ZACZNIKI

ZACZNIK Nr 1
OBLICZANIE WIATE MOSTW I PRZEPUSTW
1. Wstp
1.1. Przedmiot zacznika
Przedmiotem zacznika s zasady okrelania wiate mostw i przepustw.
1.2. Zakres stosowania
Zacznik obowizuje przy projektowaniu mostw oraz przepustw na ciekach naturalnych i sztucznych.
Podane wzory i zalecenia mog by stosowane:
- dla mostw na drogach klas A, S, GP, G i Z projektowanych w przekrojach, dla ktrych
powierzchnia zlewni nie przekracza 20.000 km
2
,
- dla pozostaych obiektw projektowanych w przekrojach, dla ktrych powierzchnia zlewni nie
przekracza 30.000 km
2
.
Dla mostw projektowanych w przekrojach o zlewniach wikszych, w trudnych warunkach terenowych
lub z nietypowym usytuowaniem mostu, obliczenia hydrauliczne powinny by poprzedzone
rozszerzonymi badaniami terenowymi, konsultowane z waciwymi jednostkami naukowo-badawczymi i
ewentualnie poparte wynikami bada modelowych.
1.3. Okrelenie przepywu miarodajnego i miarodajnej rzdnej zwierciada wody
1.3.1. Obliczenia hydrauliczne przeprowadza si dla przepywu miarodajnego Q
m
. Jest on rwny
maksymalnemu przepywowi rocznemu o odpowiednim prawdopodobiestwie wystpienia lub
przewyszenia, podanym w rozporzdzeniu.
1.3.2. Wielko przepywu miarodajnego wynika z oblicze hydrologicznych, nie objtych treci
zacznika.
1.3.3. Miarodajna rzdna zwierciada wody z
m
jest to rzdna w niezabudowanym przekroju mostowym
odpowiadajca przepywowi miarodajnemu Q
m
.
1.3.4. Sposb wyznaczenia miarodajnej rzdnej zwierciada wody zaley od lokalizacji przekroju
mostowego:
1.3.4.1. Jeeli odlego midzy przekrojami mostowym i wodowskazowym l nie jest dua, a na odcinku
midzy nimi nie wystpuj ani dopywy, ani wyrane nieregularnoci koryta wielkich wd, rzdn z
m
obliczy
mona dodajc lub odejmujc od rzdnej wody w przekroju wodowskazowym, odpowiadajcej przepywowi
miarodajnemu, rnic poziomw midzy przekrojem wodowskazowym i mostowym Az = il. Spadek
zwierciada wody i naley okreli wykorzystujc wyniki pomiarw terenowych.
1.3.4.2. Jeeli powysze warunki nie s spenione, miarodajn rzdn zwierciada wody okrela si
zgodnie z zasadami oblicze hydraulicznych przepyww w korytach otwartych.
1.3.4.3. Jeeli most lub przepust znajduje si w zasigu spitrzenia istniejcej lub projektowanej
budowli wodnej, to miarodajn rzdn zwierciada wody naley przyj na podstawie krzywej spitrzenia
obliczonej dla tej budowli przy przepywie miarodajnym Q
m
.
1.3.4.4. Jeeli przeprawa drogowa projektowana jest na odcinku ujciowym rzeki, naley rozpatrzy
wpyw wezbrania na rzece gwnej na podniesienie si zwierciada w przekroju przeprawy.
1.4. Dane wyjciowe do oblicze
Do oblicze niezbdne s informacje pochodzce z istniejcych map, planw, materiaw pomiarowych
i inwentaryzacyjnych, projektw i prac studialnych oraz pomiarw terenowych i bada gruntu,
pozwalajce na:
- zorientowanie si co do charakteru cieku, stabilnoci jego koryta, zmian przebiegu nurtu,
wystpowania rozgazie itp.,
- okrelenie miarodajnej rzdnej zwierciada wody i spadku zwierciada wody przy przepywie
miarodajnym,
- okrelenie przekrojw koryta w osi przeprawy, powyej i poniej,
- okrelenie warunkw transportu rumowiska w cieku w czasie wezbra i ustalenie, czy ruch ten
odbywa si caym przekrojem, czy tylko korytem gwnym cieku,
- okrelenie prdkoci nierozmywajcych w przekroju pod mostem bd za przepustem.
2. Obliczenia hydrauliczne mostw
2.1. Zasady oblicze
2.1.1. Obliczenia hydrauliczne mostw obejmuj:
- wyznaczenie minimalnego wiata mostu,
- okrelenie spodziewanego pogbienia koryta w przekroju mostowym,
- okrelenie rozmy lokalnych przy filarach,
- okrelenie wysokoci spitrzenia przed mostem.
2.1.2. Minimalne wiato mostu naley wyznacza z warunku dopuszczalnych rozmy w przekroju
mostowym. Jeeli nie jest przewidywane rozmycie (pogbienie) koryta, prdko w przekroju mostowym nie
moe przekracza prdkoci nierozmywajcych, natomiast w przypadku dopuszczalnego pogbienia koryta
obliczenia opieraj si na warunku zrwnania iloci transportowanego rumowiska w przekroju
niezabudowanym i w przekroju mostowym.
Podstawow zalenoci stosowan w zaczniku, wic parametry dwch przekrojw (1 i 2) ze wzgldu
na wyrwnanie zdolnoci transportowej, jest wzr:


(

2
) =
(

2
)
4
3

(

2
)
3
2
[2.1]

gdzie B - szeroko koryta, h - jego gboko, Q - przepyw w korycie.

2.1.3. Schematyzacja przekroju mostowego:
a) do oblicze naley przyj rzdn zwierciada wody w przekroju mostowym rwn rzdnej
miarodajnej z
m
,
b) w przypadku przekroju mostowego, obejmujcego koryto gwne oraz cz terenw zalewowych,
na ktrych nie wystpuje znaczcy ruch rumowiska, do oblicze pogbienia koryta naley stosowa
schemat przekroju dwuczciowego zoonego z czci: gwnej i zalewowej, obejmujcej oba
tarasy cznie; dla kadej z tych czci okrela si gboko redni i prdko redni,
c) we wszystkich innych przypadkach naley okrela gboko redni i prdko redni dla caego
przekroju mostowego.
2.1.4. Podstawowe oznaczenia
2.1.4.1. Przekrj niezabudowany, przekrj powyej mostu
Przy okrelaniu parametrw koryta niezabudowanego uywa si podziau na koryta o przekroju
"wielodzielnym" i "zwartym". Schemat przekroju wielodzielnego naley stosowa w przypadku, gdy
intensywny ruch rumowiska odbywa si wycznie korytem gwnym, a na terenach zalewowych wystpuj
tylko lokalne rozmycia i odkady materiau niesionego przez rzek. W pozostaych przypadkach naley
stosowa schemat przekroju zwartego.
Dla przekroju wielodzielnego (rys. 2.1) stosuje si oznaczenia:
F
og
- pole przekroju poprzecznego koryta gwnego,
F
oz
= F
ozl
+ F
ozp
- pole przekroju poprzecznego koryta nad obu tarasami zalewowymi,
B
og
- szeroko zwierciada wody w korycie gwnym,
B
oz
= B
ozl
+ B
ozp
- szeroko zwierciada wody na obu tarasach zalewowych,
h
og
= F
og
/B
og
- rednia gboko w korycie gwnym,
h
oz
= F
oz
/B
oz
- rednia gboko na terenach zalewowych,
Q
og
- przepyw w korycie gwnym,
Q
oz
= Q
m
- Q
og
- przepyw po terenach zalewowych,
v
og
= Q
og
/F
og
- rednia prdko w korycie gwnym,
v
oz
= Q
oz
/F
oz
- rednia prdko na terenach zalewowych,

Rys.2.1. Przekrj wielodzielny powyej mostu



Do oznaczenia elementw hydraulicznych przekroju zwartego lub caego przekroju wielodzielnego
uywa si symboli z pojedynczym indeksem F
o
, B
o
, h
o
, Q
o
= Q
m
, v
o
.
2.1.4.2. Zabudowany przekrj mostowy
W obliczeniach zabudowanego przekroju mostowego wyrnia si dwa schematy zalenie od stosowanego
schematu obliczeniowego. Schemat dwuczciowy" dotyczy przypadku, gdy pod mostem, w czci
przekroju, nazwanej gwn, odbywa si transport rumowiska, natomiast w czciach bocznych dno jest
nierozmywalne lub mog powsta tylko rozmycia lokalne wywoane przekroczeniem prdkoci
nierozmywajcych. Schemat ten naley stosowa tylko wtedy, gdy koryto niezabudowane jest korytem
wielodzielnym. We wszystkich innych przypadkach naley stosowa schemat "jednoczciowy".
Dla przekroju dwuczciowego (rys.2.2) przed wystpieniem rozmy stosuje si oznaczenia:
F
g
- pole czci przekroju mostowego, w ktrej odbywa si znaczny ruch rumowiska,
F
z
= F
zl
+ F
zp
- pole czci przekroju mostowego, w ktrej nie ma ruchu rumowiska,
L
g
- wiato mostu w czci F
g
przekroju mostowego,
L
z
= L
zl
+ L
zp
- wiato mostu w czci F
z
przekroju mostowego,
h
g
= F
g
/L
g
- rednia gboko w czci F
g
przekroju,
h
z
= F
z
/L
z
- rednia gboko w czci F
z
przekroju,
Q
g
- przepyw w czci F
g
przekroju,
Q
z
- przepyw w czci F
z
przekroju,
v
g
= Q
g
/F
g
- rednia prdko w czci F
g
przekroju,
v
z
= Q
z
/F
z
- rednia prdko w czci F
z
przekroju.



L = L
brutto
- (suma szerokoci filarw)

Rys.2.2. Zabudowany przekrj dwuczciowy
Dla przekroju jednoczciowego uywa si symboli F, L, h, v bez indeksw.
2.1.4.3. Rzdne charakterystyczne (rys. 2.3):
z
m
- miarodajna rzdna zwierciada wody w niezabudowanym przekroju mostowym,
odpowiadajca przepywowi miarodajnemu Q
m
,
z
s
- rzdna spitrzonego zwierciada wody powyej zabudowanego przekroju
mostowego, przy przepywie miarodajnym,
Az = z
s
- z
m
- spitrzenie wywoane przez most.

