You are on page 1of 40

Arpeggi sugli accordi

Francesco Marini

-1-

Arpeggi sugli accordi

Supero l'imbarazzo che sento nello scrivere queste due righe solo perch le
ritengo necessarie. Ho finora evitato ai miei allievi la lettura di un mio libro di
esercizi, perch ritenevo (e continuo a ritenere) che la letteratura per il saxofono
fosse gi sovrabbondante, e non avesse alcun bisogno, per fortuna, di un mio
contributo.
Sembra per, per necessit o vanit, che il mio momento sia giunto, questo
perch mi sono reso conto di non aver ancora trovato una buona raccolta di
arpeggi sui principali accordi. In realt esistono molte ottime pubblicazioni sugli
arpeggi, per dirne una i 158 studi di S.Rasher, che ho gi perfidamente imposto
nella nostra scuola; tutti questi metodi per si fermano agli accordi di settima,
comprendendo diminuiti ed aumentati, ed escludono quella notevole quantit di
accordi di uso oramai comunissimo che sono perfettamente elencati con relative
scale nel Syllabus di D. Liebman.
Ho perci ordinato in questo libretto quegli arpeggi che altrove mancano
disponendoli in ordine cromatico, ascendente e discendente. Per completare il
lavoro ho ritenuto utile invertire l'ordine asc. disc., quindi per ogni accordo
troverete due esercizi.
Non ho volutamente segnato nessun genere di pronuncia; in realt anche le figure
ritmiche che ho scelto sono indicative, e potete perci variarle come volete.
Personalmente eseguo gli esercizi inizialmente come crome senza swing (even
8ths) richiamando leggermente le crome pari con la lingua (lingua in levare),
pronuncia molto comune tra i saxofonisti, per poi cambiare fraseggio o
figurazioni.
Ultima avvertenza: gli accordi di quattro note vengono ovviamente arpeggiati in
forma completa; viceversa negli accordi di cinque o pi note ne ho omesse alcune
(generalmente la tonica o la quinta), poich ritengo preferibile proporre la
quartina di crome come figurazione base per gli arpeggi. In questo caso sar
quindi meglio eseguire la tonica dell'accordo iniziale per averne una migliore
coscienza armonica, o meglio ancora suonare l'intero accordo al pianoforte ed
ascoltarlo fino a comprenderne bene tutte le note.

Grazie per l'attenzione e buono studio.

