecha do kasyna Lucky Luck, gdzie a do witu gra w blackjacka o stawce piciuset dolarw za eton, popijajc wycznie spritea. Kiedy o pierwszym brzasku wychodzi na ulic, by bogatszy prawie o dwadziecia tysicy dolarw.

ROZDZIA 20
W pierwsz sobot listopada temperatura nieoczekiwanie spada do osiemnastu stopni, czyli zrobio si wyjtkowo zimno jak na wybrzee ciepej zatoki lece w strefie klimatu subtropikalnego. Chodny pnocny wiatr szarpa gaziami drzew, na jezdnie i chodniki sypay si licie. Zwykle jesie przychodzia tu znacznie pniej i trwaa a do pierwszych dni nowego roku, kiedy to od razu nastpowaa wiosna. Mieszkacy wybrzea w ogle nie znali zimy. Niewielu amatorw joggingu wybiego tego dnia na ulice, tote nikt nie zwrci baczniejszej uwagi na duego czarnego chryslera, ktry skrci na podjazd przed nowoczesnym pitrowym domem z cegie. Byo te za wczenie, by kto z ssiedztwa mg zauway dwch modych mczyzn w identycznych ciemnych garniturach, ktrzy wysiedli z samochodu i stanli przed drzwiami. O tej porze wszyscy zajci byli wasnymi sprawami, dopiero gdzie za godzin dzieci miay wybiec z domw, a na trawnikach pojawi si pierwsi mieszkacy zgrabiajcy opade licie. Hoppy napenia wanie wod ekspres do kawy, kiedy rozleg si dzwonek u drzwi. Pospiesznie zawiza pasek podniszczonego szlafroka i przygadzi domi zmierzwione wosy. Pomyla, e to pewnie znowu skauci sprzedajcy pczki o tak niechrzecijaskiej porze. Albo te wiadkowie Jehowy. Jeli tak, to tym razem trzeba byo ich potraktowa ostro. W ogle nie chcia mie do czynienia z wyznawcami adnych kultw! Przyspieszy kroku na myl, e za chwil na szczycie schodw moe si zjawi caa szstka nastolatkw. Bo oprcz pitki jego dzieci nocowa u nich jaki kolega z liceum, nawet nie pamita czyj. Takie rzeczy nie byy niczym niezwykym w pitkowe noce. Otworzy drzwi i ze zdumieniem popatrzy na dwch modych mczyzn o zaspionych twarzach, ktrzy byskawicznie signli do wewntrznych kieszeni marynarek i rwnoczenie okazali mu swoje zote odznaki przytwierdzone do skrzanych okadek legitymacji subowych. By tak osupiay, e ledwie zdoa wyowi z ich sw skrt FBI. Omal nie zemdla. Pan Dupree? zapyta agent Nitchman. 218

Hoppy zaczerpn gboko powietrza. Tak, ale... Chcielibymy zada panu kilka pyta wyjani szybko agent Napier, przybliajc si o krok. W jakiej sprawie? spyta Hoppy przez zacinite gardo. Zerkn midzy ramionami obcych na drug stron ulicy. Nie mia wtpliwoci, e pani Mildred Yancy obserwuje ich w penym skupieniu. Chodzi o projekt Stillwater Bay, o Jimmyego Hulla Mokea i tak dalej rzuci Nitchman. Dupree kurczowo zacisn palce na futrynie. Och, mj Boe... jkn anemicznie, jakby serce nagle przestao mu pracowa, a minie stay si niezdolne do jakiegokolwiek wysiku. Czy moemy wej? spyta Napier. Hoppy pochyli gow i potar oczy, jakby chcia wybuchn paczem. Nie, prosz... Tylko nie tutaj... Natychmiast pomyla o dzieciach, ktre zazwyczaj w wolne dni spay do dziewitej czy dziesitej, a nawet do poudnia, jeli tylko Millie im na to pozwalaa, ale teraz, syszc jakie gosy przy wejciu, mogy w kadej chwili pojawi si na schodach. W moim biurze wykrztusi bagalnym tonem. Zaczekamy odpar Napier. Prosz si pospieszy doda Nitchman. Bardzo dzikuj. Hoppy szybko zatrzasn drzwi i przekrci zasuwk. Ciko opad na kanap w salonie i popatrzy na sufit, ktry z wolna si obraca zgodnie z ruchem wskazwek zegara. Na pitrze panowaa jednak cisza, dzieci wci spay. Serce walio mu jak motem i pomyla przez chwil, e gdyby teraz si pooy na wznak, pewnie wyzionby ducha. To byoby cakiem nieze rozwizanie. Mgby po prostu zamkn oczy i odpyn. Dopiero po paru godzinach pierwsze z dzieci zeszoby na d i wezwao karetk. Wszak mia ju pidziesit trzy lata, a w jego rodzinie, zwaszcza ze strony matki, czsto zdarzay si ataki serca. No i Millie dostaaby sto tysicy dolarw z ubezpieczeniowej polisy na ycie... Kiedy sobie uwiadomi, e jego serce ani myli si zatrzymywa, ociale dwign si na nogi. Wci odczuwajc zawroty gowy, podrepta do kuchni i wypi par ykw kawy. Jeli wierzy elektronicznemu zegarowi wbudowanemu w kuchenk mikrofalow, byo dopiero pi po sidmej. Czwarty listopada. Bez wtpienia najgorszy dzie w jego yciu! Jak mg postpi tak gupio?! Przyszo mu do gowy, eby zadzwoni do Todda Ringwalda, a jeszcze lepiej do Miliarda Putta, jego adwokata. Postanowi jednak zaczeka. Zacz si nagle krzta jak 219

w ukropie, kiedy pomyla, e powinien wyj z domu zanim dzieci si obudz i jak najszybciej odjecha z dwoma agentami federalnymi, dopki nikt z ssiedztwa nie zwrci jeszcze na nich uwagi. Poza tym Miliard Putt zajmowa si wycznie prawami wasnoci gruntw i nieruchomoci, zreszt by dosy miernym adwokatem. A ta historia zatrcaa o sprawy kryminalne. Kryminalne! Zrezygnowa z kpieli i ubra si w cigu minuty. Koczy ju my zby, gdy wreszcie odway si spojrze na swoje odbicie w lustrze. Wydawao mu si, e ma na twarzy wypisane sowo zdrada, wida to byo po jego minie i oczach. Nie potrafi kama. Nie umia oszukiwa. By przecie tym samym Hoppym Dupree, czowiekiem godnym zaufania, oddanym rodzinie, cieszcym si nieposzlakowan reputacj i w ogle. Nigdy nawet nie prbowa naciga w zeznaniach podatkowych, eby uzyska wiksze odliczenia! Jak to si wic mogo sta, e teraz czekali na niego przed domem dwaj agenci FBI, z ktrymi mia odby krtk przejadk do rdmiecia, jeszcze nie do aresztu, gdzie pewnie i tak musia wkrtce wyldowa, lecz w zacisze wasnego biura, gdzie tamci mogli go bez przeszkd schrupa na niadanie i obnay caemu wiatu planowane przez niego szachrajstwa? Postanowi si nie goli. Przyszo mu do gowy, aby powiadomi spowiednika. Energicznie rozczesujc skotunione wosy, myla o Millie i publicznym pohabieniu, o dzieciach i o tym, co sobie pomyl ludzie. Przed wyjciem z azienki zwymiotowa. Kiedy si znalaz na ulicy, Napier oznajmi, e pojedzie razem z nim. Nitchman ruszy ich ladem wielkim czarnym chryslerem. W czasie drogi nie pado ani jedno sowo. *** Dupree Realty nie naleao do firm, w ktrych pracownicy zjawiaj si wczenie rano, a dotyczyo to zarwno sobt, jak i pozostaych dni roboczych. Hoppy wiedzia doskonale, e nikt nie zajrzy do biura co najmniej do dziewitej, moe nawet do dziesitej. Otworzy drzwi i zapali wiato. Bez sowa wprowadzi goci do pomieszcze, odezwa si dopiero wtedy, gdy uzna, e wypada zapyta, czy nie napij si kawy. Obaj odmwili, sprawiali takie wraenie, jakby pragnli bezzwocznie przystpi do rzezi. Usiad wic na swoim fotelu, tamci natomiast zajli miejsca po przeciwnej stronie biurka, blisko siebie, niczym bliniacy. Hoppy nie mg znie ich widrujcych spojrze. Czy znana jest panu nazwa Stillwater Bay? zacz Nitchman. Tak. Czy spotka si pan z czowiekiem o nazwisku Todd Ringwald? Tak. Podpisa pan z nim jakkolwiek umow? 220

 Nie. Napier i Nitchman spojrzeli na siebie, jakby obaj doskonale wiedzieli, e skama. Po chwili Napier wtrci agodnym tonem: Panie Dupree, bdzie dla pana o wiele lepiej, jeeli zechce pan mwi prawd. Przysigam, e to prawda. Kiedy pan pozna Todda Ringwalda? Nitchman powrci do zadawania pyta, wycignwszy z kieszeni may notatnik. W czwartek. Czy zna pan Jimmyego Hulla Mokea? Tak. Kiedy spotka si pan z nim po raz pierwszy? Wczoraj. Gdzie? W tym pokoju. Jaki by cel tego spotkania? Dyskutowalimy na temat projektu Stillwater Bay. Zwrcono si do mnie z prob o reprezentowanie spki KLX Properties. Firma opracowaa projekt osiedla Stillwater Bay, a pan Moke jest gminnym nadzorc, ktremu podlega ta cz okrgu Hancock. Obaj agenci znw w milczeniu zapatrzyli si na Hoppyego, a temu si zdawao, e trwa to ca wieczno. W duchu powtrzy wymwione przed chwil sowa. Czyby zdradzi si z czym? Powiedzia co, co miao przyspieszy jego nieuchronn podr do wizienia? Moe powinien jednak milcze i poszuka sobie jakiego adwokata? Napier odchrzkn. Od p roku prowadzimy ledztwo w sprawie pana Mokea. Dwa tygodnie temu zgodzi si pj z nami na ugod i w zamian za obietnic agodniejszego wyroku podj wspprac. Hoppy niewiele zrozumia z tego oglnikowego stwierdzenia penego prawniczego argonu. Niby docierao do niego kade sowo, ale ich sens pozostawa nieuchwytny. Czy proponowa pan apwk panu Mokeowi? spyta Napier. Nie odpar stanowczo Dupree, gdy nawet pod grob amania koem nie zdoaby przytakn. Szybko wyrzuci z siebie odpowied, nawet nie starajc si specjalnie, by zabrzmiaa przekonujco. Nie powtrzy po chwili. Bo przecie naprawd nie zaproponowa adnej apwki, przetar jedynie drog swemu klientowi, ktry mia pniej przekaza pienidze. Przynajmniej on tak to widzia. Nitchman powoli sign do kieszeni marynarki, bez popiechu pogmera w niej palcami, wreszcie wycign jakie czarne, prostopadocienne urzdzenie, ktre pooy na biurku przed sob. Na pewno? spyta wyzywajco. 221

 Oczywicie bkn Hoppy, zerkajc podejrzliwie na przeraajcy, smuky aparat. Nitchman wcisn klawisz. Dupree wstrzyma oddech i kurczowo zwar pici. Niespodziewanie z pudeka dolecia jego wasny gos, pady wypowiadane nerwowym tonem uwagi dotyczce miejscowych politykw, kasyn gry i wdkarstwa morskiego, od czasu do czasu przerywane jakimi wtrceniami Jimmyego Hulla. Rejestrowalicie nasz rozmow! jkn, doszcztnie zaamany. Tak odpar ktry z agentw pospnym tonem. Hoppy nie mg oderwa spojrzenia od zdradzieckiego magnetofonu. Niemoliwe... bkn. Nie mia jednak adnych wtpliwoci, e byy to jego wasne sowa, padajce tu, w tym gabinecie, niespena dwadziecia cztery godziny wczeniej, przy kanapkach z pieczonym kurczakiem oraz mroonej herbacie. Jimmy Hull siedzia wwczas tam, gdzie teraz Nitchman, i udawa, e kombinuje nad sposobem wytargowania stu tysicy dolarw, podczas gdy w rzeczywistoci dziaa na zlecenie FBI i mia gdzie pod ubraniem ukryty mikrofon. Tama bezlitonie odtwarzaa przebieg caej rozmowy, a w kocu rozlegy si wyrzucane pospiesznie sowa poegnania. Czy chce pan przesucha to jeszcze raz? zapyta Nitchman, wyczajc magnetofon. Nie trzeba odpar Hoppy, nerwowo pocierajc palcami koniec nosa. Chyba powinienem si skontaktowa ze swoim adwokatem doda, nie podnoszc gowy. To dobry pomys rzek wspczujcym tonem Napier. Kiedy w kocu Dupree odway si unie wzrok, oczy mia zaczerwienione i powilgotniae. Wargi mu dray, lecz dumnie zadar gow, starajc si zachowa twarz. I co mnie teraz czeka? spyta. Nitchman odchyli si na oparcie krzesa. Napier wsta i podszed do regau z ksikami. Trudno powiedzie odpar ten pierwszy, jak gdyby faktyczna ocena zdarze naleaa do kogo innego. W ubiegym roku przyapalimy na braniu apwek kilkunastu nadzorcw terenowych. Sdziowie brzydz si takimi sprawami, wydaj coraz surowsze wyroki. Ja nie jestem nadzorc wtrci Dupree. Celna uwaga. Lecz i tak grozi za to od trzech do piciu lat, do tego w wizieniu federalnym, a nie stanowym. To przecie ewidentna prba przekupienia urzdnika pastwowego wtrci Napier, wracajc do biurka i siadajc z powrotem u boku Nitchmana. Ponownie obaj wyprostowali si na krzesach, jakby byli gotowi w kadej chwili si222

gn przez biurko i sku rce Hoppyego kajdankami. W rzeczywistoci mikrofon by ukryty w oprawce jednego ze zwykych niebieskich dugopisw, ktrych cay pk sta w zakurzonym soiku po demie na skraju biurka. Ringwald umieci go tam w pitek rano, kiedy Dupree wyszed na krtko z pokoju. Owe dugopisy i owki wyglday na dawno nie uywane, liczna kolekcja stopniowo obrastaa kurzem i zapewne nikt by ich nawet nie dotkn przez kilka najbliszych miesicy. A jeliby Hoppy czy ktokolwiek inny sign po w dugopis, musiaby si przekona, e ten nie pisze, i z pewnoci od razu wyrzuciby go do kosza. Jedynie specjalista potrafiby go rozebra i zidentyfikowa urzdzenie podsuchowe. Ukad w oprawce dugopisu przekazywa sygna do niewielkiego, lecz mocnego nadajnika ukrytego za pojemnikiem lizolu w szafce pod zlewem w azience, ssiadujcej z gabinetem Hoppyego. A przekaz radiowy rejestrowano wewntrz nie oznakowanej furgonetki, zaparkowanej po przeciwnej stronie ulicy, przed pawilonem handlowym. Kaseta z nagraniem caej rozmowy zostaa dostarczona bezporednio do biura Fitcha. Zatem Jimmy Hull wcale nie przyszed na spotkanie z mikrofonem ukrytym w ubraniu, nie prowadzi adnej wsppracy ze subami federalnymi. W rzeczywistoci robi jedynie to, co potrafi najlepiej omawia wysoko apwki. Ringwald, Napier oraz Nitchman, byli policjanci, pracowali obecnie w znanej, midzynarodowej agencji ochroniarskiej majcej siedzib w miecie Bethesda. Fitch czsto korzysta z jej usug. Owa intryga majca na celu zastraszenie Hoppyego Dupree umniejszya Fundusz o osiemdziesit tysicy dolarw. Marne grosze. Hoppy po raz drugi wspomnia o moliwoci skontaktowania si z adwokatem. W odpowiedzi Napier uraczy go ca litani na temat gigantycznych wysikw FBI zmierzajcych do ukrcenia korupcji na wybrzeu. Wszystkiemu mia by winien intensywny rozwj kasyn gry. Naprawd, chodzio jednak o to, aby go odwie od pomysu zaangaowania adwokata. Prawnik z pewnoci zadaby od nich stosownych penomocnictw i zezwole, zechciaby si skontaktowa z ich przeoonymi. Obaj faszywi agenci mieli na tyle dobrze podrobione dokumenty, by oszuka Hoppyego, lecz nawet pierwszy lepszy adwokat szybko by ich zdemaskowa. To, co pocztkowo wygldao na rutynowe ledztwo w sprawie apwkarskich praktyk Jimmyego Hulla, a wic drobn afer terenow, wkrtce uroso do gigantycznej operacji zwizanej z orodkami hazardu, a w relacji Napiera zaczy si coraz czciej pojawia grone sformuowania w rodzaju walki z przestpczoci zorganizowan. Hoppy sucha tego jednym uchem, poniewa nie mg skupi uwagi. Bez przerwy myla o Millie i dzieciach, o tym, jak sobie sami poradz przez te trzy bd cztery lata jego nieobecnoci. 223

 Zatem pierwotnie wcale nie uwzgldnialimy pana w naszym ledztwie podsumowa Napier. I szczerze mwic, nigdy dotd nie syszelimy nawet o KLX Properties doda Nitchman. Tylko przypadkiem trafilimy na ten trop. Wic czy nie moglibycie przypadkiem o nim zapomnie? spyta Hoppy, zdobywajc si na niky umiech. To niewykluczone podj ochoczo Napier, po czym zerkn ma koleg, jakby trzymali w zanadrzu jeszcze jakie rewelacje. Pod jakim warunkiem? zapyta Dupree. Obaj z powrotem odchylili si na oparcia krzese, uczynili to rwnoczenie, w tym samym momencie, jakby wczeniej wiczyli takie zachowanie setki razy. Obaj te zapatrzyli si w Hoppyego, a ten nie wytrzyma i spuci gow. Dobrze wiemy, e nie jest pan oszustem, panie Dupree podj Nitchman agodnym tonem. Po prostu popeni pan bd wtrci Napier. Nie inaczej odezwa si Hoppy. Zosta pan wykorzystany przez bezwzgldnych, pozbawionych skrupuw kanciarzy. Zamydlili panu oczy tymi swoimi ambitnymi planami i wielkimi funduszami. Cigle mamy z tym do czynienia, zwaszcza w sprawach o przemyt narkotykw. Narkotyki?! Hoppy niemal dozna szoku, ale zachowa milczenie. Podnis tylko gow i zerkn na agentw federalnych. Czy moemy panu zaproponowa potajemn ugod? spyta Napier. Nie miabym odmwi. Na dwadziecia cztery godziny odoymy t spraw. Nikomu o tym nie powiemy, a i pan zachowa to dla siebie. Prosz si te na razie nie kontaktowa z adwokatem. Przez t dob nie wysuniemy wobec pana adnych oskare. Nie rozumiem... W tej chwili jeszcze nie moemy panu wszystkiego wyjani. Potrzebujemy troch czasu, eby lepiej rozezna si w sytuacji. Nitchman pochyli si na krzele i opar okcie na krawdzi biurka. By moe znajdzie si jakie bezpieczne wyjcie, panie Dupree. W sercu Hoppyego odya wta nadzieja. Bybym gotw do wsppracy. Jest pan tylko ma, nie znaczc rybk schwytan w ogromn sie rzek Napier. W pewnych okolicznociach moglibymy o panu cakiem zapomnie. Nadzieje Hoppyego rosy z sekundy na sekund. A co ma si wydarzy w cigu tych dwudziestu czterech godzin? Spotkamy si tutaj ponownie, jutro o dziewitej rano. 224

 Zgoda. Lecz jeli ostrzee pan Ringwalda, jeli powie komukolwiek cho jedno sowo, nawet swojej onie, to moe pan nie liczy na nasz pobaliwo. Przysigam, e bd milcza jak grb. *** Wynajty autobus zabra sprzed motelu Siesta Inn wszystkich czternastu przysigych, pani Grimes, Lou Dell z jej mem, Bentonem, Willisa wraz z on, Ruby, piciu modych stranikw sdowych ubranych po cywilnemu, Earla Hutto, szeryfa okrgu Harrison wraz z on, Claudelle, oraz dwie modsze kancelistki z biura Glorii Lane w sumie dwadziecia osiem osb, nie liczc kierowcy. Wszyscy uzyskali pozwolenia sdziego Harkina. Dwie godziny pniej caa ta gromadka znalaza si w Nowym Orleanie, wysiedli przy skrzyowaniu Canal Street z alej Magazine. Lunch zjedli w oddzielnej sali starej, syncej z da krewetkowych restauracji przy ulicy Decatur w dzielnicy francuskiej. Jego koszty zostay pokryte z pienidzy podatnikw okrgu Harrison. Pniej pozwolono im si rozej po malowniczej dzielnicy. Robili zakupy na ulicznych straganach, wdrowali z grupami turystw przez Jackson Square, podziwiali nagie dziewczyny w podrzdnych lokalikach przy ulicy Bourbon, zaopatrywali si w baweniane letnie koszulki oraz inne pamitki. Cz przysigych odpoczywaa na awkach deptaku Riverwalk, cz znalaza sobie miejsca w barach, eby oglda transmisj meczu w telewizji. Ponownie zebrali si o szesnastej na nabrzeu Missisipi i wkroczyli na pokad zabytkowego parowca, ktry zabra ich na wycieczk po rzece. O osiemnastej zjedli obiad w nowoczesnej pizzerii przy Canal Street. O dwudziestej drugiej byli z powrotem w Pass Christian. Zmczeni, lecz uradowani, zamknli si w swoich pokojach motelowych i poszli spa. Wystarczyo tylko zapeni im wolny czas, aby ich uszczliwi.

ROZDZIA 21
Skoro usidlenie Hoppyego przebiego bez problemw, w sobot wieczorem Fitch podj decyzj, aby przeprowadzi nastpn akcj. Nie potrzebowali do niej ani szczegowego planu, ani mudnych przygotowa, cho miaa by nie mniej ryzykowna, ni liska intryga przygotowana dla handlarza nieruchomoci. W niedziel wczesnym rankiem Pang i Dubaz, ubrani w granatowe robocze kombinezony z plakietkami komunalnych zakadw wodocigowych, wamali si do mieszkania Eastera. I tym razem nie sposzy ich sygna alarmowy. Zaraz po wejciu do rodka Dubaz zdj kratk otworu wentylacyjnego nad lodwk i zdemontowa ukryt kamer wideo, ktra wczeniej zarejestrowaa poczynania Doylea. Woy j do duego kartonowego puda, jakie przynieli ze sob. Pang podszed prosto do komputera. Wczeniej dokadnie obejrza zdjcia zrobione przez Doylea w trakcie wczeniejszego wamania i przetrenowa operacj na podobnym modelu urzdzenia, specjalnie do tego celu ustawionym w jednym z pomieszcze biura Fitcha na tyach sklepu. Pospiesznie odkrci ruby i zdj obudow komputera. Dysk twardy znajdowa si dokadnie w tym samym miejscu, ktre wskaza mu technik. Niespena minut pniej zosta on odczony i wyjty z obudowy. Pang znalaz te dwa pudeka zapenione trzyipcalowymi dyskietkami, byo ich w sumie szesnacie. Zanim Pang zdemontowa dysk twardy, Dubaz przeszuka skromny rega, ale nie znalaz innych dyskietek. Mieszkanie byo tak mae i tak skpo umeblowane, e niewiele udostpniao miejsc, gdzie mona by cokolwiek ukry. Dokadnie przejrza wic zawarto szafek w kuchni, szuflad komdki oraz kartonowych pude, w ktrych Easter trzyma swoj bielizn. Nie odkry niczego podejrzanego. Wszystkie rzeczy zwizane z komputerem byy przechowywane w biurku, obok urzdzenia. Gotowe oznajmi Pang, wyrwawszy wszelkie kable czce komputer z monitorem oraz drukark. Cisnli zdewastowany sprzt na star kanap pod cian. Dubaz oboy go poduszkami i ubraniami, po czym obficie pola stos benzyn przyniesion w plastikowej butel226

ce. Kiedy caa kanapa, biurko, krzeso, zniszczony dywan i sterta ciuchw zostay zlane atwopaln ciecz, obaj mczyni cofnli si do wejcia i Dubaz rzuci w gb pokoju zapalon zapak. Wszystko natychmiast zajo si pomieniem, uniknli nawet cichego huku eksplozji, ktry mgby zaalarmowa ssiadw. Odczekali chwil, a ogie zacz siga do sufitu, a pokj zapeni si czarnym, gryzcym dymem, i wyliznli si szybko na korytarz, starannie zamykajc za sob drzwi. Na parterze przy wyjciu wcisnli guzik alarmu poarowego. Dubaz pobieg z powrotem na pitro zapenione ju dymem wydobywajcym si ze szpary pod drzwiami, zacz omota do pozostaych mieszka i gono wykrzykiwa ostrzeenia. Pang robi to samo na parterze. Wkrtce krzyki przybray na sile, mieszkacy w piamach i szlafrokach zaczli si wysypywa na korytarze. Jazgot dzwonkw alarmowych skutecznie pobudza wszystkich do paniki i histerii. Tylko zrbcie to tak, eby nikt si nie usmay ywcem przestrzeg ich Fitch. Dlatego te mimo gstniejcego dymu Dubaz omota do kolejnych drzwi, chcia zyska pewno, e nikt nie pozostanie w lokalach ssiadujcych z kawalerk Eastera. Cign przeraonych ludzi za rce, pogania ich wrzaskami, wskazywa drog ucieczki. Kiedy na parkingu przed domem zebra si spory tum, Pang i Dubaz pojedynczo wycofali si z ogarnitego poog budynku. Z oddali dobiegao wycie syren. Dym bucha ju z dwch okien pierwszego pitra, z kawalerki Eastera oraz lokalu ssiadujcego z podpalonym salonikiem. Ludzie zbijali si w przeraon gromadk, niektrzy byli zakutani w jakie koce, par kobiet przyciskao niemowlta do piersi, inni trzymali chwycone naprdce skarby. Obaj mczyni wtopili si w tum i bez emocji obserwowali nadjedajce wozy straackie. Kiedy akcja gaszenia poaru zacza przybiera zorganizowany charakter, dwaj agenci wycofali si niepostrzeenie. *** Nikt nie zgina, nikt nie odnis obrae. Cztery mieszkania ulegy cakowitemu zniszczeniu, jedenacie innych ucierpiao w mniejszym czy wikszym stopniu. Chwilowo okoo trzydziestu rodzin pozostao bez dachu nad gow. Twardy dysk wymontowany z komputera okaza si zakodowany. Easter zapisa na nim tak wiele rnorodnych zabezpiecze wymagajcych znajomoci hase i kodw dostpu, e technicy Fitcha byli oszoomieni. Ten ju w sobot cign ich z Waszyngtonu, nie zdradzajc ani jednym sowem, co mog zawiera pliki utrwalone na tym dysku i szesnastu dyskietkach. Po prostu zamkn ca ekip w pokoju wyposaonym w urzdzenie podobne do modelu Eastera i powiedzia krtko, czego od nich oczekuje. Wikszo dyskietek bya zakodowana w podobny sposb. Nastroje technikw poprawiy si nieco dopiero przy sprawdzaniu kilku ostatnich dyskietek, do ktrych hasa dostpu udao si znale stosunkowo szybko prawdopodobnie byy to starsze zapisy, 227

Easter zastosowa na nich mniej wyszukane zabezpieczenia. Na pierwszej rozkodowanej dyskietce znaleziono szesnacie plikw o niewiele mwicych nazwach. Fitch zosta natychmiast poinformowany, kiedy pierwszy rozszyfrowany dokument jeszcze si drukowa. Byo to szeciostronicowe podsumowanie najwaniejszych posuni firm przemysu tytoniowego, pochodzce z jedenastego padziernika tysic dziewiset dziewidziesitego czwartego roku. Nawizywano w nim do artykuw w czasopismach Time, e Wall Street Journal oraz Forbes. Drugi plik tekstowy stanowia dwustronicowa notatka sporzdzona przez Eastera, a dotyczca kilku sdowych pozww przeciwko producentom tworzyw silikonowych stosowanych do ujdrniania piersi. Trzecim okaza si do prymitywny wiersz na temat nurtw rzek. Jako czwarte zostao wydrukowane kolejne podsumowanie dotyczce procesw o odszkodowania za zgony spowodowane przez raka puc. Kad stronic Fitch i Konrad czytali bardzo uwanie. Notatki byy pisane prostym, niewyszukanym jzykiem, ale chyba w popiechu, gdy Easter ani troch nie dba o ukad tekstu czy dobr czcionki. Dziaa jak ogarnity gorczk, niezbyt wprawny dziennikarz. Trudno byo jednak oceni, czy autor sympatyzuje z palaczami papierosw, czy tylko interesuj go oglnie rnego typu procesy o odszkodowania. W dalszej kolejnoci odnaleli nastpne amatorskie wiersze, a w kocu co, co wynagrodzio im trudy. Pitnasty wydrukowany plik okaza si dwustronicowym listem do matki, niejakiej Pameli Blanchard, mieszkajcej w Gardner, w Teksasie. Nosi dat dwudziestego kwietnia tysic dziewiset dziewidziesitego pitego roku i zaczyna si od sw: Droga mamo. Mieszkam obecnie w Biloxi, w stanie Missisipi, na wybrzeu Zatoki Meksykaskiej. Dalej Easter wychwala son bryz i nasonecznione plae, pisa, e chyba ju nigdy nie bdzie mg zamieszka w gbi kraju. Przeprasza za to, e nie pisa wczeniej i w dwch dugich akapitach prbowa wyjani swoje tendencje do cigego przenoszenia si z miejsca na miejsce. Rzecz jasna, obiecywa, e teraz bdzie pisa czciej. Pyta o Alexa, z ktrym podobno nie rozmawia od trzech miesicy, lecz pniej wyraa swoje zdumienie, e tamten ostatecznie wyjecha na Alask i znalaz prac jako przewodnik turystw, amatorw wdkarstwa. Wygldao na to, e chodzi o brata. Nigdzie nie pado nawet jedno sowo na temat ojca, jak rwnie dziewczyny. Nie wymienione zostao imi Marlee. Easter pisa, e znalaz prac w kasynie, chwilowo dajc mu sporo satysfakcji, lecz niezbyt rokujc na przyszo. Cigle marzy o karierze adwokata, byo mu przykro, e musia zrezygnowa ze studiw prawniczych, ale zaznacza, e chyba ju nigdy nie wrci na uczelni. Wychwala swoje szczliwe, skromne, lecz pozbawione wielu obowizkw ycie. Na kocu jak zwykle: Bardzo ci kocham. Pozdrw ode mnie cioci Sammie. Niedugo znw si odezw. List podpisany by tylko imieniem, krtko: Cauj. Jeff . Poza nagwkiem nigdzie 228

nie pojawiao si adne nazwisko. Dante i Joe Boy odlecieli subowym odrzutowcem ju godzin po wydrukowaniu listu. Fitch rozkaza im, aby w Gardner wynajli kilku prywatnych detektyww i wrcz przekopali cae miasto. Technicy komputerowi zdoali odkodowa jeszcze jedn dyskietk, przedostatni z tego niewielkiego zestawu. Znowu nie mogli si nadziwi jak wielu hase i kodw dostpu uyto do jej zabezpieczenia. Gono wyraali swj gboki podziw dla hackerskich umiejtnoci Eastera. Znajdowa si na niej tylko jeden plik, stanowicy cz wikszego dokumentu spisu zarejestrowanych wyborcw okrgu Harrison. Ten fragment obejmowa nazwiska od A do K, a wic list ponad szesnastu tysicy mieszkacw wraz z ich dokadnymi adresami. Fitch sprawdzi ten spis na wyrywki. Dysponowa identyczn list, ktra nie stanowia adnej tajemnicy, mona j byo kupi za trzydzieci pi dolarw w kancelarii sdu, u Glorii Lane. Wikszo politykw zaopatrywaa si w takie spisy przed rozpoczciem kampanii wyborczej. Zastanawiay jednak dwie rzeczy. Po pierwsze, lista Eastera nie bya oprawionym wydrukiem, lecz zostaa zgrana na dyskietk, a to oznaczao, e musia on w jaki sposb wama si do komputera sdowego i skopiowa interesujcy go plik. Po drugie za rodzio si pytanie: Do czego temu urlopowanemu studentowi i hackerowi dorywczo pracujcemu w sklepie by potrzebny kompletny spis wyborcw? Jeeli Easter umia si wama do komputera sdowej kancelarii, to z pewnoci mg te wprowadzi w nim takie zmiany, aby jego nazwisko znalazo si w gronie kandydatw na przysigych w sprawie Wooda. Im wicej Fitch rozmyla na ten temat, tym bardziej owo podejrzenie pasowao mu do pozostaych faktw. *** W niedziel rano Hoppy siedzia z zaczerwienionymi i podkronymi oczyma przy swoim biurku, popija bardzo mocn kaw i nerwowo spoglda na zegarek. Nic nie jad przez ca dob, od tego banana, ktrego przygotowa sobie w sobot rano, nastawiwszy ekspres do kawy, par minut przed tym, jak Napier i Nitchman zadzwonili do drzwi jego domu. Strach bezustannie ciska mu odek. Nerwy mia w strzpach. W sobotni wieczr zdoa przemyci do domu butelk wdki, czego Millie stanowczo zabraniaa. Ale upi si, kiedy dzieci ju spay. Nikomu nie powiedzia ani sowa o swojej sytuacji, w gruncie rzeczy nawet nie mia ochoty z nikim na ten temat rozmawia. Czu si gboko upokorzony, przez co atwiej mu byo zachowa ca spraw w tajemnicy. Dokadnie o dziewitej Napier i Nitchman wkroczyli do jego biura. Towarzyszy im trzeci mczyzna, starszy, rwnie elegancko ubrany i nadzwyczaj powany, jakby za229

mierza natychmiast wymierzy surow kar biednemu Hoppyemu. Nitchman przedstawi go jako Georgea Cristano. Z Waszyngtonu! Z Departamentu Sprawiedliwoci! Tamten pospiesznie ucisn mu do na powitanie. Od razu dao si wyczu, e z nim nie bdzie artw! Czy miaby co przeciwko temu, Hoppy, abymy porozmawiali gdzie indziej? zapyta jowialnie Napier, ze zdegustowan min rozgldajc si po jego skromnym gabinecie. Tak bdzie bezpieczniej doda Nitchman. Nigdy nie wiadomo, gdzie mona trafi na zaoony podsuch wtrci Cristano. O tym nie trzeba mnie przekonywa odpar Dupree, lecz nikt nie potraktowa tego jako dowcipu. Czujc, e nie ma prawa niczego odmwi, powiedzia: Tak, oczywicie. Pojechali czarnym, eleganckim lincolnem. Nitchman i Napier siedzieli z przodu, Hoppy zajmowa miejsce z tyu, obok Cristana, ktry do szybko zacz mu opowiada o swojej pracy. By pono jakim wanym asystentem w kancelarii prokuratora generalnego. Im bardziej zbliali si do portu, tym bardziej jasna stawaa si jego bardzo wysoka pozycja w biurokratycznej strukturze wymiaru sprawiedliwoci. Pniej zapado milczenie. Jeste demokrat czy republikaninem, Hoppy? zapyta Cristano po duszej przerwie. Napier skrci przy nabrzeu i pojechali na zachd, wzdu play. Dupree przez chwil si zastanawia nad odpowiedzi, nie chcia bowiem nikogo obrazi. Trudno powiedzie mrukn w kocu. Zawsze gosowaem na konkretnego kandydata, rozumie pan... Nigdy nie przywizywaem wikszej wagi do przynalenoci partyjnej. Cristano odwrci gow i popatrzy za okno, jakby ta odpowied go nie satysfakcjonowaa. Miaem nadziej, e jeste dobrym republikaninem powiedzia, wci patrzc na lekko sfalowan powierzchni morza. Hoppy gotw by dowolnie nagi swoje pogldy polityczne w zalenoci od tego, czego tamci by sobie yczyli. Rwnie dobrze mg si przedstawi za fanatycznego komunist rozdajcego ulotki na ulicach, gdyby tylko w ten sposb mg zadowoli pana Cristano. Gosowaem na Reagana i Busha oznajmi chepliwie. A take na Nixona. Nawet na Goldwatera. Cristano ledwie dostrzegalnie pokiwa gow i Dupree odetchn z ulg. Napier ponownie skrci, wyhamowa i zatrzyma wz. Znajdowali si na przysta230

ni w Bay Saint Louis, czterdzieci minut drogi od centrum Biloxi. Hoppy ruszy za Cristanem po jednym z pomostw, weszli na pokad luksusowego, dwudziestometrowego jachtu o szumnej nazwie Przedwieczorna Rozkosz. Nitchman z Napierem zostali przy samochodzie i po chwili zniknli im z oczu. Siadaj, Hoppy rzek go ze stolicy, wskazujc mu tapicerowan awk przy burcie. Ten przysiad na brzeku. Jacht koysa si delikatnie, mimo e na terenie przystani fale byy prawie niewidoczne. Cristano usiad na drugiej awce, naprzeciwko niego, i pochyli si do przodu. Ich gowy znalazy si o metr od siebie. Pikna d zauway Dupree, gadzc palcami grub wykadzin ze skaju. Nie nasza. Posuchaj, Hoppy. Nie masz przy sobie mikrofonu i nadajnika, prawda? Dupree wyprostowa si byskawicznie i zrobi zdziwion min. Ale skd! Przepraszam, ale takie rzeczy si zdarzaj. Chyba powinienem ci zrewidowa. Cristano obrzuci go uwanym spojrzeniem od stp do gowy. Hoppyemu ciarki przeszy po grzbiecie na sam myl, e nieznany mczyzna miaby go obmacywa. Przysigam, e nie mam adnego urzdzenia podsuchowego. Jasne? oznajmi stanowczo, odczuwajc dum ze swojej postawy. Naprawd chce mnie pan zrewidowa? Rozejrza si pospiesznie, chcc sprawdzi, czy nikt ich nie obserwuje. To musiaoby wyglda podejrzanie, gdyby dwaj doroli mczyni, w penym blasku dnia, zaczli si obmacywa na pokadzie jachtu przycumowanego do pomostu. A moe pan ma mikrofon? zapyta. Nie. Sowo? Przysigam. W porzdku. Dupree nie mia innego wyjcia, jak uwierzy tamtemu. Zreszt nie potrafi sobie wyobrazi, czemu miaoby suy rejestrowanie teje rozmowy. Cristano skwitowa to umiechem. Ale zaraz zmarszczy brwi i pochyli si niej. Ponownie zrobi miertelnie powan min. Powiem krtko, Hoppy. Mamy dla ciebie pewn propozycj. Jeli si zgodzisz, bdziesz mg wyj z tej opresji bez najmniejszego szwanku. Nie poniesiesz adnych konsekwencji. Nie wydamy nakazu aresztowania, nie wystpimy z oskareniem. Nie bdzie procesu i kary wizienia. Twoje zdjcia nie pojawi si w gazetach. Nikt si nigdy nie dowie o caej sprawie. 231

Urwa dla zaczerpnicia oddechu, wic Dupree wtrci z nadziej w gosie: Na razie brzmi zachcajco. Zamieniam si w such. To do nietypowa propozycja, nigdy dotd nie stosowalimy podobnych wybiegw. Nie ma nic wsplnego z przepisami prawa, wymiarem sprawiedliwoci i innymi dochodzeniami. Absolutnie nic. To sprawa czysto polityczna, Hoppy. W Waszyngtonie nie bdzie po niej nawet ladu. Nikt si nigdy o niczym nie dowie. Pozostanie to wycznie nasz tajemnic. O tej rozmowie wiedz jedynie ci dwaj agenci czekajcy w samochodzie i najwyej kilka osb z Departamentu Sprawiedliwoci. Jeli zawrzemy umow i wywiesz si ze swego zadania, twoje przewinienie zostanie wymazane z akt. W porzdku. Prosz tylko powiedzie, o co chodzi. Czy interesujesz si zwalczaniem przestpczoci, handlu narkotykami, utrzymywaniem prawa i porzdku? Oczywicie. I brzydzisz si apwkarstwem, korupcj urzdnikw? To byo dziwne pytanie. Ale w tym momencie Hoppy czu si jak najwaniejsza posta wielkiej akcji wymierzonej przeciwko sprzedajnym biurokratom. Jasne! W Waszyngtonie take s ludzie uczciwi i nieuczciwi, Hoppy. Wikszo z nas, pracownikw wymiaru sprawiedliwoci, jest bez reszty oddana sprawie cigania przestpcw. Mam tu na myli gronych przestpcw, Hoppy, na przykad handlarzy narkotykw, ktrzy przekupuj sdziw i kongresmanw pienidzmi pochodzcymi od wrogw naszego kraju, czy kryminalistw, ktrych dziaalno jest powanym zagroeniem dla demokracji. Rozumiesz, co mam na myli? Gdyby nawet Dupree tego nie rozumia, to i tak czuby si w obowizku stan po stronie Cristana oraz jego uczciwych przyjaci ze stolicy. Tak, oczywicie odpar pewnym gosem. Zreszt w naszych czasach kada sprawa jest polityczna, Hoppy. Bez przerwy musimy walczy zarwno z Kongresem, jak i z urzdem prezydenta. Czy wiesz, kogo nam najbardziej brakuje w Waszyngtonie, Hoppy? Bez wzgldu na to, kogo im mogo brakowa, Dupree z caego serca pragn, by przestali odczuwa w brak. Ale tym razem Cristano nie da mu szans zastanowienia si nad odpowiedzi. Potrzebujemy wicej republikanw, uczciwych konserwatystw, ktrzy przekazaliby pienidze na nasz dziaalno i usunli wszelkie przeszkody z drogi. Stanowiska demokratw nigdy nie mona by pewnym, cigle gro kolejnymi ciciami budetowymi i restrukturyzacj, wci przejawiaj niezwyk trosk o los tych biednych kryminalistw, ktrych pakujemy za kratki. Tam si toczy prawdziwa wojna, Hoppy. Kadego dnia jestemy zmuszeni do cikich bojw. 232

Spojrza na Dupree, jakby oczekiwa, e ten co powie, on jednak usiowa si w mylach wpasowa do waciwego obozu w tej urzdniczej wojnie. Pokiwa smtnie gow i wbi wzrok w deski pokadu. Dlatego te musimy ochrania naszych przyjaci, Hoppy, i wanie w tym zakresie jeste nam potrzebny. Jasne. Powtarzam jeszcze raz, e to bardzo nietypowa proba. Jeli dobrze si spiszesz, zniszczymy nagranie twojej rozmowy z panem Mokeem i zapomnimy o caej sprawie. Zrobi co w mojej mocy. Prosz tylko powiedzie, co mam uczyni. Cristano przygryz wargi i spojrza na koniec pomostu, skd dolatyway odgosy krztaniny rybakw. Pochyli si jeszcze niej i pooy do na kolanie Hoppyego. Tu chodzi o twoj on wyjani cicho, niemal szeptem, po czym wyprostowa si z powrotem i popatrzy na niego uwanie. O moj on? Tak, zgadza si. O Millie? Nie inaczej. A co, do cholery... Zaraz wytumacz. Millie?! Dupree by wstrznity, nie mg poj, c jego wspaniaa ona moe mie z tym wszystkim wsplnego. Chodzi o rozpraw w sdzie doda Cristano i nagle w gowie Hoppyego pojedyncze kawaki ukadanki zaczy tworzy wiksz cao. Zgadnij, kto ma najwiksze udziay w finansowaniu dziaalnoci republikaskich kandydatw w Kongresie? Dupree by tak oszoomiony i skoowany, e nawet nie mia otworzy ust. Wanie firmy przemysu tytoniowego. Przeznaczaj grube miliony na kampanie wyborcze republikanw, gdy boj si ogranicze ze strony Wydziau ywnoci i Lekw oraz wci zaostrzanych przepisw rzdowych. To tacy sami przedstawiciele wolnorynkowego handlu jak ty, Hoppy. S przekonani, e ludzie pal papierosy, kierujc si wiadomym wyborem, dlatego te, oprcz niechci do odgrnych zarzdze, gardz prawnikami, ktrzy usiuj ich wyeliminowa z biznesu. To sprawa polityczna mrukn z niedowierzaniem Dupree, wpatrujc si w wody zatoki. Czysto polityczna. Jeli przemys tytoniowy przegra t rozpraw, runie taka lawina pozww sdowych, jakiej w tym kraju jeszcze nigdy nie widziano. Producenci papierosw strac miliardy dolarw na odszkodowania, a my w Waszyngtonie stracimy nasze miliony. Czy moesz nam pomc, Hoppy? Dupree, wyrwany z gbokiej zadumy, spyta niepewnie: 233

 Co? Czy moesz nam pomc? Oczywicie. Tylko jak? Poprzez Millie. Porozmawiaj ze swoj on, wytumacz jej, jak bezsensowna i niebezpieczna jest ta rozprawa. Ona musi zaj twarde stanowisko podczas obrad przysigych, Hoppy, nie moe si da zwie tym liberaom, ktrzy pragnliby przyzna powodowi krociowe odszkodowanie. Czy moesz to zrobi? Oczywicie, e mog. I zechcesz z ni porozmawia? Naprawd nie zamierzamy wykorzystywa przeciwko tobie nagranej rozmowy. Pom nam, a obiecuj, e kaseta wylduje na mietniku. Dupree nagle przypomnia sobie o jej istnieniu. W porzdku, umowa stoi. Prawd mwic, mog porozmawia z Millie ju dzisiaj wieczorem. Sprbuj na ni wpyn. To piekielnie istotne, nie tylko dla nas z wymiaru sprawiedliwoci, lecz take dla dobra caego kraju. No i oczywicie dla ciebie, bo unikniesz w ten sposb piciu lat wizienia. Cristano zamia si chrapliwie i klepn Hoppyego otwart doni w kolano. Ten rwnie si rozemia. Przez nastpne p godziny rozmawiali o koniecznej strategii. Lecz im duej siedzieli na pokadzie jachtu, tym wicej pyta cisno si Hoppyemu na jzyk. Co si stanie, jeli Millie go posucha, ale reszta skadu przysigych bdzie gosowaa za przyznaniem powodowi wysokiego odszkodowania? Czego w takiej sytuacji on moe oczekiwa? W kocu Cristano obieca dotrzyma danego sowa niezalenie od kocowego wyroku, jeli tylko Millie bdzie gosowaa na korzy pozwanego. Dupree mia ochot skaka z radoci po deskach pomostu, kiedy wracali do samochodu. By ju zupenie innym czowiekiem, gdy stan przed Napierem i Nitchmanem. *** Po trzydniowym namyle Harkin zadecydowa w sobot wieczorem, i nie wyrazi zgody na rozpuszczenie przysigych w celu uczestnictwa w niedzielnym naboestwie. By w peni wiadom, e caa czternastka niezwykym sposobem zacza przejawia gorc ochot poobcowania z Duchem witym, on jednak nie potrafi sobie wyobrazi, e tak po prostu uwolni ich na jaki czas spod rygorw sekwestracji. Skontaktowa si z proboszczem swojej parafii i po przeprowadzeniu kilku narad telefonicznych znaleziono odpowiedniego modego adepta teologii. I tak oto sala balowa w motelu Siesta Inn miaa si o jedenastej w niedziel przeksztaci w kaplic. 234

Sdzia wystosowa nawet oddzielne pisma do kadego z przysigych. Koperty zostay wsunite pod drzwiami do poszczeglnych pokojw w sobot wieczorem, kiedy cay skad przebywa jeszcze w Nowym Orleanie. Tylko sze osb przyszo na naboestwo, co wzbudzio powszechn konsternacj. Gladys Card zjawia si w wyjtkowo pospnym nastroju. Od szesnastu lat nie opucia ani jednego spotkania w niedzielnej szkce Kalwaryjskiego Kocioa Baptystw, a powodem tamtej ostatniej nieobecnoci by pogrzeb siostry mieszkajcej w Baton Rouge. Szesnacie lat przykadnego uczestnictwa w naboestwach! W szufladzie komody miaa cay zbir odznak Wzorowej Posugi. Dotychczasowy rekord kocioa Kalwaryjskiego nalea do Esther Knoblach z Unii Misyjnej Kobiet, ktra nie opucia adnego naboestwa przez dwadziecia dwa lata, ale dochodzia ju osiemdziesitki i coraz czciej dokuczao jej podwyszone cinienie. Gladys miaa dopiero szedziesit trzy lata i cieszya si dobrym zdrowiem. Nikomu o tym nie mwia, ale wszyscy parafianie kocioa Kalwaryjskiego doskonale wiedzieli, e zamierzaa pobi rekord Esther Knoblach. I oto jej wysiki poszy na marne, przez sdziego Harkina, ktrego nie lubia od pocztku, a teraz nawet zacza nim gardzi. Co wicej, nie podoba jej si rwnie w student teologii prowadzcy naboestwo. Rikki Coleman przysza w stroju do joggingu. Millie Dupree przyniosa swoj Bibli. Loreen Duke take regularnie chodzia do kocioa, tote teraz porazia j obcesowo tego naboestwa. Jak to z biaymi, pomylaa, zaczynajc jedenastej, a kocz o wp do dwunastej. Czsto syszaa o podobnej gupocie, lecz nigdy dotd nie zetkna si z ni osobicie. Jej pastor zazwyczaj wchodzi na mwnic dopiero o trzynastej i najczciej pozostawa tam do pitnastej, kiedy to ogasza przerw na lunch zjadany wsplnie, w parafialnym ogrdku, jeli tylko pogoda dopisaa a pniej znw zaprasza wiernych na dalsze modlitwy. Teraz wic siedziaa z gow nisko pochylon i cierpiaa w milczeniu. Przyszli take pastwo Grimes, bo cho nie naleeli do specjalnie pobonych, to mieli dosy zamknicia w czterech cianach pokoju numer pidziesit osiem. Herman nie by z wasnej woli w kociele od wczesnej modoci. Jeszcze przed rozpoczciem naboestwa stao si powszechnie wiadome, e Phillip Savelle nie chce nawet rozmawia o sprawach wiary. Oznajmi stanowczo, e jest ateist, a wiadomo ta rozesza si lotem byskawicy. W ramach protestu usadowi si na swoim ku, cakiem nagi, poskrca swoje patykowate nogi i rce w jaki zagmatwany wze jogi i zacz na cay gos piewa hinduskie pieni. Nie zamkn przy tym drzwi od pokoju. Doskonale byo go sycha w sali balowej przez cae naboestwo, a owo monotonne zawodzenie stanowio z pewnoci jeden z gwnych powodw, dla ktrych mody 235

adept teologii tak szybko zakoczy swoj posug. Na samym pocztku Lou Dell wymaszerowaa na korytarz z zamiarem uciszenia Savellea, lecz wycofaa si pospiesznie do swojego pokoju, dostrzegszy zaledwie, e tamten jest cakiem nagi. Pniej sprbowa swoich si Willis, lecz Savelle go po prostu zignorowa, siedzia bez ruchu z zamknitymi oczami i piewa gono, obojtny na wszelkie proby. Wic Willis take si wycofa. A ci przysigli, ktrzy nie zamierzali uczestniczy w naboestwie, zamknli si w swoich pokojach i rozsiedli przed telewizorami, lecz musieli je nastawi do gono z powodu dobiegajcych z korytarza haasw. O czternastej zaczli si zjawia pierwsi gocie, przynosili czyste ubrania i jakie zapasy na przyszy tydzie. Nicholas by jedyny w tym gronie, ktry nie mia w Biloxi adnych krewnych, tote sdzia Harkin wyrazi zgod, aby w towarzystwie Willisa pojecha wozem patrolowym do swego mieszkania po niezbdne rzeczy. Poar zosta ugaszony ju kilka godzin wczeniej, straacy odjechali. Wski trawnik wzdu frontonu kamienicy oraz chodnik oddzielajcy go od parkingu byy zawalone stertami zniszczonych mebli i mokrych ubra. Mieszkacy, wci silnie oszoomieni, starali si jako porozdziela to ocalae mienie. Gdzie pan mieszka? zapyta Willis, kiedy kierowca zatrzyma wz przy wjedzie na parking. Ze zdziwieniem gapi si na wielk czarn jam wypalon w samym rodku budynku. Tam, na grze bkn Nicholas, usiujc zachowa spokj. Ale gdy wysiada z auta, kolana si pod nim ugiy. Wolno podszed do najbliszej gromadki, wietnamskiej rodziny, z wyranym przeraeniem deliberujcej nad nieforemn, przetopion, plastikow lampk na biurko. Kiedy to si stao? zapyta. Powietrze byo przesiknite ostrym, gryzcym swdem spalonego drewna, farby, sztucznych wykadzin. Nie uzyska odpowiedzi. Dzisiaj rano, okoo smej wtrcia przechodzca kobieta, ktra niosa due kartonowe pudo. Nicholas rozejrza si po otaczajcych go ludziach i uzmysowi sobie, e nie zna ani jednego nazwiska swoich ssiadw. W niewielkim holu siedziaa kobieta, rozmawiaa przez telefon komrkowy i zapisywaa co w notesie. Wejcie na pitro byo zagrodzone, sta tam ubrany na czarno stranik ze sub miejskich, ktry w tej chwili pomaga jakiej staruszce taszczy do wyjcia zrolowany, przesiknity wod dywan. Pan tu mieszka? zapytaa kobieta. Tak. Easter, lokal numer trzysta dwanacie. To mieszkanie spono doszcztnie. Prawdopodobnie tam wybuch poar. Chciabym to zobaczy. 236

Stranik i kobieta poprowadzili go schodami na pitro. Korytarz by cakowicie zrujnowany. Ostronie podeszli do tej policyjnej tamy przegradzajcej wejcie do czarnego, przeraajcego krateru. Ogie przedar si przez cienk warstw tynku i drewniany strop na wysz kondygnacj, w suficie ziay dwie ogromne dziury, mniej wicej w tym miejscu, gdzie kiedy znajdowa si salonik kawalerki Eastera. Przedosta si take na parter, gdzie dokona spustosze w lokalu pooonym pod mieszkaniem Nicholasa. Z kawalerki nie zostao prawie nic, poza fragmentem cianki oddzielajcej wnk kuchenn, na ktrym wisia krzywo na jednym haku ciki zlew, gotw w kadej chwili run na podog. Nic nie ocalao. Nie tylko nie byo resztek tanich mebli stojcych w saloniku, ale trudno byo rozrni zarysy samego pokoju. Nic nie zostao take z sypialni poza czarnymi, okopconymi cianami. Ku swemu przeraeniu Easter zauway, e nie ma nigdzie komputera. Dopiero pniej uprzytomni sobie, e komputer nie mg ocale, skoro spony nawet cianki dziaowe, podogi i sufity w caym mieszkaniu. Pozosta jedynie mroczny krater. Czy kto ucierpia? zapyta cicho. Nikt. By pan w domu? Nie. Kim pani jest? Pracuj w administracji. Musi pan wypeni kilka formularzy. Wrcili do holu, gdzie Nicholas pospiesznie zaatwi wszelkie formalnoci, po czym wyszed i odjecha pod eskort Willisa.

ROZDZIA 22
Phillip Savelle wytkn sdziemu Harkinowi uywajc ostrych sw w ledwie dajcym si odczyta licie e sowo maeskie wedug sownika Webstera dotyczy wycznie ma i ony, dlatego te on sprzeciwia si uywaniu takich sformuowa. Nie tylko nie mia ony, ale nie darzy adnym szacunkiem instytucji maestwa. Proponowa zatem uycie zwrotu stosunki spoeczne. W dalszej czci pisma jawnie skrytykowa pomys odprawiania naboestw w niedzielne poranki. Nakaza Lou Dell przesa ten list faksem z recepcji motelu. Harkin odebra go w swoim domu, w trakcie czwartej kwarty pasjonujcego meczu druyny Saints. Dwadziecia minut pniej wysa faksem swoj pisemn odpowied, w ktrej poleci Lou Dell zmieni sowo maeskie na prywatne i w caej swojej instrukcji zastosowa zwrot wizyty prywatne. Poleci te wykona nowe kopie poprawionych instrukcji dla kadego z przysigych. A poniewa bya to niedziela, dorzuci askawie jeszcze jedn godzin, wic zamiast do dwudziestej pierwszej, wizyty prywatne mogy odtd trwa od osiemnastej do dwudziestej drugiej. Pniej przez telefon zapyta obcesowo, czy to wszystko, czego pan Savelle sobie od niego yczy. Nie omieszka rwnie spyta o nastroje panujce wrd przysigych. Lou Dell nie miaa opowiedzie mu o wyczynach Savellea, o tym, e siedzia nago na ku i gono piewa. Dosza do wniosku, e sdzia i tak ma duo zmartwie na gowie. Zapewnia go wic, i wszystko jest w najlepszym porzdku. Jako pierwszy zjawi si Hoppy Dupree i Lou Dell pospiesznie zaprowadzia go do pokoju Millie. Tak jak poprzednio, przynis onie bukiet kwiatw oraz bombonierk. Cmoknli si tylko na powitanie, jakby nie planowali niczego dozwolonego podczas wizyty maeskiej. Zamiewali si gono, ogldajc w telewizji program satyryczny Szedziesit minut. Wreszcie Hoppy z ociganiem skierowa rozmow na temat toczcej si rozprawy i wraca do niej kilkakrotnie mimo braku zainteresowania ze strony Millie. Wiesz, to naprawd nie ma wikszego sensu, eby ludzie zaskarali w ten sposb due firmy. Naprawd. Wedug mnie to skrajna gupota. Skoro wszyscy wiedz, e pa238

pierosy s uzaleniajce i bardzo niebezpieczne, to dlaczego pal? Po chwili strzeli palcami i doda: Przypomnij sobie Boyda Dogana, ktry kupowa salemy przez dwadziecia pi lat, a potem rzuci palenie w jednej chwili. Masz racj. Ju nigdy nie zapali po tym, jak lekarz stwierdzi u niego zoliwego guza na jzyku odpara Millie i z niedowierzaniem pokrcia gow. No wanie. Wiele osb rzuca palenie. Po prostu kieruj si zdrowym rozsdkiem. To nie w porzdku, jeli si pali przez wiele lat, a potem zaskara wytwrc papierosw o milionowe odszkodowanie za to, e przez cholerne palenie kto wycign kopyta. Hoppy! Jak ty si wyraasz? Przepraszam. Zapyta nastpnie o pogldy pozostaych przysigych i ich reakcje na zeznania dotychczasowych wiadkw powoda. Dokadnie realizowa plan Cristana, wedug ktrego znacznie rozsdniej byo przekonywa Millie do meritum sprawy, ni prbowa j zastrasza, przedstawiajc szczerze zaistnia sytuacj. Szczegowo rozmawiali na ten temat w czasie lunchu. Hoppy nie pali si do okamywania ony i wcigania jej w intryg, lecz ilekro rozwaa moliwo przyznania si przed ni, ogarniao go straszliwe poczucie winy i przeraenie na myl o grocym mu picioletnim wyroku wizienia. Nicholas wyszed ze swego w pokoju podczas przerwy w transmisji meczu. Na korytarzu nie byo nikogo, ani przysigych, ani stranikw. Tylko z sali balowej dolatyway czyje gosy, wycznie mskie. Po raz kolejny mczyni ogldali mecz i popijali piwo, podczas gdy kobiety korzystay z przysugujcego im prawa do wizyt prywatnych i stosunkw spoecznych. Po cichu przelizn si przeszklonymi wahadowymi drzwiami zamykajcymi boczny korytarz i da nura za stojce tu automaty do sprzeday napojw. Schodami poarowymi dosta si na pitro. Marlee czekaa na niego w pokoju, za ktry zapacia gotwk i zameldowaa si pod nazwiskiem Elsy Broome. Poszli od razu do ka, zamieniwszy jedynie kilka sw. Byli zdania, e spdzonych oddzielnie osiem nocy jest nie tylko ich rekordem, ale wpywa te wyniszczajce na stan zdrowia. *** Kiedy Marlee poznaa Nicholasa, oboje posugiwali si cakiem innymi imionami i nazwiskami. Spotkali si po raz pierwszy w pewnym barze w Lawrence, w stanie Kansas, gdzie ona bya kelnerk, on za spdza dugie wieczory w towarzystwie kolegw z wydziau prawa. Zanim osiada w Lawrence, zdya uzyska a dwa dyplomy rnych szk zawodowych, nie palia si jednak do rozpoczcia jakiejkolwiek kariery, zastanawiaa si nad ewentualnoci podjcia studiw prawniczych, ktre w Stanach Zjednoczonych, niczym troskliwa opiekunka, przycigaj wszystkich niezdecydo239

wanych maturzystw. Ani troch jej si nie spieszyo. Matka osierocia j kilka lat wczeniej, tote gdy Marlee poznaa Nicholasa, dysponowaa majtkiem wartoci dwustu tysicy dolarw. Przyja prac kelnerki tylko dlatego, e znudziy j inne zajcia, a w tym barze byo do spokojnie. Ponadto moga zarobi na codzienne utrzymanie. Jedzia starym jaguarem, uwanie lokowaa odziedziczone pienidze i umawiaa si na randki wycznie ze studentami prawa. Wpadli sobie nawzajem w oko na dugo przedtem, nim po raz pierwszy zamienili kilka sw. On przychodzi najczciej w niezbyt licznym gronie, w ktrym przewijali si wci ci sami studenci, siada przy stoliku w rogu sali i ywo dyskutowa na temat rnych abstrakcyjnych i zwykle nudnych zagadnie prawnych. Ona roznosia piwo w wysokich szklankach i niekiedy z nimi flirtowaa, z odmiennym powodzeniem. Podczas pierwszego roku nauki jego bez reszty pochaniay problemy prawa, nie zwraca uwagi na dziewczta. Tote Marlee przeprowadzia potajemnie wywiad i dowiedziaa si, e jest bardzo dobrym studentem, zajmuje trzecie miejsce na swoim roku, ale nie wyrnia si niczym szczeglnym. Jako przetrwaa wakacje i doczekaa si jego powrotu na pocztku drugiego roku. W tym czasie zrzucia prawie pi kilogramw wagi i obcia na krtko wosy, chocia nie byo to konieczne. On po uzyskaniu matury zoy dokumenty w wydziaach prawa a trzydziestu uczelni. Jedenacie z nich zgodzio si go przyj, lecz adna z tych szk nie figurowaa w pierwszej dziesitce najsawniejszych placwek kraju. Nicholas zagra w ora i reszk, po czym wyjecha do Lawrence, ktrego nigdy wczeniej nie widzia na oczy. Wynaj dwupokojowe mieszkanie na tyach starej, haaliwej przdzami. Ostro zabra si do nauki, zaniedbujc wszelkie kontakty towarzyskie, przynajmniej w czasie dwch pierwszych semestrw. Podczas wakacji po pierwszym roku przyj posad goca w duej firmie w Kansas City, gdzie rozwozi poczt po rnych pitrach duym wzkiem. Owa firma zatrudniaa pod jednym dachem a trzystu prawnikw i czasami odnosi wraenie, i wszyscy oni pracuj nad jedn tylko spraw obron spki Smith Greer produkujcej papierosy, pozwanej o wysokie odszkodowanie z powodu mierci klienta zmarego na raka puc. Rozprawa odbywaa si w Joplin, trwaa pi tygodni i zakoczya si wyrokiem na korzy pozwanego. Po jego ogoszeniu zarzd kancelarii adwokackiej wyda wielkie przyjcie, na ktrym bawio si chyba z tysic osb. Rozeszy si plotki, e kierownictwo Smith Greer wyoyo na owo przyjcie osiemdziesit tysicy dolarw. Nikt jednak nie przywizywa do tego wikszej wagi, a zwaszcza prawnicy, ktrzy przez cae lato musieli ciko pracowa na kocowy sukces. Nicholas zdy znienawidzi prac w tak gigantycznej firmie, a gdzie w poowie drugiego roku studiw cakowicie znudzi si prawem jako takim. Nie umia ju sobie wyobrazi, e po uzyskaniu dyplomu bdzie musia przez pi lat w ciasnym pokoiku 240

przepisywa na okrgo te same wnioski i uzasadnienia, majce suy wycznie temu, aby bogata i bezwzgldnie dziaajca firma wykrcia si od zapaty nalenych komu odszkodowa. Umwili si po raz pierwszy z okazji beczkowego przyjcia po meczu druyny wydziaowej . Muzyka graa gono, piwo lao si strumieniami, a szklanki podawano sobie z rk do rk niczym fajk pokoju. Wyszli wczeniej, gdy jemu przeszkadzaa oguszajca muzyka, jej za swd palonego haszyszu. Wypoyczyli sobie kaset wideo i przyrzdzili olbrzymi porcj spaghetti w jej mieszkaniu, do przestronnym gustownie umeblowanym. Noc spdzi na kanapie w salonie. Miesic pniej przeprowadzi si do niej, wtedy te po raz pierwszy zacz mwi gono o zamiarze porzucenia studiw. Ona cigle si zastanawiaa nad ewentualnoci podjcia nauki. Im bujniej rozkwita ich romans, tym bardziej on traci wszelkie zainteresowanie do akademickich rozwaa i w efekcie ledwie zdoa zaliczy egzaminy sesji zimowej. Byli w sobie zakochani bez pamici i tylko to si teraz liczyo. W dodatku ona dysponowaa pewnym majtkiem, nie musieli wic y pod presj finansow. Zimow przerw semestraln i wita Boego Narodzenia spdzili razem na Jamajce. Po ukoczeniu drugiego roku nauki zdecydowa si ostatecznie porzuci dalsze studia. Ona za, po trzech latach spdzonych w Lawrence, take miaa ochot si std wynie. On gotw by za ni pojecha choby na koniec wiata. *** Tego niedzielnego popoudnia Marlee nie zdoaa si zbyt wiele dowiedzie o poarze w jego mieszkaniu. Podejrzewali, e to sprawka Fitcha, nie umieli sobie jednak wyjani motyww. Jedyn cenn rzecz w kawalerce by komputer, lecz Nicholas twierdzi stanowczo, e nikt si nie zdoa przedrze przez jego zabezpieczenia. Ponadto wszystkie dyskietki z wanymi plikami byy bezpiecznie ukryte w piwnicy domku wynajmowanego przez Marlee. Po co wic Fitch miaby podkada ogie w jego kawalerce? Co najwyej mg to zrobi w celu zastraszenia, lecz byo to mao prawdopodobne. Wszczto oficjalne ledztwo zmierzajce do ustalenia przyczyn poaru. Nic nie wskazywao jednak na to, e chodzio o umylne podpalenie. Zdarzao im si ju sypia w lepszych hotelach ni Siesta Inn, ale mieszkali te w znacznie gorszych. W cigu czterech lat meldowali si na duej w czterech rnych miastach, zatrzymywali w kilkunastu rnych okrgach, zdoali zwiedzi niemal ca Ameryk Pnocn. Przemierzyli Alask i Meksyk, dwukrotnie spywali z biegiem Kolorado, raz przepynli Amazonk. Przez cay czas ledzili jednak uwanie rozprawy przeciwko wytwrcom papierosw, w zwizku z czym zamieszkiwali w Broken Arrow, Allentown, a teraz w Biloxi. Razem wiedzieli o szkodliwych zawartociach nikotyny, substancjach kancerogennych, statystycznych niuansach zachorowalnoci na raka 241

puc, metodach doboru skadu przysigych, praktykach sdowniczych, a take o poczynaniach Raniona Fitcha, znacznie wicej, ni jakikolwiek zesp utytuowanych ekspertw. Po godzinie spdzonej w ku Nicholas, ze zmierzwionymi wosami, wysun si spod kodry, zapali lampk na nocnym stoliku i zacz zbiera swoje ubrania. Marlee take si pospiesznie ubraa i wyjrzaa przez szczelin midzy zasonami na pogrony w ciemnociach parking. Dokadnie pod nimi, pitro niej, Hoppy wyszukiwa wszelkich dostpnych argumentw, by zdyskredytowa szokujce zeznania Lawrencea Kriglera, ktre na Millie wywary ogromne wraenie. Co i raz przytaczaa swoj niewzruszon opini, dziwic si niepomiernie jego ywioow reakcj. Dla artu Marlee zostawia swj samochd zaparkowany kilkadziesit metrw od budynku, w ktrym miecio si biuro Wendalla Rohra. Wraz z Nicholasem uwanie planowali wszelkie posunicia, wychodzc z zaoenia, e Fitch bdzie ledzi kady jej krok. Bawia ich wic myl, i adwokata musz teraz wcieka podejrzenia, e ona siedzi obecnie w gabinecie przeciwnika i rozmawia z Robrem, dzielc si z nim jakimi wiadomociami. Do motelu przyjechaa innym wypoyczonym autem, jednym z kilku rnych, jakich uywaa w cigu paru ostatnich miesicy. Nicholas mia ju do zamknicia w czterech cianach, tym bardziej e znajdowa si w identycznym pokoju motelowym jak ten, z ktrego wczeniej wyszed. Dlatego te wyruszyli na dug przejadk wzdu play. Marlee prowadzia, on pi piwo. Pniej poszli na koniec pomostu wychodzcego daleko w wody zatoki. Tam usiedli, przytulili si i caowali, spogldajc na lekko sfalowan powierzchni oceanu. Niewiele rozmawiali o procesie. *** O dwudziestej drugiej trzydzieci Marlee zatrzymaa samochd o dwie przecznice od biura Wendalla Rohra. Gdy wysiada i ruszya chodnikiem, Nicholas obserwowa j z przeciwnej strony ulicy. Jej wz sta w tym samym miejscu, gdzie go zostawia. Joe Boy zauway j pierwszy i zaalarmowa przez krtkofalwk Konrada. Kiedy za odjechaa w kierunku swego domu, Nicholas zawrci i pojecha wypoyczonym autem z powrotem do motelu. Rohr w tym czasie kierowa oywion dyskusj w sali konferencyjnej, prowadzi codzienne spotkanie omiu adwokatw tworzcych zesp powoda, z ktrych kady mia zarobi na tej sprawie po milionie dolarw. Najwaniejszym tematem owego niedzielnego posiedzenia byo ustalenie liczby wiadkw, jacy powinni jeszcze skada zeznania. Jak zwykle, kady z czonkw zespou mia w tej kwestii rne zdanie. Z grubsza ich opinie skupiay si wok dwch alternatywnych strategii dalszego postpowania, lecz 242

w sprawie szczegw zawsze prezentowano osiem odmiennych stanowisk. Jeli uwzgldni trzy dni powicone na wybr skadu przysigych, rozprawa toczya si ju od trzech tygodni. Ale reprezentanci powoda mieli jeszcze do dyspozycji tak wielu ekspertw i rnych wiadkw, e mogli ich zeznaniami zapeni kolejne dwa tygodnie. Cable take zgromadzi liczny zastp rzeczoznawcw, ale zazwyczaj w tego rodzaju procesach obrona zajmowaa tylko poow tego czasu co strona powodowa. Nie naleao przeciga rozprawy duej ni na sze tygodni, a i to oznaczao, e przysigli spdz cztery tygodnie w odosobnieniu, co bardzo martwio wszystkich prawnikw. W ktrym momencie przysigli mogli si zbuntowa, a poniewa to wanie strona powodowa zajmowaa gwnie czas na sali sdowej, ona miaa te najwicej do stracenia. Niektrzy byli jednak odmiennego zdania skoro wiadkowie obrony mieli zeznawa na kocu, czyli wtedy, kiedy przysigli bd ju skrajnie zmczeni przebiegiem rozprawy, to ich niech powinna si zwrci przeciwko Cableowi i reprezentowanej przez niego firmie. Ponad godzin trwaa dyskusja nad tymi dwoma punktami widzenia. Sprawa Wood kontra Pynex bya bezprecedensowa take z tego powodu, e nigdy dotd w analogicznej rozprawie przysigych nie objto sekwestracj. W gruncie rzeczy by to nawet pierwszy wypadek sekwestracji skadu w procesie cywilnym w historii sdownictwa stanu Missisipi. Rohr wyraa stanowcz opini, e przysigli syszeli ju wystarczajco duo. Chcia powoa jeszcze tylko dwch wiadkw i zakoczy swoje wystpienie najpniej we wtorek w poudnie, a nastpnie obserwowa cierpliwie poczynania Cablea. Poparli go Scotty Mangrum z Dallas i Andre Durond z Nowego Orleanu. Jonathan Kotlack z San Diego chcia przesucha jeszcze trzech wiadkw. Najgortszymi zwolennikami przeciwnego punktu widzenia byli John Riley Milton z Denver oraz Rayner Lovelady z Savannah. Twierdzili uparcie, e skoro wydano ju tak kup pienidzy na zgromadzenie najwikszego w wiecie zespou ekspertw sdowych, to czemu teraz si spieszy i rezygnowa z ich wystpie. Wszak pozostali wiadkowie take mieli do przekazania wstrzsajce wiadomoci. A przysigli i tak donikd si nie wybierali. To oczywiste, e na pewnym etapie musieli poczu znudzenie, tego nie dao si unikn. O wiele bezpieczniej byo trzyma si z gry ustalonego planu i konsekwentnie realizowa obran strategi, ni rezygnowa teraz z kilku punktw programu tylko dlatego, e paru przysigych zaczo okazywa znuenie. Carney Morrison z Bostonu zacytowa wnioski z ostatniego tygodniowego raportu konsultantw sdowych. Ich zdaniem przysigli nadal nie byli przekonani! Wedug prawa stanu Missisipi do ustalenia orzeczenia potrzebne byy gosy dziewiciu spord dwunastu przysigych. Morrison argumentowa, e nie maj jeszcze po swojej stronie owej wymaganej dziewitki. Ale Rohr nie zwraca wikszej uwagi na te raporty, nie obchodzio go, w jaki sposb Jerry Fernandez przeciera oczy, Loreen Duke opieraa si 243

na okciu, a biedak Grimes wyciga szyj i przekrzywia gow w trakcie zezna takiego to a takiego eksperta. W rzeczywistoci Rohr traktowa z pogard prac konsultantw, a szczeglnie burzyy w nim krew sumy pienidzy, jakie musieli na nich wydawa. W jego pojciu zupenie czym innym bya fachowa pomoc przy wyborze skadu przysigych, a czym innym niezdrowe wcibstwo ju w czasie trwania procesu, uwieczone pragnieniem skadania codziennych szczegowych raportw na temat odbioru poszczeglnych wypowiedzi. By zreszt przekonany, e sam potrafi rozpozna po minach nastroje przysigych nie gorzej ni wszyscy konsultanci. Arnold Levine z Miami prawie wcale nie zabiera gosu, poniewa jego zdanie byo doskonale znane. Kilka lat wczeniej zaskary w imieniu swego klienta firm General Motors, a rozprawa cigna si przez jedenacie miesicy, tote dla niego szeciotygodniowy proces stanowi jedynie rozgrzewk. Kiedy ostatecznie gosy rozoyy si po rwno, nikt nie zaproponowa, aby zagra w ora i reszk. Na dugo przed wyborem awy przysigych ustalono, e t rozpraw prowadzi Wendall Rohr proces odbywa si w jego rodzinnym miecie, a przewodniczy znany mu sdzia. Dlatego te w omioosobowym gronie adwokatw decyzje zapaday wedug zasad demokracji, lecz Rohr mia prawo weta, ktrego nikt nie mia podwaa. Zatem w niedziel wieczorem to on podj wic decyzj. Dobrze wiedzia, e uraona duma paru kolegw to jeszcze nie koniec wiata, a ta rozgrywka toczy si o zbyt wielk stawk, by wyciga na pierwszy plan sprawy ambicjonalne.