Rys.2.3. Rzdne i gbokoci charakterystyczne
2.2. wiato mostu
2.2.1. Tok oblicze
wiato mostu naley ustala drog prb, polegajcych na okreleniu wiata minimalnego, zaoeniu
pooenia przyczkw, filarw i ich wymiarw, na obliczeniu przewidywanych rozmy i spitrzenia, a
nastpnie ich porwnaniu z warunkami okrelonymi w rozporzdzeniu oraz wynikajcymi z uzgodnie.
2.2.2. Przypadki obliczeniowe
2.2.2.1. Ruch w korycie niezabudowanym, przy przepywie miarodajnym, jest ruchem spokojnym. Ze
wzgldu na rnice w sposobie oblicze wyrnia si nastpujce przypadki:
a) dno w przekroju mostowym jest rozmywalne, ruch rumowiska odbywa si w caej szerokoci tego
przekroju,
b) dno w przekroju mostowym jest rozmywalne, ruch rumowiska odbywa si tylko na czci tego
przekroju (na og korytem gwnym),
c) dno w przekroju mostowym jest nierozmywalne, ruch rumowiska odbywa si nad tym dnem, bez jego
naruszenia.
2.2.2.2. Ruch w korycie niezabudowanym, przy przepywie miarodajnym, jest ruchem rwcym. Zaleca
si doprowadzenie przepywu do przeprawy i przeprowadzenie go pod mostem uregulowanym korytem, bez
jego zwenia konstrukcj mostu. Podane dalej zasady oblicze nie dotycz tego przypadku.
2.2.3. Obliczenia dla przekroju mostowego z dnem rozmywalnym i ruchem rumowiska na caej
szerokoci przekroju
2.2.3.1. Wymiarowania wiata mostu naley dokona ze wzgldu na przewidywane pogbienie dna,
wyznaczone z warunku zachowania cigoci ruchu rumowiska w cieku.
Wyjciowymi wielkociami do oblicze w przypadku oglnym s: Q
og
, B
og
, h
og
, v
og
. Jeeli ruch rumowiska
odbywa si caym przekrojem niezabudowanym, to w obliczeniach stosuje si parametry dla caego
przekroju:
Q
og
= Q
m
B
og
= B
o
, h
og
= h
o
, v
og
= v
o
.
2.2.3.2. Okrelenie minimalnego wiata mostu L polega na zaoeniu stopnia rozmycia P zgodnie z
2.3.1.1 i obliczeniu:

=

)
4
3

2
3
[2.2]

Przyjmuje si rozmycie koryta proporcjonalnie do pierwotnych gbokoci.
Jeli w przekroju mostowym, powyej linii przewidywanego rozmycia, le warstwy trudno rozmywalne, dla
ktrych prdkoci nierozmywajce v
nr
(zob. 2.3.1.2) s wiksze od prdkoci w przekroju zabudowanym,
naley uzna, e rozmycia nastpi tylko do tych warstw.
2.2.3.3. Stopie rozmycia koryta pod mostem o zaoonym wietle L naley oblicza z wzoru:

=
(

)
2
3

(

)
8
9
[2.3]


2.2.4. Obliczenia dla przekroju mostowego z dnem rozmywalnym i ruchem rumowiska w czci
przekroju
2.2.4.1. Przekrj mostowy dzieli si na cz gwn o wietle L
g
usytuowan w czci koryta, w ktrej
odbywa si ruch rumowiska, poszerzonej ewentualnymi wciciami, oraz na czci boczne o cznym wietle
L
z
, w ktrych nie wystpuje znaczcy ruch rumowiska.
Rozmycia dla czci gwnej przekroju naley oblicza z warunku zachowania cigoci ruchu
rumowiska. W czciach bocznych ewentualne rozmycia naley okrela, porwnujc powstae tam
prdkoci z prdkociami nierozmywajcymi.
2.2.4.2. Okrelenie minimalnego wiata mostu L polega na obliczeniu przepywu przypadajcego na
cz gwn przekroju o wietle L
g
, przy jego rozmyciu w stopniu P okrelonym zgodnie z 2.3.1.1, a
nastpnie doborze wiata L
z
koniecznego dla przepuszczenia pozostaej czci przepywu. Tok
postpowania jest nastpujcy:
a) okrelenie wiata L
g
w gwnej czci koryta,
b) obliczenie przepywu przez cz przekroju o wietle L
g

)
3
4

9
8
[2.4]

c) obliczenie przepywu przez cz przekroju o wietle Lz
Q
z
=Q
m
-Q
g
[2.5]
d) obliczenie wartoci wspczynnika:

=

2
;

2
:0.9
1
[2.6]




gdzie: g - przyspieszenie ziemskie,
i - spadek cieku,
B
1
= B
o
-L
br
przy jednostronnym tarasie zalewowym,
B
1
= 0,5 (B
o
- L
br
) przy symetrycznych terenach zalewowych;
dla niesymetrycznych terenw zalewowych naley przyjmowa porednie wartoci B
1
.
L
br
- szeroko przekroju mostowego midzy przyczkami,
e) obliczenie wartoci przepywu Q
ozx
przypadajcego w korycie niezabudowanym na szeroko wiata
mostu L
z
brutto (rys.2.4):

(1:)(

)
2
;
[2.7]





Q
oz
= Q
oz

lewy
+ Q
oz prawy
Q
ozx
= Q
ozx

lewy
+ Q
ozx prawy

Rys.2.4. Podzia przepywu w przekroju niezabudowanym

f) okrelenie pooenia przyczkw w przekroju mostowym.
2.2.4.3. Okrelenie pogbienia w przekroju mostowym dla zaoonych wiate mostu w obu czciach
koryta L
g
i L
z
polega na:
a) wyznaczeniu przepywu Q
ozx
przypadajcego w korycie nie zabudowanym na cz objt wiatem
L
z
wraz z szerokoci filarw ustawionych w tej czci przekroju,
b) okreleniu wspczynnikw:

0
=

,
1
=

[2.8]

oraz wspczynnika f z wzoru [2.6],
c) wyznaczeniu wartoci |
z
= Q
oz
/Q
og
jako pierwiastka rwnania kwadratowego:
[2.9]

d) obliczeniu przepyww Q
z
= |
z
Q
og
i Q
g
= Q
m
- Q
z
,
e) obliczeniu redniej gbokoci po rozmyciu w korycie gwnym z wzoru:

)
2
3
[2.10]

f) obliczeniu redniej gbokoci po rozmyciu na terenie zalewowym z wzoru:

[2.11]


gdzie v
nr
-prdko nierozmywajca okrelona wg 2.3.1.2.
2.2.5. Obliczenia dla przekroju mostowego z dnem nierozmywalnym
2.2.5.1. Dno w przekroju mostowym nie ulegnie pogbieniu, jeeli rednia prdko w tym przekroju
bdzie nie wiksza:
- dla naturalnego podoa - od prdkoci nierozmywajcej v
nr
okrelonej wg 2.3.1.2,
- dla podoa umocnionego - od prdkoci dopuszczalnych v
d
okrelonych wg 2.3.1.3.
2.2.5.2. Minimalne wiato mostu naley okrela z wzoru:

=

[2.12]

gdzie: h - rednia gboko w przekroju mostowym,
v - zaoona rednia prdko przepywu, nie wiksza ni:
- prdko krytyczna
<

- najmniejsza w przekroju prdko nierozmywajca v
nr
lub dopuszczalna v
d
,
- wspczynnik, ktry naley przyjmowa:
dla mostw jednoprzsowych z tabeli 3.5,
dla filarw zaokrglonych od strony napywu wody = 0,78 +0,021
dla filarw zaostrzonych od strony napywu wody = 0,85 +0,014
(we wzorach tych L wyraone jest w metrach),
jeeli wiato mostu L jest wiksze ni 100 m, przyjmuje si = 0,99,
dla mostw o wietle mniejszym ni 30 m, gdy miarodajnemu przepywowi towarzyszy spyw lodw,
zaleca si zmniejszy obliczon warto o 0,05.
2.2.5.3. redni prdko przepywu, dla zaoonego wiata L naley oblicza z wzoru:


=

[2.13]
2.3. Rozmycia dna
2.3.1. Pogbienie dna w przekroju mostowym
2.3.1.1. Wielko pogbienia dna wyraa si przez stopie rozmycia przekroju mostowego P. Jest to
stosunek rednich gbokoci po rozmyciu i przed rozmyciem dna, obliczonych dla miarodajnej rzdnej
zwierciada wody z
m
. Dopuszczalne wartoci stopnia rozmycia, w zalenoci od sposobu fundamentowania
podpr, podano w tabeli 2.1.

Lp. Rodzaj fundamentu podpory Nieopywowy
fundament w granicach
rozmycia
Popywowy
fundament w granicach
rozmycia
1 Masywne fundamenty gbokie, na palach
wielkorednicowych i fundamentowanie
bezporednio na skaach
1.3 1.4
2 Fundamenty na palach w ciance szczelnej 1,1 1,25
3 Fundamenty na palach bez cianki szczelnej 1,0 1,1
4 Fundamentowanie bezporednio na gruncie 1,0 1,0
Tabela 2.1. Dopuszczalny stopie rozmycia P

Przyjmuje si, e gbokoci po rozmyciu s proporcjonalne do pierwotnych gbokoci w przekroju, a wic
otrzymuje si je przez pomnoenie gbokoci w przekroju nierozmytym i stopnia rozmycia P.
2.3.1.2. rednie prdkoci wody, nie powodujce rozmycia podoa v
nr
przy gbokoci strumienia
rwnej 1 m, podano w tabelach 2.2 i 2.3.