Roma 19\12\97

-2-

Arpeggi sugli accordi

&c

# #
# n

& # # b b

b # n # n

&

b b b

b
b

# b

b
&
&

# n n n
#

#
n

# #

#
&
# n n n
& # # #
n
& # # #

b # n n
b b
n
b

# #
#

# n b n
#
b

# n b n

#
b

#

b b

# n b n
#
b

# n b n

-3-

Arpeggi sugli accordi

&c

#
b n # #

# #
# #

& # # b b

#
#

#
# #
# #

b
n #
#

&


#
#

b n

# #
b

&

# #

#
# # #

# # #
n
n

# n

# #
n
b n b

# #
n
b


#
#

&


#
b #

b
#
b

# # #
n
n

# n

# #
n
b n b

# #
n
b

&

&

#
&
#

-4-

Arpeggi sugli accordi

&c

# 4+/9

#
#

& # # # #
#
#

n
& #
# #

# #
&
&

b
b

b
n

# #
&
# n n
n n
& # # #
& # # #

G 4+/9

#
#

n
#
b n #

# n
b
b

n
#
b n
#

n n
#
b #

#
b n
#

n n
#

b n # #
#
# n
#

#
b n #

# #

n
# #
# #
#
# #
b

b
n
# #
n #
#

b #

# #
# #

-5-

Arpeggi sugli accordi

# 4+/9

& c # #

G 4+/9

#
#

# n
# #

b
& b b

# n

#

# # n

# #

&
#

# n
#

b
n
# # #

b

b b
&

# n

# # n

# #
n
# # n n n

#
b
# # n n n


b
# b n b

b
# #

# #
n
# # n n n

#
b
# # n n n


# # # # #

&


# # #
&
&

# #
n
# # n n n

& # # #

b
# #

# #
#

-6-

Arpeggi sugli accordi

&c

B 5+


& # # #
b
# # n

&
#
#

b
&
&

# n
#

#
n

# n
#

#
&
#
n n
& # #
& # # n #

B 5+

#
n

# #
#

# #
#

b
n
# # n
#

# #
#

#

#

n # # n
#

# n n
#
b

# n n n
#

# n
#

#
b

# #

b

# n n
#
b

# n n n
#

b
#

#w

-7-

Arpeggi sugli accordi

B 5+

B 5+

& c #

b n #

& # # # b

#
# n #


#
# # #


#
#

&

#
#
#

b n

# # #

&

# #
#

#
# #
#

# #
n
#

# n

# #
n
b n

# # #
n
n

#
n #
#

&

#
#
b # n


#
b #

n
# # n n #

# #
n
b n

# # #
n
n

&

&

& #
n #
#

#
b

#w

-8-

Arpeggi sugli accordi

&c

B7

B 7

b n # #
n

b
& # b b
# #
#

& #
b b

b
&
&

# n n n
# # #
n

b n # #

b
n
b

b n n
#

#
n

# # # #

&

b #

b
b


& b

b n n
#

#
n

& # # # #

b n # #
#
#
#

#
b n #

#

#

#
b b n
#
b
b

#
b
b b n
#
b

b #

#
n

-9-

Arpeggi sugli accordi

& c b

B 7

B7

n
b n # #

# n
# #

b
& # b b

b

#

n
n #
# #

b b
n n
#

&

b
n
#

b n

b
n
#

#
b b

&

b
#

n # #

b b

# #
b
n

# n

#
b
b n b

# #

b #

# #
b
n

# n

#
b
b n b

&

#
&
b b

b
&
& # # # #

# #

b
b b

-10-

Arpeggi sugli accordi

&c

F 79

# #

& b # n # #
# b

& #

G7 9

b b n n n
b
#

# n
b

# #

b b

#
b n n n
b

# n #
b
#

b b

# n b b
#
n

# #
#

#
# #
n b

b #

&

b
b

# n b n
# #
n

# n b b
& #
n

# #
#

#
# #
n b

# n #
b

#
&
&

& b #

b
b

#
#

# #

-11-

10

Arpeggi sugli accordi

& c #

F 79

# #

G7 9

b b
b

n n
# n

& b # # n #

b
b
b b

n n
n # b b

#
b

&
#

# #

b b b
n
n

b
#
n

#
&

b
b
b

n n n
b

#
n
# n b b


b
b

# n

b
#
# #

n b n

#
&

b b b

# #
n
# n n b


b
b

# n

b
#
# #

&

&

#
n
# n b b

& b #

b b b
n
n n n

# #
# #

-12-

Arpeggi sugli accordi

&c

11

F 7 9+

# #

G7 9+

n # n

& b # n # #
# b

& #

b
b

# n
b

# #

# n
n #

# # b b

#
# n n
b

# n #
b

#
&

# n #
b

# b b

# #
#

# n
# #
b

# n n
#

&

b
b b
b

b b