ROZDZIA 23
W poniedziaek rano Harkin wezwa Eastera do swego gabinetu, eby porozmawia z nim na temat poaru w mieszkaniu i wynikajcych std konsekwencji. Nicholas zapewni sdziego, e czuje si. dobrze i ma wystarczajco duo ubra w motelu, a w razie koniecznoci co sobie upierze. Prowadzi skromne studenckie ycie i nie mia wiele do stracenia, jeli nie liczy komputera i kosztownego systemu alarmowego. Troch, tylko aowa, e ten sprzt, podobnie jak reszta jego dobytku, nie by ubezpieczony. Poniewa kwestia poaru nie okazaa si nazbyt istotna, a byli sami w gabinecie, Harkin zapyta: Jak tam nastroje wrd paskich nowych znajomych? Tego typu rozmowy sdziego z jednym z przysigych nie byy niczym niewaciwym, chocia nie mwio si o nich w adnych regulaminach procedur sdowych. Z formalnego punktu widzenia podobne dyskusje naleao prowadzi w obecnoci reprezentantw obu stron oraz protoklantki rejestrujcej kade sowo. Ale Harkin chcia jedynie okaza swoj trosk, a wiedzia, e Easterowi mona zaufa. Wszystko w porzdku odpar Nicholas. Nie wydarzyo si nic nadzwyczajnego? Nie. Przynajmniej ja o niczym nie wiem. Czy prowadzono jakie rozmowy na temat rozpatrywanej sprawy? Nie. Prawd mwic, unikamy tego tematu, kiedy zbieramy si w szerszym gronie. To dobrze. Nie byo adnych sprzeczek czy ktni? Do tej pory nie. Jedzenie jest dobre? Nie narzekamy. Wizyt prywatnych wystarczy? Chyba tak. W kadym razie nie syszaem adnych narzeka. Sdzia z trudem si powstrzymywa, eby nie zapyta, kto i kogo przyjmuje w swo245

ich pokojach. Nie miao to adnego znaczenia dla przebiegu procesu, jemu nie dawaa jednak spokoju zwyka ciekawo. Doskonale. Prosz mnie powiadomi, gdyby pojawiy si jakie problemy. I prosz zachowa nasz rozmow w tajemnicy. Oczywicie. Ucisnli sobie donie i Nicholas wyszed z gabinetu. Harkin jak zwykle uprzejmie powita przysigych na sali. Ci sprawiali takie wraenie, jakby si nie mogli doczeka dalszych zezna, chcieli jak najszybciej zakoczy swoje obowizki. Rohr wsta i powoa kolejnego wiadka, Leona Robilio. Starszy mczyzna wszed na sal bocznymi drzwiami, przekutyka przed stoem sdziego i wdrapa si na miejsce dla wiadkw, gdzie wony pomg mu usi na krzele. Robilio by bardzo blady, wyranie schorowany, mia na sobie ciemny garnitur i bia koszul, bez krawata. Mia te due wgbienie pod brod, zakryte wieym opatrunkiem i umiejtnie zamaskowane bia lnian apaszk. Kiedy skada przysig, musia sobie przytkn z boku szyi dugi, cienki jak owek mikrofon. Z gonika popyny bezbarwne, pozbawione jakiejkolwiek intonacji sowa czowieka, ktrego zoliwy nowotwr cakowicie pozbawi krtani. Niemniej byy w peni zrozumiae. Jeli tylko Robilio w odpowiednim miejscu przytyka mikrofon do szyi, jego gos prawie nis si echem po sali. On bowiem tylko w ten sposb mg si porozumiewa, na taki los zosta skazany, stara si wic, aby wszyscy go dokadnie zrozumieli. Rohr pospiesznie przeszed do rzeczy. Wyjani, e szedziesicioczteroletni Leon Robilio osiem lat temu przeszed operacj usunicia krtani i musia si nauczy wykorzystywa przeyk w celu wydawania artykuowanych dwikw. Prawie przez czterdzieci lat duo pali, a nag ten omal nie doprowadzi go do mierci. Oprcz powika nowotworowych cierpia te na niewydolno krenia oraz rozedm puc. A wszystko to przez papierosy. Publiczno na sali szybko przywyka do dudnicego, mechanicznego gosu wiadka. Ten jednak przyku uwag wszystkich stwierdzeniem, e przez dwadziecia lat pracowa na rzecz przemysu tytoniowego. Zrezygnowa z pracy dopiero wtedy, kiedy stwierdzono u niego raka, a on sam si przekona, e nawet w tej sytuacji nie potrafi rzuci palenia. Zarwno fizycznie, jak i psychicznie, by uzaleniony od nikotyny zawartej w liciach tytoniowych. Pali jeszcze przez dwa lata po usuniciu krtani, mimo rnych dolegliwoci, jakie wywoywaa w jego organizmie intensywna chemioterapia. Rzuci palenie dopiero po pierwszym zawale, ktry omal nie zakoczy si jego mierci. I mimo fatalnego stanu zdrowia nadal pracowa w Waszyngtonie, chocia teraz znalaz si naturalnie po drugiej stronie barykady. Zyska reputacj zagorzaego przeciwni246

ka palenia tytoniu, nadano mu nawet przezwisko partyzant. We wczeniejszym okresie dziaa w organizacji o nazwie Rada Koordynacyjna Przemysu Tytoniowego. Nie byo to nic innego, jak pospolita grupa krzykliwych klakierw w caoci opacanych przez producentw papierosw przyzna z pogard. Do naszych gwnych zada naleao udzielanie firmom fachowych porad w zakresie obowizujcych regulacji prawnych i okrelanie tych przepisw, w stosunku do ktrych przedsibiorstwa powinny si ubiega o wprowadzenie zmian. Dysponowalimy ogromnym budetem, pochodzcym z nieograniczonych rde, przeznaczonym na opacanie wystawnych kolacji niektrym politykom. Stawialimy ostre warunki gry i wychowywalimy mode kadry przemysu tytoniowego w zakresie prowadzenia twardej polityki. Podczas pracy w radzie Robilio mia dostp do dziesitkw opracowa dotyczcych papierosw oraz caego przemysu. W gruncie rzeczy jednym z obowizkw rady byo cige kontrolowanie wielu rnych projektw badawczych i prac dowiadczalnych. Zgadza si, wiadek widzia na wasne oczy ow niesawn notatk na temat nikotyny, ktrej tre opisywa Krigler. Widywa j wielokrotnie, ale nie zachowa kopii dla siebie. W gronie czonkw rady byo powszechnie wiadome, e producenci papierosw d do utrzymywania jak najwyszych zawartoci nikotyny w swoich wyrobach, aby uzaleni od palenia maksymalnie duo osb. Robilio wielokrotnie powtarza sowo uzalenienie. Zna wyniki bada finansowanych przez firmy tytoniowe, w ktrych rozliczne gatunki zwierzt doprowadzano do uzalenienia od nikotyny zawartej w papierosach. Zna te inne opracowania, ktrych rezultaty sam pomaga tuszowa, a ktre dowodziy bez adnych wtpliwoci, e jeli ludzie w wieku lat kilkunastu zaczynali pali, to bardzo niewielki odsetek spord nich potrafi si w krtkim czasie uwolni od naogu. Najczciej zostawali klientami przemysu tytoniowego na cae swoje ycie. Rohr przedstawi wiadkowi olbrzymie pudo raportw do identyfikacji. Grube opracowania zostay uznane za materia dowodowy, tote przysigli, gdyby tylko znaleli na to czas, przed podjciem decyzji mogli si zapoznawa z liczc w sumie tysice stron dokumentacj. Robilio gorco aowa wielu rzeczy, ktrych dokona w swoim yciu, ale najbardziej nie dawao mu spokoju to, e w minionych latach, wystpujc jako wiadek w analogicznych procesach, otwarcie kama w swoich zeznaniach, twierdzc stanowczo, e reklamy producentw papierosw wcale nie s adresowane gwnie do ludzi modych. Nikotyna dziaa uzaleniajco, a uzalenienie oznacza zyski producentw. Przetrwanie caego przemysu jest uwarunkowane skutecznoci dziaa, zmierzajcych do wpdzenia w nag jak najwikszej liczby przedstawicieli kadego pokolenia. Nastolatki zwracajce baczn uwag na reklamy uzyskuj bardzo szeroki wachlarz informacji. 247

Producenci przeznaczaj miliony dolarw na to, aby przedstawia papierosy jako element uspokajajcy, dodajcy uroku i cakowicie niegrony. A poniewa modzie atwiej wpada w uzalenienie, duej pozostaje pod wpywem naogu. Zatem jest zrozumiae, e reklamy papierosw s skierowane gwnie do modziey. Nawet w tym mechanicznym, monotonnym brzmieniu gosu wiadka przebijao silne rozgoryczenie. Poza tym Robilio z wyran nienawici zerka w stron stou obrony, podczas gdy przysigym posya umiechy. Przeznaczalimy miliony dolarw na badanie zachowa i reakcji modziey. Wiedzielimy, e niemal wszyscy potrafi wymieni z pamici nazwy trzech, w tym czasie najsilniej reklamowanych gatunkw papierosw. Wiedzielimy, e prawie dziewidziesit procent ludzi poniej osiemnastego roku ycia zaczynao pali wanie ktr z tych trzech najbardziej reklamowanych marek. Jak na to reagowali producenci papierosw? Jeszcze bardziej nasilali kampanie reklamowe swoich wyrobw. Czy wie pan, ile firmy przemysu tytoniowego zarabiaj na sprzeday papierosw nieletnim? zapyta Rohr, cho z pewnoci zna odpowied. Okoo dwustu milionw dolarw rocznie. Przy czym mwi tu o nabywcach poniej osiemnastego roku ycia. Oczywicie, e te liczby byy nam znane. Kadego roku przeprowadzalimy takie analizy, dane wprowadzano do komputerw. Wiedzielimy na ten temat wszystko. Urwa na chwil, po czym wskazujc rk zesp obrony, zrobi tak min, jakby mia przed sob grup trdowatych, i doda: Oni i dzisiaj dysponuj szczegowymi informacjami. Dobrze wiedz, e kadego dnia zaczyna pali trzy tysice nastolatkw, mog wic wymieni dokadn sum, jak zarabiaj na tym ich klienci. Musz wiedzie, e niemal wszyscy doroli palacze popadli w nag w wieku kilkunastu lat. Dlatego te kieruj swoje reklamy do przedstawicieli modszego pokolenia. Nie zwaaj na to, e ostatecznie co trzeci nastolatek z tych trzech tysicy, ktre dzisiaj zaczynaj pali, umrze z powodu uzalenienia od papierosw. Przysigli byli pod silnym wraeniem zezna wiadka. Tote Rohr zrobi krtk przerw na zajrzenie do swoich notatek, eby jeszcze bardziej zdramatyzowa sytuacj. Uczyni kilka niepewnych krokw w przd i w ty, jakby traci wadz w nogach. Nastpnie podrapa si po brodzie, spojrza w sufit i zapyta: Kiedy by pan czonkiem Rady Koordynacyjnej Przemysu Tytoniowego, w jaki sposb zbija pan argumenty, e nikotyna jest czynnikiem uzaleniajcym? Mielimy w tym zakresie opracowan strategi, sam pomagaem j tworzy. Odpowied brzmiaa mniej wicej tak: Ludzie podejmuj decyzje we wasnym zakresie, a wic pal z wyboru. Papierosy nie dziaaj uzaleniajce, a nawet gdyby tak byo, to przecie nikt nikogo nie zmusza do palenia. Wszystko jest kwesti wiadomego wyboru. Wtedy umiaem wyrazi to tak, e brzmiao nadzwyczaj przekonywajco. Dzisiaj inni robi to w rwnie przekonujcy sposb. Problem polega jednak na tym, e owe ar248

gumenty nie s prawdziwe. Jak naley to rozumie? Punktem zwrotnym takiego rozumowania jest uzalenienie, bo przecie czowiek uzaleniony nie umie dokonywa wiadomego wyboru. A trzeba pamita, e modzie znacznie atwiej popada w nag ni doroli. Po raz kolejny adwokat zdoa unikn etapu cakowitego zanudzenia przysigych. Robilio odpowiada krtko i rzeczowo, ale po ptoragodzinnych zeznaniach by wyranie zmczony, gdy musia przez cay czas uwaa, aby mwi zrozumiale i by dobrze syszanym. Tote gdy Rohr przekaza wiadka penomocnikom pozwanego, sdzia Harkin ogosi krtk przerw na kaw, ktrej sam bardzo pragn. Tego poniedziakowego ranka po raz pierwszy na sali sdowej zjawi si Hoppy Dupree, wlizn si na widowni mniej wicej w poowie zezna Leona Robilia. Millie zauwaya swego ma i ogarn j niepokj. Pomylaa, e jego nage zainteresowanie rozpraw jest podejrzane. Wszak nie moga zapomnie, e niemal bez przerwy mwi na ten temat przez cztery godziny wczorajszej wizyty. Po zakoczeniu dwudziestominutowej przerwy na rodek sali wyszed Cable i przystpi do bezpardonowego ataku na wiadka. Mwi ostrym, niemal zowieszczym tonem jak gdyby uwaa Robilio za zdrajc czy te obcego szpiega. Szybko te zdoby pewn przewag, ujawniajc bulwersujcy fakt, e wiadek zosta opacony, a wczeniej to on sam szuka kontaktu z reprezentantem powoda. W podobnym charakterze wystpowa ju wczeniej w dwch podobnych rozprawach. Owszem, to prawda, e zostaem opacony, panie Cable, tak samo jak pan odpar pewnym, spokojnym tonem czowieka obeznanego z salami sdowymi. Niemniej fakt wzicia przez niego pienidzy za swoje zeznania na trwae splami nieskazitelny dotd wizerunek wiadka. Nastpnie Cable wycign od Robilia informacje, e ten sam zacz pali w wieku dwudziestu piciu lat, kiedy by ju onaty i mia dwjk dzieci, a wic nie zalicza si do nastolatkw, wedug jego wczeniejszych zezna najbardziej podatnych na perswazj waszyngtoskich specjalistw z Madison Avenue. wiadek udziela jednak odpowiedzi z cakowitym spokojem, co zdoa wykaza ju pi miesicy wczeniej, podczas dwudniowego maratonu zezna przed caym gronem prawnikw. Ale Cable mia wyranie ochot zburzy ten spokj. Szybko zadawa pytania ostrym tonem, jakby zaleao mu na sprowokowaniu wiadka. Ile ma pan dzieci? Troje. Czy ktrekolwiek z nich wpado w nag palenia papierosw? Owszem. Ile? 249

 Wszyscy troje. W jakim wieku zaczynali pali? Rnie. A rednio? Przed ukoczeniem dwudziestki. Ktr reklam papierosw najbardziej obwinia pan za to, e dzieci zaczy pali? Nie przypominam sobie. Zatem nie moe pan powiedzie przysigym, ktre to reklamy papierosw szczeglnie przyczyniy si do uzalenienia paskich dzieci od nikotyny? Byo ich przecie tak wiele. Nadal jest ich duo. Nie da si konkretnie wskaza jednej, dwch czy nawet piciu, ktre do tego doprowadziy. Niemniej uwaa pan, e zawiniy reklamy? Jestem absolutnie przekonany, e reklamy odegray zasadnicz rol. Do dzisiaj tak si dzieje. Czyby dopuszcza pan wic myl, e zawini mg jeszcze kto inny? Ja ich nie zachcaem do podjcia palenia. Na pewno? Chce pan wmwi przysigym, e paskie wasne dzieci, dzieci czowieka, ktry przez dwadziecia lat zachca wszystkich na tym wiecie do czerpania radoci z palenia papierosw, zaczy pali tylko z powodu celowo oszukaczych reklam? Jestem pewien, e reklamy znacznie im w tym pomogy. Przecie wanie do tego celu zostay wymylone. Czy pali pan w domu, w obecnoci dzieci? Tak. A paska ona? Rwnie. Czy kiedykolwiek powiedzia pan ktremu z goci, eby nie pali w paskim domu? Nie. Wtedy si to nie zdarzyo. Mona zatem powiedzie, e w paskim domu panowaa atmosfera oglnie przychylna paleniu? Tak. Wtedy tak. Ale paskie dzieci zaczy pali, poniewa znalazy si pod wpywem reklam? Czy o tym chce pan wanie przekona przysigych? Robilio zaczerpn gboko powietrza, chyba w mylach odliczy do piciu, po czym odpar: auj bardzo wielu rzeczy, ktrych dokonaem w swoim yciu, panie Cable. Midzy innymi bardzo auj, e kiedykolwiek signem po pierwszego papierosa. 250

 Czy paskie dzieci rzuciy palenie? Tak, dwoje. Przyszo im to z wielkim trudem. Trzecie usiuje rzuci ju od dziesiciu lat. Cable zada ostatnie pytanie pod wpywem nagego impulsu, szybko jednak zacz aowa, e nie ugryz si w jzyk. Ale nie byo si co rozczula nad sob, naleao nieustannie dolewa oliwy do ognia. Panie Robilio, czy znane s panu jakiekolwiek posunicia firm przemysu tytoniowego, zmierzajce do ograniczenia palenia wrd nieletnich? wiadek zachichota, a jego gos znieksztacony przez mikrofon zabrzmia w sali niczym zoliwy rechot. Nie znam firmy, ktra czyniaby w tym kierunku jakie rozsdne dziaania. A czterdzieci milionw dolarw przekazane w ubiegym roku na konto funduszu Uwolnijmy dzieci od nikotyny? Przyznaj, e na sali sdowej brzmi to niele. Lecz celem takich posuni jest wycznie zrobienie dobrego wraenia, nieprawda? Czy jest panu wiadome, e przedstawiciele przemysu tytoniowego stworzyli projekt regulacji prawnej zabraniajcej ustawiania automatw do sprzeday papierosw w miejscach czsto odwiedzanych przez nieletnich? Zdaje si, e o tym syszaem. To take brzmi wspaniale, prawda? Czy wie pan, e w ubiegym roku przemys tytoniowy przekaza wadzom Kalifornii dziesi milionw dolarw przeznaczonych na szeroko zakrojon akcj uwiadamiania dzieci w szkoach o szkodliwoci palenia tytoniu. Nie. A co z dorosymi? Czy ci ludzie, ktrzy prowadzili odczyty, uwiadamiali rwnie dzieciom, e po ukoczeniu osiemnastu lat bd mogli pali bez adnych ogranicze? Mgbym si zaoy, e tak. Cable zerkn do swoich notatek. Najwyraniej zmierza do kolejnych pyta, nie chcia si wdawa w jakkolwiek polemik ze wiadkiem. Czy wie pan, e producenci papierosw popieraj wprowadzenie w Teksasie cakowitego zakazu palenia w barach szybkiej obsugi i wszystkich miejscach publicznych odwiedzanych przez nastolatkw? Tak. A czy pan wie, w jakim celu podejmowane s tego typu przedsiwzicia? Nie? To ja panu powiem. Chodzi wycznie o to, by tacy ludzie jak pan mogli cytowa podobne fakty sdziom przysigym. To jedyny powd. Wszystko, co pan wymieni, ma suy obronie interesw tego przemysu przed sdem. Czy sysza pan, e reprezentanci przemysu gorco popieraj w Kongresie projekt wprowadzenia kar sdowych dla wacicieli sklepw sprzedajcych wyroby tytoniowe nieletnim? Owszem, o tym projekcie te syszaem. Ale to nadal jest tylko dekorowanie wi251

tryny. atwo rzuci tu i tam po par dolarw, byle tylko sprawia wraenie troskliwego i odpowiedzialnego. Firmy postpuj w ten sposb, poniewa doskonale znaj prawd. A prawda jest taka, e dwa miliardy dolarw rocznie przeznacza si na reklamy, aby zagwarantowa sobie uzalenienie od nikotyny przedstawicieli kolejnego pokolenia. Trzeba by gupcem, eby tego nie rozumie. Sdzia Harkin pochyli si w bok. Panie Robilio, prosz si opanowa. Nie wolno odpowiada w ten sposb. Zarzdzam wykrelenie ostatniego zdania wiadka z protokou. Przepraszam, Wysoki Sdzie. Prosz mi wybaczy, panie Cable. Pan po prostu wykonuje swoje obowizki. To paski klient zasuguje na pogard. Obroca, chyba nieco zbity z tropu, podchwyci t uwag i zapyta: Dlaczego? Poniewa czyni rzeczy odraajce. Przedstawiciele firm tytoniowych to najczciej ludzie bystrzy, inteligentni, dobrze wyksztaceni i wychowani. I wanie tacy ludzie potrafi spojrze innym prosto w oczy i oznajmi z pen odpowiedzialnoci, e papierosy nie s uzaleniajce. A przecie doskonale wiedz, e to nieprawda. Nie mam dalszych pyta rzuci Cable, wycofujc si do stou obrony. *** Osiemnastotysiczne miasteczko Gardner okazao si oddalone o godzin jazdy od Lubbock. Pamela Blanchard mieszkaa w starej dzielnicy, o dwie przecznice od gwnej Main Street, w domu zbudowanym na przeomie wiekw i gustownie odrestaurowanym. Cay trawnik od frontu zasany by zocistotymi i jaskrawo-czerwonymi limi klonw. Po ulicy dzieciaki jedziy na rowerach i deskorolkach. W poniedziaek o dziesitej Fitch wiedzia ju, co nastpuje: M pani Blanchard by prezesem miejscowego banku, jego pierwsza ona zmara przed dziesiciu laty. Nie on by ojcem Nicholasa Eastera, czy te raczej Jeffa. Na pocztku lat osiemdziesitych, w dobie gbokiego kryzysu paliwowego, bank omal nie zbankrutowa. M Pameli urodzi si w Gardner, ale ona nie. Moga pochodzi z pobliskiego Lubbock bd z Amarillo. Byli maestwem od omiu lat, lub wzili w Meksyku. Miejscowy tygodnik zamieci na ten temat krtk wzmiank. Nie opublikowano jednak zdjcia nowoecw. Obok rubryki z nekrologami zostaa tylko wydrukowana notatka, e niejaki N. Forrest Blanchard Jr. polubi Pamel Kerr. Po miesicu miodowym spdzonym w Cozumel maonkowie wrcili do Gardner. Najlepszym rdem informacji w miasteczku okaza si prywatny detektyw o nazwisku Rafe, ktry przez dwadziecia lat suy w policji i podobno zna wszystkich tamtejszych mieszkacw. Po otrzymaniu sowitej zapaty Raf pracowa bez wytchnienia przez ca niedzieln noc. Nie zmruy oka, utrzymujc si na nogach za pomoc 252

sporych porcji burbona, ktrego o wicie zwymiotowa. Dante i Joe Boy nie odstpowali go na krok, ac wszdzie za detektywem po jego zamieconym biurze przy Main Street. Bezustannie musieli odmawia proponowanego poczstunku. Rafe tymczasem wyciga z ek kolejnych gliniarzy z Gardner, a w kocu trafi na takiego, ktry zna osobicie pani mieszkajc naprzeciwko Blanchardw. I to by strza w dziesitk. Szybko wyszo na jaw, e Pamela miaa dwch synw z poprzedniego maestwa zakoczonego rozwodem. Niezbyt chtnie rozmawiaa o swoich dzieciach, ale jeden jej syn wyjecha na Alask, drugi za by prawnikiem albo przynajmniej studiowa prawo. Fakty si zgadzay. Lecz z uwagi na to, i synowie pani Blanchard nie urodzili si w Gardner, ledztwo szybko utkno w martwym punkcie. Rafe nie by stanie znale nikogo, kto by cho raz widzia na oczy ktrego z nich. Dopiero pniej przypomnia sobie o jakim podrzdnym adwokacie, specjalicie od rozwodw, ktry czasami korzysta z usug detektywa. Okazao si, e w prawnik zna pewn pracownic banku Blancharda. Kobieta zamienia par sw z osobist sekretark prezesa i ta ujawnia, e Pamela nie pochodzi ani z Lubbock, ani z Amarillo, lecz z Austin, gdzie wczeniej pracowaa w terenowym zarzdzie bankowoci i tam te poznaa Blancharda. Sekretarka nie wiedziaa jednak nic na temat jej pierwszego maestwa, wyrazia zreszt opini, e rozwd musia nastpi wiele lat temu. Nie widziaa te nigdy adnego z synw Pameli, a pan Blanchard nigdy nic o nich nie mwi. Maonkowie prowadzili spokojny, ustabilizowany tryb ycia, rzadko bywali razem na jakichkolwiek przyjciach czy spotkaniach. Dante i Joe Boy co godzin zdawali telefonicznie raport Fitchowi. Tote jeszcze przed poudniem ten zadzwoni do swego znajomego w Austin, z ktrym sze lat wczeniej wsppracowa przy okazji podobnej rozprawy przed sdem w Marshall, w Teksasie. Wyjani mu pospiesznie, e to sprawa nie cierpica zwoki. Kilkanacie minut pniej paru prywatnych detektyww zasiado przy aparatach i zaczo kartkowa ksiki telefoniczne. Niewiele byo trzeba, eby rozpuszczone psy gocze zwietrzyy trop. Pamela Kerr bya kierowniczk sekretariatu w Stowarzyszeniu Teksaskich Bankierw, majcym siedzib w Austin. Szybko znaleziono pracownic okrgowego kuratorium owiaty, ktra wczeniej bya zatrudniona w tyme sekretariacie. Zasaniajc si wymwk, e Pamela Blanchard figuruje na licie potencjalnych sdziw przysigych majcych rozpatrywa bulwersujc spraw kryminaln przed sdem w Lubbock, i przedstawiajc si jako asystent prokuratora okrgowego, ktry zbiera oglnie dostpne informacje o kandydatach, detektyw zmusi ow kobiet do udzielenia odpowiedzi na kilka pyta, chocia ta przysigaa, e nie widziaa Pameli i nie rozmawiaa z ni od wielu lat. Synowie obecnej pani Blanchard nosili imiona Jeff i Alex. Ten drugi by o dwa lata starszy i po uzyskaniu matury w pastwowej szkole w Austin przenis si gdzie do 253

Oregonu. Jeff ukoczy t sam szko, nawet z wyrnieniem, i wstpi do collegeu w Rice. Ich ojciec porzuci rodzin, kiedy obaj byli jeszcze mali, i Pamela samotnie wychowywaa obu chopcw. Dante, ktry przylecia do Austin subowym odrzutowcem, uda si wraz z miejscowym detektywem do tamtejszej szkoy redniej, gdzie pozwolono im przejrze w bibliotece stare szkolne roczniki. Tu odnalaz kolorowe zdjcie Jeffa Kerra w gronie maturzystw z roku tysic dziewiset osiemdziesitego pitego przedstawiao modzieca w granatowym mundurku, z grubo zawizanym granatowym krawatem, o krtko obcitych wosach i przyjemnych rysach twarzy, miao spogldajcego prosto w obiektyw aparatu. Na pewno by to ten sam czowiek, ktrego aktualn fotografi Dante wielokrotnie oglda w Biloxi. Tote orzek bez wahania: To ten sam facet. Po czym bezceremonialnie wyrwa kartk ze szkolnego rocznika i ukrywszy si midzy ostatnimi regaami biblioteki, natychmiast zadzwoni z aparatu komrkowego do Fitcha. Wystarczyy trzy telefony do Rice, aby odkry, e Jeff Kerr ukoczy college w roku tysic dziewiset osiemdziesitym dziewitym, specjalizujc si w psychologii. Inny detektyw, podajcy si za przedstawiciela ewentualnego pracodawcy Jeffa, dotar do wykadowcy nauk politycznych w tamtejszym collegeu, ktry dobrze pamita Kerra. Ten przekaza, e po uzyskaniu dyplomu Jeff podj studia prawnicze na uczelni w Lawrence, w stanie Kansas. Wykorzystujc obietnic sowitej zapaty, Fitch szybko znalaz firm ochroniarsk, ktrej szef gotw by zrezygnowa z realizowanych obecnie zlece i wysa wszystkich swoich ludzi do Lawrence w poszukiwaniu wszelkich dostpnych informacji na temat Jeffa Kerra. *** Nicholas, zwykle rozmowny i peen energii, podczas lunchu by wyjtkowo przygaszony. Nie odezwa si nawet jednym sowem, siedzia osowiay, z pochylon gow, jakby skupia ca uwag na pieczonych ziemniakach polanych tustym sosem. Nastrj przygnbienia by do powszechny. Odnosio si wraenie, i wci towarzyszy im bezbarwny, automatyczny gos Leona Robilio jak gdyby mechaniczny substytut prawdziwego gosu utraconego wskutek palenia papierosw, a nalecy do czowieka, ktry ujawnia przed nimi brudne sprawki, jakie wczeniej prbowa sam ukrywa. Tene gos nadal dwicza im w uszach. Trzy tysice dzieci kadego dnia, z czego co trzecie z nich bdzie musiao umrze z powodu uzalenienia. Trzeba wpdzi w nag przedstawicieli kolejnego pokolenia! Wreszcie Loreen Duke miaa ju do bezmylnego grzebania widelcem w swojej sa254

atce z kurczakiem. Spojrzaa na siedzcego naprzeciwko Jerryego Fernandeza i powiedziaa: Czy mog ci zada jedno pytanie? Jej gos przeci napit cisz przy stole. Oczywicie. Ile miae lat, kiedy zacze pali? Czternacie. A dlaczego zacze? Przez Marlboro-mena. Wszyscy moi koledzy palili wtedy marlboro. Wychowywaem si w maym miasteczku, ylimy komi, zmaganiami na rodeo... Marlboro-men wydawa si nam ideaem, nie mona mu si byo oprze. Niemal rwnoczenie wszyscy przysigli ujrzeli we wspomnieniach t reklam: twarz pocita zmarszczkami, dumnie wysunita broda, kapelusz z szerokim rondem, rumak, zniszczone siodo, w tle chyba onieone szczyty gr, no i cakowita niezaleno pynca z moliwoci zapalenia marlboro, kiedy cay wiat o czowieku zapomnia... Czy istniay jakiekolwiek powody, aby czternastoletni chopak z prowincji nie zapragn zosta takim wanie Marlboro-menem? Czy jeste uzaleniony? zapytaa Rikki Coleman, odsuwajc od siebie talerzyk z resztkami dietetycznej porcji, gotowanej piersi indyka i listkw zielonej saaty. Sowo uzaleniony wypowiedziaa z takim obrzydzeniem, jakby rozmowa dotyczya heroiny. Jerry zamyli si na chwil i zauway, e wszyscy patrz na niego uwanie. Oni naprawd chcieli wiedzie, jakie to potne siy trzymaj czowieka w szponach naogu. Sam nie wiem odpar. Wydaje mi si, e mgbym rzuci. Kilka razy ju prbowaem. Na pewno dobrze by byo przesta pali, to wstrtne przyzwyczajenie. A wic nie czerpiesz radoci z palenia? cigna Rikki. W wielu wypadkach po prostu nie mona si obej bez papierosa. Ale ja wypalam po dwie paczki dziennie i doskonale wiem, e to za duo. A ty, Angel? Loreen zwrcia si do Angel Weese, ktra siedziaa obok niej i jak zwykle staraa sienie zabiera gosu w dyskusji. Ile miaa lat, kiedy zacza pali? Trzynacie odpara tamta wstydliwie. Ja miaam szesnacie wtrcia Sylvia Taylor-Tatum, chcc widocznie uprzedzi to samo pytanie skierowane pod jej adresem. A ja zaczem pali w wieku czternastu lat odezwa si Herman z koca stou, wykorzystujc okazj wczenia si do rozmowy. Rzuciem natomiast po skoczeniu czterdziestki. Kto jeszcze? spytaa gono Rikki, jakby chciaa zakoczy to intymne wyznania. 255

 Ja miaem siedemnacie lat powiedzia pukownik. Zaczem pali, kiedy zacignem si do wojska. Ale ju od trzydziestu lat nie pal. Jak zwykle mwi z wyran dum, pragnc si pochwali sw wielk si woli. Kto jeszcze? spytaa ponownie Rikki po duszej przerwie. Owszem, ja odezwa si Nicholas. Zaczem pali, kiedy miaem siedemnacie lat, a rzuciem dwa lata temu. Nie byo to prawd. Czy ktokolwiek zacz pali papierosy po ukoczeniu osiemnastego roku ycia? zapytaa Loreen. Odpowiedziao jej milczenie. *** Nitchman umwi si z Hoppym podczas lunchu. Ten by bardzo zdenerwowany perspektyw spotkania z agentem FBI w miejscu publicznym, odetchn jednak z ulg, kiedy ujrza Nitchmana w dinsach i bawenianej koszuli. Co prawda liczni przyjaciele i znajomi Hoppyego nie mogli chyba na pierwszy rzut oka rozpozna w nim funkcjonariusza sub federalnych, ale Dupree i tak by zdenerwowany. Niewiele pomagaa mu te wiadomo, e Nitchman i Napier pracowali w rejonowej centrali w Atlancie, jak sami mu to powiedzieli. Powtrzy wszystko, co usysza tego ranka na sali sdowej. Zaznaczy, e pozbawiony krtani Robilio wywar na przysigych olbrzymie wraenie, niemale owin ich sobie wok palca. Ale Nitchman wydawa si niezbyt zainteresowany przebiegiem rozprawy, wyjani po raz kolejny, e wykonuje tylko polecenia swoich przeoonych z Waszyngtonu. Przekaza Hoppyemu zoony duy arkusz papieru, pokryty po stronie zewntrznej jakimi ledwo widocznymi cyframi i pojedynczymi sowami, oznajmiwszy przy tym, e ten dokument nadszed wanie z Departamentu Sprawiedliwoci, z biura Cristano, ktry chcia, aby Hoppy to sobie obejrza. Odpowiedzialni za dokumentacj wywiadowcy Fitcha odwalili kawa dobrej roboty, a byli to dwaj emerytowani agenci CIA, korzystajcy z nieograniczonej swobody i wykonujcy w Waszyngtonie przerne zlecenia. Po rozoeniu arkusza oczom Dupree ukaza si przesany faksem raport dotyczcy Leona Robilio. Nie byo tam ani nadawcy, ani adresata, ani nawet daty, jedynie cztery akapity tekstu pod zowieszczo brzmicym tytuem: Notatka poufna. Hoppy przeczyta j szybko, koczc porcj frytek. W dokumencie ujawniano, e Robilio otrzyma p miliona dolarw za swoje zeznania przed sdem. Wczeniej zosta wyrzucony z pracy w Radzie Koordynacyjnej Przemysu Tytoniowego za sprzeniewierzenie jakich funduszy. By nawet oskarony, ale pniej z jakich powodw skarg wycofano. Ponadto Robilio by wielokrotnie poddawany badaniom psychiatrycznym, dwukrotnie pozywa256

ny do sdu przez sekretarki rady o napastowanie seksualne, a jego nowotwr krtani zosta prawdopodobnie spowodowany przez alkoholizm, a nie palenie tytoniu. Opisywano go jako notorycznego kamc, ktry ywi zapiek nienawi do swoich byych pracodawcw i wszelkimi sposobami usiuje si na nich odegra. O rety! wycedzi Hoppy z ustami penymi frytek. Pan Cristano zaproponowa, eby pokaza ten dokument swojej onie powiedzia Nitchman. Ona za niech pokae go innym przysigym, ale tylko tym, do ktrych ma pene zaufanie. Dobry pomys. Hoppy szybko zoy arkusz papieru i wsun go do kieszeni. Nerwowo rozejrza si po zatoczonym wntrzu baru, jakby nagle ogarno go bliej nie okrelone poczucie winy. *** Na podstawie szkolnych rocznikw oraz fragmentarycznych akt, ktre udostpniono im w kancelarii, wywiadowcy ustalili, e Jeff Kerr rozpocz nauk na pierwszym semestrze wydziau prawa uniwersytetu stanowego Kansas jesieni tysic dziewiset osiemdziesitego dziewitego roku. Jego fotografia znalaza si w ksidze pamitkowej studentw drugiego rocznika, pochodzcej z roku tysic dziewiset dziewidziesitego pierwszego, nie znaleziono jednak adnego ladu Kerra w nowszych dokumentach. Nie uzyska dyplomu prawnika. Podczas nauki na drugim roku gra w uczelnianej druynie rugby. Na zdjciu teje druyny sta w drugim rzdzie, obejmujc rkoma dwch swoich kolegw, Michaela Dalea oraz Toma Ratliffa. Obaj wanie dopiero w tym roku skoczyli studia. Dale by pracownikiem firmy Lega Services w Des Moines, natomiast Ratliff zosta modszym wsplnikiem w niewielkiej kancelarii adwokackiej w Wichita. Do obu tych miast wysano detektyww. Dante, ktry przylecia do Lawrence i obejrza ksig pamitkow wydziau prawa, od razu zidentyfikowa Kerra na podstawie zdjcia. Przez ca godzin przeglda fotografie innych studentw, z lat od tysic dziewiset osiemdziesit pi do dziewidziesit cztery, ale nie rozpozna dziewczyny wystpujcej w Biloxi pod imieniem Marlee. W rocznikach brakowao jednak wielu zdj, ksigi pamitkowe nie byy prowadzone zbyt starannie. Widocznie cz modych adeptw prawa po prostu nie chciaa zostawia w rocznikach swoich fotografii. Zreszt poszukiwania Marlee byy strzaem w ciemno, podobnie jak wikszo zada wykonywanych przez Dantego. W poniedziaek wieczorem detektyw nazwiskiem Small dotar do Toma Ratliffa zajtego jak papierkow robot w niewielkim, pozbawionym okien pokoiku kancelarii Wise & Watkins, jak si okazao, do znanej, mieszczcej si w rdmieciu Wichity. 257

Umwili si na rozmow w pobliskim barze za godzin. W tym czasie Small porozumia si z Fitchem i wycign od niego tyle informacji, ile tylko mg, a raczej, ile Fitch mg mu ujawni. Ten dwukrotnie rozwiedziony byy policjant posugiwa si tytuem specjalisty w zakresie ochrony, co oznaczao, e w Lawrence zajmowa si dosownie wszystkim, od ledzenia niewiernych mw po motelach a do testw z uyciem wykrywacza kamstw. Nie by jednak specjalnie bystry, na co Fitch od razu zwrci uwag. Ratliff spni si na spotkanie, obaj zamwili sobie drinki. Small stara si jak mg, aby sprawia wraenie kogo wysoko postawionego, ale Ratliff okaza si bardzo podejrzliwy. Pocztkowo odpowiada pojedynczymi sowami, czego zreszt mona si byo spodziewa po czowieku, ktrego kto nieznajomy wypytuje o dawnego przyjaciela. Nie widziaem go od czterech lat oznajmi. W ogle nie rozmawialicie w tym czasie? Nie. Nawet nie wiem, co teraz porabia. Rzuci studia po ukoczeniu drugiego roku. Bylicie bliskimi przyjacimi? No c, na pierwszym roku spdzalimy razem sporo czasu, ale chyba nie naleaem do jego najlepszych przyjaci. A w miar upywu czasu spotykalimy si coraz rzadziej. Czyby znalaz si w jakich kopotach? Nie, skde znowu. Wic moe mi pan zdradzi, czemu tak bardzo interesuje si pan Jeffem? Small powtrzy to, co Fitch radzi mu powiedzie. W przyblieniu byo to nawet zgodne z prawd. Wyzna, e Jeff Kerr znalaz si na licie potencjalnych sdziw przysigych w jakiej rozprawie, on za zosta wynajty przez przedstawiciela jednej ze stron do zbierania materiaw na temat Kerra. Gdzie ma si odby ta rozprawa? spyta Ratliff. Tego nie mog powiedzie. Zapewniam pana jednak, e nie ma w tym niczego niezgodnego z prawem. Przecie sam pan jest prawnikiem, wic zapewne mnie rozumie. Faktycznie Ratliff mia w tym wzgldzie pewne dowiadczenia, w swej dotychczasowej krtkiej karierze zajmowa si wstpn dokumentacj w rnych sprawach cywilnych. Zdy znienawidzi tego typu wywiady dotyczce kandydatw na przysigych. Jak mog to sprawdzi? zapyta szybko, wcielajc si w rol wytrawnego adwokata. Przykro mi, ale nie zostaem upowaniony do ujawniania szczegw zwizanych z nadchodzc rozpraw. Zrbmy wic tak: Jeeli paskim zdaniem ktre z moich pyta bdzie mogo oznacza jakie zagroenie dla Jeffa Kerra, prosz nie odpowiada. 258

W porzdku? Dobrze, moemy sprbowa. Uprzedzam jednak, e jeli zyskam jakiekolwiek podejrzenia, natychmiast std wychodz. Zgoda. Z jakich powodw Kerr porzuci studia? Ratliff zamyli si i pocign yk piwa. By dobrym studentem, nawet bardzo dobrym. Ale po pierwszym roku zmieni zainteresowania, ju nie chcia zosta prawnikiem. W czasie wakacji pracowa w jakiej duej firmie adwokackiej z Kansas City i zbrzyda mu ta robota. Poza tym si zakocha. Fitchowi bardzo zaleao na jakiejkolwiek wzmiance o dziewczynie. W kim si zakocha? podchwyci Small. W Claire. Jakiej Claire. Ratliff znowu pocign yk piwa. Nie pamitam jej nazwiska. Pan j zna? Owszem, troch. Pracowaa w barze w centrum Lawrence, wszyscy studenci prawa lubili tam przesiadywa. Chyba wanie w tym barze poznaa Jeffa. Czy moe j pan opisa? Po co? Mylaem, e bdziemy rozmawia o Jeffie. Proszono mnie, bym zdoby opis jego dziewczyny ze studiw. To wszystko. Small wzruszy ramionami, chcc zaakcentowa, e wykonuje tylko polecenia. Obaj przez chwil spogldali sobie w oczy. Wreszcie Ratliff pomyla: A co mnie to obchodzi? Dla niego Jeff i Claire byli tylko jednym z wielu odlegych wspomnie. redniego wzrostu, okoo stu szedziesiciu piciu centymetrw. Szczupa, ciemnoblond wosy, piwne oczy. Bardzo adna dziewczyna. Wielu chopakw si za ni ogldao. Take bya studentk? Nie jestem pewien. To niewykluczone, by moe przebywaa tylko na urlopie. Te z uniwersytetu stanowego Kansas? Nie wiem. Nie pamita pan, jak si nazywa ten bar? U Mulligana. W samym centrum miasta. Small doskonale zna wspomniany lokal, czasami i on tam zaglda, eby ukoi smutki piwem i nasyci oczy widokiem zgrabnych modych studentek. Wiem. Wypiem U Mulligana niejedn kolejk. Tak? A mnie to jako omino odpar Ratliff z alem w gosie. Co Kerr porabia po rzuceniu studiw? 259

 Trudno mi powiedzie. Syszaem, e razem z Claire wyjechali z miasta, ale od tamtej pory nie miaem od niego adnej wiadomoci. Small podzikowa mu uprzejmie i zapyta, czy mgby zadzwoni do jego biura, gdyby mia jeszcze jakie pytania. Ratliff odpar, e ostatnio jest nadzwyczaj zajty, lecz jeli bdzie to konieczne, mona prbowa go zapa w kancelarii. Szef firmy ochroniarskiej z Lawrence, w ktrej Small pracowa, zna kogo, kto od pitnastu lat przyjani si z wacicielem baru U Mulligana. Jak to w maym miasteczku. A karty osobowe pracownikw lokalu nie byy objte cis tajemnic subow, zwaszcza dla waciciela baru, ktry w zeznaniach podatkowych przyznawa si najwyej do poowy faktycznych obrotw. Std te szybko ujawniono, e kelnerka nazywaa si Claire Clement. *** Kiedy owe informacje dotary do Biloxi, Fitch a zatar rce z uciechy. Uwielbia tego typu dochodzenia. A przede wszystkim wiedzia, e tajemnicza Marlee naprawd ma na imi Claire i jest kobiet z przeszoci, ktr za wszelk cen staraa si przed nim ukry. Trzeba zna swoich wrogw oznajmi czterem cianom gabinetu, cytujc pierwsze prawo dziaa zbrojnych.

ROZDZIA 24
Podczas popoudniowej sesji w poniedziaek znw na pierwszym planie znalazy si zowieszcze liczby. Tym razem przedstawia je ekonomista, ktrego zadaniem bya dokadna finansowa wycena ycia Jacoba Wooda. Nazywa si Art Kallison, mia tytu doktora i by emerytowanym wykadowc jakiej prywatnej uczelni z Oregonu, o ktrej nikt wczeniej nie sysza. Prezentowa stosunkowo atwe obliczenia i sprawia wraenie czowieka dobrze obeznanego z salami sdowymi. Mwi prosto i szczegowo objania wykonywane dziaania, pewn rk wypisujc liczby kred na tablicy. W chwili mierci pidziesiciojednoletni Woods zarabia czterdzieci tysicy dolarw rocznie, ale naleao jeszcze doliczy okresowe premie i nagrody oraz zasiki emerytalne, zagwarantowane przez pracodawc w umowie. A zatem, przy zaoeniu, e m powdki normalnie pracujc doyby wieku szedziesiciu piciu lat, utracone przez jego zgon dochody Kallison podsumowa na siedemset dwadziecia tysicy. Zgodnie z przepisami prawa w tego typu szacunkach mona byo uwzgldni inflacj, przez co owa suma urastaa do miliona stu osiemdziesiciu tysicy. Ale te same przepisy nakazyway zredukowa szacowan kwot do jej aktualnej wartoci, w zwizku z czym pojcie dochodw ulegao zmceniu. Tutaj doktor Kallison zrobi przysigym krtki wykad na temat tego, co si rozumie przez warto aktualn. Ot omawiana suma byaby rwnoznaczna milionowi stu osiemdziesiciu tysicom dolarw, gdyby bya wypacana systematycznie przez pitnacie lat, ale na potrzeby procedury sdowej naleao j pomniejszy o skadniki stae. Std aktualna warto utraconych dochodw wynosia osiemset trzydzieci pi tysicy. Nastpnie rzeczoznawca w nadzwyczaj umiejtny sposb wytumaczy przysigym, e chodzi tu wycznie o utracone dochody. By wszak ekonomist, a zatem nie mg w adnej mierze ocenia pozafinansowych wartoci czyjego ycia. Jego szacunki nie uwzgldniay cierpie i wyrzecze pani Wood, spowodowanych strat ma, w ogle nie zahaczay o ten ogrom strat, jaki odczua rodzina Jacoba Wooda. Z zespou obrony po raz pierwszy zyska okazj zabrania gosu mody prawnik na261

zwiskiem Felix Mason. By jednym z modszym wsplnikw Cablea i specjalist od spraw ekonomicznych, lecz na nieszczcie to jego jedyne wystpienie miao by nadzwyczaj krtkie. Zacz przesuchanie doktora Kallisona od pytania, ile razy w roku wystpuje przed sdem. Obecnie to moje jedyne zajcie, od kiedy zrezygnowaem z pracy dydaktycznej odpar wiadek takim tonem, jakby to samo pytanie zadawano mu podczas kadego wystpienia. Czy otrzyma pan pienidze za zoenie zezna? To pytanie byo tak samo rutynowe, jak odpowied, ktra na nie pada: Owszem, zostaem opacony. Podobnie jak pan. Ile pienidzy pan dosta. Pi tysicy za konsultacj oraz udzielenie wyjanie przed aw przysigych. Nie ulegao najmniejszej wtpliwoci, e doktor Kallison jest najgorzej opacanym spord wszystkich ekspertw powoda. Nastpnie Mason poda w wtpliwo uyty w obliczeniach eksperta wspczynnik inflacji i przez kolejne p godziny toczya si dyskusja na temat wzrostu cen podstawowych artykuw konsumpcyjnych w cigu ostatnich lat. Nikt nie bardzo wiedzia, co Mason chce osign. Dopiero pniej wyszo na jaw, e prbuje nakoni eksperta do przyznania, e znacznie sensowniejsz kwot dochodw utraconych wskutek mierci Jacoba Wooda byaby suma szeciuset osiemdziesiciu tysicy dolarw. W gruncie rzeczy nie miao to wikszego znaczenia, adwokaci gotowi byliby przysta niemal na kad sum. Utracone dochody stanowiy jedynie punkt wyjciowy do dalszych roszcze finansowych. Rohr zamierza wyceni cierpienia i troski, stracon rado ycia i przyja, nie liczc ju takich drobnostek, jak koszty leczenia oraz pogrzebu zmarego. A dopiero pniej chcia sign do sedna sprawy, to znaczy ujawnienia wielkoci zasobw gotwkowych Pynexu i odwoania si do przysigych, aby wyrwali maksymalnie du ich cz jako odszkodowanie za straty moralne. Mniej wicej na godzin przez zakoczeniem poniedziakowej sesji Rohr oznajmi podniosym tonem: Wzywam ostatniego wiadka powoda, pani Celeste Wood. Wczeniej przysigli nawet nie podejrzewali, e przesuchanie wiadkw powoda zblia si do koca, tote owa zapowied podniosa ich na duchu. W to poniedziakowe popoudnie nastroje ulegy wyranej poprawie. Kilkoro przysigych nie potrafio ukry umiechw, wszyscy si nagle rozpogodzili. Zapanowao oywienie. Nadchodzia sidma noc sekwestracji, a zgodnie ze sformuowan ostatnio opini Nicholasa, przesuchanie wiadkw obrony powinno trwa najwyej trzy dni. Zatem wszyscy w jednej chwili dokonali pospiesznych oblicze, z ktrych wyniko, e powinni wrci do domw przed nadchodzcym weekendem! 262

Celeste Wood przez trzy dotychczasowe tygodnie rozprawy siadaa przy stole w otoczeniu prawnikw, jedynie sporadycznie majc okazj porozumiewa si z nimi szeptem. Wykazaa si zdumiewajc umiejtnoci ignorowania adwokatw, nie zwracaa specjalnej uwagi na przysigych, przez wikszo czasu spogldajc nieruchomo na zeznajcych wiadkw. Ubieraa si we wszelkie moliwe odcienie czerni i gbokiej szaroci, nieodmiennie wystpujc w czarnych rajstopach i pantoflach. Ju na samym pocztku rozprawy Jerry ochrzci j mianem Wdowy Wood. Miaa pidziesit pi lat, czyli tyle samo, ile miaby jej m, gdyby nie zachorowa na raka puc. Bya bardzo szczupa, drobniutka, nosia krtko przycite siwe wosy. Pracowaa w bibliotece dzielnicowej i wychowywaa troje dzieci. Przysigym rozdano rodzinne fotografie. Ju rok wczeniej skadaa wstpne zeznania, a Rohr specjalnie do tego celu cign kilku fachowcw. Niele trzymaa si w ryzach, bya zdenerwowana, lecz nie spanikowana, i za wszelk cen staraa si panowa nad sob. Ostatecznie jej m nie y ju od czterech lat. Przy wydatnej pomocy Rohra bez zajknicia udzielia odpowiedzi na wszystkie pytania formalne. Pniej zacza opowiada o swoim yciu u boku Jacoba, o szczliwej mioci, pierwszych latach poycia, dzieciach, pniej o wnukach i wsplnych planach na okres emerycki. Wspomniaa o kilku wstrzsach na tej dugiej drodze, cho aden z nich nie wywoa powaniejszych nastpstw. Podkrelia, jak bardzo jej m chcia rzuci palenie, wielokrotnie prbowa to uczyni, ale bez powodzenia. W jego wypadku uzalenienie okazao si zbyt gbokie. Celeste budzia powszechn sympati, nawet nie musiaa si o to specjalnie stara. Ani razu gos jej si nie zaama. Pamitaa o ostrzeeniach adwokata, e sztucznie wyciskane zy mog zosta bardzo le przyjte przez przysigych. Nie naleaa zreszt do tych kobiet, ktre atwo wybuchay paczem. Pniej nadszed czas na pytania Cablea. Tylko o co on mgby wdow zapyta? Dlatego te wsta z ociganiem i oznajmi ze smutn min: Wysoki Sdzie, obrona nie ma adnych pyta do wiadka. Fitch za to mia ca mas pyta do pani Wood, tyle tylko, e nie mg wystpi na sali sdowej. Po odczekaniu okresu aoby, niewiele ponad rok po mierci ma, Celeste zacza si spotyka z pewnym wdowcem, modszym od niej o siedem lat. Wedug wiarygodnych informacji para ta planowaa wzi cichy lub zaraz po zakoczeniu procesu. A Fitch doskonale wiedzia, e to wanie Rohr wymusi na wdowie odoenie terminu lubu. Przysigli nie mogli o tym usysze podczas rozprawy, tote Fitch planowa ju, jakim sposobem zapozna ich z owymi faktami. Strona powodowa zakoczya przesuchania wiadkw obwieci Rohr, kiedy 263

Celeste Wood zaja z powrotem miejsce przy stole. Wszyscy prawnicy zaczli si nagle porozumiewa szeptem w mniejszych i wikszych grupkach. Sdzia Harkin przez chwil spoglda na nich z wysokoci swego stanowiska prezydialnego, po czym przenis wzrok na przysigych. Drodzy pastwo, mam dla was dobr i z nowin. Tej dobrej ju si chyba domylacie. Skoro strona powoda zakoczya przesuchania, to znaczy, e przekroczylimy pmetek rozprawy. Ponadto obrona zgosia mniej wiadkw ni reprezentant powoda. A za wiadomo jest taka, e musimy na tym etapie rozpatrzy cay szereg wnioskw formalnych. Jutro rozpoczniemy nad nimi dyskusj, obawiam si jednak, e zajmie nam to cay dzie. Przykro mi, ale nie ma innego wyjcia. Nicholas podnis rk. Harkin przez kilka sekund patrzy mu prosto w oczy, wreszcie rzek: Sucham, panie Easter. Czy to oznacza, e cay jutrzejszy dzie bdziemy musieli spdzi w naszych pokojach motelowych? Obawiam si, e tak. Nie rozumiem dlaczego. Prawnicy nagle przestali szepta i popatrzyli na Nicholasa. Bardzo rzadko si zdarzao, aby ktry z przysigych zabiera gos na sali sdowej. Poniewa musimy omwi wiele spraw formalnych, ktrych nie da si przedyskutowa w obecnoci skadu przysigych. Nie o to mi chodzi. Zastanawiam si tylko, czemu w tym czasie mielibymy siedzie w motelu. A co chcieliby pastwo robi? Mam mnstwo propozycji. Moglibymy wynaj d turystyczn, zrobi wycieczk po zatoce, poowi ryby, gdyby kto mia na to ochot... Nie mam prawa a tak bardzo uszczupla skromnego budetu naszego okrgu, panie Easter. Sdziem, e my rwnie pacimy podatki i tworzymy ten budet. Mimo wszystko musz odmwi. Przykro mi. Wic zapomnijmy o skromnym budecie wadz okrgowych. Jestem pewien, e przedstawiciele obu stron mogliby pokry koszty takiej wycieczki bez wikszego uszczerbku dla wasnych honorariw. Gdyby kada ze stron powicia, powiedzmy, po tysic dolarw, wystarczyoby pienidzy na wynajcie statku i zorganizowanie piknej wycieczki. Cable i Rohr zareagowali rwnoczenie, lecz ten drugi by nieco szybszy. Poderwa si z krzesa i rzek: Bybym nadzwyczaj szczliwy, mogc speni prob przysigych, Wysoki S264

dzie. To naprawd wspaniay pomys, panie sdzio! wykrzykn Cable. Harkin w obronnym gecie unis obie rce. Powoli, panowie. Z zakopotaniem potar skronie, gorczkowo usiujc sobie przypomnie tego typu precedens. Ale nic podobnego dotd si nie wydarzyo. Niemniej aden przepis tego nie zabrania, nie wystpowa te najmniejszy konflikt interesw. Loreen Duke poklepaa Nicholasa w rami i co mu szepna na ucho. No c, nigdy jeszcze nie syszaem o czym takim odezwa si sdzia. Moim zdaniem mona t propozycj zaliczy do posuni dyskrecjonalnych. Co pan na to, panie Rohr? To nic gronego, Wysoki Sdzie. Jeeli kada ze stron pokryje poow kosztw, wszystko bdzie w porzdku. Panie Cable? Nie przypominam sobie adnego przepisu bd instrukcji proceduralnej, ktra zabraniaaby czego takiego. Zgadzam si z moim koleg. Jeeli kada ze stron pokryje poow kosztw, nikt nie zostanie pokrzywdzony. Nicholas ponownie unis rk. Prosz mi wybaczy, Wysoki Sdzie. Wanie zwrcono mi uwag, e cz przysigych wolaaby si wybra na zakupy do Nowego Orleanu zamiast na wycieczk statkiem po zatoce. Znowu Rohr wykaza si lepszym refleksem. Z nie mniejsz przyjemnoci pokryjemy rwnie poow kosztw wynajcia autobusu, Wysoki Sdzie, oraz lunchu. Jestem dokadnie tego samego zdania doda pospiesznie Cable. Nie zapominajmy take o obiedzie. Gloria Lane podesza z notatnikiem do awy przysigych. Nicholas, Jerry Fernandez, Lonnie Shaver, Rikki Coleman, Angel Weese oraz pukownik Herrera zdecydowali si na wycieczk po zatoce. Reszta wolaa po raz drugi odwiedzi dzielnic francusk. *** Uwzgldniajc zarejestrowane na kasecie wideo zeznania Jacoba Wooda, strona powodowa zaprezentowaa w sumie dziesiciu wiadkw w cigu trzynastu dni. Przedstawiono rzetelny materia dowodowy. Teraz w gestii przysigych leaa decyzja, nie chodzio jednak o orzeczenie, czy papierosy s szkodliwe, tylko czy nadszed ju czas, aby wymierzy kar ich producentom. Gdyby skad sdziowski nie zosta objty sekwestracj, Rohr powoaby jeszcze co najmniej trzech rzeczoznawcw: psychologa, ktry mgby omwi sposoby oddzia265

ywania reklam, eksperta z zakresu uzalenie oraz specjalist z dziedziny stosowania podczas uprawy lici tytoniu rnych insektycydw i pestycydw. Ale poniewa przysigli zostali zasekwestrowani, Rohr musia zrezygnowa z tych planw. Nie mia adnych wtpliwoci, e werdykt bdzie ustalao raczej niezwyke grono. Znajdowa si w nim niewidomy oraz dziwak uprawiajcy jog podczas przerw na lunch. Cay skad ju dwukrotnie ogasza strajk, a rnorodne dania wysuwa niemal przy kadej okazji. Zaczo si od porcelanowej zastawy, metalowych sztucw i moliwoci wypicia piwa po dniu pracy, a wszystko to za pienidze podatnikw. Cigle byy zastrzeenia do stosunkw spoecznych, czyli wizyt prywatnych. Sdzia Harkin chyba nie mg spa po nocach. Podobnego zdania by Fitch czowiek, ktry w historii amerykaskiego wymiaru sprawiedliwoci pobi swoisty rekord sabotowania pracy przysigych. Jak zawsze porozstawia swoje puapki oraz pozbiera wszelkie moliwe brudy i z pocztku wszystko szo jak z patka. Do tej pory zmuszony by wznieci tylko jeden poar, nikt jeszcze nie wyldowa w szpitalu z poamanymi komi. Ale pojawienie si Marlee diametralnie odmienio sytuacj. Oto bowiem, za porednictwem dziewczyny, mg teraz zwyczajnie kupi werdykt korzystny dla obrony, poniajc w ten sposb Rohra i pozbawiajc nadziei setki innych adwokatw, krcych jak spy wok padliny i czekajcych na swoj kolejk. W dodatku Marlee moga mu zapewni pomylny wyrok wanie w tej rozprawie, najgoniejszej z dotychczasowych, w ktrej strona powodowa miaa najlepszych adwokatw, angaujcych w proces miliony wasnych dolarw. Fitch by prawie pewny sukcesu, tote nie przestawa rozmyla o dziewczynie. Nawet na chwil o niej nie zapomina, wrcz rozmawia z ni w swoich snach. Bo gdyby nie Marlee, Fitch zapewne w ogle by nie sypia po nocach. Caa reszta przemawiaa na korzy powoda, rozprawa odbywaa si w sprzyjajcych dla niego okolicznociach, pod przewodnictwem przychylnego sdziego, w odpowiedniej atmosferze. Skadajcy zeznania eksperci byli najlepsi spord tych, z jakimi Fitch si zetkn w cigu dziewiciu lat swego potajemnego sterowania poczynaniami obrony. A w tym czasie zapado osiem wyrokw, bez wyjtku na korzy pozwanego. I mimo swej gbokiej niechci do Rohra Fitch musia przyzna w duchu, e jest on najlepszym adwokatem do roli tego, ktry ostatecznie upokorzy przemys tytoniowy. Zwycistwo w Biloxi postawioby wielk tam dalszym tego typu pozwom, a kto wie, czy nie uratowaoby caego przemysu. Za kadym razem, kiedy Fitch przystpowa do oceny pogldw przysigych, zaczyna od Rikki Coleman ze wzgldu na przeprowadzony przez ni zabieg usunicia ciy. T kobiet mia ju w kieszeni, chocia ona jeszcze tego nie podejrzewaa. Jako drugi na jego licie figurowa Lonnie Shaver. Za nim pukownik Herrera. Z Millie Du266

pree sprawa take powinna by prosta. Jego konsultanci utrzymywali, e Sylvia Taylor-Tatum jest psychicznie niezdolna do jakiegokolwiek wspczucia, ponadto sama palia. Tyle tylko, e ci sami konsultanci nie mieli pojcia, i Sylvia sypia z Jerrym Fernandezem. A Jerry by kumplem Eastera. Std te Fitch zakada, e caa ta trjka Sylvia, Jerry i Nicholas bdzie gosowaa tak samo. Loreen Duke siedziaa w awie obok Eastera i wielokrotnie widywano ich oboje porozumiewajcych si szeptem. A wic i ona pewnie miaa gosowa tak jak Nicholas. A w lad za Loreen powinna pj Angel Weese, druga ciemnoskra kobieta w skadzie przysigych. Na razie o zapatrywaniach Angel nikt nie umia powiedzie niczego pewnego. Nikt jednak nie wtpi, e to wanie Easter odegra gwn rol podczas ustalania wyroku. Teraz, kiedy Fitch ju wiedzia, e Nicholas rzeczywicie ukoczy dwa lata studiw prawniczych, by absolutnie przekonany, e tamten nie omieszka si tym pochwali przed reszt przysigych. Trudno byo przewidzie, jak zagosuje Herman Grimes. Ale Fitch po cichu liczy i na niego. Podobnie traktowa te Phillipa Savellea. By raczej dobrej myli wzgldem gosu Gladys Card. Starsza kobieta odznaczaa si konserwatywnymi pogldami i najprawdopodobniej z wielk niechci mylaa o przyznaniu powodowi dwudziestu milionw odszkodowania, o ktre z pewnoci chcia prosi Rohr. Tak wic Fitch mia czterech przysigych w kieszeni, a jako pit po swojej stronie uznawa Gladys Card. Herman Grimes by wielk niewiadom. Savellea naleao raczej zaliczy do przeciwnikw, gdy czowiek starajcy si y w zgodzie z natur powinien by wrogiem tytoniu. Oprcz tego Easter mia za sob picioro. Do ustalenia werdyktu potrzebnych byo dziewi gosw, w przeciwnym wypadku sdzia Harkin zostaby zmuszony do umorzenia procesu. To oznaczaoby jego wznowienie po jakim czasie, czego Fitch wolaby za wszelk cen unikn. Caa rzesza analitykw i teoretykw prawa, z uwag obserwujcych przebieg rozprawy, rzadko dochodzia do wsplnego wniosku. Tylko pod jednym wzgldem wszyscy byli zgodni jednomylny, poparty dwunastoma gosami przysigych werdykt na korzy Pynexu musia na duej, a moe nawet ju na zawsze oddali widmo kolejnych pozww skierowanych przeciwko producentom papierosw. Dlatego te Fitch, bez wzgldu na koszty, zamierza uzyska taki wanie rezultat. *** W poniedziaek wieczorem nastroje w biurze Rohra ulegy wyranej poprawie. Po zakoczeniu przesuchiwania wiadkw opado dotychczasowe napicie. W sali konferencyjnej prawnicy wznosili toasty wybornym gatunkiem whisky. Ale Rohr sczy tylko wod mineraln i w zamyleniu gryz krakersy, przekszajc je kawakami sera. Pieczka znalaza si po stronie Cablea, wic teraz jego zesp musia si mozoli nad 267

przygotowywaniem wiadkw i prezentacj rnych dokumentw. Im pozostao tylko zadawanie pyta wiadkom obrony, a Rohr ju wielokrotnie oglda zarejestrowane na kasetach wideo wstpne zeznania wszystkich ekspertw, ktrzy zostali umieszczeni na licie potencjalnych wiadkw. Jonathan Kotlack, odpowiedzialny w jego zespole za dobr skadu przysigych, podobnie jak Rohr pi tylko wod sodow i ama sobie gow nad pogldami Hermana Grimesa. By przekonany, e zdobyli jego przychylno. Liczyli take na gosy Millie Dupree oraz tego dziwaka, Savellea. Natomiast martwi ich Herrera. Caa trjka czarnoskrych Lonnie, Angel i Loreen powinna gosowa na korzy powoda. Ostatecznie w tej sprawie chodzio o wystpienie sabej, bezsilnej wdowy przeciwko bogatej, niemal wszechmocnej firmie tytoniowej. W takich wypadkach Murzyni zazwyczaj opowiadali si po stronie obywatela. Ale kluczem do uzyskania korzystnego wyroku by Easter, wedug powszechnej opinii gwna posta awy przysigych. Rikki powinna pj w jego lady. Jerry by jego kumplem. Sylvia Taylor-Tatum odznaczaa si pasywnoci, wic zapewne miaa gosowa w zgodzie z wikszoci skadu. Podobnie jak Gladys Card. Potrzeba im byo tylko dziewiciu gosw i Rohr wyraa opini, e ju je zdobyli.