Lp Rodzaj gruntu rednia rednica ziaren Prdko (m/s)
(mm)
1 Piaski pylaste 0,005 0,05 0,20 0,30
2 Piaski drobne 0,05 0,25 0,30 0,45
3 Piaski rednie 0,25 1,00 0,45 0,60
4 Piaski grube 1,0 2,0 0,60 0,70
5 wiry drobne 2,0 5,0 0,70 0,85
6 wiry rednie 5,0 10,0 0 85 1 OS
7 wiry grube 10,0 15,0 1,05 1,20
8 Otoczaki drobne 15,0 25,0 1,20 1,40
9 Otoczaki rednie 25,0 40,0 1,40 1,80
10 Otoczaki grube 40,0 75,0 1,80 2,40
11 Skay sabe - 2,50 3,50
12 Skay twarde - 3,50 5,00
Tabela 2.2. Prdkoci nierozmywajce v
nr
dla gruntw niespoistych przy gbokoci strumienia rwnej 1 m


Lp. Rodzaj gruntu
Spoisto gruntu
rednio zwizy zwizy bardzo zwizy
1. Lessy
0,7 1,0 1,3
2. Gliny, iy
0,8 1,2 1,7

Tabela 2.3. Prdkoci nierozmywajce v
nr
(m/s) dla gruntw spoistych przy gbokoci strumienia rwnej 1 m


Przy gbokociach rnych od 1 m prdkoci odczytane z tabeli naley pomnoy przez h
1/5
, gdzie h jest
gbokoci cieku podan w metrach.
Dla gruntw spoistych, przy gbokociach wody wikszych od 3 m, prdko nierozmywajc przyjmuje si
jak dla gbokoci rwnej 3 m.
Dla niejednorodnych gruntw niespoistych za miarodajn do okrelenia prdkoci nierozmywajcej
przyjmuje si redni waon rednic czstek gruntu, obliczon wg wzoru:

100
[2.14]


gdzie: d
i
- rednica frakcji i,
p
i
- udzia procentowy frakcji i.
Dla gruntw o duej nierwnomiernoci uziarnienia, zawierajcych frakcje od ilastej do kamienistej, za
miarodajne prdkoci nierozmywajce naley przyjmowa prdkoci odpowiadajce rednicy d
80%
. Jest to
rednica ziaren, ktre wraz z mniejszymi stanowi 80% masy gruntu.
2.3.1.3. Przy przepywie nad dnem umocnionym rozmycie nie nastpi pod warunkiem nieprzekroczenia
prdkoci przepywu v
d
podanych w tabeli 2.4.



















L.p. Rodzaj umocnienia Prdko (m/s)
1. Darniowanie:
- na pask 1,2
- darnina w potkach wiklinowych 1,8
2. Narzut kamienny bez potkw:
- kamie o gruboci 7,5 cm 2,4
- kamie o gruboci 10 cm 2,7
- kamie o gruboci 15 cm 3,3
- kamie o gruboci 20 cm 3,9
3. Bruki:
- pojedynczy o gruboci (15-25) cm na warstwie mchu 2,5 3,0
- pojedynczy o gruboci (15-25) cm w potkach 3,0 3,5
- pojedynczy z kamienia amanego o gruboci (20-25) cm 3,5 4,0
- trylinka na warstwie wiru 3,5
4. Materace faszynowe o gruboci 50 cm 3,0
5. Koryta z okadzin:
- z kamienia amanego na zaprawie 5,0 6,0
- z betonu 6,0 8,0
6. Wzmocnienia tymczasowe:
- wycika faszynowa o gruboci (15-25) cm 1,2
- wycika z kiszek faszynowych o gruboci (25-30) cm 2,2
- wycika kamienna faszynowa 3,3
Tabela 2.4. Prdkoci dopuszczalne w korytach umocnionych v
d




2.3.2. Rozmycia dna przy filarach mostowych
2.3.2.1. Niezalenie od pogbienia koryta cieku pod mostem, bezporednio przy podporach mostowych
powstaj rozmycia lokalne (wyboje), majce wpyw na stateczno podpr.
2.3.2.2. Gboko rozmy lokalnych zaley od ksztatu filara, prdkoci w korycie przed mostem,
rodzaju gruntu i kierunku napywu wody na filar. Naley j obliczy z wzoru:

=
1

2
( +
2
)

[2.15]

gdzie: h
w
- gboko wyboju mierzona od poziomu rozmytego dna cieku przy filarze,
v - rednia prdko wody w odpowiedniej czci przekroju powyej mostu,
K
1
- wspczynnik zaleny od ksztatu filara; jego warto dla najczciej wystpujcych ksztatw
podano w tabeli 2.5.


Tabela 2.5. Schematy wybranych filarw i wartoci wspczynnika K
1


K
2
- wspczynnik okrelany z wykresu (rys.2.5.) w funkcji wyraenia v
2
/(gb
z
), w ktrym:
b
z
- szeroko zastpcza filara przyjmowana (tab. 2.5):
dla filarw typu A, B i D przy o = 0 b
z
= b,
dla filarw typu A, B i D przy o = 0 b
z
= l sino + b coso,
dla filarw typu D przy dowolnym o b
z
= b,
gdzie o - kt odchylenia osi podpory od kierunku napywu wody
Rys.2.5. Wartoci wspczynnika K
2


a - wspczynnik uwzgldniajcy rozkad prdkoci w przekroju rzeki:
dla koryta gwnego a = 0,6,
dla czci przybrzenych przekroju i terenw zalewowych a = 1,0,
K
3
- wspczynnik zaleny od stosunku gbokoci w korycie rozmytym do szerokoci zastpczej filara
h
r
/b
z
, odczytywany z nomogramu (rys. 2.6)

Rys.2.6. Wartoci wspczynnika K
3


c - wielko zalena od rodzaju gruntu stanowicego podoe cieku:
dla gruntw sypkich c = 30 d
90
,
dla gruntw spoistych c = 6 v
nr
2
/g ,
gdzie: d
90
- rednica charakterystyczna w m,
v
nr
- prdko nierozmywajca okrelona z tabeli 2.3
Filar skadajcy si z dwch okrgych elementw (studni, pali) ustawionych jeden za drugim naley
traktowa jak filar typu C (tabela 2.5). W przypadku innych ksztatw filarw ni podane w tej tabeli naley
przyjmowa wartoci wspczynnika K
1
jak dla najbliszego schematu wystpujcego w tabeli 2.5. lub na
podstawie literatury.
2.3.2.3. Obliczon wg wzoru [2.15] gboko wyboju h
w
naley zmniejszy o 20% w przypadku:
- rzeki o spadku doliny i < 1 o i paskich falach wezbraniowych,
- przekroju mostowego poniej zbiornika wodnego (jeziora lub zbiornika sztucznego).
2.3.2.4. Jeeli ksztat projektowanego filara odbiega w sposb istotny od ksztatw podanych w tabeli
2.5, naley okreli wielko i zasig rozmycia na podstawie literatury lub bada modelowych.
2.4. Spitrzenie przed mostem
2.4.1. Spitrzenie przy nierozmytym przekroju mostowym
2.4.1.1. Spitrzenie Az naley oblicza z wzoru:

2
2
+

0
(
0
2
;

2
)
2
[2.16]

w ktrym:
v - rednia prdko pod mostem w przekroju nierozmytym ograniczonym miarodajn rzdn
zwierciada wody,
v
o
- rednia prdko w przekroju niezabudowanym rwna Q
m
/F
o
,
v
s
- rednia prdko powyej mostu, po spitrzeniu, rwna Q
m
/(F
o
+B
o
Az),
o
o
, o - wspczynniki Saint-Venanta odpowiednio w przekroju przed i pod mostem obliczone wg
2.4.1.3,
K - wspczynnik strat obliczany wg 2.4.1.2.
Warto Az okrela si metod kolejnych przyblie, przyjmujc w pierwszym przyblieniu warto w
nawiasie rwn zeru.
Jeeli powierzchnia przekroju cieku przed mostem z uwzgldnieniem spitrzenia Az, okrelonego w
pierwszym przyblieniu, nie rni si od powierzchni pierwotnej wicej ni o 5%, obliczona warto
spitrzenia nie wymaga korekty. W przeciwnym przypadku naley obliczy wartoci v
o
i v
s
i wprowadzi je do
wzoru [2.16].
2.4.1.2. Wspczynnik strat K oblicza si z wzoru:
K = K
o
+ AK
f
+ AK
e
+ AK
[2.17]

w ktrym:
K
o
- podstawowy wspczynnik strat zaleny od stopnia zwenia cieku przez przyczki i od ich ksztatu;
jego warto odczytuje si z wykresu (rys. 2.7) w zalenoci od wartoci wspczynnika
M = Q
s
/Q
m
[2.18]
gdzie: Q
s
- przepyw w czci koryta niezabudowanego odpowiadajcej powierzchni przekroju
mostowego brutto,
Q
m
- przepyw miarodajny.
Jeeli odlego midzy przyczkami jest wiksza ni 60 m, to warto wspczynnika K
o
odczytuje si z
krzywej 1 niezalenie od ksztatu przyczka.
Przy odlegoci midzy przyczkami mniejszej oraz:
- przyczkach zakoczonych stokami nasypowymi, przyczkach o skrzydach pionowych odchylonych
o kt (3045), wspczynnik odczytuje si z krzywej 1,
- przyczkach o skrzydach pionowych odchylonych o kt 60, wspczynnik odczytuje si z krzywej 2,
- przyczkach o skrzydach pionowych rwnolegych do kierunku przepywu, wspczynnik odczytuje si
z krzywej 3.




Rys.2.7. Wartoci podstawowego wspczynnika strat Ko

AK
f
- poprawka uwzgldniajca wpyw filarw rwna mAK
f
'; wartoci m oraz AK
f
' okrela si z rys. 2.8 w
zalenoci od ksztatu filara, wartoci wspczynnika M oraz wyraenia F
f
/F
br
, w ktrym F
f
jest to
pole powierzchni zajtej przez filary, a F
br
- pole powierzchni przekroju ograniczone cianami
przyczkw.


Rys.2.8. Wartoci wspczynnikw m i AK
f
'

AK
e
- poprawka uwzgldniajca wpyw niesymetrycznoci zwenia cieku; warto jej odczytuje si z
wykresu na rys. 2.9 w zalenoci od wartoci M oraz wartoci

= 1

>

= 1

>

[2.19]

gdzie: Q
p
i Q
l
- przepywy w czciach prawej i lewej koryta niezabudowanego, zamknitych nasypami
dojazdowymi.