b

b n
#

&
#
# n b b
& #
n
&

b
b

# #

b
b

-13-

Arpeggi sugli accordi

F 9+

12

&c

&

#
b

G 9+

# n # n
#

n
# #

b n
b

n
n #

n #
# #

n # b b

& #

n # n

# n # n
#

b n n n
b

#
&

b # n #

# # #

n # #

#
#

# n #

#

&

n # b b

b # n #

&
n # b b

& #
n
& b # n #

b #
b

n # #

#
#

# n # n n
#

#
n
# n #

#

b n # n
b

# n #
#

-14-

Arpeggi sugli accordi

13

&c

F 7 9+

G7 9+

# #

n b
b

n
# n

& # b # # n

# b
b b

n
#
n # n b b


b #

&
#


#
# #

b b
n

n
# b
n

#
&

n
# b
b


#
# b b

n
# n b b n

# b
n
# #

# b
n

b b
#

&


# # n n b #


# n b b #


# n b b n

# b
n
# #

# b
n

&

&

#
& b b


# # #

#w

-15-

Arpeggi sugli accordi

F 9+

14

G9+

& c #
# #

b
b

n n
n

& # b # # n

# n
b n
b


b #
# b

&
#

#
#
# #

b b
n
n

# b
n n
#

#
&

#
b n
b


#
# b b


# n b b n

#
n
# #

# b
n

b b
#

&

#
# # n n n #


# n b b #


# n b b n

#
n
# #

# b
n

&

&

& b b
#

# #

#w

-16-

Arpeggi sugli accordi

15

&c

B 7 4+

b n n
n
# n

b
& # # n n n b
b n # #
n

n
&
b n n
#

b
&
&

B7 4+

b #
n

b n n
#
# #

b n n
#

b n #
n

b
n
b n n
#

b n n
#

#
n

# # n n b

&

b #
#

b #


& b

b n n
#

#
n

& # # n n b

n #
#

#
b n #
#

#
n # n
#

#
b n n
# #
b
b #

#
b
b n n
# #
b

b n
#

-17-

16

Arpeggi sugli accordi

& c b

B 7 4+

B7 4+

n
b n # #

b #

b n

b
& # # b n n

b
#
# n

n
# # #

b
n
#

&

b
n
#

b n

b #
n

b
# #
n

&

b
n # #
n

# #
#

b n
n
b #

# #
b
n

# n

# #
b
b n n

b #

# #

b # #

n #
b

# n

# #
b
b n n

&

# #

#
&
b n
n
b #
&
& # # # # n

b #

# #

b
b b

-18-

Arpeggi sugli accordi

17

&c

B 76b

b n n
b
# n

& # b # n b
n b n # n

&
b b n b
#

&
&

B7 6 b

b b

b n n
b
# #

b b
#

n
b b n n #

b
n
b b
#

b b n
#

#
n

# b n n b

&

b b n #

b b
n


& b

b b n
#

#
n

& # b n n b

b
#

#
b b n n #

#
b
#

#
b n
#
b
b b n #

b n
#
b

b b n #

b b

-19-

Arpeggi sugli accordi

b
& c b b

B 76b

18

B7 6 b

n
b n # n

b b

n n

b
& b # b n


b b
#


b
# #

b
n
#

&

b b
n n
#

b n

b b
n n
#

b #
n b

&

n #
b b

n #
b

b b

#
b b
n

# n

n #
b
b n

b b
n
#

b b
n
b #

#
b b
n

# n

#
b
b n

&

b #
n
#

#
&
b

b b
&
& b # # # n

b b
n
#

b b
b b

-20-

Arpeggi sugli accordi

&c

19

B -

B -

# #
n n

b b

& # b b b
n # #
#

& #
# b

b
&
# n n b
#

#
n

# b

# # n

b
n
#

b
n b

# # # b

#
# # n

#
# # b
#

# n b b

b

# # #

# #


& n

n # n
#

b n
#

# n n b
& # #
n

# n b b

b

# n #

&

&

-21-

Arpeggi sugli accordi

&c

20

& #

B -

B -

b
# #
n

b n
b
b b

# #
# n

#
# #

&
#

b b
#
b n n n

b
#
#

b n

b
n # #

&

#
b
b

#
#
# b

n #
# n b n

#
n
b b b

#
#
#

#
&

b
#
#

n b
#
b

n #
# n b n #
&

n #
# n b n

#
n
b b b

&

& # # # #

n b
#
#

b
b b

-22-

Arpeggi sugli accordi

21

&c

B -75-

b b n n n
b

b
n

& b # n # #
# b

& #
# n #
b

#
&
&

B-75-

# n #
# n
#

b b n n n
b
#

b b b
b

b n n n
b

b
n
# n #
b