ROZDZIA 25
Tymczasem Small systematycznie sprawdza w Lawrence wszystkie tropy i wci nie przynosio to oczekiwanego rezultatu. Przez cay poniedziakowy wieczr krci si w pobliu baru U Mulligana, wbrew zaleceniom pi sporo, wciga do rozmowy zarwno kelnerki, jak i studentw prawa, ale osign tylko tyle, e spogldano na niego z coraz wiksz podejrzliwoci. A wreszcie we wtorek przed poudniem posun si o jeden krok za daleko. Odwiedzi kobiet o imieniu Rebecca, ktra kilka lat wczeniej, kontynuujc jeszcze studia na uniwersytecie, pracowaa dorywczo w barze U Mulligana i poznaa tam Claire Clement. Wedug danych tajemniczego informatora szefa jego agencji, nawet si ze sob zaprzyjaniy. Small odnalaz j w jednym ze rdmiejskich bankw, gdzie pracowaa jako kierowniczka dziau. Zaledwie si przedstawi, kobieta popatrzya na niego z nie skrywan podejrzliwoci. Czy przed kilkoma laty nie pracowaa pani razem z niejak Claire Clement? zapyta, zerkajc do notatnika. Sta przy jej biurku, poniewa kobieta rwnie staa. Nie umwi si wczeniej na to spotkanie, a Rebecca daa mu do zrozumienia, e jest bardzo zajta. Moliwe. Dlaczego pan pyta? Skrzyowaa rce na piersiach i przekrzywia lekko gow, nie zwracajc uwagi na dzwonicy telefon. Oszacowaa detektywa spojrzeniem i skrzywia si lekko na widok jego wymitej, niewieej marynarki. Czy nie wie pani, gdzie ona teraz przebywa? Nie. Czemu chce pan to wiedzie? Small powtrzy histori wbit mu do gowy przez Fitcha. No c, Claire Clement znalaza si na licie potencjalnych sdziw przysigych w pewnej rozprawie i moja firma otrzymaa zlecenie, aby zebra o niej moliwie jak najwicej informacji. Gdzie ma si odby ta rozprawa? 269

 Tego nie mog zdradzi. Ale pracowaa pani razem z ni w barze U Mulligana, zgadza si? Tak, lecz to byo wiele lat temu. Skd ona pochodzi? A do czego to panu potrzebne? Prawd mwic, zadaj tylko te pytania, ktre przekaza mi zleceniodawca. Po prostu sprawdzamy yciorys Clement, nic wicej. Zatem nie wie pani, skd ona pochodzi? Nie. A to pytanie byo najwaniejsze, poniewa wszystkie dotychczas poznane lady bytnoci Claire zaczynay si i uryway w Lawrence. Na pewno? Kobieta przekrzywia gow w drug stron i popatrzya na niego z ukosa. Nie mam pojcia, skd ona pochodzi. Kiedy j poznaam, pracowaa U Mulligana. A kiedy j widziaam po raz ostatni, take pracowaa U Mulligana. I nie rozmawiaa z ni pani ostatnio? Nie widziaam jej od czterech lat. Czy znaa pani Jeffa Kerra? Nie. Z kim Clement si przyjania w trakcie pobytu w Lawrence? Nie wiem. Prosz posucha, jestem bardzo zajta, a pan jedynie traci czas. Nie za dobrze znaam Claire. To mia dziewczyna, ale nic wicej nie umiem powiedzie. A teraz prosz odej, naprawd mam mnstwo wanych spraw. Wskazaa mu drzwi i Small z ociganiem wyszed z jej gabinetu. Nie wiedzia, e Rebecca obserwowaa go przez okno i gdy tylko znalaz si z powrotem na ulicy, zamkna drzwi gabinetu na klucz i zadzwonia pod pewien numer w Saint Louis. W suchawce rozleg si nagrany na tamie automatycznej sekretarki gos jej serdecznej przyjaciki, Claire. Kontaktoway si ze sob co najmniej raz w miesicu, cho widziay si ostatnio jaki rok temu. Claire i Jeff prowadzili do dziwny tryb ycia, czsto przeprowadzali si z jednego miasta do drugiego i jako nigdy nie powiadamiali zawczasu o swoich planach. Tylko to mieszkanie w Saint Louis pozostawao jedynym staym punktem kontaktowym. Claire ju znacznie wczeniej j ostrzega, e w miecie mog si zjawi podejrzane typki i zadawa niecodzienne pytania. Wspomniaa przy tym, zreszt nie po raz pierwszy, i wraz z Jeffem pracuj dla jakiej agencji rzdowej i wypeniaj cile tajne zadania. Tote teraz, kiedy tylko w suchawce rozleg si sygna akustyczny, Rebecca nagraa krtk wiadomo o wizycie Smalla.

270

*** Marlee kadego ranka sprawdzaa zapisy na automatycznej sekretarce, tote szybko odebraa zostawion wiadomo z Lawrence i serce podeszo jej do garda. Pospiesznie przetara twarz wilgotnym rcznikiem, prbujc odzyska panowanie nad sob. Zadzwonia do przyjaciki. Ze wszystkich si staraa si zachowa normalne brzmienie gosu, chocia co silnie ciskao j za gardo, a serce walio jak motem. Uzyskaa potwierdzenie informacji, e niejaki Small wypytywa si o Claire Clement, wymieni take nazwisko Jeffa Kerra. Na prob Marlee Rebecca postaraa si odtworzy sowo w sowo przebieg tamtej rozmowy. Na szczcie przyjacika nie miaa niczego docieka. Zapytaa tylko: U ciebie wszystko w porzdku? Tak, oczywicie odpara Marlee. Na razie wygrzewam si na play. Rebecca bya bardzo ciekawa, c to za plaa, ale ugryza si w jzyk. Podejrzewaa, e Claire i tak nie zdradzi tajemnicy. Poegnay si serdecznie, jak zwykle obiecujc sobie nawzajem, e pozostan w kontakcie. Oboje, zarwno Marlee, jak i Nicholas, byli przekonani, e nikt nie zdoa wyledzi ich wsplnej przeszoci w Lawrence. Teraz, kiedy to si jednak stao, setki pyta nie daway jej spokoju. Kto ich wyledzi? Ktra ze stron? Fitch czy Rohr? Zapewne ten pierwszy, choby z tego powodu, e dysponowa znacznie wikszymi funduszami i lepszymi wywiadowcami. I gdzie oni popenili bd? Jaki trop zaprowadzi detektyww a do Lawrence? Ile zdoali si tam dowiedzie? I jak daleko zamierzali si jeszcze posun? Koniecznie musiaa porozmawia z Nicholasem, ale on w tym momencie znajdowa si na pokadzie odzi wycieczkowej, zapewne owi makrele i dobrze si bawi w towarzystwie swoich nowych przyjaci. *** Tymczasem Fitch wcale nie traci czasu na owienie ryb, w rzeczywistoci od trzech miesicy nie mia nawet jednego dnia wolnego. Siedzia przy swoim biurku, na ktrym pitrzyy si uoone w rwniutkie stosiki dokumenty, kiedy niespodziewanie powiadomiono go o telefonie z miasta. Cze, Marlee rzuci wesoo do dziewczyny ze swoich snw. Witaj, Fitch. Wanie stracie jeszcze jednego. O czym ty mwisz? Adwokat musia si powstrzymywa si, eby nie mwi do niej po imieniu: Claire. Stracie kolejnego przysigego. Robilio zrobi tak ogromne wraenie na Loreen Duke, e teraz ona staa si gwnym rzecznikiem wysokiego odszkodowania dla powoda. 271

 Ale przecie nie zeznawa jeszcze aden z ekspertw obrony. To prawda. W kadym razie obecnie masz po swojej stronie czworo palaczy, to znaczy Weese, Fernandeza, Taylor-Tatum oraz Eastera. Zgadnij, ile z nich zaczo pali papierosy po ukoczeniu osiemnastego roku ycia. Skd mam to wiedzie? Nikt, wszyscy zaczynali w wieku lat kilkunastu. Poza tym Herman i Herrera take kiedy palili. Podejmujesz si zgadn, kiedy zaczli? Nie. Jeden mia czternacie lat, drugi siedemnacie. A to ju poowa skadu przysigych, Fitch, i wszyscy zaczynali pali jako nastolatki. I co ja mgbym na to poradzi? Nic. Pewnie i tak bdziecie dalej mydli ludziom oczy. Powiedz mi, Fitch, jakie s szans na to, abymy ucili sobie krtk pogawdk, ale tylko w cztery oczy, bez tych twoich fagasw kryjcych si za krzakami? Rzekbym, e te szans s wymienite. Kolejne kamstwo. Zrobimy w ten sposb. Spotkamy si i porozmawiamy, lecz jeli moi ludzie zauwa w pobliu cho jednego twojego wywiadowc, to bdzie nasza ostatnia rozmowa. Twoi ludzie? Kady moe sobie wynaj detektyww, Fitch. Powiniene o tym wiedzie. Zgoda. Czy znasz bar Casella, niewielk smaalni ryb na samym kocu molo w Biloxi? Nie, ale znajd. Tu wanie siedz. I bd ci obserwowa uwanie, kiedy zjawisz si na molo. Jeli zauwa jakiego podejrzanego typka, nici z naszej umowy. Kiedy mam tam przyjecha? Jak najszybciej. Czekam. *** Jos zwolni tylko nieco na wysokoci parkingu obok przystani i Fitch prawie wyskoczy z jadcego samochodu. Kierowca szybko si oddali i adwokat zosta cakiem sam, nie mia nawet ukrytego mikrofonu. Ruszy powoli w stron szerokiego drewnianego pomostu, na ktrego palach rozbijay si niewysokie fale. Marlee siedziaa przy stoliku, w cieniu wielkiego parasola, plecami do morza i twarz w kierunku pomostu. Do lunchu pozostaa jeszcze godzina i na molo oprcz niej nie byo nikogo. Cze, Marlee rzek Fitch, przystanwszy obok stolika. Po chwili usiad naprzeciwko dziewczyny. Bya ubrana w dinsy i flanelow koszul, 272

miaa ryback czapeczk z szerokim daszkiem i ciemne okulary. Mio ci widzie, Fitch odpara. Zawsze jeste taka mao sympatyczna? zapyta, prbujc si usadowi wygodnie na wskim, metalowym krzeseku i wyszczerzajc zby w umiechu. Czy masz przy sobie ukryty mikrofon z nadajnikiem? Nie. Oczywicie, e nie. Marlee z ociganiem wyja z torebki niewielki czarny przyrzd z pozoru przypominajcy dyktafon. Pooya go na stoliku, nakierowaa na brzuch mczyzny i wcisna guzik na obudowie. Wybacz mi, Fitch, ale musz sprawdzi, czy mimo wszystko nie zdoae si zaopatrzy w jak pluskw. Przecie powiedziaem, e nie mam adnego nadajnika odpar swobodnym tonem adwokat. W ostatniej chwili Konrad zaproponowa mu ukrycie w ubraniu miniaturowego urzdzenia podsuchowego, z ktrego sygna byby odbierany w furgonetce zaparkowanej gdzie na przystani. Fitch jednak stanowczo odmwi. Dziewczyna popatrzya uwanie na maleki ciekokrystaliczny wskanik aparatu, po czym schowaa go do torebki. Adwokat przyj to z szerokim umiechem. Odebraam dzisiaj rano telefon z Lawrence oznajmia, przez co natychmiast spowania. Wyglda na to, e ostro zapdzie swych ludzi do roboty i porozsyae agentw, eby azili od drzwi do drzwi i grzebali w tamtejszych mietnikach. Nie wiem, o czym mwisz bkn niezbyt pewnym gosem, zabrzmiao to cakiem nieprzekonujco. A wic to jednak robota Fitcha! pomylaa Marlee. Zdradzio go spojrzenie, ktre nagle spuci na blat stolika, potem zerkn na ni lkliwie i natychmiast znowu spuci gow. W dodatku zacz wyranie szybciej oddycha i lekko si przygarbi. Nie trzeba byo innych dowodw winy. Wszystko stao si jasne. Jeli jeszcze raz zadzwoni do mnie kto z dawnych przyjaci, moesz by pewien, e ju nigdy wicej nie usyszysz mego gosu. Mimo wszystko Fitch postanowi podj wyzwanie. To ty masz przyjaci w Lawrence? zapyta z gupia frant. Przesta udawa niewinitko i odwoaj swoje psy gocze. Zaczerpn gboko powietrza i wzruszy ramionami, jakby naprawd by zdziwiony. W porzdku, jak sobie yczysz. Wolabym jednak wiedzie, o co ci chodzi. Doskonale wiesz. Powtarzam, jeszcze jeden telefon i midzy nami wszystko skoczone. Jasne? Dobrze, skoro tak mwisz. 273

Fitch nie mg dostrzec oczu Marlee, mia jednak wraenie, e zza ciemnych szkie bij w niego dwa promienie laserw. Przez minut siedzieli w milczeniu. Podszed kelner, przetar cierk ssiedni stolik, ale nie zada sobie trudu, by przyj od nich zamwienie. Wreszcie adwokat pochyli si do przodu i zapyta: Kiedy wreszcie przestaniemy si bawi w kotka i myszk? Zaraz. Cudownie. Czego wic dasz? Pienidzy. Tego si domyliem. Ile? Cen podam pniej. Zakadam, e jeste gotw do negocjacji. Zawsze jestem gotw, ale wczeniej musz dokadnie wiedzie, co mog dosta za te pienidze. To bardzo proste, Fitch. Wszystko zaley od tego, czego pragniesz. Na twj uytek wystarczy wiadomo, e przysigli maj do wyboru cztery moliwoci. Po pierwsze, moe zapa orzeczenie na korzy powoda. Po drugie, moe zabrakn jednomylnoci i sprawa zostanie umorzona. W takim wypadku musiaby tu wrci za rok czy dwa i zaczyna wszystko od pocztku. Bo Rohr przecie nie zrezygnuje. Po trzecie, moe zapa wyrok na korzy pozwanego stosunkiem gosw dziewi do trzech. Miaby wwczas swoje upragnione zwycistwo. Ale moe te by jednomylno, a wtedy twj klient zyskaby wity spokj na par lat. wietnie o tym wiem. Tak mylaam. Jeli wybierzemy orzeczenie na korzy powoda, mamy take trzy dodatkowe ewentualnoci. Ktre z tych rozwiza jeste w stanie zapewni? Ktre sobie yczysz, nie wyczajc orzeczenia na korzy powoda. A wic druga strona take jest gotowa ci zapaci? Rozmowy jeszcze trwaj. Nic wicej nie musisz wiedzie. Co to jest? Aukcja? Wygra ten, kto zapaci najwicej? Moesz to traktowa jak przetarg. Czubym si znacznie lepiej, gdyby prze staa pertraktowa z Robrem. Mao mnie obchodz twoje uczucia, Fitch. Pojawi si drugi kelner i ten ju ich zauway. Z ociganiem podszed do stolika i zapyta, czy ycz sobie co do picia. Fitch zamwi mroon herbat, Marlee puszk dietetycznej coca-coli. Powiedz mi dokadniej, na czym ma polega nasza umowa rzek adwokat, kiedy kelner si oddali. To bardzo proste. Najpierw musimy ustali, jakiej decyzji sobie yczysz. Przeczy274

taj uwanie menu i wybierz to, na co masz ochot. Potem uzgodnimy cen, a ty przyszykujesz pienidze. Zaczekamy do koca rozprawy, kiedy reprezentanci obu stron wygosz mowy kocowe i przysigli rozpoczn obrady. Na tym etapie otrzymasz szczegowe pisemne instrukcje dotyczce sposobu ulokowania pienidzy, powiedzmy, w jakim banku szwajcarskim. Kiedy tylko uzyskam potwierdzenie, e przelew zosta dokonany, przysigli wydadz takie orzeczenie, jakie wybierzesz. Fitch powici ju wiele godzin na obmylanie analogicznego scenariusza, ale gdy teraz dziewczyna przedstawia go tak spokojnym i chodnym tonem, serce omal nie skoczyo mu do garda. To faktycznie mogo by najatwiej odniesione zwycistwo w jego dotychczasowej dziaalnoci! Nic z tego nie wyjdzie mrukn pospnie, jakby ju wielokrotnie zawiera podobne umowy dotyczce orzecze w sprawach cywilnych. Naprawd? Rohr jest przekonany, e si uda. Do cholery! Ale ona bya bystra! Dokadnie wiedziaa, w jaki sposb wyprowadzi ripost. Ja jednak nie bd mia adnych gwarancji zaoponowa. Marlee poprawia okulary na nosie, pochylia si i opara okcie na stoliku. Nie ufasz mi, Fitch? Nie o to chodzi. Spodziewasz si, e przelej na twoje konto, jak sdz, bardzo du sum pienidzy, a potem bd si modli i gryz w nadziei, e twj przyjaciel zdoa umiejtnie pokierowa obradami przysigych? Przebieg obrad jest w kocu nieprzewidywalny. Mj przyjaciel cay czas kontroluje poczynania przysigych, nawet w tej chwili panuje nad wszystkim. Zbierze odpowiedni liczb gosw, jeszcze zanim adwokaci zakocz swoje mowy. W gbi duszy Fitch by gotw odda kade pienidze. Ju duo wczeniej zdecydowa, e zapaci kad sum, jakiej dziewczyna zada, wycignie fors z Funduszu, nawet jeli nie zdobdzie adnych gwarancji. Nie dba o nic, w peni jej ufa. Skoro Marlee i Nicholas, czy jak te jej przyjaciel si naprawd nazywa, woyli tak wiele wysiku, eby znale si w pozycji umoliwiajcej przetarg z firmami Wielkiej Czwrki, to oznaczao, e s pewni swego i z radoci zgotuj takie decyzje, jakie bd potrzebne. Przecie oni wiele lat przygotowywali si wanie na t okazj. Mia do nich setki rnych pyta. Z przyjemnoci by si dowiedzia, kto wpad na taki pomys, kto opracowa ten genialny, niezwykle chytry plan, kto zacz bada histori i przebieg analogicznych rozpraw, wdrowa za nimi po caym kraju, aby wreszcie jedno z nich znalazo si w skadzie przysigych i mogo w dowolny sposb wpywa na kocowy wynik. Uwaa t intryg za niezrwnan. Mgby przez wiele godzin, a moe nawet dni rozmawia z dziewczyn na temat rnorakich szczegw. Wiedzia 275

jednak, e nigdy nie uzyska odpowiedzi na swoje pytania. I by te przekonany, e tych dwoje naprawd jest w stanie zaatwi odpowiadajcy mu wyrok. Zbyt ciko pracowali i zbyt daleko zaszli, aby teraz dopuci moliwo jakiejkolwiek pomyki. Pewnie wiesz, e i ja nie jestem cakowicie bezradny w tej materii rzek, nadal udajc nie zachconego. Oczywicie, e wiem. Z cakowit pewnoci mog powiedzie, e zastawie tak wiele rnych puapek, eby mie w garci co najmniej czworo przysigych. Chcesz, ebym wymienia ich nazwiska? Kelner przynis zamwione napoje i Fitch upi yk herbaty. Nie, wcale nie mia ochoty, eby Marlee wymieniaa jakiekolwiek nazwiska. Nie zamierza si bawi w zgadywanki z kim, kto tak zrcznie manipulowa faktami. Z jego punktu widzenia rozmowa z dziewczyn przypominaa rozmow z samym przewodniczcym awy przysigych, chocia niezbyt mu odpowiadao, e z koniecznoci jest ona a tak bardzo jednostronna. Nie mia wic adnego sposobu, aby oceni, czy Marlee mwi prawd, czy tylko blefuje. Nie by dla niej rwnorzdnym partnerem. Widz, e wtpisz w to, czy naprawd w peni kontrolujemy sytuacj odezwaa si po chwili. Wtpi we wszystko. Chcesz wic, abymy si pozbyli kogo ze skadu? Ju wyeliminowalicie Stell Hulic odpar, chyba po raz pierwszy wywoujc drobny umiech na jej wargach. Moemy to powtrzy. Byby zadowolony, gdybymy na przykad odesali do domu Lonniego Shavera? Czy to by ci wreszcie przekonao? Fitch omal si nie zakrztusi herbat. Otar usta wierzchem doni i odrzek pospiesznie: Jestem pewien, e Lonnie przyjby to z radoci. Jest chyba najbardziej znudzony z caej dwunastki. Wic chcesz, bymy go wyczyli z gry? Nie. Moim zdaniem Lonnie jest niegrony. Poza tym, skoro ju mamy cile ze sob wsppracowa, mog wyzna, e Lonnie jest po naszej stronie. Wiesz o tym, e Nicholas czsto z nim rozmawia? Wyglda na to, e Nicholas rozmawia ze wszystkimi przysigymi. Owszem, cho na rne tematy. Potrzeba mu jeszcze troch czasu. Sprawiasz wraenie absolutnie pewnej swego przyjaciela. Nie jestem nazbyt pewna umiejtnoci wybranych przez ciebie adwokatw, ale cakowicie polegam na Nicholasie. Tylko to si teraz liczy. Na jaki czas zapado milczenie, gdy obaj kelnerzy rozstawiali na ssiednim stoliku 276

nakrycia dla czterech osb. Zbliaa si pora lunchu i bar stopniowo powraca do ycia. Kiedy tamci znw si oddalili, Fitch powiedzia: Nie mog teraz zawrze z tob umowy jeli nie znam jej szczegw. A ja nie przedstawi ci adnych szczegw, dopki twoi ludzie bd si grzebali w mojej przeszoci odpara szybko, bez ladu zawahania. Czyby miaa co do ukrycia? Nie. Ale zaley mi na spokoju moich przyjaci i nie lubi odbiera alarmujcych telefonw. Kiedy odwoasz swoich ludzi, umwimy si na kolejne spotkanie. A jeli dotr do mnie nastpne niepokojce sygnay, ju nigdy wicej si nie odezw. Nie strasz mnie. Mwi powanie, Fitch. Odwoaj swoje psy gocze. To nie s moje psy, przysigam. Masz je zaraz odwoa, bo w przeciwnym razie zaczn si czciej spotyka z Rohrem. On pewnie przyjmie moje warunki, a jeli zapadnie orzeczenie na korzy powoda, to ty wylecisz z tego interesu, a twoi klienci bd musieli wypaci grube miliony. Przecie nie chcesz do tego dopuci, Fitch. Pod tym wzgldem miaa cakowit racj. Obojtne, jak cen by wymienia i tak musiaa to by suma nie znaczca w porwnaniu z kosztami Wielkiej Czwrki w razie ustalenia werdyktu korzystnego dla powoda. Chyba musimy si pospieszy rzek. Rozprawa nie potrwa ju zbyt dugo. Ile? Obrona zajmie trzy, najwyej cztery dni. Wiesz co, Fitch? Zgodniaam. Moe pjdziesz ju sobie i wydasz odpowiednie dyspozycje? Zadzwoni do ciebie w najbliszym czasie. C za zbieg okolicznoci. Ja take zgodniaem. Nie wysilaj si, zjem sama. Poza tym wolaabym, eby sobie poszed. Wsta i rzek na poegnanie. Jak sobie yczysz, Marlee. ycz miego dnia. Dziewczyna obserwowaa go, jak oddala si pomostem, a nastpnie kieruje w stron parkingu na kocu przystani. Dopiero tam si zatrzyma, wyj z kieszeni telefon komrkowy i wezwa swego kierowc. *** Po kilku nieudanych prbach porozumienia si z Hoppym przez telefon, Jimmy Hull Moke we wtorek po poudniu wpad nie zapowiedziany do biura Dupree Realty. Zaspana sekretarka poinformowaa go, e waciciel jest gdzie na zapleczu. Wygrzebaa si zza biurka i znikna za drzwiami. Wrcia dopiero po pitnastu minutach i gorco przeprosia za pomyk. Pana Dupree nie byo w biurze, musia bowiem wyj na ja277

kie wane spotkanie. Widziaem jego samochd przed wejciem mrukn zdziwiony Jimmy Hull, wskazujc rk niewielki asfaltowy placyk przed budynkiem. Nie dao si ukry, e stao tam due kombi nalece do waciciela biura nieruchomoci. Pojecha z ktrym agentem jego samochodem odpara sekretarka, niezbyt umiejtnie maskujc jawne kamstwo. Dokd pojechali? spyta Moke, jakby zamierza szuka Hoppyego po miecie. Gdzie w okolice Pass Christian. Nic wicej nie wiem. A czemu nie odpowiada na moje telefony? Nie mam pojcia. Pan Dupree jest ostatnio naprawd bardzo zajty. Jimmy Hull wbi obie donie w kieszenie dinsw i spojrza z ukosa na kobiet. Prosz mu przekaza, e tu byem i e jestem na niego wcieky. Lepiej niech do mnie zadzwoni. Zrozumiaa pani? Tak, prosz pana. Wyszed na ulic, wsiad do swojego forda i odjecha. Sekretarka odczekaa minut i pobiega do toalety, eby uwolni swego pracodawc z szafy na ubrania robocze. *** Dwudziestometrowa d wycieczkowa kierowana wprawn rk kapitana eo wypyna pidziesit mil w gb zatoki, gdzie pod cakowicie bezchmurnym niebem, wystawiajc twarze na podmuchy lekkiej bryzy, poowa skadu przysigych oddaa si rozkoszy owienia makreli, dorszy czy snapperw. Angel Weese nigdy wczeniej nie bya na otwartym morzu, nie umiaa pywa, tote ju dwiecie metrw od brzegu zapada na chorob morsk. Ale przy pomocy wietnie obeznanego z t dolegliwoci kapitana, a take sporej dawki dramaminy, szybko dosza do siebie i jako pierwsza z grona wycieczkowiczw zowia na wdk pokan ryb. Rikki, ubrana w obcise szorty i adidasy, ukazujca swe piknie opalone nogi, przycigaa wzrok wszystkich mczyzn. Pukownik bardzo szybko odnalaz pokrewiestwo duchowe z kapitanem i zrezygnowawszy z wdkowania, poszed na mostek, eby odda si swym ulubionym dyskusjom na temat strategii wojskowych operacji morskich. Dwaj marynarze przygotowali wymienity lunch, na ktry skaday si duszone krewetki, kanapki z ostrygami, pieczone szczypce krabw oraz gsta zupa rybna. W czasie lunchu zaserwowano te pierwsz kolejk piwa. Tylko Rikki z niego zrezygnowaa i wybraa wod sodow. Piwa nie zabrako take po poudniu, kiedy to uczestnicy wycieczki, na zmian przeywajc chwile podniecenia i znudzenia owieniem ryb, wygrzewali si w padajcych coraz bardziej ukonie promieniach soca. d bya na tyle dua, i kady z przysigych mg znale dla siebie odosobniony kt, lecz Nicholas i Jerry bardzo dbali o to, 278

eby Lonnie Shaver nawet przez chwil nie siedzia z pust puszk w doni. Zaleao im na tym, aby po raz pierwszy wcign go do rozmowy. Okazao si, e wujek Lonniego przez wiele lat pywa wasnym kutrem i owi krewetki, dopki d nie zatona podczas sztormu, a nikogo z zaogi nie odnaleziono. Jako dziecko wielokrotnie wyrusza z wujem na wody zatoki i, szczerze mwic, troch si zna na wdkarstwie. Nie pocigao go to zanadto i nie owi ryb od wielu lat. Zdecydowa si przyczy do nich tylko dlatego, e wyprawa odzi wydawaa mu si bardziej kuszca, ni ponowny wyjazd autobusem na zakupy do Nowego Orleanu. Potrzebne byy a cztery puszki piwa, eby cho troch go rozluni i rozwiza mu jzyk. Przebywali pod pokadem, w dawnej kabinie pasaerskiej, ktrej ciany rozebrano, aby wycieczkowicze mogli korzysta ze wieego powietrza. Patrzyli w stron rufy, gdzie Rikki i Angel obserwoway z zaciekawieniem, jak marynarze czyszcz zowione przez nich ryby. Ciekaw jestem, ilu ekspertw obrona powoa na wiadkw odezwa si Nicholas, postanowiwszy w kocu zmieni temat rozmowy, gdy kwestia technik wdkarskich zostaa ju dokumentnie wyczerpana. Jerry lea wycignity na dmuchanej macie. Zdj buty i skarpetki, oczy mia zamknite, lecz trzyma w doni otwart puszk piwa. Jeli o mnie chodzi, to obrona mogaby nie przesuchiwa ani jednego wiadka odpar Lonnie, wpatrujc si w fale. Pewnie masz ju dosy, co? Dla mnie ta sprawa jest z gruntu mieszna. Facet pali przez czterdzieci pi lat, a teraz wdowa chce si domaga milionowego odszkodowania za to, e on niemale popeni samobjstwo. Wiesz, co ci powiem? odezwa si Jerry, otwierajc oczy. Co? Jerry i ja uwaamy, e od pocztku sprzyjasz obronie wtrci Nicholas. Co prawda, niezbyt atwo ci rozgry, bo niezwykle rzadko zabierasz gos. A co wy obaj mylicie? zapyta Lonnie. No c ja jeszcze nie zdecydowaem. Jerry powoli si skania ku linii obrony. Mam racj? Z nikim nie dyskutowaem na temat rozpatrywanej sprawy. Nie nawizywaem kontaktw z osobami postronnymi i nie proponowano mi adnych apwek. Jestem takim przysigym, z jakiego sdzia Harkin powinien by bardzo dumny. Moesz mi wierzy, e jest przychylny obronie rzek Nicholas. Sam jest uzaleniony od nikotyny, nie potrafi rzuci palenia, a jedynie sam siebie okamuje, e mgby si uwolni od naogu, kiedy tylko by zechcia. Nie rzuci jednak, bo w rzeczywistoci jest miczakiem. Chciaby uchodzi za prawdziwego mczyzn, choby takiego, jak 279

pukownik Herrera. Kto by nie chcia? wtrci Lonnie. A poniewa Jerry uwaa, i mgby rzuci palenie w dowolnej chwili, mimo e jest to nieprawda, wic sdzi rwnie, e wszyscy inni te musz by do tego zdolni. Jego zdaniem Jacob Wood powinien by to uczyni na dugo przedtem, zanim wykryto u niego raka. Zgadza si odpar Jerry. Zgaszam jedynie sprzeciw w kwestii miczaka. Uwaam, e ten sposb mylenia jest cakowicie logiczny przyzna Lonnie. Nie rozumiem, jak ty moesz by jeszcze niezdecydowany. Sam tego nie rozumiem. Pewnie waham si dlatego, e nie wysuchaem jeszcze zezna wszystkich wiadkw. Tak, w gruncie rzeczy tylko o to chodzi. Przepisy prawa mwi, e nie wolno si zastanawia nad kocowym werdyktem, dopki nie zostanie przedstawiony cay materia dowodowy. Wybaczcie... Wybaczamy hukn Jerry. Zdaje si, e teraz twoja kolej przynie nam piwo. Nicholas oprni swoj puszk i podrepta wskimi schodkami do lodwki stojcej na pokadzie. Nie przejmuj si nim mrukn Jerry. Kiedy przyjdzie co do czego, bdzie gosowa tak jak my.

ROZDZIA 26
d przybia do nabrzea kilka minut po siedemnastej. Wesoa kompania nieco chwiejnym krokiem zesza z pokadu na molo, gdzie ustawia si do grupowego zdjcia z kapitanem eo i swymi trofeami. Najokazalszy wrd nich by czterdziestokilogramowy rekin zowiony przez Rikki, ktrego na d wycignli marynarze. Nastpnie dwaj stranicy poprowadzili przysigych na parking. Zowione ryby trzeba byo zostawi zaodze, bo nie byoby z nich adnego poytku w motelu. Autobus z amatorami zakupw wrci godzin pniej. Jego przyjazd, podobnie jak powrt odzi wycieczkowej, by dokadnie obserwowany, a szczegowe raporty przekazano Fitchowi, mimo i aden z wywiadowcw nie umia oceni, do czego te informacje mog mu by przydatne. Ale dostali takie polecenie, tote prowadzili obserwacj, a chodzio przecie tylko o bierne oczekiwanie na powrt obu grup przysigych. Tymczasem Fitch siedzia w swoim gabinecie ze Swansonem, ktry niemal cae popoudnie spdzi przy telefonie. Psy gocze, jak mwia o nich Marlee, zostay odwoane. Na ich miejsce Fitch wysa najlepszych fachowcw, pracownikw tej samej firmy z Bethesdy, ktrych koledzy prowadzili akcj zastraszania Hoppyego. Swanson kiedy pracowa w tej agencji i wiedzia doskonale, i wikszo zatrudnianych tam ludzi wywodzi si z FBI lub CIA. Gwarantowa za rezultaty ich dziaalnoci. Tego typu prac, odtwarzanie przeszoci modej kobiety, uwaali po prostu ze ekscytujc. Swanson rwnie mia wyj z biura za godzin i polecie do Kansas City, by stamtd nadzorowa dalsze poczynania. Dawa take gwarancje, e nie zostan przyapani. Niemniej Fitch martwi si t sytuacj. Z jednej strony chcia utrzyma kontakt z Marlee, z drugiej za bardzo mu zaleao na tym, by jak najwicej si o niej dowiedzie. Za kontynuowaniem pracy dochodzeniowej przemawiay dwie rzeczy. Po pierwsze, dziewczynie z jakiego powodu bardzo zaleao na tym, aby zaprzesta poszukiwa. Prawdopodobnie miaa wic do ukrycia co nadzwyczaj istotnego. A po drugie, podejrzanie dobrze zamaskowaa swoj przeszo. 281

Marlee wyjechaa z Lawrence w stanie Kansas przed czterema lary, spdziwszy w tym miecie okoo trzech lat Z pewnoci przed osiedleniem si tam uywaa zupenie innego nazwiska, a i po opuszczeniu Lawrence cakowicie zatara lady po Claire Clement. W tym czasie zdya jednak zwerbowa do wsppracy Jeffa Kerra, ktry obecnie wystpowa jako Nicholas Easter i umiejtnie owija sobie wok palca dwunastk przysigych. *** Angel Weese bya zakochana bez pamici i planowaa wyj za Derricka Maplesa, wspaniale zbudowanego dwudziestoczterolatka, chwilowo bezrobotnego, yjcego w separacji. Utraci prac agenta sprzeday telefonw komrkowych, kiedy jego macierzysta firma zostaa wykupiona przez wiksz korporacj, a ponadto by w trakcie rozwodu koczcego definitywnie zwizek bdcy nastpstwem szalonego romansu nastolatkw. Mia dwoje maych dzieci, a jego ona i jej adwokat domagali si alimentw w wysokoci szeciuset dolarw miesicznie. Natomiast Derrick nie chcia si zgodzi na t sum, zasaniajc si brakiem staego zajcia. Negocjacje przybieray coraz bardziej charakter ktni i perspektywa uzyskania rozwodu oddalaa si z dnia na dzie. Angel bya w drugim miesicu ciy, lecz do tej pory ukrywaa ten fakt w tajemnicy, wiedzia tylko Derrick. Jego brat, Marvis, ktry pracowa wczeniej jako zastpca szeryfa, peni obecnie rol protestanckiego duszpasterza i by dziaaczem spoecznym. Wanie z Marvisem skontaktowa si niejaki Cleve, ktry bardzo chcia nawiza znajomo z Derrickiem. I tamten zapozna ich ze sob. Z braku lepszego okrelenia penion przez Clevea funkcj nazywano w krgach prawniczych szperaczem. Mczyzna pracowa dla Wendalla Rohra i zajmowa si wyszukiwaniem obiecujcych przypadkw mierci lub uszkodzenia ciaa, ktrymi powinien si zainteresowa adwokat. Wcale nie byo to atwe zadanie i wymagao sporych umiejtnoci, a Cleve zalicza si do najlepszych, poniewa Rohr nie angaowa byle kogo. A jako wytrawny szperacz, Cleve potrafi delikatnie kry wok sedna sprawy, gdy nagabywanie potencjalnych klientw traktowano jako nieetyczne z prawnego punktu widzenia w przeciwnym razie kady wypadek drogowy przycigaby znacznie wicej takich szperaczy ni sanitariuszy pogotowia ratunkowego. Wanie dlatego na wizytwkach Cleve przedstawia si jako agent dochodzeniowy. Oprcz tego wykonywa on inne zlecenia szefa kancelarii, przewozi dokumenty, zbiera owiadczenia, sprawdza informacje dotyczce wiadkw bd kandydatw na przysigych, szpiegowa innych adwokatw krtko mwic, zajmowa si prac wywiadowcz, kiedy nie mia niczego do szperania. Za kade realizowane zlecenie otrzymywa godziwe honoraria, a Rohr wypaca take spore premie, gdy tylko udao mu si 282

wytropi jak nadzwyczaj obiecujc spraw. Teraz, kiedy przy piwie rozmawia w barze z Derrickiem, domyli si ju po paru zdaniach, e tamten ma spore kopoty finansowe. Umiejtnie nakierowa rozmow na temat Angel Weese i zapyta, czy ktokolwiek usiowa go przekupi lub zastraszy. Derrick odpowiedzia stanowczo, e nikt go nie nagabywa w kwestii toczcej si rozprawy. Ale powodw takiego stanu rzeczy upatrywa w tym, e mieszka z bratem i rzadko wychodzi na ulic, poniewa za wszelk cen chce unikn spotkania z chciwym adwokatem swojej ony. Cleve orzek, e to bardzo dobrze, poniewa zosta wynajty do roli konsultanta sadowego i wie doskonale, jak olbrzymie znaczenie ma ta rozprawa. Zamwi drug kolejk piwa i zacz si rozwodzi nad przyczynami, dla ktrych w proces jest a tak wany. Derrick by sprytny, ukoczy rok nauki w collegeu i naprawd bardzo potrzebowa pienidzy, tote byskawicznie poj, do czego tamten zmierza. Dlaczego nie przejdzie pan od razu do rzeczy? wtrci. Cleve by gotw do podjcia negocjacji. Mj klient chciaby zapewni sobie wikszy wpyw na kocow decyzj. Oczywicie, za gotwk, w cakowitej dyskrecji. Wikszy wpyw? mrukn Derrick i pocign duy yk piwa, po czym umiechn si szeroko, zachcajc w ten sposb swego rozmwc do otwartoci. Pi tysicy dolarw zaproponowa Cleve, zerkajc na boki. Poowa teraz, poowa po zakoczeniu procesu. Derrick umiechn si jeszcze szerzej. I co miabym za to zrobi? Porozmawia z Angel przy okazji najbliszego spotkania i upewni si, czy ona dobrze rozumie, jak ogromne znaczenie mata sprawa dla reprezentanta powoda. Tylko prosz jej nic nie mwi o pienidzach, o mnie i o naszej umowie. W kadym razie nie teraz. Dlaczego? Poniewa to jest sprzeczne z prawem, rozumiemy si? Gdyby jakim cudem sdzia dowiedzia si o naszej rozmowie, o propozycji finansowej i paskich naciskach na Angel, obaj natychmiast wyldowalibymy w areszcie. Jasne? Tak. Musi pan zrozumie, e to bardzo niebezpieczne zadanie. Jeli odstrasza pana ryzyko, prosz powiedzie to ju teraz. Dziesi tysicy. Sucham? Dziesi. Pi do rki i pi po zakoczeniu procesu. 283

Cleve jkn i skrzywi si z obrzydzeniem. Ale byy to tylko pozory. Nie mg przecie wyjawi, o jak stawk naprawd toczy si gra. W porzdku, niech bdzie dziesi. Kiedy mog dosta fors? Jutro. Zamwili sobie kanapki i jeszcze przez godzin rozmawiali o werdykcie oraz najlepszych sposobach wywierania naciskw na Angel. *** Zadanie utrzymywania Martina Janklea w stanie wzgldnej trzewoci spado na Durwooda Cablea. Fitch zrobi prezesowi awantur o to, e nie powinien w ogle pi w ten wtorkowy wieczr, poniewa nazajutrz mia zeznawa przed sdem. Sam ledwie zdoa si uwolni od naogu, tote otwarcie oskary Janklea, e wiadomie nie chce si podda leczeniu. Ten za kl na czym wiat stoi i powtarza, e nawet Fitch nie ma prawa dyktowa jemu, prezesowi Pynexu, firmy znajdujcej si na licie Fortune 500, kiedy i ile wolno mu pi. Dlatego te Fitch obarczy niewdzicznym zadaniem Cablea. Ten z kolei namawia prezesa, aby pozosta wieczorem w jego gabinecie i w spokoju przygotowywa si do jutrzejszego wystpienia. Wczeniej przeprowadzono wstpne przesuchanie, zadajc te pytania, jakie mog pa ze strony przedstawiciela Rohra. Ale Jankle spisa si doskonale, by zaprawiony w takich bojach. Pniej Cable zmusi Janklea, by w gronie ekspertw sdowych obejrza zarejestrowany na kasecie wideo przebieg owego wstpnego przesuchania. Kiedy ostatecznie, ju po dwudziestej drugiej, prezes znalaz si z powrotem w swoim pokoju hotelowym, odkry z rozpacz, e Fitch usun z barku wszystkie butelki z alkoholem, zastpujc je rnymi napojami gazowanymi i sokami owocowymi. Klnc pod nosem, zajrza do swoich przyborw toaletowych, gdzie zawsze trzyma obcignit skr piersiwk. Ale i ona znikna. Fitch zatroszczy si nawet o ni. *** O pierwszej w nocy Nicholas po cichu uchyli drzwi i wyjrza na korytarz. Stranika nie byo na posterunku, na pewno smacznie spa w swoim pokoju. Jak poprzednio, Marlee czekaa na pitrze. Ucisnli si serdecznie i pocaowali, lecz musieli zrezygnowa z pjcia do ka. Ju wczeniej przez telefon dziewczyna wspomniaa, e pojawiy si jakie kopoty, tote teraz pospiesznie zrelacjonowaa mu niepokojce wiadomoci, poczwszy od informacji, ktre zostawia na automatycznej sekretarce Rebecca z Lawrence. Nicholas wysucha jej w spokoju. Jeli nie bra pod uwag naturalnych uniesie miosnych dwojga modych kochan284

kw, ich zwizek pozbawiony by gbszych emocji. A kiedy ju takowe si pojawiay, to zazwyczaj ze strony Nicholasa, ktremu zdecydowanie sabiej wychodzio panowanie nad sob, cho i tak zalicza si do ludzi nadzwyczaj powcigliwych. Jedynie w chwilach skrajnej wciekoci podnosi gos, a i to zdarzao si bardzo rzadko. Marlee take nie bya oziba, jedynie bez reszty pochaniay j biece sprawy. Easter tylko raz widzia zy w jej oczach, na zakoczenie filmu, ktrego on sam nie cierpia. Jeszcze nigdy nie wywizaa si midzy nimi prawdziwa ktnia, a wszelkie sprzeczki wygasay bardzo szybko, gdy Nicholas zdy si ju nauczy trzyma jzyk za zbami. Ona nie znosia adnych prnych sentymentw, nigdy si nie gniewaa i nie nosia w sercu najmniejszej urazy, tote reagowaa natychmiast, kiedy tylko prbowa si dsa. Po przedstawieniu mu wiadomoci, jak zostawia Rebecca, Marlee powtrzya niemal sowo w sowo przebieg rozmowy z Fitchem. wiadomo, e przynajmniej czciowo zostali zdemaskowani, podziaaa na nich jak kube zimnej wody. Nie mieli adnych wtpliwoci, i to sprawka agentw Fitcha, zaczli si wic zastanawia, ile on naprawd o nich wie. Ju od pocztku ywili przekonanie, e sprawni wywiadowcy musz wczeniej czy pniej odkry jego przeszo i ujawni zwizek Jeffa Kerra z Claire Clement. Uwaali jednak, e to nie bdzie jeszcze stanowio dla nich zagroenia. Najwaniejsze byo zachowanie w cakowitej tajemnicy prawdziwego nazwiska i motyww dziaania Claire, w przeciwnym razie mogli ju teraz pakowa manatki. Nie pozostawao im jednak nic innego, jak biernie czeka. *** Derrick dosta si do pokoju Angel przez otwarte okno. Poprzednio widzieli si w niedziel, a wic dwa dni wczeniej, tote postanowi nie czeka do nastpnego wieczoru. Bardzo za ni tskni, le znosi rozk i po prostu musia j przytuli. Angel natychmiast zwrcia uwag, e troch wypi. Niemniej daa si zacign do ka, gdzie nastpio uwieczenie owej pozaregulaminowej wizyty prywatnej. Ale zaraz potem Derrick usn. Obudzili si jednoczenie o wicie i Angel natychmiast ogarna panika, poniewa w pokoju motelowym przebywa mczyzna, a byo to w jawny sposb sprzeczne z instrukcjami sdziego Harkina. Derrick zlekceway jej niepokj. Oznajmi, e zaczeka spokojnie, a wszyscy wyjad do sdu, po czym wymknie si t sam drog, to znaczy przez okno. Bez trudu zdoa j uspokoi i Angel posza do azienki. Wieczorem Derrick jeszcze raz przemyla plan Clevea i wprowadzi do niego daleko idce udoskonalenia. Po wyjciu z baru kupi sobie opakowanie szeciu butelek piwa i wybra si na dug przejadk wzdu play. Nie spieszy si, kilkakrotnie pokona odcinek autostrady numer dziewidziesit midzy Pass Christian a Pascagoul, gdzie 285

stay liczne hotele i kasyna gry. Popija piwo i obmyla rne warianty dziaania. Zapamita dobrze, i lekko podchmielony Cleve zdradzi w ktrym momencie rozmowy, e reprezentant powoda zamierza si domaga wielomilionowego odszkodowania. A poniewa do uchwalenia orzeczenia potrzebne byy gosy dziewiciu spord dwunastu przysigych, wykalkulowa byskawicznie, e gos Angel jest wart znacznie wicej ni dziesi tysicy dolarw. Taka suma wydawaa mu si kuszca jedynie na pocztku rozmowy w barze, bo skoro Cleve by gotw tyle zapaci, i to niemal od rki, to znaczyo, e przycinity do muru zgodzi si te wyoy duo wicej. A im duej Derrick jedzi po autostradzie, tym cenniejszy wydawa mu si gos Angel. O wicie doszed do pidziesiciu tysicy i z minuty na minut coraz bardziej si skania do dalszego podwyszania ceny. Wielkie wraenie robiy na nim obliczenia procentowe. Przy zaoeniu, e powd wywalczy odszkodowanie w wysokoci dziesiciu milionw dolarw, sto tysicy stanowio zaledwie jeden procent tej sumy. Przy dwudziestu milionach tene sam jeden procent rwna si ju dwustu tysicom. Wnioskowa zatem, e nie byoby le nacign Clevea na inn umow, w ktrej oprcz drobnej zaliczki patnej z gry, zadaby procentowego udziau od zasdzonego werdyktem odszkodowania. W takim ukadzie nie tylko on, ale take Angel miaaby siln motywacj, aby podczas uchwalania werdyktu gosowa za jak najwysz sum odszkodowania. Zamierza wic ostro przystpi do tej rozgrywki. W dodatku musia si liczy z tym, e po zakoczeniu rozprawy ju nigdy wicej nie zobaczy Clevea na oczy. Po kilku minutach Angel wysza z azienki i przypalia papierosa.

ROZDZIA 27
Obrona Pynexu, zmierzajca do ocalenia dobrego imienia firmy, rozpocza si w rod, rano od do przykrego incydentu, lecz w adnej mierze nie zawinionego przez prawnikw. Walter Barker, specjalista od spraw gospodarczych pisujcy do finansowego tygodnika Mogul, zawyrokowa w swoim artykule, e szans orzeczenia na korzy powoda oraz zasdzenie bardzo wysokiego odszkodowania w rozprawie toczcej si w Biloxi s jak dwa do jednego. A zdanie Barkera byo wysoko cenione. Ten wykwalifikowany prawnik cieszy si doskona opini wrd fachowcw z Wall Street, zawsze suchano go uwanie, ilekro sprawa dotyczya kwestii prawnych mogcych mie wpyw na gospodark rynkow. Specjalizowa si w opiniowaniu rozlicznych procesw, apelacji oraz rozwiza ugodowych i z reguy duo wczeniej publikowa trafne prognozy. Przynosio mu to zreszt znaczne dochody. Jego artykuy cieszyy si duym zainteresowaniem, tote opublikowanie prognozy niekorzystnej dla Pynexu odbio si gonym echem na Wall Street. Po otwarciu giedy cena akcji szybko spada z siedemdziesiciu szeciu do siedemdziesiciu trzech dolarw i dopiero kilka godzin pniej ustalia si na poziomie siedemdziesiciu jeden i p dolara za sztuk. W sali sdowej zapanowa jeszcze wikszy cisk ni poprzednio. Wysannicy finansistw z Wall Street, zaliczajcy Mogul do lektur obowizkowych, zaczli si nagle zgadza z wnioskami Barkera, cho jeszcze godzin wczeniej, w porze niadaniowej, byli zgodni co do tego, e Pynex jako zdoa przetrzyma demaskatorskie zeznania ekspertw strony powodowej i trzyma si niele. Po przeczytaniu artykuu Barkera popadli jednak w przygnbienie i jli masowo wysya swoim mocodawcom sprostowania wczeniejszych raportw. Dobrze wiedzieli, e przez cay ubiegy tydzie Barker osobicie odwiedza sal sdow, siada samotnie w ostatnim rzdzie widowni. C wic takiego mogo przyku jego uwag, co oni wszyscy przeoczyli? Przysigli wkroczyli na sal punktualnie o dziewitej. Lou Dell z dumnie podniesion gow wprowadzia ich bocznymi drzwiami, jakby chciaa si pochwali, e mimo wszystko zdoaa zebra to niesforne stadko i sprowadzi je z obokw na ziemi. Har287

kin powita ich tak serdecznie, jak gdyby nie widzieli si co najmniej od miesica. Rzuci kilka lunych uwag na temat rozkoszy wdkarstwa, po czym przeszed do swych rutynowych pyta z rodzaju: Czy byli pastwo molestowani? Wreszcie obieca szybkie zakoczenie rozprawy. Jankle zosta wezwany na wiadka, rozpoczo si przyjmowanie zezna przez obron. Prezes uwolniony od zgubnego wpywu alkoholu prezentowa si bardzo dobrze. Umiecha si promiennie, jakby chcia wszystkim okaza, e z wielk przyjemnoci wykorzysta t okazj do obrony dobrego imienia wasnej firmy. Pod kierunkiem Cablea bez zajknicia przeszed wstpn, formaln cz odpytywania. W drugim rzdzie widowni siedzia Taunton, ten sam czarnoskry pracownik z Wall Street, ktry rozmawia z Lonniem w Charlotte. Suchajc zezna Janklea, bez przerwy zerka na Shavera, tote wkrtce ich spojrzenia si spotkay. Lonnie szybko odwrci gow, ale zaraz znowu popatrzy na widowni, lecz dopiero za trzecim razem zdoby si na delikatny umiech i lekkie skinienie gowy, gdy uzna, e tak wypada. Natychmiast te wycign oczywisty wniosek, e skoro kto tak wany jak Taunton pofatygowa si do Biloxi, to znaczy, i dzisiejsze zeznania maj olbrzymie znaczenie dla caej rozprawy. Oczekiwano po nim, e bdzie sucha uwanie i akceptowa kade sowo, jakie padnie z ust wiadka. Dla niego nie byo to specjalnie trudne. Pierwszym zagadnieniem poruszonym przez Janklea bya sprawa wolnego wyboru. Przyzna, e zdaniem wikszoci ludzi papierosy s uzaleniajce, ale uczyni to tylko dlatego, i wedug Cablea i pozostaych adwokatw obrony zajcie innego stanowiska byoby zwyk gupot. Prezes doda jednak szybko, e to wcale nie jest takie pewne. Nawet specjalici z rnych placwek badawczych nie potrafi tego jednoznacznie ustali. Jedne badania daj takie rezultaty, drugie za wykazuj co zupenie przeciwnego. A on wcale nie wierzy w to, e palenie papierosw prowadzi do naogu. Sam pali od dwudziestu lat, lecz czyni to wycznie dla przyjemnoci. Wypala po dwadziecia papierosw dziennie i kierujc si wolnym wyborem uywa gatunkw o niskiej zawartoci substancji smolistych. Z pewnoci nie by jednak uzaleniony, mgby rzuci palenie w dowolnej chwili. Pali tylko dlatego, e to polubi. Cztery razy tygodniowo grywa w tenisa, a jego coroczne badania kontrolne nie wykazyway jakichkolwiek uszczerbkw zdrowia. Zaraz za Tauntonem na widowni siedzia Derrick Maples, tego dnia po raz pierwszy zjawi si na sali. Wyszed z motelu zaledwie kilka minut po odjedzie autobusu i chocia wczeniej planowa powici ten dzie na szukanie pracy, to teraz marzy tylko o atwym zarobku. Angel zauwaya go, lecz staraa si nie rozprasza uwagi skierowanej na Janklea. Nage zainteresowanie Derricka rozpraw wzbudzio jej niepokj. Wszak od czasu ogoszenia sekwestracji niemal bez przerwy psioczy na sdziego. Jankle zacz opisywa poszczeglne gatunki papierosw produkowane przez jego 288

firm. Wyszed na rodek sali i stan przed du wielobarwn tablic, ukazujc charakterystyki wszystkich omiu marek, wraz z wyszczeglnieniem zawartoci nikotyny oraz substancji smolistych w kadej z nich. Wyjani szczegowo, dlaczego niektre gatunki produkowane s z filtrem, a inne bez niego, i z jakich powodw gatunki rni si zawartoci nikotyny i substancji smolistych. Zrnicowanie to miao w zasadzie jeden cel: umoliwienie klientom jak najszerszych moliwoci wyboru. A Jankle by dumny z asortymentu wyrobw swojej firmy. Osignity zosta w ten sposb krytyczny punkt zezna i Jankle nadal spisywa si. znakomicie. Tak szeroki asortyment oferowanych towarw suy wszak podstawowemu celowi: umoliwieniu klientowi dokonywania swobodnego wyboru. Liczy si tylko wybr, wybr i jeszcze raz wybr. Palacze mogli wybiera, ile nikotyny i substancji smolistych zawieraj kupowane przez nich papierosy, decydowa, ile sztuk dziennie mog pali i czy zaciga si dymem, czy te nie. Krtko mwic, kady powinien sam, wedug wasnego uznania, dokonywa wyboru, jak wpywa na swj organizm poprzez palenie papierosw. Jankle wskaza na rysunek czerwonego opakowania bristoli, ktre w tym zestawie zajmoway drugie miejsce pod wzgldem zawartoci nikotyny i substancji smolistych. Oznajmi stanowczo, e w wypadku naduywania tego gatunku papierosw rezultaty mog by do grone. A zatem papierosw trzeba byo uywa w sposb odpowiedzialny. Pod tym wzgldem nie rniy si one od innych produktw, na przykad alkoholu, masa, cukru czy broni palnej, ktre take w wypadku naduywania mogy prowadzi do gronych konsekwencji. Po przeciwnej stronie gwnego przejcia, w tym samym rzdzie widowni co Derrick, siedzia Hoppy, ktry wpad do gmachu sdu tylko po to, aby si zorientowa w biecych wydarzeniach. Przede wszystkim chcia zobaczy Millie i umiechem doda jej otuchy. Ta z radoci przyja obecno ma na sali, cho i ona odczuwaa niepokj z powodu jego niespodziewanego zainteresowania przebiegiem rozprawy. Tego dnia wieczorem byy zaplanowane wizyty prywatne, a Hoppy wrcz nie mg si doczeka okazji spdzenia trzech godzin w pokoju motelowym ony, cho ani w gowie mu byy miosne uniesienia. Zanim sdzia Harkin ogosi przerw na lunch, Jankle zdy si jeszcze wypowiedzie w kwestii reklam. Nie kwestionowa, e jego firma przeznacza olbrzymie fundusze na reklamy, ale nie mogy si one rwna z analogicznymi funduszami producentw piwa, wytwrcw samochodw czy choby coca-coli. Umiejtno reklamowania swoich wyrobw bya niezwykle istotna dla kadego przedsibiorstwa, dziaajcego w warunkach konkurencji wolnorynkowej. Byo te jasne, e nie da si ukry reklam przed nieletnimi. Bo czy mona tak skonstruowa wielk tablic reklamow, aby nie bya ona 289

widoczna dla dzieci? Czy da si ukry przed nieletnimi reklamy drukowane w pismach, ktre czytuj rodzice? Niewykonalne. Jankle przyzna otwarcie, e zna wyniki bada statystycznych, wedle ktrych osiemdziesit pi procent nieletnich zaczynajcych palenie decyduje si na jedn z trzech najczciej reklamowanych marek papierosw. Ale przecie tak samo postpuj doroli! Wszak nie sposb zorganizowa takiej kampanii reklamowej przeznaczonej dla dorosych, ktrej nie ulegaliby rwnie nieletni. Fitch przysuchiwa si zeznaniom prezesa z ostatniego rzdu widowni. Z jego prawej strony siedzia Luther Vandemeer, wiceprezes Trellco, najwikszego producenta papierosw na wiecie. Nieoficjalnie Vandemeer przewodzi poczynaniom Wielkiej Czwrki i tylko jego z grona czterech prezesw Fitch jeszcze tolerowa. A i on odznacza si wyjtkowym darem, by bowiem w stanie znosi humory adwokata. Poszli razem na lunch do restauracji Mary Mahoney, gdzie wybrali stolik w samym rogu sali. Obaj z ulg przyjli dotychczasowe, pewne wypowiedzi Janklea, ale zdawali sobie spraw, e najgorsze jeszcze przed nimi. W dodatku artyku Barkera zamieszczony w Mogulu pozbawi ich apetytu. Jak duy wpyw bdziesz mia na decyzj przysigych? zapyta Vandemeer, bez zainteresowania grzebic widelcem w swoim daniu. Fitch nie zamierza odpowiada dokadnie, zreszt wcale tego po nim nie oczekiwano. O szczegach jego brudnych rozgrywek mogli wiedzie tylko zatrudniani przez niego agenci. Mniej wicej taki sam jak zwykle odpar. Moe tym razem zwyke wpywy nie wystarcz? Wic co proponujesz? Vandemeer nie odpowiedzia, zdawa si cakowicie pochonity ogldaniem zgrabnych ng kelnerki przyjmujcej zamwienie przy ssiednim stoliku. Robimy wszystko, co tylko moliwe doda Fitch z niezwyk dla niego uprzejmoci. Wiedzia jednak, e Vandemeer si po prostu boi, e jest pod niespotykan presj. adne orzeczenie na korzy powoda zapewne nie doprowadzioby do bankructwa ani Pynexu, ani Trellco, lecz jego smutne konsekwencje dotknyby wszystkich. Przeprowadzone wczeniej symulacje wykazay, e w jednej chwili akcje kadej z czterech spek utraciyby co najmniej po dwadziecia procent obecnej wartoci, a to byby dopiero pocztek tragedii. Wedug tej samej analizy naleao si bowiem spodziewa okoo miliona pozww o spowodowanie raka puc, w cigu zaledwie piciu lat od chwili ogoszenia niekorzystnego wyroku w Biloxi. Przy czym kada taka sprawa, niezalenie od sposobu jej zaatwienia, pochonaby rednio milion dolarw samych tylko kosztw operacji prawnych. Na szczcie analitycy nie mieli miaoci przewidywa wysokoci zasdzonych odszkodowa. A wedug najbardziej pesymistycznych prognoz naleao si li290

czy z moliwoci grupowego wystpienia wszystkich osb, ktre pal bd kiedykolwiek paliy i doznay z tego powodu jakichkolwiek uszczerbkw zdrowia. W takim wypadku zaistniaaby ju groba bankructwa. A co gorsza, pojawiyby si take olbrzymie naciski na kongresmanw, by uchwali cakowity zakaz produkcji papierosw. Wystarczy nam pienidzy? zapyta Vandemeer. Chyba tak odpar Fitch, po raz nie wiadomo ktry zadajc sobie w duchu pytanie, ile te moe zada Marlee za swoje usugi. Musimy utrzyma Fundusz na bardzo wysokim poziomie. Na razie nic mu nie grozi. Vandemeer odgryz kawaek pieczonego kurczaka i przez chwil u w zamyleniu. Nie mona by wybra dziewiciu przysigych i po prostu wypaci kademu po milionie dolarw? zapyta, po czym zamia si z wasnego dowcipu. Moesz mi wierzy, e powanie si nad tym zastanawiaem. Ale to zbyt ryzykowne. Sporo osb mogoby wyldowa w wizieniu. Ja tylko artowaem. Mam swoje sposoby. Vandemeer nagle spowania. Musimy wygra, Rankin. Rozumiesz? Musimy. We tyle forsy z Funduszu, ile tylko bdzie trzeba. *** Ju przed tygodniem, w odpowiedzi na ktry z pisemnych wnioskw Eastera, sdzia Harkin zmieni nieco swoje instrukcje dotyczce lunchu, pozwalajc dwm rezerwowym przysigym je razem z pozosta dwunastk. Nicholas argumentowa, e skoro teraz wszyscy zamieszkali razem w motelu, wsplnie ogldaj telewizj i wsplnie jadaj niadania oraz kolacj, to wydaje si po prostu mieszne, aby mieli by rozdzielani na czas lunchu. Obaj rezerwowi byli mczyznami. Pierwszy z nich nazywa si Henry Vu, a drugi Shine Royce. Vu pochodzi z Wietnamu Poudniowego i suy jako pilot myliwca. Nastpnego dnia po upadku Sajgonu zatopi swj samolot w Morzu Chiskim, zosta wyowiony przez marynarzy amerykaskiej kanonierki i odesany do szpitala w San Francisco. Cay rok musia czeka, a jego ona i dzieci zostan przerzucone przez granic, przedostan si przez Laos oraz Kambod do Tajlandii i ostatecznie docz do niego w San Francisco, gdzie rodzina mieszkaa przez dwa lata. W roku tysic dziewiset siedemdziesitym smym przenieli si do Biloxi, kupili stary kuter i doczyli do licznego grona wietnamskich uchodcw, coraz bardziej wypierajcych Amerykanw z rynku poowu krewetek. W ubiegym roku najmodsza crka Henryego Vu zostaa wybra291

na spord uczniw ostatnich klas szkoy redniej do wygoszenia mowy poegnalnej, uzyskaa te pene stypendium na Harvardzie. On za kupi ju swj czwarty kuter krewetkowy. W ogle nie prbowa unikn obowizku sdowego, wykazywa si wzorow obywatelsk postaw. Pod wzgldem patriotyzmu mg si chyba nawet rwna z pukownikiem. Co zrozumiae, Nicholas od razu go polubi. Kombinowa wic, jak to zaatwi, eby Henry Vu znalaz si w gronie dwunastu przysigych i mg odda swj gos podczas uchwalania orzeczenia. *** Zdajc sobie spraw, e przysigym nadzwyczaj dokuczaj warunki sekwestracji, Cable robi wszystko, aby nie przedua rozprawy. Szybko zredukowa sw list potencjalnych wiadkw do piciu i nie zamierza powica na ich zeznania wicej ni cztery dni. Jankle ponownie zaj miejsce dla wiadkw w najgorszej z moliwych porze do udzielania odpowiedzi na wakie pytania, czyli w pierwszej godzinie po przerwie na lunch. Jakie starania czyni paska firma w celu ograniczenia palenia papierosw wrd modziey? zapyta Cable, dajc w ten sposb prezesowi okazj do godzinnej wypowiedzi. Nastpiy wyliczenia, dla jakich organizacji spoecznych i na jakie akcje antynikotynowe spka rozdziela miliony dolarw ze swoich zyskw. A w ubiegym roku wydaa cznie na ten cel jedenacie milionw. Chwilami mona byo odnie wraenie, e nawet Jankle traktuje z pogard klientw uzalenionych od papierosw. Po bardzo dugiej przerwie na kaw o pitnastej, do zadawania pyta wiadkowi przystpi Wendall Rohr. Zacz ostro i niemal w jednej chwili nie najlepsza sytuacja obrony jeszcze si pogorszya. Czy nie jest prawd, panie Jankle, e paska firma przeznacza setki milionw dolarw na to, aby zachci udzi do palenia, a kiedy kto zapadnie na zdrowiu wanie z powodu palenia, paska firma nie chce wypaci nawet jednego centa, aby mu pomc? To jest pytanie? Oczywicie. Prosz odpowiedzie. Nie, to nieprawda. wietnie. Zatem kiedy ostatnio Pynex przeznaczy choby drobn sum na pokrycie kosztw leczenia ktrego z klientw? Prezes wzruszy ramionami i wymamrota co pod nosem. 292

 Przepraszam, panie Jankle, ale nie usyszaem. Pytaem, kiedy po raz ostatni... Syszaem paskie pytanie. Wic prosz odpowiedzie. Prosz poda choby jeden przykad, kiedy Pynex zaoferowa finansow pomoc czowiekowi leczcemu si z konsekwencji palenia wyrobw paskiej firmy. Nie przypominam sobie takiego wypadku. Zatem Pynex nie chce bra odpowiedzialnoci za swoje produkty? Oczywicie, e tak nie jest. Doskonale. W takim razie prosz poda przysigym choby jeden przykad, kiedy Pynex wykaza si trosk o skutki uywania jego wyrobw. Nasze wyroby s penowartociowe. I nie doprowadzaj do chorb i mierci waszych klientw? zapyta zdumionym tonem Rohr, szeroko rozkadajc rce. Oczywicie, e nie. Sprbujmy podsumowa paski punkt widzenia. Chce pan wmwi przysigym, e papierosy produkowane przez Pynex nie mog by przyczyn rnych chorb i mierci ludzi? Tylko wtedy, kiedy si ich naduywa. Naduywa?! powtrzy z obrzydzeniem Rohr i zamia si gono. Czy produkowane przez pask firm papierosy su do tego, by je przypala od pomienia? Oczywicie. A powstajcy podczas spalania tytoniu oraz bibuki dym powinien by wcigany przez ten drugi, nie rozarzony koniec papierosa? Tak. I ma si dostawa do ust palcego? Tak. A stamtd powinien by wcigany w gb ukadu oddechowego? To ju zaley od decyzji palacza. Czy pan si zaciga, panie Jankle? Tak. I zna pan rezultaty bada statystycznych, wedug ktrych dziewidziesit osiem procent ludzi palcych wciga dym do puc? Tak. Zatem mona powiedzie, e dym z produkowanych przez pask firm papierosw w olbrzymiej wikszoci wypadkw bdzie wcigany do puc palacza? Chyba tak. Czy paskim zdaniem ludzie, ktrzy wcigaj dym tytoniowy do puc, naduywaj produktw paskiej firmy? 293

 Nie. W takim razie prosz nam wyjani, panie Jankle, jak mona naduywa papierosw? Palc ich za duo. A ile, wedug pana, powinno si ich pali. Podejrzewam, e to zaley od indywidualnych cech czowieka. Ale ja nie zwracam si do bliej nieokrelonego czowieka o pewnych cechach indywidualnych, panie Jankle. Rozmawiam z panem, prezesem Pynexu, jednego z najwikszych producentw papierosw na wiecie. I pytam o to, ile, paskim zdaniem, mona pali, aby nie naduywa papierosw. Rzekbym, e dwie paczki dziennie. Czyli czterdzieci papierosw dziennie? Tak. Rozumiem. Na podstawie jakich bada opiera pan to przekonanie? adnych. Po prostu przedstawiam swoj opini. Zatem palenie do czterdziestu papierosw dziennie niczym nie grozi, jeli za kto pali wicej, to naduywa produktu. Czy tak naley rozumie paskie zeznania? Taka jest moja opinia w tej sprawie. Jankle zaczyna si coraz bardziej krzywi i nerwowo zerka na Cablea, ten jednak, wyranie rozwcieczony, unika jego spojrze. Pojcie naduywania produktw byo czym cakiem nowym, wymylonym przez samego Janklea, ktry si upar, eby je wykorzysta w swoich zeznaniach. Rohr przez chwil zaglda do notatek. Chodzio mu wycznie o zrobienie krtkiej przerwy, nie chcia bowiem zepsu wraenia, jakie musiay zrobi na wszystkich pokrtne odpowiedzi wiadka. Czy mgby pan zatem opisa przysigym kroki, jakie zostay podjte w celu ostrzeenia klientw paskiej firmy, e palenie ponad czterdziestu papierosw dziennie moe by niebezpieczne dla zdrowia? Jankle chcia odpowiedzie od razu, ale ugryz si w jzyk. Otworzy usta, lecz na kilkanacie sekund zamar z gupi min, jakby gorczkowo usiowa dobra odpowiednie sowa. Musia si jednak zorientowa, e da si zapa w puapk, gdy powiedzia szybko: Pan mnie chyba nie zrozumia. Rohr wcale nie zamierza umoliwi mu wyjanie. Na pewno zrozumiaem. Tylko nie mog sobie przypomnie, abym kiedykolwiek zetkn si z jakim ostrzeeniem, i palenie powyej dwch paczek papierosw dziennie moe by grone dla zdrowia i prowadzi do uzalenienia. Dlaczego tak jest? Nie jestemy zobowizani do publikowania tego rodzaju ostrzee. 294

 Przez kogo mielibycie by zobowizani? Przez wadze. To znaczy, e jeli wadze nie zmuszaj was do publikowania ostrzee, i nie naley naduywa waszych wyrobw, to wy dobrowolnie w ogle nie zamierzacie tego czyni. Czy tak? Przestrzegamy obowizujcych przepisw. Czy te przepisy wymagaj od wadz Pynexu, aby przeznaczay rocznie czterysta milionw dolarw na reklamowanie swoich wyrobw? Nie. A jednak to robicie, prawda? Ta suma jest w przyblieniu prawdziwa. I gdybycie tylko zechcieli publikowa ostrzeenia dla palaczy o ewentualnym niebezpieczestwie naduycia, z pewnoci moglibycie to robi, zgadza si? Chyba tak. Rohr szybko przeszed do rozmowy na temat cukru i masa, dwch produktw, ktre wczeniej Jankle wymieni jako rwnie potencjalnie grone. Z nadzwyczajn przyjemnoci wyliczy wszystkie detale, ktrymi te wyroby rni si od papierosw, wprawiajc tym samym Janklea w spore zakopotanie. Najlepsze zachowa jednak na koniec. W czasie krtkiej przerwy ponownie rozstawiono na sali monitory. Kiedy przysigli powrcili na swoje miejsca, przygaszono wiata i na ekranach ukaza si obraz Janklea, stojcego z uniesion praw rk i przysigajcego mwi prawd i tylko prawd. By to fragment zapisu z przesuchania przed specjalistyczn podkomisj kongresow. Oprcz Janklea zeznawa wwczas Vandemeer i dwaj pozostali prezesi Wielkiej Czwrki. Czynili to wbrew swojej woli, zakopotani obecnoci na sali wielu znanych politykw. Wygldali jak czterej najwaniejsi przywdcy mafii, ktrzy wmawiaj caemu Kongresowi, e co takiego jak przestpczo zorganizowana w ogle nie istnieje. A sypay si ostre, kopotliwe pytania. W kocu zostali zmuszeni, aby kolejno odpowiedzie wprost, czy nikotyna dziaa uzaleniajce. I kady z nich energicznie zaprzecza. Jankle wypowiada si jako ostatni i zanim jeszcze przysza na niego kolej, przysigli, podobnie jak wtedy wszyscy czonkowie podkomisji, zyskali ju niezbit pewno, e ten czowiek kamie.