Rys.2.9. Wartoci wspczynnika poprawkowego AK
e


AK - poprawka uwzgldniajca wpyw ukonego usytuowania mostu w stosunku do osi cieku; jej
warto okrela si z wykresu na rys. 2.10 w zalenoci od wartoci M i kta skrzyowania osi
mostu z osi cieku .



Rys.2.10. Wartoci wspczynnika poprawkowego AK


2.4.1.3. Wspczynnik Saint-Venanta dla przekroju przed mostem o
o
dla przekroju zwartego naley
przyjmowa rwny 1,2. Dla przekroju wielodzielnego naley go oblicza z wzoru:

0
= 1,1

2
:

[2.20]

Oznaczenia we wzorze wg 2.1.4.1.
Wspczynnik Saint-Venanta w przekroju pod mostem o naley przyjmowa jako rwny:
o= 1+M(o
o
-1) [2.21]
2.4.2. Spitrzenie po wystpieniu rozmycia dna naley obliczy z wzoru:
Az
r
= C
r
Az [2.22]
w ktrym:
Az - spitrzenia obliczone wg 2.4.1.1,
C
r
- wspczynnik korekcyjny, zaleny od stosunku pola przekroju mostowego przed rozmyciem F do
pola tego przekroju po rozmyciu F
r
, rwny:
C
r
= (F/F
r
)
8/5
[2.23]
2.5. Rzdna spodu konstrukcji mostowej
2.5.1. Minimaln rzdn spodu konstrukcji z
k
naley wyznacza z wzoru
z
k
= z
s
+ h
wt
+ Ah [2.24]
gdzie: z
s
- rzdna spitrzonej wody powyej mostu,
h
wt
- wysoko fali i spitrzenia wiatrowego okrelonego zgodnie z 2.5.2.,
Ah - wolna przestrze okrelona zgodnie z odnonymi przepisami.
2.5.2. Oddziaywanie wiatru
Spitrzenie wiatrowe oraz falowanie powierzchni wody naley uwzgldnia na ujciowych odcinkach rzek
wpadajcych do morza oraz na odcinkach rzek wpywajcych do lub wypywajcych z naturalnych lub
sztucznych zbiornikw wodnych. Wysoko h
wt
okrelajc cakowite oddziaywanie wiatru naley oblicza z
wzoru:
h
wt
= h
e
+ 0,5 h
f
[2.25]
gdzie: h
e
- wysoko spitrzenia wiatrowego (eolicznego),
h
f
- wysoko fali.
Wysokoci te zalene s od miarodajnej prdkoci wiatru, gbokoci wody w zbiorniku lub korycie oraz
dugoci rozbiegu fali. Obliczenia h
e
i h
f
naley wykona wg zasad podanych w opracowaniu Centralnego
Biura Studiw i Projektw Budownictwa Wodnego "Hydroprojekt" w Warszawie, pt. "Obliczanie falowania na
zbiornikach - wytyczne projektowania". Stosujc powysze wytyczne dla obiektw mostowych naley
przyjmowa miarodajn prdko wiatru rwn 20 m/s oraz wysoko fali o prawdopodobiestwie
wystpienia 1%, czyli h
f
= h
1%
.
2.6. Zasady projektowania waw kierujcych
2.6.1. Czci wau kierujcego i jego oglny ksztat
Podane dalej zalecenia dotycz sytuacji, gdy most jest budowany na prostoliniowym odcinku rzeki, a ukad
przepywu jest w miar symetryczny. W innych przypadkach naley stosowa zalecenia podawane w
literaturze przedmiotu.
Wa kierujcy (rys. 2.11.) skada si z wau grnego i wau dolnego. Obie te czci zakoczone s gowicami.
O wau kierujcego grnego jest ukiem eliptycznym, o wau dolnego za - odcinkiem uku koowego
zakoczonego odcinkiem prostym.








Rys. 2.11. Osie waw kierujcych i ich gowic

2.6.2. Wyznaczanie osi wau grnego
Dugoci posi elipsy: duej a i maej b, wyznaczajcych o wau grnego okrelone s w zalenoci od
stopnia zwenia koryta o.
- dla jednostronnego terenu zalewowego


=

,

- dla kadego z obustronnych terenw zalewowych

,
=

,

,
+0.5

gdzie: Q
l,p
- cz przepywu miarodajnego Q
m
, jaka w warunkach naturalnych przypadaa na zamknit
nasypem cz terenu zalewowego (lew lub praw),
Q
oz l,p
- cz przepywu miarodajnego, jaka w warunkach naturalnych
przypadaa na teren zalewowy (lewy lub prawy),
Q
og
- cz przepywu miarodajnego, jaka w warunkach naturalnych przypadaa na koryto gwne
cieku.
Stosunek dugoci duej i maej posi elipsy K= a/b wyznacza si wg poniszych zalenoci:
dla os 015 K=1,50,
dla 0,16 s o s 0,25 K=1,67,
dla 0,26 s o s 0,35 K=1,83,
dla o s 0,36 K=2,0.
Dugo krtszej posi elipsy b okrela si z wzoru:
b = AB [2.26]
gdzie: B - szeroko zwierciada wody brzegowej,
A - parametr zaleny od stopnia zwenia koryta o wg tabeli 2.6.



A

A
dwustronne
tereny
zalewowe
jednostronne
tereny
zalewowe
Dwustronne
tereny
zalewowe
jednostronne
tereny
zalewowe
0,10 0,106 0,112 0,45 0,315 0,481
0,15 0,150 0,170 0,50 0,340 0,533
0,20 0,186 0,222 0,55 0,365 0,584
0,25 0,215 0,275 0,60 0,390 0,635
0,30 0,240 0,327 0,65 0,410 0,680
0,35 0,265 0,378 0,70 0,430 0,725
0,40 0,290 0,429 0,75 0,450 0,770
Tabela 2.6. Zaleno parametru A od stopnia zwenia koryta


Dla okrelonych dugoci krtszej posi elipsy b, oraz wartoci parametru K, wsprzdne osi wau grnego
x, y wyznacza si korzystajc z tabeli 2.7.

K=1,50 K=1,67 K=1,83 K=2,0
x/b y/b x/b y/b x/b y/b x/b y/b
0,00 0,000 0,00 0,000 0,00 0,000 0,00 0,000
0,25 0,013 0,20 0,010 0,20 0,006 0,20 0,004
0,50 0,059 0,40 0,030 0,40 0,028 0,40 0,020
0,75 0,133 0,60 0,065 0,60 0,058 0,60 0,048
1,00 0,253 0,80 0,118 0,80 0,100 0,80 0,088
1,25 0,448 1,00 0,198 1,00 0,163 1,00 0,135
1,30 0,500 1,20 0,305 1,20 0,244 1,20 0,200
1,35 0,564 1,40 0,454 1,40 0,356 1,40 0,285
1,40 0,641 1,50 0,560 1,60 0,514 1,60 0,400
1,45 0,741 1,60 0,712 1,70 0,629 1,80 0,563
1,48 0,836 1,62 0,751 1,75 0,710 1,90 0,688
1,50 1,000 1,64 0,810 1,78 0,767 1,95 0,776
- - 1,66 0,890 1,80 0,819 1,98 0,874
- - 1,67 1,000 1,81 0,852 2,00 1,000
- - - - 1,83 1,000 - -
Tabela 2.7. Bezwymiarowe wsprzdne osi grnego wau kierujcego


2.6.3. Wyznaczanie osi wau dolnego
O wau dolnego stanowi odcinek uku koowego o rodku pooonym na osi mostu i promieniu rwnym
podwjnej wartoci duej posi elipsy (r=2a). Promieniem tym naley zatoczy uk od osi drogi o kcie
wewntrznym (78), a nastpnie przeduy odcinkiem prostej stycznej tak, aby dugo rzutu caego wau
dolnego na kierunek prostopady do osi drogi bya rwna poowie dugoci rzutu wau grnego (rys.2.11).
2.6.4. Gowice wau kierujcego
Grna i dolna gowica wau kierujcego stanowi zakoczenia grnego i dolnego wau. Osie gowic
maj ksztat odcinkw uku koowego o promieniu r =0,2b odoonym na prostej normalnej do kocowego
punktu uku elipsy (dla wau grnego) lub do odcinka prostego (dla wau dolnego). O gowicy grnej stanowi
uk o kcie wewntrznym (90120), dolnej za uk o kcie do 90.
2.6.5. Inne zalecenia projektowe:
a) rzdna korony wau grnego powinna by wysza o 0,5 m od rzdnej zwierciada wody miarodajnej,
spitrzonej przed mostem, natomiast rzdna korony wau dolnego wysza o 0,5 m od rzdnej
zwierciada wody miarodajnej; szeroko korony waw powinna wynosi co najmniej 1 m,
b) ubezpieczenia skarp i konstrukcja waw kierujcych i ich gowic powinny by wykonywane jak dla
innych budowli regulacyjnych w zalenoci od ich usytuowania w korycie wielkich wd i od
przewidywanych prdkoci wody,
c) we wszystkich bardziej zoonych ukadach topograficznych i hydraulicznych ksztaty waw
kierujcych i ich wymiary naley okreli na podstawie hydraulicznych bada modelowych,
d) przyjte rozwizania projektowe waw kierujcych naley dowiza do istniejcych lub
projektowanych waw przeciwpowodziowych i uzgodni z ich projektantem lub subami
eksploatacyjnymi.
3. Obliczenia hydrauliczne przepustw i maych mostw
3.1. Okrelenia podstawowe i zasady oblicze
3.1.1. Obliczenia hydrauliczne przepustw i maych mostw obejmuj:
- wyznaczenie wymiarw przepustu (przewodu, wlotu i wylotu) lub wiata maego mostu,
- okrelenie wysokoci spitrzenia przed budowl,
- okrelenie rozmy zabudowl i dobr odpowiednich umocnie.
3.1.2. Oznaczenia
a) dla cieku przed przepustem, po jego spitrzeniu do projektowanej rzdnej:
B
o
- szeroko zwierciada wody,
F
o
- pole przekroju cieku,
v
o
= Q
m
/F
o
- prdko wody dopywajcej,
H - wzniesienie zwierciada nad dnem przepustu na jego wlocie,
H
o
= H + v
o