#
#

# n
#

b b

#
b n n n
b

#
# #

#
#
# #
b

b #

&

b
b

# n b n
# # n
n

# n b b
& #
n

# #
#

#
# #
n b

& n b #

b
b

# n
# #

-23-

Arpeggi sugli accordi

B -75-

22

B -75-

& c b b b
n n
n

b n

b b
b

n n
# n

& b # # n #

b
b
b b


# b b

#
b

&
#

# #

b b b
n
n

b
#
n

#
&

b
b
b

#
n
# n b b


b
b

# n

b
#
# #

n b

#
&

b b b

# #
n
# n n b


b
b

# n

b
#
# #

&

&

#
n
# n b b

& n b #

b b b

b b b
b b

-24-

Arpeggi sugli accordi

&c

23

9+

9+

F 7 5+

G7 5 +

# n
#


& # # #
n #
n # # #

& #
# n n
#

#
&
&

n n
#

# n b
#

&
n
n n
& # #
& n

# n
#

n b b

n b

n # # n
#

#
n
#

# n
#

n # #

# n n n
# #
#

# n n n
#

n
#

# #

#
b

n # #

n
#

# n n n
# #
b

# n n n
#

-25-

Arpeggi sugli accordi

24

9+

9+

F 7 5+

&c

G7 5 +

#
#

b n


#
b # n #

& # # # b n

# #
# n


#
#

&
#

# # #

&

# # #

b
#
#

n b

# n

# # #
n
b n n

# # #
n
n

#
#
#

&

n
#
# n # #

n
#
b #

n b

# n

# # #
n
b n n

# # #
n
n

&

&

&

n #

-26-

Arpeggi sugli accordi

25

&c

B Sus4

B Sus4

b n n
b
# n

b
& b b
#
#

n
& #
b b

b
&

b b

n
#
b n n
b

# n
b
b b

n
#

b n # # #

n
#

#
b n #

# #

n
# #

# n n
n n
# # #

b b

n n
#

b b
n b
#

#

n

# #
&

n
#

b
n

# n n
n n
& # # #

b b

n n
#

b b
n b
#

&

& # # #

b
b

-27-

Arpeggi sugli accordi

B Sus4

26

& c b b

B Sus4

n
b n # n

n
# # #

b
& b b

b
n
b

# n

n
# # n

# #

&
#

b b
n
b n # n

b
n
# # #

b

b b
&

b

b

# n

# # n


b
# # n n b


b
# b n b

b
#

b b
b n


b
# # n n b


b
# b n b

&

# #
n
# # n n n


# # #
&
&

# #
n
# # n n n

& # # #

b
#

b b
b

-28-

Arpeggi sugli accordi

27

B 7/4

&c

B7/4

b b n n n
b

b
n

# #
&
# #
# # n
#

& #

# n #
#

# n

b b

b b n n n
b

b
n

b # n #

b b b

b
&

b b

# n b b

#
n

# # #

#
&

# #

b n

b b n
b

& b

# # n n n
#

#
n

# n b b

#
n

&
&

b b b
b

#
#
b

-29-

Arpeggi sugli accordi

b
& c b b b
B 7/4

28


b b
#

n b
n

b
# #
b n n
B7/4

#
n
#

# # #
n

b b b
n n
n

b n
&

b
#
# # n


b b
b b

n
b
b

#
b n
b

# n


b b
b


#
#

#
&

n b
n

b b b
n
b


b
b
&

&

# # #
n n
n

&
# n
&

& n

b b
b

# n b b n

# #
b

-30-

Arpeggi sugli accordi

I seguenti esercizi introducono una variante sugli arpeggi che merita una spiegazione. Su
ogni nota dell arpeggio in questione viene suonata la triade maggiore o minore, creando cos
un singolare arpeggio nell arpeggio. La pratica di sviluppare in triadi gli arpeggi in realt
molto comune nella musica dei musicisti attuali, Brecker, Scofield o Zawinul che siano, e si
accompagna ad un grande uso delle triadi nella composizione di "policordi", o pi
semplicemente, di accordi di triadi appunto sovrapposte. Ho considerato solamente
l'accordo aumentato ed il diminuito perch sono accordi "politonali", in quanto
suddividendo l'ottava in parti uguali creano una equivalenza tonale tra tutte le note da cui