ROZDZIA 28
Podczas burzliwego, czterdziestominutowego spotkania z Cableem w jego gabinecie, Fitch zdy wymieni wszystkie niepokojce go aspekty przyjtej linii obrony. Zacz od Janklea i jego wspaniaej, cakiem nowej strategii opartej na teorii naduywania papierosw, tej idiotycznej teorii, mogcej doprowadzi ich do zguby. Cable, ktry nie mia nastroju do wysuchiwania poajanek, zwaszcza ze strony kogo, kto nie by praktykujcym adwokatem, powtarza tylko w kko, e tumaczy prezesowi i usilnie go prosi, aby nie opiera si na tym wtpliwym pojciu. Ale Jankle uwaa si za wytrawnego prawnika, w dodatku odznaczajcego si nietuzinkowym sposobem mylenia, stajcym przed niepowtarzaln szans ocalenia Wielkiej Czwrki. A w czasie tej rozmowy prezes znajdowa si ju na pokadzie subowego odrzutowca Pynexu w drodze powrotnej do Nowego Jorku. Fitch nie omieszka te zaznaczy, e by moe przysigli s ju zmczeni wystpieniami Cablea. Rohr pozwoli zabiera gos innym prawnikom ze swojego zespou, dlaczego wic on nie chcia przekaza czci obowizkw innym adwokatom? Bo do tej pory wypowiada si jedynie krtko Felix Mason. A przecie zesp obrony take by wystarczajco liczny. Czyby tu chodzio o uraon dum osobist? Obaj wrzeszczeli na siebie, rozdzieleni wielkim biurkiem. Artyku opublikowany przez Mogul wyranie podziaa wszystkim na nerwy, dodatkowo zwikszajc i tak nieznon ju presj. Cable przypomnia Rankinowi, e to on kieruje obron i ma za sob do imponujce, trzydziestoletnie dowiadczenia wystpie na salach sdowych, a co za tym idzie, na pewno lepiej potrafi rozpozna nastroje przysigych i oceni bieg sprawy. Z kolei Fitch przypomnia Cableowi, e to ju jego dziewita rozprawa w obronie firm przemysu tytoniowego, wszystkimi za kierowa w ten sposb, e zakoczyy si pomylnie, nie wspominajc o dwch zaaranowanych przez niego umorzeniach procesw. Zatem to on mg zdecydowanie lepiej oceni efekty, jakie wywoyway posunicia adwokatw. 296

Kiedy w kocu wrzaski oraz zorzeczenia troch przycichy i obaj zmusili si do tego, by okaza nieco szacunku dla partnera, szybko doszli do wsplnego wniosku, e obrona musi by jak najkrtsza. Cable szacowa, e nie zajmie duej ni trzy dni, nawet gdyby Rohr chcia bez umiaru drczy wiadkw swymi pytaniami. A wic trzy dni, nie wicej, zawyrokowa Fitch. Trzasnwszy drzwiami, wyszed z gabinetu i przywoa czekajcego w korytarzu Josgo. Obaj niczym burza przetoczyli si przez sekretariat i recepcj, gdzie mimo pnej pory wci krcio si sporo prawnikw w koszulach z podwinitymi rkawami i asystentw w popiechu posilajcych si kawakami pizzy, a sekretarki, pragnce jak najszybciej wywiza si z obowizkw i wraca do swych domw i dzieci, bbniy w klawisze komputerw. Ju sam widok Fitcha gnajcego z pen szybkoci i zwalistego kierowcy depczcego mu po pitach sprawia, e doroli mczyni chowali gowy w ramiona i czym prdzej szukali schronienia w pokojach. W samochodzie Jos przekaza szefowi cay plik przesanej faksem korespondencji, ktr ten pospiesznie zacz przeglda w drodze do tymczasowej centrali dowodzenia. Na wierzchu znajdowa si szczegowy raport z poczyna Marlee po zakoczeniu wczorajszego spotkania w barze na przystani. Fitch nie znalaz tam niczego ciekawego. W dalszej kolejnoci zwrci uwag na doniesienia z Kansas. Odnaleziono niejak Claire Clement w Topeka, okazao si jednak, e kobieta jest mieszkank spoecznego domu starcw. Druga, mieszkanka Des Moines, odebraa telefon w biurze kierowanego przez jej ma punktu sprzeday uywanych samochodw. Swanson pisa, e detektywi sprawdzaj wiele rnorodnych tropw, ale nie rozwodzi si nad szczegami. W Kansas City odnaleziono jednego z dawnych kolegw Jeffa Kerra ze studiw, podejmowano wanie ostrone prby zorganizowania z nim spotkania. Przejedali wanie obok jakiego baru i uwag Fitcha przycign umieszczony w witrynie duy neon reklamujcy piwo. Intensywny zapach chmielowego napoju podrani jego zmysy i uwiadomi mu, jak wielk ma ochot na drinka. Tylko jednego. Choby zarosia szklank wybornego, jasnego piwa. Od tak dawna nie mia w ustach kropli alkoholu. Mia ju poprosi Josgo, by zatrzyma samochd, lecz tylko zamkn oczy i podj prb skierowania myli na inne tory. Stwierdzi, e przecie w kadej chwili moe posa kierowc po jedn, tylko jedn butelk dobrze schodzonego piwa, i to mu wystarczy. Ale czy na pewno? Tak, oczywicie. Ostatecznie po dziewiciu latach abstynencji mg sobie pozwoli na t jedn jedyn butelk piwa. Bo i czemu miaby jej sobie odmawia? Powd by jednak bardzo prosty: wypi w yciu wystarczajco duo. Zdawa sobie spraw, e gdyby poprosi Josgo o zatrzymanie auta, kilka przecznic dalej prosiby o to samo po raz kolejny. I zanim dojechaliby do biura, pod tylnym siedzeniem samochodu 297

walaby si stos pustych butelek, a on zapewne ciskaby nimi w przejedajce pojazdy. Kiedy by pod wpywem alkoholu, zazwyczaj popada we wcieko. Niemniej to pierwsze piwo ukoioby mu nerwy i pomogo zapomnie o rozterkach tego parszywego dnia. Wszystko w porzdku, szefie? zapyta Jos. Fitch mrukn co pod nosem i natychmiast przesta myle o piwie. Gdzie si podziaa Marlee, dlaczego dzisiaj nie zadzwonia? Rozprawa zmierzaa w stron lepego zauka. A przecie uzgodnienie warunkw ich umowy i transfer pienidzy take wymagay czasu. Ilekro przypomina sobie artyku w Mogule, zaczyna tskni za rozmow z Marlee. Gdy tylko odtwarza w mylach idiotyczne tumaczenia Janklea narzucajce obronie cakowicie now strategi, rwnie budzia si w nim tsknota za dziewczyn. A kiedy zamyka oczy i widzia w wyobrani miny przysigych, natychmiast wspomina Marlee. *** Derrick poczu si wan figur w tej rozgrywce, tote sam wybra na to rodowe spotkanie do obskurny bar w murzyskiej dzielnicy Biloxi. Okazao si jednak, e Cleve bywa tam wczeniej. Derrick wychodzi z zaoenia, i znajdzie si w korzystniejszej pozycji przetargowej, jeli do rozmowy dojdzie na jego terenie. Ale Cleve orzek, e w takim razie musz si najpierw spotka na parkingu przed barem. Plac by zastawiony samochodami. Derrick przyjecha pierwszy, tote zauway Clevea, kiedy tylko tamten skrci z ulicy. Podszed do jego auta. Nadal uwaam, e to nie jest najlepszy pomys odezwa si szperacz, lkliwie zerkajc zza ledwie uchylonej szyby na ciemniejcy przed nimi budynek z silnie zakratowanymi oknami. Bez paniki odpar Derrick, ktry take czu si troch nieswojo i tylko prbowa trzyma fason. Tu jest cakiem bezpiecznie. Bezpiecznie? W ubiegym miesicu w tej okolicy dokonano trzech napadw rabunkowych. Jestem chyba jedynym biaym w promieniu kilometra, a ty si spodziewasz, e zupenie spokojnie wejd z tob do rodka i przy takich wiadkach przeka ci pi tysicy dolarw w gotwce? Zgadnij, kto pierwszy dostanie noem po ebrach. Ja czy ty? Derrick ywi te same obawy, nie zamierza jednak od razu rezygnowa ze swego pomysu. Pochyli si bliej otwartego okna samochodu i szybko zerkn na boki, jakby nagle oblecia go strach. Ja twierdz, e nic nam tu nie grozi powiedzia, usiujc zachowa spokj. Nic z tego odpar Cleve. Jak chcesz dosta fors, to jed za mn do Waffle 298

House przy autostradzie numer dziewidziesit. Uruchomi silnik i szybko podnis szyb w oknie. Derrick tylko przez chwil si przyglda, jak tamten wyjeda na ulic i skrca w stron autostrady. Zaraz pobieg do swojego auta. *** Usiedli przy kontuarze i zamwili pczki oraz kaw. Musieli porozumiewa si szeptem, gdy barman sta od nich nie dalej ni trzy metry, przerzuca na patelniach parwki oraz jajka i wyranie nastawia ucha. Derrick by zdenerwowany, donie mu si trzsy. A tacy szperacze jak Cleve niemal kadego dnia wrczali komu apwki, tote dla niego to spotkanie byo tylko jednym z wielu. No wic pomylaem sobie, e dziesi tysicy za tak robot to mao. Wiesz, do czego zmierzam? odezwa si w kocu Maples, recytujc zdanie, ktre w mylach ukada setki razy. Przecie zawarlimy umow mrukn Cleve, odamujc kawaek pczka. Ale doszedem do wniosku, e prbujesz mnie wykiwa. Zawsze w ten sposb zaatwiasz sprawy? W gruncie rzeczy proponujesz ndzne grosze, czowieku. Wiele nad tym rozmylaem. Byem nawet dzi rano na sali sdowej i przysuchiwaem si zeznaniom. Dobrze wiem, jak wyglda sytuacja. Wszystko sobie skalkulowaem. Naprawd? Owszem. I wyszo mi, e chcecie wyj na swoje bardzo tanim kosztem. Nie zgaszae adnych zastrzee wczoraj wieczorem, kiedy umawialimy si na dziesi tysicy. Ale przez ten czas zmieniem zdanie. Wczoraj si zgodziem, poniewa byem zaskoczony. Cleve starannie wytar usta papierow serwetk i odczeka, a barman naoy porcj i pjdzie z ni do klienta przy drugim kocu kontuaru. Ile wic chcesz? zapyta. Duo wicej. Nie mamy czasu na targi. Powiedz mi wprost, ile dasz. Derrick przekn lin i zerkn za siebie przez rami. Prawie nie otwierajc ust, szepn: Pidziesit tysicy plus procent zyskw z odszkodowania. Jaki procent? Myl, e dziesi bdzie w sam raz. Ach tak. Cleve rzuci pomit serwetk na talerzyk. Chyba ci si w gowie 299

przewrcio oznajmi, kadc obok na kontuarze piciodolarowy banknot. Zsun si ze stoka i doda: Umwilimy si na dziesi tysicy. To wszystko. Jeli zaczniemy wypaca wiksze sumy, natychmiast zostaniemy przyapani. Ruszy w stron wyjcia. Derrick zacz grzeba w kieszeniach, ale znalaz jedynie drobne. Nie wiadomo kiedy barman stan naprzeciwko niego i j si uwanie przyglda tym gorczkowym poszukiwaniom. Miaem nadziej, e on za mnie zapaci bkn Maples, sigajc do kieszonki na piersi. Ile ma pan pienidzy? zapyta barman, pospiesznie sigajc po lecy przy talerzyku banknot. Osiemdziesit centw. To wystarczy. Derrick wybieg na parking. Cleve siedzia za kierownic auta, silnik by wczony, szyba opuszczona. Jestem pewien, e strona przeciwna zapaci wicej za korzystny wyrok rzuci Derrick, pochylajc si do okna. W takim razie ycz powodzenia. Id do nich jutro z samego rana i powiedz, e chcesz pidziesit tysicy za jeden przychylny gos ze skadu przysigych. I dziesi procent z odszkodowania. Jeste aosny, synu. Cleve bez popiechu przekrci kluczyk w stacyjce i wysiad z samochodu. Przypali papierosa. Ty nic nie rozumiesz. Wyrok korzystny dla obrony oznacza, e nie bdzie adnego odszkodowania. Jeli przysigli nie zechc wynagrodzi powoda, to i obrona nie dostanie ani grosza. Nie moesz si wic domaga od nich adnych procentowych udziaw z odszkodowania W takiej sytuacji adwokaci powoda rwnie dostan swoje czterdzieci procent, tyle e od niczego. Czy to do ciebie dociera? Tak mrukn Derrick, wyranie zmieszany. Posuchaj. To co ci zaproponowaem jest od pocztku do koca niezgodne z prawem. Nie bd chciwy, bo w przeciwnym razie wszystko si wyda. Ale dziesi tysicy to moim zdaniem diabelnie mao za tak wan spraw. Wic sprbuj na to spojrze z innej strony. Angel i tak nic z tego nie bdzie miaa, prawda? Nic jej si nie naley. Ona spenia tylko swj obywatelski obowizek i za to, e jest praworzdnym obywatelem, wadze okrgu wypac jej diety, po pitnacie dolarw dziennie. Dziesi tysicy to zwyka apwka, cakowicie nielegalny prezent, o ktrym trzeba zapomnie ju w chwil po tym, jak si go dostao. Gdybycie si jednak zgodzili na procentowy udzia z odszkodowania, Angel miaaby znacznie silniejsz motywacj, eby woy wicej wysiku w przekonanie innych przysigych. 300

Cleve zacign si gboko, wydmuchn dym i z wolna pokrci gow. Ty nadal nic nie rozumiesz. Jeli nawet zapadnie wyrok korzystny dla powoda, minie jeszcze wiele lat, zanim odszkodowanie zostanie wypacone. Posuchaj, Derrick. Niepotrzebnie komplikujesz caa spraw. Bierz fors i porozmawiaj z Angel. Pom nam. Dwadziecia pi tysicy. Znw na par sekund zapada cisza. Wreszcie Cleve cisn niedopaek na asfalt i zmiady go obcasem. Musz porozmawia z szefem. Dwadziecia pi tysicy za kady gos. Za kady gos? Owszem. Angel moe przecign innych na wasz stron. Kogo? Tego nie mog powiedzie. Przedstawi te warunki mojemu szefowi. *** W pokoju numer pidziesit cztery Henry Vu czyta list od crki studiujcej na Harvardzie, podczas gdy jego ona, Qui, zapoznawaa si uwanie z warunkami nowej polisy ubezpieczeniowej na ich niewielk flot kutrw krewetkowych. Nicholas oglda jaki film w telewizji, wic pokj numer czterdzieci osiem by pusty. W czterdziestym czwartym Lonnie czule tuli si do ony w ku, po raz pierwszy od miesica, nie mieli jednak zbyt duo czasu dla siebie, poniewa jej siostra moga si zaopiekowa dziemi tylko na krtko. W pidziesitym smym pani Grimes przegldaa dowcipy rysunkowe, natomiast jej m wprowadza do swojego komputera jakie dane dotyczce rozprawy. Pokj numer pidziesit rwnie by pusty, gdy pukownik siedzia w sali balowej i on by sam, poniewa jego ona wyjechaa do Teksasu, eby odwiedzi kuzynk. Tak samo nikogo nie byo w pokoju pidziesitym drugim, Jerry raczy si piwem w towarzystwie Nicholasa oraz Herrery i czeka na dogodn chwil, eby przelizn si do pokoju Pudliczki. W pokoju numer pidziesit sze Shine Royce, drugi rezerwowy przysigy, siedzia przy stoliku zaoonym rogalikami z masem, ktre przynis sobie z jadalni, bez zainteresowania oglda telewizj i raz po raz dzikowa Bogu za to, e ma go w swojej opiece. Pidziesiciodwuletni Royce nie mia pracy, mieszka w wynajtej przyczepie razem ze znacznie modsz od niego kobiet i szstk jej dzieci, natomiast dzikowa Bogu dlatego, e jak siga pamici, nie udao mu si jeszcze zarobi pitnastu dolarw dziennie. Teraz za wystarczyo jedynie, eby siedzia po caych dniach i sucha zezna, a wadze okrgu nie tylko paciy mu po tych pitnacie dolarw, ale w dodatku zapewniay caodzienne wyywienie. W pokoju numer czterdzieci sze Phillip Savelle i jego pakistaska przyjacika sczyli zioow herbat i palili jak 301

niezwyk mieszank, siedzc przy otwartym szeroko oknie. Po drugiej stronie korytarza, w pokoju czterdziestym dziewitym, Sylvia Taylor-Tatum rozmawiaa przez telefon ze swoim synem. W czterdziestym pitym Gladys Card graa w bezika z Nelsonem Cardem, jej mem cierpicym na dolegliwoci prostaty. W pidziesitym pierwszym Rikki Coleman wci czekaa na Rhe, ktry znowu si spnia z powodu nierzetelnoci opiekunki do dzieci. W pokoju numer pidziesit trzy Loreen Duke siedziaa na ku, zajadaa czekoladowe batoniki i wsuchiwaa si z jawn zazdroci w odgosy dobiegajce zza ciany, z pokoju pidziesitego pitego, w ktrym Angel Weese przyjmowaa swojego narzeczonego. A w pokoju numer czterdzieci siedem Hoppy i Millie Dupree kochali si wrcz z niezwyk dla nich pasj. Hoppy zjawi si bardzo wczenie i przynis du torb rnych potraw z chiskiej restauracji oraz butelk taniego szampana, co zdarzyo mu si po raz pierwszy od wielu lat. W normalnych okolicznociach Millie zapewne zrobiaby mu wymwk na temat alkoholu, ale ta sytuacja bya daleka od normy. Dlatego te bez sowa wypia par ykw szampana z plastikowego kubeczka do mycia zbw i z przyjemnoci zjada porcj gulaszu z jarzynami w sodko-kwanym sosie. Dopiero potem Hoppy zacign j do ka. Kiedy zmczeni uoyli si na wznak w pogronym w ciemnociach pokoju, zaczli rozmawia o dzieciach, ich ocenach ze szkoy i sprawach domowych w ogle. Millie miaa ju do przebywania w odosobnieniu i bardzo chciaa wrci do rodziny, tym bardziej e on wci powtarza, jak bardzo za ni tskni. Dzieciaki coraz bardziej staway na gowie, dom by coraz bardziej zapuszczony, wszyscy dotkliwie odczuwali brak kobiecej rki. Wreszcie Hoppy si ubra i wczy telewizor. Millie woya szlafrok i nalaa do dwch kubeczkw po drugiej porcji szampana. Pewnie w to nie uwierzysz mrukn, sigajc do kieszeni paszcza, z ktrej wyj zoony arkusz papieru. Co to jest? zapytaa Millie, pospiesznie rozkadajc kartk. A bya to spreparowana przez Fitcha notatka dotyczca Leona Robilio. Millie przeczytaa uwanie cay tekst, po czym zerkna podejrzliwie na ma. Skd to wzie? spytaa surowym tonem. Znalazem wczoraj w odbieralniku faksu odpar spitym gosem. Do dugo przygotowywa si na t chwil i by zdenerwowany, gdy nie lubi jej okamywa. Czu si podle, ale spokoju nie dawaa mu wiadomo, e Napier i Nitchman tylko czekaj na jego potknicie. Kto ci to przysa? Nie mam pojcia. Wyglda na to, e kto z Waszyngtonu. Czemu nie wyrzucie tego do kosza? 302

 Sam nie wiem. Po prostu... Przecie zdajesz sobie spraw, Hoppy, e nie powiniene mi pokazywa takich rzeczy. Millie pooya kartk na ku i stana na wprost ma, oparszy donie na biodrach. Co chcesz przez to osign? Nic. Po prostu kto przesa faksem t notatk do mojego biura. To wszystko. C za zbieg okolicznoci! Kto z Waszyngtonu przypadkowo zna numer twojego telefaksu, przypadkiem wiedzia, e twoja ona znajduje si w skadzie przysigych, a Robilio zosta powoany na wiadka w procesie, i rwnie przypadkiem si domyli, e jeli otrzymasz t notatk, to z pewnoci pokaesz j mnie, eby wpyn na mj pogld w rozpatrywanej sprawie. Musz wiedzie, co si naprawd dzieje! Nic takiego. Przysigam bkn coraz bardziej speszony Hoppy. Dlaczego tak nagle zacze si interesowa rozpraw? Bo jest ciekawa. Bya rwnie ciekawa trzy tygodnie wczeniej, ale wtedy nawet nie chciae o niej sysze. Co si stao, Hoppy? Naprawd nic. Uspokj si. Przecie dobrze widz, e co ci gryzie. We si w gar, Millie. Jeste zmczona, podobnie jak ja. Caa ta sytuacja zaczyna wszystkim dziaa na nerwy. Przepraszam, e ci to pokazaem. Millie wypia swoj porcj szampana i przysiada na krawdzi ka. On usiad obok niej. Cristano z departamentu sprawiedliwoci nalega, aby Millie pokazaa t notatk wszystkim przysigym, tote Hoppyego przeszy ciarki na myl, e bdzie musia mu teraz powiedzie, i nic z tego nie wyjdzie. Zreszt skd Cristano mg si dowiedzie, czy on dokadnie wykona jego polecenia? Tymczasem Millie zacza szlocha. Tak bardzo chciaabym wrci do domu wyszeptaa. Oczy miaa zaczerwienione, wargi jej dray. Hoppy obj j ramieniem i przytuli do siebie. Przepraszam powtrzy, lecz ona zacza jeszcze silniej paka. Jemu take zbierao si na pacz. To dugo oczekiwane spotkanie nie przynis adnego rezultatu, krtkie miosne uniesienie natychmiast poszo w niepami. Zdaniem Cristana rozprawa miaa jeszcze potrwa zaledwie kilka dni. Naleao wic jak najszybciej przekona Millie, e jedynym moliwym do przyjcia wyjciem jest opowiedzenie si za werdyktem korzystnym dla obrony. A poniewa czasu pozostao ju niewiele, wygldao na to, e bdzie zmuszony wyzna jej ca prawd. Jeszcze nie tego wieczoru, pomyla, lecz zapewne przy okazji nastpnej wizyty w motelu.

ROZDZIA 29
Tryb ycia pukownika prawie nie uleg zmianie. Niczym wzorowy onierz, wstawa kadego ranka punktualnie o pitej trzydzieci, robi po pidziesit pompek oraz przysiadw, po czym bra krtki, zimny prysznic. O szstej szed do jadalni, gdzie w pierwszej kolejnoci raczy si gorc kaw i przeglda porann pras. Dopiero pniej zjada grzank z demem, bez masa, i serdecznie wita na sali pojawiajcych si kolejno przysigych. Wikszo z nich bya zaspana i po niadaniu najczciej wracaa z kaw do swoich pokojw, eby w spokoju obejrze dziennik telewizyjny. Nikogo nie cieszya myl, e na dobry pocztek kadego dnia bdzie musia znosi widok umiechnitego Herrery i odpowiada na jego pytania. A im duej przebywali w odosobnieniu, tym bardziej pukownik wydawa si rozmowny kadego ranka. Niektrzy woleli zatem pj na niadanie dopiero o smej, kiedy obowizkowy Herrera wraca do pokoju. We wtorek rano, o szstej pitnacie, Nicholas wkroczy do jadalni i gono powita pukownika, ktry dopiero nalewa sobie kawy. Jak zwykle wywizaa si rozmowa o pogodzie. Kiedy za wrci na korytarz, rozejrza si po nim uwanie. Zza ktrych drzwi dolatywa gos z wczonego telewizora, gdzie indziej kto rozmawia przez telefon, ale w korytarzu nie byo nikogo. Easter otworzy swj pokj, szybko postawi filiank z kaw na komdce, wzi ze stojaka gruby plik czasopism i wyszed z powrotem. Za pomoc zapasowego klucza, ktry wykrad z tablicy w recepcji, otworzy drzwi pokoju numer pidziesit, nalecego do pukownika, i wlizn si do rodka. Wewntrz wisia sodkawy zapach taniego pynu po goleniu. Pod cian cign si rzdek butw ustawionych w idealnym szeregu. Wszystkie ubrania w szafie wisiay na wieszakach, take w nienagannym szyku. Nicholas pospiesznie uklkn, unis brzeg kapy i wsun pod ko cay stos przyniesionych czasopism. Znajdowa si w nim rwnie ostatni numer Mogula. Po cichu zamkn pokj i wrci do siebie. Godzin pniej zadzwoni do Marlee. Domyla si, e Fitch kaza zaoy podsuch w jej aparacie, tote powiedzia tylko: 304

 Chciaem rozmawia z Darlene. Dziewczyna rzucia krtko: To pomyka. Oboje odoyli suchawki. Pi minut pniej Nicholas zadzwoni pod numer telefonu komrkowego, ktry Marlee trzymaa ukryty na dnie szafy. Podejrzewali, e agenci Fitcha nie tylko zaoyli podsuch w telefonie, lecz take rozmiecili pluskwy w caym domu. Przesyka dostarczona oznajmi. P godziny pniej Marlee wysza z domu. Z budki telefonicznej przed pobliskim sklepem zadzwonia do Fitcha. Cierpliwie odczekaa, a rozmowa zostanie przeczona na aparat w jego gabinecie. Dzie dobry, Marlee rozleg si wreszcie w suchawce gos adwokata. Cze, Fitch. Chciaabym ci od razu przekaza wiadomo, ale martwi mnie, e wszystkie nasze rozmowy s nagrywane. Ale skd! To nieprawda, przysigam. Ju to widz. Na rogu ulicy Czternastej i Beach Boulevard znajduje si restauracja Krogera, to tylko pi minut drogi od twego biura. W holu, na prawo od wejcia, s tam trzy budki telefoniczne. Wejd do rodkowej z nich. Zadzwoni dokadnie za siedem minut. Pospiesz si, Fitch. Przerwaa poczenie. Jasna cholera! wrzasn Fitch, ciskajc suchawk na wideki. Rzuci si do drzwi. Krzykn na Josgo i obaj pobiegli do tylnego wyjcia, po czym wskoczyli do samochodu. Jak mona si byo spodziewa, telefon w budce ju dzwoni, kiedy Fitch wpad do holu restauracji. Wreszcie, Fitch. Herrera, przysigy numer siedem, coraz bardziej zaczyna dziaa Nickowi na nerwy. Chyba dzisiaj si go pozbdziemy. Co takiego?! Syszae mnie dobrze. Nie rb tego, Marlee! Ten facet jest nieznony. Wszyscy maj go dosy. Ale on jest po naszej stronie. Daj spokj, Fitch. Kady z przysigych bdzie po naszej stronie, kiedy dojdzie do uchwalania wyroku. W kadym razie wpadnij do sdu o dziewitej. Nie! Posuchaj, Herrera jest... W suchawce rozleg si trzask przerywanego poczenia i zabucza cigy sygna. Adwokat z wciekoci zacisn palce i zacz szarpa suchawk, jakby mia zamiar j oderwa od aparatu i rzuci pod koa samochodw na ulicy. Zaraz si jednak opano305

wa i tylko midlc pod nosem przeklestwa wyszed na parking i kaza Josmu jecha z powrotem do biura. Postanowi zapaci kad dan sum, wszystko inne nie miao ju adnego znaczenia. *** Harkin mieszka w Gulfport, pitnacie minut drogi samochodem od gmachu sdu. Z oczywistych wzgldw jego domowy numer nie figurowa w ksice telefonicznej. Nikt nie chcia, aby skazacy z wizienia okrgowego budzili sdziego po nocach. Tego dnia, kiedy odstawi filiank po kawie i chcia pocaowa on na poegnanie, niespodziewanie rozleg si dzwonek aparatu zainstalowanego w kuchni. Odebraa pani Harkin. To do ciebie, kochanie powiedziaa, wycigajc suchawk w jego kierunku. Sdzia odoy teczk z powrotem na krzeso i spojrza na zegarek. Sucham. Przepraszam, e zakcam panu spokj w domu, panie sdzio odezwa si cicho, prawie szeptem wyranie zdenerwowany rozmwca. Tu Nicholas Easter. Jeli nie yczy pan sobie ze mn rozmawia przez telefon, natychmiast odo suchawk. Nie, prosz mwi. O co chodzi? Jestemy jeszcze w motelu, szykujemy si do wyjazdu i... musz z panem porozmawia z samego rana, przed rozpoczciem obrad. Co si stao? Dugo si wahaem, czy do pana zadzwoni, ale wyglda na to, e pozostali przysigli coraz bardziej podejrzliwie odnosz si do moich wizyt w paskim gabinecie i przekazywanych notatek. To niewykluczone. Dlatego postanowiem do pana zadzwoni, bo w ten sposb nikt nie bdzie wiedzia, e si z panem kontaktowaem. W porzdku. Jeli dojd do wniosku, e to nie jest rozmowa na telefon, natychmiast panu przerw. Sdzia mia straszn ochot zapyta przebywajcego w odosobnieniu przysigego, skd zdoby jego domowy numer telefonu. Postanowi jednak z tym zaczeka. Chodzi o Herrer. Podejrzewam, e on nadal czytuje te czasopisma, ktre pan umieci w spisie lektur zabronionych. Na przykad jakie? Mogula. Kiedy wszedem dzisiaj rano do jadalni, pukownik siedzia sam i na mj widok szybko schowa czytane pismo. Dostrzegem jednak tytu: Mogul. Czy to jakie specjalistyczne czasopismo ekonomiczne? 306

 Owszem. Harkin czyta artyku Barkera opublikowany w ostatnim numerze. Jeli zatem Easter mwi prawd bo i czemu miaby kama? to naleao natychmiast wykluczy Herrer ze skadu przysigych. Czytanie jakichkolwiek materiaw zabronionych przez sdziego mogo by nie tylko przyczyn wykluczenia, lecz nawet wysunicia formalnego oskarenia. A ju z pewnoci przeszmuglowanie do motelu ostatniego wydania Mogula mogo si nawet przyczyni do umorzenia postpowania. Podejrzewa pan, e on z kimkolwiek rozmawia na ten temat? Wtpi. Jak ju powiedziaem, szybko ukry ten egzemplarz przede mn. Wanie dlatego nabraem podejrze. Nie sdz, eby si odway z kim rozmawia. W kadym razie nastawi ucha. Bardzo dobrze. Z samego rana wezw Herrer do siebie i zadam mu kilka pyta. Prawdopodobnie naka te przeszuka jego pokj. Tylko prosz mu nie mwi, e to ja pana powiadomiem. I tak czuj si podle. Wszystko bdzie w porzdku. Jeli inni przysigli si dowiedz, e stale jestem z panem w kontakcie, zaczn mnie traktowa jak czarn owc. Prosz si o nic nie martwi. Po prostu jestem zdenerwowany, panie sdzio. Wszyscy ju odczuwamy zmczenie i chcielibymy wrci do domw. Ju niedugo. Robi wszystko, aby maksymalnie skrci przepytywanie wiadkw. Tak, wiem. Przepraszam, panie sdzio. Tylko prosz to tak zaatwi, aby nikt si nie dowiedzia, i to ja peni w tym gronie rol wtyczki. Wrcz sam nie mog uwierzy, e tak postpuj. Nie robi pan przecie niczego niestosownego. Dzikuj panu za pomoc. Wkrtce si zobaczymy. Harkin po raz drugi cmokn on w policzek i szybko wyszed z domu. Z aparatu komrkowego w samochodzie zadzwoni do szeryfa, nakaza mu pojecha do motelu i czeka na dalsze instrukcje. Nastpnie zadzwoni do Lou Dell, co robi niemal kadego ranka, i zapyta, czy w kiosku motelowym jest sprzedawany Mogul. Dowiedzia si, e nie. Skontaktowa si wic ze swoj sekretark, poleci jej odnale Rohra oraz Cablea i przekaza im obu, eby czekali w jego gabinecie przed rozpoczciem posiedzenia. Pniej ustawi w radiu muzyk country, ale przez cay czas zachodzi w gow, jakim sposobem przebywajcy w odosobnieniu przysigy zdoby numer zakazanego czasopisma, w dodatku tak specjalistycznego, e mona je byo kupi tylko w wybranych punktach sprzeday w Biloxi. Cable i Rohr czekali ju w towarzystwie sekretarki, kiedy wkroczy do gabinetu. 307

Zdj marynark, usiad przy biurku i pokrtce przedstawi adwokatom podejrzenia dotyczce Herrery, nie podajc rda tych informacji. Cable by wstrznity, poniewa wszyscy eksperci i konsultanci uwaali Herrer za jednego z gwnych rzecznikw obrony. Natomiast Rohr odebra to z wciekoci, gdy utrata kolejnego przysigego znacznie przybliaa moment umorzenia postpowania. Skoro aden z prawnikw nie by zadowolony z takiego obrotu rzeczy, sdzia poczu si duo lepiej. Wysa sekretark do sali przysigych, aby przyprowadzia pukownika Herrer, ktry w tym momencie oprnia ju ktr z rzdu filiank kawy bezkofeinowej i rozmawia z Hermanem na temat brajlowskiego komputera. Rozejrza si podejrzliwie na boki, kiedy Lou Dell wywoaa jego nazwisko, i z ociganiem wyszed na korytarz. Poszed za Willisem wskim korytarzem biegncym na tyach sali posiedze. Stranik zatrzyma si. wreszcie przed jakimi drzwiami i lekko zapuka. Harkin i obaj adwokaci uprzejmie powitali go w prywatnym gabinecie sdziego. Wskazano mu krzeso przy zawalonym papierami biurku. Tu obok siedziaa sdowa protoklantka, trzymaa palce nad aparatem stenotypicznym. Harkin wyjani, e musi mu zada kilka pyta, na ktre ma odpowiedzie pod przysig. Cable i Rohr jak na komend signli po notatniki i zaczli cos zapisywa. Herrera w jednej chwili poczu si jak oskarony kryminalista. Czy od czasu rozpoczcia procesu czyta pan jakiekolwiek materiay wyszczeglnione w spisie lektur zabronionych? zapyta sdzia. Reprezentanci obu stron utkwili w pukowniku uwane spojrzenia. Take sekretarka i protoklantka, nie mwic ju o Harkinie, z najwyszym zainteresowaniem czekali na jego odpowied. Nawet stojcy przy drzwiach Willis wyjtkowo nie drzema i patrzy nad niego spod zmarszczonych brwi. Nie. W kadym razie nie wiadomie odpar szczerze Herrera. Konkretnie, czy nie czyta pan tygodnika ekonomicznego o nazwie Mogul? Nie miaem go w rku od chwili ogoszenia sekwestracji. Ale zna pan to czasopismo? Tak, przegldam je od czasu do czasu. Czy w paskim pokoju motelowym znajduj si jakiekolwiek drukowane materiay objte moim zakazem? Nie. O niczym takim nie wiem. Czy ma pan co przeciwko temu, abymy przeszukali paski pokj? Herrera zaczerwieni si lekko i nieco przygarbi. O co w tym wszystkim chodzi? Mam podstawy przypuszcza, e w motelu czytuje pan zabronione czasopisma. Dlatego te uwaam, i pobiene przeszukanie paskiego pokoju mogoby wyjani t kwesti. 308

 Pan kwestionuje moj odpowiedzialno? spyta Herrera uraonym tonem. Stopniowo ogarniaa go zo, gdy poczucie odpowiedzialnoci byo dla niego czym niezmiernie wanym. Ale wystarczyo mu tylko jedno spojrzenie na twarze obu adwokatw, aby wyczyta z ich min, i uwaaj go za winnego powanego wykroczenia przeciwko normom obywatelskim. Nie, panie Herrera odpar Harkin. Po prostu jestem przekonany, e bez przeszukania paskiego pokoju w motelu nie bdziemy mogli kontynuowa tej rozprawy. Pukownik uzmysowi sobie, e pokj motelowy to nie dom, gdzie zawsze mona znale najrniejsze, mniej czy bardziej nieodpowiednie rzeczy. A przede wszystkim by pewien, e w jego pokoju nie znajd niczego, co pozwolioby wysun przeciwko niemu oskarenie. W takim razie prosz go przeszuka sykn przez zacinite zby. Dzikuj. Willis odprowadzi pukownika z powrotem do sali, tymczasem Harkin zadzwoni do szeryfa czekajcego w Pass Christian. Kierownik motelu otworzy drzwi zapasowym kluczem. Szeryf i jego dwaj zastpcy pospiesznie przeszukali szaf, komdk oraz azienk. I znaleli wepchnity pod ko stos czasopism, na ktry skaday si gwnie numery e Wall Street Journal oraz Forbesa, a midzy innymi byo tam rwnie ostatnie wydanie Mogula. Szeryf natychmiast zadzwoni do sdziego i zrelacjonowa mu to odkrycie, Harkin za rozkaza dostarczy te czasopisma do jego gabinetu. Byo ju pitnacie po dziewitej, a przysigli wci nie wkraczali na sal. Fitch, ktry siedzia w ostatnim rzdzie widowni i nerwowo zerka znad krawdzi rozpostartej przed oczyma gazety, coraz bardziej zyskiwa przekonanie, e gdy w kocu skad sdziowski pojawi si na sali, nie bdzie ju w nim przysigego numer siedem, czyli pukownika Herrery. Jego miejsce mia zaj prawdopodobnie Henry Vu. Ten za, ze wzgldu na azjatyckie pochodzenie, cieszy si umiarkowanym zaufaniem ekspertw obrony. Pocieszaa jedynie myl, e Azjaci z reguy niezbyt chtnie przydzielali wysokie odszkodowania w sprawach cywilnych. Niemniej Vu pod adnym wzgldem nie mg si rwna z Herrer, konsultanci ju od pierwszych dni twierdzili stanowczo, e pukownik jest stronnikiem obrony i bdzie gosowa za orzeczeniem korzystnym dla pozwanego. Fitch zachodzi wic w gow, kto nastpny zostanie wykluczony, skoro Marlee i Nicholas bez wikszego wysiku potrafili si pozby pukownika ze skadu przysigych. A jeli chodzio im tylko o to, by udowodni mu skuteczno swoich dziaa, to z ca pewnoci osignli ten cel. *** Tymczasem sdzia i adwokaci patrzyli z osupieniem na stos czasopism lecych na brzegu biurka. Do potrzeb protokou szeryf podyktowa krtki raport dotyczcy oko309

licznoci przeszukania pokoju i miejsca odnalezienia pism, po czym wyszed z gabinetu. Panowie, w tej sytuacji nie mam innego wyjcia, jak wykluczy pana Herrer ze skadu przysigych oznajmi Harkin. aden z prawnikw si nie odezwa. Po raz drugi stranik przyprowadzi Herrer i ten zaj to samo miejsce, co poprzednio. Gwoli formalnoci rzek sdzia do protoklantki, po czym zapyta pukownika: Panie Herrera, jaki jest numer paskiego pokoju w motelu Siesta Inn? Pidziesit. Kilka minut temu owe czasopisma zostay znalezione pod kiem w pokoju numer pidziesit. Harkin wskaza stos prasy lecej na biurku. A s to najnowsze numery, wikszo z nich ukazaa si ju po ogoszeniu przeze mnie sekwestracji. Herrera spoglda na nie jak oniemiay. Nie musz dodawa, e wszystkie tytuy tych czasopism zostay umieszczone w spisie lektur zakazanych. W niektrych z nich opublikowano artykuy mogce zaway na losach rozpatrywanej sprawy. To nie moje! rzek rozzoszczony Herrera, odzyskawszy w kocu mow. Ach tak. Kto musia mi je podrzuci. Kto mg zrobi co podobnego? Nie wiem. Zapewne ta sama osoba, ktra daa panu cynk. Bardzo sprytnie, pomyla Harkin, ale w tej sytuacji to i tak nie wnosi niczego nowego. Cable i Rohr musieli uchwyci si tej myli, gdy obaj spojrzeli na sdziego wzrokiem, z ktrego bez trudu mona byo odczyta pytanie: Wanie, a kto panu o tym donis? W niczym nie zmienia to faktu, e owe czasopisma zostay znalezione w paskim pokoju, panie Herrera. Z tego wanie powodu jestem zmuszony wykluczy pana z grona przysigych. Pukownik mia zamt w gowie, cisny mu si na jzyk dziesitki pyta. Chcia poderwa si z krzesa i wykrzycze je Harkinowi prosto w twarz, kiedy nagle uprzytomni sobie, e oto ma okazj wyrwa si na wolno. Po czterech tygodniach przesucha na sali sdowej i dziewiciu nocach w Siesta Inn mg wreszcie odzyska pen swobod. Jeszcze tego dnia w porze lunchu mia sposobno zjawi si na polu golfowym. Moim zdaniem to nie w porzdku rzek pokornie, udajc skruszonego. Bardzo mi przykro. Rozwa ewentualno postawienia pana w stan oskarenia w pniejszym terminie, na razie musimy kontynuowa nasz rozpraw. Jak pan uwaa, panie sdzio mrukn Herrera. Ale mylami by ju przy wystawnej kolacji w lokalu Vrazela, chcia zamwi najlep310

sze potrawy z owocw morza i drogie wino. A ju jutro mgby si umwi ze swoim wnukiem. Stranik odwiezie pana do motelu, eby mg pan spakowa swoje rzeczy. Rygorystycznie nakazuj panu milcze w tej sprawie, zwaszcza wobec przedstawicieli prasy. A do odwoania bdzie pana obowizywa oficjalny sdowy nakaz zachowania tajemnicy. Czy to zrozumiae? Tak, Wysoki Sdzie. Pukownik zosta pod eskort wyprowadzony z gmachu sdu tylnym wyjciem, gdzie czeka na niego sam szeryf, ktry otrzyma polecenie, aby po raz ostatni zawie Herrer do Siesta Inn, a nastpnie odstawi do domu. W tej sytuacji skadam formalny wniosek o umorzenie postpowania oznajmi Cable, obracajc gow w kierunku protoklantki. Motywuj go tym, e przysigli w obecnym skadzie mogli zosta le nastawieni do pozwanego przez artyku opublikowany we wczorajszym numerze Mogula. Wniosek zosta odrzucony odpar sdzia Harkin. S jeszcze jakie sprawy? Obaj adwokaci w milczeniu pokrcili gowami. *** Jedenacioro przysigych i dwch rezerwowych ostatecznie zajo miejsca w awie kilka minut po dziesitej. Na sali panowaa martwa cisza. Nie uszo niczyjej uwagi, e jedno miejsce w drugim rzdzie po lewej stronie jest puste. Sdzia Harkin tym razem powita wszystkich z kamienn twarz i szybko przeszed do rzeczy. Wycign przed siebie egzemplarz ostatniego numeru Mogula i zapyta przysigych, czy ktokolwiek z nich czyta bd tylko widzia to pismo albo te sysza co na temat opublikowanego tam artykuu. Nikt si jednak nie zgosi. Z powodw, ktre zostay wyjanione stronom w moim gabinecie rzek po chwili i znajd swoje odbicie w protokole, przysigy numer siedem, Frank Herrera, zosta zwolniony z obowizku sdowego. Jego miejsce zajmie nastpny rezerwowy, pan Henry Vu. Willis szepn co Wietnamczykowi na ucho i ten wsta ze swego skadanego krzeseka, po czym zasiad na wolnym miejscu w awie. Od tej chwili stawa si penoprawnym czonkiem skadu przysigych, przez co do dyspozycji sdu pozosta ju tylko jeden rezerwowy, Shine Royce. Chcc jak najszybciej powrci do przerwanej rozprawy, a zarazem odcign uwag widzw od przysigych, Harkin oznajmi gono: Panie Cable, prosz powoa kolejnego wiadka. Mimo woli Fitch opuci rozpostart gazet, ktra znalaza si na wysokoci jego piersi. Zastyg z rozdziawionymi ustami, w skrajnym osupieniu spogldajc na zmie311

niony skad przysigych. Oblecia go strach z powodu usunicia Herrery, ale zarazem odczuwa coraz silniejszy dreszcz podniecenia, kiedy uzmysowi sobie, e Marlee niemal wystarczyo skin rk, a od razu uzyskiwaa taki efekt, jaki mu wczeniej obiecaa. Tote Fitch nie mg si powstrzyma od wytrzeszczania oczu na Eastera, ktry chyba poczu na sobie jego wzrok, gdy powoli obrci gow i odwzajemni si rwnie surowym spojrzeniem. Przez pi lub sze sekund, ktre dla Fitcha cigny si w nieskoczono, obaj mierzyli si wzrokiem z odlegoci trzydziestu metrw. Na twarzy Nicholasa goci pyszakowaty wyraz dumy, jakby tamten chcia powiedzie: No i widzisz, do czego jestem zdolny? Zrobio to na tobie wraenie? Fitch mia nadziej, e z jego miny mona wyczyta odpowied: Zrobio. Czego ty naprawd chcesz? W pismach procesowych Cable wyszczeglni a dwudziestu dwch potencjalnych wiadkw obrony, z ktrych niemal wszyscy mogli si pochwali tytuami naukowymi i nadzwyczaj imponujcym dorobkiem. W tym zastpie nie brakowao zaprawionych w bojach ekspertw z wczeniejszych rozpraw przeciwko producentom papierosw i przebiegych specjalistw kierujcych pracami badawczymi opacanymi przez Wielk Czwrk. Nie zosta pominity chyba aden wygadany fachowiec zdolny przypuci bezwzgldny kontratak na wszystkie twierdzenia, ktre zostay wczeniej przedstawione sdowi. W cigu ostatnich dwch lat kady z tych dwudziestu dwch wiadkw musia zoy przed zespoem Cablea prbne zeznania. Nie powinno by wic adnych niespodzianek. Podczas ostatnich narad uzgodniono, e najwicej szkd linii obrony wyrzdzi Leon Robilio, ktry wykaza, i firmy przemysu tytoniowego kieruj swe reklamy gwnie do ludzi nieletnich. Dlatego te Cable postanowi w pierwszej kolejnoci rozprawi si z tym twierdzeniem. Obrona powouje na wiadka pani doktor Denise McQuade obwieci. Kobieta zostaa wprowadzona bocznymi drzwiami. Speszya si nieco na widok szczelnie wypenionej sali, w ktrej olbrzymi wikszo stanowili mczyni w rednim wieku, ale zaraz dumnie przedefilowaa przed stoem sdziowskim i umiechna si blado do Harkina, ten za odpowiedzia jej rwnie bladym umiechem. Wreszcie zaja miejsce dla wiadkw. McQuade bya naprawd pikn kobiet, wysok i szczup, ubran w elegancki czerwony kostium ze spdnic sigajc par centymetrw powyej kolan. Jasnoblond wosy miaa starannie zaczesane do tyu i zebrane w koski ogon. Zoya przysig z czarujcym umiechem na ustach, a gdy usiada i zaoya nog na nog, natychmiast zjednaa sobie wszystkich przysigych. Wydawaa si zbyt moda i zbyt pikna na to, aby mie cokolwiek wsplnego z brudnymi sprawkami producentw papierosw. Kady z szeciu mczyzn zasiadajcych w awie obserwowa z uwag, z jakim 312

wdzikiem wiadek przysuwa sobie mikrofon bliej ust. A zwaszcza Jerry Fernandez i rezerwowy, Shine Royce, nie mogli oderwa od niej oczu. Pospiesznie szacowali jej byszczce od szminki usta i dugie, polakierowane na czerwono paznokcie. Lecz jeli oczekiwali czego nadzwyczajnego, to szybko doznali rozczarowania. Kobieta grzmicym gosem zacza wylicza swoje stopnie naukowe, opisywa dowiadczenie. Bya psychologiem behawioralnym i prowadzia wasn firm w Tacomie. Napisaa cztery ksiki i opublikowaa ponad trzydzieci artykuw specjalistycznych. Wendall Rohr nie zgosi adnych zastrzee, kiedy ostatecznie Cable wystpi z wnioskiem o uznanie doktor McQuade za eksperta w swojej dziedzinie. Szybko przesza do rzeczy. Reklamy stay si nieodcznym elementem naszej kultury. Jest zrozumiae, e akcje promocyjne skierowane do jednej konkretnej grupy czy klasy ludzi s take odbierane przez reszt spoeczestwa. Nie da si tego unikn. Nieletni zauwaaj reklamy wyrobw tytoniowych, gdy widuj je w prasie, stykaj si z tablicami reklamowymi czy te podwietlanymi panelami umieszczanymi w witrynach sklepw, nie oznacza to jednak, e owe reklamy s skierowane wanie do nich. W ten sam sposb dzieci ogldaj reklamy piwa w telewizji, a przecie czsto w akcjach promocyjnych bior udzia gwiazdy sportu bd kina. Czy na tej podstawie mona wic wnioskowa, e producenci piwa staraj si uzaleni od tego napoju przedstawicieli modego pokolenia? Oczywicie, e nie. Ich reklamy su wycznie zwikszeniu sprzeday wasnych wyrobw. Nie da si cakowicie odci dzieciom dostpu do reklam, chyba e zostanie wprowadzony cakowity zakaz reklamowania wszelkich produktw, ktre mog by grone dla nieletnich. A dotyczy to nie tylko papierosw, nie tylko piwa, wina i innych napojw alkoholowych, lecz take kawy i herbaty, a moe rwnie prezerwatyw lub masa. Czy mona twierdzi, e reklamy kart kredytowych nakaniaj ludzi, aby wicej wydawali, a mniej oszczdzali? Doktor McQuade z naciskiem kilkakrotnie powtrzya wniosek, e w spoeczestwie, w ktrym wysoko si ceni wolno sowa, nie do pomylenia s jakiekolwiek restrykcje wobec producentw reklamujcych swoje wyroby. A reklamy papierosw w niczym si nie rni od innych. Ich jedynym celem jest nakonienie klientw do zakupu i wyprbowania danego produktu. Dobrze skonstruowane reklamy pobudzaj naturalny odruch, jakim jest ch uycia zachwalanego wyrobu. Jeli nie speniaj tego zadania, to s nieefektywne i szybko zastpuje si je innymi. McQuade posuya si przykadem McDonalda, firmy, ktr badaa od wielu lat tak si zreszt zoyo, e przyniosa ze sob szczegowe opracowanie, wic przysigli, gdyby tylko zechcieli, mogli si dokadniej zapozna z rezultatami. Ot badania wykazay, e olbrzymi procent trzyletnich dzieci potrafi zanuci, zagwizda czy nawet zapiewa piosenk, ktr w danej chwili McDonald stosuje w akcjach promocyjnych. Pierwsza wyprawa kadego dziecka do baru McDonalda jest dla niego niezapomnianym wy313

darzeniem. I nic dziwnego. Firma wydaje bowiem miliardy na to, by zwrci na siebie uwag dzieci, zanim uczyni to konkurenci. Dlatego te modzi Amerykanie spoywaj znacznie wicej tuszczw i cholesterolu ni ich rodzice w tym samym wieku. Stae miejsce w ich diecie zajmuj hamburgery, frytki czy pizza, dominuj napoje gazowane oraz sztucznie wzbogacane i sodzone soki owocowe. Czy z tego powodu naley wystpowa do sdu przeciwko McDonaldowi bd Pizza Hut za to, e kieruj swoje reklamy do najmodszych? Czy ludzie powinni si domaga odszkodowa z powodu nadwagi ich dzieci? Nie. Bo to my jestemy klientami i musimy dokonywa wiadomego wyboru w kwestii sposobu ywienia naszych dzieci. Nikt przecie nie wtpi, e to wanie on dokonuje susznego wyboru. I na tej samej zasadzie kady obywatel dokonuje wiadomego wyboru w sprawie palenia papierosw. Jestemy wszyscy zasypywani reklamami tysicy rnych produktw i na swj sposb reagujemy na wszelkie akcje promocyjne, ktrych celem jest uwiadomienie klientom ich potrzeb oraz pragnie. W rwnych odstpach czasu, mniej wicej co dwadziecia minut, doktor McQuade poprawiaa si na krzele i zmieniaa uoenie ng, a wszystkie te operacje byy pilnie obserwowane przez oba zespoy prawnikw oraz szeciu mczyzn ze skadu przysigych, zreszt nie umykay te uwagi wikszoci kobiet zasiadajcych na awie. Ten wiadek nie tylko sprawia mie wraenie, lecz take mwi bardzo przekonywajco. Nietrudno byo uwierzy w logiczne wywody eksperta, tote trafiy one do przekonania prawie wszystkim przysigym. Rohr uprzejmym tonem przez godzin zadawa wiadkowi pytania, lecz nie zdoa w aden sposb osabi tego oglnego wraenia.

ROZDZIA 30
Wedug Napiera i Nitchmana pan Cristano z Departamentu Sprawiedliwoci gorco pragn usysze szczegowy raport na temat wszystkiego, co si wydarzyo podczas wczorajszej wizyty prywatnej. Mam mu zrelacjonowa wszystko?! zapyta zdumiony Hoppy. Siedzieli we trzech przy odrapanym, rozchwianym stoliku w zadymionej sali podrzdnego baru. Popijali z papierowych kubeczkw gorc wodnist kaw i czekali na zamwione zapiekanki z serem. Moesz pomin sprawy osobiste mrukn Napier, ktry zapewne wtpi, czy Hoppy i Millie w ogle byli zdolni do jakichkolwiek spraw osobistych. Gdyby wiedzia, jak byo naprawd, pomyla Dupree, odczuwajc przez chwil gbok dum. No c, pokazaem onie t notatk na temat Robilia odpar, zastanawiajc si gorczkowo, ile prawdy moe wyzna agentom FBI. I co? No wic... przeczytaa j. To jasne, e przeczytaa. Co byo dalej? dopytywa si Napier. Jak zareagowaa? wtrci Nitchman. Tak atwo byo ich okama, powiedzie, e Millie uwierzya w tre notatki, okazaa zdziwienie i wrcz nie moga si doczeka, by przedstawi j reszcie przysigych. Bo przecie to wanie obaj chcieli usysze. Ale Hoppy nie umia kama, ba si, e w ten sposb tylko pogorszy swoj sytuacj. Nie zareagowaa tak, jak naley mrukn, po czym wyzna ca prawd. Gdy kelnerka przyniosa im zapiekanki, Nitchman wyszed, eby zadzwoni do Cristana. Hoppy i Napier zaczli je, unikajc swego wzroku. Dupree wietnie wyczuwa, e zawid pokadane w nim nadzieje, przez co znalaz si o krok bliej wizienia. Kiedy macie si znw zobaczy? spyta w kocu agent. Nie jestem pewien, sdzia jeszcze nie zdecydowa. Podobno istnieje szansa, e do 315

koca tygodnia rozprawa dobiegnie koca. Wrci Nitchman i usiad przy stoliku. Pan Cristano jest ju w drodze oznajmi pospnym tonem, a Hoppyemu serce podeszo do garda. Przyleci dzisiaj wieczorem i chciaby si z tob zobaczy jutro z samego rana. Oczywicie. Nie ucieszya go ta wiadomo. Ja te nie mam si z czego cieszy. *** Rohr spdzi przerw na lunch zamknity w swoim gabinecie z Cleveem, poniewa nikt inny nie mg si dowiedzie o zaatwianych przez nich brudnych sprawkach. Wikszo adwokatw wykorzystywaa takich szperaczy jak Cleve do rozdawania apwek, bo cho nie uczono tego na studiach prawniczych, to niemal wszyscy stosowali podobne metody, cho absolutnie przed nikim nie chcieli si przyzna do tak nieetycznych posuni. Std te ich kontakty ze szperaczami otaczaa cisa tajemnica. Rohr mia do wyboru kilka rozwiza. Mg zadecydowa, aby Cleve kaza Derrickowi i do diaba. Mg te zapaci Maplesowi dane dwadziecia pi tysicy w gotwce, obiecujc mu przy tym identyczne sumy za kady gos w skadzie przysigych. A skoro do uchwalenia orzeczenia potrzeba byo co najmniej dziewiciu gosw, musiaby wwczas powici na apwk dwiecie dwadziecia pi tysicy dolarw. By gotw wyoy tak sum, bardzo wtpi jednak, by Angel Weese potrafia mu zapewni wicej ni dwa gosy, to znaczy swj i ewentualnie Loreen Duke. Niewiele miaa do powiedzenia w tym skadzie. Ale Rohr mg te nakoni Derricka do zaoferowania swych usug stronie przeciwnej, a pniej przyapa go na gorcym uczynku. Tyle tylko, e w ten sposb Angel zostaaby zapewne usunita ze skadu przysigych, a jemu przecie wcale na tym nie zaleao. Innym rozwizaniem byo wyposaenie Clevea w ukryty mikrofon, nagranie da Derricka, a nastpnie zaszantaowanie go grob oskarenia, jeli nie zgodzi si przekona swojej narzeczonej. Byo to do ryzykowne, gdy pierwotny plan przekupienia Maplesa zrodzi si wanie w gabinecie Rohra. Dokadnie omawiali wszelkie moliwe rozwizania, prbujc oszacowa ich skuteczno na podstawie wczeniejszych dowiadcze. W kocu postanowili zastosowa co poredniego. Zrobimy tak oznajmi Rohr. Zapacimy mu pitnacie tysicy i obiecamy dooy dziesi po ogoszeniu orzeczenia, a jednoczenie zarejestrujemy wasz rozmow. Oznakujemy te cz banknotw, bo to nam si moe pniej przyda. Obiecamy mu po dwadziecia pi tysicy za kady gos, a gdy zapadnie korzystne dla nas orzecze316

nie, zagrozimy mu ujawnieniem caej sprawy, jeli zacznie si domaga wicej pienidzy. Bdziemy mieli nagran wasz rozmow, wic gdy zechce narobi szumu, postraszymy go przekazaniem dowodw FBI. To mi si podoba orzek Cleve. Facet wemie fors, my uzyskamy korzystne orzeczenie, a potem si na niego wypniemy. Sprawiedliwoci stanie si zado. Skombinuj urzdzenie podsuchowe i przygotuj pienidze. Trzeba to zaatwi jeszcze dzisiaj. *** Ale Derrick znowu zmieni zdanie. Spotkali si w holu kasyna Resort i przeszli do toncego w pmroku baru, gdzie zatroskani utracjusze prbowali koi swoje smutki porcjami najtaszej whisky, podczas gdy na ulicach jasno wiecio soce, a temperatura zbliaa si do dwudziestu piciu stopni. Maples ani myla dopuci do sytuacji, w ktrej mgby zosta wyrolowany po ogoszeniu werdyktu. Zada dwudziestu piciu tysicy dolarw w gotwce, patnych od rki, a oprcz tego za kady gos, jak si wyrazi, depozytu, ktry mia by zoony ju teraz, przed zakoczeniem rozprawy depozytu sensownego i niezbyt wygrowanego, powiedzmy, po pi tysicy za kadego przysigego. Cleve pospiesznie obliczy w pamici sum, ale i tak si pomyli, Derrick bowiem mia na myli jednogone orzeczenie, a to oznaczao, e w depozyt mia wynie po pi tysicy za jedenastu przysigych, czyli razem pidziesit pi tysicy dolarw. Ostatecznie wic chcia dosta osiemdziesit tysicy. Zaraz te wyjani, e znajoma, ktra pracuje w kancelarii sdu, na jego prob zajrzaa do akt. Chcecie wystpi o wielomilionowe odszkodowanie rzek na tyle gono, aby kade jego sowo zostao wychwycone przez mikrofon ukryty w kieszonce na piersi Clevea zatem osiemdziesit tysicy to dla was pestka. Chyba zwariowae oznajmi szperacz. Prbujecie si wykrci sianem. Nikt ci nie zapaci osiemdziesiciu tysicy w gotwce. Jak ju powiedziaem, im wiksza suma wchodzi w gr, tym wiksze jest prawdopodobiestwo, e sprawa wyjdzie na jaw. Jasne. W takim razie pjd do adwokata firmy tytoniowej. Prosz bardzo. Chtnie o tym przeczytam w jutrzejszej gazecie. Cleve nawet nie dopi swego drinka. Wyszed pospiesznie z kasyna, lecz tym razem Derrick nie wybieg za nim na parking.

317

*** W czwartek po poudniu dalej trwaa parada piknoci, gdy Cable powoa na wiadka doktor Myr Sprawling-Goode, czarnoskr badaczk i wykadowc z Instytutu Rutgersa, ktra tak samo przycigaa spojrzenia nieco ju zdeprawowanej mskiej czci publicznoci. Miaa niemal sto osiemdziesit centymetrw wzrostu, a urod, zgrabn sylwetk i eleganckim strojem ani troch nie ustpowaa poprzedniemu ekspertowi. Biae zby, ktre ukazywaa w czarujcym umiechu, piknie kontrastoway z jej czekoladowo-mleczn cer, a poniewa swj umiech kierowaa przede wszystkim do Lonniego Shavera, ten mimo woli odpowiada jej w ten sam sposb. Cable, przystpujc do wyboru wiadkw, dysponowa wrcz nieograniczonym budetem, tote mg sobie pozwoli na to, aby powoywa tylko ludzi bystrych, eleganckich i potraficych przemawia do kadego suchacza. Dwukrotnie rejestrowa na tamie wideo wystpienia doktor Sprawling-Goode, zanim ostatecznie podpisa z ni kontrakt, a i pniej zorganizowa dla niej przesuchanie wstpne. Podobnie jak wikszo wiadkw obrony, ona take musiaa przed dwa dni odpowiada na setki pyta w gabinecie adwokata. Kiedy wic teraz usiada na miejscu dla wiadkw i zaoya nog na nog, obecni na sali mczyni po raz kolejny gboko zaczerpnli powietrza. Nikogo te nie zdziwio, e kobieta jest wykadowc marketingu, legitymuje si dwoma doktoratami i ma niezwykle imponujcy dorobek naukowy. Po ukoczeniu studiw przez osiem lat pracowaa w znanej firmie reklamowej z Madison Avenue, a po uzyskaniu tytuu doktorskiego wrcia na uczelni, gdzie czua si znacznie lepiej. Specjalizowaa si w dziedzinie promocji artykuw konsumpcyjnych, tene temat wykadaa i w tym samym zakresie prowadzia prace naukowe. Wkrtce stay si jasne przyczyny, dla ktrych zgodzia si wystpi w roli rzeczoznawcy. Co bardziej cyniczni obserwatorzy twierdzili, e zostaa powoana wycznie z powodu swej urody, e jej zadaniem byo nawizanie wizi z Lonniem Shaverem, Loreen Duke oraz Angel Weese, danie im do zrozumienia, e powinni by dumni, i kobieta z ich rasy zasza tak wysoko, aby mc wystpowa jako ekspert w niezwykle wanej rozprawie sdowej. Naprawd jednak zeznawaa z uwagi na Fitcha. Sze lat wczeniej, po zakoczeniu rwnie gonej rozprawy w New Jersey, w ktrej przysigli po trzydniowych naradach ogosili werdykt korzystny dla pozwanego, Fitch obmyli plan znalezienia nadzwyczaj atrakcyjnej kobiety, naukowca, najlepiej pracujcej na wyszej uczelni i mogcej wykorzysta fundusze na prac badawcz w zakresie organizowania akcji reklamowych oraz ich wpywu na osoby niepenoletnie. Szczegy tego projektu uzaleni od wielkoci przeznaczonych na badania finansw, ywi jednak gbok nadziej, e ktrego dnia rezultaty takiej pracy oka si niezwykle uyteczne na sali sdowej. Doktor Sprawling-Goode nigdy nawet nie poznaa nazwiska Rankina Fitcha. Przyj318

a jedynie warte osiemset tysicy dolarw zlecenie z Instytutu Bada Produktw Konsumpcyjnych instytutu, o ktrym nigdy wczeniej nie syszaa, majcego sw siedzib w Ottawie, a zajmujcego si, jeli wierzy materiaom propagandowym, analiz marketingow tysicy produktw znajdujcych si na rynku. Od tamtego czasu niewiele wicej dowiedziaa si o tym instytucie, podobnie zreszt jak Rohr. A jego wywiadowcy badali spraw przez dwa lata. Ujawniono jedynie to, e chodzi o prywatn jednostk badawcz, ktrej status ochrania tajemnica strzeona przez wiele artykuw kanadyjskiego prawa, finansowan przez kilka duych kompanii produkcyjnych, lecz z pewnoci nie majcych nic wsplnego z przemysem tytoniowym. Wyniki teje pracy zostay zebrane w piknie oprawionym, grubym na pi centymetrw raporcie, ktry Cable zaliczy do dowodw rzeczowych. A zatem to opracowanie znalazo si w spisie oficjalnie uznanych materiaw, cile rzecz biorc stao si dowodem rzeczowym numer osiemdziesit cztery, powikszajc jeszcze ogln liczb okoo dwudziestu tysicy zapisanych stron, z ktrymi przysigli powinni si przynajmniej pobienie zapozna przed uchwaleniem werdyktu. Kiedy jednak po krtkim wstpie doktor Sprawling-Goode przystpia do omawiania tyche rezultatw, szybko wyszo na jaw, i nie wnosz one do sprawy niczego nowego. Jak naleao si spodziewa, poza pewnymi, cile okrelonymi i oczywistymi wyjtkami, reklamy produktw rynkowych s skierowane do ludzi modych. Czy chodzi o samochody, past do zbw, mydo, przetwory zboowe, piwo, napoje gazowane czy o ubrania bd kosmetyki, wszystkie najczciej publikowane reklamy s przeznaczone gwnie dla ludzi dwudziesto- i trzydziestoparoletnich. To samo dotyczy papierosw. Rzecz jasna, w kampaniach promocyjnych przedstawiane s osoby szczupe i adne, fizycznie aktywne i pozbawione trosk, bogate i pene osobistego wdziku. Ale przecie tak samo si sprawa przedstawia w wypadku tysicy innych produktw. Kobieta signa po jak list towarw i zacza od samochodw. Czy kto z pastwa widzia ostatnio reklam sportowego auta, w ktrej za kierownic siedziaby opasy pidziesiciolatek? A moe zdarzya si reklama nowej furgonetki, pokazujca zmczon yciem gospodyni domow, podrujc z szstk dzieci i wielkim psem? Nic takiego si nie zdarza. A piwo? Zazwyczaj filmowanych jest paru mczyzn, ogldajcych przy piwie telewizyjn transmisj meczu. aden z nich nie jest ysy, nie ma drugiego podbrdka czy wydatnego brzuszka, nie nosi powycieranych dinsw. Taki obraz daleko odbiega od rzeczywistoci, ale skutecznie reklamuje dany produkt. W miar omawiania kolejnych produktw na sali panowaa coraz weselsza atmosfera. Pasta do zbw? Czy widzieli pastwo w telewizji kogo, kto w umiechu pokazywaby tawe bd krzywe zby? Oczywicie, e nie. Wszyscy odznaczaj si wrcz idealnym uzbieniem. Nawet w reklamwkach rodkw przeciwko trdzikowi wystpuj modzi ludzie, majcy najwyej po trzy pryszcze na twarzy. 319

Doktor Sprawling-Goode umiechaa si szeroko, od czasu do czasu nawet chichotaa z wasnych komentarzy. A przysigli miali si razem z ni. Co jaki czas powraca oczywisty wniosek: jeli skuteczna reklama musi by przeznaczona dla ludzi modych, to z jakiego powodu producenci papierosw mieliby z niej nie korzysta? Kobieta szybko spowaniaa, gdy Cable naprowadzi j na temat reklam skierowanych do dzieci. Ani ona, ani aden z jej wsppracownikw nigdy nie natrafi na jakikolwiek dowd takiego postpowania, a przecie objto badaniami tysice reklam wyrobw tytoniowych z okresu ostatnich czterdziestu lat. Dokadnie przeanalizowano i skatalogowano kad reklamwk papierosw, jak wyemitowano od pocztku funkcjonowania telewizji. Zauwaya te, niejako przy okazji, e od czasu wycofania reklam wyrobw tytoniowych z telewizji zwikszya si liczba osb palcych. Powtrzya z naciskiem, e przez dwa lata w szczeglnoci poszukiwaa dowodw na to, i producenci papierosw staraj si nakoni do palenia modzie, gdy tego midzy innymi wymagano od niej w wytycznych do prowadzonych bada. Stwierdzia jednak, e podobne wnioski s pozbawione jakichkolwiek podstaw. Jej zdaniem jedynym sposobem na uchronienie dzieci przed szkodliwym oddziaywaniem reklam papierosw byoby wprowadzenie cakowitego zakazu, usunicie ich z tablic reklamowych, autobusw miejskich, gazet, czasopism, folderw. Ale nawet takie dziaania, wedug jej opinii, nie przyczyniyby si do obnienia poziomu sprzeday wyrobw tytoniowych. Nie miaoby to w ogle adnego wpywu na rozszerzajc si plag palenia przez nieletnich. Cable podzikowa jej tak serdecznie, jakby zeznawaa z wasnej woli. Ale doktor Sprawling-Goode ju wczeniej zainkasowaa szedziesit tysicy dolarw, a po rozprawie miaa otrzyma dodatkowo pitnacie tysicy. Rohr, ktry pod kadym wzgldem chcia uchodzi za dentelmena, wiedzia doskonale, i nie naley wyciga tej prawdy z tak piknej kobiety, w dodatku tutaj, na obszarze Dalekiego Poudnia. Zacz wic do ostronie od ogldnych pyta na temat tajemniczego Instytutu Bada Produktw Konsumpcyjnych i wyoonych przez tene instytut omiuset tysicy dolarw na sfinansowanie jej bada. Kobieta powiedziaa mu wszystko, co wiedziaa. Owa prywatna placwka naukowa zostaa powoana do analizowania zmian zachodzcych na rynku i prognozowania przyszych trendw. Bya w caoci finansowana przez producentw artykuw konsumpcyjnych. Take przez firmy przemysu tytoniowego? Nic mi o tym nie wiadomo. A moe przyjmowaa od nich jakie subsydia? Nie umiem tego powiedzie. Rohr zacz wypytywa o rne firmy powizane z przemysem tytoniowym, macierzyste korporacje, instytucje siostrzane, wydziay i filie, lecz doktor Sprawling-Goode 320

nic na ten temat nie wiedziaa. Naprawd nie miaa nic do ukrycia, gdy Fitch starannie tak to zaplanowa, aby o niczym nie wiedziaa. *** Zwrot w dochodzeniu dotyczcym Claire Clement nastpi w czwartek rano. Byy chopak dawnej przyjaciki dziewczyny wzi tysic dolarw w gotwce i zdradzi, e jego znajoma mieszka obecnie w Greenwich Village, gdzie pracuje jako kelnerka i przygotowuje si do jakiej podrzdnej roli w ktrym z tuzinkowych seriali telewizyjnych. Wiedziano ju, e obie z Claire pracoway kiedy w barze U Mulligana i prawdopodobnie czya je zaya przyja. Po poudniu Swanson polecia do Nowego Jorku, z lotniska uda si takswk do maego hoteliku w SoHo, gotwk zapaci za pokj na jedn noc, po czym zasiad przy telefonie. Do szybko odnalaz Beverly w pewnej pizzerii. Dziewczyna podbiega do aparatu. Czy to Beverly Monk? zapyta, naladujc gos Nicholasa Eastera, ktremu wielokrotnie si przysuchiwa z zapisw magnetofonowych. Tak. Kto mwi? Ta sama Beverly Monk, co pracowaa w barze U Mulligana w Lawrence? Przez chwil w suchawce panowaa cisza. Owszem. A o co chodzi? Mwi Jeff Kerr. Dawno si nie widzielimy. To posunicie byo do ryzykowne, ale obaj z Fitchem wyszli z zaoenia, e po wyjedzie Jeffa i Claire z Lawrence kontakt miedzy przyjacikami urwa si cakowicie. Kto? zapytaa Beverly, na co Swanson odetchn z ulg. Jeff Kerr. Nie pamitasz? Chodziem z Claire, studiowaem prawo. Ach, tak mrukna dziewczyna takim tonem, jakby wci nie moga sobie przypomnie, o kogo chodzi. Tak si skada, e jestem przejazdem w Nowym Jorku i wanie si zastanawiaem, czy nie miaa ostatnio jakiej wiadomoci od Claire. Nie rozumiem wycedzia Beverly, usiujc widocznie powiza imiona z utrwalonymi w pamici wizerunkami nie widzianych od dawna osb. Wiesz, to duga historia. W kadym razie rozstalimy si z Claire jakie p roku temu. Chciabym si z ni znowu zobaczy. Od czterech lat ani razu z ni nie rozmawiaam. Aha, rozumiem. Jestem teraz bardzo zajta. Czy nie moglibymy porozmawia kiedy indziej? Tak, oczywicie. Swanson przerwa poczenie i zadzwoni do Fitcha. Szybko zapada decyzja, e trze321

ba podj ryzyko i umwi si z Beverly Monk na spotkanie, po czym zaproponowa jej pienidze i wypyta dokadnie o Claire Clement. Jeli rzeczywicie dawne przyjaciki nie utrzymyway kontaktu od czterech lat, to zapewne Beverly nie moga w najbliszym czasie odnale Marlee i poinformowa jej o tej rozmowie. Wieczorem Swanson mia ledzi Beverly, a jutro ponownie do niej zadzwoni. *** Codziennie, po zakoczeniu posiedzenia w sdzie, kady z konsultantw zatrudnionych przez Fitcha musia mu dostarczy jednostronicowy raport nie do, e tylko jednostronicowy, to jeszcze pisany z podwjnym odstpem, du czcionk, bez uywania sw duszych ni czterosylabowe przedstawiajcy w jak najprostszej formie wraenia, jakie na ekspercie zrobiy tego dnia zeznania wiadkw, i jak, jego zdaniem, zostay odebrane przez przysigych. Fitch da szczerych wypowiedzi i niejednokrotnie beszta autorw nazbyt pochwalnych recenzji. da od konsultantw, aby byli pesymistami. I wszystkie opinie trafiay na jego biurko dokadnie godzin po zamkniciu obrad przez sdziego Harkina. rodowe raporty opisyway wystpienie Janklea jako sabe, najwyej przecitne, ale ju w czwartek oceny zezna Denise McQuade oraz Myry Sprawlig-Goode graniczyy z zachwytem. Pomijajc spraw wyranego oywienia, jakie obie kobiety wywoay wrd mczyzn pogronych w pospnych rozwaaniach, ich fachowe wypowiedzi przyjto bez zastrzee. Przysigli z uwag owili kade sowo rzeczoznawcw i zapewne uwierzyli we wszystkie stwierdzenia. Dotyczyo to zwaszcza szeciu mczyzn. Ale Fitch i tak nie by jeszcze zadowolony. Chyba nigdy dotd nie czu si gorzej na tym etapie rozprawy. Wyeliminowanie Herrery ze skadu przysigych sprawio, e obrona utracia swego najwaniejszego stronnika. Nowojorskie gazety finansowe jednogonie utrzymyway, e adwokaci nie zdoaj wyrwna poniesionych wczeniej strat, a tym samym coraz bardziej prawdopodobny staje si werdykt na korzy powoda. Najwicej zego uczyni chyba artyku Barkera w ostatnim numerze Mogula. Wystpienie Janklea omal nie zakoczyo si katastrof. Luther Vandemeer, prezes Trellco, a zarazem najsprytniejszy i najbardziej wpywowy z Wielkiej Czwrki, podczas rozmowy telefonicznej w porze lunchu nie szczdzi gorzkich sw. W dodatku przysigli zostali objci sekwestracj, wic im duej cigna si ta rozprawa, tym bardziej ich rozgoryczenie kierowao si ku reprezentantom tej ze stron, ktra obecnie powoywaa swoich wiadkw. *** Dziesita noc odosobnienia w motelu upyna bez adnych incydentw. Nikt nie zakrad si przez okno, nikt si nie wymkn do kasyna, nikt nie uprawia jogi, zawodzc 322

przy tym na gos hinduskie pieni. Nikomu te nie byo al Herrery. W trakcie dnia pukownik spakowa si zaledwie w cigu kilku minut, ale przez ca drog tumaczy szeryfowi, e zosta bezczelnie wrobiony i e powinno zosta podjte ledztwo w celu wyjanienia tej sprawy. Po obiedzie przysigli zorganizowali sobie w jadalni turniej szachowy. Herman mia ze sob specjaln szachownic z polami oznakowanymi alfabetem brajlowskim, a poprzedniego wieczoru, w ramach treningu, wygra z Jerrym jedenacie partii z rzdu. Tote reszta skadu z dum przyja wyzwanie i zanim jeszcze pani Grimes przyniosa szachy do jadalni, wok stolika zgromadzi si ju spory tum. Niespena godzin zajo Hermanowi wygranie trzech partii z Nicholasem, trzech dalszych z Jerrym, a take trzech z Henrym Vu, ktry nigdy przedtem nie grywa w szachy. Trzy ostatnie partie Grimes wygra z Willisem i umawia si na trzy nastpne z Jerrym, teraz ju za niewysok stawk pienin, kiedy do jadalni wkroczya Loreen Duke z zamiarem wzicia sobie dokadki deseru. Zaraz si okazao, e jeszcze w dziecistwie grywaa w szachy ze swoim ojcem. A gdy w dodatku rozgromia Hermana ju w pierwszej partii, nikt nie okaza nawet cienia wspczucia dla niewidomego przewodniczcego. Rozgrywki toczyy si a do ogoszenia ciszy nocnej. Phillip Savelle, jak zwykle, nawet nie wyjrza z pokoju. Odzywa si czasami w czasie posikw czy te przerw na kaw, ale zazwyczaj wtyka nos w jak ksik i stara si nie dostrzega, co si wok niego dzieje. Nicholas dwukrotnie prbowa nawiza z nim rozmow, ale bezskutecznie. Savelle nie znosi widocznie adnych bahych pogawdek, a ju na pewno nie lubi mwi o sobie.