2
/2g - wysoko energii strumienia na wlocie do przepustu,
b) dla przepustu:
b - szeroko przewodu przepustu lub czna szeroko przewodw przepustu wielootworowego,
h
p
- wysoko przewodu przepustu,
D - rednica przewodu przepustu o przekroju koowym,
F
p
- pole przekroju przewodu przepustu,
L
p
- dugo przewodu przepustu,
i
p
- spadek dna przewodu przepustu,
F - pole przekroju strumienia wody w przewodzie przepustu,
v = Q
m
/F - prdko wody w przepucie,
h
kr
- gboko krytyczna w przepucie,
i
t
- spadek hydrauliczny przy przepywie Q
m
wypeniajcym cay przekrj przewodu przepustu,
c) dla wylotu z przepustu i wypadu:
h
wyl
- gboko wody na wylocie z przewodu przepustu,
v
wyl
- prdko na wylocie z przewodu przepustu,
h
d
- wzniesienie zwierciada wody za przepustem nad dnem wylotu przewodu ,
B
w
- szeroko wypadu,
h
w
- gboko wody na wypadzie.
3.1.3. Przepusty dugie i krtkie
Przepust dugi jest to przepust o dugoci przewodu L
p
> 20 h
p
, a przepust krtki - o dugoci L
p
< 20 h
p
. W
obliczeniach przepustw krtkich nie uwzgldnia si strat energii na dugoci przewodu przepustu.
3.2. wiato przepustw i spitrzenie przed przepustami
3.2.1. Tok postpowania obejmuje:
a) wybranie rodzaju przepustu: ksztatu przekroju przewodu i wlotu do przepustu,
b) ustalenie profilu podunego przepustu: dugoci, rzdnych dna na wlocie i wylocie przepustu,
c) dobranie schematu obliczeniowego (wg 3.2.2),
d) dla zaoonej wysokoci spitrzenia przed przepustem H, wyznaczenie minimalnych wymiarw
przewodu przepustu: rednicy, szerokoci lub pola przekroju,
e) zaoenie wymiarw przepustu i obliczenie rzeczywistej wysokoci spitrzenia,
f) sprawdzenie zgodnoci dobranego schematu z wynikami oblicze, w razie potrzeby dobranie innego
schematu obliczeniowego i powtrzenie oblicze od punktu d),
g) obliczenie gbokoci i prdkoci na wylocie z przepustu,
h) obliczenie gbokoci rozmycia za przepustem, porwnanie otrzymanych wynikw z wartociami
dopuszczalnymi,
i) dobranie niezbdnych umocnie koryta za przepustem, biorc pod uwag gboko rozmycia.
Do realizacji wybiera si rozwizanie zapewniajce nieprzekroczenie dopuszczalnego spitrzenia i
prdkoci oraz techniczno - ekonomicznie korzystn gboko zakoczenia umocnie.
3.2.2. Przypadki obliczeniowe
3.2.2.1. Dla przepustw nizinnych, na ciekach o spadkach i < 0,02, zaleca si do stosowania
nastpujce podstawowe i najczciej wystpujce schematy hydrauliczne (rys.3.1.):
a) przepust o niezatopionych wlocie i wylocie (rys.3.l.a.) speniajcy warunki:
- niezatopienia wlotu H s 1,2 h
p
[3.1]
- niezatopienia wylotu h
p
s 1,25 h
kr
[3.2]
b) przepust o zatopionym wlocie i niezatopionym wylocie prowadzcy wod niepenym przekrojem (ze
swobodnym zwierciadem wody w przewodzie, rys. 3.1.b), speniajcy warunki:
- zatopienia wlotu H > 1,2 h
p
[3.3]
- niezatopienia wylotu h
p
s 1,25 h
kr
[3.4]
c) przepust o zatopionym wlocie i niezatopionym wylocie prowadzcy wod penym przekrojem
(rys.3.lc), speniajcy warunki:
- zatopienia wlotu i przepywu penym przekrojem, co wymaga jednoczesnego:
* zastosowania opywowego wlotu,
* gbokoci przed przepustem H > 1,4 h
p
, [3.5]
* spadku i
p
< i
t
, [3.6]
- niezatopienia wylotu h
d
< 1,1 h
p
, [3.7]
d) przepust o zatopionych wlocie i wylocie (rys. 3.1.d) prowadzcy wod penym przekrojem,
speniajcy warunki:
- zatopienia wlotu H > 1,2 h
p
[3.8]
- zatopienia wylotu h
d
> 1,1 h
p
[3.9]






Rys.3.1. Schematy hydrauliczne przepustw
Przepusty: a) z niezatopionym wlotem i wylotem, b) z zatopionym wlotem, niezatopionym wylotem, przepyw
niepenym przekrojem, c) z zatopionym wlotem, niezatopionym wylotem, przepyw penym przekrojem, d) z
zatopionym wlotem i wylotem.
Metody oblicze dotyczce wymienionych schematw hydraulicznych mona wykorzystywa take i do
innych przypadkw, niewiele si od nich rnicych. Nie zaleca si stosowania przepustw, dla ktrych H >
1,2h
p
i jednoczenie h
d
> 1,25 h
kr
. Obliczenia takich przepustw nie s omwione w zaczniku.
3.2.2.2. Przepusty na potokach, w ktrych panuje ruch rwcy, w przypadku gdy budowa ich jest
dopuszczalna, projektowa naley tak, aby na doprowadzeniu do nich, w samym przewodzie i na
pocztkowym odcinku odprowadzenia za nim, zachowany by ruch rwcy i wykluczona moliwo powstania
odskoku hydraulicznego. Jako jedno z moliwych rozwiza sucych temu zaleca si stosowanie cznie:
- przepustu o dnie wykonanym ze spadkiem zblionym do spadku cieku,
- bystrotoku doprowadzajcego strumie do przepustu; szeroko bystrotoku nie powinna przekracza
dwukrotnej szerokoci zwierciada wody w przepucie przy przepywie miarodajnym,
- dugiego i pynnego przejcia od bystrotoku do wlotu przepustu.
3.2.3. Obliczenia przepustw o niezatopionych wlocie i wylocie (rys. 3.1.a)
3.2.3.1. Dla przepustw krtkich zaleno przepywu w przepucie (zdolnoci przepustowej) Q od
wysokoci energii H
o
strumienia spitrzonego przed przepustem wyraa wzr:
=

2
0
3
2
[3.10]
gdzie: b
kr
- wiato przepustu prostoktnego; dla innych przepustw:

[3.11]

h
kr
i F
kr
- gboko krytyczna i pole przekroju strumienia przy tej gbokoci,
m - wspczynnik wydatku z tabeli 3.1.
Z wzoru [3.10] mona wyznaczy wstpnie, dla Q = Q
m
, minimalne wiato przepustu b
kr
.
Wysoko linii energii spitrzonego strumienia przed wlotem do przepustu H
o
wynosi:

0
= (

2
)
2
3
[3.12]

Gboko wody grnej naley wyznacza drog prb z rwnania:

=
0


0
2
2
[3.13]

3.2.3.2. Gboko wody H
d
przed przepustem dugim, o dugoci L
p
> 20h
p
, wyznacza si z wzoru:

+(0,05

) (

)
2
[3.14]

gdzie: H
k
- gboko wody przed przepustem okrelona jak dla przepustu krtkiego wzorami [3.12] i
[3.13].
3.2.4. Obliczanie przepustw o zatopionym wlocie, niezatopionym wylocie, czciowo wypenionych
(rys. 3.1.b)
3.2.4.1. Dla przepustw krtkich zaleno zdolnoci przepustowej Q od wysokoci energii H
o

strumienia spitrzonego przed przepustem wyraa wzr:

=

2(
0

) [3.15]

gdzie: , c - wspczynniki z tabeli 3.1.
Wysoko energii H
o
spitrzonego strumienia przy przepywie miarodajnym wynosi:

0
=

2
(

)
2
2
+

[3.16]

Warto H wyznacza si z wzoru [3.13].
3.2.4.2. Przepusty dugie, o spadkach dna 0 s i
p
s i
kr
, mog prowadzi wod przewodem wypenionym
wod czciowo lub cakowicie. Dla tego przypadku zaleca si wykonanie oblicze jak dla przepustu
krtkiego wg 3.2.4.1 oraz jak dla przepustu o niezatopionym wylocie, prowadzcego wod penym
przekrojem wg 3.2.5. Za miarodajny naley przyj schemat mniej korzystny, tzn. dajcy mniejsz
przepustowo lub wiksz wysoko spitrzenia.
3.2.5. Obliczanie przepustw o zatopionym wlocie i niezatopionym wylocie, cakowicie wypenionych
wod (rys. 3.1.c).
Zaleno zdolnoci przepustowej Q od wysokoci energii H
o
strumienia spitrzonego przed przepustem
wyraa wzr:

=

2(
0
+

) [3.17]

Wspczynnik wydatku naley oblicza z wzoru:



=
1
1:

[3.18]

gdzie: ,
wl
- wspczynnik straty na wlocie o wartociach orientacyjnych:
- dla wlotw konierzowych, korytarzowych, portalowych i rozchylonych 0,33,
- dla wlotw podwyszonych i opywowych 0,20,
- dla przewodu wysunitego z nasypu bez konstrukcji wlotowej 0,60,
,
L
- wspczynnik strat na dugoci rwny:

=
2
2

3
4
[3.19]

n - wspczynnik szorstkoci przewodu przepustu,
L
o
- dugo obliczeniowa przepustu
L
o
= L
p
- 3,6 h
p
, [3.20]
Rh - promie hydrauliczny,
c-wspczynnik z tabeli 3.1.
Dla wlotu podwyszonego z rozchylonymi skrzydami przyjmowa mona:
= 0,83 c = 0,85.
Wysoko energii H
o
spitrzonego strumienia przy przepywie miarodajnym wynosi:

0
=

2
2

[3.21]

Wysoko H naley wyznacza z wzoru [3.13].
3.2.6. Obliczanie przepustw z zatopionym wlotem i zatopionym wylotem oraz przepywem penym
przekrojem przewodu (rys. 3.1.d).
Zaleno zdolnoci przepustowej Q od wysokoci energii H
o
strumienia spitrzonego przed przepustem
wyraa wzr:

=

2(
0
+

) [3.22]

gdzie: - wspczynnik wydatku wg wzoru [3.18].
Wysoko energii H
o
spitrzonego strumienia o przepywie miarodajnym wynosi:

0
=

2
2

[3.23]









Lp. Przekrj
poprzeczny
przepustu
Oznaczenia
wspczynnika
Wartoci wspczynnikw dla wlotu
korytarzowego,
czoowego ze
stokami
konierzowego ze skrzydami ukonymi przy
kcie odchylenia
10 20 (30-45)
1.

prostoktny
m* 0,32 0,315 0,36 0,36 0,36
2.
e 0,74 0,74 0,76 0,78 0,81
3.
m 0,62 0,58 0,61 0,64 0,68
4.

koowy
m* 0,31 0,31 0,33 0,33 0,33
5.
e 0,79 0,75 0,79 0,79 0,79
6.
m 0,65 0,62 0,66 0,69 0,70

Tabela 3.1. Wartoci wspczynnikw m, c i dla niektrych przepustw

* Podane w tabeli wartoci m dotycz przypadku penego dawienia bocznego, tzn. przypadku gdy B
o
>
6b. Dla przepustw z niepenym dawieniem bocznym m wyznacza si z wzoru:


=

+
0,385;

3
0
;2

`
[3.24]

gdzie: m
t
- warto wspczynnika m odczytana z tabeli 3.1.,
F
p
' - pole przekroju wlotu przewodu przepustu przy rzdnej zwierciada wody spitrzonej.
3.2.7. Przepusty z przewodami o przekroju koowym
3.2.7.1. Dla przepustw z niezatopionym wylotem (rys.3.1.a, b, c) omwionych w 3.2.3,3.2.4 i 3.2.5
wstpnego doboru rednicy przewodu przepustu D dla przepywu Q = Q
m
mona dokona korzystajc z
tabeli 3.2. Podaje ona dla rnych przepyww Q i rednic D wysokoci spitrzonej wody przed przepustem
H i prdkoci wody w przepucie v. Tabela ta dotyczy przypadku szczeglnego:
- przepust krtki, o spadku dna zblionym do spadku krytycznego,
- pene dawienie boczne na wlocie, czyli B
o
> 6b,
- przepust z wlotem prostopadym, ze wspczynnikami: m = 0,31, c = 0,79, = 0,65, - pomijalnie maa
prdko dopywowa v
o
, czyli H
o
= H.
Dla innych przypadkw odczytane wartoci maj charakter orientacyjny.
3.2.7.2. Parametry ruchu krytycznego h
kr
, b
kr
i F
kr
obliczy mona korzystajc z tabeli 3.3. Wartoci
wzgldne tych parametrw odczytuje si w funkcji parametru pomocniczego:

[3.25]

3.2.7.3. Dla przepustw cakowicie wypenionych wod (rys.3.1.c i d) omwionych w 3.2.5 i 3.2.6.:
- warto wspczynnika ,
wl
zaley od geometrii wlotu; naley j przyjmowa z literatury lub w
przyblieniu wg 3.2.5,
- warto wspczynnika ,
L
jest rwna

=
2
2

0
0,157
4
3
[3.26]

mona j rwnie obliczy z wzoru

[3.27]





przyjmujc = 0,0250,03 zalenie od szorstkoci przewodu przepustu.



Q
D (m)
0,8 1,0 1,2 1,4
H (m) v (m/s) H (m) v (m/s) H (m) v (m/s) H (m) v (m/s)
0,4 0,60 1,69 0,55 1,60 0,52 1,53 0,50 1,49
0,6 0,76 1,94 0,69 1,80 0,65 1,74 0,62 1,68
0,8 0,91 2,18 0,81 1,98 0,76 1,88 0,72 1,82
1,0 1,10 2,42 0,93 2,14 0,86 2,01 0,81 1,93
1,2 1,32 2,69 1,03 2,30 0,95 2,14 0,90 2,05
1,4 1,57 3,00 1,14 2,43 1,04 2,26 0,98 2,15
1,6 1,85 3,33 1,29 2,60 1,13 2,37 1,05 2,24
1,8 2,18 3,67 1,43 2,76 1,21 2,47 1,12 2,33
2,0 - - 1,57 2,92 1,29 2,58 1,19 2,41
2,5 - - 2,01 3,38 1,54 2,84 1,36 2,61
3,0 - - 2,55 3,91 1,80 3,12 1,52 2,81
3,5 - - - - 2,10 3,42 1,68 3,00
4,0 - - - - 2,46 3,75 1,92 3,20
4,5 - - - - - 2,14 3,40
5,0 - - - - - - 2,38 3,63
Tabela 3.2. Orientacyjne zdolnoci przepustowe, gbokoci spitrzonej wody i prdkoci przepywu dla
przepustw o koowym przekroju przewodu

0,0107 0,100 0,4088 0,0409 0,2952 0,550 0,8048 0,4426
0,0166 0,125 0,4533 0,0567 0,3214 0,575 0,8129 0,4674
0,0238 0,150 0,4925 0,0739 0,3487 0,600 0,8200 0,4920
0,0322 0,175 0,5275 0,0923 0,3771 0,625 0,8262 0,5164
0,0418 0,200 0,5591 0,1118 0,4068 0,650 0,8314 0,5404
0,0526 0,225 0,5879 0,1323 0,4377 0,675 0,8356 0,5640
0,0647 0,250 0,6142 0,1536 0,4700 0,700 0,8389 0,5872
0,0778 0,275 0,6383 0,1755 0,5040 0,725 0,8412 0,6099
0,0921 0,300 0,6606 0,3487 0,5397 0,750 0,8425 0,6319
0,1076 0,325 0,6810 0,2213 0,5776 0,775 0,8427 0,6531
0,1241 0,350 0,6999 0,2450 0,6181 0,800 0,8420 0,6736
0,1418 0,375 0,7174 0,2690 0,6619 0,825 0,8401 0,6931
0,1605 0,400 0,7334 0,2934 0,7102 0,850 0,8371 0,7115
0,1803 0,425 0,7482 0,3180 0,7649 0,875 0,8328 0,7287
0,2012 0,450 0,7617 0,7649 0,8294 0,900 0,8272 0,7445
0,2231 0,475 0,7741 0,3677 0,9104 0,925 0,8201 0,7586
0,2461 0,500 0,7854 0,3927 1,0248 0,950 0,8113 0,7707
0,2701 0,525 0,7956 0,4177 1,2332 0,975 0,8002 0,7802


Tabela 3.3. Parametry ruchu krytycznego w przewodach o przekroju koowym





3.3. Obliczenia stanowiska dolnego
3.3.1. Cel i zakres oblicze
Obliczenia maj na celu zaprojektowanie dolnego stanowiska budowli w sposb zapobiegajcy jej
zniszczeniu wskutek podmycia fundamentw. Zakres analiz i oblicze obejmuje:
- wymiary i ksztat wylotu,
- wymiary umocnie koryta w dolnym stanowisku,
- gboko rozmy,
- zaprojektowanie umocnie koryta.
3.3.2. Gboko i prdko na wylocie z przewodu przepustu
3.3.2.1. Gbokoci wody h
wyl
w przekroju wylotowym przewodu przepustu, potrzebne do oceny
warunkw przepywu za budowl, mona przyjmowa wg tabeli 3.4.
3.3.2.2. Prdkoci wody w przekroju wylotowym przewodu przepustu naley okrela z wzoru:

[3.28]

gdzie: F
wyl
- pole przekroju strumienia na wylocie odpowiadajce napenieniu h
wyl
.
3.3.3. Uksztatowanie wypadu
Odpowiednio uksztatowany i umocniony odcinek koryta poniej wylotu, nazywany wypadem, ma na celu
rozprowadzenie przepywu na wiksz szeroko i zmniejszenie gbokoci rozmy koryta. Podane dalej
zalecenia ograniczaj si tylko do konstrukcji wypadu i nie obejmuj sposobw ksztatowania przej z
wypadu w koryto naturalne.
Wypad wymaga umocnienia, gdy v
wyl
> 1,2 v
nr
. Prdko nierozmywajc v
nr
naley przyjmowa wg 2.3.1.2.
Wypad powinien by uksztatowany wzgldem osi przewodu przepustu tak, aby strumie rozszerza si
symetrycznie z szerokoci wylotu b
wyl
(rys.3.2) do szerokoci koryta umocnionego B
w
, na dugoci zalenej
od warunkw hydraulicznych w dolnym stanowisku budowli.



Lp. Warunki przepywu w
przewodzie przepustu
Warunki wypywu
na
wylocie
Spadek dna
przepustu i
p

Gboko na
wylocie h
wyl

1. Przepyw niepenym przekrojem
(o swobodnym zwierciadle wody
w przewodzie)
nie zatopiony
< i
kr
(0,7 0,8) h
kr

2.
i
kr
(0,7 1,0) h
o
*
3. zatopiony
< i
kr
h
d

4.
i
kr
(0,7 1,0) h
o
*
5. Przepyw penym przekrojem (pod
cinieniem)
nie zatopiony
- 0,85 h
p

6. zatopiony
- h
p


Tabela 3.4. Gbokoci w przekroju wylotowym przepustu


gdzie: h
o
- gboko w ruchu jednostajnym w przewodzie,
* - za gboko bezpieczn zaleca si przyjmowa h
wyl
= 0,7h
o
.