sono composti (un esempio: C+ = C, E, G#, C questo arpeggio aumentato pu appartenere
tonalmente ad una qualsiasi delle note in esso contenute : E, G#, C, E o G#, C, E, G#).
D'altronde questo sviluppo in triadi sui normali arpeggi non "suona" altrettanto bene. Questo
dal punto di vista armonico. Per quanto riguarda il ritmo mi sembrato interessante eseguire
le triadi in un contesto di quartine, creando uno spostamento di accenti 3 su 4 di difficile
esecuzione, almeno per me, ma di grande profitto. Vi consiglio perci se non lo avete gi
fatto di munirvi di metronomo. Ho organizzato gli esercizi di questa seconda parte in
maniera leggermente diversa non prevedendo una ridiscesa dopo la salita; questo non per
pigrizia, ma perch mi sono reso conto che avremmo ripetuto la prima parte al contrario.

# # n b
3

&4

b # #
b #

b b # n

b
b b # # b
#
b b #

# n b

b # b
#
# #

# # n n

n # # # b
b
b

b # # n
b n

b
# n
# # n b
#

# # n b #
b # #

B 5+

&
&
&
&
&

Triadi maggiori
B5+

-31-

Arpeggi sugli accordi

b n
3
n b
#

& 4 #
b # # # b
2

#
n
# #
n

&
#

n n
#

# #
# n
n n
b b # #
b

&
b b #

n # n # #
# # # n n
n

&
n # # #
b b

b b # #

b b
n

&
n

#
n # n b b # # # b n # n b b # #
b
n
#
&
n

B 5+

B 5+

& 43 b b # n n b n # # b b # # # n
b

# #

b n
# #
b

# # b n b
&
# b b n # n b
# # # b
b b

b n # # n
& n # n b
&

# b
b n b n

n
#

# # # b
b n #

b b n
#

b n
# # b
#

&
b n
b # #
# b b n # n b
&

Arpeggi sugli accordi

-32-

& 4 b b # n b n # # b b # # # n

b # # #

b n #

# b b
# n
#

#
b b
b b n # # b

# #

n
n # n b

b
n
# n

b
n # # # b n n b # # n n # # b n #
b

n
n b b n
#

b b

b
# #
B

&
&
&
&

b n # #
#
&
b

&
&
&
&
&

Triadi minori

b # b #
#

& 43
# # n
b b n #

# # n

#
b #
# b

#
# # # n
n
b

b # #

# #
b #
# #

# n b
b

# # b
b #
# b #

# # n b
# n
b n
#

#
b # b #
#

# # n
b b n #
B 5+

# #
# n b b
B5+

-33-

Arpeggi sugli accordi

b
3
# b
#

& 4 b

6
n
#
# # n
#

b
#
b n

& b n #
b # # #

n
b
# #

#
#
&
b
# #

n # #
b # # n

&
b # #
n # #
b # # #

n
&
b # #

#
b # b n # # b b n b # # # n
# n
b

&
B 5+

& 43

B5+

b
#

b b #
B

& b # # # n # n

# # b n
#

b b n n
#

# # n

b n #
# # #

# b n
# # # b
&
# # b n
b

#
b #
& # # n
&

# # #
# b n

b
#

#
b

# # b n
#

b b n n
# n #
#

b # #
#

&

-34-

b
B
n
3

#
& 4 b # n n b # nb n n # b ## ## n n
8

b #

n
# n b n
b

#
b

&

# # #
# #

Arpeggi sugli accordi

b # # #
n b # # #

&

#
n b
n
#

# # b # # n n b # # # n b n
#

&
#
n
b # # b n
#

# b # #
& b b #
# # # n

b b n n

#
&

Concludo questo librettino riprendendo il primo


argomento trattato , arpeggi sugli accordi , ma
stavolta senza omettere nessuna delle note. Non ho
voluto per ricorrere a delle figure ritmiche
irregolari , per motivi che ho gi esposto , ed ho
quindi piegato questi arpeggi alle quartine , creando
le gi citate ed amate sovrapposizioni ritmiche.
Metronomo !