ROZDZIA 31
Henry Vu, ktry niemal od dwudziestu lat zajmowa si poowami krewetek, rzadko wstawa pniej ni o wp do pitej. W ten pitek rwnie zjawi si bardzo wczenie w jadalni, a poniewa w skadzie nie byo ju pukownika Herrery, siedzia sam nad filiank gorcej herbaty i przeglda gazet. Wkrtce doczy do niego Easter. Przywita si uprzejmie i szybko nawiza rozmow na temat crki Henryego studiujcej na Harvardzie. Ojciec, ktry by z niej nadzwyczaj dumny, z radoci zacz relacjonowa tre jej ostatniego listu. Inni przysigli pojawiali si i wychodzili. Rozmowa zesza na sprawy Wietnamu oraz wojny. Nicholas po raz pierwszy powiedzia wwczas Henryemu, e jego ojciec zgin w Azji w roku tysic dziewiset siedemdziesitym drugim. Nie byo to prawd, lecz Vu bardzo poruszya wymylona historyjka. A kiedy znw zostali sami w jadalni, Easter zapyta wprost: A co mylisz o rozpatrywanej przez nas sprawie? Henry upi yk herbaty z du iloci mietanki, obliza wargi i rzek: Czy wolno nam rozmawia na ten temat? Jasne, przecie jestemy sami. Wszyscy midzy sob dyskutuj, Henry. Taka jest ludzka natura. Oczywicie nie mwi o Hermanie. I co sdz pozostali? Moim zdaniem wikszo jest jeszcze niezdecydowana. Najwaniejsze, abymy trzymali si razem. Musimy uchwali jakie orzeczenie, najlepiej jednomylnie, a w kadym razie potrzeba do tego co najmniej dziewiciu gosw. Gdybymy nie uzyskali takiej wikszoci, miaoby to katastrofalne skutki. Henry znowu pocign yk herbaty i zamyli si gboko. Doskonale zna angielski i posugiwa si nim biegle, cho mwi z wyranym obcym akcentem. Ale jak wikszo ludzi prostych, szczeglnie emigrantw, niezbyt si orientowa w przepisach prawa. Dlaczego? zapyta. 324

Mia pene zaufanie do Nicholasa, podobnie jak reszta skadu. Wychodzi z zaoenia, e skoro Easter przez dwa lata studiowa prawo, lepiej potrafi wyciga wnioski i zwraca uwag, na szczegy, ktre innym umykay. To bardzo proste. Nasza rozprawa jest punktem przeomowym dla wszystkich wystpie przeciwko producentom papierosw, ma takie samo znaczenie, jak Gettysburg, Iwo Jima czy Armageddon. To take jest pole bitwy, na ktre obie strony cigny swoje najcisze dziaa. Dlatego jedna z nich musi zwyciy, a druga przegra. Nie ma innego wyjcia. Problem, czy producenci papierosw maj ponosi pen odpowiedzialno za swoje wyroby, naley rozwiza tu i teraz. I musimy tego dokona wanie my. Zostalimy wybrani do skadu przysigych, zatem na nas spoczywa obowizek wydania orzeczenia. Rozumiem mrukn Henry, kiwajc gow, cho nie wydawa si jeszcze przekonany. Najgorsz rzecz, jaka moe si przydarzy w tej sytuacji, jest zawieszenie obrad z powodu niemonoci podjcia wikszociowej decyzji, bo doprowadzilibymy w ten sposb do umorzenia procesu. A czemu to miaoby by a tak katastrof? Bo to nic innego, jak zwyczajne umycie rk, przerzucenie odpowiedzialnoci na inny skad przysigych. Jeli zawiesimy obrady i rozejdziemy si do domw, kada ze stron bdzie musiaa wyda miliony dolarw na to, aby za jakie dwa lata zebra si tu ponownie i zacz roztrzsanie sprawy od pocztku, tylko wobec innego skadu przysigych. Bdzie ten sam sdzia, ci sami prawnicy i wiadkowie, wszystko to samo, tylko zmieni si przysigli. To zupenie tak, jakbymy powiedzieli wprost, e jestemy za gupi na to, eby podj decyzj, ale nastpny skad przysigych wylosowanych spord obywateli okrgu Harrison z pewnoci bdzie od nas mdrzejszy. Henry pochyli si nieco w jego stron i zapyta cicho: A jakie ty zamierzasz zaj stanowisko? W tej samej chwili do jadalni wesza Millie Dupree w towarzystwie Gladys Card. Nalewajc sobie kawy, chichotay z jakiego dowcipu. Zamieniy z nimi po par sw, lecz szybko wyszy, eby obejrze w telewizji poranny Today Show. Uwielbiay prowadzc ten program Katie. Wic jakie chcesz zaj stanowisko? powtrzy szeptem Henry Vu, zerkajc nerwowo w stron drzwi na korytarz. Jeszcze nie wiem, ale to nie jest najwaniejsze. Chodzi przede wszystkim o to, ebymy trzymali si razem. Masz racj przyzna Wietnamczyk.

325

*** Od pewnego czasu Fitch nabra zwyczaju wynajdowania sobie jakiej papierkowej pracy przed rozpoczciem kadej sesji, ale w gruncie rzeczy wpatrywa si tylko w aparat telefoniczny stojcy na biurku. Prawie nie spuszcza z niego oka. By przekonany, e Marlee zadzwoni tego pitkowego ranka, chocia nie umia sobie wyobrazi, co te mu tym razem zaproponuje i jakie dziaania zechce podj. Dokadnie o smej Konrad oznajmi krtko przez interkom: To ona. Fitch szybko podnis suchawk. Halo! rzek agodnym tonem. Cze, Fitch. Chyba nie zgadniesz, kto teraz zaczyna niepokoi Nicholasa. Zacisn z caej siy powieki i z trudem powstrzyma jk rozpaczy. Nie zgadn przyzna. Ten facet naprawd coraz bardziej dziaa Nicholasowi na nerwy. Niewykluczone, e i jego bdziemy musieli si pozby. Kogo masz na myli? zapyta bagalnym tonem. Lonniego Shavera. Do diaba! Nie moesz tego zrobi! Czyby? Nie rb tego, Marlee! Niech to szlag trafi! Dziewczyna milczaa przez chwil, pozwalajc mu si opanowa. Widz, e jeste bardzo dumny z Lonniego. Skocz te gierki, Marlee, dobrze? Do niczego nas to nie doprowadzi. Doskonale zdawa sobie spraw, e w jego gosie bez trudu mona wyczu skrajn desperacj, ale nie potrafi utrzyma nerww na wodzy. Nicholas musi mie zgodnie wsppracujcy skad, to wszystko. A Shaver zaczyna mu tkwi oci w gardle. Nie rb tego, bagam. Moe porozmawiajmy jeszcze na ten temat. Wanie rozmawiamy, Fitch, ale nie mam zbyt wiele czasu. Adwokat wzi kilka gbszych oddechw. Ta gra ju prawie dobiega koca, Marlee. Zabawia si setnie. Ale moe w kocu powiesz, czego chcesz? Masz pod rk dugopis? Oczywicie. Przy Fulton Street, pod numerem sto dwudziestym, stoi jednopitrowy budynek z biaej cegy. To biurowiec z pomieszczeniami do wynajcia. Pokj numer szesnacie naley do mnie, przynajmniej do koca tego miesica. Moe to niezbyt ciekawe miejsce, 326

ale tam si wanie spotkamy. Kiedy? Za godzin. Tylko my dwoje. Bd ci uwanie obserwowaa na ulicy i jeli zauwa cho jednego z twoich fagasw, koniec z naszymi rozmowami. Jasne. Ty dyktujesz warunki. I sprawdz te, czy nie masz urzdzenia podsuchowego. Nie bd go mia. *** Wszyscy prawnicy z zespou Cablea byli zdania, e Rohr zaj zbyt wiele czasu na przesuchania swoich ekspertw, bo a dziewi dni. Ale przez pierwszych siedem przysigli mogli przynajmniej po zakoczeniu obrad wraca normalnie do domw. Teraz sytuacja zmienia si diametralnie. Dlatego te podjto decyzje, by przyj zeznania tylko dwch najlepszych naukowcw z grona wiadkw obrony i w dodatku maksymalnie je skrci. Zdecydowano take, aby pomin dyskusj na temat uzaleniajcego dziaania nikotyny, ktra zazwyczaj w podobnych rozprawach stanowia jeden z gwnych punktw spornych. Cable zarzdzi, eby wszyscy jeszcze raz przejrzeli dokadnie akta szesnastu poprzednich procesw. Po ogoszeniu orzeczenia wywiadowcy obrony czstokro rozmawiali z przedstawicielami skadu przysigych, ci za wielokrotnie powtarzali, e z ich punktu widzenia najsabszym punktem obrony byo przytaczanie licznych, zwykle naciganych teorii majcych dowie, e palenie papierosw nie prowadzi do naogu. A wedug powszechnej opinii takie twierdzenie byo faszywe. Std te postanowiono zrezygnowa z tego punktu obrony. Decyzja wymagaa aprobaty Fitcha, ktrej ten po krtkiej dyskusji udzieli. Pierwszym wiadkiem wystpujcym w pitek rano by rozczochrany dziwak ze skotunion rud brod, noszcy bardzo grube, dwuogniskowe okulary. Niestety, rewia piknoci dobiega koca. Nazywa si doktor Gunther i to wanie on by autorem gonego twierdzenia, e palenie papierosw w adnej mierze nie powoduje raka puc. Dowodzi, e skoro nowotwr atakuje tylko dziesi procent palaczy, to palenie nie moe by jego przyczyn. Nikogo nie zdziwio, e Gunther mia na poparcie swych wnioskw wielk stert rnych publikacji i opracowa naukowych. Nie mg si te doczeka, kiedy bdzie mg pokaza przysigym wykresy oraz zestawienia i ze wskazwk w rku zrelacjonowa niemal zapierajce dech w piersi rezultaty najnowszych bada. Ale w gruncie rzeczy Gunther nie zamierza niczego dowodzi. Jego zadaniem byo przeciwstawienie si opiniom doktorw Hila Kilvana i Roberta Bronskyego, ktrzy wystpowali jako rzeczoznawcy strony powodowej, czyli krtko mwic, takie zmcenie obrazu, aby w gowach przysigych zrodziy si powane wtpliwoci co do rzeczywi327

stego wpywu palenia tytoniu na stan zdrowia palaczy. Nie mg wykaza niezbicie, e palenie nie powoduje raka puc, ale twierdzi stanowczo, i adne prace naukowe nie potwierdziy jednoznacznie, e dym tytoniowy jest przyczyn powstawania nowotworw. Potrzebne s dalsze badania powtarza mniej wicej co dziesi minut. *** Dopuszczajc moliwo, e faktycznie bdzie obserwowany, Fitch wysiad przy wczeniejszym skrzyowaniu i przeszed cay kwarta do wskazanego budynku. Nawet sprawi mu przyjemno ten krtki spacer ocienionym chodnikiem, zasanym grub warstw pokych lici. Biurowiec znajdowa si w starej czci miasta, kilkaset metrw od wybrzea zatoki, i by jednym z paru bliniaczych, jednopitrowych, starannie odmalowanych budynkw stojcych wzdu ulicy. Jos mia na niego czeka trzy przecznice dalej. Fitch nie chcia ryzykowa i nie zabra ze sob mikrofonu z nadajnikiem bd magnetofonu, pamita ostrzeenie, jakim byo zachowanie dziewczyny w trakcie ostatniego spotkania na przystani. By zatem sam, bez urzdzenia podsuchowego czy kamery, i nie mg liczy na pomoc ktrego ze swoich agentw. Czu si wreszcie wolny jak ptak. Musia polega wycznie na wasnych umiejtnociach i zdrowym rozsdku, nie sdzi jednak, by nie zdoa sobie poradzi. Na pitro wiody stare, wylizgane, drewniane schody. Fitch stan przed drzwiami oznaczonymi jedynie numerem, zwrciwszy po drodze uwag, e reszta pomieszcze w korytarzu take nie jest w aden sposb oznakowana. Zapuka lekko. Kto tam? dolecia ze rodka gos dziewczyny. Rankin Fitch odpowiedzia gono i wyranie. Stukna odsuwana zasuwka i jego oczom ukazaa si Marlee ubrana w szary sweter i niebieskie dinsy. Bya nadzwyczaj powana, nawet si nie przywitaa. Zamkna za nim drzwi, przekrcia zasuw i stana przy skadanym, zapewne wypoyczonym stoliku. Fitch pospiesznie obrzuci spojrzeniem cay pokj. Bya to klitka bez okien, z jedynym wyjciem na korytarz. Na umeblowanie skada si tene stolik i trzy krzesa, ze cian patami obazia farba. adny gabinet mrukn, podziwiajc wielkie te zacieki na suficie. W kadym razie bezpieczny. Nie ma tu telefonu, w ktrym mgby zaoy podsuch, brak otworw wentylacyjnych do ukrycia kamery, nie ma te adnych kabli w cianach. Codziennie rano robi drobiazgow inspekcj i jeli znajd jakkolwiek pluskw, po prostu wyjd na ulic i ju nigdy wicej nie usyszysz mego gosu. Widz, e masz o mnie bardzo kiepskie zdanie. Dokadnie takie, na jakie sobie zasuye. 328

Adwokat jeszcze raz spojrza na sufit, po czym oceni zaplamion podog. Mnie si tu podoba. Wane, e ten pokj odpowiada moim potrzebom. A c to za potrzeby? Jej torebka leaa na stoliku. Dziewczyna signa do rodka, wyja ten sam przyrzd w czarnej obudowie i nakierowaa go na brzuch Fitcha. Daj spokj, Marlee zaprotestowa. Przecie ci obiecaem. Ja jednak wol sprawdzi. Jeste czysty, moesz wic usi. Ruchem gowy wskazaa mu krzeso stojce naprzeciwko niej przy stoliku. Odsuwajc krzeso, zauway ze zgroz, e ono ledwie si trzyma kupy. Przysiad wic ostronie na brzeku, pochyli si i opar okcie na stoliku. Ten jednak rwnie nie sta zbyt pewnie, tote Fitch znalaz si w dziwnej pozycji, niemal w przysiadzie, majc tylko dwa niepewne punkty podparcia. Czy moemy wreszcie porozmawia o pienidzach? zapyta, umiechajc si przymilnie. Owszem. Sprawa jest bardzo prosta, Fitch. Przelejesz na moje konto odpowiedni sum, a ja ci zapewni podane orzeczenie. Nie sdzisz, e powinnimy si rozliczy po zakoczeniu rozprawy? Chyba wiesz, e nie jestem a tak gupia. Skadany stolik mia najwyej metr rednicy. Oboje opierali si na nim okciami, tote ich twarze znajdoway si do blisko siebie. Fitch czsto wykorzystywa swoj gron min, piorunujce spojrzenie i basowy gos do zastraszania ludzi, ktrzy stawali z nim oko w oko, zwaszcza pocztkujcych prawnikw z rnych kancelarii adwokackich. Lecz jeli Marlee poczua si cho troch speszona jego blisk obecnoci, to niczego po sobie nie okazywaa. On za potrafi to doceni. Patrzya mu prosto w oczy, bez cienia strachu, co nie byo atwym zadaniem. Nie bd mia adnych gwarancji odpar. Tok obrad przysigych jest cakowicie nieprzewidywalny. Moe si wic zdarzy tak, e przeka ci pienidze... Daj spokj, Fitch. Oboje dobrze wiemy, e musz otrzyma zapat przed ogoszeniem orzeczenia. Ile dasz? Dziesi milionw. Zrobi tak min, jakby musia pokn gorzk piguk, po czym rykn gromkim miechem, odchylajc si do tyu i wyrzucajc rce do gry. Obrci przy tym wzrok ku niebiosom, otworzy usta, a jego obwisy podbrdek zatrzs si energicznie. Po chwili wycedzi z niedowierzaniem: Chyba artujesz!? Rozejrza si nerwowo w poszukiwaniu szklanki wody bd te jakich tabletek, kt329

re pomogyby mu przetrwa ten prawdziwy szok. Marlee spogldaa na niego chodno, bez mrugnicia okiem, szacujc uwanie jego reakcj. Dziesi milionw, Fitch. Taka jest moja cena. I nie podlega adnym negocjacjom. Zachichota po raz drugi, policzki mu wyranie poczerwieniay. Zaraz si jednak opanowa i zagbi w mylach. W gruncie rzeczy oczekiwa rwnie astronomicznej sumy, dobrze te wiedzia, e wyjdzie na idiot, jeli sprbuje si targowa, jak gdyby jego klient nie mg wyoy takiej kwoty. Nie zdziwiby si specjalnie, gdyby dziewczyna pokazaa mu ostatnie kwartalne sprawozdania finansowe kadego z przedsibiorstw Wielkiej Czwrki. A ile masz w Funduszu? zapytaa, na co jego przeszy silny dreszcz. Od pocztku chyba ani razu nie mrugna, przemkno mu przez myl. W czym? zdumia si, gdy nikt oprcz samych zainteresowanych nie wiedzia o istnieniu tych pienidzy. W Funduszu, Fitch. Przede mn nie musisz udawa gupiego. Wiem wszystko o twoich brudnych sprawkach i rdle ich finansowania. Chc, eby przela dziesi milionw dolarw ze swojego Funduszu na konto pewnego banku w Singapurze. Nie sdz, abym mg tego dokona. Moesz wszystko, czego tylko sobie zayczysz, Fitch. Przesta wreszcie udawa. Zawrzyjmy w kocu umow i wrmy oboje do waniejszych spraw. A co ty na to, ebym teraz przela pi milionw, a drugie pi po ogoszeniu orzeczenia? Nie ma mowy. Dziesi albo nic. Nie mam zamiaru ciga ci pniej po caym kraju i wyciga si jakie raty. Istnieje wiele powodw, dla ktrych podejrzewam, e byoby to jedynie strat czasu. Kiedy mam dokona przelewu? Wszystko mi jedno. Zaatw to tak, eby pienidze wpyny na moje konto, zanim jeszcze przysigli rozpoczn obrady. W przeciwnym razie nici z naszej umowy. A co si stanie, jeli ci nie zapac? Wwczas moliwe s dwa wyjcia. Albo Nicholas doprowadzi do umorzenia postpowania, albo tak pokieruje obradami, by zapad werdykt stosunkiem gosw dziewi do trzech na korzy powoda. Fitch zmarszczy brwi, a w miar, jak uzmysawia sobie moliwe konsekwencje tego, co przed chwil usysza, dwie gbokie bruzdy na jego czole staway si coraz wsze. Nie mia najmniejszych wtpliwoci, e Easter potrafi odpowiednio pokierowa przysigymi, gdy Marlee ju nieraz mu to udowodnia. Powoli przetar palcami oczy. Gra dobiega koca, nie musia ju okazywa swoich nerwowych reakcji na jej wypowiedzi, nie musia udawa zdziwienia propozycjami. Tym bardziej e Marlee w peni nad sob 330

panowaa. Dobra, umowa stoi rzek. Przelej pienidze zgodnie z twoimi wytycznymi. Musz ci jednak ostrzec, e przelewy dokonywane s raczej wolno. W tym zakresie wiem chyba znacznie wicej od ciebie, Fitch. Pniej wytumacz ci dokadnie, co i jak masz zrobi. Dobrze, prosz pani. A zatem umowa stoi? Tak potwierdzi, wycigajc rk ponad stoem. Marlee ucisna j od niechcenia. Skwitowali ten formalny gest szerokimi umiechami. Wygldao to tak, jakby dwoje przestpcw dobio wanie targu w sprawie oszustwa, ktrego adne instytucje wymiaru sprawiedliwoci nie mogy ciga, gdy nikt nigdy nie mg si o nim dowiedzie. *** Beverly Monk mieszkaa na poddaszu obskurnego magazynu w Greenwich Village, dzielia obszerne pomieszczenie z czterema innymi przymierajcymi godem aktoreczkami. Swanson poszed za ni do baru przy pobliskim skrzyowaniu i zaczeka na ulicy, a dziewczyna usidzie z buk i kaw przy stoliku za witryn i pochyli si nad ogoszeniami o pracy. Dopiero wtedy wszed do rodka, zbliy si do niej i zapyta: Przepraszam, czy pani Beverly Monk? Uniosa gow i popatrzya na niego zdumiona. Tak. Kim pan jest? Przyjacielem Claire Clement powiedzia, szybko siadajc na ssiednim krzele. Prosz usi mrukna. Czego pan chce? Bya wyranie zdenerwowana, lecz zatoczone wntrze baru dawao jej poczucie bezpieczestwa. Poza tym on nie wyglda na zoczyc. Kilku informacji. To pan dzwoni do mnie wczoraj, prawda? Tak. I skamaem, podajc si za Jeffa Kerra. To kim pan jest naprawd? Nazywam si Jack Swanson i pracuj na zlecenie pewnej kancelarii adwokackiej z Waszyngtonu. Claire ma jakie kopoty? Nie, skde znowu. Zatem po co ta caa maskarada? Swanson wyrecytowa bajeczk o tym, e Claire ma si znale w skadzie przysigych w pewnej bardzo wanej rozprawie, a jego zadaniem jest zbieranie wszelkich do331

stpnych informacji o kandydatach. Tym razem jednak doda, e chodzi o proces przeciwko firmie bezprawnie wykupujcej tereny w okolicach Houston, w ktrym strona powodowa da wielomilionowego odszkodowania i z tego te powodu dobr przysigych jest a tak istotny. Swanson i Fitch postanowili zaryzykowa, opierajc si na dwch przesankach. Po pierwsze, Beverly niezbyt skojarzya nazwisko Jeffa Kerra w rozmowie telefonicznej. Po drugie za oznajmia, e nie rozmawiaa z Claire od czterech lat. Obaj uznali wic, e okolicznoci s dla nich nadzwyczaj sprzyjajce. Zapacimy pani za informacje doda na kocu. Ile? Tysic dolarw w gotwce, jeli powie mi pani wszystko, co wie o Claire Clement. Swanson pospiesznie wyj z kieszeni paszcza kopert i pooy ja na stoliku. Na pewno nie znalaza si w adnych kopotach? zapytaa podejrzliwie Beverly, zerkajc chciwie w stron niespodziewanej yy zota. Na pewno. Prosz wzi te pienidze. Jeli rzeczywicie nie widziaa si z ni pani od czterech czy piciu lat, to jej los zapewne nie ma dla pani wikszego znaczenia. Suszna uwaga, pomylaa dziewczyna. Szybko signa po kopert i wsuna j do torebki. Niewiele mam do powiedzenia. Jak dugo razem pracowaycie? P roku. A jak dugo trwaa wasza znajomo? P roku. Byam ju kelnerk w barze U Mulligana, kiedy oba podja prac. Do szybko nawizaymy blisz znajomo. Ale pniej wyjechaam z miasta i przeniosam si na wschd. Zadzwoniam do niej par razy z New Jersey, lecz potem straciymy kontakt. Czy znaa pani Jeffa Kerra? Nie, jeszcze z nim nie chodzia w trakcie mego pobytu w Lawrence. Opowiadaa mi o nim dopiero pniej, ju po moim wyjedzie. Czy miaa jakich innych przyjaci bd przyjaciki? Tak, oczywicie. Ale nie podam panu adnych nazwisk. Wyniosam si z Lawrence pi, prawie sze lat temu. Nawet nie potrafi sobie przypomnie, kiedy dokadnie wyjechaam. Na pewno nikogo pani nie pamita? Beverly upia yk kawy i w zamyleniu wymienia nazwiska trzech osb, ktre wwczas pracoway razem z Claire. Pierwsza z nich w ogle nie chciaa rozmawia z wywiadowcami, z drug usiowano jeszcze nawiza kontakt, a trzeciej nie udao si od332

nale. Gdzie ona skoczya szko redni? Gdzie na rodkowym Zachodzie. Nie wie pani, skd pochodzia? Chyba nigdy tego nie powiedziaa. Claire utrzymywaa w tajemnicy swoj przeszo. Odnosio si wraenie, e ma za sob jakie smutne przeycia, o ktrych w ogle nie chce mwi. Nigdy nie ujawnia prawdy. Podejrzewaam, e chodzio o tragiczn mio, moe nawet nieudane maestwo. Niewykluczone te, e le wspominaa rodzicw i swoje dziecistwo, moe ucieka z domu. Lecz to jedynie moje domysy. Z nikim nie rozmawiaa na ten temat? Nic mi o tym nie wiadomo. I ani razu nie wymienia nazwy rodzinnego miasta? Opowiadaa, e czsto si przenosia z miejsca na miejsce. Nie wypytywaam jej specjalnie. Czy to moliwe, eby pochodzia z okolic Kansas City? Nie wiem. Jest pani pewna, e Claire Clement to jej prawdziwe imi i nazwisko? Beverly zmarszczya brwi. Podejrzewa pan, e jest inaczej? No c, mamy podstawy przypuszcza, e uywaa zupenie innych personaliw, zanim osiedlia si w Lawrence. Czy nigdy przy pani nie wspomniaa adnego innego nazwiska? Rety... Dla mnie zawsze bya Claire. Dlaczego miaaby zmienia nazwisko? Sami chcielibymy to wiedzie. Swanson wyj z kieszeni may notatnik i spojrza na swoje zapiski. Wygldao na to, e Beverly rwnie w niczym nie zdoa im pomc. Czy odwiedzaa j pani kiedykolwiek w jej mieszkaniu? Raz czy dwa. Zjadaymy razem kolacj i ogldaymy filmy. Claire nie prowadzia specjalnie towarzyskiego ycia, rzadko zapraszaa do siebie kogo z przyjaci. Nie zauwaya pani czego niezwykego w jej mieszkaniu? Owszem. Byo bardzo due, nowoczenie i elegancko umeblowane. Nie ulegao wtpliwoci, e miaa jakie inne rda dochodw poza prac w barze. Wie pan, zarabiaymy tam tylko trzy dolary za godzin plus napiwki. Zatem miaa pienidze? Tak, i to spore. Ale na ten temat te nic nie mwia. Claire bya bardzo dobr przyjacik, niezwykle mi osob w codziennych sprawach, ale przy niej jako nie wypadao o nic pyta. Swanson poruszy jeszcze kilka mniej wanych spraw i te niewiele si dowiedzia. 333

Podzikowa jej uprzejmie za wspprac, a Beverly podzikowaa mu za pienidze. Przy poegnaniu obiecaa, e sprbuje si jeszcze czego telefonicznie dowiedzie od starych znajomych. Nie ulegao wtpliwoci, e chciaaby dosta jeszcze troch forsy. Swanson przysta na t propozycj, ale przestrzeg dziewczyn, eby zachowaa wszystko w tajemnicy. Wie pan, jestem aktork odpara. Potrafi robi takie rzeczy. Zostawi jej wic swoj wizytwk, zapisawszy na odwrocie numer telefonu w hotelu w Biloxi. *** Hoppy oceni, e Cristano co najmniej troch przesadza. Doskonale rozumia, i postawi go w kopotliwej sytuacji wobec przeoonych z Waszyngtonu, przed ktrymi tamten musia odpowiada. Ze zgroz przyj wiadomo, e w Departamencie Sprawiedliwoci zastanawiano si, czy nie zrezygnowa z tego pokrtnego planu i nie przekaza jego sprawy do prokuratury federalnej. Lecz skoro on nie potrafi nawet przekona wasnej ony, to jakim sposobem, do diaba, miaby wpyn na opini caego skadu przysigych? Siedzieli na tylnym siedzeniu wielkiego czarnego chryslera i jechali wzdu wybrzea bez adnego konkretnego celu drog pro wadzc do Mobile. Prowadzi Nitchman. Siedzcy obok niego Napier trzyma na kolanach karabin. Obaj mieli takie miny, jakby zamierzali wywie Hoppyego na jakie odludzie i tam brutalnie poturbowa. Kiedy znowu zobaczysz si z on? zapyta Cristano. Prawdopodobnie dzisiaj. Wic chyba najwysza pora, Dupree, eby wyzna jej ca prawd. Powiedz jej, co zrobie i jakie ci gro konsekwencje. Hoppyemu zy napyny do oczu i wargi zaczy dygota, tote szybko odwrci gow do szyby, ale wydawao mu si, e widzi wpatrzone w niego pikne oczy Millie. Przeklina siebie za gupot. Gdyby mia rewolwer, mgby w tej chwili pooy trupem zarwno Todda Ringwalda, jak i Jimmyego Hulla Mokea, a przede wszystkim mgby strzeli sobie w eb. Moe warto by przy okazji oczyci wczeniej wiat z towarzyszcych mu trzech ajdakw, nie ulegao jednak wtpliwoci, e przede wszystkim to jego naleao usun. Chyba tak bkn. Twoja ona musi si sta adwokatem naszej sprawy, Hoppy. Nie rozumiesz tego? Millie Dupree powinna by kim w skadzie przysigych. A skoro nie zdoae przekona ony konkretnymi argumentami, to teraz motywacj jej dziaania musi zosta strach przed tym, e na pi lat wyldujesz w wizieniu. Nie masz innego wyjcia. Ale w tej chwili Hoppy wolaby ju pj do wizienia, ni wyjawi onie prawd. 334

Rzeczywicie nie mia wyboru. Jeli nie dao si jej przekona, to musia jej wszystko wyzna i zrzuci na ni obowizek uwolnienia go od wizji wizienia. Nie zdoa powstrzyma ez. Zagryz wargi i ukry twarz w doniach, za wszelk cen prbujc si opanowa, ale by na to za saby. Przez kilka nastpnych kilometrw bezcelowej podry autostrad wzdu wybrzea jedynym odgosem wypeniajcym wntrze limuzyny byo ciche chlipanie doszcztnie zaamanego czowieka. Tylko Nitchman nie umia pohamowa ironicznego umiechu.

ROZDZIA 32
Drugie spotkanie w wynajtym przez Marlee pokoju rozpoczo si godzin po zakoczeniu pierwszego. Fitch znowu przyszed na piechot, lecz tym razem przynis aktwk i du porcj kawy. Dziewczyna dokadnie sprawdzia teczk, czy nie ma w niej ukrytego urzdzenia podsuchowego, co wprawio go w wymienity nastrj. Kiedy wreszcie schowaa tajemniczy aparat, sign po kubek z kaw i rzek: Mog ci o co zapyta? Sucham. Jeszcze p roku temu oboje z Easterem nie mieszkalicie w tym okrgu, zapewne nie byo was nawet w tym stanie. Czy przeprowadzilicie si do Biloxi specjalnie ze wzgldu na rozpraw? wietnie zna odpowied, chcia si jednak przekona, czy Marlee zechce uchyli cho rbka tajemnicy. Ostatecznie czya ich teraz zawarta umowa, byli po tej samej stronie barykady. Mona tak powiedzie odpara. Marlee i Nicholas doszli do wniosku, e Fitch zdoa wyledzi ich wspln przeszo w Lawrence, ale nic wicej. Tego zreszt nie musieli si jeszcze obawia. Wrcz zaleao im na tym, by on waciwie oceni przebiego tego planu oraz konsekwencj, z jak go realizowali. Tylko odkrycie wczeniejszych faktw z ycia Marlee, sprzed jej przyjazdu do Lawrence, mogo pokrzyowa im szyki. Oboje wykorzystujecie faszywe personalia, prawda? Nie. Posugujemy si prawnie zarejestrowanymi nazwiskami. Do ju tych pyta na nasz temat, Fitch. To nie my jestemy w tej sprawie najwaniejsi. Zreszt nie mamy czasu, bierzmy si do roboty. Moe zacznijmy od tego, e powiesz mi szczerze, jak daleko si posuna w negocjacjach z drug stron. Ile ujawnia przed Robrem? On o niczym nie wie. Do tej pory przekazaam mu tylko gar informacji i wodziam troch za nos, lecz ani razu si jeszcze nie spotkalimy. 336

 Ale poszaby do niego, gdybym nie przyj twojej propozycji? Oczywicie. Mnie zaley tylko na pienidzach, Fitch. Nicholas znalaz si w skadzie przysigych dlatego, e tak to zostao zaplanowane. Ciko si napracowalimy, eby doprowadzi do takiej sytuacji. Ten plan musi si powie, gdy obie strony procesu s bezgranicznie skorumpowane. Dotyczy to zarwno ciebie i twoich klientw, jak te mnie i Nicholasa. Tyle e my wykazalimy si sprytem. Postanowilimy zarobi na tej procedurze w taki sposb, eby niczego nie mona byo nam udowodni. A co z Robrem? Nie zacznie niczego podejrzewa, jeli przegra spraw? Moim zdaniem ju teraz si domyla, e zawara potajemn umow z obron. Ale Rohr mnie nie zna. Nigdy nie widzia mnie na oczy. Nie wierz. Przysigam, Fitch. Jedynie postpowaam w ten sposb, eby wzbudzi twoje obawy, lecz nigdy nie doszo do spotkania. Zorganizowaabym je dopiero wwczas, gdyby nie przyj moich warunkw. Wiedziaa jednak, e je przyjm? Jasne. Zakadalimy w ciemno, e zechcesz wypaci kad sum, byle tylko uzyska korzystne orzeczenie. Nasuway mu si kolejne pytania. W jaki sposb dowiedzieli si w ogle o jego istnieniu? Jak zdobywali zastrzeone numery jego telefonw? Co pozwalao im zakada, e Nicholas zostanie wybrany do skadu przysigych? A przede wszystkim skd, do cholery, dowiedzieli si o istnieniu Funduszu? Zamierza uzyska odpowiedzi na te pytania ktrego dnia, ju po zakoczeniu rozprawy, kiedy zniknie wszechobecne napicie. Z chci umwiby si z Marlee i Nicholasem na dobry obiad i uwanie wysucha ich relacji. Jego podziw dla poczyna tej pary wzrasta niemal z minuty na minut. Obiecaj mi jeszcze, e nie wyrzucisz ze skadu Lonniego Shavera poprosi. To ci mog obieca, Fitch, pod warunkiem, e wyjawisz powody, dla ktrych jeste z niego tak bardzo dumny. Shaver jest po naszej stronie. Skd moesz by tego pewien? Mam swoje sposoby. Daj spokj, Fitch. Skoro nam obojgu zaley na takim samym orzeczeniu, to czemu nie mielibymy okaza sobie cho troch zaufania? Mgbym powiedzie dokadnie to samo. A czemu pozbylicie si ze skadu Herrery? Ju ci mwiam. To obudny typek. Nie lubi Nicholasa, zreszt z wzajemnoci. Poza tym Nicholas ju wczeniej nawiza blisz znajomo z Henrym Vu. Nic wic nie stracilimy. 337

 Dlaczego wyeliminowalicie Stell Hulic? eby uwolni skad od jej wpywu. Bya diabelnie opryskliwa, roztaczaa wok siebie atmosfer dezorganizacji. Kto bdzie nastpny? Nie wiem. Pozostaa nam jeszcze jedna moliwo. Kogo chciaby si pozby? Tylko nie Lonniego. Z jakich powodw? Powiedzmy, e Shaver zosta kupiony i sowicie wynagrodzony. Jego nowy pracodawca wykona kade nasze polecenie. Kogo jeszcze zdye przekupi i odpowiednio wynagrodzi? Nikogo. Nie zalewaj, Fitch. Chcesz wygra ten proces, czy nie? Pewnie e chc. To wy karty na st. Oferuj ci najprostsz metod uzyskania korzystnego orzeczenia. A jednoczenie najdrosz. Chyba nie oczekiwae, e zaatwisz to tanim kosztem? Co chcesz zyska, zachowujc przede mn tajemnice? Co miabym zyska, gdybym ci je ujawni? To chyba oczywiste. Jeli powiesz mi prawd, ja przeka wiadomoci Nicholasowi, a jemu to uatwi orientacj w kwestii podziau gosw. Bdzie wiedzia, na kim skoncentrowa swoje wysiki. Co masz na Gladys Card? Nic. Ona pjdzie za wikszoci. A co o niej sdzi Nicholas? To samo. Angel Weese? Pali i jest czarnoskra. Na dwoje babka wrya. By moe take pjdzie za wikszoci. Jakie jest wasze zdanie? Prawdopodobnie przejmie opini Loreen Duke. Tylko czyj opini przejmie Duke? Nicholasa. Ilu macie takich przysigych, ktrzy powinni zaakceptowa jego argumenty? Ilu czonkw liczy obecnie ta paczka? Zacznijmy od Fernandeza. Poniewa Jerry sypia z Sylvi j rwnie moemy wliczy. Jeli dodamy Loreen, to bdziemy mie take Angel. Fitch na chwil wstrzyma oddech. To dopiero picioro. Na tym koniec? Szsty jest Henry Vu. To pewniaki. Teraz kolej na ciebie, Fitch. Moesz zacz wyliczanie od sidmego gosu. Masz co na Savellea? Adwokat sign po notatnik, jakby nie by pewien. Ale wszystkie zapiski, jakie przy338

nis w aktwce, przeglda szczegowo dziesitki razy. Nie. Naszym zdaniem on jest cakiem nieobliczalny rzek ze smutkiem, jak gdyby przyznawa si w ten sposb do poraki, ktr zakoczyy si wszelkie prby znalezienia jakiego haka na Savellea. A na Hermana? Te nie. Co o nim sdzi Nicholas? Grimes bdzie dokadnie way opinie pozostaych przysigych, co jeszcze nie znaczy, e pjdzie za wikszoci. Nie nawiza adnych bliszych znajomoci, ale nie jest te powszechnie nie lubiany. Wyglda na to, e bdzie gosowa wedug wasnego uznania, bez wzgldu na reszt. Ale chyba ju si skania ku ktrej ze stron? Trudno go rozgry, poniewa bardzo si przejmuje rol przewodniczcego skadu i bezwzgldnie przestrzega zalece sdziego, zabraniajcych dyskusji na temat sprawy. I w ten sposb utrudnia nam zadanie. Spokojnie. Nicholas zbierze dziewi gosw, moe nawet wicej, jeszcze przed zanikniciem obrad. Potrzebuje tylko troch wsparcia w kwestii niektrych osb. Na przykad? Rikki Coleman. Fitch upi duy yk kawy i odstawi kubek, nie spuszczajc wzroku z jej twarzy. Przygadzi palcami wsy. Marlee take obserwowaa go uwanie. Na ni moe by si i co znalazo mrukn. Czemu nie chcesz zagra ze mn w otwarte karty, Fitch? Albo masz co na ni, albo nie. Jeli mi nie powiesz, ebym moga si podzieli t wiedz z Nicholasem, i bdziesz uparcie trzyma si swoich tajemnic, to pozostanie ci tylko liczy na szczliwy traf. Powiedzmy, e chodzi o do paskudny osobisty sekret, ktrego nie wyjawia nawet przed mem. Wic ty wolisz to zachowa w sekrecie przede mn? spytaa ze zoci. Mylaam, e pracujemy razem. Owszem, ale nie jestem pewien, czy na tym etapie powinienem ci zdradza wszystkie tajemnice. Jak sobie chcesz, Fitch. Domylam si, e to co z jej przeszoci. Jaki romans, aborcja, a moe sprawa kryminalna? Jeszcze si zastanowi, czy ci powiedzie. Wic zrb to jak najszybciej. Jeli ty nie ujawnisz swoich atutw, ja postpi tak samo. A co z Millie? Serce zabi o mu mocniej, stara si jednak niczego po sobie nie okazywa. Nie wie339

dzia, ile naprawd moe jej powiedzie. Instynkt mu podpowiada, eby zachowa ostrono. Planowali si znowu spotka nazajutrz i nastpnego dnia, tote mia wystarczajco duo czasu do namysu, by zdecydowa, czy wyzna jej wszystko o Rikki oraz Millie, a moe nawet o Lonniem. Nie spiesz si, nakaza sobie w mylach. Nic nie mam na Millie rzek, po czym spojrza na zegarek, przyszo mu bowiem do gowy, e wanie w tej chwili biedny Hoppy siedzi w samochodzie, w towarzystwie trzech mczyzn, ktrych uwaa za agentw FBI, i usiuje znale wyjcie z kopotliwej sytuacji. Na pewno, Fitch? Nicholas natkn si na Hoppyego tydzie wczeniej w korytarzu motelu, tu przed wejciem do pokoju Millie, kiedy tamten przynis bombonierk i kwiaty. Zamienili par sw. A nastpnego dnia Nicholas zauway Hoppyego na sali sdowej. Na jego twarzy malowaa si wwczas troska, zreszt sporo dawa do mylenia ju sam ten przejaw nagego zainteresowania zeznaniami wiadkw po trzech tygodniach od rozpoczcia procesu. Skoro za poczynaniami obrony sta Fitch, Nicholas i Marlee doszli do wniosku, e kady z przysigych jest potencjalnym obiektem naciskw i prb zastraszania. Dlatego te Easter bacznie wszystkich obserwowa. Czsto krci si po korytarzu, kiedy w ramach wizyt prywatnych przybywali gocie, zazwyczaj przyglda im si take, kiedy wychodzili z motelu. Nastawia ucha wszelkim plotkom krcym na sali konferencyjnej. Nauczy si przysuchiwa co najmniej trzem rozmowom jednoczenie, kiedy po lunchu ca grup wyruszali na spacer. Sporzdza notatki na temat kadej niezwykej osoby, jaka pojawiaa si na sali sdowej, przydziela im nawet wasne okrelenia i przezwiska. Lecz do tej pory mogli si jedynie domyla, e Fitch prbuje wpyn na Millie za porednictwem jej ma. Pastwo Dupree tworzyli pozornie bardzo zgodn, kochajc si par, wydawali si wic wrcz idealnym obiektem do brudnych rozgrywek adwokata. Na pewno. Nic nie mam na Millie. Ostatnio zachowuje si do dziwnie skamaa Marlee. Cudownie, pomyla Fitch. Wic jednak intryga wok Hoppyego przynosia jakie rezultaty. Powiedz lepiej, co Nicholas myli na temat Roycea, ostatniego rezerwowego rzek. To prostak, nie ma za grosz wasnego zdania. atwo go bdzie owin sobie wok palca. Takim jak on mona wcisn w rk pi tysicy i ju si bdzie ich miao w kieszeni. To jeszcze jeden z powodw, dla ktrych Nicholas wolaby wyeliminowa Savellee. Z Roycem sprawa powinna by o wiele prostsza. 340

Jej wzmianka o drobnej apwce pobudzia wyobrani Fitcha. Ile to ju razy, przy okazji podobnych rozpraw, marzy o znalezieniu takiego anioka jak Marlee, przebiegego spryciarza o lepkich palcach, ktry zechciaby dla niego za pienidze odpowiednio ustawi cay skad przysigych. Nadal nie potrafi uwierzy, e ostatecznie jego marzenia si ziciy. Kto jeszcze mgby wzi fors? zapyta ochoczo. Jerry jest spukany, ma sporo dugw w kasynach, a w dodatku szykuje mu si niezbyt przyjemna sprawa rozwodowa. Przydaoby mu si co najmniej ze dwadziecia tysicy. Nicholas jeszcze nie rozmawia z nim otwarcie o pienidzach, ale zamierza to uczyni w najbliszy weekend. To znaczy, e wydatki bd stale rosy mrukn Fitch, usiujc zachowa powag. Marlee zamiaa si gono, nie przestaa chichota nawet wtedy, kiedy Fitch nagle spowania. Jemu bowiem wcale nie byo wesoo. Obieca jej niedawno dziesi milionw dolarw, a i z tych dwch, ktre przeznaczy ostatnio na biece wydatki zespou obrony, niewiele ju zostao. Mg si jedynie pociesza myl, e przedsibiorstwa czterech jego klientw byy warte w sumie okoo jedenastu miliardw. Radosny nastrj szybko prysn i przez dusz chwil panowao milczenie. Wreszcie Marlee spojrzaa na zegarek i powiedziaa: Zapisz to sobie, Fitch. Jest w tej chwili pitnasta trzydzieci czasu wschodnioamerykaskiego. Pienidze nie trafi do Singapuru. Masz przela te dziesi milionw do banku Hanwa na Antylach Holenderskich. I zrobi to jak najszybciej. Hanwa? Tak. To bank koreaski. W dodatku pienidze nie trafi na moje konto, lecz na twoje. Ale ja nie mam tam swojego konta. Otworzysz je telegraficznie. Wyja z torebki plik zoonych papierw i pooya przed nim na stoliku. Oto wszystkie niezbdne formularze oraz instrukcje. Jest ju za pno, eby to zrobi jeszcze dzisiaj odpar, sigajc po papiery. A jutro sobota. Nie wymdrzaj si, Fitch, tylko przeczytaj instrukcje. Wszystko pjdzie gadko, jeli zrobisz to, co powiedziaam. Bank Hanwa jest zawsze otwarty dla wybranych klientw. Chc, eby w cigu weekendu pienidze trafiy na Antyle i zostay zdeponowane na twoim koncie. Jak si dowiesz, e przelew zosta zrealizowany? Pokaesz mi telegraficzne potwierdzenie przyjcia zlecenia. Zabior ca sum z tego konta jeszcze przed odesaniem przysigych na narad, dokonam przelewu z banku Hanwa na moje prywatne konto. I chciaabym to zrobi w poniedziaek z sa341

mego rana. A jeli przysigli wczeniej rozpoczn obrady? Zapewniam ci, Fitch, e orzeczenie nie zostanie ogoszone, dopki pienidze nie znajd si na moim koncie. Masz na to moje sowo. A gdyby z jakich powodw postanowi nas wykoowa, to mog ci take obieca gone orzeczenie na korzy powoda. Odszkodowanie bdzie bardzo wysokie. Lepiej o tym nie wspominaj. W porzdku. Wszystko zostao starannie zaplanowane, Fitch, wic postaraj si tego nie sknoci. Zrb dokadnie tak, jak ci powiedziaam. I zabierz si do tego ju w tej chwili. *** Wendall Rohr krzycza na doktora Gunthera przez ptorej godziny, kiedy wic przesuchanie dobiego koca, wszyscy obecni na sali byli zdenerwowani. Chyba tylko sam Rohr mg si cieszy jakim takim nastrojem, poniewa ani troch si nie przejmowa efektami swoich poczyna. Zwaszcza przysigli mieli tego dosy. Bya ju prawie siedemnasta, w pitek, a to oznaczao, e kolejny tydzie rozprawy dobieg koca. Nadchodzi jeszcze jeden weekend w pokojach Siesta Inn. Sdzia Harkin bardzo si niepokoi atmosfer panujc wrd przysigych. Panowao powszechne znudzenie, dominowa nastrj irytacji. Wszyscy mieli po dziurki w nosie przesiadywania na sali sdowej i suchania wystpie, ktre ju nikogo nie interesoway. Rwnie zmartwieni byli prawnicy, gdy przysigli zdawali si w ogle nie reagowa na wydwik skadanych zezna. Albo ostentacyjnie ziewali, albo te spuszczali gowy na piersi. Jeli nie gapili si bezmylnie w jaki punkt przestrzeni, to szczypali si w udo, eby nie zasn. I tylko Nicholas nie by zasmucony t sytuacj. Jemu wrcz zaleao na tym, aby wszyscy odczuwali tak silne zmczenie, e gotowi byliby podnie kolejny bunt. Zdesperowany tum wymaga silnego przywdcy. Podczas ostatniej popoudniowej przerwy na kaw przygotowa formalny wniosek do sdziego, aby ten zarzdzi dodatkow sesj w sobot. Wczeniej, podczas lunchu, przedyskutowa t propozycj z reszt skadu, ale rozmowa trwaa zaledwie par minut, poniewa dobrze si do niej przygotowa i dysponowa odpowiedziami na wszelkie pytania. Bo i po co mieliby traci czas w motelu, kiedy rwnie dobrze mogliby wrci na sal i sprbowa jak najszybciej zakoczy ten maraton? Tote kady z pozostaej dwunastki ochoczo zoy swj podpis pod tym wnioskiem i Harkin zosta postawiony w sytuacji bez wyjcia. Sobotnie posiedzenia naleay do rzadkoci, niemniej czasami je organizowano, zwaszcza w takich wypadkach, kiedy 342

przysigli byli objci sekwestracj. Sdzia wezwa Cablea do swego stou i wydusi z niego odpowied na pytanie, czego si jutro mog spodziewa. Z widocznym ociganiem adwokat wyzna, e obronie wystarczy jeszcze jeden dzie na przyjmowanie zezna rzeczoznawcw. Z kolei Rohr owiadczy, e strona powodowa nie widzi potrzeby powoywania dodatkowych wiadkw. Zreszt organizowanie sesji w niedziel w ogle nie wchodzi o w rachub. Rozprawa dobiegnie koca w poniedziaek oznajmi Harkin przysigym. Obrona jutro zakoczy przesuchiwanie swoich wiadkw, a w poniedziaek rano wysuchamy przemwie kocowych penomocnikw obu stron. Okoo poudnia powinnimy zakoczy sesj i bd pastwo mogli rozpocz obrady. Nic wicej nie mog dla pastwa zrobi. Po raz pierwszy od duszego czasu na twarzach przysigych zagociy umiechy. Skoro perspektywa zakoczenia rozprawy bya ju tak bliska, mogli jeszcze jako przecierpie ten jeden weekend w odosobnieniu. W ten pitek mieli jecha na obiad do pewnej znanej restauracji w Gulfport. Pniej czekay ich cztery godziny wizyt prywatnych, na ktre sdzia zezwoli im take w sobot oraz w niedziel. Wreszcie poegna przysigych, jeszcze raz przepraszajc ich za wszelkie niedogodnoci. A po zakoczeniu posiedzenia spdzi jeszcze dwie godziny z prawnikami, rozpatrujc kilkanacie nowych wnioskw formalnych.

ROZDZIA 33
Hoppy przyjecha pno, bez kwiatw i bombonierki, bez szampana i wyszukanych potraw, lecz jedynie ze sw zbola dusz, ktr musia poda onie jak na tacy. Ju od drzwi wzi j pod rk i poprowadzi w stron ka. Przysiad na brzegu i zacz co pokrtnie tumaczy, ale zaraz si rozklei i ukry twarz w doniach. Co si stao, Hoppy? zapytaa przestraszona, w jednej chwili zyskujc przewiadczenie, e za chwil usyszy jakie przeraajce wyznanie. Ju wczeniej zauwaya, e ostatnio by nieswj. Usiada obok niego, pooya mu do na kolanie i zajrzaa w oczy. A Hoppy zacz od stwierdzenia, e jest ostatnim idiot. Zacz powtarza w kko, e z pewnoci nie uwierzy, co on narobi, e na pewno nie spodziewaa si po nim takiej gupoty. Wreszcie przerwaa mu stanowczo: Wic ce takiego narobi?! Ogarna go nagle zo, by wcieky na samego siebie. Zacisn zby, wyd wargi, jkn gono i zacz zorzeczy na Todda Ringwalda i KLX Property Group, na projekt Stillwater Bay i na Jimmyego Hulla Mokea. To by spisek! Przecie do tej pory zajmowa si wycznie wasnymi sprawami i nie szuka kopotw, przejmowa pod opiek drobne, zaniedbane posiadoci, starajc si jako pomc nowobogackim w rozpoczciu nowego ycia w czarujcej wiejskiej okolicy. e te musia si zjawi ten elegancik z Las Vegas, z grubym plikiem planw pod pach, ktre zrobiy na Hoppym takie wraenie, jakby trafi na prawdziw y zota! Och, jak mg by a tak gupi! Ponownie straci panowanie i zacz szlocha. Kiedy doszed w swej relacji do wizyty w ich domu dwch agentw FBI, Millie nie wytrzymaa i krzykna: W naszym domu?! Niestety, tak. Och, mj Boe! A gdzie w tym czasie byy dzieci? Hoppy opowiedzia jej szczegowo, jak to nakoni obu agentw, eby rozmowa odbya si w biurze. A tam Napier i Nitchman zademonstrowali mu kaset z zapisem jego 344

rozmowy z Jimmym Hullem. To byo przeraajce, ale jako si zmusi, eby brn dalej. Millie take zacza paka i Hoppyemu troch ulyo. Pomyla, e by moe nie zostanie potraktowany zbyt ostro. Zacz relacjonowa dalej. Doszed do spotkania z panem Cristano na jachcie. Mnstwo osb w Waszyngtonie, naprawd porzdnych i uczciwych ludzi, byo bardzo zaniepokojonych toczc si rozpraw. Zwaszcza republikanie. No a jemu grozio oskarenie o przestpstwo kryminalne. Dlatego te przysta na proponowan ugod. Millie nagle przestaa szlocha, spowaniaa i otara policzki wierzchem doni. Kiedy ja wcale nie jestem pewna, czy chc gosowa za orzeczeniem na korzy producenta papierosw rzeka zmieszana. Hoppy rwnie byskawicznie si pozbiera. To wspaniale. Pozbdziesz si mnie na pi lat tylko dlatego, e zagosujesz w zgodzie z wasnym sumieniem. Oprzytomniej wreszcie. To jest nieuczciwe oznajmia i spojrzaa na swoje odbicie w duym lustrze wiszcym obok szafy. Bya zdruzgotana. wietnie wiem, e to nieuczciwe. A czy bdzie uczciwie, jeli bank zada spaty pozostaego kredytu za nasz dom, jeli wylduj w wizieniu? Co si stanie z dziemi, Millie? Pomyl o nich. Troje z nich uczy si w collegeu, a dwoje studiuje. Ju pomijam spraw ich upokorzenia. Zastanw si tylko, kto im zapewni moliwo kontynuacji nauki. Hoppy mia t przewag nad on, e bardzo dugo przygotowywa si do rozmowy. Natomiast Millie odbieraa to tak, jakby cay wiat nagle zwali jej si na gow. Nie umiaa nawet na tyle pozbiera myli, eby zada rozsdne pytanie. W innych okolicznociach Hoppyemu byoby jej zapewne strasznie al. Nie mog uwierzy, e do tego doszo powiedziaa. Bardzo mi przykro, Millie. Przepraszam. Popeniem olbrzymi bd. A teraz ty bdziesz musiaa za to zapaci. Pochyli si nisko, opar okcie na kolanach i smtnie zwiesi gow. Nie tylko ja bd musiaa zapaci, ale wszyscy biorcy udzia w rozprawie. Jego w najmniejszym stopniu nie obchodzili inni ludzie, lecz w por ugryz si w jzyk. Wiem o tym, kochanie. Dopuciem si rzeczy karygodnej. Millie zacisna palce na jego doni, tote Hoppy postanowi sign po najcisze argumenty. Nie powinienem ci tego mwi, ale kiedy agenci FBI zjawili si w naszym domu, przyszo mi na myl, eby kupi rewolwer i zakoczy to wszystko za jednym zamachem. 345

 Chciae ich zabi?! Nie ich, tylko siebie. Chciaem strzeli sobie w eb. Och, Hoppy... Mwi powanie. Mylaem o tym wiele razy w cigu minionego tygodnia. Naprawd wolabym pocign za spust, ni naraa ca rodzin na tak wielkie nieprzyjemnoci. Ty guptasie szepna i znowu zacza paka. *** Fitch pocztkowo zamierza sfaszowa potwierdzenie przelewu, ale po dwch rozmowach telefonicznych i wymianie kilku faksw ze swoimi wsppracownikami z Waszyngtonu doszed do wniosku, e nie byoby to bezpieczne. Marlee chyba faktycznie duo wiedziaa na temat przekazw telegraficznych, trudno byo te oceni, jakie ma powizania z pracownikami tego banku na Antylach Holenderskich. Sdzc po skutecznoci jej dziaania w innych sprawach, miaa tam zapewne swojego czowieka, ktry tylko czeka na wpynicie pienidzy. Nie warto wic byo ryzykowa. Take przez telefon odnalaz w Waszyngtonie pewnego byego urzdnika Departamentu Skarbu, prowadzcego obecnie wasn firm konsultingow, ktry wietnie zna sposoby byskawicznego przesyania pienidzy metod telegraficzn. Fitch przekaza mu w rozmowie gwne elementy teje sprawy, po czym przesa faksem kopie formularzy oraz instrukcje, jakie dosta od Marlee. Tamten, zapoznawszy si z dokumentami, oceni, e dziewczyna musi by fachowcem, po czym zapewni Fitcha, e pienidze na jego koncie bd cakowicie bezpieczne, przynajmniej do czasu wykonania nastpnego przelewu. Bo skoro konto miao by otwarte na jego nazwisko, to Marlee nie miaa do niego adnego dostpu bez specjalnego upowanienia. Uzyskanie potwierdzenia dokonanej operacji finansowej nie stanowio adnego problemu, ale rozmwca przestrzeg Fitcha, by nie pokazywa dziewczynie caego dokumentu, gdy musiaa si na nim znale nazwa banku oraz numer konta, z ktrego pochodziy pienidze, jak rwnie numer wieo otwartego konta w banku Hanwa. W chwili zawarcia umowy z Marlee Fundusz zawiera sze i p miliona dolarw. W cigu pitkowego popoudnia Fitch porozumia si z prezesami firm wchodzcych w skad Wielkiej Czwrki i poleci kademu z nich przekaza do Funduszu po dwa miliony. A poniewa nie mia czasu odpowiada na jakiekolwiek pytania, obieca im udzieli wyjanie w pniejszym czasie. W ten oto sposb jeszcze w pitek, o siedemnastej pitnacie, dziesi milionw dolarw z tajnego konta Funduszu w pewnym nowojorskim banku zostao przesanych do banku Hanwa na Antylach Holenderskich, gdzie ju czekano na ten przelew. Nowe konto otwarto w chwili nadejcia pienidzy, a jego numer zosta wpisany do dokumen346

tw potwierdzajcych wykonan operacj, ktre z Hanwy natychmiast przesano faksem do Nowego Jorku. Fitch nie zdziwi si ani troch, e Marlee, ktra zadzwonia o wp do sidmej wieczorem, ju wiedziaa o transferze pienidzy. W dodatku sama mu polecia, eby zamaza na potwierdzeniu numery kont i dokadnie o dziewitnastej pi przesa ten dokument faksem do recepcji motelu Siesta Inn. To chyba troch ryzykowne, nie sdzisz? zapyta. Rb co ci mwi. O tej porze Nicholas bdzie czeka przy aparacie, a recepcjonistka z nocnej zmiany uwaa go za bardzo miego chopca. Kwadrans po dziewitnastej Marlee zadzwonia po raz drugi z wiadomoci, e Easter odebra potwierdzenie i uzna je za autentyczne. Kazaa mu si stawi w jej gabinecie nazajutrz dokadnie o dziesitej. Fitch ochoczo przysta na t propozycj. Mimo e fizycznie pienidze jeszcze nie przeszy z rk do rk, on by ju gotw witowa wielki sukces. Przywoa do siebie Josgo i poszli na dugi spacer, co zdarzao si niezwykle rzadko. Chodne, rzekie powietrze pobudzao do ycia. Ulice byy niemal cakowicie opustoszae. Rozmyla o tym, e wanie w tej chwili jeden z przebywajcych w odosobnieniu przysigych trzyma w rkach dokument, na ktrym a w dwch miejscach widnia zapis: $ 10.000.000. I nie tylko ten jeden przysigy, ale cay skad nalea ju do niego. Proces dobieg koca. Tylko ze wzgldw formalnych musia odoy fetowanie do czasu oficjalnego ogoszenia decyzji, ale z praktycznego punktu widzenia byo ju po rozprawie. Po raz kolejny odnis zwycistwo. Co wicej, wygra w sytuacji, kiedy nieunikniona zdawaa si poraka. Kosztowao go to znacznie wicej ni poprzednio, ale takich nakadw wymagay okolicznoci. Psua mu nieco humor perspektywa narzeka Janklea i jego trzech kompanw na ogromne koszty, ale do utyskiwa zdy si ju przyzwyczai. Ostatecznie krcenie nosem naleao niejako do obowizkw prezesw duych przedsibiorstw. Bo o rzeczywistych kosztach nikt nie chcia nawet wspomina o faktycznej cenie rozstrzygnicia na korzy powoda, gdy zasdzone odszkodowanie z pewnoci przekraczaoby dziesi milionw dolarw, jak te o kosztach setek nastpnych tego typu pozww. Na razie Fitch cieszy si t krtk chwil wytchnienia, chocia do koca jego pracy byo jeszcze daleko. Nie mg sobie pozwoli na odpoczynek, dopki nie dowie si wszystkiego o Marlee skd pochodzia, co ni kierowao, jak i kiedy wpada na ten genialny pomys. Kryo si za tym co, co musia pozna, poniewa nie wyjanione tajemnice najbardziej go przeraay. A odpowiedzi na swoje pytania mg uzyska jedynie poprzez ujawnienie prawdziwej tosamoci dziewczyny. Bez tego nie mg by nawet pewien pomylnego zakoczenia rozprawy. 347

Pogrony w takich rozwaaniach, ju po przejciu kilkuset metrw poczu nawrt rozgoryczenia i zoci. *** Derrick dotar do holu i ostronie zaglda przez uchylone drzwi do sekretariatu, kiedy jaka przechodzca kobieta zapytaa, czego sobie yczy. Trzymaa narcze kartonowych teczek i wygldaa na zapracowan. Mimo e dochodzia dwudziesta i by pitkowy wieczr, pomieszczenia kancelarii ttniy yciem. Chcia si zobaczy z adwokatem z jednym z tych prawnikw obrony, ktrych widywa na sali sdowej eby na osobnoci zamieni z nim par sw. Przygotowa si do tej wizyty i wbi sobie w pami nazwiska Durwooda Cablea oraz kilku jego wsppracownikw. Odnalaz siedzib kancelarii, lecz jeszcze przez dwie godziny siedzia w samochodzie, ukadajc w mylach waciwe zdania, kojc rozdygotane nerwy i zbierajc si na odwag, eby w kocu wej do biura. Tutaj za nigdzie w zasigu wzroku nie zauway nikogo ciemnoskrego. Czy nie byo wic prawd, e wszyscy prawnicy to krtacze? Wczeniej doszed do wniosku, i skoro przeciwna strona bya gotowa mu zapaci za pomoc, to zapewne kady adwokat musia paa chci do zapacenia apwki. Ostatecznie on mia co na sprzeda, oni za naleeli do bardzo bogatych kupcw. Trzeba byo wykorzysta t wyjtkow okazj. Poczu jednak cakowit pustk w gowie, kiedy sekretarka przyjrzaa mu si uwanie, po czym zacza nerwowo zerka na boki, jakby szukaa czyjej pomocy. Cleve przy kadym spotkaniu powtarza, e jego propozycja jest sprzeczna z prawem i e atwo mog zosta zdemaskowani, jeli bdzie chciwy na pienidze. Dlatego teraz oblecia go nagle paraliujcy strach. Przepraszam, czy zastaem pana Gablea? bkn niemiao. Kogo? Sekretarka zmarszczya brwi. Pana Gablea. Tutaj nikt taki nie pracuje. A o co chodzi? Przez sekretariat przesza grupa modych, elegancko ubranych prawnikw. Obrzucili go takim spojrzeniem, jakby chcieli da do zrozumienia, e to nie jest miejsce dla niego. Derrick nagle poczu, e nie ma ju niczego do zaoferowania. By pewien, e trafi do waciwej kancelarii, ale pomyli nazwisko, jak i pomyli si z wasnymi wyobraeniami, a ju za nic w wiecie nie chcia i do wizienia. Przepraszam, to chyba pomyka wymamrota, na co sekretarka umiechna si wyrozumiale. Tak, to jasne, e pan si pomyli, a teraz prosz std wyj zdawao si mwi jej spojrzenie. Derrick pospiesznie sign do plastikowego pojemniczka na biurku i wy348

j z niego kilka wizytwek. Zamierza pokaza je Cleveowi na dowd swojej wizyty w kancelarii obrony. Bkn sowa przeprosin i pospiesznie wyszed z biura. Czekaa na niego Angel. *** Millie kaa w poduszk i przewracaa si z boku na bok a do pnocy. Wreszcie wstaa, woya swj ulubiony strj sportowy troch ju podniszczony jednoczciowy elastyczny czerwony kostium, prezent od ktrego z dzieci na ostatni gwiazdk i po cichu wylizna si na korytarz. Ale Chuck siedzia na swoim posterunku przy tylnych drzwiach i powita j uprzejmie. Wyjania w kilku sowach, e chciaa si tylko czego napi, po czym daa nura do pogronej w pmroku sali balowej, skd dobiegay jakie przytumione gosy. Wewntrz Easter siedzia sam, na kanapie, zajada z duej miski podgrzan w kuchence mikrofalowej praon kukurydz, popija wod sodow i oglda transmisj meczu rugby z Australii. Ju jaki czas temu sala telewizyjna zostaa wyczona spod rygorystycznego nakazu zachowania ciszy nocnej. Nie pisz o tak pnej porze? spyta, zdziwiony, sigajc po pilota, eby ciszy odbiornik. Millie usiada obok niego na fotelu, tyem do wejcia. Oczy miaa zaczerwienione i podkrone, a wosy w nieadzie. Ale w tej chwili wcale o to nie dbaa. Na co dzie jej dom ttni yciem nastolatkw, ktrzy cigle si krcili po pokojach, przyjmowali swoich goci, chodzili po co do jedzenia bd ogldali telewizj, tote czsto widywali jaw tym stroju gimnastycznym, ktry zreszt wanie od nich dostaa w prezencie. Millie staraa si by wzorow matk dla wszystkich, ktrzy w danej chwili przebywali w jej domu. Nie mogam zasn. A ty? zapytaa. Ja take bardzo le tu sypiam. Masz ochot na praon kukurydz? Nie, dzikuj. Hoppy wpad dzisiaj z wizyt? Tak. Sprawia na mnie wraenie bardzo sympatycznego. Zamylia si na chwil, wreszcie odpara: Bo jest sympatyczny. Przez duszy czas siedzieli w milczeniu, jakby oboje si zastanawiali nad tematem do rozmowy. A moe chcesz obejrze film? odezwa si wreszcie Nicholas. Nie. Czy mog ci o co zapyta? rzeka bardzo powanym tonem, na co Easter szybko sign po pilota i wyczy telewizor. Pokj owietlaa tylko saba nocna lampka stojca na stoliku w kcie. 349

 Oczywicie. Wygldasz na zmartwion. To pytanie dotyczce przepisw prawa. Sucham. Postaram si odpowiedzie, jeli tylko bd umia. W porzdku. Millie zaczerpna gboko powietrza i nerwowo splota palce na kolanach. Co zrobi, jeli ktry przysigy zyskuje przekonanie, e nie moe zachowa obiektywizmu i kierowa si poczuciem sprawiedliwoci. Jak powinien wwczas postpi? Nicholas spojrza na cian, po chwili przenis wzrok na sufit, wreszcie pocign yk wody sodowej. Myl, e to zaley od powodw, ktre skaniaj do takiego wniosku odpar powoli. Niezbyt rozumiem. Spojrzaa mu w twarz. Uwaaa go za bardzo inteligentnego i nadzwyczaj miego. Jej najmodszy syn zamierza studiowa prawo, liczya wic na to, e bdzie rwnie mdry jak Easter. Moe pomwmy wprost, przestamy rozpatrywa sytuacje hipotetyczne rzek. Zakadam, e w tym wypadku chodzi o ciebie, zgadza, si? Tak. A wic od czasu rozpoczcia procesu zaszo co, co wpyno na moliwo zachowania przez ciebie obiektywizmu i kierowania si poczuciem sprawiedliwoci? Tak odpara powoli, z ociganiem. Nicholas zamyli si na chwil, po czym rzek: Sdz, e wiele zaley od tego, czy powodem owego przekonania jest co, co usyszaa na sali obrad, czy te co, co wydarzyo si poza sdem. W trakcie trwania rozprawy przysigli wci ulegaj rnym wpywom i przychylaj si do racji ktrej ze stron. Nie ma w tym niczego zego. To naturalny proces ksztatowania opinii przysigych, ktry suy nakonieniu ich do gosowania za takim czy innym rozstrzygniciem. Millie potara palcami jedno oko i cicho zapytaa: A jeli powd jest inny? Jeli takie przekonanie wynika z czego, co wydarzyo si poza sal sdow? Nicholas sprawia wraenie zaszokowanego. No c. To znacznie powaniejsza sprawa. Na ile powaniejsza? W celu uzyskania odpowiedniego efektu dramatycznego, Easter wsta z kanapy, przysun sobie krzeso i usiad naprzeciwko niej. Niemale stykali si kolanami. Co si stao, Millie? Potrzebuj pomocy, a nie mam si do kogo zwrci. Siedz zamknita w tym strasznym motelu, z dala od rodziny oraz przyjaci, i nawet nie mam z kim porozma350

wia. Czy ty mgby mi pomc? Postaram si. Chyba po raz setny tego wieczoru zy napyny jej do oczu. Dzikuj. Jeste taki miy. Poza tym znasz prawo, a ja mam wanie problem prawny. No i nie mam si do kogo z tym zwrci. Raz i drugi pocigna nosem. Nicholas poda jej papierow serwetk. A pniej Millie opowiedziaa mu o wszystkim. *** Lou Dell z niewiadomych powodw obudzia si o drugiej w nocy. Woya szlafrok i wysza na korytarz, aby dokona pobienej inspekcji. W sali balowej zastaa Nicholasa oraz Millie. Telewizor by wyczony, oni za siedzieli pogreni w rozmowie, z du misk praonej kukurydzy stojc obok nich na stoliku. Easter szybko wyjani, e spotkali si przypadkowo, gdy adne z nich nie mogo zasn, i zaczli rozmawia o swoich rodzinach. Ale wszystko byo w porzdku, tote Lou Dell wysza z pokoju, krcc gow. Nicholas ju od pierwszej chwili podejrzewa, e Hoppy pad ofiar uknutej intrygi, lecz nie powiedzia tego gono. Kiedy Millie przestaa paka, wypyta j jeszcze o pewne szczegy i zapisa co w notesie. Wymusi na niej obietnic, e nie bdzie podejmowaa adnych krokw do czasu ich nastpnej rozmowy, po czym si poegnali. Zaraz po powrocie do swego pokoju zadzwoni do Marlee, a kiedy w suchawce rozleg si jej zaspany gos, natychmiast przerwa poczenie. Odczeka dwie minuty, po czym nakrci ten sam numer. Tym razem nikt nie odbiera. Nicholas odliczy sze sygnaw i odoy suchawk. Znowu odczeka dwie minuty i tym razem zadzwoni pod numer aparatu komrkowego. Marlee odebraa zamknita w garderobie. Pospiesznie zrelacjonowa jej intryg, z ktr zosta zamieszany Hoppy Dupree. I dziewczyna nie moga ju wrci do ka. Musiaa si byskawicznie zaj t spraw. Oboje doszli do wniosku, e trzeba zacz od sprawdzenia nazwisk Napiera, Nitchmana oraz Cristana.