Rys.3.2. Schemat wypadu i jego umocnie

Jeli wypad ma charakter umocnionej powierzchni, a przekrj poprzeczny koryta cieku jest bardzo may lub
koryto nie jest wyksztacone, zaleca si formowanie wypadu w postaci prostoktnej powierzchni umocnionej
o wymiarach w planie L
u
x B
w
.
We wszystkich przypadkach, gdy koryto wypadu przechodzi w uksztatowane koryto cieku, np. rowu, zaleca
si stosowanie prostoliniowego w planie rozszerzenia wypadu.
Podane dalej zalecenia dotycz przypadkw, gdy uskok dna na kocu wylotu przepustu p nie przekracza 0,2
m. Gdy uskok ten jest wikszy, w obliczeniach wypadu naley uwzgldni rzeczywist wysoko energii
strumienia wody spadajcego na pyt wypadu.
Kt | odchylenia cian wypadu od jego osi (rys.3.2) naley okrela:
- dla ruchu rwcego w korycie odpywowym z wzoru:

= (
1
0,30

:0,54
) [3.29]

gdzie: Fr
wyl
= (v
2
wyl
)/(gh
wyl)
- liczba Froude'a w przekroju wylotowym
- dla ruchu spokojnego w tym korycie z wykresu erenkova na rys. 3.3
gdzie: Fr
d
= (v
2
d
)/(gh) - liczba Froude'a w przekroju koryta odpywowego, za wypadem.








Rys.3.3. Wykres erenkova do okrelania kta | w stopniach

Wartoci h
wyl
i v
wyl
naley okrela zgodnie z 3.3.2.1 i 3.3.2.2, a warto redniej gbokoci wody h i
prdkoci v
d
wyznacza z warunkw przepywu w korycie odpywowym przy przepywie miarodajnym. Jeli
na wylocie przepustu wystpuje uskok dna, to przy obliczeniach gboko odmierza si od dna koryta lub
powierzchni umocnionej.
Po okreleniu kta | rozszerzenia cian wylotu przepustu lub umocnionego koryta za maym mostem naley
obliczy dugo wypadu L
w
, na ktrym nastpuje cakowite rozszerzenie si strumienia:

2
[3.30]


w ktrym za B
w
naley podstawia szeroko umocnie na wypadzie rwn:
- szerokoci koryta wypadu (dno i skarpy umocnione) rwnej (23) wiate maego mostu lub (35)
wiate przepustu,
- szerokoci umocnionej powierzchni traktowanej jako szeroko wypadu, gdy dolina cieku jest paska i
szeroka, zatapiana w czasie przejcia przepywu miarodajnego, a koryto cieku niewyksztacone lub
bardzo mae.
3.3.4. Ocena warunkw hydraulicznych poniej wylotu.
Warunki przepywu w dolnym stanowisku budowli ksztatuj si pod wpywem gbokoci i prdkoci
przepywu w przekroju wylotu i w korycie odpywowym. Gboko h
m
w dolnym stanowisku budowli okrela
si jako rnic rzdnej zwierciada wody odpowiadajcej przepywowi miarodajnemu i rzdnej dna wypadu
(dna koryta poniej wylotu).
W celu ustalenia warunkw hydraulicznych na wypadzie, w przypadku ruchu spokojnego w korycie
odpywowym, naley porwna h
wyl
z gbokoci h
kr
w przewodzie przepustu.
Jeeli h
wyl
< h
kr
, to w obrbie stanowiska dolnego wystpi odskok hydrauliczny i wymagane jest specjalne
uksztatowanie odcinka koryta - wypadu.
Jeeli h
wyl
> h
kr
, to na wylocie z przepustu odskok hydrauliczny nie wystpi i wystarczy wtedy umocnienie
dna odpowiednie dla prdkoci wylotowej.
W przypadku wystpienia odskoku naley obliczy:
- gboko sprzon z gbokoci na wylocie:

2
=

2
(1 +8

3
1) [3.31]

- gboko strumienia w ruchu rwcym, w przekroju poprzecznym na kocu rozszerzenia wypadu h
w
, z
rwnania:

+
1,1

2
2

2
= +

2
2
[3.32]

gdzie: B
w
- szeroko umocnie na wypadzie dobrana wg 3.3.3,
p - wzniesienie dna przepustu na wylocie nad poziomem pyty dna wypadu;
- gboko strumienia sprzon z gbokoci h
w
z rwnania:

2
=

2
(1 +8

3
1) [3.33]

Porwnanie wartoci obliczonych gbokoci pozwala zakwalifikowa rozpatrywan sytuacj do jednego z
nastpujcych przypadkw:
a) h
2wyl
s h
d
- przejcie z ruchu rwcego w przewodzie w ruch spokojny w korycie odbywa si w formie
odskoku zatapiajcego strumie w przekroju wylotowym budowli,
b) h
2wyl
> h
m
> h
2w
- odskok powstaje na dugoci rozszerzajcego si wypadu lub w jego kocowym
przekroju,
c) h
2w
> h
m
- odskok jest odsunity, co oznacza, e powstaje on w korycie, poniej rozszerzonego
wypadu,
gdzie: h
m
= h
d
+p - gboko w kanale odpywowym, odpowiadajca rzdnej miarodajnej z
m
.
3.3.5. Umocnienia wypadu
Koryto za wylotem przepustu lub maego mostu powinno by umocnione, a dugo umocnie L
u
powinna
spenia nastpujce warunki:
- L
u
> L
w
, gdzie L
w
- dugo wypadu okrelona wg 3.3.3.,
- L
u
= (23)D lub (23)b; D - rednica przewodu koowego, b - szeroko otworu prostoktnego.
Typ umocnienia naley dobiera w zalenoci od prdkoci obliczeniowej v
obl
, ktrej warto zaleca si
przyjmowa jako rwn 1,5 v
wyl
i powinno by ono ukadane na filtrze odwrotnym.
Zaleca si stosowa na kocu umocnie pionowy lub nachylony element ochronny (rys.3.4), zagbiony na
h
u
> 1,3 Ah
r
, gdzie: Ah
r
- gboko rozmycia obliczona dla wystpujcego w dolnym stanowisku rodzaju
ruchu wg 3.3.6.
3.3.6. Gboko rozmycia
Do zaprojektowania gbokoci zaoenia elementu zabezpieczajcego na kocu umocnie potrzebna jest
znajomo gbokoci rozmycia koryta. Teoretyczn gboko rozmycia naley oblicza w zalenoci od
lokalizacji odskoku zgodnie z przypadkami podanymi w 3.3.4:
- w przypadku a), gdy odskok zatapia wylot budowli:

1) [3.34]

- w przypadku b), gdy odskok powstaje na rozszerzajcym si wypadzie:
Ah
r
= 1,85 h
2w
- h
d
[3.35]
- w przypadku c), gdy odskok powstaje poza wypadem:
Ah
r
= 1,5 h
d
[3.36]
Rzeczywist maksymaln gboko rozmycia oblicza si z wzoru:
Ah
rmax
= kAh
r
[3.37]
Wspczynnik redukcyjny k naley przyjmowa z przedziau (0,60,8), przy czym wartoci mniejsze
odpowiadaj maym zlewniom, w ktrych wezbrania s krtkotrwae.
Jeli obliczona gboko rozmy przekracza 2 m, naley na wylocie budowli zaprojektowa urzdzenie do
rozpraszania energii (nieck, prg, szykany itp.) zgodnie z zasadami projektowania wypadw budowli
pitrzcych lub zastpi przepust maym mostem.
Rys.3.4. Typy umocnie poniej przepustw i maych mostw: 1 - pryzma kamieni, 2 - narzut, bruk, pyty lub
inne umocnienia dna, 3 - element koczcy umocnienie.
3.4. wiato maego mostu z dnem umocnionym
3.4.1. Przypadki obliczeniowe
W korycie cieku moe panowa ruch rwcy (podkrytyczny) lub spokojny (nadkrytyczny). Metody oblicze
podane dalej nie obejmuj przypadku, gdy may most powoduje przejcie z ruchu rwcego w spokojny
powyej obiektu. Zasady rozwiza pozwalajcych na uniknicie zmiany rodzaju ruchu przed mostem
podane s w p.3.2.2.2.
Dla maego mostu zbudowanego na cieku, w ktrym panuje ruch spokojny, mog wystpi dwa przypadki
rnice si sposobem oblicze. Kryterium podziau stanowi warunek:
NH > h
d
[3.38]
gdzie: N - wspczynnik zaleny od ksztatw przyczkw, dobierany z tabeli 3.5,
H- gboko wody spitrzonej przed mostem rwna rnicy rzdnej zwierciada wody spitrzonej
z
s
i rzdnej umocnionego dna pod mostem,
h
d
- gboko wody poniej mostu rwna rnicy rzdnej zwierciada wody i rzdnej umocnionego
dna pod mostem.
Jeeli warunek [3.38] jest speniony, wytwarza si spitrzenie przed mostem, gboko pod mostem maleje
do gbokoci krytycznej, a za mostem powstaje niebezpieczestwo silnych rozmy zwizanych z przejciem
do ruchu spokojnego.
Jeeli warunek [3.38] nie jest speniony, przepyw w przekroju mostowym nie zmienia charakteru (ruch
spokojny pozostaje spokojnym, a rwcy - rwcym).
3.4.2. Wyznaczanie minimalnego wiata mostu dla zaoonego spitrzenia przed mostem
Po ustaleniu wysokoci wzniesienia spitrzonej wody nad umocnionym dnem pod mostem H, naley
obliczy prdko w przekroju przed mostem po spitrzeniu v
s
oraz wysoko energii przed mostem H
o
= H
+ v
s
2
/2g.
Dla wybranego rodzaju przyczkw naley dobra z tabeli 3.5 warto wspczynnika N i sprawdzi
warunek [3.38].
Jeeli jest on speniony, to minimalne wiato mostu L naley oblicza ze wzoru:

=

2
0
3
2
[3.39]


Jeeli warunek [3.38] nie jest speniony, to minimalne wiato mostu L jest rwne:


=

2(
0
;

)
[3.40]

Wartoci wspczynnikw m i dobiera si z tabeli 3.5.
3.4.3. Wyznaczanie minimalnego wiata mostu dla zaoonej prdkoci pod mostem.
Prdko dopuszczaln pod mostem v dobiera si w zalenoci od odpornoci podoa na rozmycia (v
nr
wg
2.3.1.2.) lub zastosowanych umocnie (v
d
wg 2.3.1.3.).
Dla przypadku spenienia warunku [3.38] minimalne wiato mostu naley oblicza z wzoru:

=

2,6
2
[3.41]

Jeeli warunek [3.38] nie jest speniony, to minimalne wiato mostu rwne jest:

[3.42]
H
o
we wzorze [3.42] oblicza si wstpnie dla warunkw przepywu bez spitrzenia.
Przed przyjciem wiata mostu nie jest moliwe okrelenie wartoci H
o
i H, zatem warunek [3.38] nie moe
by wic sprawdzony. Naley wic obliczy L wzorem [3.41], nastpnie okreli H dla tego przypadku i
sprawdzi warunek [3.38]. Jeeli warunek ten nie jest speniony, obliczenia naley wykona wzorem [3.42].
3.4.4. Obliczanie gbokoci wody spitrzonej H przed mostem o przyjtym wietle L Jeeli warunek
[3.38] jest speniony, to:

= (

2
)
2
3

2
2
[3.43]
Ze wzgldu na zaleno v
s
od gbokoci H, obliczenie naley prowadzi metod iteracyjn, przyjmujc w
pierwszym przyblieniu v
s
rwne prdkoci w przekroju bez spitrzenia v
o
.
Prdko przepywu w przekroju mostowym naley oblicza z wzoru:

=

[3.44]

gdzie: k - wspczynnik dobrany z tabeli 3.5.
Jeeli warunek [3.38] nie jest speniony, spitrzenie przed mostem jest niewielkie i moe by okrelone wg
2.4.
3.4.5. Rozmycia za odcinkiem umocnionego dna oraz zasady ksztatowania czci wylotowej (wypadu)
dla maego mostu przyjmuje si wg 3.3.
Tabela 3.5. Wspczynniki dla maych mostw

Lp.