-35-

b
5
b n b

&4

# #
n b
b
n

# #
n b n # n

n
#
# n
b n
& n# # b b n # n
n # #
n b n b
# #
# #
# b

# #
n b #
b n

&

Arpeggi sugli accordi

B 9

B 9

C 9

D 9

C 9

5
&4

Pentatonica ricavata

b
5
b b b

&
4

2
# # n
n b
b
b n n n

n # # #
# n
b b n # n
b n
& n #
#
b b

# # # #
b n #

n
& b
B 79

B7 9

C7 9

D 79

C7 9

Pentatonica ricavata

& 45

& # # #

B 7 9-

B7 9-

& 45

b n n #
b

b
b

bn

#
b n
b n # #

C7 9-

n
bbn b nn

C 7 9-

#n b

b n b b

#
b n n #
b
#

C7 9-

& 45

# b
n

n
b n #

b n n #
b

# #

b b
b

n
b n #
#

&
Pentatonica ricavata

bw

-36-

#
5
n
# n
#

&4

# #
4

# #
#
b
n
#
n # b
bn nn
#

#
#n
b
n
bn
& #
n # #
b n #
# n
# n
# b b b
b

# #
# # #
b

&

Arpeggi sugli accordi

B 7 9+

B7 9+

C 7 9+

C 7 9+

Pentatonica ricavata

5
&4

C 7 9+

#
# # #
# # #

& 45

n #
n n b
b b
#
# # n

n b # #
n
b # n
& # b b b n n n
#
b

# n #
b b n n

# n n b
b

&
B - 9

B- 9

C - 9

C - 9

Pentatonica ricavata

& 45

C - 9

#
# n #
b # n # n
b

& 45

n n
#
b b

# n

b # #
n
b b b n n n
b # n
&
b b
# n #
n #

# n n b
n #
bn
b

&
B -79

B-79

C -79

C-79

Pentatonica ricavata

& 45

C -79

-37-

9
D b 11+

#
#

# #
b
&c

# n

b
n
# # # #
# #
#

b n

&
b n #

#
# #
# #
b # n #

# #

&
B b7 911+
B 7 911+
C 7 911+
C #7 911+

# #
# #
# n

c
b

b
n #
&

# # # #

b
n
b
# #
#

b
#

# #
&
b n #
b
#
# #

b # n
b

# #
# b
&

Arpeggi sugli accordi

9
B 11+

9
B 11+

b 9-

B 7 11+

9
C 11+

# 9 n
# n

b
# #
b
n # #

&c

# #
b
n
b b
# b b
#

# #
&
b n #
b
# n n

b

# b
b

# #

&
9+
9+
9+
9+
B b711+
B711+
C711+
C #711+

# #
#

# #
b
n # #

b
10 & c

b
n
# #
# # b
b

# #
&
b n #
b
n
# # n n
#

# #
b

# #

&
B 7 11+

9-

9-

C7 11+

C 7 11+

Arpeggi sugli accordi

13
B 911+

# #

#
13
B911+

13
C911+

-38-

b D b

9 13

n #

# n
b n
b
#

#

b
# #
n #

&
#

b n
# # n
#
b

#
#
b

# .

&
b
B b7
B7
C7
b D b7

b b
# # n #
b
b
n n

12 & c b b
# n
b n #

#

#

b
n
b b
n
#

&
#

#
b n
# # n
#
b

# .
b b
&
11

&c

9 13
11+

13

&

&c

b #

-13
B 7 911+

b
b

# #

9 13

9 13

11+

B7

# n
b

9 13

11+

9-13
11+

11+

b7
D
b

n
b #

# # b

n # #

n b b
b n # n n

-13
C 7 911+

11+

9-13

n
n

b n
#
#

# # n

11+

b b

# # b

# b
n

#
b b

.
&

b7
B b7
B7
C7
D
b

b
#

# n
#

n
c
b

14 &

# n
b n
b
#
#
#
#

#
#
b
n
b

&
b n #
# # #
# # #
# # n
n

# .
b

&
b
9+13
11+

9+13
11+

9+13
11+

9+13
11+

-39-

Arpeggi sugli accordi

You might also like