ROZDZIA 34
W sobot wszystko w sdzie wygldao dokadnie tak samo jak w pozostae dni. Ci sami woni nosili te same uniformy, kancelistki identycznie biegay z jakimi papierami. Sdzia mia na sobie tak samo czarn tog. Prawnicy siedzieli z rwnie zaspionymi minami jak od poniedziaku do pitku, a stranicy byli tak samo znudzeni, a moe nawet jeszcze bardziej. Ju w par minut po tym, jak przysigli zajli miejsca w awie, a Harkin odczyta swoje pytania z listy, powrcia stara, dobrze znana z dni powszednich monotonia. Po nudnym pitkowym wykadzie doktora Gunthera Cable i jego wsppracownicy postanowili wnie do sobotnich obrad nieco oywienia. Powoano na wiadka doktora Olneya take naukowca, przeprowadzajcego jakie zdumiewajce eksperymenty na myszkach ktry szybko zosta uznany za eksperta w swojej dziedzinie. Zaprezentowa utrwalone na tamie wideo dowiadczenia z tymi przemiymi stworzonkami, ewidentnie nadzwyczaj ywotnymi, tryskajcymi energi i nie dotknitymi adn chorob. Myszki, podzielone na kilka grup i zamknite w oddzielnych przeszklonych klatkach, byy przez Olneya poddane dziaaniu dymu papierosowego o rnych steniach. Eksperymenty cigny si latami, wic zwierzta musiay pochania olbrzymie dawki nikotyny i innych trucizn. Lecz mimo tak drastycznych warunkw naukowiec nie zaobserwowa u nich ani jednego przypadku raka puc. Nawet te myszki, ktre niemal si dusiy od dymu, nie pozdychay na raka. Olney z wpraw przedstawia wszelkie szczegy swoich dowiadcze. A wypywa z nich oczywisty wniosek: skoro dym tytoniowy nie wywouje nowotworw u zwierzt laboratoryjnych, to nie moe by rwnie powodem chorb ludzi. Hoppy sucha tego z uwag, siedzc na tym samym miejscu widowni, co poprzednio. Obieca Millie, e wpadnie na sal i doda jej otuchy, jakby sam jego widok mia stanowi wystarczajc rekompensat za kopoty, jakich jej przysporzy. Ale nie mg nic wicej zrobi. W dodatku bya to sobota, a wic dzie, kiedy panowa oywiony ruch wrd handlarzy nieruchomoci, chocia agencja Dupree Realty przyjmowaa pierw352

szych klientw zazwyczaj dopiero koo poudnia. Niemniej, od czasu klski projektu Stillwater Bay, Hoppy straci wszelki zapa do pracy. Perspektywa wyldowania na kilka lat w wizieniu spdzaa mu sen z powiek. Na sali pojawi si rwnie Taunton i zasiad w pierwszym rzdzie widowni po stronie obrony. By tak samo nienagannie ubrany, z zapaem sporzdza jakie notatki i tylko od czasu do czasu zerka na Lonniego, ktremu nie trzeba byo przypomina o cicej na nim odpowiedzialnoci. Derrick siedzia pod cian, lecz odbiera zeznania bez specjalnej ciekawoci. Nie opodal niego zajmowa miejsce ma Rikki, Rhea, siedzcy w towarzystwie dwjki ich dzieci. Caa trjka pomachaa mamie rkoma, kiedy przysigli wkraczali na sal obrad Nelson Card znalaz si obok pani Grimes, nieco dalej siedziay dwie kilkunastoletnie crki Loreen Duke. Wszyscy oni przyszli tego dnia do sdu, eby wesprze duchowo swoich najbliszych, a take zaspokoi sw ciekawo. Podczas wizyt prywatnych nasuchali si przecie tak wiele o szczegach sprawy, adwokatach, przedstawicielach obu stron, ekspertach i sdzim Harkinie. Chcieli wic teraz wysucha osobicie przynajmniej niektrych argumentw, by pniej w gronie rodzinnym mc dyskutowa na temat uchwalonego orzeczenia. *** Beverly Monk ockna si dopiero koo poudnia. W gowie jej pulsowao od ginu, prochw i innych uywek, ktrych nie moga sobie przypomnie. wiato soneczne j olepiao, tote przesonia oczy doni, uniosa gow i dopiero wtedy zauwaya, e ley na goych deskach podogi. Owina si brudnym kocem, przestpia ponad chrapicym gono mczyzn, ktrego rysw w ogle nie kojarzya, i znalaza swoje ciemne okulary na drewnianej skrzyni sucej za prowizoryczn garderob. Wsuna je na nos i rozejrzaa si dokoa. Na rozlegym poddaszu panowa straszliwy baagan, ludzie leeli na kach, materacach i pododze, wszdzie walay si puste butelki po alkoholu. Co to za towarzystwo? pomylaa. Ruszya w stron niewielkiego okna, przeskakujc ponad ciaami wsplokatorek i cakiem jej nie znanych osb. Co tu si dziao wczoraj wieczorem? Szyba bya pokryta szronem. Pada drobniutki nieg, ktry topi si przy pierwszym kontakcie z ziemi. Beverly przysiada na stojcym pod oknem pufie i zapatrzya si na mokre ulice. Ciekawe, ile mi zostao z tego tysica dolarw? pomylaa. Od okna bio chodem, kiedy wic zaczerpna kilka gbszych oddechw, poczua si nieco lepiej. Bolesne pulsowanie w gowie nie ustawao, lecz myli jej si rozjaniy. Przypomniaa sobie nagle, e zanim przed laty poznaa Claire Clement, przyjania si ze studentk o imieniu Phoebe, znerwicowan dziewczyn, ktra przez pewien czas 353

kurowaa si z powanego zaamania w jakim zakadzie, lecz niewiele jej to pomogo i przez cay czas bya na krawdzi histerii. Phoebe krtko pracowaa razem z nimi w barze U Mulligana, pniej znikna bez ladu. Pochodzia z Wichity i kiedy wspomniaa jej w rozmowie, e znaa jaki sekret z przeszoci Claire, o ktrym dowiedziaa si od byego chopaka Clement. Nie by to jednak Jeff Kerr, ale kto inny, i gdyby teraz Beverly nie miaa tak dokuczliwego kaca, moe zdoaaby sobie przypomnie jego nazwisko. Wszystko to dziao si tak dawno temu. Kto jkn gono za jej plecami i znowu nastaa cisza. Beverly kiedy pojechaa razem z Phoebe na weekend do Wichity, gdzie mieszkaa jej liczna, katolicka rodzina. Ojciec koleanki by lekarzem, zatem powinno si go odnale bez trudu. Bo jeli ten szczwany lis, Swanson, wypaci lekk rczk tysic dolarw za kilka oglnikowych informacji, to ile mgby zapaci za bardziej szczegowe wiadomoci o Claire Clement? Trzeba byo odnale Phoebe. Kiedy po raz ostatni miaa z ni kontakt, tamta wybieraa si, do Los Angeles, aby podobnie jak ona w Nowym Jorku poprbowa swoich si na planie filmowym. Wystarczyo wic przekaza te informacje Swansonowi, aby zyska pienidze na znalezienie sobie adniejszego lokum, w miar monoci z porzdniejszymi przyjacikami, ktre nie bd urzdzay takich libacji. Tylko gdzie si moga podzia wizytwka Swansona? *** Fitch opuci porann sesj w sdzie, czekao go bowiem nudne spotkanie, na ktre nie mia najmniejszej ochoty. Ale przyjmowa bardzo wanego gocia Jamesa Locala, waciciela prywatnej agencji wywiadowczej, ktr sowicie opaca za wiadczone usugi. Firma Locala, majca siedzib w Bethesda, zatrudniaa przede wszystkim byych funkcjonariuszy rzdowych instytucji wywiadowczych, a zatem dla tych ludzi wyprawa do jakiego maego miasteczka na rodkowym Zachodzie w celu uzyskania informacji o pewnej dobrze si maskujcej kobiecie musiaa by przeraajco nudna. Najczciej zajmowali si oni bowiem ledzeniem nielegalnych transportw broni czy poszukiwaniem terrorystw. Ale zlecenia Fitcha byy bardzo opacalne, w dodatku wizay si z minimalnym ryzykiem. Nie zmieniao to faktu, e poszukiwania czstokro okazyway si bezowocne. Z tego te powodu Local przyjecha teraz do Biloxi. Fitch i Swanson z nikym zainteresowaniem wysuchali jego szczegowej relacji z czterodniowego dochodzenia. Nie natrafiono na aden wczeniejszy trop po Claire Clement, ktra przyjechaa do Lawrence latem tysic dziewiset osiemdziesitego smego roku. Na pocztku wynaja may jednorodzinny domek, ale podpisaa umow tylko na miesic i zapacia gotwk. Wtedy to po raz pierwszy w dokumentach na 354

rachunkach za wod, gaz, prd i temu podobnych pojawio si jej nazwisko. Jeeli oficjalnie wystpowaa do sdu o zmian personaliw, to nie zosta po tym aden lad. Tego rodzaju wnioski objte s cis tajemnic, agentom udao si jednak zyska do nich dostp. Claire nie zarejestrowaa si w okrgowym spisie wyborcw, nie znalaza si ani w kartotece rejestrowanych pojazdw, ani w ksigach hipotecznych. Wyrobia sobie jednak legitymacj ubezpieczenia spoecznego, gdy jej numer figurowa dwukrotnie w wiadectwach pracy, pierwszym z baru U Mulligana, a drugim ze sklepiku z odzie dziaajcym na terenie miasteczka uniwersyteckiego. Nikogo to specjalnie nie zdziwio, poniewa legitymacj ubezpieczenia mona byo atwo zdoby, a stanowia ona najprostszy dokument tosamoci, zwaszcza dla osb prbujcych ukry swoj przeszo. Agenci zdoali uzyska kopi wniosku o wydanie teje legitymacji, lecz zawarte tam informacje okazay si do niczego nieprzydatne. Claire nie wystpowaa natomiast o wydanie paszportu. Zdaniem Locala dziewczyna musiaa prawnie zmieni nazwisko w innym stanie, a dopiero pniej, po uzyskaniu nowych personaliw, osiedli si w Lawrence. Zgromadzono wszystkie rachunki telefoniczne z jej trzyletniego pobytu w miecie, ale Claire nie przeprowadzia ani jednej rozmowy zamiejscowej. Local z naciskiem powtrzy t wiadomo dwukrotnie, eby na pewno to dotaro do zleceniodawcw. Ani jednej rozmowy zamiejscowej w cigu trzech lat! Na nieszczcie w tamtych czasach firmy telekomunikacyjne nie prowadziy rejestrw rozmw zamiejscowych czonych z danym abonentem, tote rachunki take nie ujawniy niczego szczeglnego. Trwao jeszcze sprawdzanie kolejnych pocze w Lawrence, ale Claire raczej rzadko korzystaa z telefonu. Jak mona y, w ogle nie prowadzc rozmw zamiejscowych? spyta Fitch. Nie dzwoni do rodzicw, starych znajomych? I na to s metody odpar Local. Szczerze mwic, mona to zaatwi na wiele rnych sposobw. Na przykad dzwoni z aparatu przyjaciki albo raz w tygodniu wynajmowa pokj w motelu, najlepiej takim, gdzie rozmowy zamiejscowe s przeczane na aparaty w pokojach, a pniej paci si za poczenie przy uiszczaniu rachunku. Nie da si wytropi takich rozmw. Niewiarygodne mrukn Fitch. Musz powiedzie, e ta dziewczyna jest naprawd wietna. Jeli kiedykolwiek popenia jaki bd, to jeszcze tego nie odkrylimy. W jego gosie mona byo wyczu nie skrywany podziw. Kto taki jak ona musi starannie planowa kady swj ruch, eby nikt pniej nie odkry jej przeszoci. To bardzo podobne do Marlee przyzna z dum Fitch, jakby chodzio o jego crk. W czasie pobytu w Lawrence Claire posugiwaa si dwiema kartami kredytowymi 355

 Vis oraz kart paliwow Shella. Wycigi bankowe take nie ujawniy niczego szczeglnego. Najwyraniej dziewczyna wikszo zakupw opacaa gotwk. Nie wykupia te abonamentu telefonicznego, uznajc widocznie, e byby to wielki bd. Z Jeffem Kerrem sprawa bya o wiele prostsza. Zachoway si jego dokumenty w dziekanacie wydziau prawa, tote bez trudu dao si podj trop, na ktry ju wczeniej wpadli wywiadowcy Fitcha. Dopiero po nawizaniu bliszej znajomoci z Claire Jeff nabra od niej przyzwyczaje do zacierania po sobie ladw. Oboje wyjechali z Lawrence latem tysic dziewiset dziewidziesitego pierwszego roku, po ukoczeniu przez niego czwartego semestru nauki. Agentom Locala nie udao si jeszcze znale nikogo, kto umiaby powiedzie dokadnie, kiedy i dokd wyjechali. Po raz ostatni Claire zapacia gotwk za wynajem mieszkania w czerwcu tego roku i na tym wszelkie tropy si uryway. Sprawdzano rejestry mieszkacw w kilkunastu miastach, szukajc nazwiska Clement, ktre pojawioby si nie wczeniej ni od maja dziewidziesitego pierwszego roku, ale jak dotd bez rezultatu. A z oczywistych wzgldw nie dao si w tak krtkim czasie sprawdzi rejestrw w caych Stanach Zjednoczonych. Moim zdaniem musiaa zrezygnowa z tego nazwiska zaraz po wyjedzie z Lawrence, zapewne po raz kolejny zmienia personalia orzek Local. Fitch doszed do tego samego wniosku duo wczeniej. Dzisiaj jest sobota, a ju w poniedziaek przysigli maj rozpocz obrady. Zapomnijmy o tym, co si wydarzyo po jej wyjedzie z Lawrence. Sprbujcie za wszelk cen pozna jej prawdziwe nazwisko. Cigle nad tym pracujemy. To pracujcie intensywniej. Fitch spojrza na zegarek i powiedzia, e musi wyj. Ju wkrtce mia si spotka z Marlee. Local pospiesznie odjecha na lotnisko, gdzie czeka jego prywatny odrzutowiec, ktrym wrci do Kansas City. *** Marlee siedziaa w swoim obskurnym pokoiku od szstej rano. Niewiele spaa po tym, jak telefon Nicholasa obudzi j okoo trzeciej nad ranem. A od tamtej pory do jego wyjcia z motelu rozmawiali jeszcze czterokrotnie. Intryga, w jak wpltano Hoppyego, nosia wszelkie znamiona roboty Fitcha bo dlaczego inaczej w Cristano miaby mu grozi oddaniem sprawy do sdu, jeli nie zechce naciska na on, by gosowaa za werdyktem na korzy pozwanego? Marlee zapisywaa kolejne strony notatek, niemal bez przerwy rozmawiajc przez telefon. Gromadzia coraz wicej danych. Jedyny George Cristano figurujcy w spisie abonentw dystryktu stoecznego mieszka w Aleksandrii. Marlee zadzwonia pod jego numer 356

o czwartej nad ranem i podajc si za przedstawicielk linii lotniczych Delta poinformowaa, e wrd pasaerw samolotu, ktry rozbi si w nocy niedaleko Tampy, znajdowa si niejaki George Cristano, urzdnik z Departamentu Sprawiedliwoci. Wyjaniono jej, e to pomyka, gdy dziki Bogu waciciel tego domu pracowa w waszyngtoskim Wydziale Zdrowia i Opieki Spoecznej. Przeprosia serdecznie i przerwaa poczenie, umiechnwszy si na myl, e caa rodzina zapewne bdzie oglda poranny dziennik telewizyjny w oczekiwaniu na sensacyjne doniesienie. Kilkanacie podobnych rozmw telefonicznych utwierdzio j w przekonaniu, e w komrce FBI z Atlanty nie pracuj agenci o nazwiskach Napier oraz Nitchman. Nikt nie zna takich funkcjonariuszy w Biloxi, Nowym Orleanie, Mobile i w adnym duym pobliskim miecie. O smej zdoaa si osobicie skontaktowa z agentem z Atlanty, ktry na jej prob sprawdza w kartotece podane nazwiska. Marlee i Nicholas niemal od pocztku byli pewni, e ci dwaj posuguj si faszywymi legitymacjami, musieli jednak zyska niezbite dowody. Dlatego te dzwonia do redakcji lokalnych gazet i komisariatw policji, pod numery rzdowych sub informacyjnych oraz telefonw alarmowych FBI. Kiedy dokadnie o dziesitej Fitch przyszed na umwione spotkanie, notatki i telefon komrkowy byy ju schowane. Przywitali si do obcesowo, poniewa obojga pochaniay wasne myli. On wci si zastanawia, jak odkry prawdziwe nazwisko Claire Clement, ona za planowaa kolejne posunicia zmierzajce do wyjanienia intrygi, w ktr wpltano Hoppyego. Lepiej pogo swoich ludzi, Fitch. Przysigli maj ju do tej rozprawy powiedziaa. Zeznania dobiegn koca dzisiaj, okoo pitej po poudniu. To wystarczy? Miejmy nadziej. W kadym razie nie uatwiasz ycia Nicholasowi. Przeka Cableowi, eby si streszcza. Nic wicej nie mog zrobi. Mamy kopot z Rikki Coleman. Nicholas powici jej ostatnio sporo czasu, ale wyglda na to, e nie bdzie atwo przecign jej na nasz stron. Co gorsza, kobieta zyskaa sobie wielu przyjaci w gronie przysigych i wedug opinii Nicholasa jej zdanie w obradach moe mie ogromne znaczenie. Mwic szczerze, nawet on sam jest zdumiony takim obrotem sprawy. Czyby Coleman chciaa gosowa za wysokim odszkodowaniem? Na to wyglda, chocia nie wypowiadaa si jeszcze otwarcie w kwestii orzeczenia. Nicholas twierdzi, e Rikki szczeglnie rozsierdzia wiadomo, i przemys tytoniowy czyni starania, aby wpdzi w nag jak najwicej nieletnich. W tym wypadku chyba nie chodzi o jakie szczeglne wspczucie dla Celeste Wood, Coleman chce przede wszystkim ukara producentw papierosw za nakanianie modziey do palenia. A ty wczoraj nadmienie, e by moe znajdziesz co na ni. 357

Fitch bez sowa otworzy teczk, wyj kartk papieru i pooy j na stoliku przed Marlee. Dziewczyna pospiesznie przebiega wzrokiem jej tre. A wic to jednak aborcja? mrukna, cho nie wydawaa si specjalnie zdziwiona. Owszem. Jeste pewien, e tu chodzi o Rikki? Cakowicie. Uczya si wwczas w collegeu. To powinno zaatwi spraw. Tylko czy Nicholasowi starczy odwagi, eby jej to pokaza? Marlee uniosa wzrok znad notatki i spojrzaa adwokatowi w oczy. A ty by tego nie zrobi za dziesi milionw dolarw? Tak, jasne. W dodatku ryzyko nie jest due. Jeli Rikki ujrzy ten dokument i zagosuje po naszej myli, jej brudne sekrety pozostan bezpieczne. Gdyby za prbowaa si stawia, atwo mona bdzie j zaszantaowa. Nic prostszego. Wanie tak. Marlee starannie zoya kartk. I nie musisz si martwi o odwag Nicka. Planowalimy to od bardzo dawna. Czyli od kiedy? To nie ma znaczenia. A nie znalazby jeszcze czego na Hermana Grimesa? Nie. Nicholas bdzie musia si z nim jako dogada w trakcie obrad. Niedobrze. Ma dosta cholernie duo forsy za t robot, nie sdzisz? Za dziesi milionw warto si troch pomczy i pozyska dla siebie kilka gosw ze skadu. On ju ma wymagan wikszo, Fitch. Przysigli bd gosowa pod jego dyktando. Ale Nicholas chciaby uzyska werdykt jednogony, a Herman moe mu w tym przeszkodzi. To wywalcie sukinsyna ze skadu. Odniosem wraenie, e polubilicie takie zabawy. Rozwaamy tak ewentualno. Fitch ze zdumienia pokrci gow. Nie sdzisz, e mamy do czynienia z najbardziej skorumpowanym gremium na wiecie? Masz racj. I mnie si to bardzo podoba. To niech ci si ju podoba gdzie indziej, Fitch. Na razie to wszystko, mam kilka pilnych spraw do zaatwienia. Jak sobie yczysz, skarbie rzek ochoczo, po czym zamkn aktwk i wsta z krzesa.

358

*** W sobot, wczesnym popoudniem, Marlee zdoaa si dodzwoni do rezydenta FBI, majcego swe biuro w Jackson, w stanie Missisipi, ktry koczy jeszcze jak papierkow robot. Wymieniwszy faszywe nazwisko, przedstawia si jako sekretarka pewnej firmy handlu nieruchomociami z Biloxi i oznajmia, e ma uzasadnione podejrzenia wobec dwch mczyzn posugujcych si legitymacjami FBI, ktrzy nachodz jej szefa i sypi pogrkami. Jej zdaniem byli to wysannicy ktrego kasyna gry, a chcc uwiarygodni sw opowie, wymienia nazwisko Jimmyego Hulla Mokea. Po namyle mczyzna poda jej domowy numer telefonu modego agenta nazwiskiem Madden, stacjonujcego w Biloxi. Madden by przezibiony i lea w ku, ale z chci porozmawia z Marlee, zwaszcza po tym, jak obiecaa mu ujawni par szczegw dotyczcych Jimmyego Hulla Mokea. Nigdy nie sysza o takich agentach jak Napier i Nitchman, nic mu nie mwio take nazwisko Cristano. Nie wiedzia nic o jakiejkolwiek operacji specjalnej jednostki z Atlanty prowadzonej na wybrzeu stanu Missisipi. Im wicej faktw dziewczyna mu ujawniaa, tym bardziej ogarniao go podniecenie. Mia wielk ochot wyjani t spraw, tote na koniec Marlee zoya obietnic, e zadzwoni do niego za godzin. Kiedy to uczynia, odpowiedzia jej znacznie pewniejszym i ywszym tonem. Zdy sprawdzi, e w FBI w ogle nie ma pracownika o nazwisku Nitchman, jest natomiast agent Lance Napier, ale ten stacjonuje w San Francisco i zapewne nie mgby uczestniczy w jakiejkolwiek akcji na poudniowym wybrzeu. Take w Departamencie Sprawiedliwoci nikt nigdy nie sysza o jakim Cristano. Madden zdoa si te skontaktowa z funkcjonariuszem prowadzcym dochodzenie w sprawie apwek branych przez Jimmyego Hulla Mokea, lecz tamten tylko utwierdzi go w przekonaniu, e Napier i Nitchman z pewnoci nie s agentami FBI. Oznajmi, e chtnie by si spotka z tymi osobnikami i Marlee obiecaa, i postara si zaaranowa takie spotkanie. *** O trzeciej po poudniu obrona zakoczya przesuchiwanie swoich rzeczoznawcw. Sdzia Harkin obwieci z dum w gosie: Szanowni pastwo, wanie wysuchalimy zezna ostatniego wiadka. Pozostao jeszcze do omwienia kilka spraw formalnych i przedyskutowanie paru wnioskw, ale do tego byli mu potrzebni jedynie adwokaci, przysigli mogli wrci do motelu. Na ten sobotni wieczr uzgodniono, e cz skadu pojedzie autobusem na mecz regionalnej uniwersyteckiej ligi futbolowej, natomiast pozostali wybior si do kina. W dodatku sdzia si zgodzi, aby tego dnia wizyty prywatne mogy potrwa do pomocy. Nazajutrz przysigli mogli wedug wasnego uznania, od dziewitej do trzyna359

stej, bez nadzoru uda si na naboestwa do swoich parafii, musieli tylko przyrzec, e nie bd z nikim rozmawiali na temat rozpatrywanej sprawy. Wizyty prywatne w niedzielny wieczr wyznaczono od dziewitnastej do dwudziestej drugiej. Poniedziakowa sesja miaa si rozpocz od mw kocowych penomocnikw obu stron, zatem ju po przerwie na lunch skad przysigych mg przystpi do wydania orzeczenia.

ROZDZIA 35
Wyjanienie Henryemu Vu zasad futbolu amerykaskiego okazao si niewdzicznym zadaniem, mimo e wok niego zasiedli niemal sami fachowcy. Nicholas gra w reprezentacyjnej druynie szkoy redniej tak, nie gdzie indziej, tylko w Teksasie, gdzie sport jest powszechnie stawiany na drugim miejscu po religii. Jerry oglda przecitnie po dwadziecia spotka tygodniowo, a poniewa inwestowa w rozgrywki swoje pienidze, musia zna przepisy. Lonnie, ktry usiad za Henrym i co jaki czas wskazywa co ponad jego ramieniem, take gra w futbol w szkole redniej. Siedzca obok Jerryego i niemal otwarcie tulca si do niego Pudliczka rwnie naleaa do wiernych kibicw, poniewa w pik grali obaj jej synowie. Nawet Shine Royce nie waha si rzuci paru uwag, bo cho sam nie grywa, to oglda wiele transmisji telewizyjnych. Siedzieli w zwartej gromadzie, z dala od reszty widzw, na szorstkich aluminiowych awkach jednego z sektorw stadionu przeznaczonych dla kibicw goci. Reprezentacja poudniowego wybrzea graa z druyn z Jackson. Pogoda bya wrcz wymarzona na t okazj nie za gorco, lecz sonecznie. Miejscowy zesp dopingoway okrzyki do licznej publicznoci i dugonogie zgrabne cheerleaderki. W przerwach przygrywaa orkiestra dta. adna z druyn nie miaa zdecydowanej przewagi. A Henry cigle zadawa dziwne pytania. Dlaczego pikarze maj tak obcise spodenki? Co sobie mwi, kiedy gromadz si przed kolejn zagrywk, i dlaczego trzymaj si wtedy za rce? Czemu si rzucaj na przewrconego gracza? Przysiga, e nigdy wczeniej nie oglda adnego meczu. Przy barierce odgradzajcej ten sektor trzyma posterunek Chuck w towarzystwie drugiego stranika. Obaj byli ubrani po cywilnemu i z zaciciem kibicowali pikarzom, cakowicie zapomniawszy o przebywajcych pod ich kuratel szeciorgu przysigych z najwaniejszej rozprawy cywilnej w caych Stanach Zjednoczonych. Zgodnie z zarzdzeniem Harkina obowizywa ich rygorystyczny zakaz kontaktowania si z gomi odwiedzajcymi innych przysigych. w zakaz zosta sformuowany na pimie i znajdowa si wrd instrukcji, jakie otrzymali na pocztku sekwestra361

cji, a Harkin w dodatku kilkakrotnie o nim przypomina. Nie oznaczao to jednak, e nie wolno si przywita z osob napotkan przypadkiem w korytarzu. Zwaszcza Nicholas stara si przy kadej moliwej okazji, wbrew zakazowi, zamieni z przybywajcymi cho po kilka sw. Millie nie lubia chodzi do kina, nie interesoway jej te rozgrywki futbolowe. Jej m przynis du torb pikantnych rogalikw francuskich, ktre zjedli w jej pokoju, zamieniwszy ze sob ledwie par sw. Po obiedzie zaczli oglda telewizj, ale program szybko ich znudzi, wic niejako z koniecznoci zaczli rozmawia o aferze, w ktr on si wplta. Znw byy pacze i gorce przeprosiny, znw pada wzmianka o samobjstwie, ktr Millie uznaa tym razem za zbdne dramatyzowanie sprawy. W kocu przyznaa, e opowiedziaa wszystko Nicholasowi, nadzwyczaj miemu studentowi prawa, cieszcemu si powszechnym zaufaniem w gronie przysigych. Hoppyego pocztkowo ta wiadomo rozzocia, pniej jednak gr wzia ciekawo i zacz si dopytywa, co Easter sdzi o jego sytuacji. Chcia pozna zdanie kogo, kto zna przepisy prawa, tym bardziej e Millie kilkakrotnie powtarzaa, i Nicholas jest naprawd czowiekiem godnym podziwu. Ten jednak obieca rozpyta si telefonicznie o szczegy, co znowu rozsierdzio Hoppyego. Wszyscy trzej, Nitchman, Napier i Cristano powtarzali wszak z naciskiem, e powinien zachowa ca spraw w najcilejszej tajemnicy. Millie ponownie go zapewnia, e Nicholasowi mona w peni zaufa. Easter zadzwoni o dwudziestej drugiej trzydzieci. Wrci wanie z meczu do motelu i bardzo chcia z nimi porozmawia. Millie uchylia drzwi. Willis, trzymajcy stra na kocu korytarza, niemal z przeraeniem zauway, jak Nicholas zakrada si do pokoju pani Dupree. Nie mg sobie jednak przypomnie, czy jej m jeszcze tam jest. Wikszo goci ju wysza, poza tym on zdrzemn si kilkakrotnie. Ale i tak z oburzeniem przyj myl, e tych dwoje spotyka si potajemnie. Zanotowa sobie w fakt w pamici i z powrotem zwiesi gow na piersi. Tymczasem Hoppy i Millie usiedli obok siebie na brzegu ka, Nicholas stan przed nimi i opar si o sza pod telewizorem. Zacz od przypomnienia obowizku dochowania tajemnicy, co Hoppy przyj z wyranym sceptycyzmem. Nie tylko nie stosowali si do zalece agentw FBI, ale w dodatku amali zakaz sdziego Harkina. Easter pospiesznie zrelacjonowa im wspaniae nowiny. Napier, Nitchman i Cristano brali udzia w spisku uknutym przez producenta papierosw, ktrego jedynym celem byo wywarcie nacisku na Millie. Nie pracowali w adnej z agencji rzdowych, posugiwali si faszywymi legitymacjami subowymi. Popenili zwyczajne oszustwo. Hoppy dzielnie przyj te wiadomoci. Pocztkowo czu si jeszcze bardziej ogupiony, nie umia sobie wyobrazi, jak mogo w ogle doj do takiej sytuacji. Nie wiedzia, czy s to dobre, czy ze wieci. A co z kaset? Co naleao zrobi w tej sytuacji? A moe 362

Nicholas by w bdzie? Setki podobnych pyta przelatyway mu przez gow, podczas gdy Millie pooya mu do na kolanie i znowu zacza paka. Czy to pewne? wydusi z siebie, prbujc powstrzyma drenie gosu. Absolutnie. Ci ludzie nie maj nic wsplnego ani z FBI, ani z Departamentem Sprawiedliwoci. Ale... mieli przecie odznaki i legitymacje subowe... Easter unis obie otwarte donie i z min pen wspczucia pokiwa gow. Wiem o tym, Hoppy. Uwierz mi, e nie ma nic prostszego ni sfaszowanie odznak i legitymacji. Bez trudu mona je kupi na czarnym rynku. Hoppy nerwowo potar czoo, usiujc zebra myli. Tymczasem Nicholas zacz wyjania, e KLX Property Group zapewne stanowi jedynie parawan do prowadzenia nielegalnej dziaalnoci. Nie pracuje tam aden Todd Ringwald, a z pewnoci i to nazwisko zostao sfaszowane. Jak si tego wszystkiego dowiedziae? zapyta Hoppy. Przekazaem spraw przyjacielowi, ktremu mona w peni zaufa, a on w cigu dnia spdzi trzy godziny przy telefonie. To i tak niezy rezultat, biorc pod uwag, e dzi sobota. Trzy godziny! I do tego w sobot! Dlaczego Hoppyemu nie przyszo do gowy, eby gdzie zadzwoni? Mia przecie na to cay tydzie. Ponownie przygarbi si i opar okcie na kolanach. Millie otara mokre policzki papierow chusteczk. Nastpna minuta upyna w milczeniu. A co z kaset? zapyta wreszcie Hoppy. Z nagraniem twojej rozmowy z Jimmym Hullem? Tak. Nie martwibym si o to oznajmi stanowczo Easter, jakby wzi ju na siebie rol adwokata Dupree. Od strony prawnej taka kaseta z nagraniem przysparza tylko mnstwo problemw. Tego nie trzeba mi mwi, pomyla Hoppy, ale zachowa to dla siebie. Poza tym nagrania dokonano w nielegalnym celu cign Nicholas. Nie ulega wtpliwoci, e zastawiono na ciebie puapk. Kaseta znajduje si wic w rkach czowieka, ktry naruszy przepisy prawa, a nie kogo, kto dziaa w imieniu wymiaru sprawiedliwoci. Nie pokazano ci nakazu rewizji, na pewno te aden sd nie wyda zgody na zaoenie podsuchu. Zatem moesz o niej zapomnie. To byo cudowne! Hoppy wyprostowa si szybko i zaczerpn gboko powietrza. Mwisz powanie? Oczywicie. Nikt nigdy nie zechce zrobi jakiegokolwiek uytku z tej kasety. Millie przytulia si do ma i obja go ramieniem, on take j obj bez cienia wstydu. Po jej policzkach znowu popyny zy, lecz tym razem bdce oznak wielkiej ulgi 363

i radoci. Po chwili Hoppy wsta i zacz nerwowo chodzi z kta w kt. Wic co powinienem teraz zrobi? spyta, zaciskajc pici, jakby szykowa si ju do wyrwnania rachunkw. Trzeba zachowa ostrono. Powiedz tylko, co mam robi. Ju ja poka tym ajdakom. Hoppy! Przepraszam, kochanie, ale mam straszn ochot skopa komu dup. Jak ty si wyraasz?! *** Niedziela rozpocza si od skromnej uroczystoci. Loreen Duke napomkna Gladys Card, e nadchodz jej trzydzieste szste urodziny, i ta powiadomia swoj siostr korzystajc z dobrodziejstw penej swobody, ktra w niedziel wczenie rano dostarczya do motelu duy tort czekoladowo-karmelowy trjwarstwowy, z trzydziestoma szecioma wieczkami. Przysigli zebrali si w jadalni o dziewitej i zjedli po kawaku tortu. Ale zaraz wikszo z nich wysza, chcc wykorzysta cztery godziny ofiarowanej im wolnoci na wizyt w kociele. Cz z nich nie bywaa na naboestwach od wielu lat, nagle poczua jednak konieczno poobcowania z Duchem witym. Po Pudliczk przyjecha ktry z jej synw, tote Jerry skorzysta z dogodnej okazji. Ruszyli w kierunku miasta, ale gdy tylko zyskali pewno, e nikt ich nie obserwuje, skrcili przed wejcie najbliszego kasyna gry. Nicholas wyruszy razem z Marlee i pojechali na msz do kocioa katolickiego. Gladys Card triumfalnie wkroczya w mury swego Kalwaryjskiego Kocioa Baptystw. Millie udaa si do domu, eby woy odwitne ubranie przed naboestwem, ale widok dzieci tak j roztkliwi, e posza do kuchni i zaja si gotowaniem obiadu oraz sprztaniem. Phillip Savelle zosta w motelu. Hoppy zjawi si w swoim biurze o dziesitej. O smej zadzwoni z domu do Napiera i oznajmi, e musi z nimi porozmawia w niezwykle wanej sprawie. Nadmieni tylko, i udao mu si przekona on, ktra zgodzia si w kocu zacz przeciga na ich stron innych przysigych. Wyznaczy obu agentom spotkanie w swoim gabinecie, chcia bowiem zda im szczegowy raport i otrzyma dalsze instrukcje. Napier odebra telefon w obskurnym, dwupokojowym mieszkaniu, wynajtym specjalnie do celu teje intrygi. Prowizorycznie zainstalowano tam dwa aparaty numer pierwszego z nich podali Hoppyemu jako domowy, drugi mia si jakoby znajdowa w ich biurze urzdzonym na czas dochodzenia w sprawie szerzcej si korupcji na wybrzeu stanu. Zaraz po skoczeniu rozmowy Napier zadzwoni po instrukcje do Cristana, ktry mieszka w hotelu Holiday Inn stojcym przy samej play. A ten natychmiast powiadomi Fitcha. Adwokat z radoci przyj dobre nowiny. Cieszy si tym bardziej e wedug Marlee Millie Dupree skaniaa si ku racjom powoda, zatem kolejna jego in364

westycja zaczynaa owocowa. Od razu wyrazi zgod na zaproponowane przez Hoppyego spotkanie. Napier i Nitchman ubrani w klasyczne czarne garnitury, z nieodzownymi okularami przeciwsonecznymi zjawili si punktualnie o jedenastej i zastali Hoppyego w wymienitym nastroju, zaparzajcego wie kaw. Usiedli przy jego biurku i z niecierpliwoci czekali na obiecany raport. Dupree zacz wic opowiada, jak to jego ona czyni nadludzkie wysiki, aby uratowa go przed wizieniem, i jest zreszt dogbnie przekonana, e zdoa nakoni do swojej opinii Gladys Card oraz Rikki Coleman. Obu koleankom pokazaa ju notatk dotyczc Leona Robilio i obie byy wstrznite szokujcymi informacjami. Nalewa kaw do filianek, podczas gdy Napier i Nitchman sporzdzali notatki. Tymczasem jeszcze jeden go po cichu wszed do biura, poniewa Hoppy przewidujco zostawi otwarte drzwi. Mczyzna zakrad si korytarzem i przelizn przez pusty sekretariat, stpajc bezszelestnie po grubej, nieco powycieranej wykadzinie. Stan wreszcie przed drzwiami oznaczonymi tabliczk z napisem: HOPPY DUPREE. Przez chwil nasuchiwa dobiegajcych ze rodka odgosw, wreszcie gono zapuka. Napier i Nitchman natychmiast odstawili swoje filianki na biurko. Hoppy popatrzy na nich, robic zdziwion min, po czym zawoa: Kto tam? Drzwi otworzyy si gwatownie i do gabinetu wkroczy agent specjalny Alan Madden. FBI! oznajmi gono, zbliajc si do biurka i spogldajc gronie na siedzcych przy nim trzech mczyzn. Hoppy poderwa si tak energicznie, e a przewrci krzeso. Unis obie rce, jak gdyby szykowa si do rewizji osobistej. Agent Alan Madden z FBI przedstawi si nowo przybyy, okazujc swoj odznak. Pan Dupree? Tak... Ale przecie tu ju s agenci FBI bkn Hoppy, nerwowo przenoszc wzrok z Maddena na tamtych dwch i z powrotem. Gdzie? spyta Madden, mierzc piorunujcym spojrzeniem Napiera i Nitchmana. No... ci dwaj Hoppy wskaza rk, bezbdnie odgrywajc swoj rol. Przeywa chwil bodaj najwspanialszego triumfu w swoim yciu. To agent Ralph Napier, a to agent Dean Nitchman. Czybycie si nie znali? Zaraz wszystko wyjani odezwa si Napier, kiwajc energicznie gow, jakby faktycznie mg w jednej chwili wytumaczy to nieporozumienie. Jestecie z FBI? spyta z niedowierzaniem Madden, po czym wycign rk. Czy mgbym zobaczy wasze legitymacje? 365

Napier i Nitchman stali bez ruchu, tote Hoppy postanowi wzi spraw w swoje rce. No, dalej! O co chodzi? Pokacie mu te odznaki. Mnie przecie pokazywalicie. Prosz o dokumenty! rzek Madden z nie skrywan zoci. Napier zacz powoli wstawa z krzesa, lecz agent byskawicznie pooy mu do na ramieniu i posadzi go z powrotem. Zaraz to wyjanimy wtrci Nitchman piskliwym, nerwowym gosem. Sucham. Ot... rozumie pan... w rzeczywistoci nie jestemy agentami FBI, tylko... Co takiego?! wrzasn Hoppy. Patrzy na nich poncym, dzikim wzrokiem, jakby mia ochot rzuci czym cikim. Wy kamliwe sukinsyny! To tak od dziesiciu dni wodzicie mnie za nos, udajc agentw federalnych?! Czy to prawda? pospiesznie zapyta Madden. No... niezupenie odpar Nitchman. Jak to?! wydar si Hoppy. Prosz o spokj uciszy go Madden, nie spuszczajc z oczu Nitchmana. Czekam na wyjanienia. Ten jednak nie mia zamiaru niczego tumaczy. Pragn jedynie wypa na ulic, wskoczy do samochodu i ju nigdy wicej nie przyjeda do Biloxi. Jestemy prywatnymi detektywami i... Pracujemy dla pewnej waszyngtoskiej firmy wpad mu w sowo Napier. Chcia jeszcze co doda, ale Hoppy pospiesznie wysun szuflad biurka i wyj dwie wizytwki jedn Ralpha Napiera, drug Deana Nitchmana, przedstawiajce obu jako funkcjonariuszy FBI z centrali regionu poudniowo-wschodniego w Atlancie. Madden przyjrza si uwanie wizytwkom, dostrzeg te zapisane na odwrocie jednej z nich numery telefonw. O co tu chodzi? zapyta Hoppy. Ktry z was to Nitchman? rzek Madden, lecz nie uzyska odpowiedzi. Ten! Dupree wskaza starszego mczyzn palcem. Nic podobnego odpar Nitchman. Jak to?! wrzasn Hoppy. Madden obrci si do niego i jednoznacznym gestem wskaza mu przewrcone krzeso. Prosz siada i zachowa spokj. Zrozumiano? Nie chc sysze ani jednego sowa, dopki sam o co nie zapytam. Hoppy posusznie ustawi krzeso i usiad, ale natychmiast skierowa piorunujce spojrzenie na Nitchmana. A pan nazywa si Ralph Napier? cign agent. 366

 Nie odpar stanowczo Napier, patrzc w bok. Sukinsyny! wymamrota Hoppy. Kim wic naprawd jestecie? zapyta agent, lecz odpowiedziao mu milczenie. To od nich dostaem te wizytwki nie wytrzyma Dupree. Mog przysic na Pismo wite, e tak byo. Podawali si za agentw FBI. Musz ponie zasuon kar. Kim jestecie? powtrzy z naciskiem Madden, zwracajc si do Nitchmana. Lecz znowu odpowiedziao mu milczenie. Doby wic subowego rewolweru, co zrobio na Hoppym olbrzymie wraenie, kaza domniemanym agentom wsta, oprze donie na krawdzi biurka i szeroko rozstawi nogi. Przeszuka ich pobienie, ale nie znalaz niczego, poza garci monet, kilkoma banknotami i jakimi kluczami. aden z nich nie nosi portfela, a tym bardziej faszywej odznaki czy legitymacji FBI. W ogle nie mieli przy sobie adnych dokumentw. Byli zbyt sprytni, aby popeni taki bd. Madden zaku obu w kajdanki i wyprowadzi z biura. Na ulicy czeka jego kolega, ktry popija kaw z papierowego kubeczka, oparty o mask subowego samochodu. Razem wpakowali Napiera i Nitchmana na tylne siedzenie. Madden poegna si z Hoppym, obieca zadzwoni do niego pniej, po czym odjecha, zabierajc dwch oszustw zmuszonych do siedzenia na skutych kajdankami doniach. Drugi agent poprowadzi za nimi samochd, ktrym tamci dwaj podjechali pod biuro Dupree. Hoppy radonie pomacha im na poegnanie. Madden skierowa wz autostrad numer dziewidziesit w kierunku Mobile. Dopiero teraz Napier, byskotliwszy z tej pary, zacz opowiada zmylon bajeczk, ktr Nitchman stara si uwiarygodni, energicznie kiwajc gow. Ujawnili, e ich firma dochodzeniowa otrzymaa zlecenie od zarzdu pewnego kasyna gry, dotyczce rozpoznania moliwoci potajemnego wykupienia okrelonych dziaek budowlanych w okolicach Biloxi. W ten sposb nawizali kontakt z Hoppym, ktry okaza si szczwanym lisem i prbowa od nich wymusi apwk. Kiedy za przedstawili t spraw swojemu szefowi, ten nakoni ich do odegrania roli agentw FBI. W gruncie rzeczy nie stao si nic zego. Madden sucha tych wyjanie w milczeniu. Obaj detektywi mieli pniej przekaza Fitchowi, e prawdopodobnie nic nie wiedzia na temat ony Hoppyego i penionej przez Millie funkcji przysigego. Ponadto nie mia wielkiego dowiadczenia i niezbyt wiedzia, co dalej pocz, a samego aresztowania dokona raczej dla zabawy. W rzeczywistoci Madden uwaa, e nie byo to powane wykroczenie, niewarte wszczynania ledztwa, a przede wszystkim nie zasugujce na jakie wiksze zaangaowanie z jego strony. W dodatku nie czu si najlepiej, tote od razu postanowi zrezygnowa z wysuwania powaniejszych oskare przeciwko drobnym oszustom. Kiedy przekroczyli granic Alabamy, udzieli im tylko ostrzeenia na temat bezprawnego po367

dawania si za funkcjonariuszy sub federalnych. Obaj wykazali szczer skruch i obiecali, e to si nigdy wicej nie powtrzy. Skrci na najbliszy parking przy autostradzie, rozku im rce i przykaza, aby trzymali si z dala od stanu Missisipi. Tamci podzikowali mu unienie, pospiesznie wsiedli do swojego samochodu i pojechali dalej. *** Po odebraniu telefonu od Napiera Fitch tak mocno hukn pici w plastikow lampk na biurku, e niemal doszcztnie j poama. Krew pocieka mu z obtartych knykci, lecz nie zwaajc na to przeklina i zorzeczy na gos, wysuchujc raportu. Wysa Panga na wskazany parking w Alabamie, eby przywiz z powrotem do Biloxi dwch zdemaskowanych agentw. Trzy godziny po tym, jak skuto ich kajdankami, Napier i Nitchman zasiedli w pokoiku ssiadujcym z gabinetem Fitcha w dawnym lokalu sklepowym. Zjawi si take Cristano. Zacznijcie od pocztku rozkaza Fitch. Chc zna kade sowo, jakie pado w biurze Hoppyego. Ustawi przed nimi wczony magnetofon i dwaj skruszeni detektywi musieli szczegowo zrelacjonowa przebieg caego zajcia. Pniej Fitch kaza im natychmiast wraca do Waszyngtonu. Przeszed do swego gabinetu, przygasi wiato i w zamyleniu opad ciko na fotel. Nie mia wtpliwoci, e jeszcze tego wieczoru Hoppy opowie o wszystkim onie i Millie bdzie dla nich stracona. Prawdopodobnie w peni si przychyli do wniosku powoda i zagosuje za bardzo wysokim odszkodowaniem dla biednej wdowy Wood. Tylko Marlee moga jeszcze jako zrekompensowa t ogromn strat.

ROZDZIA 36
Dzieje si co bardzo dziwnego, pomylaa Phoebe, kiedy tylko otrzsna si z zaskoczenia, jakim by dla niej telefon od Beverly. Dwa dni wczeniej dzwoni do niej bowiem jaki mczyzna, podajcy si za Jeffa Kerra i szukajcy kontaktu z Claire. Od razu si domylia, e facet kamie, nic jednak nie powiedziaa, chcc si przekona, o co mu naprawd chodzi. Nie miaa adnego kontaktu z Claire od czterech lat. Obie porwnay przebieg swoich rozmw z domniemanym Kerrem, Beverly nie wspomniaa jednak ani sowem o swoim spotkaniu ze Swansonem i jego pytaniach na temat Claire, ktra miaa jakoby peni rol przysigej w jakiej rozprawie. Powspominay krtko dni spdzone wsplnie w Lawrence, im obu wydajce si ju odleg przeszoci. I obie nakamay w kwestii rozwijajcych si pomylnie aktorskich karier. Obiecay sobie wzajemnie spotkanie przy pierwszej nadarzajcej si okazji i zakoczyy rozmow. Beverly zadzwonia po raz drugi jak godzin pniej, jak gdyby o czym zapomniaa. Rozmylaa na temat Claire i zmartwio j, e rozstay si w niezbyt miej atmosferze. Poszo o jak drobnostk. Beverly chciaa wic odnowi kontakt z Claire i przynajmniej wytumaczy tamto dawne nieporozumienie, przyzna si do winy. Nie miaa jednak pojcia, gdzie szuka przyjaciki. Tamta wyjechaa z miasta niespodziewanie i nie daa wicej znaku ycia. Po tych wyjanieniach Beverly postanowia zaryzykowa. Swanson wspomnia jej, e Claire prawdopodobnie nosia inne nazwisko przed przyjazdem do Lawrence, jej za bardzo to pasowao do tajemnicy, jak otaczaa swoj przeszo. Dlatego te obmylia prost puapk, chcc si przekona, czy Phoebe poknie haczyk. W rzeczywistoci ona wcale nie miaa na imi Claire. Wiedziaa o tym? spytaa ciekawie. Tak, wiedziaam. Kiedy mi napomkna, ale nie zapamitaam prawdziwego imienia. Phoebe zawahaa si na moment. 369

 Nosia znacznie adniejsze imi. Nie rozumiem, dlaczego postanowia je zmieni na Claire. Jakie? Gabrielle. Tak, rzeczywicie. Gabrielle. A jak miaa na nazwisko? Brant. Nazywaa si Gabrielle Brant. Pochodzia z Columbii w stanie Missouri, w kadym razie tam zrobia matur i podja studia na uniwersytecie. Czyby nie opowiadaa ci o tym? Moliwe, e tylko wyleciao mi z pamici. Miaa te jakiego chopaka, cakiem postrzelonego i nieobliczalnego. Chciaa z nim zerwa, ale on by podobno strasznie natrtny. Dlatego wyjechaa z miasta i zmienia nazwisko. Nie, chyba mi o tym nie mwia. A Brant to jej prawdziwe nazwisko? Tak. Jeli dobrze pamitam, jej ojciec ju nie y, natomiast matka wykadaa na uniwersytecie histori redniowiecza. I nadal mieszka w Columbii? Nie mam pojcia. Sprbuj odnale Claire poprzez jej matk. Dziki, Phoebe. W cigu godziny odszukaa telefonicznie Swansona i zapytaa, ile jest warta dla niego ta informacja. Swanson porozumia si z Fitchem, ktry gorco pragn jakichkolwiek dobrych wieci i szybko wyrazi zgod na zapacenie maksymalnie piciu tysicy dolarw. Swanson zadzwoni z powrotem do Beverly i zaproponowa jej poow tej sumy, ona jednak chciaa wicej. Targowali si przez dziesi minut, w kocu stano na czterech tysicach dolarw. Beverly zadaa tej kwoty w gotwce, patnej z gry. Wszyscy prezesi Wielkiej Czwrki przyjechali do miasta, eby wysucha mw kocowych adwokatw i zaczeka na wyrok, dlatego te Fitch mia teraz a kilka subowych odrzutowcw do wyboru. Wysa Swansona do Nowego Jorku maszyn Pynexu. Ten przyby do miasta o zmroku i zameldowa si w podrzdnym hoteliku nie opodal placu Waszyngtona. Wsplokatorka Beverly powiedziaa mu przez telefon, e Monk dokd wysza, a poniewa nie ma staej pracy, wic zapewne bierze udzia w jakim przyjciu. Na wszelki wypadek Swanson zadzwoni do pizzerii, w ktrej dziewczyna pracowaa, dowiedzia si jednak, e zostaa zwolniona. Ponownie zadzwoni pod jej domowy numer, lecz gdy zacz sypa z rkawa pytaniami, koleanka Beverly przerwaa poczenie. Rozwcieczony, cisn suchawk na wideki i zacz nerwowo chodzi z kta w kt. Rozmyla gorczkowo, jak odnale dziewczyn na terenie Greenwich Village. W kocu wyszed z hotelu i poszed pieszo do starego magazynu, gdzie mieszkaa Beverly. Ale tylko zmarz i zmk w jesiennym deszczu. Zajrza wic do tego samego baru, gdzie spotkali si po raz pierwszy, zamwi gorc kaw i zaczeka, a troch mu pode370

schn przemoczone buty. Pniej zadzwoni jeszcze raz z budki telefonicznej, ale znowu mg tylko zamieni par sw z t sam wsplokatork. *** Marlee wyznaczya jeszcze jedno spotkanie przed najwaniejsz poniedziakow sesj w sdzie. A kiedy Fitch wszed do obskurnego gabinetu i ujrza dziewczyn, gotw by caowa jej stopy. Zdecydowa si wyzna prawd na temat Hoppyego oraz jego ony i uknutej intrygi, ktra zakoczya si fiaskiem. Nicholas musia jak najszybciej zaj si urabianiem Millie, dopki ta nie przystpia jeszcze do przecigania znajomych na swoj stron. Ostatecznie w niedziel rano Dupree oznajmi Napierowi i Nitchmanowi, e jego ona zacza si wreszcie przychyla do racji obrony i pokazaa przyjacikom notatk dotyczc Leona Robilio. Jeli nawet byo to prawd, on nie potrafi oceni, jak kobieta zachowa si teraz, po zdemaskowaniu intrygi uknutej wok Hoppyego. Nie ulegao wtpliwoci, e bdzie rozwcieczona. Z tego powodu zapewne musiaa zmieni nastawienie i wyzna przyjacikom, w jak paskudnej sytuacji agenci obrony postawili jej ma, eby wywrze na ni nacisk. A to by dla nich oznaczao istn katastrof. Marlee w skupieniu wysuchaa opowieci. Nie okazaa nawet odrobiny zdumienia, cho / wyran radoci przyjmowaa jego niepokj. Uwaam, e powinnicie si pozby Millie ze skadu oznajmi na kocu. Masz przy sobie kopi tej notatki na temat Robilia? zapytaa spokojnie dziewczyna. Fitch sign do teczki i pooy przed ni arkusz wydruku. To te twoja robota? rzeka, zapoznawszy si z treci. Tak. Wszystko zostao wyssane z palca. Marlee zoya starannie notatk i pooya j na pododze pod swoim krzesem. Niezy z ciebie krtacz. Owszem. Ale musisz przyzna, e plan by wspaniay, gdyby nie wyszed na wiato dzienne. Robisz podobne rzeczy przy okazji kadej rozprawy przeciwko producentom papierosw? No c, nigdy nie zaszkodzi sprbowa. Dlaczego tym razem wybrae Dupree? Obserwowalimy go uwanie i doszlimy do wniosku, e z nim powinno si uda. Maomiasteczkowy handlarz, ktry ledwie wie koniec z kocem, podczas gdy wszdzie dokoa przepywa gruba forsa w zwizku rozbudow kasyn. Podejrzewalimy, e zazdroci kolegom po fachu duych dochodw. Byskawicznie pokn przynt. 371

 Czy kiedykolwiek zdarzya ci si podobna wpadka? Czasami musielimy przerwa akcj, lecz jeszcze nigdy moi ludzie nie zostali przyapani na gorcym uczynku. Do dzisiaj. Te niezupenie. Hoppy i Millie mogli nabra podejrze, e to robota kogo pracujcego na zlecenie przemysu tytoniowego, ale na pewno nie wiedz, kto konkretnie si za tym kryje. A zatem nadal niczego nie mona wprost nam zarzuci. I sdzisz, e to wielka rnica? Chyba nie. Spokojnie, Fitch. Moim zdaniem Hoppy znacznie przesadzi, mwic o skutecznych poczynaniach swej ony. Nicholas zaprzyjani si z Millie, tote mog ci zapewni, e ona wcale si nie skania ku racjom twojego klienta. Naszego klienta. Masz racj, naszego. Poza tym Nicholasowi nie pokazaa tej notatki. Podejrzewasz, e Hoppy nas okama? A czemu ci to dziwi. W kocu twoi agenci wmwili mu, e pjdzie do wizienia. Fitch odetchn z wyran ulg, nawet umiechn si niepewnie. Sdz, e Nicholas powinien koniecznie jeszcze dzisiaj z ni porozmawia. Hoppy na pewno skorzysta z odwiedzin i o wszystkim jej opowie. Czy moesz nakoni swego przyjaciela, by przeprowadzi t rozmow jak najszybciej? Uspokj si. Millie bdzie gosowaa tak, jak on sobie tego zayczy. Fitch zdj okcie ze stou, wyprostowa si i rozsiad wygodnie. Znowu si umiechn, cho nadal niezbyt pewnie. Pozwl, e zapytam z ciekawoci, na ile gosw moemy obecnie liczy? Dziewi. Kogo zaliczasz do trjki oponentw? Hermana, Rikki i Lonniego. Nicholas ju rozmawia z Coleman o jej tajemnicy? Jeszcze nie. W takim razie ona byaby dziesita. Fitch zacz nerwowo krci palcami mynka i rozglda si na boki. Mielibymy te jedenastego, gdybycie usunli kogo ze skadu, a na jego miejscu znalazby si Shine Royce. Mam racj? Ty si chyba za bardzo tym przejmujesz, Fitch. Wyoye fors, masz na swoje usugi najlepszych ludzi, wic moe si rozlunij i spokojnie zaczekaj na orzeczenie. Sprawa jest naprawd w dobrych rkach. Bdzie jednogony? spyta z nadziej w gosie. Nicholas czyni wszelkie starania, aby do tego doprowadzi. 372

Wyszed z budynku nadzwyczaj oywiony. Zeskoczy ze schodkw i niemal biegiem pokona krtki chodnik prowadzcy do ulicy. Przeszed na piechot a sze kwartaw, pogwizdujc i oddychajc gboko chodnym wieczornym powietrzem. Jos rozpozna go z daleka i ruszy za nim, ale mia pewne kopoty, eby dotrzyma kroku swemu szefowi. Chyba jeszcze nigdy nie widzia go w tak wymienitym nastroju. *** Po jednej stronie stou konferencyjnego siedziao siedmiu adwokatw, z ktrych kady musia wyoy po milionie dolarw, aby mc uczestniczy w tym wydarzeniu. Zdawao si jednak, e w sali nie ma nikogo oprcz Wendalla Rohra, chodzcego powoli po drugiej stronie stou i powtarzajcego bez popiechu wyuczone na pami sowa, przeznaczone dla sdziw przysigych. Przemawia dwicznym, agodnym gosem, raz przepenionym smutkiem i wspczuciem dla poszkodowanej wdowy, kiedy indziej znw ostrym i oskarycielskim wobec bezwzgldnego reprezentanta przemysu tytoniowego. To poucza, to znw si przymila, od artobliwej uwagi przechodzi do penych wciekoci krzykw. Pokazywa fotografie, wypisywa kred na tablicy rne liczby. Zakoczy mow po upywie pidziesiciu jeden minut, co w jego dotychczasowej karierze byo najkrtszym wystpieniem. Zgodnie z zaleceniami Harkina mowy kocowe nie mogy trwa duej ni godzin. Koledzy z zespou szybko zaczli wymienia swoje uwagi, a te byy bardzo rne, od zwykych pochwa, do krytycznych prb poprawienia niektrych elementw. Nie daoby si chyba znale uwaniejszych suchaczy do tej prby generalnej. Kady z siedmiu adwokatw setki razy wygasza podobne mowy, co cznie pozwolio im wywalczy odszkodowania na sum ponad piciuset milionw dolarw. Zatem wszyscy doskonale wiedzieli, jak naley postpowa, aby nakoni przysigych do swoich racji. I kady z nich musia teraz zapomnie o wasnych ambicjach przed wejciem do sali konferencyjnej. Ale pewn satysfakcj dao im to, e Rohr w skupieniu wysucha uwag i postanowi nieco zmieni niektre punkty przemowy. Wkrtce zacz jeszcze raz. Jego wystpienie naleao doprowadzi do perfekcji. Wszak zwycistwo byo tak blisko. *** W tym czasie Cable robi dokadnie to samo, tyle e przed znacznie liczniejszym audytorium, gdy oprcz kilkunastu adwokatw i paru konsultantw, na sali zebrao si wielu asystentw z jego kancelarii. Poza tym nagrywa swoje wystpienie na kasecie wideo, eby pniej mc je samemu oceni. Stara si skrci wystpienie do p godziny, co przysigli powinni przyj z wdzicznoci. Nie wtpi, e Rohr bdzie gada znacz373

nie duej, wic tym bardziej zaleao mu na podkreleniu tej rnicy. Dobrze zna swego oponenta, chcia wic przeciwstawi jego przesyconej emocjami pokrtnej retoryce swoj rzeczowo opart wycznie na faktach. Po zakoczeniu kadej prby oglda jej zapis z magnetowidu, po czym zaczyna od nowa. Trwao to przez cae niedzielne popoudnie a do pnej nocy. *** Zanim Fitch dotar do letniego domku nad lagun, zdy si wprawi z powrotem w zwyky nastrj wywaonego pesymizmu. Czterej prezesi, ktrzy niedawno skoczyli wymienity obiad, ju na niego czekali. Jankle by tak wstawiony, e trzyma si kurczowo gzymsu nad kominkiem. Fitch nala sobie filiank kawy i przedstawi raport z ostatnich przygotowa obrony. Pytania prezesw szybko zeszy na temat tajemniczego przelewu pienidzy, ktry zosta dokonany w pitek. Kady z nich musia dodatkowo zasili Fundusz kwot dwch milionw dolarw. Wczeniej we wsplnej kasie znajdowao si sze i p miliona, a wic ich zdaniem wystarczajco duo, by pokry wszelkie koszty do zakoczenia rozprawy. Zatem, po co byo tych dodatkowych osiem milionw? A ile pienidzy zostao obecnie w Funduszu? Adwokat wyjani krtko, e obrona bya zmuszona do nieprzewidzianych wczeniej, ogromnych wydatkw. Przesta krci, Fitch rzek ostro Luther Vandemeer z Trellco. Czyby wreszcie znalaz sposb na to, aby kupi korzystny wyrok? Fitch nie chcia okamywa swoich zwierzchnikw, w kocu to oni go sowicie opacali. Nigdy nie mwi im caej prawdy, zreszt wcale tego nie oczekiwali. Kiedy jednak pado tak sformuowane pytanie, w dodatku tyczce niezwykle wanej kwestii, poczu si zobligowany choby do odrobiny szczeroci. Co w tym rodzaju odrzek. Naprawd zdobye potrzebne nam gosy, Fitch? zdziwi si ktry z pozostaych trzech. Adwokat z powan min powid spojrzeniem po twarzach prezesw, nie wyczajc Janklea, ktry nagle jakby nieco oprzytomnia. Jestem przekonany, e tak powiedzia z naciskiem. Jankle oderwa si od gzymsu kominka, stan wyprostowany, na lekko chwiejnych nogach, i zrobi dwa kroki w jego kierunku. Powtrz to, Fitch wymamrota. Powiedziaem wyranie. Kupiem dla was korzystny wyrok. W jego gosie zabrzmiaa odczuwalna duma. Trzej przemysowcy take wstali z miejsc i wszyscy czterej stanli naprzeciwko niego w lunym pokrgu. Jak to zrobie? 374

 Tego wam nie zdradz odpar spokojnie. Zreszt szczegy s nieistotne. Ja jednak chciabym wiedzie wycedzi Jankle. Daj sobie spokj. Moim obowizkiem jest odwala brudn robot w celu chronienia was i waszych firm. Jeli chcecie zrezygnowa z moich usug, prosz bardzo. Ale nigdy wam nie zdradz szczegw. Przez chwil wpatrywali si w niego z napiciem, zacieniwszy nieco pokrg. Popijali drobnymi yczkami swoje trunki, mierzc wzrokiem bohatera. Ju osiem razy znajdowali si na krawdzi katastrofy i omiokrotnie rozgrywki Fitcha wybawiy ich z opresji. Teraz uczyni to po raz dziewity. By wprost niezastpiony. Co wicej, nigdy przedtem jeszcze z tak dum nie obiecywa im przed czasem zwycistwa. Wrcz przeciwnie, zawsze si gryz przed ogoszeniem orzeczenia, bez przerwy mwi o porace, jakby sprawiao mu rado ogldanie pniej ich zaskoczonych i uradowanych min. Takie zachowanie byo do niego niepodobne. Ile? odezwa si Jankle. Tego rwnie nie mg przed nimi ukrywa. Z oczywistych powodw prezesi mieli prawo wiedzie, jak zostay spoytkowane ich pienidze. Wczeniej ustalili najprostszy z moliwych sposb rozliczania Funduszu. Kada z czterech firm na danie Fitcha przekazywaa identyczne kwoty, pniej za czterej przemysowcy otrzymywali od niego w tajemnicy miesiczne wykazy poniesionych wydatkw. Dziesi milionw oznajmi. Jankle jkn gono. Zapacie dziesi milionw dolarw jednemu z przysigych?! Trzej pozostali byli nie mniej wstrznici. Tego nie powiedziaem. Ujmijmy to w ten sposb: Kupiem dla was korzystny werdykt za dziesi milionw. Tylko tyle mog powiedzie. Obecnie w kasie Funduszu znajduje si cztery i p miliona. I nie mam zamiaru odpowiada na adne dalsze pytania dotyczce sprawy przekazania pienidzy. Oni jednak mogli sobie wyobrazi tylko apwk przekazywan w kopercie pod stoem, wynoszc pi, najwyej dziesi tysicy dolarw. adnemu z nich nie miecio si w gowie, aby ktry z maomiasteczkowych cwaniaczkw zasiadajcych w awie przysigych mg mie a tyle sprytu, eby nacign ich na dziesi milionw. Automatycznie zakadali, i caa ta suma nie trafia do rk jednego czowieka. Zapado milczenie. Czterej mczyni stojcy naprzeciwko Fitcha walczyli z podobnymi mylami. Szybko doszli do wniosku, e adwokat jakim cudem musia si dogada z dziesiciorgiem przysigych i wypaci kademu po milionie. Taki scenariusz by bardzo prawdopodobny, o wiele sensowniejszy, ni przekazanie astronomicznej sumy tylko jednej osobie. A przecie i w tym rejonie stanu musiao si nagle pojawi dziesicioro wieo upieczonych milionerw. Jakim cudem ci ludzie zamierzali ukry przed ca375

ym wiatem swoje niespodziewane bogactwo? Fitch umiechn si niepewnie i rzek: Oczywicie, nie mog niczego zagwarantowa. Sprawa bdzie jasna dopiero po zakoczeniu obrad przysigych. No c, przy cenie dziesiciu milionw dolarw powiniene jednak mie jakie gwarancje, przemkno przez myli prezesom. Ale nic nie powiedzieli. Luther Vandemeer odwrci si pierwszy, nala sobie do szklaneczki kolejn porcj brandy i usiad na stoku przy fortepianie. By przekonany, e pniej zdoa si dowiedzie wszystkich szczegw. Wystarczyo tylko zdyba Fitcha w Nowym Jorku, dokd czsto przyjeda z rnymi sprawami, i przycisn go do muru. Po kilku minutach adwokat oznajmi, e czekaj go jakie pilne zajcia. Poleci czterem prezesom, aby nazajutrz stawili si w sdzie i wysuchali kocowych przemwie. Tylko nie siadajcie razem, poinstruowa.