Rodzaj przyczkw

m

N

k

1

ze skrzydami krzywoliniowymi 0,93

0,36

0,78

0,54

2

z korpusem wtopionym w nasyp 0,91

0,35

0,80

0,52

3

ze skrzydami ukonymi 0,88

0,34

0,81

0,49
4

ze skrzydami rwnolegymi do osi drogi 0,86

0,33

0,83

0,47

5

ze skrzydami prostopadymi do osi drogi 0,83

0,32

0,84

0,45



ZACZNIK Nr 2
KLASY OBCIE TABOREM SAMOCHODOWYM OBIEKTW INYNIERSKICH

1. Klasy obcie taborem samochodowym obiektw inynierskich zalene od klasy drogi okrela
tabela:

Klasa drogi

Klasa obcienia taborem samochodowym wedug
PN-85/S-10030

A, S, GP, G

A

Z, L

co najmniej B

D

co najmniej C


2. Obiekty inynierskie usytuowane w cigach drg krajowych, stanowicych cz europejskiej
infrastruktury drogowej, lub drg o znaczeniu obronnym powinny by zaprojektowane:
1) nowo budowane - na klas obcienia A,
2) odbudowywane, rozbudowywane i przebudowywane - na klas obcienia co najmniej B.
3. Pomosty obiektw mostowych, o ktrych mowa w ust. 2, powinny by zaprojektowane:
1) na klas obcienia A - w obiektach nowo budowanych oraz odbudowywanych, rozbudowywanych i
przebudowywanych,
2) na obcienie pojazdem specjalnym wedug zacznika nr 3 do rozporzdzenia, ze wspczynnikiem
obcienia
f
= 1,35, w obiektach:
a) nowo budowanych - klasy 150,
b) odbudowywanych, rozbudowywanych i przebudowywanych - co najmniej klasy 100.
4. Do oblicze sprawdzajcych konstrukcje none skadanych obiektw mostowych powinny by
przyjte pionowe obcienia taborem samochodowym klasy B ze wspczynnikami jak dla ukadu
wyjtkowego i klasy C ze wspczynnikami jak dla ukadu podstawowego.
ZACZNIK Nr 3
POJAZDY SPECJALNE WEDUG UMOWY STANDARYZACYJNEJ NATO (STANAG 2021)



1. Pojazd specjalny - klasa 150
2.
Pojazd koowy: - ciar cakowity : Q = 1514 kN




Minimalny rozstaw k i szerokoci opon osi krytycznej:



o wzka zwrotnego - szeroko opony 610 mm
Uwaga: wymiary podano w metrach.

2. Pojazd specjalny - klasa 100

Pojazd koowy: - ciar cakowity : Q = 1023 kN



Minimalny rozstaw k i szerokoci opon osi krytycznej:
- o pojedyncza - szeroko opony 533 mm
- o wzka zwrotnego - szeroko opony 457 mm




- o pojedyncza - szeroko opony 533 mm
- o wzka zwrotnego - szeroko opony 533 mm



Do oblicze powinna by przyjta o wywoujca wiksze wartoci si wewntrznych w konstrukcji pomostu.
Uwaga: wymiary podano w metrach.



Przypisy:
1)
89 ust. 3 pkt 2 lit. d) zmieniona przez 1 pkt 1 rozporzdzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia
2010 r. (Dz.U.10.65.408) zmieniajcego nin. rozporzdzenie z dniem 29 kwietnia 2010 r.
2)
90 ust. 3 pkt 1 lit. a) zmieniona przez 1 pkt 2 rozporzdzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia
2010 r. (Dz.U.10.65.408) zmieniajcego nin. rozporzdzenie z dniem 29 kwietnia 2010 r.
3)
259 ust. 2 pkt 1 zmieniony przez 1 pkt 3 rozporzdzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia 2010 r.
(Dz.U.10.65.408) zmieniajcego nin. rozporzdzenie z dniem 29 kwietnia 2010 r.
4)
260 zmieniony przez 1 pkt 4 rozporzdzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia 2010 r.
(Dz.U.10.65.408) zmieniajcego nin. rozporzdzenie z dniem 29 kwietnia 2010 r.
5)
261 uchylony przez 1 pkt 5 rozporzdzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia 2010 r.
(Dz.U.10.65.408) zmieniajcego nin. rozporzdzenie z dniem 29 kwietnia 2010 r.
6)
262 ust. 1 zmieniony przez 1 pkt 6 rozporzdzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia 2010 r.
(Dz.U.10.65.408) zmieniajcego nin. rozporzdzenie z dniem 29 kwietnia 2010 r.
7)
262 ust. 2 zmieniony przez 1 pkt 6 rozporzdzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia 2010 r.
(Dz.U.10.65.408) zmieniajcego nin. rozporzdzenie z dniem 29 kwietnia 2010 r.
8)
263 ust. 1 zmieniony przez 1 pkt 7 lit. a) rozporzdzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia 2010 r.
(Dz.U.10.65.408) zmieniajcego nin. rozporzdzenie z dniem 29 kwietnia 2010 r.
9)
263 ust. 2 uchylony przez 1 pkt 7 lit. b) rozporzdzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia 2010 r.
(Dz.U.10.65.408) zmieniajcego nin. rozporzdzenie z dniem 29 kwietnia 2010 r.
10)
263 ust. 3 uchylony przez 1 pkt 7 lit. b) rozporzdzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia 2010 r.
(Dz.U.10.65.408) zmieniajcego nin. rozporzdzenie z dniem 29 kwietnia 2010 r.
11)
264 uchylony przez 1 pkt 8 rozporzdzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia 2010 r.
(Dz.U.10.65.408) zmieniajcego nin. rozporzdzenie z dniem 29 kwietnia 2010 r.
12)
265 ust. 1 zmieniony przez 1 pkt 9 lit. a) rozporzdzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia 2010
r. (Dz.U.10.65.408) zmieniajcego nin. rozporzdzenie z dniem 29 kwietnia 2010 r.
13)
265 ust. 2 uchylony przez 1 pkt 9 lit. b) rozporzdzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia 2010 r.
(Dz.U.10.65.408) zmieniajcego nin. rozporzdzenie z dniem 29 kwietnia 2010 r.
14)
266 zmieniony przez 1 pkt 10 rozporzdzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia 2010 r.
(Dz.U.10.65.408) zmieniajcego nin. rozporzdzenie z dniem 29 kwietnia 2010 r.
15)
267 ust. 1 zmieniony przez 1 pkt 11 lit. a) rozporzdzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia 2010
r. (Dz.U.10.65.408) zmieniajcego nin. rozporzdzenie z dniem 29 kwietnia 2010 r.
16)
267 ust. 2 uchylony przez 1 pkt 11 lit. b) rozporzdzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia 2010 r.
(Dz.U.10.65.408) zmieniajcego nin. rozporzdzenie z dniem 29 kwietnia 2010 r.
17)
267 ust. 3. uchylony przez 1 pkt 11 lit. b) rozporzdzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia 2010
r. (Dz.U.10.65.408) zmieniajcego nin. rozporzdzenie z dniem 29 kwietnia 2010 r.
18)
268 ust. 1 zmieniony przez 1 pkt 12 lit. a) rozporzdzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia
2010 r. (Dz.U.10.65.408) zmieniajcego nin. rozporzdzenie z dniem 29 kwietnia 2010 r.
19)
268 ust. 2-4 uchylone przez 1 pkt 12 lit. b) rozporzdzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia
2010 r. (Dz.U.10.65.408) zmieniajcego nin. rozporzdzenie z dniem 29 kwietnia 2010 r.
20)
269-271 uchylone przez 1 pkt 13 rozporzdzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia 2010 r.
(Dz.U.10.65.408) zmieniajcego nin. rozporzdzenie z dniem 29 kwietnia 2010 r.
21)
272 ust. 1 zmieniony przez 1 pkt 14 lit. a) rozporzdzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia
2010 r. (Dz.U.10.65.408) zmieniajcego nin. rozporzdzenie z dniem 29 kwietnia 2010 r.
22)
272 ust. 3 zmieniony przez 1 pkt 14 lit. b) rozporzdzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia
2010 r. (Dz.U.10.65.408) zmieniajcego nin. rozporzdzenie z dniem 29 kwietnia 2010 r.
23)
272 ust. 4 uchylony przez 1 pkt 14 lit. c) rozporzdzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia 2010 r.
(Dz.U.10.65.408) zmieniajcego nin. rozporzdzenie z dniem 29 kwietnia 2010 r.
24)
274 zmieniony przez 1 pkt 15 rozporzdzenia Ministra Infrastruktury z dnia 1 kwietnia 2010 r.
(Dz.U.10.65.408) zmieniajcego nin. rozporzdzenie z dniem 29 kwietnia 2010 r.