ROZDZIA 37
Wrd przysigych panowao powszechne przekonanie, e noc z niedzieli na poniedziaek bdzie ostatni spdzon w warunkach sekwestracji. Przekazywali sobie szeptem opini, e skoro maj rozpocz obrady ju po przerwie na lunch, to zapewne do wieczora powinni ustali orzeczenie i wreszcie rozej si do domw. Nie rozmawiano na ten temat otwarcie, poniewa Herman mgby to uzna za przedwczesn dyskusj w kwestii orzeczenia i zameldowa sdziemu. Niemniej nastroje wyranie si polepszyy, niektrzy przysigli zaczli ju pakowa swoje rzeczy i robi porzdki w pokojach. Chcieli do maksimum skrci ostatni wizyt w Siesta Inn po przyjedzie z sdu zabra bagae, zapa szczoteczk do zbw i natychmiast wraca do domu. Ten niedzielny wieczr by ju trzecim z rzdu przeznaczonym na wizyty prywatne, nic wic dziwnego, e wikszo a zwaszcza matki miaa ju do tych spotka z najbliszymi. Trzy kolejne nudne wieczory w malekim motelowym pokoiku przypominay cik prb wytrzymaoci ich zwizkw maeskich. Take samotni tsknili za chwil wytchnienia. Tego dnia nie zjawia si azjatycka przyjacika Savellea. Derrick powiadomi Angel, i by moe wpadnie troch pniej, gdy najpierw musi zaatwi jakie pilne sprawy. Loreen nie spotykaa si z adnym mczyzn, lecz rwnie miaa do rozmw ze swymi dorastajcymi crkami. Natomiast Jerry i Pudliczka po raz pierwszy si pokcili. Std w ten niedzielny wieczr w zajmowanym przez nich skrzydle motelu panowa wyjtkowy spokj. Nikt nie oglda transmisji sportowych i nie pi piwa w sali balowej, nikt nie mia ochoty na parti szachw. Marlee i Nicholas zjedli pizz w jego pokoju. Przekazali sobie najwiesze nowiny i uzgodnili ostatnie punkty planu. Oboje byli zdenerwowani i spici, Eastera niezbyt nawet rozmieszya jej relacja z pomylnego rozwikania intrygi, jak Fitch uknu wok Hoppyego Dupree. Marlee wysza o dwudziestej pierwszej. Pojechaa swoim wzitym w leasing autem do wynajtego domku i skoczya pakowa rzeczy. 377

Nicholas zakrad si do pokoju po drugiej stronie korytarza, gdzie Hoppy i Millie gruchali niczym kochankowie spdzajcy tu miodowy miesic. Nie szczdzili mu sw wdzicznoci za pomoc przy zdemaskowaniu przeraajcej afery i uwolnieniu ich od groby rozki. Oboje te byli zaszokowani metodami, do ktrych uciekali si producenci papierosw, eby wywrze nacisk na przysigego. Millie znowu wyrazia swoje wtpliwoci co do tego, czy powinna zosta w skadzie. Wiele rozmawiaa o tym z mem i nadal bya przekonana, e nie zdoa zachowa bezstronnoci i gosowa za sprawiedliwym werdyktem po tym, co spotkao Hoppyego. Nicholas docenia ow trosk, ale bardzo potrzebowa Millie w gronie przysigych. Kierowa si zreszt o wiele waniejszymi racjami. Gdyby ona bowiem ujawnia sdziemu szczegy teje intrygi, Harkin bez wtpienia umorzyby postpowanie. A to oznaczaoby dla niego prawdziw tragedi. Dlatego te wyjani maonkom, i umorzenie procesu oznacza, e za rok lub dwa ta sama sprawa bdzie rozpatrywana ponownie przez inny skad przysigych. I kada ze stron znw bdzie musiaa wyda kup pienidzy na te same posunicia, ktre ju raz zostay przeprowadzone. Musimy rozstrzygn t spraw, Millie. Zostalimy wybrani do tego, eby w niej orzec, nie wolno nam zrzuca z siebie odpowiedzialnoci. Nie sdzisz chyba, e inny skad przysigych musi by mdrzejszy od nas. Zgadzam si popar go Hoppy. Jutro zakoczy si rozprawa. Byoby wstyd, gdyby wanie teraz, ostatniego dnia, da sdziemu powody do jej umorzenia. Dlatego te Millie przygryza wargi i postanowia wytrwa. Nowy przyjaciel, Nicholas, znacznie uatwi jej podjcie takiej decyzji. *** Tego samego wieczoru Cleve spotka si z Derrickiem w barze kasyna Nugget. Wypili po piwie, ogldajc transmisj meczu. Niewiele rozmawiali, gdy Derrick by zy i rozgoryczony, uwaa bowiem, e zosta wykiwany. Pitnacie tysicy dolarw gotwk w maej brzowej kopercie, ktr Cleve niepostrzeenie pooy przed nim na stoliku, pospiesznie schowa do wewntrznej kieszeni, nie zadajc sobie nawet trudu, eby podzikowa. Zgodnie z ostatnimi ustaleniami mia dosta jeszcze dziesi tysicy po ogoszeniu orzeczenia, oczywicie pod warunkiem, e Angel bdzie gosowaa na rzecz powoda. Moe by ju poszed? bkn Derrick kilka minut po tym, jak pienidze znalazy si w jego kieszeni. Dobry pomys rzek Cleve. Ruszaj na spotkanie ze swoj dziewczyn i dokadnie jej wszystko wyjanij. Poradz sobie. Tamten wsta i wyszed bez sowa. 378

Derrick dokoczy piwo i poszed do toalety, gdzie zamkn si w kabinie i przeliczy pienidze: sto pidziesit nowiutkich, szeleszczcych banknotw studolarowych. Zdumiao go, jak niewiele miejsca zajmuje taka suma, plik banknotw mia tylko dwa centymetry gruboci. Starannie podzieli go na cztery czci, kad z nich zoy na p i poupycha w rnych kieszeniach dinsw. W kasynie byo do toczno. Derrick nauczy si wprawnie rzuca komi od starszego brata, kiedy ten suy w marynarce wojennej, tote teraz si rzeczy przycigny go stoy do gry w dwie koci. Poobserwowa przez minut przebieg gry, nakazujc sobie w duchu, aby nie ulega pokusie i wyruszy na spotkanie z Angel. Pniej wypi jeszcze jedno piwo w malekim barku nie opodal stou do ruletki. Wszdzie dokoa bd to rodziy si, bd przepaday fortuny, pienidz robi pienidz. Trzeba byo wykorzysta ten szczliwy wieczr. Kupi stos etonw za tysic dolarw i zaj miejsce przy stole do gry w koci. Wielk rado sprawiy mu zawistne spojrzenia innych graczy. A krupier, ktry rozpakowywa wanie nowe koci, powita go szerokim umiechem. Nie wiadomo skd pojawia si obok niego urocza blond kelnerka, zamwi wic kolejne piwo. Zacz obstawia wysoko, zdecydowanie wyej, ni pozostali gracze skupieni przy tym stole. Pierwszy stos etonw znikn w cigu pitnastu minut, tote Derrick bez wahania dokupi drug parti, rwnie za tysic dolarw. Wkrtce pocza topnie trzecia taka pula, kiedy niespodziewanie szczcie si odwrcio i w cigu piciu minut wygra tysic osiemset dolarw. Pniej znowu dokupi etonw. Zamwi te nastpne piwo. Blondynka zacza z nim flirtowa, a krupier zapyta w przerwie, czy nie ma ochoty zosta staym klientem kasyna. Szybko straci rachub, to wyciga banknoty z rnych kieszeni, to znw upycha w nich wygrane. Wci dokupywa etonw. Po godzinie stwierdzi, e straci w sumie sze tysicy i ogarna go czarna rozpacz. Nie mg si jednak uwolni od myli, e szczcie kiedy znowu si do niego umiechnie. Raz ju koci przyniosy mu du wygran, zatem podobna sytuacja musiaa si powtrzy. Postanowi wic nie zmniejsza na razie stawki, eby szybciej si odegra. Mia dosy piwa i przerzuci si na szkock. Po kilku dalszych nieudanych seriach rzutw zwolni miejsce przy stole, znw poszed do toalety i zamkn si w tej samej kabinie. Powyciga pienidze z wszystkich kieszeni i stwierdzi z przeraeniem, e przegra prawie siedem tysicy dolarw. Zachciao mu si nagle paka. Musia jednak odzyska swoj fors, tote postanowi skusi los przy drugim stole bd zmieni metod obstawiania czy nawet sprbowa szczcia w innej grze. Podj te stanowcz decyzj, e niezalenie od wszystkiego bdzie musia zrezygnowa, kiedy nie daj Boe! pozostanie mu tylko pi tysicy. Za nic w wiecie nie mg przegra ostatnich piciu tysicy dolarw! Bez wikszego zainteresowania podszed do prawie cakiem pustego stou do rulet379

ki i szybko pooy pi etonw na czerwonym polu. Krupier zakrci koem, wypad numer czerwony i Derrick szybko odzyska piset dolarw. Zostawi je na tym samym polu i wygra ponownie. Bez wahania dooy do nich wygran i po raz trzeci z rzdu wypada liczba czerwona. Odzyska cztery tysice dolarw w cigu piciu minut. To go otrzewio. W barze wypi jeszcze jedno piwo, obserwujc transmisj z meczu bokserskiego. Gone okrzyki podnieconych ludzi dobiegajce od stou do gry w koci podziaay na niego jeszcze bardziej trzewico. Zsun si ze stoka uradowany, e ma w kieszeniach prawie jedenacie tysicy dolarw. Mina ju pora odwiedzin w motelu, lecz on musia si zobaczy z Angel. Z podniesion dumnie gow przemaszerowa midzy rzdami automatw do gry, starajc si zapomnie o kociach. Przyspieszy kroku, majc nadziej, e zdoa wyj na ulic, zanim ulegnie pokusie i zajmie z powrotem miejsce przy stole. Jako mu si udao. Zdy jednak ujecha zaledwie kilkaset metrw, kiedy dostrzeg we wstecznym lusterku niebieskie migacze wozu policyjnego. Patrol drogwki z Biloxi dogoni go szybko, kierowca bysn kilkakrotnie wiatami, w ten sposb nakazujc mu si zatrzyma. Derrick nie mia ani mitowych cukierkw, ani gumy do ucia. Chcc nie chcc, zatrzyma samochd, wysiad i czeka spokojnie na gliniarzy. A policjant, ktry do niego podszed, z daleka wyczu zapach alkoholu. Pi pan? zapyta. Troszeczk, kilka piw w kasynie. Gliniarz najpierw powieci mu w oczy latark, potem kaza przej po linii prostej, wreszcie dotkn palcem czubka nosa. Derrick by niele wstawiony. Zosta wic zakuty w kajdanki i odstawiony do aresztu, gdzie na podstawie analizy wydychanego powietrza oceniono zawarto alkoholu w jego krwi na 0,18 promila. Wiele podejrze wzbudziy pienidze poupychane w jego kieszeniach, lecz na szczcie gliniarze zadowolili si tumaczeniem, e tego wieczoru w kasynie dopisao mu szczcie. Co prawda, nie mia pracy i mieszka u brata, ale nie figurowa w policyjnych kartotekach. Oficer dyurny przeliczy gotwk i wraz z pozostaymi rzeczami osobistymi zamkn w kasie pancernej. Derrick usiad na krawdzi pryczy i w zamyleniu popatrzy na dwch pijaczkw zwinitych na pododze celi. Na nic by mu si nawet nie przyda telefon komrkowy, poniewa nie mg rozmawia z Angel przy wiadkach. Musia odsiedzie minimum pi godzin w areszcie, skoro prowadzi wz po pijanemu, tote postanowi skontaktowa si z dziewczyn przed jej wyjazdem na posiedzenie sdu. *** Dzwonek telefonu obudzi Swansona o wp do czwartej nad ranem. W suchawce rozleg si donony, nieco zachrypnity kobiecy gos, po ktrym natychmiast rozpozna 380

Beverly Monk. Dziewczynie do wyranie plta si jzyk. Serwus! Witamy w metropolii! Beverly zarechotaa z wasnego dowcipu, a Swanson musia odsun suchawk od ucha. Gdzie jeste? zapyta. Mam pienidze. Pniej. W tle sycha byo jakie podniesione, mskie gosy. Zaatwimy to pniej. Kto tam wczy dudnic muzyk. Informacje s mi potrzebne jak najszybciej. A mnie jest potrzebna forsa. Doskonale. Powiedz tylko, gdzie i kiedy si spotkamy. Och, sama nie wiem jkna, po czym wulgarnie zakla na kogo ze swego towarzystwa. Swanson zacisn mocniej palce na suchawce. Posuchaj, Beverly. Pamitasz t kafejk, w ktrej spotkalimy si poprzednim razem? Tak, chyba tak. Przy ulicy smej, niedaleko restauracji Balducciego. Ach tak. wietnie. Przyjed tam najszybciej, jak bdziesz moga. Jak najszybciej? zapytaa i znowu wybuchna miechem. Swanson zgrzytn zbami. Moe by o sidmej? A ktra jest teraz? Wp do czwartej. O rety. Posuchaj, a moe spotkalibymy si ju teraz? Powiedz mi tylko, gdzie jeste. Zapi takswk. Daj sobie spokj. Mamy tu niezy ubaw. Jeste pijana. I co z tego? Jeli chcesz dosta swoje cztery tysice dolarw, to lepiej bd na tyle trzewa, by mc ze mn porozmawia. Nie martw si, skarbie. A jak ty si nazywasz? Swanson. Ach tak, Swanson. Bd o sidmej albo co koo tego. Zamiaa si i odoya suchawk. Swanson nie zdoa ju usn do witu.

381

*** O wp do szstej Marvis Maples wkroczy do dyurki miejskiego aresztu i zapyta, czy moe zabra swego brata, Derricka. Mino wanie pi godzin od chwili aresztowania. Tamten zosta przyprowadzony z celi, a dyurny wyj z kasy pancernej grub kopert i na oczach osupiaego Marvisa zacz sprawdza ze spisem rzeczy osobiste jedenacie tysicy dolarw w gotwce, kluczyki od samochodu, scyzoryk, chusteczka do nosa. Po wyjciu na parking Marvis natychmiast zapyta brata, skd ma tyle pienidzy, na co Derrick odpar, e wyjtkowo dobrze mu poszo przy grze w koci. Da bratu dwie setki i poprosi o poyczenie auta. Tamten wzi pienidze i zgodzi si zaczeka przed komisariatem, a samochd Derricka zostanie przyprowadzony z policyjnego parkingu. Kiedy Maples dotar do Pass Christian i skrca na parking przed motelem Siesta Inn, niebo na wschodzie zaczyna rozjania pierwszy brzask. Nisko pochylony, zakrad si na tyy i za oson ywopotu podbieg do okna pokoju Angel. Byo zamknite, zacz wic puka w szyb. A kiedy to nie poskutkowao, podnis z ziemi niewielki kamie i j si dobija goniej. Z kad chwil robio si coraz widniej i stopniowo ogarniaa go panika. Sta! krzykn kto za jego plecami. Derrick odwrci si byskawicznie i ujrza przed sob Chucka, umundurowanego stranika sdowego, ktry z wielkiego czarnego rewolweru mierzy mu prosto w twarz. Odejd od okna! Rce do gry! Maples posusznie wyszed zza ywopotu z rkoma wycignitymi nad gow. Na ziemi! pad nastpny rozkaz i Derrick, chcc nie chcc, uoy si twarz w d na zimnym, wilgotnym chodniku, rozrzucajc szeroko rce i nogi. Chuck wezwa pomoc przez krtkofalwk. Marvis wci jeszcze spacerowa przed komisariatem i czeka na samochd brata, kiedy Derrick ju po raz drugi tej nocy zosta przywieziony do aresztu. Natomiast Angel przespaa ca t awantur.

ROZDZIA 38
Zakrawao to niemal na ironi, e najbardziej odpowiedzialny ze wszystkich przysigych ten, ktry najuwaniej sucha zezna, najlepiej pamita wszelkie stwierdzenia i najcilej przestrzega instrukcji sdziego Harkina musi teraz zosta usunity ze skadu, poniewa jego zdanie mogoby zaway na kocowym werdykcie. Pani Grimes, z punktualnoci szwajcarskiego zegarka zjawia si w jadalni o sidmej pitnacie, wzia tac i zacza nakada dwie porcje niadaniowe, dokadnie tak samo, jak to czynia od dwch tygodni kromka ciemnego chleba, odtuszczone mleko i banan dla ma, patki kukurydziane z penotustym mlekiem, plasterek bekonu i sok jabkowy dla siebie. I jak to si czsto zdarzao, obecny ju w sali Nicholas zaoferowa jej sw pomoc. Kadego dnia przygotowywa kaw dla Hermana podczas przerw w obradach i czu si rwnie zobligowany suy pomoc take rano. Do jednej filianki, przeznaczonej dla Hermana, wrzuci dwie kostki cukru i odmierzy porcj mietanki, pani Grimes pia gorzk kaw. Przez kilka minut rozmawiali o pogodzie i o koniecznoci spakowania rzeczy oraz przygotowania si do powrotu do domu. Kobieta wydawaa si bardzo podniecona myl, e ju tego wieczoru bd mogli przyrzdzi sobie i zje normalny domowy obiad. Radosny nastrj zaszczepiali wszystkim przybywajcym do jadalni trzymajcy tu stra Easter oraz Henry Vu. Mieli wreszcie odzyska wolno! Kiedy pani Grimes posza po sztuce, Nicholas niepostrzeenie, wci mwic na temat obyczajw prawnikw, wrzuci do filianki Hermana cztery malekie tabletki. Ta dawka meterginy nadzwyczaj silnego leku, stosowanego w szpitalach do ratowania ludzi w nagych wypadkach zapaci nie moga go zabi, ale powinna cakowicie zwali z ng, przy czym po czterech godzinach objawy musiay cakowicie ustpi. I tak jak zazwyczaj Easter odprowadzi pani Grimes do pokoju, niosc tac i prowadzc bah rozmow. Kobieta podzikowaa mu serdecznie. Rzadko spotykao si tak uczynno. Pieko rozptao si p godziny pniej i Nicholas znowu znalaz si w centrum wy383

darze. Pani Grimes wybiega na korytarz i zawoaa Chucka, ktry pilnowa tylnego wyjcia, popija kaw i czyta gazet. Easter natychmiast wybieg ze swego pokoju. Co si stao Hermanowi! Podniesione gosy na korytarzu zaalarmoway Lou Dell i Willisa, a wkrtce przed pokojem Grimesw, gdzie panowaa oywiona bieganina, zebraa si wikszo przysigych. Herman lea na pododze azienki, zgity wp, i z twarz wykrzywion blem trzyma si za brzuch. Jego ona i Chuck pochylali si nad nim. Lou Dell pobiega do telefonu i wezwaa pogotowie ratunkowe. Nicholas pospnym tonem oznajmi Rikki Coleman, e tak silne ble w piersi mog oznacza atak serca, tym bardziej e Herman sze lat wczeniej przechodzi zawa. Po kilku minutach wszyscy ju wiedzieli, e przewodniczcy dosta ataku serca. Zjawili si sanitariusze z noszami i Chuck pospiesznie rozpdzi tum, eby zrobi im przejcie. Herman zosta przypity pasami do noszy, na twarz zaoono mu mask tlenow. Co zastanawiajce, mia tylko lekko podwyszone cinienie krwi, ale pani Grimes powtarzaa smutno, i te objawy bardzo jej przypominaj przebyty wczeniej zawa. Chorego wywieziono z pokoju i pospiesznie odtransportowano do karetki. A w zamieszaniu Easter zdoa niepostrzeenie wyla resztki kawy z filianki. Wkrtce karetka odjechaa z wyciem syreny. Przysigli rozeszli si do swoich pokojw, eby nieco uspokoi zszargane nerwy. Lou Dell telefonicznie przekazaa sdziemu Harkinowi wiadomo, i Herman zasab niespodziewanie i wszystko wskazywao na to, e dosta ataku serca. Padaj niczym muchy mrukna, po czym zacza si uala, e jeszcze nigdy w cigu osiemnastu lat penienia obowizkw opiekunki przysigych nie stracia a tylu osb ze skadu. Ale Harkin obcesowo przerwa jej utyskiwania. *** Swanson nie wierzy, e o sidmej rano Beverly przyjdzie do kawiarni, eby odebra pienidze. Jeszcze par godzin temu bya wszak niele wstawiona i nic nie wskazywa o na to, e zamierza si cho na krtko zdrzemn. Dlatego te w spokoju zjad obfite niadanie i pogry si w lekturze prasy. Kiedy mina sma, przenis si do stolika pod oknem, skd mg obserwowa ludzi przechodzcych chodnikiem za szyb, O dziewitej zadzwoni do mieszkania dziewczyny i po raz kolejny omal si nie pokci z jej opryskliw wsplokatork. Usysza, e Beverly nie ma, nie byo jej ca noc i, diabli wiedz, moe si cakiem wyprowadzia. Przecie dziewczyna musi mie rodzicw, powtarza w mylach. Czy oni wiedz, jak ona tu yje? Czy zdaj sobie spraw, e dzie po dniu chodzi z jednej imprezy na drug 384

i pracuje dorywczo tylko tyle, eby zarobi na utrzymanie, alkohol, a moe take prochy? Mia bardzo duo czasu na tego typu rozwaania. O dziesitej zamwi kanapk, poniewa kelner zerka na niego z wyran wciekoci, ilekro przechodzi obok jego stolika. *** Rozchodzce si byskawicznie plotki zrobiy swoje i po rozpoczciu poniedziakowej sesji na giedzie cena akcji Pynexu szybko posza w gr. W chwili zamknicia giedy w pitek wynosia siedemdziesit trzy dolary za sztuk, ale zaraz po uderzeniu dzwonu w poniedziaek rano podskoczya do siedemdziesiciu szeciu, a ju kilkanacie minut pniej ustalia si na poziomie siedemdziesiciu omiu dolarw. Z Biloxi wci napyway dobre wieci, chocia nikt nawet nie zdawa sobie sprawy, skd pochodziy. A w lad za tym gwatownym wzrostem podskoczyy take ceny akcji innych firm przemysu tytoniowego. *** Sdzia Harkin wkroczy na sal posiedze dopiero o dziewitej trzydzieci, a siadajc za stoem na podwyszeniu, stwierdzi ze zdumieniem, e wszystkie miejsca na widowni s zajte. By wieo po ostrej wymianie zda z Rohrem i Cableem, w ktrej ten ostatni domaga si stanowczo umorzenia postpowania z powodu wyeliminowania kolejnego przysigego. Ale zdaniem Harkina przesanki do podjcia takiej decyzji nie byy jeszcze wystarczajce. Dobrze si przygotowa do tej rozmowy, znalaz nawet przykad jakiego procesu cywilnego, w ktrym dopuszczono, aby ostateczne orzeczenie zostao wydane przez jedenastoosobowy skad sdziowski. Uzgodniono go wwczas dziewicioma gosami przeciwko dwm, a w odpowiedzi na pniejsz apelacj sd wyszej instancji utrzyma wyrok w mocy. Jak mona si byo spodziewa, wiadomo o ataku serca Hermana Grimesa obiega lotem byskawicy wszystkich zainteresowanych t rozpraw. Konsultanci sdowi zatrudnieni przez obron gosili jednomylnie, e taki obrt rzeczy jest dla nich bardzo pomylny, gdy przewodniczcy skadu wyranie przychyla si do racji powoda. Natomiast konsultanci ze strony powodowej zapewniali Rohra i jego wsppracownikw, i wyeliminowanie Grimesa stanowi powany cios dla obrony, poniewa by on stronnikiem przemysu tytoniowego. I wszyscy eksperci wyraali zadowolenie z wczenia do skadu Shinea Roycea, chocia aden z nich nie potrafi rzetelnie umotywowa swego stanowiska. Tylko Fitch nie mg si otrzsn z osupienia. No bo jak mona byo prostymi sposobami przyprawi kogo o atak serca? Czyby Marlee z zimn krwi otrua tego nie385

widomego biedaka? Naleao dzikowa Bogu, e dziaa na rzecz obrony. Otworzyy si boczne drzwi i na sal wkroczyli przysigli. Wszyscy przygldali si temu w napiciu, jakby nie mogli jeszcze uwierzy, e wrd nich nie bdzie Grimesa. Ale miejsce przewodniczcego pozostao puste. Przed rozpoczciem obrad sdzia Harkin rozmawia z lekarzem, tote teraz rozpocz od poinformowania przysigych, e Herman czuje si cakiem niele i prawdopodobnie nie przydarzyo mu si nic tak gronego, jak pocztkowo mona by sdzi. Wszyscy, a zwaszcza Nicholas, przyjli t wiadomo z widoczn ulg. Przysigym numer pi zosta Shine Royce i zaj miejsce Grimesa w pierwszym rzdzie, midzy Phillipem Saveleem a Angel Weese. By bardzo dumny z tego powodu. Kiedy sprawy formalne zostay zaatwione, Harkin zwrci si do Wendalla Rohra o wygoszenie mowy kocowej. Tylko prosz, aby nie trwaa duej ni godzin, przypomnia. Adwokat, ubrany w sw ulubion popielat marynark, nienobia koszul oraz muszk, zacz od przeproszenia za to, e rozprawa trwaa tak dugo, i podzikowa przysigym za cierpliwo. Uporawszy si z niezbdnymi uprzejmociami, szybko przeszed do dramatycznego opisu najbardziej mierciononych wyrobw, jakie zostay kiedykolwiek wypuszczone na rynek, to znaczy papierosw, z ktrych powodu umiera kadego roku czterysta tysicy Amerykanw, czyli dziesiciokrotnie wicej, ni wskutek zaywania nielegalnych rodkw psychotropowych. aden inny produkt nie powoduje a tak tragicznych skutkw. Zacytowa najwaniejsze wnioski z przesucha ekspertw, Frickego, Bronskyego i Kilvana, na szczcie nie rozwodzc si nad nimi. Przypomnia zeznania Lawrencea Kriglera, ktry pracowa w przemyle tytoniowym i zna jego brudne sekrety. Powici a dziesi minut na omwienie wystpienia Leona Robilio, pozbawionego gosu przemysowca, przez dwadziecia lat promujcego wyroby tytoniowe i wietnie obeznanego z karygodnymi poczynaniami producentw papierosw. Osign punkt kulminacyjny mowy, kiedy podj temat modziey. Warunkiem niezbdnym dla przetrwania gigantycznego przemysu byo wciganie w nag przedstawicieli modego pokolenia, a wic zapewnienie sobie klienteli na nastpne lata. Nie wiedzia, e przysigli uczynili to ju duo wczeniej, i poprosi teraz, aby zbadali we wasnym gronie, w jakim wieku zaczli pali ci, ktrzy signli po papierosy. Kadego dnia wpadao w nag trzy tysice nieletnich, a co trzeci mia ostatecznie umrze z powodu palenia. Co wicej mona byo jeszcze powiedzie? Czy nie nadesza odpowiednia pora, eby nadzwyczaj bogate firmy wziy wreszcie odpowiedzialno za produkowane przez siebie wyroby? Nie nadszed czas, aby przycign uwag opinii publicznej i nakoni te firmy do zostawienia dzieci w spokoju? Czy nie warto w kocu zmusi producentw papierosw do wyrwnania krzywd, jakie spowodo386

way ich wyroby? Zacz mwi z wielk pasj, kiedy przeszed do problemu nikotyny i upartych twierdze reprezentantw przemysu, e nie dziaa ona uzaleniajc o na ludzi. W zeznaniach byych narkomanw wielokrotnie pojawiay si uwagi, e o wiele atwiej jest przerwa zaywanie marihuany czy kokainy ni rzuci palenie. Ale zdoa si te umiechn ironicznie, przypomniawszy zeznania Janklea i jego teori dotyczc naduywania papierosw. Zamruga szybko i nagle jakby sta si cakiem inn osob. Zacz bowiem mwi o swojej klientce, pani Celeste Wood, przykadnej onie, matce i przyjacice, prawdziwej ofierze przemysu tytoniowego. Wspomnia jej ma, zmarego Jacoba Wooda, cakowicie uzalenionego od bristoli, jednego z najwaniejszych wyrobw Pynexu, od ktrych bezskutecznie prbowa si uwolni przez dwadziecia lat. Zostawi po sobie dzieci i wnuki. A zmar jako pidziesiciojednolatek, poniewa stosowa legalnie produkowane papierosy i uywa ich cakowicie zgodnie z przeznaczeniem. Nastpnie Rohr stan przed tablic i wypisa kred kilka liczb. Warto finansow ycia Jacoba Wooda mona oceni w przyblieniu na milion dolarw. Jeli uwzgldni si wszelkiego typu ewentualne odszkodowania, zapomogi i renty zdrowotne, suma ta wzronie do dwch milionw. Tyle mniej wicej wynosz rzeczywiste straty, tyle utracia rodzina wskutek mierci Jacoba Wooda. Ale samo wyrwnanie strat to jeszcze nie wszystko. Rohr wygosi krtki wykad na temat karzcej funkcji odszkodowa przyznawanych w sprawach cywilnych oraz ich roli w zakresie utrzymywania adu w gospodarce wolnorynkowej. Bo jak inaczej mona przykadnie ukara wytwrc dysponujcego gotwkowym kapitaem obrotowym o wysokoci omiuset milionw dolarw? Naley dobitnie zwrci jego uwag na omawiane sprawy. Nie wystpi o adn konkretn sum tego elementu odszkodowania, chocia przepisy mu na to zezwalay. Zostawi jedynie wypisan na tablicy ogromnymi cyframi liczb $ 800000.000, po czym wrci na mwnic i szybko zakoczy wystpienie, jeszcze raz dzikujc przysigym za uwag i okazan cierpliwo. Po czterdziestu omiu minutach usiad z powrotem za swoim stoem. Sdzia ogosi dziesiciominutow przerw. *** Beverly spniaa si ju cztery godziny, a Swanson gotw by j przeklina na gos. W kocu nie odway si jednak nic powiedzie, i to nie tylko dlatego, e nie chcia zawali sprawy, lecz przede wszystkim z powodu towarzyszcego jej chopaka o zowieszczej minie, ubranego od stp po czubek gowy w czarn skr, z ufarbowanymi na smolistoczarno wosami i tak brod. Porodku czoa mia wytatuowane sowo NEFRYT, 387

a w obu maowinach usznych nosi prawdziwie imponujc kolekcj rnorodnych kek. Nie odezwa si nawet jednym sowem, tylko usiad na krzele i przybra min dobrze wytresowanego dobermana pilnujcego swojej pani. Natomiast Beverly miaa posiniaczon twarz, doln warg obrzmia i rozcit. Niezbyt umiejtnie prbowaa zamaskowa duy krwiak na policzku grub warstw pudru. wiea rana widoczna bya take w kciku prawego oka. mierdzia od niej tanim burbonem i palonym surowym haszyszem. Bya wyranie pod wpywem jakich rodkw. Swanson postanowi, e przy pierwszej prowokacji stuknie Nefryta w sam rodek jego tatuau, a potem systematycznie pozbawi go wszystkich metalowych kek z uszu. Masz fors? zapytaa dziewczyna, zerkajc strachliwie na chopaka, ktry nie spuszcza wzroku ze Swansona. Nie ulegao najmniejszej wtpliwoci, kto si zaopiekuje tymi pienidzmi. Tak. Co masz do powiedzenia o Claire? Poka t fors. Swanson wyj kopert z kieszeni, rozchyli tylko na tyle, eby Beverly dojrzaa upchnite wewntrz banknoty, po czym szybko pooy j na stoliku i przykry obiema domi. Cztery tysice. A teraz sucham mrukn, zerkajc na Nefryta. Dziewczyna take spojrzaa na niego, ten za, niczym kiepski aktor, kiwn przyzwalajco gow. Moesz gada. Naprawd nazywa si Gabrielle Brant i pochodzi z Columbii w stanie Missouri. Przynajmniej chodzia tam do collegeu i rozpocza studia. Jej matka wykadaa na tamtejszym uniwersytecie histori redniowiecza. T o wszystko, c o wiem. A jej ojciec? Chyba nie yje. Co jeszcze? Nie. Dawaj fors. Swanson szybko przesun kopert w jej stron i byskawicznie podnis si z krzesa. Dziki rzuci, ruszajc w kierunku wyjcia. *** Durwood Cable potrzebowa niewiele ponad p godziny, eby nadzwyczaj umiejtnie zdyskontowa jego zdaniem mieszny pomys przekazania wielu milionw dolarw rodzinie czowieka, ktry dobrowolnie pali przez trzydzieci pi lat. Przecie taki 388

wniosek nie by niczym innym, jak przejawem bezwstydnej chciwoci. Najbardziej w wystpieniu reprezentanta powoda nie podobaa mu si ewidentna prba odejcia od sprawy Jacoba Wooda oraz jego naogu i przeksztacenia tego procesu w nasycon emocjami debat na temat palenia papierosw przez modzie. Bo c wsplnego mia Jacob Wood z metodami reklamowania wyrobw tytoniowych? Nie przedstawiono wszak adnego dowodu na to, e i on popad w nag pod wpywem takiej czy innej kampanii promocyjnej papierosw. Zacz pali tylko dlatego, e dokona wiadomego, wolnego wyboru. Dlaczego wcignito w t spraw problem dzieci i modziey? Wycznie dla wywoania wikszego wraenia. Kady z nas reaguje gwatownie na wie, e dzieciom dzieje si krzywda czy te prbuje si je do czego wykorzysta. A prawnicy strony powodowej, chcc nakoni was, sdziw przysigych, do uchwalenia wysokiego odszkodowania dla ich klienta, musieli stworzy atmosfer wrogoci wobec pozwanego. Cable zrcznie odwoa si do poczucia sprawiedliwoci. Poprosi o uchwalenie werdyktu na podstawie przedstawionych dowodw, a nie emocji. Zanim skoczy swoje wystpienie, zdoa przycign uwag przysigych. Kiedy wrci na swoje miejsce, Harkin uprzejmie mu podzikowa i zwrci si do przysigych: Szanowni pastwo, oddaj t spraw do waszej decyzji. Proponuj, abycie najpierw wybrali nowego przewodniczcego w miejsce pana Grimesa, ktry, jak mi ostatnio przekazano, czuje si ju znacznie lepiej. W czasie przerwy rozmawiaem z jego on. Nadal odczuwa silne ble, ale jego stan uleg znacznej poprawie. Gdybycie z jakiegokolwiek powodu chcieli si ze mn skontaktowa, prosz przekaza wiadomo przez kancelistk. Pozostae instrukcje otrzymacie w swojej sali konferencyjnej. ycz powodzenia. Kiedy sdzia ogosi przerw, Easter zerkn w stron widowni i jego spojrzenie napotkao uwany wzrok Rankina Fitcha, jakby obaj chcieli sobie w tym samym momencie przekaza, jak si sprawy maj. Adwokat ledwie zauwaalnie skin gow i Nicholas wyszed z sali wraz z reszt skadu. Dochodzio poudnie. Przerwa w obradach miaa potrwa do czasu uchwalenia orzeczenia, a to oznaczao, e w oczekiwaniu na zakoczenie posiedzenia widzowie mog wedug wasnego uznania wychodzi z sali. Eksperci finansowi z Wall Street pospieszyli do swoich gabinetw. Prezesi Wielkiej Czwrki zamienili po par zda z reprezentantami obrony, po czym opucili gmach sdu. Fitch rwnie wyszed i szybko wrci do swego biura. W przejciu zauway go Konrad, ktry siedzia przed konsol centralki. To ona zawoa z podnieceniem. Dzwoni z budki telefonicznej. Fitch pobieg do swego gabinetu i chwyci suchawk. 389

 Halo! Mam dla ciebie nowe instrukcje, Fitch. Nie przerywaj poczenia, tylko uruchom faks na tej linii. Adwokat pospiesznie wcisn klawisz i czeka z niecierpliwoci, a z urzdzenia zacznie si wysuwa wstga papieru. Kiedy transmisja dobiega koca, rzek do suchawki: Odebraem. Po co te nowe instrukcje? Zamknij si i suchaj. Zrb to, co ci kazaam, i to jak najszybciej. Fitch oderwa zadrukowany papier i przeczyta widniejc na pocztku odrcznie wypisan notatk. Pienidze miay zosta przelane z Antyli do Panamy, konkretnie do Banco Atlantico w Panama City. Dalej znajdoway si kopie niezbdnych formularzy wraz z numerem istniejcego ju konta. Masz na to dwadziecia minut, Fitch, dopki przysigli jedz lunch. Jeli nie dostan potwierdzenia do wp do pierwszej, nici z naszej umowy i Nicholas postara si o werdykt na korzy powoda. Ma przy sobie telefon komrkowy i czeka na wiadomo ode mnie. Dobra, zadzwo o wp do pierwszej. Rzuci suchawk na wideki i zabroni Konradowi czy do niego jakiekolwiek rozmowy, bez adnego wyjtku. Natychmiast przesa dokumenty faksem do swego waszyngtoskiego znajomego, specjalisty z zakresu bankowoci, ktry czym prdzej wysa odpowiednie zlecenie wraz z autoryzowanym potwierdzeniem do banku Hanwa na Antylach Holenderskich. Tam ju od rana czekano na to zlecenie, tote pienidze w cigu dziesiciu minut zostay wycofane z konta Fitcha i przelane do banku w Panamie, gdzie take ju czekano na ten przelew. Powrotn drog nadeszo z banku Hanwa potwierdzenie dokonanej operacji, ktre adwokat mia ochot jak najszybciej dostarczy Marlee, ale nie mia numeru jej telefaksu. Dwadziecia po dwunastej dziewczyna zadzwonia do swego znajomego bankiera z Panamy, ktry potwierdzi odbir przelewu na sum dziesiciu milionw dolarw. Marlee znajdowaa si w pokoju motelowym oddalonym o pi kilometrw od gmachu sdu w Biloxi i miaa podczony do aparatu telefonicznego przenony faks. Odczekaa pi minut, po raz drugi zadzwonia do Panamy i polecia natychmiast przela te pienidze do pewnego niewielkiego banku na Kajmanach, poczym zamkn i zlikwidowa jej konto. Nicholas zadzwoni punktualnie o wp do pierwszej. Nie mg swobodnie rozmawia, poniewa siedzia ukryty w mskiej toalecie. Przekaza tylko, e lunch dobieg koca i wkrtce rozpoczn si obrady nad werdyktem. Marlee owiadczya, e pienidze s ju bezpieczne, a ona zbiera si do wyjazdu. Fitch czeka jak na szpilkach prawie do trzynastej. Wreszcie dziewczyna zadzwonia, 390

tym razem z innej budki telefonicznej. Pienidze przybyy na miejsce, Fitch. Wspaniale. Co by powiedziaa na wsplny lunch? Moe innym razem. A kiedy powinnimy si spodziewa ogoszenia orzeczenia? Pnym popoudniem. Mam nadziej, e ju si o nic nie martwisz. Ja? Skde znowu. Nie zalewaj. Nadchodzi chwila twojego triumfu. Dwanacie do zera, Fitch. Jak ci si to podoba? Nie mgbym usysze nic lepszego. Dlaczego wyeliminowalicie biednego Hermana? Nie wiem, o czym mwisz. Ach tak. Wic kiedy bdziemy mogli to uczci? Zadzwoni do ciebie pniej. Wyruszya z miasta wypoyczonym samochodem, uwanie obserwujc podajce za ni pojazdy. Auto wzite w leasing zostawia na podjedzie przed wynajtym domkiem, ani troch jej nie obchodzio, co si z nim stanie. Na tylnym siedzeniu miaa dwie torby podrne z niezbdnymi ubraniami na zmian, kilkoma osobistymi drobiazgami i nieodzownym przenonym telefaksem. Umeblowanie domku zostawiaa w prezencie temu, kto zechce je naby na ulicznej wyprzeday. Na przedmieciach zacza kluczy, odtwarzajc dokadnie tras, ktr wyznaczya poprzedniego dnia, przygotowujc si na to, e bdzie ledzona. Nigdzie jednak nie zauwaya agentw Fitcha. Krc wskimi, wyboistymi uliczkami, dotara w kocu do miejskiego lotniska, gdzie czeka na ni may odrzutowiec. Pospiesznie chwycia bagae i zatrzasna drzwi, zostawiajc kluczyki w stacyjce auta. *** Za pierwszym razem Swanson zosta poczony z niewaciwym numerem. Zadzwoni wic do swego przeoonego w Kansas City, ten za natychmiast wysa trzech agentw do Columbii odlegej o godzin jazdy. Dwaj inni zasiedli przy telefonach i zaczli wydzwania do katedry historii redniowiecza uniwersytetu stanowego Missouri, gorczkowo usiujc znale kogo, kto zechciaby im udzieli paru informacji. W ksice telefonicznej Columbii figurowao sze osb o nazwisku Brant, skontaktowano si z kad z nich, adna jednak nie syszaa nigdy o Gabrielli Brant. Par minut po pierwszej Swanson zdoa si w kocu dodzwoni do Fitcha. Ten ponownie zamkn si w swoim gabinecie na godzin i zabroni czy jakiekolwiek rozmowy telefoniczne. Tymczasem Swanson wyruszy ju do Missouri.

ROZDZIA 39
Kiedy nakrycia uprztnito ze stou, a palacze powrcili do sali konferencyjnej, dla wszystkich stao si oczywiste, e najwysza pora rozpocz obrady, na ktre z utsknieniem czekali od miesica. Przysigli zajli swoje miejsca przy stole i popatrzyli w stron pustego krzesa u jego szczytu, gdzie do tej pory zasiada Herman Grimes, dumny z piastowanej funkcji. No c, musimy wybra nowego przewodniczcego zacz Jerry. Moim zdaniem powinien nim zosta Nicholas szybko wtrcia Millie. W gruncie rzeczy nikt nie mia adnych wtpliwoci, kto powinien przewodniczy obradom. Zreszt nikt inny nie chcia wzi na siebie tej roli, a Easter tak duo wiedzia na temat przepisw prawa i procedur sadowych. Zosta wic wybrany przez aklamacj. Stan przy krzele Hermana i zacz od przypomnienia ostatnich instrukcji Harkina. Sdzia prosi, abymy przed przystpieniem do gosowania nad orzeczeniem wnikliwie rozpatrzyli materia dowodowy, wczajc w to wystpienia ekspertw oraz ca dokumentacj. Popatrzy w lewo, na dodatkowy stolik rozstawiony w kcie sali, na ktrym pitrzyy si sterty oprawionych raportw naukowych i sprawozda, omawianych na posiedzeniach w cigu ostatnich czterech tygodni. Nie mam zamiaru siedzie nad tymi papierami przez nastpne trzy dni odezwa si Lonnie, wyraajc to samo, co wszyscy myleli na widok zgromadzonych dowodw. Mwic szczerze, jestem gotw gosowa ju teraz. Nie tak szybko ostudzi go Nicholas. Mamy do czynienia z bardzo zoon i niezwykle wan spraw, byoby wic bdem z naszej strony, gdybymy podejmowali decyzj w popiechu, bez rozpatrzenia wszelkich racji. Ja jednak wolabym ju gosowa odpar Shaver. Ja za nalegam, bymy si trzymali instrukcji sdziego. Jeli uznamy to za koniecz392

ne, moemy go zaprosi na rozmow. Ale chyba nie bdziemy musieli czyta tych wszystkich sprawozda, prawda? zapytaa Sylvia Pudliczka. Widocznie czytanie nie naleao do jej ulubionych zaj. Mam pewien pomys rzek Easter. Niech kade z nas wemie jeden raport, przejrzy go, a nastpnie streci pozostaym jego zawarto. W takiej sytuacji moglibymy szczerze odpowiedzie sdziemu, e zapoznalimy si z materiaem dowodowym. Naprawd sdzisz, e on si bdzie o to dopytywa? wtrcia Rikki Coleman. Prawdopodobnie tak. Nasze orzeczenie musi by umotywowane, to znaczy oparte na zeznaniach, ktrych wysuchalimy, i zgromadzonych tu raportach. Moim zdaniem jestemy sdziemu winni jeszcze ten jeden, ostatni wysiek. Zgadzam si powiedziaa Millie. Wszyscy tak samo chcemy wraca do domu, lecz naszym obowizkiem jest dokadnie przeanalizowa te materiay, zanim podejmiemy ostateczn decyzj. To zdanie wyciszyo dalsze protesty. Millie i Henry Vu zaczli przenosi na rodek stou grube opracowania naukowe, reszta przysigych z wyran niechci wybieraa spord nich co dla siebie. Wystarczy, e je przekartkujemy doda Nicholas, przesuwajc sprawozdania po stole niczym gorliwy nauczyciel. Wybra najgrubszy raport, opracowanie autorstwa doktora Miliona Frickego dotyczce wpywu dymu tytoniowego na ukad oddechowy czowieka, i zacz czyta z takim zapaem, jakby trafi na przykad niezwykle wcigajcej prozy. Na sali sdowej pozostao zaledwie kilka osb, ywicych chyba nadziej, e orzeczenie zapadnie byskawicznie. Ostatecznie takie rzeczy nie naleay do rzadkoci jeli przysigli mieli wyrobione zdanie, wystarczyo ich tylko dobrze nakarmi i pozwoli gosowa, a wwczas obrady nie trway zbyt dugo. Zdarzao si i tak, e caa awa przysigych bya gotowa do gosowania jeszcze przed wysuchaniem zezna pierwszego wiadka. Ale tym razem byo inaczej. *** Odrzutowiec, leccy na puapie trzynastu tysicy metrw z prdkoci omiuset kilometrw na godzin, pokona tras z Biloxi do Georgetown na wyspie Grand Cayman w cigu ptorej godziny. Marlee szybko przesza odpraw celn, okazujc nowiutki paszport kanadyjski opiewajcy na nazwisko Lane McRoland, ze zdjciem przedstawiajcym mod mieszkank Toronto, ktra przybywaa na tygodniowy wypoczynek. Zgodnie z przepisami obowizujcymi na archipelagu musiaa okaza bilet powrotny, ten za by wystawiony na rejs linii Delta do Miami, za sze dni. Urzdnicy Kajmanw z radoci witali na wyspach turystw, lecz mieli zdecydowanie odmienny stosunek do 393

emigrantw. Tene paszport nalea do caego zestawu nowiutkich dokumentw pochodzcych z pracowni pewnego, znanego policji, montrealskiego faszerza. Oprcz niego, za cen trzech tysicy dolarw, dziewczyna uzyskaa ponadto prawo jazdy, wiadectwo urodzenia oraz kart identyfikacyjn okrgowego rejestru wyborcw. Pojechaa takswk do centrum Georgetown i wysiada przed bankiem, fili Royal Swiss Trust, mieszczc si w zabytkowym kolonialnym gmachu stojcym zaledwie sto metrw od play. Nigdy przedtem tu nie bya, chocia traktowaa Kajmany jak swoj drug ojczyzn. Przez dwa miesice szczegowo zapoznawaa si z wszelkimi dostpnymi materiaami na temat archipelagu. A wszystkie sprawy finansowe zaatwiaa dotd na drodze telefonicznej, przesyajc dokumenty telefaksem. Tropikalne powietrze byo cikie i parne, lecz jej to nie przeszkadzao. Nie przyjechaa tu, eby si cieszy socem i wylegiwa na play. W Georgetown, podobnie jak w Nowym Jorku, bya godzina pitnasta, a zatem w Missisipi czternasta. Uprzejma recepcjonistka zaprowadzia j do niewielkiego gabinetu i przedstawia kilka dalszych formularzy do wypisania, takich, ktrych nie dao si przesa telegraficznie. Kilka minut pniej przedstawi jej si mody pracownik o imieniu Marcus. Wczeniej wielokrotnie rozmawiaa z nim przez telefon. By szczupy, dobrze zbudowany i nienagannie ubrany w stylu europejskim, a mwi po angielsku z ledwie tylko zauwaalnym obcym akcentem. Poinformowa, e przelew wpyn na jej konto, co Marlee przyja z kamienn twarz, si powstrzymujc szeroki umiech radoci. Nie przyszo jej to atwo. Wszystkie formalnoci zostay zaatwione i dziewczyna posza za nim do gabinetu na pitrze. Dopiero z tabliczki na drzwiach si dowiedziaa, e Marcus jest kierownikiem dziau. Nie przykadaa do tego zbytniej wagi, gdy wiedziaa dobrze, i w rodowisku finansistw na Kajmanach s niemal sami prezesi, dyrektorzy i kierownicy. Dla niej liczy si fakt, e Marcus zarzdza portfelami akcji w tyme banku. Sekretarka przyniosa im kaw, a Marlee poprosia take o kanapk. Cena akcji Pynexu, ktra tego dnia od rana stale rosa, wynosia obecnie siedemdziesit dziewi dolarw, jak przekaza jej Marcus siedzcy przed komputerem. Cena akcji Trellco podskoczya o trzy dolary i siedemdziesit pi centw, do poziomu pidziesiciu szeciu dolarw za sztuk. Akcje Smith Greer rwnie wzrosy o dwa punkty i sprzedawano je po szedziesit cztery i p dolara, natomiast cena akcji ConPack bya do stabilna i wynosia trzydzieci trzy dolary. Marlee posugujc si notatkami, ktre znaa niemal na pami dokonaa pierwszej transakcji, sprzedajc z wyprzedzeniem pakiet pidziesiciu tysicy udziaw Pynexu po siedemdziesit dziewi dolarw. Miaa nadziej, e ju wkrtce bdzie moga je kupi po znacznie niszej cenie. Sprzeda z wyprzedzeniem bya bowiem do 394

ryzykownym posuniciem, stosowanym gwnie przez bardzo dowiadczonych inwestorw. Jeli podejrzewali oni, e w najbliszym czasie cena jakich akcji spadnie, mogli zgodnie z przepisami obrotu giedowego sprzeda te akcje po wyszej cenie, a dopiero pniej je kupi taniej. Dysponujc kapitaem obrotowym wielkoci dziesiciu milionw dolarw, Marlee moga teraz sprzeda z wyprzedzeniem akcje o cznej wartoci dwudziestu milionw. Marcus wysa zlecenie sprzeday, z du wpraw wystukujc dane na klawiaturze komputera. Pniej przeprosi j na chwil i zaoy na gow suchawki z mikrofonem, zapewniajce mu stae poczenie z gied. Druga transakcja dotyczya sprzeday z wyprzedzeniem pakietu akcji Trellco, trzydziestu tysicy udziaw po pidziesit sze dolarw i dwadziecia pi centw. Przez jaki czas Marcus znowu by zajty wpisywaniem informacji, wreszcie zlecenie zostao przyjte. Nastpnie dziewczyna sprzedaa czterdzieci tysicy akcji Smith Greer po szedziesit cztery i p dolara za sztuk, potem kolejnych szedziesit tysicy udziaw Pynexu po siedemdziesit dziewi dolarw i dwanacie centw, dalszych trzydzieci tysicy akcji Trellco po pidziesit sze dolarw i dwanacie centw oraz pidziesit tysicy udziaw Smith Greer po szedziesit cztery dolary i trzydzieci siedem centw. Zrobia przerw i poprosia Marcusa, by uwanie obserwowa cen akcji Pynexu. cznie sprzedaa ju sto dziesi tysicy akcji tej firmy, tote podejrzewaa, e tak due transakcje mog si odbi gonym echem na nowojorskiej giedzie. Rzeczywicie, ich cena spada do siedemdziesiciu dziewiciu, pniej do siedemdziesiciu omiu dolarw i siedemdziesiciu piciu centw, ale po jakim czasie ponownie wzrosa do siedemdziesiciu dziewiciu. Wyglda na to, e ustalia si na bezpiecznym poziomie orzek Marcus, ktry ju od dwch tygodni bacznie ledzi wahania cen akcji firm przemysu tytoniowego. Wic prosz sprzeda nastpnych pidziesit tysicy odpara bez wahania Marlee. Tamten przyj to ze spokojem. Wysa zlecenie i zacz obserwowa zmieniajce si liczby na ekranie. Cena udziaw Pynexu spada szybko do siedemdziesiciu omiu i p, pniej obniya si jeszcze o wier dolara. Marlee z wolna popijaa kaw i przegldaa swoje notatki, podczas gdy Marcus bez przerwy ledzi wahania cen na Wall Street. Rozmylaa o Nicholasie i o tym, co on teraz musi przeywa, ale nie martwia si zanadto. Realizowaa ich wsplny plan niemal ze stoickim spokojem. Po chwili Marcus zdj z gowy suchawki. W sumie dokonalimy transakcji za dwadziecia dwa miliony dolarw, pani MacRoland. Chyba powinnimy na tym poprzesta. Gdyby chciaa pani dalej sprzedawa, musiabym si zwrci do zarzdu banku o specjalne penomocnictwa. 395

 Nie, to wystarczy odpara. Sesja giedowa zostanie zamknita za pitnacie minut. Jeli pani sobie yczy, mog wskaza drog do poczekalni. Nie, dzikuj. Wrc do hotelu, moe pjd na pla. Marcus wsta zza biurka i zapi marynark. Czy mog zapyta, kiedy spodziewa si pani spadku cen tych akcji. Jutro z samego rana. Czy maj to by due wahnicia. Marlee wstaa i schowaa notatnik do torebki. Owszem. Gdyby chcia pan uchodzi w oczach innych klientw za finansowego geniusza, to prosz jak najszybciej sprzeda z wyprzedzeniem jakie udziay firm przemysu tytoniowego. Marcus wezwa dla niej subowy samochd, elegancki model mercedesa, i kierowca zawiz j do hotelu Seven Mile Beach, niezbyt oddalonego od centrum miasta. *** O ile poczynania Marlee w Biloxi wydaway si cakiem zrozumiae i logiczne, o tyle wyrywkowe dane o jej przeszoci wci napaway niepokojem. Dziaajcy na zlecenie Fitcha wywiadowca znalaz w archiwum biblioteki uniwersytetu stanowego Missouri stare roczniki umw o prac z wykadowcami. W dokumentach z roku tysic dziewiset osiemdziesitego szstego doktor Evelyn Y. Brant figurowaa jako wykadowca historii redniowiecza, lecz poczynajc od roku osiemdziesitego sidmego nie byo ju o niej adnej wzmianki. Tene agent natychmiast si skontaktowa z innym, ktry sprawdza kartoteki podatnikw w urzdzie skarbowym okrgu Boone. Tamten szybko zajrza do rejestru testamentw i tu znalaz, e notariusz zgosi do zatwierdzenia ostatni wol Evelyn Y. Brant w kwietniu tysic dziewiset osiemdziesitego sidmego roku. Uprzejmy archiwista pomg mu odszuka waciwe dokumenty. Sprawa si wyjania. Pani Brant zmara drugiego marca tysic dziewiset osiemdziesitego sidmego roku w Columbii, w wieku pidziesiciu szeciu lat. Bya wdow i w testamencie spisanym trzy miesice przed mierci cay majtek zostawiaa dwudziestojednoletniej crce, Gabrielle. Teczka z dokumentami miaa ze dwa centymetry gruboci, tote wywiadowca przejrza je tylko pobienie. W skad dziedziczonego majtku wchodzi dom wyceniony na sto osiemdziesit tysicy dolarw, spacony w poowie, samochd, niezbyt imponujcy majtek ruchomy, obejmujcy gwnie umeblowanie i wyposaenie domu, dugoterminowy depozyt w lokalnym banku na sum trzydziestu dwch tysicy dolarw oraz do zrnicowany pakiet akcji i obligacji o cznej wartoci dwustu dwch tysi396

cy. Roszczenia do majtku obejmoway tylko dwa wystpienia kredytodawcw, widocznie pani Brant duo wczeniej przewidziaa nadcigajc mier i korzystajc z pomocy adwokata uporzdkowaa wszelkie swoje sprawy finansowe. Za zgod Gabrielle dom sprzedano, cay majtek ruchomy spieniono i po uiszczeniu podatkw, opat urzdowych oraz sdowych pozosta sum stu dziewidziesiciu jeden tysicy piciuset dolarw wpacono na fundusz powierniczy, ktrego jedynym dysponentem zostaa Gabrielle Brant. Rozporzdzenie majtkiem przebiego bez adnych wikszych wstrzsw. Wygldao na to, e zaj si tym dowiadczony i rzetelny adwokat. Trzynacie miesicy po mierci Evelyn Brant sprawa schedy zostaa zamknita. Czego tu jednak brakowao, tote wywiadowca zacz przeglda papiery od pocztku, tym razem sporzdzajc notatki. Szybko zauway, e dwie kartki si skleiy i ostronie je rozdzieli. Pod spodem znajdowa si urzdowy druk ze stemplem magistratu. By to akt zgonu doktor Evelyn Y. Brant, ktra zmara na raka puc. Agent wybieg na korytarz i z automatu telefonicznego zadzwoni do zleceniodawcy. Zanim elektryzujca wiadomo dotara do Fitcha, zdoano ustali dalsze fakty. Nad dokumentacj rozporzdzenia majtkiem zasiad inny agent, byy funkcjonariusz FBI, a zarazem dyplomowany prawnik. Dopiero on znalaz pismo potwierdzajce dokonanie szeregu wpat podczas wtrnego podziau schedy odpisw na cele dobroczynne, przeznaczonych dla takich organizacji, jak Amerykaskie Stowarzyszenie Zdrowych Puc, Front Uwalniania wiata od Dymu, Zwizek Przeciwnikw Tytoniu, Ruch na Rzecz Czystego Powietrza oraz kilkunastu innych ugrupowa o charakterze antynikotynowym. Jedno z dwch pism roszczeniowych kredytodawcw pochodzio od agenta ubezpieczeniowego, ktry pokry wydatki na lekarstwa i opiek szpitaln o cznej sumie prawie dwudziestu tysicy dolarw. W starej polisie ubezpieczeniowej znalazo si nazwisko zmarego wczeniej ma pani Brant, niejakiego doktora Petera Branta. Pobiene sprawdzenie rejestru ujawnio, e jego testament zosta zatwierdzony w roku tysic dziewiset osiemdziesitym pierwszym. Po raz kolejny signito do archiwum. Pidziesiciodwuletni Peter Brant zmar w czerwcu osiemdziesitego pierwszego roku, pozostawiajc sw ukochan on oraz jedyn crk, Gabrielle, majc podwczas pitnacie lat. Zgodnie z zapisem w akcie zgonu dokona ywota we wasnym ku, a dokument zosta podpisany przez tego samego lekarza, ktry po latach powiadczy mier Evelyn Brant specjalisty onkologa. Peter Brant zmar bowiem take na raka puc. Swanson zadzwoni do Biloxi dopiero po tym, jak agenci kilkakrotnie sprawdzili te informacje i zapewnili go, e nie moe by mowy o jakiejkolwiek pomyce. 397

*** Fitch odebra telefon w swoim gabinecie, w samotnoci, za zamknitymi drzwiami, i przyj wiadomo z cakowitym spokojem, poniewa wstrzsna ona nim do tego stopnia, e nie potrafi w aden sposb zareagowa. Siedzia przy biurku, bez marynarki, z rozwizanymi pantoflami oraz poluzowanym krawatem. I milcza jak zaklty. Oboje rodzice dziewczyny zmarli na raka puc. Zapisa to zdanie wielkimi literami w notatniku i zacz je systematycznie zakrela szerok elips, jakby zamierza przeanalizowa kade sowo, dokona szczegowego rozbioru gramatycznego. Dziwnym sposobem wci nie mg dostrzec sprzecznoci miedzy t informacj a obiecanym przez Marlee korzystnym dla niego orzeczeniem. Jeste tam, Rankin? odezwa si Swanson, zaniepokojony jego milczeniem. Tak burkn adwokat, nie przestajc wodzi dugopisem po papierze. Elipsa stawaa si coraz, grubsza, lecz z analizy zdania, wci nie wypyway adne wnioski. Gdzie jest Marlee? zapyta Swanson. Sta przy automacie na smaganej zimnym wiatrem ulicy przed magistratem w Columbii i mia wraenie, e przyciska do twarzy wyjtkowo ma, lekk i kruch suchawk. Nie wiem. Trzeba bdzie j odnale. Fitch powiedzia to bez przekonania i Swanson od razu si domyli, e dziewczyna znikna bez ladu. Znowu na duej zapado milczenie. Co mam dalej robi? zapyta w kocu. Chyba wraca tutaj bkn Fitch i niespodziewanie przerwa poczenie. Spojrza na zegarek, ale cyfry na wywietlaczu rozpyway mu si przed oczyma. Zamruga energicznie. Pomasowa obie skronie, pniej w zamyleniu potar palcami krtko przystrzyon brdk. Przemkno mu przez myl, e dobrze by byo da upust swej wciekoci, rozwali biurko o cian i powyrywa z gniazdek kable telefoniczne. Szybko si jednak opanowa. W tej sytuacji trzeba byo zachowa spokj. Jeli wykluczy pomys podpalenia gmachu sdu bd wrzucenia kilku granatw do sali konferencyjnej, nic ju nie mg zrobi w celu przerwania obrad przysigych. Za drzwiami, przed ktrymi czuwali uzbrojeni stranicy, dwunastoosobowy skad wci si zastanawia nad rozstrzygniciem. Gdyby nie zdoali go dzisiaj uzgodni, gdyby przerwali posiedzenie i zdecydowali si spdzi jeszcze jedn noc w odosobnieniu, zyskaby wwczas okazj do obmylenia jakiego planu i sprokurowania wakich powodw do uniewanienia rozprawy. Mona byo chociaby zorganizowa zamach bombowy. W takim wypadku przysi398

gych by ewakuowano i wywieziono w jakie odludne miejsce, eby umoliwi im dokoczenie obrad. Kartka z zakrelonym zdaniem wyldowaa na pododze. Na nastpnej Fitch zacz wypisywa moliwe dziaania bez wyjtku przeraajce i nadzwyczaj niebezpieczne, nie mwic ju o tym, e cakowicie nielegalne i wiodce do ostatecznej klski. Zegar gono tyka. A w sdzie obradowaa wybrana dwunastka jedenacioro ulegych wykonawcw oraz ich przywdca. Fitch powoli wsta z fotela i chwyci oburcz tani biurow lampk ze szklanym kloszem. Konrad ju parokrotnie proponowa, eby j przestawi gdzie indziej, bo tylko niepotrzebnie zajmowaa miejsce lecz naprawd kierowa nim strach, e szef si pokaleczy odamkami szka. Teraz obaj z Pangiem stali w korytarzu, czekajc na polecenia. Domylali si, e zaszo co wrcz katastrofalnego. Nagle lampka z hukiem rozprysna si o drzwi gabinetu. Fitch wrzasn tak przeraliwie, e zadygotay prowizoryczne dziaowe cianki z pilni. Po chwili pk z trzaskiem jaki inny przedmiot, prawdopodobnie aparat telefoniczny. We wciekych krzykach szefa dao si odrni tylko jedno sowo: pienidze. I zaraz biurko z oskotem wyldowao na cianie. Wycofali si pospiesznie, na bezpieczn odlego od drzwi gabinetu, ktre w kadej chwili mogy wypa z zawiasw. Ze rodka dolatyway jednostajne huki, jakby kto dewastowa stare meble cikim motem. Po chwili pilniow ciank wstrzsny uderzenia pici adwokata. Znajdcie t dziewczyn! wrzasn oszalay z wciekoci Fitch. Znajdcie dziewczyn!

ROZDZIA 40
Po pewnym czasie do uciliwego skupiania uwagi na lekturze Nicholas wyczu, e warto ju podj dyskusj. Zgosi si na ochotnika i krtko zrelacjonowa raport doktora Frickego opisujcy pomiertny stan puc Jacoba Wooda. Rozda fotografie z przeprowadzonej autopsji, lecz te nie wzbudziy wikszego zainteresowania. w temat by szczegowo omawiany podczas sesji i przysigli niechtnie do niego wracali. Wedug rzeczoznawcy wieloletnie palenie papierosw jest przyczyn powstawania raka puc podsumowa ochoczo Easter, jakby mia nadziej kogokolwiek zaskoczy tym stwierdzeniem. Mam pomys wtrcia Rikki Coleman. Przekonajmy si, czy wszyscy jestemy zgodni co do tego, e papierosy powoduj raka puc. W ten sposb zaoszczdzimy mnstwo czasu. Miaa wyran ochot zrobi pierwszy wyom w przyjtym toku postpowania i bya gotowa do rzeczowej dyskusji. wietny pomys podsumowa Lonnie, ktry z kolei sprawia wraenie najbardziej znudzonego i zniecierpliwionego w tym gronie. Nicholas przytakn ruchem gowy. Mimo e przewodniczy obradom, przy wydawaniu orzeczenia dysponowa tylko jednym gosem. A, skad przysigych musia podj wikszociow decyzj. Nie zgaszam sprzeciwu rzek. Ci, ktrzy s przekonani, e palenie papierosw powoduje raka puc, niech podnios rk. Unioso si dwanacie rk, przez co zosta zrobiono pierwszy duy krok w kierunku zakoczenia obrad. To moe pjdmy dalej i zajmijmy si spraw uzalenienia powiedziaa Rikki, spogldajc na twarze ludzi siedzcych przy stole. Kto jest przekonany, e nikotyna dziaa uzaleniajco? Znowu unioso si dwanacie rk. Coleman zawahaa si, uznawszy, e szybkie gosowanie na temat odpowiedzialnoci 400

producentw za sprzedawane wyroby byoby na tym etapie jak stpanie po kruchym lodzie. Obymy tylko dalej byli tak samo jednomylni wtrci Easter. Jest niezwykle istotne, aby zapada wsplna, zespoowa decyzja. Jeli dojdzie do rozdwiku, moemy ponie fiasko. Wikszo ju syszaa z jego ust podobne twierdzenia. Nikt nie wiedzia zbyt dobrze, czemu z prawnego punktu widzenia jednomylne orzeczenie miaoby by najsuszniejsze, niemniej wszyscy ufali jego opiniom. Wic moe skoczmy z tymi sprawozdaniami. Czy kto jeszcze jest gotowy? Loreen Duke otrzymaa grube opracowanie doktor Myry Sprawling-Goode. Przeczytaa wstp, zgodnie z ktrym w pracy dokonano obszernego przegldu metod reklamowania wyrobw tytoniowych, ze szczeglnym uwzgldnieniem kampanii promocyjnych skierowanych do modziey poniej osiemnastego roku ycia, oraz wnioski, wedug ktrych nic nie wskazywao, aby producenci papierosw usiowali wciga nieletnich w nag palenia. Nawet nie przejrzaa dwustu stron maszynopisu rozdzielajcych obie te czci. Pospiesznie zrelacjonowaa tezy przedstawione w zakoczeniu. Tu powtarza si z naciskiem, e nie ma adnych dowodw na to, by producenci papierosw szczeglnie adresowali swoje reklamy do dzieci i modziey. I ty w to wierzysz? zapytaa Millie. Nie. Pamitacie chyba, jak przeprowadzilimy w naszym gronie ankiet, kto, kiedy i z jakich powodw zacz pali? Tak, pamitam odpara Rikki. Wyszo wtedy, e wszyscy zaczynali jeszcze w szkole, w wieku lat kilkunastu. Wikszo jednak zdoaa pniej zerwa z naogiem, jeli mnie pami nie myli rzek Lonnie bez cienia zoliwoci. Idmy dalej odezwa si Nicholas. Kto nastpny? Jerry podj olbrzymi wysiek przedstawienia wstrzsajcych odkry doktora Hila Kilvana, owego geniusza statystyki, ktry rozwodzi si nad prawdopodobiestwem wystpienia raka puc u rnych ludzi, palcych i niepalcych. Ale wystpienie Fernandeza nie wzbudzio adnego zainteresowania, nie wywoao pyta, nie zapocztkowao dyskusji. Speszony Jerry poprosi o krtk przerw i wyszed na papierosa. Pozostali cignli jednak omawianie materiaw. Szybko ustalono, e mona wychodzi w kadej chwili czy to do palarni, do toalety czy choby na korytarz, eby rozprostowa nogi. Lou Dell, Willis i Chuck skutecznie czuwali nad ich spokojem. *** Gladys Card, ktra kiedy nauczaa biologii w pierwszych klasach szkoy redniej 401

i miaa pewne pojcie o pracy naukowej, wrcz wzorowo poradzia sobie z raportem doktora Roberta Bronskyego na temat chemicznego skadu dymu tytoniowego zawierajcego ponad cztery tysice rnych substancji, w tym szesnacie poznanych kancerogenw, czternacie silnych alkaliw, liczne zwizki o dziaaniu podraniajcym. Omawiaa sprawozdanie z nienagann dykcj, wodzc uwanym spojrzeniem po twarzach suchaczy. A wielu z nich krzywio si na brzmienie obcych im nazw chemicznych. Kiedy Gladys skoczya, Nicholas podzikowa jej uprzejmie i wsta, eby nala sobie kawy. I co z tego wszystkiego wynika? zapyta Lonnie, ktry sta przy oknie, tyem do sali, jad pczka i popija wod sodow. Moim zdaniem przedstawione rezultaty dowodz, e dym tytoniowy jest niezwykle szkodliwy dla czowieka odpara pani Card. Shaver odwrci si i popatrzy na ni. Jasne, przecie to ju przesdzilimy. Spojrza na Nicholasa i doda: Moim zdaniem powinnimy ju gosowa. Siedzimy nad tymi raportami prawie od trzech godzin. Gdyby teraz sdzia mnie zapyta, czy zapoznaem si z materiaem dowodowym, odparbym: Oczywicie, przeczytaem te sprawozdania od deski do deski. Moesz postpowa tak, jak ci si ywnie podoba, Lonnie mrukn Easter. W porzdku. Zatem gosujmy. Nad czym? zapyta Nicholas. Przez chwil mierzyli si wzrokiem przez ca szeroko sali, ponad stoem, wok ktrego reszta czekaa w milczeniu. Przekonamy si, kto jest po czyjej stronie. Mog zacz pierwszy. Prosz, chtnie posuchamy. Wszyscy odwrcili si w kierunku Shavera, a ten zaczerpn gboko powietrza i rzek: Moje stanowisko jest raczej oczywiste. Wierz, i papierosy s gronym produktem, wpdzaj w nag i powoduj wiele chorb, take miertelnych. Dlatego sam nie pal. Wszyscy powinni to wiedzie, o tym take ju chyba przesdzilimy. Ale moim zdaniem kady ma prawo do wolnego wyboru. Nikt nikogo nie zmusza do palenia, wic jeli kto pali, to musi ponosi konsekwencje swojej decyzji. Przecie nie mona kopci jak parowz przez trzydzieci lat, a potem oczekiwa, e sd przyzna milionowe odszkodowanie. W ogle nie powinnimy rozpatrywa tego rodzaju nieuzasadnionych wystpie. Lonnie mwi gono i powoli, kade jego sowo zdawao si mie niezwyk wag. Skoczye? zapyta Nicholas. Tak. 402

 Kto nastpny? Ja mam pytanie odezwaa si Gladys Card. Ile pienidzy strona powodowa chciaaby uzyska w ramach odszkodowania? Pan Rohr chyba nie okreli tego precyzyjnie. Wystpi o dwa miliony dolarw na pokrycie rzeczywistych strat przypomnia Easter ale wysoko odszkodowania za straty moralne przekaza do naszej decyzji. To dlaczego zostawi na tablicy wypisan sum omiuset milionw dolarw? Bo chtnie by zgania cae osiemset milionw odpar szybko Lonnie. Czyby zamierzaa mu je pani da? Nie, chyba nie. Nawet nie miaam pojcia, e jest tyle pienidzy na wiecie. Czy caa ta suma przypadnie Celeste Wood? A nie widziaa pani, ilu prawnikw zasiadao na sali? spyta ironicznie Shaver, ktry cigle sta przy oknie. Ona bdzie szczliwa, jeli dostanie cokolwiek. W caym tym procesie wcale nie chodzio o ni i jej zmarego ma. Po prostu banda cwanych prawnikw postanowia si dobra do kasy bogatych producentw papierosw. Bdziemy gupcami, jeli si damy nabra na ich gadanie. Czy wiesz, co mnie nakonio do palenia? niespodziewanie zapytaa go Angel Weese. Nie wiem. Do dzi pamitam ten dzie. Miaam trzynacie lat, kiedy ujrzaam wielk tablic reklamow przy Decatur Street, niedaleko mojego domu. Przedstawiaa wysokiego, szczupego Murzyna, naprawd przystojnego, z podwinitymi nogawkami spodni, stojcego w pytkiej wodzie na play. On trzyma papierosa w palcach, a dziewczyna opieraa si na jego ramieniu. Oboje byli umiechnici i mieli pikne biae zby. Reklamowali mentolowe salemy. Wspaniaa rzecz, pomylaam. To dopiero jest ycie. Ja te chc si nim tak cieszy. Poszam wic do domu, wziam pienidze i w sklepiku przy skrzyowaniu kupiam paczk mentolowych salemw. Moi znajomi uwaali, e z papierosem wygldam na doros, dlatego zawsze w towarzystwie staraam si pali. Urwaa, zerkna na Loreen Duke i z powrotem przeniosa wzrok na Lonniego. Wic nie tumacz mi teraz, e kady moe si uwolni od naogu. Jestem uzaleniona, rozumiesz? To wcale nie takie proste. Mam dwadziecia lat, pal po dwie paczki dziennie i dobrze sobie zdaj spraw, e jeli nie rzuc, to nie docign do pidziesitki. I nie opowiadaj mi, e producenci papierosw nie adresuj reklam do modziey. Kieruj je do wszystkich, czarnych, kobiet, dzieci, kowbojw i urzdasw. Absolutnie do wszystkich i ty dobrze o tym wiesz. Przez cztery tygodnie Angel trzymaa si na uboczu i staraa niczego po sobie nie okazywa, tym wiksze zdumienie wzbudzia zo wyczuwalna w jej gosie. Lonnie tylko na ni popatrzy, lecz nic nie powiedzia. 403

 Jedna z moich crek, pitnastoletnia, oznajmia mi w ubiegym tygodniu, e zacza pali w szkole, poniewa wikszo jej przyjaciek pali odezwaa si Loreen. Dzieci postpuj zbyt nierozsdnie, by bra do serca kwesti uzalenienia, a kiedy ju to zrozumiej, jest za pno. Zapytaam j, gdzie kupuje papierosy. I wiesz, co mi odpowiedziaa? Lonnie nadal milcza. W automatach. Kilka z nich stoi pod arkadami przy pawilonach handlowych, gdzie zbiera si modzie. Jest te automat w holu kina, ktre modzi czsto odwiedzaj. W wielu barach stoj takie automaty do sprzeday. A ty chcesz mi wmwi, e producenci papierosw wcale nie pragn wciga modziey w nag? Niedobrze mi si robi. Jak tylko wrc do domu, postaram si wszystko crce wytumaczy. A co zamierzasz zrobi, jak ona zacznie pi piwo? wtrci Jerry. Wystpisz do sdu o dziesiciomilionowe odszkodowanie od Budweisera, poniewa od twojej crki brzydko pachnie piwem? Najpierw trzeba by udowodni, e piwo rwnie jest uzaleniajce odpara Rikki. I z powodu jego picia nie mona umrze? To zupenie inna sprawa. Wic sprbuj mi j wytumaczy. W ten sposb rozmowa zesza na temat dwch stosowanych przez Fernandeza uywek. Mona si byo spodziewa, e nastpnie pjd hazard i romanse. Rikki zamylia si na chwil, po czym zaja niezbyt jej odpowiadajce stanowisko w obronie napojw wyskokowych. Papierosy s jedynym wyrobem, ktry moe doprowadzi do mierci na skutek ich stosowania zgodnego z przeznaczeniem. To jasne, e alkohol suy do picia, ale w odpowiednich ilociach. Jeli si go uywa z umiarem, nie stanowi adnego zagroenia dla ycia. Wiadomo, e niektrzy ludzie pij za duo i pod wpywem alkoholu gin w taki czy inny sposb, ale w podobnych wypadkach mona bez trudu wykaza, e ofiary nie korzystay z trunkw z waciwym umiarem. Wic nawet jeli kto pije przez pidziesit lat, to nie przyczynia si do szybszej mierci? Nie, jeli tylko pijesz umiarem. Rety! To wspaniaa nowina! I co jeszcze. Alkohol w sposb naturalny dziaa ostrzegawczo. Po wypiciu pewnej iloci nastpuje wyrana reakcja organizmu. Nie mona tego powiedzie o papierosach. Dopiero po wielu latach palenia wychodzi na jaw, jakie szkody w organizmie wyrzdzi tyto. Ale wtedy ludzie s ju uzalenieni i nie potrafi zerwa z naogiem. Wikszo ludzi jednak to potrafi odezwa si spod okna Lonnie, usiujc nie 404

patrze w kierunku Angel. Wecie te pod uwag powody, dla ktrych wszyscy chcieliby rzuci palenie wtrcia Rikki. Przecie nie robi tego, bo papierosy im smakuj, a przez palenie czuj si modsi i sprawniejsi. Prbuj rzuci, eby unikn raka puc czy zawau serca. Wic jak ty chcesz gosowa? wyskoczy Shaver. To chyba oczywiste odpara Coleman. Na pocztku tej rozprawy nie miaam wyrobionego zdania, ale z czasem zaczo do mnie dociera, e jedynym sposobem zwrcenia uwagi producentw na spraw odpowiedzialnoci za wasne wyroby jest wymierzenie im przykadnej kary. A ty? Lonnie zwrci si do Jerryego, majc nadziej znale sprzymierzeca. Nie jestem jeszcze zdecydowany. Chciabym najpierw wysucha waszych opinii. Co ty mylisz? zwrci si do Sylvii Taylor-Tatum. Ja natomiast nie mog przez cay czas zrozumie, z jakich powodw mielibymy uczyni t kobiet multimilionerk. Shaver ruszy wok stou, zagldajc w twarze przysigych, z ktrych wikszo wyranie unikaa jego wzroku. Nie ulegao wtpliwoci, e Lonnie z ochot wzi na siebie rol przywdcy opozycji. A jak pan uwaa, panie Savelle? Dotychczas jeszcze si pan nie wypowiada. Wszyscy wytyli uwag, nikt ze skadu nie mia dotd adnej okazji pozna prawdziwych pogldw Savellea. Jestem zwolennikiem wolnego wyboru, moliwie najwikszego wyboru. Z odraz myl o tym, jak wyroby tytoniowe dziaaj na nasze rodowisko naturalne. Nie znosz papierosw. Ale kady czowiek ma moc dokonywania wyboru. A pan, panie Vu? cign Lonnie. Henry odchrzkn, zamyli si na duej, wreszcie rzek: Jeszcze si nie zdecydowaem. Byo jasne, e Henry Vu poprze zdanie Eastera, ktry dotd nie ujawni swego stanowiska. Kolej na pana, panie przewodniczcy zagadn ironicznie Shaver. Moemy skoczy omawianie sprawozda w cigu p godziny. Zrbmy to, a pniej urzdzimy gosowanie odpar Nicholas. Po tych pierwszych prbach konfrontacji wszyscy z chci powrcili do przerwanej lektury. Niemniej atmosfera staa si napita, nadchodzi kulminacyjny punkt ich obrad. *** Fitch zastanawia si, czy nie wyruszy na miasto, nie kaza Josmu przeczesywa bocznych uliczek przedmie i jedzi tam i z powrotem autostrad numer dziewi405

dziesit. W ten sposb przynajmniej robiby co konkretnego, prbowa znale dziewczyn. Ale wiedzia dobrze, e ona wyjechaa z miasta. Dlatego te zosta w swoim gabinecie, przy telefonie, udzc si nadziej, i Marlee zadzwoni jeszcze raz i powie, e umowa jest aktualna. Przez cae popoudnie Konrad zaglda do pokoju, przynoszc wieci, ktrych Fitch tak czy inaczej si spodziewa: samochd dziewczyny sta przed wynajtym domem i nie by uywany od omiu godzin; nie zauwaono ywej duszy w tyme domu; nie natrafiono na aden lad Marlee; wszystko wskazywao na to, e wyjechaa z miasta. Co dziwne, im duej przysigli debatowali nad rozstrzygniciem, tym wiksza nadzieja wstpowaa w serce adwokata. Bo gdyby dziewczyna planowaa zabra fors i znikn, robic jednoczenie wszystko, aby zapad wyrok na korzy powoda, to czemu skad przysigych tak dugo nie mg si zdecydowa? Moe osignicie jednomylnoci nie jest wcale atwe, moe Nicholas musia wci przekonywa niektre osoby, aby popary jego opini? Fitch nigdy dotd nie przegra batalii w sdzie, tote pociesza si myl, e za kadym razem przeywa podobne rozterki podczas obrad awy przysigych. Punktualnie o siedemnastej sdzia Harkin wkroczy na sal posiedze i poprosi wonego, eby wezwa przysigych. Prawnicy w popiechu zajli swoje miejsca, wrcia te wikszo widzw. Przysigli zasiedli w awie. Wszyscy wygldali na zmczonych, czemu nie naleao si specjalnie dziwi. Chciaem tylko zada par pyta rzek sdzia. Czy wybrali pastwo nowego przewodniczcego skadu? Odpowiedziao mu potakiwanie gowami, a Nicholas Easter podnis rk. Mnie spotka ten zaszczyt powiedzia, ale sdzc po tonie gosu, wcale si z tego powodu nie cieszy. Doskonale. Chc te przekaza, e przed godzin rozmawiaem z Hermanem Grimesem, ktry czuje si coraz lepiej. Chyba nie by to atak serca, lekarz chce ju jutro wypisa go ze szpitala. Pan Grimes przesya wam serdeczne pozdrowienia. Przyjto t wiadomo z umiechami. Obraduj pastwo nad wyrokiem ju od piciu godzin. Chciabym wiedzie, jak si przedstawiaj sprawy. Nicholas wsta i w zakopotaniu wsun rce do kieszeni. Czynimy postpy, Wysoki Sdzie. To dobrze. I moe pan powiedzie, nie zdradzajc jeszcze adnych szczegw, czy ten skad zdoa co najmniej dziewicioma gosami orzec na korzy jednej bd drugiej strony? 406

Easter popatrzy na przysigych i odpar pewnie: Sdz, e tak, Wysoki Sdzie. Tak, jestem pewien, e uchwalimy orzeczenie. Kiedy moemy si go spodziewa? Nie zamierzam pogania, maj pastwo prawo debatowa tak dugo, ile tylko bdzie potrzeba. Chciabym jednak rozplanowa nastpn rozpraw na tej sali, a poza tym musimy pomyle o zbliajcej si nocy. My take chcielibymy ju wrci do domw, Wysoki Sdzie. Postaramy si zakoczy obrady jeszcze dzisiaj wieczorem. To wspaniale. Bardzo dzikuj. Obiad zostanie wkrtce podany. Bd w swoim gabinecie, gdyby pastwo mnie potrzebowali.

ROZDZIA 41
OReilly po raz ostatni zjawi si w gmachu sdu, oprcz podania obiadu ze swojej pizzerii chcia serdecznie poegna ludzi, ktrych uwaa ju za swoich znajomych. Wraz z trzema pomocnikami zgotowa im prawdziwie krlewsk uczt. Obiad dobieg koca o osiemnastej trzydzieci i wszyscy przysigli gorco zapragnli wraca do domw. Uzgodnili, eby w pierwszej kolejnoci gosowa nad spraw odpowiedzialnoci producenta papierosw. Nicholas sformuowa pytanie w duchu prawniczym: Czy zamierzasz obciy Pynex win za mier Jacoba Wooda? Rikki Coleman, Millie Dupree, Loreen Duke oraz Angel Weese odpowiedziay stanowczo: tak. Lonnie Shaver, Phillip Savelle oraz Gladys Card rwnie stanowczo wyrazili: nie. Reszta wstrzymaa si od gosu. Pudliczka bya niezdecydowana, ale skaniaa si w stron nie. Niespodziewanie Jerry take si zawaha, lecz i on raczej woa nie obcia win pozwanego. Shine Royce, najkrcej przebywajcy w ich gronie, ktry chyba nawet nie wymwi piciu sw przez cay dzie, ewidentnie wola zaczeka na utworzenie si jakiejkolwiek wikszoci. Postaw przypomina wczg czekajcego przy torach kolejowych, gotowego wskoczy do pierwszego lepszego skadu, jaki si pojawi na horyzoncie, niezalenie od kierunku, w ktrym bdzie poda. Henry Vu take si zaliczy do niezdecydowanych, ten jednak wyranie czeka na ujawnienie stanowiska Eastera, majcego si wypowiedzie na kocu. Niemniej by chyba rozczarowany, e w jednomylnym dotd gronie wytworzy si taki podzia. Chyba najwysza pora, eby ty przedstawi swoje stanowisko rzek Lonnie do Nicholasa takim tonem, jakby ju si szykowa do ktni. No wanie, jak ty uwaasz? podchwycia Rikki, nie mniej gotowa do uzasadnienia swojej decyzji. Oczy wszystkich zwrciy si w stron Eastera. W porzdku odpar. W sali zapada martwa cisza. Po wieloletnich przygotowaniach nadesza wreszcie 408

pora, aby wyoy karty na st. Nicholas przez chwil si zastanawia nad doborem odpowiednich sw, cho przecie ukada sobie w mylach to wystpienie ju z tysic razy. Jestem przekonany, e papierosy s szkodliwe i mog by przyczyn mierci. Z ich powodu umiera kadego roku czterysta tysicy ludzi. Producenci nawet nie prbuj zmniejsza w nich zawartoci nikotyny, cho dobrze wiedz, e dziaa ona uzaleniajce, lecz obnienie jej poziomu odbioby si na iloci sprzedawanych wyrobw, a tym samym przyczynioby si do zmniejszenia zyskw. Moim zdaniem papierosy doprowadziy do mierci Jacoba Wooda, zreszt nikt z was nie podawa w wtpliwo tego twierdzenia. Jestem take przekonany, e reprezentanci przemysu tytoniowego oszukuj nas wszystkich i rzeczywicie staraj si za wszelk cen wcign w nag dzieci i modzie. Wedug mnie to banda przebiegych i bezwzgldnych obuzw, ktrych naleaoby przykadnie ukara. Zgadzam si wtrci Henry Vu. Rikki i Millie miay takie miny, jakby chciay bi brawo. Wic chcesz si domaga odszkodowania? zapyta zdumiony Jerry. Owszem. Poza tym orzeczenie nie speni swojej roli, jeli zasdzimy zbyt niskie odszkodowanie. To musi by olbrzymia kwota. Jeli zdecydujemy, e pozwany ma tylko pokry koszty rzeczywistych strat, bdzie to oznaczao, i nie starczyo nam odwagi, by wymierzy producentowi waciw kar za jego krtactwa i oszustwa. Wanie, to musi by olbrzymia kwota powtrzy Royce, jakby w ten sposb chcia si wykaza inteligencj. Wczga doczeka si w kocu tego pocigu. Lonnie spojrza na niego ze zmarszczonymi brwiami i przenis wzrok na Henryego Vu. W mylach przeliczy szybko: siedem osb domagao si orzeczenia na korzy powoda. Chyba za wczenie jeszcze mwi o wysokoci odszkodowania, skoro nie masz wymaganej wikszoci zwrci si do Nicholasa. To nie jest moja wikszo sprostowa Easter. Gadaj tatka latka mrukn naburmuszony Shaver. To twoje przedstawienie i twoje orzeczenie. Powid wzrokiem po twarzach ludzi siedzcych wok stou. Siedem osb chciao przyzna powodowi odszkodowanie, trzy byy temu przeciwne. Jerry i Pudliczka sprawiali takie wraenie, jakby stali porodku pola walki i nie mogli si zdecydowa, do ktrej ze stron doczy. Niespodziewanie zabraa gos Gladys Card. Mierzi mnie perspektywa gosowania na korzy producenta papierosw, ale za nic w wiecie nie mog zrozumie, dlaczego mielibymy przyzna Celeste Wood tak ogromn sum. A ile byaby pani gotowa jej zasdzi? zapyta Nicholas. 409

Kobieta bezradnie rozoya rce. Sama nie wiem. Gosowaabym za jakim odszkodowaniem, ale dwa miliony... Naprawd nie wiem. O jak sum ty chcesz wystpi? Rikki zwrcia si do Eastera. W sali ponownie zapada cisza. O miliard odpar spokojnie Nicholas. Mona byo odnie wraenie, e te sowa spady midzy zebranych niczym bomba rozpryskowa. Zareagowano rozdziawieniem ust i wybauszeniem oczu. Zanim ktokolwiek zdoa wydusi z siebie cho jedno sowo, Easter pospiesznie wyjani: Jeli powanie mylimy o wymierzeniu przykadnej kary producentom papierosw, musi to by szokujca suma. Nasze orzeczenie powinno wstrzsn ludmi, odbi si gonym echem w caym amerykaskim spoeczestwie, a zwaszcza w rodowisku prawnikw. Musi peni rol wyranego ostrzeenia dla caego przemysu tytoniowego, jakbymy krzyknli: Pora skoczy z takimi praktykami! Chyba ci rozum odjo mrukn Lonnie, czujc, e reszta chtnie go poprze. Ach tak, postanowie zdoby saw doda ironicznym tonem Fernandez. Nieprawda. Chc tylko, aby ten wyrok sta si gony. Ju za tydzie nikt nie bdzie pamita naszych nazwisk, ale wszyscy bd pamitali orzeczenie. Jeli zamierzacie ukara producenta, trzeba to zrobi raz a dobrze. Mnie si to podoba mrukn Shine Royce. Ale w rzeczywistoci sama myl o przyznaniu tak wielkiego odszkodowania przyprawiaa go o mdoci. On jeden z caego skadu wolaby spdzi jeszcze jedn noc w motelu, gdzie mgby si za darmo naje do syta i zarobi kolejnych pitnacie dolarw diety. Co by si stao, gdybymy uchwalili tak astronomiczn kwot? zapytaa Millie, ktra wci nie moga si otrzsn. Obrona wystpiaby z apelacj i pewnego dnia, gdzie za dwa lata, szacowne grono dowiadczonych starych prykw w czarnych togach znacznie zredukowaoby t sum, zasdzio wypat o wiele rozsdniejszego odszkodowania. Zapewne doszliby do wniosku, e trzeba koniecznie sprostowa taki zwariowany wyrok zwariowanego skadu przysigych. Nasz wymiar sprawiedliwoci zawsze dziaa w ten sposb. Wic po co mielibymy przyznawa nierealne sumy? zdumiaa si Loreen. Dla przykadu. Zapocztkowaoby to dugi i mudny proces oswajania producentw papierosw z pojciem odpowiedzialnoci za mier tak wielu klientw. Pamitajcie, e firmy nigdy dotd nie przegray adnej rozprawy. Ich prezesi uwaaj si za nietykalnych. Powinnimy im udowodni, e tak nie jest, a zarazem omieli innych poszkodowanych, aby si nie bali wystpowa przeciwko bogatym wytwrcom. Krtko mwic, chcesz doprowadzi cay przemys do bankructwa powiedzia 410

Lonnie. Nie dbam o to. Warto rynkowa Pynexu wynosi miliard dwiecie milionw dolarw, a wikszo jego zyskw pochodzi z kieszeni ludzi, ktrzy wpadli w nag, lecz bardzo chcieliby rzuci palenie. Masz racj, kiedy si nad tym zastanawiam, dochodz do wniosku, e wiat byby duo szczliwszy bez Pynexu. Czyby zamierza wylewa zy nad upadkiem tej spki? Raczej nad losem jej pracownikw. Suszna uwaga. Mnie jednak o wiele bardziej obchodzi los tysicy ludzi uzalenionych od wyrobw Pynexu. Jakie odszkodowanie moe przyzna Celeste Wood sd wyszej instancji? zapytaa Gladys Card. Wyranie nie dawao jej spokoju to, e jedna z ssiadek, ktrej dotd nawet nie znaa, ma nagle sta si bardzo bogata. To jasne, e pani Card wspczua jej z powodu mierci ma, ale przecie jej m, Nelson, cierpia na dolegliwoci prostaty, a nie zamierza z tego powodu zaskara nikogo do sdu. Trudno powiedzie odpar Easter. Zreszt nie powinnimy si tym przejmowa. Sprawa bdzie rozpatrywana w zupenie innym gronie, ponadto s szczegowe wytyczne co do sposobw rozpatrywania apelacji dotyczcych wyrokw, w ktrych przyznano bardzo wysokie odszkodowania. Miliard dolarw... szepna Loreen, na tyle jednak gono, e wszyscy usyszeli. Brzmiao to bardzo podobnie, jak milion dolarw, i cho przysigli powtarzali w duchu owo magiczne sowo miliard, to zapewne w ogle nie mogli sobie wyobrazi takiej sumy. Nie po raz pierwszy Nicholas odczu rado z tego, e nie ma na sali pukownika Herrery. Pewnie na samo wspomnienie o miliardzie dolarw zaczby wrzeszcze jak optany, a moe nawet ciska rnymi przedmiotami. Bez niego przy stole wci panowa spokj. Lonnie zosta osamotniony w roli stronnika pozwanego, nic wic dziwnego, e bez przerwy przelicza gosy. Wyeliminowanie Hermana take miao olbrzymie znaczenie, moe nawet byo waniejsze od wykluczenia pukownika, poniewa w takiej sytuacji wszyscy by si sugerowali jego opini. A Grimes by niezwykle wyrachowany, nie poddawa si emocjom i z pewnoci by wykpi pomys wydania tak niecodziennego orzeczenia. Na szczcie jego take nie byo. Nicholas umiejtnie skierowa dyskusj ze sprawy odpowiedzialnoci Pynexu na problematyk odszkodowa za straty moralne. Chyba tylko on w peni zdawa sobie spraw ze znaczenia tego elementu. Specjalnie rzuci kwot miliarda dolarw, aby zmusi wszystkich do mylenia w kategoriach konkretnych sum pienidzy, a nie do mgli411

stego pojcia kary. Trzeba byo uczyni wszystko, aby pozostaa jedenastka nadal debatowaa nad spraw odszkodowania. Pragn jeszcze raz zaznaczy, e moja propozycja ma na celu wycznie przycignicie uwagi. Puci oko do Jerryego, ktry poj w lot, e powinien si teraz wczy do dyskusji. Nie mog gosowa za tak wysokim odszkodowaniem rzek tamten stanowczo, tonem wytrawnego handlarza, co musiao zrobi odpowiednie wraenie. Moim zdaniem to nie do przyjcia. Owszem, chyba powinnimy wynagrodzi wdowie krzywd, ale ta propozycja jest po prostu nierozsdna. Nieprawda odpar Nicholas. Firma dysponuje gotwkowym kapitaem obrotowym w wysokoci omiuset milionw dolarw. Cay jej zarzd siedzi na forsie. Wszyscy producenci papierosw niejako drukuj swoje wasne pienidze. Jerry zadeklarowa si wanie jako smy stronnik powoda, tote Lonnie wrci pod okno i zacz nerwowo zaciska i rozwiera pici. W takiej sytuacji Pudliczka musiaa by dziewita. To prawdziwe szalestwo, ja te nie mog gosowa za tak wysokim odszkodowaniem oznajmia. Gdyby chodzio o nisz kwot... Ale miliard dolarw? Wic ile proponujesz? zapytaa Rikki. No, moe piset milionw, a moe tylko sto milionw? W aden sposb nie mogli doj do adu z niewyobraalnie wielkimi sumami. Nie wiem mrukna Sylvia. A co ty proponujesz? Do mnie przemawia argument, e powinnimy wymierzy dotkliw kar. Jeli wyrok ma zosta odebrany jako powane ostrzeenie, to musi by niecodzienny. Ale miliard? Czemu nie? Ja si nie lkam takiej decyzji. Ja te wtrci Shine Royce, uszczliwiony, e moe doczy do wsplnego frontu. Na duej zapado milczenie. W sali rozlegao si jedynie gone trzaskanie w stawach palcw zaciskanych przez Shavera. Moe zagosujmy, kto jest przeciwnikiem przyznawania wdowie jakiegokolwiek odszkodowania odezwa si w kocu Nicholas. Savelle podnis rk. Lonnie w ogle nie zareagowa, lecz on nie musia si ju wypowiada w tej kwestii. Gosy rozkadaj si w stosunku dziesi do dwch powiedzia Easter, zapisujc ten wynik na kartce. Podjlimy zatem wikszociow decyzj w sprawie odpowiedzialnoci pozwanego. Zajmijmy si teraz wycznie problemem odszkodowania. Czy wszyscy dziesicioro jestemy zgodni co do tego, e pani Wood powinna uzyska dwa miliony dolarw jako rekompensat rzeczywistych strat finansowych? 412

Savelle z hukiem odsun krzeso, wsta i wyszed z sali. Shaver nala sobie kawy do filianki i usiad pod oknem, tyem do reszty, cho byo oczywiste, e uwanie owi kade sowo padajce przy stole. W porwnaniu z wczeniejsz propozycj dwa miliony dolarw sprawiay wraenie garci drobniakw, tote caa dziesitka zaaprobowaa ten wniosek. Nicholas mg wreszcie wypeni pierwsze rubryki w dostarczonym przez sdziego formularzu. Czy jestemy take zgodni co do tego, e powinnimy zasdzi jakie odszkodowanie za straty moralne, bez precyzowania jego wysokoci? Wsta i ruszy wok stou, zbierajc od kadego gone i wyrane tak. Tylko Gladys Card si zawahaa. Nawet gdyby teraz zmienia zdanie, i tak nie miao to ju adnego znaczenia. Do uchwalenia werdyktu wystarczyo tylko dziewi gosw. W porzdku. Wrmy zatem do sprawy jego wysokoci. Czy s jakie inne propozycje? Mam pomys rzek Jerry. Niech kade z nas zapisze proponowan sum na kartce i zoy j, nie pokazujc innym, a pniej dodamy wszystkie liczby i podzielimy przez dziesi. To znaczy obliczymy redni. Uwaasz, e taka rednia powinna by wica? spyta Easter. Niekoniecznie, ale zyskalibymy pojcie, jak rozkadaj si opinie. Projekt przeprowadzenia tajnego gosowania natychmiast zyska poparcie i szybko zebrano dziesi zoonych kartek. Nicholas zacz je rozwija i odczytywa na gos wypisane kwoty, a Millie zapisywaa liczby w notatniku: miliard, milion, pidziesit milionw, dziesi milionw, miliard, milion, pi milionw, piset milionw, miliard, dwa miliony. Millie szybko wykonaa obliczenia. Suma wynosi trzy miliardy piset szedziesit dziewi milionw. Jeli j podzielimy przez dziesi, uzyskamy trzysta pidziesit sze milionw i dziewiset tysicy dolarw. Przez chwil panowao milczenie, jakby wszyscy prbowali sobie wyobrazi tak mas pienidzy. Lonnie poderwa si z krzesa i stan u szczytu stou. Wy naprawd powariowalicie wycedzi ze zoci, po czym wyszed z sali, trzasnwszy drzwiami. Nie mog si zgodzi na takie odszkodowanie oznajmia wyranie wstrznita Gladys Card. Owszem, sama yj ze skromnej emerytury, jako sobie radz, i dlatego nie wyobraam sobie, by kto mg dosta tak horrendaln sum. Operujemy rzeczywistymi kwotami rzek Nicholas. Firma dysponuje gotwkowym funduszem w wysokoci omiuset milionw dolarw, a jej faktyczna warto przekracza miliard. W ubiegym roku nasz rzd przeznaczy sze miliardw na opiek zdrowotn ludzi cierpicych wskutek palenia papierosw i budet ten musi by 413

co roku zwikszany. Czterej najwiksi producenci papierosw sprzedali w ubiegym roku wyroby na czn sum prawie szesnastu miliardw dolarw. Ich zyski take stale rosn. Wanie dlatego musimy operowa tak wielkimi liczbami. Zarzd spki przyjmie ze miechem konieczno wypacenia odszkodowania w wysokoci piciu milionw i niczego nie zmieni w swoim postpowaniu. Bdzie nadal wciga dzieci w nag i dalej okamywa przedstawicieli Kongresu. Nie kiwnie nawet palcem, jeli go do tego nie zmusimy. Rikki pochylia si nad stoem i spojrzaa na siedzc naprzeciwko Gladys Card. Jeli nie chce pani gosowa tak jak my, to moe wyj z sali i doczy do tamtych dwch. Prosz mnie nie poucza. Wcale nie prbuj pani poucza. Nicholas ma racj, ta decyzja wymaga odwagi. Jeli przemys tytoniowy nie odbierze tego wyroku jak policzka albo rzucenie na kolana, to naprawd nic si nie zmieni. Mamy do czynienia z bezwzgldnymi ludmi. Gladys bya coraz bardziej roztrzsiona, jakby za chwil miaa si zala zami. Nie. Przykro mi, chciaabym wam pomc, ale nie potrafi si do tego zmusi. W porzdku, pani Card odezwa si agodnym tonem Nicholas. wietnie wyczuwa, e przejta kobieta potrzebuje jakiego wsparcia duchowego. Nawet bez niej mia wymaganych dziewi gosw, mg sobie wic pozwoli na okazanie askawoci. Ale nie wolno mu byo dopuci, by jeszcze kto w ostatniej chwili zmieni zdanie. Czy mog o co spyta? zwrcia si do niego Angel, traktujc go widocznie jak niekwestionowanego przywdc. Oczywicie rzek, wzruszywszy ramionami. Co si stanie z przemysem tytoniowym, jeli wydamy takie orzeczenie i zasdzimy gigantyczne odszkodowanie? Z punktu widzenia prawnego, ekonomicznego czy politycznego? Ze wszystkich razem. Easter zamyli si na krtko, chocia mia gotow odpowied. Najpierw wybuchnie panika jakby mae trzsienie ziemi. Wiele osb z kierownictwa tych firm zacznie si martwi o swoje posady. Pniej jednak wszystko wrci do normy i wszyscy bd czekali z niepokojem na wyrok sdu apelacyjnego. Ale na pewno odpowiedzialni ludzie zaczn planowa zmiany w sposobach prowadzenia kampanii reklamowych. adna z firm nie powinna zbankrutowa, przynajmniej w najbliszym czasie, poniewa dysponuj one olbrzymimi funduszami. Z pewnoci runie lawina petycji do Kongresu, w ktrych bd si domaga specjalnych uprawnie, lecz wraz z upywem czasu waszyngtoscy politycy zaczn traktowa producentw papierosw bez szczeglnego respektu. Krtko mwic, Angel, ten przemys ju nigdy nie bdzie 414

dziaa tak, jak dziaa teraz, jeli odwaymy si uchwali wysokie odszkodowanie. I mam nadziej, e ostatecznie pewnego dnia produkcja papierosw zostanie zakazana dodaa Rikki. A w kadym razie stanie si bardzo mao opacalna uzupeni Nicholas. Co si stanie z nami? cigna Weese. Czy bdzie nam grozio jakiekolwiek niebezpieczestwo? Sam mwie, e ich agenci uwanie nas obserwowali i ledzili jeszcze przed rozpoczciem procesu. Bdziemy cakowicie bezpieczni, nic nam nie zrobi. Jak ju powiedziaem, za tydzie nikt nie bdzie pamita naszych nazwisk. Wszyscy bd za to pamitali o wyroku. Wrci Phillip Savelle i usiad na swoim miejscu. I jaka zapada decyzja? Nadal chcecie si bawi w szlachetnego Robin Hooda? zapyta. Easter pomin t uwag milczeniem. Jeli chcemy zaraz wraca do domw, musimy w kocu ustali sum odszkodowania rzek. Sdziam, e ju to ustalilimy odpara Rikki. Czy mog uzna, e mamy dziewi gosw popierajcych obliczon kwot odszkodowania? A jaka to kwota, jeli wolno zapyta? odezwa si Savelle. W przyblieniu trzysta pidziesit milionw dolarw odpowiedziaa Coleman. Ach, wic jednak znalaza zastosowanie stara teoria kapitau? To zabawne, ale na pierwszy rzut oka nie wygldalicie na zwolennikw marksizmu. Mam pomys wtrci Jerry. Zaokrglijmy t sum do czterystu milionw, to bdzie poowa gotwkowego funduszu Pynexu. Nie powinno ich to zrujnowa. Najwyej zacisn pasa, dorzuc troch nikotyny do papierosw, wcign w nag wicej dzieci i ju za par lat odzyskaj utracone pienidze. Czybymy przeszli do licytacji? spyta ironicznie Savelle, ale nikt nie zwraca na niego uwagi. Ja si zgadzam odpara Rikki. Przeliczmy gosy. Dziewi rk unioso si do gry. Easter znw ruszy wok stou i kadego z pozostaej semki zapyta, czy jest za tym, aby przyzna powodowi dwa miliony dolarw odszkodowania za rzeczywiste straty finansowe oraz czterysta milionw za straty moralne. Wszyscy odpowiedzieli tak. Wypeni wic do koca formularz i da kademu do podpisu. Po dugiej nieobecnoci wrci take Shaver. 415

 Uchwalilimy werdykt, Lonnie poinformowa go Nicholas. Te mi niespodzianka. Ile? Czterysta dwa miliony dolarw odpowiedzia Savelle. Zreszt c to za rnica, par milionw mniej czy wicej... Shaver popatrzy na niego w osupieniu, po czym przenis wzrok na Eastera. To ma by art? zapyta szeptem. Nie. Tak zdecydowalimy i mamy dziewi gosw. Moe chciaby do nas doczy? Id do diaba. Niewiarygodne, prawda? mrukn Savelle. I pomyl tylko, jacy staniemy si przez to sawni. To niebywae wycedzi Shaver, oparszy si o cian. Niezupenie odpar Nicholas. Kilka lat temu zapad werdykt przeciwko Texaco, zasdzajcy odszkodowanie w wysokoci dziesiciu miliardw dolarw. Rozumiem. A wy postanowilicie podj to wyzwanie. Nie. Postanowilimy wymierzy sprawiedliwo. Easter otworzy drzwi, przywoa Lou Dell i poleci jej poinformowa sdziego, e orzeczenie zapado. Lonnie podszed do niego, odcign go na bok i zapyta szeptem: Czy jest jaki sposb na to, aby moje nazwisko nie byo czone z tym wyrokiem? By wyranie zdenerwowany i rozwcieczony. Oczywicie, nie musisz si niepokoi. Sdzia po kolei zapyta kadego z przysigych, jak gosowa. Kiedy przyjdzie na ciebie kolej, zyskasz okazj zapewni wszystkich, e nie masz nic wsplnego z t decyzj. Dziki.

ROZDZIA 42
Lou Dell przekazaa kartk Willisowi, ten za podrepta wskim korytarzem i po chwili znikn jej z oczu za rogiem. Mia obowizek osobicie dostarcza wszelkie notatki sdziemu. Harkin rozmawia wanie przez telefon, lecz na jego widok natychmiast skoczy i odoy suchawk, chcia bowiem jak najszybciej usysze wyrok. Wielokrotnie ju odbiera decyzj awy przysigych, ale tym razem mia przeczucie, e stanie si co niezwykego. Jak kady sdzia liczy na to, i pewnego dnia trafi mu si jaka niecodzienna i bardzo wana sprawa, ale w tym momencie nie potrafi jeszcze oceni, czy zicio si jego marzenie. Na kartce byo napisane: Panie sdzio, czy moe pan oddelegowa uzbrojonego stranika do eskorty, kiedy bd wychodzi z gmachu po zakoczeniu posiedzenia? Mam powody do obaw, ktre wyjani panu pniej. Nicholas Easter. Harkin wyda odpowiednie polecenia stranikowi stojcemu przed gabinetem i ruszy energicznym krokiem na sal posiedze, gdzie panowaa napita atmosfera wyczekiwania. Prawnicy, z ktrych wikszo dotd krya po holu, spodziewajc si w kadej chwili wezwania, teraz pospiesznie wracali na swoje miejsca, toczc si w gwnym przejciu midzy rzdami aw. Byli wyranie zdenerwowani i podekscytowani. Widzowie take wracali na sal. Dochodzia godzina dwudziesta. Otrzymaem wiadomo, e przysigli ustalili orzeczenie oznajmi sdzia do mikrofonu, bacznie spogldajc na podnieconych adwokatw. Prosz wezwa zesp przysigych. Caa dwunastka, tak samo jak dotychczas, wkroczya na sal z powanymi minami. Bez wzgldu na to, jak dobre wieci przynosili, jak korzystne dla jednej bd drugiej strony i niezalenie od podziau stanowisk podczas orzekania, wchodzili ze wzrokiem wbitym w ziemi, przez co reprezentanci obu stron instynktownie poczuli si pokrzywdzeni i zaczli natychmiast planowa zoenie apelacji. Lou Dell wzia wypeniony formularz z rk Eastera i podaa go sdziemu, ktry ja417

kim cudem zdoa przebiec wzrokiem jego tre, zachowujc przy tym niewzruszon min. W najmniejszym stopniu nie da po sobie pozna, jak bardzo wstrzsny nim wypisane w protokole sumy. Bo w rzeczywistoci wywoao to jego bezgraniczne zdumienie, ale sdzia nie mg ju nic zmieni na drodze proceduralnej. Z formalnego punktu widzenia wszystko byo zgodne z przepisami prawa. Co zrozumiae, ju wkrtce powinien wpyn wniosek apelacyjny, lecz w tym momencie Harkin mia zwizane rce. Tote spokojnie zoy formularz, odda go Lou Dell, ta za wrczya z powrotem Easterowi, ktry wsta, przygotowujc si do obwieszczenia decyzji. Panie przewodniczcy, prosz odczyta orzeczenie. Nicholas rozoy protok, odchrzkn i rozejrza si po sali, szukajc wzrokiem Fitcha. Nigdzie go jednak nie dostrzeg. My, sdziowie przysigli, przyznajemy na rzecz powoda, pani Celeste Wood, odszkodowanie za rzeczywiste straty finansowe w wysokoci dwch milionw dolarw. Ju ten element stanowi precedens. Wendall Rohr i jego wsppracownicy gono odetchnli z ulg. Oto bowiem wnieli swj wkad do historii sdownictwa amerykaskiego. Ale nie by to jeszcze koniec niespodzianek. A take my, sdziowie przysigli, przyznajemy na rzecz powoda, pani Celeste Wood, odszkodowanie za straty moralne w wysokoci czterystu milionw dolarw. W spoecznoci prawnikw przyjmowanie wyroku zwizane jest ze swoistym rytuaem. Nie naley wytrzeszcza oczu ani rozdziawia ust, nie wolno si rozglda z wyrazem triumfu czy te klski na twarzy, le widziane jest radosne rzucanie si na szyj klienta bd poklepywanie go po ramieniu dla dodania otuchy. Naley siedzie prosto, z kamiennym wyrazem twarzy i wzrokiem utkwionym w notatniku, w ktrym si zapisuje padajce kwoty krtko mwic, trzeba si zachowywa tak, jakby wyrok mia dokadnie takie brzmienie, o jakie si od pocztku walczyo. Ale tym razem w rytua nie zosta zachowany. Cable gwatownie odchyli si na oparcie krzesa, jakby otrzyma postrza w brzuch. Jego koledzy zastygli z otwartymi ustami i oczyma wychodzcymi z orbit, niczym ryby wyrzucone z wody. Przez kilka sekund nie mogli zaczerpn oddechu. W drugim rzdzie obrony kto gono szepn: Mj Boe! Natomiast Rohr wyszczerzy zby w szerokim umiechu i obj swoj klientk, ktra nagle wybuchna paczem. Reszta adwokatw strony powodowej serdecznie ciskaa sobie donie, paday sowa gratulacji. Nie ulegao wtpliwoci, e w owej chwili triumfu kady z nich myli przede wszystkim o tych czterdziestu procentach odszkodowania stanowicych honorarium prawnej reprezentacji. Nicholas usiad i poklepa Loreen Duke po kolanie. Mieli to za sob, rozprawa wreszcie dobiega koca. 418

Sdzia Harkin szybko przystpi do rzeczy, jakby orzeczenie nie zrobio na nim najmniejszego wraenia. Szanowni pastwo, musze, jeszcze zatwierdzi decyzj awy przysigych. W tym celu zwrc si indywidualnie do kadego z pytaniem, czy gosowa za takim werdyktem. Zacznijmy od pani Loreen Duke. Prosz wsta i powiedzie gono, czy opowiada si pani za tak brzmicym werdyktem. Tak odpara dumnie kobieta. Niektrzy prawnicy zaczli spisywa wyniki gosowania, ale wikszo siedziaa bez ruchu ze wzrokiem utkwionym gdzie w przestrzeni. Panie Easter? Czy gosowa pan za takim werdyktem? Tak. Pani Dupree? Tak, Wysoki Sdzie. Panie Savelle? Nie. Panie Royce? Tak. Panno Weese? Tak. Panie Vu? Tak. Panie Shaver? Lonnie unis si nieco z miejsca i oznajmi tubalnie: Nie, Wysoki Sdzie, gosowaem przeciwko takiemu werdyktowi i chciabym zaznaczy, e kategorycznie si z nim nie zgadzam. Dzikuj. Pani Coleman? Czy gosowaa pani za tym werdyktem? Tak, Wysoki Sdzie. Pani Card? Nie. Na chwil oya nadzieja w sercach Cablea i Fitcha, pojawi si cie szansy ocalenia Pynexu i caego przemyska tytoniowego. Ju troje przysigych wyrazio swj sprzeciw wobec werdyktu, wystarczyo jeszcze jedno nie, aby skad zosta odesany z powrotem do sali konferencyjnej w celu uzgodnienia stanowiska. Kady sdzia prowadzcy rozprawy z powdztwa cywilnego mgby dugo opowiada rne historie zwizane z nagymi zmianami zdania przysigych podczas takiego zatwierdzania werdyktu. Byo to w peni zrozumiae, bo zupenie inaczej odbierao si brzmienie niektrych owiadcze na sali sdowej, zapenionej prawnikami i widzami, ni jeszcze par minut wczeniej w wskim gronie zaprzyjanionych osb. 419

Ale ta wta nadzieja prysa niczym baka mydlana, kiedy Harkin skierowa pytanie do Jerryego oraz Pudliczki. Oboje bowiem odpowiedzieli twierdzco. Zatem wyrok zosta uchwalony w stosunku gosw dziewi do trzech oznajmi sdzia. A wic od strony formalnej wszystko jest w naleytym porzdku. Czy chce pan co doda, panie Rohr? Ten tylko pokrci energicznie gow. Nie mg przy wiadkach wyrazi swej wdzicznoci przysigym, cho w gbi duszy gotw by przeskoczy barierk i caowa ich wszystkich po nogach. Wyprostowa si na krzele i ponownie otoczy ramieniem wdow Wood. A pan, panie Cable? Nie, Wysoki Sdzie wydusi tamten przez zacinite gardo. On z kolei mia ochot wykrzycze na cae gardo w kierunku awy: Skoczeni idioci! To, e Fitch nie zjawi si na sali, bardzo zaniepokoio Eastera. Jego nieobecno moga oznacza tylko jedno: adwokat czatowa gdzie na ulicach, zapewne przyczai si w ciemnociach i czeka na dogodn chwil. Jak wiele zdoa si dowiedzie? Prawdopodobnie i tak za duo. Dlatego Nicholas chcia jak najszybciej wyj z gmachu sdu i wynosi si z miasta gdzie pieprz ronie. Ale Harkin zacz rozwlekle wyraa przysigym sowa podzikowania, okraszajc je spor dawk patriotyzmu oraz postawy obywatelskiej i cytujc niemal kady wzniosy frazes, jaki wczeniej pad w mowach kocowych adwokatw. Ostrzeg ich jeszcze, aby z nikim nie rozmawiali na temat przebiegu dyskusji nad orzeczeniem, podkreliwszy wag tego ostrzeenia grob aresztu, gdyby chcieli komu ujawni szczegy zamknitego posiedzenia. Zwolni ich wreszcie z obowizku i wysa w ostatni podr do motelu po swoje rzeczy osobiste. Tymczasem Fitch obserwowa t sesj w sali podgldu ssiadujcej z jego gabinetem. Siedzia samotnie, poniewa wszystkich konsultantw ju par godzin temu wyrzuci z biura i odesa z powrotem do Chicago. Bez trudu mg pojma Eastera, dogbnie rozpatrywa ten pomys wraz ze Swansonem, ktremu wszystko opowiedzia zaraz po powrocie tamtego do Biloxi. Tylko co by w ten sposb osign? Easter z pewnoci nie powiedziaby ani sowa, wic tylko naraziliby si na oskarenie o kidnaping. Mieli wystarczajco duo kopotw i bez groby cignicia sobie na kark caej miejscowej policji. Dlatego podjli decyzj, eby potajemnie ledzi Eastera, bo tylko on mg ich doprowadzi do dziewczyny. Rodzi si kolejny dylemat, a mianowicie, co zrobi z Marlee, kiedy ju wytropi si jej kryjwk. Formalnie nie mona jej byo o nic oskary, gdy w przebiegy sposb ukrada brudne pienidze. C miaby powiedzie agentom FBI podczas skadania oficjalnego doniesienia? e przekaza dziewczynie dziesi mi420

lionw dolarw, poniewa obiecaa mu rozstrzygnicie na korzy pozwanego, a pniej sprytnie wykiwaa i znikna z fors? Czy ktokolwiek w tej sytuacji mg za ni wysa list goczy? Nie. Fitch znalaz si w lepej uliczce. Dlatego te ze spokojem obserwowa obraz przekazywany przez obiektyw kamery ukrytej w aktwce Olivera McAdoo. Patrzy ze smutkiem, jak przysigli wstaj z miejsc i wychodz, a awa pustoszeje. Zatrzymali si na krtko w sali konferencyjnej, eby zabra swoje ksiki, czasopisma i rne drobiazgi. Nicholas nie mia ochoty na jakiekolwiek rozmowy. Wysun si z powrotem na korytarz, gdzie Chuck, z zayoci starego przyjaciela, szepn mu na ucho, e jego eskorta ju czeka na parkingu. Nie poegnawszy si nawet z Lou Dell i Willisem, nie ucisnwszy doni ani jednej z osb, w ktrych gronie spdzi ostatnie cztery tygodnie, Easter pospiesznie ruszy za stranikiem. Tylnymi schodami wydostali si na parking, gdzie za kierownic brzowego subowego forda siedzia sam szeryf. Sdzia mnie powiadomi, e bdzie pan potrzebowa mojej pomocy rzek, nie wysiadajc z samochodu. Owszem. Prosz jecha autostrad czterdziest dziewit na pnoc. Poka, gdzie chc wysi. I prosz zwraca uwag, czy nikt za nami nie jedzie. Nie ma sprawy. Tylko kto mgby pana ledzi? Bandyci. Chuck zatrzasn za nim drzwi i wyjechali z parkingu. Nicholas po raz ostami zerkn na okna sali przysigych na pierwszym pitrze gmachu. Dostrzeg za szyb widoczn do poowy Millie, ktra serdecznie obejmowaa Rikki Coleman. Nie zostawi pan jakich rzeczy osobistych w motelu? Nic wanego. Zabior je kiedy indziej. Szeryf poleci przez radio kierowcom dwch wozw patrolowych, eby podali za nimi i uwanie obserwowali, czy nikt ich nie ledzi. Po dwudziestu minutach jazdy dotarli do Gulfport, gdzie Nicholas zacz wskazywa drog wskimi uliczkami dzielnicy willowej. Wreszcie poprosi o zatrzymanie auta przed kortem tenisowym na pomocnych kracach miasta, za ktrym cigno si spore osiedle blokw mieszkalnych. Podzikowa uprzejmie i wysiad. Na pewno wszystko w porzdku? zapyta szeryf. Tak, jasne. Zatrzymam si tu u znajomych. Jeszcze raz dzikuj. Prosz zadzwoni, gdyby potrzebowa pan pomocy. Oczywicie. Ruszy energicznym krokiem i znikn za rogiem ogrodzenia, lecz zaraz skoczy za ywopot i stamtd odprowadzi wzrokiem odjedajcy samochd. Pniej ukry si 421

za barakiem stojcym obok basenu kpielowego, skd roztacza si doskonay widok na uliczk prowadzc w stron osiedla. Nie zauway jednak niczego podejrzanego. W umwionym miejscu sta nowiutki samochd z wypoyczalni, pozostawiony tu przez Marlee dwa dni wczeniej ju trzeci z kolei, ktry mia by porzucony zgodnie z realizowanym planem. Easter bez kopotw odby nim trwajc ptorej godziny podr do Hattiesburga, cho bez cay ten czas trwoliwie zerka we wsteczne lusterko. Wynajty odrzutowiec czeka na niego na miejskim lotnisku. Nicholas zostawi kluczyki w stacyjce samochodu i znacznie rozluniony wkroczy do niewielkiego prowincjonalnego terminalu. *** Kilkanacie minut po pomocy, po okazaniu cakiem nowego paszportu kanadyjskiego, przeszed kontrol celn na lotnisku w Georgetown. By jedynym pasaerem wyczarterowanego poczenia, hala przylotw wiecia pustkami. Marlee czekaa przy stanowisku odbioru bagau. Ucisnli si czule. Syszaa ju? zapyta, kiedy wyszli na ulic i otoczyo ich duszne, parne powietrze tropikw. Pewnie, wci o tym mwi w CNN. Tylko na tyle byo ci sta? zapytaa ze miechem. Pocaowali si. Dziewczyna poprowadzia wz krtymi, wskimi uliczkami w stron centrum miasta. Kiedy mijali imponujcy gmach banku niedaleko portu, wskazujc fronton z wielkim napisem Royal Swiss Trust, powiedziaa: To tutaj. adny. Pniej usiedli na play, na samej granicy fal, pozwalajc, by lekko spienione wody oceanu obmyway im bose stopy. Na horyzoncie wida byo kilka jachtw lub kutrw z zapalonymi latarniami, lecz hotele i ekskluzywne rezydencje za ich plecami tony w mroku. Chwilowo ca pla mieli tylko dla siebie. I mogli si do woli cieszy t chwil. Czteroletnia praca dobiega wreszcie koca, ich plan zosta wykonany w najdrobniejszych szczegach. Wielokrotnie marzyli o takim wanie zakoczeniu, po setki razy przeywajc rozterki i ulegajc zniechceniu. Powoli upyway kolejne minuty. *** Oboje uznali, e bdzie najlepiej, jeli Marcus w ogle si nie dowie o jej znajomoci z Nicholasem. Podejrzewali, e w najbliszej przyszoci broker moe by zmuszony do udzielenia odpowiedzi na kilka pyta, zatem im mniej o nich wiedzia, tym lepiej. Mar422

lee wkroczya do sekretariatu banku Royal Swiss Trust punktualnie o dziewitej i zostaa zaprowadzona na pitro, gdzie Marcus ju na ni czeka. Na kocu jzyka mia setki pyta, ktrych nie mg zada. Zaproponowa kaw i zamkn za ni drzwi gabinetu. Musz przyzna, e wyprzeda akcji Pynexu okazaa si nadzwyczaj trafnym posuniciem oznajmi z szerokim umiechem, wykazujc si jednoczenie umiejtnoci stosowania niedomwie. Te tak uwaam odpara. Ciekawe, jaka bdzie cena udziaw w chwili otwarcia giedy. Trudno powiedzie. Poczyem si ju z Nowym Jorkiem, lecz wyglda na to, e tam zapanowa kompletny chaos. Ten wyrok z Missisipi wszystkich zaszokowa. Chyba tylko pani si go spodziewaa. Marcus mia straszn ochot dowiedzie si paru rzeczy, ale zdawa sobie spraw, e prawdopodobnie od niej nie uzyska adnych wyjanie. Zachodzi nawet obawa, e akcje Pynexu nie zostan dopuszczone do obrotu przez najblisze dwa, trzy dni. Marlee wietnie to rozumiaa. Sekretarka przyniosa kaw, tymczasem broker wywietli na ekranie komputera ceny akcji z chwili zamknicia giedy w dniu poprzednim. O dziewitej trzydzieci zaoy suchawki z mikrofonem i skoncentrowa si na dwch monitorach stojcych na bocznym stoliku. Otwieraj gied powiedzia wyczekujcym tonem. Marlee czekaa z niecierpliwoci, starajc si zachowa spokj. Wraz z Nicholasem doszli do wniosku, e trzeba dokona niezbdnych transakcji jak najszybciej, po czym zgarn zarobione pienidze i zwiewa gdzie na koniec wiata, w jakie przytulne miejsce, ktrego nigdy dotd adne z nich nie widziao na oczy. Przeprowadzona wczeniej akcja sprzeday z wyprzedzeniem stu szedziesiciu tysicy udziaw Pynexu wymagaa teraz od niej kupienia takiego samego pakietu akcji. Ale trzeba byo dziaa rozwanie. Obrt udziaami Pynexu zosta zawieszony rzek Marcus, na co Marlee skrzywia si bolenie. On jednak wybra jaki numer telefoniczny i zacz pgosem rozmawia z kim z Nowego Jorku. Wyowia tylko niewiele jej mwice liczby i wskaniki procentowe. Maj zlecenia sprzeday po pidziesit dolarw za sztuk, ale brak chtnych. Kupuje pani? Nie. Miny kolejne dwie minuty. Marcus nie spuszcza oczu z ekranu monitora. Oho! Pojawiy si na tablicy. Cena wywoawcza: czterdzieci pi. Tak czy nie? Nie. A co z akcjami innych firm? Marcus wcisn par klawiszy komputera. No, no! Akcje Trellco spady o trzynacie punktw, do poziomu czterdziestu 423

trzech dolarw, Smith Greer o jedenacie, do pidziesiciu trzech i wier dolara, a ConPack o osiem, do dwudziestu piciu. To prawdziwa jatka. Chyba cay przemys tytoniowy na dugo zapamita ten dzie. Prosz sprawdzi Pynex. Cena spada do czterdziestu dwch i cigle maleje. Pojawili si jednak pierwsi drobni kupcy. Prosz naby dwadziecia tysicy udziaw po czterdzieci dwa dolary polecia, spogldajc do notatnika. Po kilku sekundach Marcus przekaza: Zlecenie potwierdzone. Cena podskoczya do czterdziestu trzech. Nasza transakcja zostaa zauwaona. Proponowabym nastpnym razem kupi troch mniejszy pakiet. Pomijajc kwesti prowizji brokera Marlee z Nicholasem zarobili na tej jednej operacji siedemset czterdzieci tysicy dolarw. Spada z powrotem do czterdziestu dwch poinformowa Marcus. Prosz kupi dalszych dwadziecia tysicy akcji, kiedy obniy si do czterdziestu jeden dolarw. Dwie minuty pniej zlecenie zostao potwierdzone. Tym razem zysk wynis siedemset szedziesit tysicy. Cena wzrosa do czterdziestu jeden i p. Znw operacja nie usza niczyjej uwagi. Czy s jacy inni kupujcy? Nie. Kiedy moe si zacz ruch? Trudno powiedzie. Sdz jednak, e ju wkrtce. To firma z duym kapitaem, nie mona lekceway takiej okazji. Wedug prognoz maklerskich cena akcji powinna wynosi okoo siedemdziesiciu dolarw. Jeli wic spada poniej pidziesiciu, okazja jest naprawd wyjtkowa. Radzibym wszystkim moim klientom, aby teraz j wykorzystali. Marlee kupia pakiet dwudziestu tysicy akcji po czterdzieci jeden dolarw, pniej za odczekaa p godziny i nabya kolejn tak porcj po czterdzieci. Kiedy cena udziaw Trellco spada do czterdziestu, czyli o szesnacie punktw poniej wczorajszego poziomu sprzeday, zlecia kupno dwudziestu tysicy akcji, co przynioso jej zysk brutto w wysokoci trzystu dwudziestu tysicy dolarw. Nie spieszya si zanadto. O dziesitej trzydzieci skorzystaa z telefonu i zadzwonia do Nicholasa, ktry siedzia przed telewizorem i oglda wiadomoci CNN. Ekipa terenowa w Biloxi usiowaa przeprowadzi jaki wywiad, najchtniej z Rohrem, Cableem bd Harkinem, a pewnie zadowoliliby si nawet rozmow z Lou Dell czy ktr kance424

listk. Ale nikt nie chcia odpowiada na pytania reporterw. Od czasu do czasu Easter przecza si na kana informacji finansowych i sprawdza notowania giedowe. Cena akcji Pynexu osigna najniszy poziom w godzin po otwarciu giedy. Pierwsi kupujcy wkroczyli do akcji na poziomie trzydziestu omiu dolarw, kiedy to Marlee za jednym zamachem nabya brakujcych jej osiemdziesit tysicy udziaw. Kiedy cena akcji Trellco ustalia si na wysokoci czterdziestu jeden dolarw, nabya take czterdzieci tysicy sztuk. W ten sposb moga wykreli rwnie t spk ze swojej listy. A uporawszy si z najwaniejszymi zobowizaniami, nie chciaa ju czeka na obniki cen dwch pozostaych jej, znacznie mniejszych pakietw innych firm. Zreszt do ju miaa cierpliwego wyczekiwania. Ich plan przynis nawet lepsze rezultaty od spodziewanych, a ponadto nigdy wicej nie moga ju liczy na tak okazj. Kilka minut przed dwunast, kiedy na giedzie wci jeszcze panowa chaos, Marlee kupia ostatni pakiet akcji spki Smith Greer. Marcus zdj suchawki i otar spocone czoo. Rzekbym, e to bardzo udany dzie, pani MacRoland. Zyskaa pani brutto ponad osiem milionw dolarw. Drukarka z cichym szumem wypluwaa jeszcze ostatnie potwierdzenia zlece kupna. Chciaabym przela pienidze do banku w Zurychu. Naszego? Nie. Podaa mu kartk z wypisanymi szczegami. Ile mam przela? Wszystko. Oczywicie, po odliczeniu paskiej prowizji. Jak pani sobie yczy. Domylam si, e to pilna sprawa. Tak. Prosz to zrobi natychmiast. Spakowaa si szybko. On biernie obserwowa jej krztanin, poniewa nie mia ze sob adnych rzeczy osobistych, oprcz dwch bawenianych koszulek i jednej pary dinsw, ktre kupi sobie w sklepiku hotelowym. Planowali wybra si na due zakupy w nowym miejscu zamieszkania. Pienidze nie stanowiy ju najmniejszego problemu. Polecieli pierwsz klas do Miami, gdzie po dwch godzinach oczekiwania wkroczyli na pokad samolotu rejsowego do Amsterdamu. Telewizory w przedziale pierwszej klasy odrzutowca przekazyway tylko biece wiadomoci CNN oraz notowania giedowe. Z rozbawieniem obserwowali bezskuteczn bieganin reporterw po caym Biloxi oraz zamieszanie wrd maklerw z Wall Street. Co i rusz wypowiadali si rni specjalici. Wykadowcy prawa cywilnego roztaczali wizje do smutnej dla producentw papierosw lawiny dalszych pozww. Eksperci finansowi wygaszali skrajnie rnice si opinie i podejmowali dugie dyskusje z oponentami. Sdzia Harkin odmwi jakichkolwiek komentarzy w sprawie ogoszonego wyroku. Cablea nie udao si nigdzie znale. 425

Rohr ostatecznie wyoni si ze swego gabinetu i wygosi ca mow na temat chwalebnego zwycistwa. Nikt nie wiedzia o roli Rankina Fitcha w tej rozprawie, czego Marlee niepomiernie aowaa, gdy bardzo chciaaby teraz zobaczy jego min. Przekonaa si za to, e dokonaa wszystkich transakcji w najodpowiedniejszej chwili. Sytuacja na giedzie zacza si stopniowo normalizowa i pod koniec dnia cena akcji Pynexu wzrosa ponownie do poziomu czterdziestu piciu dolarw za sztuk. Z Amsterdamu polecieli do Genewy, gdzie na miesic z gry wykupili apartament w hotelu.

ROZDZIA 43
Fitch wyjecha z Biloxi trzy dni po ogoszeniu wyroku. Wrci do swego domu w Arlington oraz nudnej rutynowej pracy w Waszyngtonie. Mimo e jego dalsza kariera na stanowisku wycznego dyspozytora Funduszu bya bardzo wtpliwa, to przecie adwokaci z nalecej do niego kancelarii mieli na wokandzie wiele drobnych spraw, nie majcych nic wsplnego z przemysem tytoniowym. Ale i zyski z tych spraw nie mogy si rwna z dochodami pyncymi z Funduszu. Tydzie po zakoczeniu rozprawy spotka si w Nowym Jorku z Lutherem Vandemeerem oraz Martinem Jankleem, ktrym musia ujawni wszelkie szczegy potajemnej umowy z Marlee. Rozmowa nie przebiegaa w przyjaznej atmosferze. Wczeniej zdy ju zgromadzi nieformalny zesp paru bezwzgldnych nowojorskich prawnikw, ktremu przekaza zadanie opracowania strategii agodzenia skutkw wyroku. Nage zniknicie Eastera z gmachu sdu dawao podstawy do wysuwania pewnych oskare. Herman Grimes zgodzi si ujawni wszelkie szczegy dotyczcego dziwnego zasabnicia. Nic nie wskazywao na to, e dozna ataku serca. Do tamtego ranka by przecie w peni si i czu si doskonale. Pamita tylko tyle, e wypi kaw, ktra miaa jaki dziwny smak, a pniej ockn si na pododze. Emerytowany pukownik Frank Herrera udzieli ju wywiadu, w ktrym owiadczy, i gotw jest zezna pod przysig, e znalezione pod kiem zabronione czasopisma nie naleay do niego. Nie przyjmowa w motelu adnych goci, a Mogula nie sprzedawano w kiosku obok recepcji. Z dnia na dzie wok sprawy szokujcego wyroku zaczy narasta rne podejrzenia. Nowojorscy prawnicy nic nie wiedzieli o umowie Fitcha z Marlee, nie mogli si o rym dowiedzie. Cable przygotowa obszerne uzasadnienie i by gotw do wystpienia z wnioskiem o udzielenie przez sdziego zgody na indywidualne przesuchanie wszystkich przysigych, we wstpnej rozmowie Harkin zaakceptowa ten pomys. Bo w jaki inny sposb mona byo wyjani, co si naprawd wydarzyo w sali konferencyjnej podczas obrad 427

skadu przysigych? Zwaszcza Lonnie Shaver pali si do ujawnienia przebiegu dyskusji. Dosta obiecany awans, wic tym gorliwiej chcia broni praw amerykaskiego wolnego rynku. Wszystko wskazywao na to, e sprawa bdzie miaa cig dalszy. Zapowiada si jednak dugi i nadzwyczaj mudny proces apelacyjny. Natomiast dla Rohra i grupy zaprzyjanionych adwokatw, ktrzy sfinansowali rozpraw, przyszo jawia si w rowych kolorach. Powoano specjalny zesp do rozpatrywania kolejnych podobnych spraw, przekazywanych im przez adwokatw z caego kraju. W cigu tygodnia zebrao si ich a osiemset. Rozpatrywano ewentualno wystpienia grupowego. Fachowcy z Wall Street wydawali si bardziej sprzyja poczynaniom Rohra, ni stawa w obronie przemysu tytoniowego. Jeszcze dugo po zakoczeniu rozprawy cena akcji Pynexu nie moga osign pidziesiciu dolarw za sztuk, a ceny udziaw pozostaych firm Wielkiej Czwrki ustabilizoway si na poziomie rednio o dwadziecia procent niszym ni przed procesem. Rne organizacje zwalczajce nikotynizm zaczy otwarcie gosi ryche bankructwo producentw papierosw i ostateczne zniknicie z rynku wyrobw tytoniowych. *** Sze tygodni po wyjedzie z Biloxi Fitch jad samotnie lunch w niewielkiej hinduskiej restauracji przy Dupont Circle w Waszyngtonie. Siedzia w paszczu, gdy na zewntrz pada nieg i hula mrony wiatr. Przymierza si wanie do porcji ostro przyprawionej zupy, kiedy nagle dziewczyna pojawia si nie wiadomo skd wyrosa jak spod ziemi, dokadnie w ten sam sposb, w jaki przed dwoma miesicami przybya na umwione spotkanie na tarasie hotelu Saint Regis w Nowym Orleanie. Cze, Fitch powiedziaa. Adwokatowi yka wysuna si z palcw. Rozejrza si szybko na boki, ale nie dostrzeg nikogo znajomego wrd klientw lokalu, przewanie Azjatw. W promieniu dziesiciu metrw od jego stolika chyba nikt nawet nie zna dobrze angielskiego. Co ty tu porabiasz? szepn, prawie nie otwierajc ust. Miaa na gowie futrzan czapk, spod ktrej w ogle nie byo wida wosw, jakby jeszcze krcej je obcia. A on wci mia przed oczyma jej twarz, ktr zapamita z poprzednich spotka. Wpadam, eby si z tob przywita. Ju to zrobia. I zwrci ci pienidze. W tej chwili s przekazywane telegraficznie na twoje konto w banku Hanwa na Antylach Holenderskich. Cae dziesi milionw, Fitch. 428

Nie wiedzia, jak na to zareagowa. W milczeniu spoglda w oczy tej niezwykle piknej kobiety, jedynej osoby, ktra zdoaa go dotd przechytrzy. I teraz take potrafia go zaskoczy. To mio z twojej strony. Najpierw zaczam je rozdawa, jak si pewnie domylasz, rnym organizacjom antynikotynowym. Ale pniej wsplnie zdecydowalimy, e naley je zwrci. Wsplnie? Aha. Jak si miewa Nicholas? Na pewno za nim tsknisz. Bezgranicznie. Czuje si doskonale. Wci jestecie razem? Oczywicie. A ja sdziem, e zgarniesz fors i zaszyjesz si gdzie na kocu wiata, z dala od wszystkich, od niego take. Tak le mnie ocenie? Nie chc tych pienidzy. Wspaniale. W takim razie przeka je na konto Amerykaskiego Stowarzyszenia do Walki z Chorobami Puc. Nie prowadz dziaalnoci charytatywnej. Dlaczego postanowilicie zwrci fors? Bo nie naley do nas. Wic jednak macie jakie zasady moralne? A wrcilicie na ono kocioa? Daruj sobie wykady, Fitch. Tego typu uwagi miesznie brzmi w twoich ustach. Poza tym nigdy nie planowaam zatrzyma tych pienidzy, chciaam je tylko poyczy. Skoro sta ci byo na kamstwa i oszustwa, to co ci przeszkadza dopuci si teraz kradziey? Nie jestem zodziejk. Kamaam i oszukiwaam, bo tylko takie metody dziaania przemawiaj do twoich klientw. Przyznaj si, Fitch, odkrye prawd o Gabrielli? Tak. I wiesz, jak umarli jej rodzice? Owszem. Wic chyba rozumiesz motywy, ktre mn kieroway. Tak, potrafi je zrozumie. To byli naprawd wspaniali ludzie. Inteligentni, peni energii i zapau do ycia. Oboje wpadli w nag podczas nauki w collegeu, a ja musiaam patrze, jak bezskutecznie usiuj rzuci palenie. Bardzo pragnli si uwolni od papierosw, ale nag by od nich silniejszy. I oboje umierali w straszliwych mkach, Fitch. Obserwowaam te cierpienia, konwulsyjne prby zaczerpnicia powietrza, dopki nie wydali z siebie ostat429

niego tchnienia. Byam ich jedynym dzieckiem. Czy twoi szpiedzy wygrzebali te informacje? Tak. Matka umara na kanapie w saloniku, poniewa nie miaa ju siy, eby pj do sypialni. A byymy wtedy skazane na siebie. Marlee urwaa i popatrzya gdzie w bok. Fitch zwrci uwag, e wcale jej si nie zbiera na pacz. Musia przyzna w duchu, e dziewczyn spotka smutny los, ale jako nie potrafi obudzi w sobie gbszego wspczucia. Kiedy zrodzi si plan pokierowania rozpraw sdow? zapyta, przeknwszy yk zupy. Na studiach. Podjam nauk na wydziale ekonomii, ale kusio mnie prawo. Przez jaki czas spotykaam si z pewnym adwokatem, a kiedy usyszaam od niego kilka relacji z gonych procesw przeciwko wytwrcom papierosw, przyszed mi do gowy wanie taki pomys. Zrealizowany bez zarzutu. Dziki, Fitch. W twoich ustach to nadzwyczaj cenny komplement. Poprawia rkawiczki na doniach, jakby zamierzaa ju wyj. Wpadam nie tylko po to, eby si z tob przywita, Fitch, ale take zyska pewno, e wiesz, dlaczego tak postpiam. Jeste zadowolona z efektw? Nie. Bd uwanie ledzia przebieg apelacji i jeli twoi prawnicy posun si za daleko w prbach uniewanienia procesu, opublikuj kopie wszystkich przeleww bankowych. Wic dziaaj ostronie, Fitch. Jestemy bardzo dumni z tego wyroku i nie dopucimy do jego uchylenia. Przez chwil staa w milczeniu przy stoliku, wreszcie dodaa: I pamitaj, e gdy nastpnym razem twoi klienci zostan wezwani do sdu, my bdziemy ju tam na nich czeka.

SPIS TRECI

ROZDZIA 1 ROZDZIA 2 ROZDZIA 3 ROZDZIA 4 ROZDZIA 5 ROZDZIA 6 ROZDZIA 7 ROZDZIA 8 ROZDZIA 9 ROZDZIA 10 ROZDZIA 11 ROZDZIA 12 ROZDZIA 13 ROZDZIA 14 ROZDZIA 15 ROZDZIA 16 ROZDZIA 17 ROZDZIA 18 ROZDZIA 19 ROZDZIA 20 ROZDZIA 21 ROZDZIA 22 ROZDZIA 23

5 13 22 34 48 59 72 84 95 106 116 125 134 149 162 173 191 202 210 218 226 238 245

ROZDZIA 24 ROZDZIA 25 ROZDZIA 26 ROZDZIA 27 ROZDZIA 28 ROZDZIA 29 ROZDZIA 30 ROZDZIA 31 ROZDZIA 32 ROZDZIA 33 ROZDZIA 34 ROZDZIA 35 ROZDZIA 36 ROZDZIA 37 ROZDZIA 38 ROZDZIA 39 ROZDZIA 40 ROZDZIA 41 ROZDZIA 42 ROZDZIA 43

261 269 281 287 296 304 315 324 336 344 352 361 369 377 383 392 400 408 417 427