ADAM A *

Wykorzystanie technologii informatycznych w zarzdzaniu wiedz w organizacji

Sowa kluczowe
zarzdzanie wiedz portal korporacyjny architektura zorientowana na usugi Streszczenie Referat przedstawia przykady wykorzystania technologii informatycznych do zarzdzania wiedz w organizacji. Nowoczesne przedsibiorstwa implementuj zarzdzanie wiedz w oparciu o portal korporacyjny. Portal korporacyjny jest strategicznym rozwizaniem, umoliwiajcym przedsibiorstwu integracj wszystkich aplikacji biznesowych i usug, co pomaga rmie w osigniciu przewagi konkurencyjnej.

Wprowadzenie Wspczesna gospodarka jest oparta na szeroko rozumianej wiedzy i kompetencjach (know-how) poszczeglnych pracownikw oraz organizacji. Wiedza i kompetencje maj dla przedsibiorstw strategiczne znaczenie, poniewa umoliwiaj utrzymanie przewagi konkurencyjnej oraz s brane pod uwag przy wycenie wartoci przedsibiorstwa przez rynek, co ma bezporednie przeoenie na koszt uzyskania kapitau przez emisj akcji na giedzie. Traktujemy je rwnie jako zasb, ktry okrelona organizacja musi rozwija, chroni i odpowiednio wykorzystywa, aby zachowa zdolno do konkurencji. Niniejszy referat przedstawia przykady wykorzystania wybranych technologii informatycznych w procesie przetwarzania i zarzdzania wiedz w oparciu o implementacj portalu korporacyjnego w przedsibiorstwie. 1. Integracja aplikacji biznesowych i usug sieciowych w przedsibiorstwie Na pocztku dekady lat dziewidziesitych ubiegego stulecia w przedsibiorstwach dziaao wiele rnych aplikacji biznesowych, ktre nie byy ze sob zintegrowane. Prowadzio to do koniecznoci implementacji systemw
* Akademia Ekonomiczna, Katowice e-mail: adam.kala@gmail.com

27

Kaa A.: Wykorzystanie technologii informatycznych w zarzdzaniu wiedz w organizacji elektronicznej wymiany danych1, tzw. EDI, ktre odpowiaday za transfer danych pomidzy rnymi aplikacjami. Naley nadmieni, e kada z aplikacji dysponowaa wasnym unikalnym interfejsem uytkownika. Przewanie wykorzystywano tryb tekstowy ze szcztkow grak realizowan przez uycie wybranych znakw ASCII. Aplikacje korzystajce ze rodowiska gracznego2 byy w zdecydowanej mniejszoci i dziaay znacznie wolniej w porwnaniu do oprogramowania posiadajcego interfejs w trybie tekstowym. Pod koniec lat dziewidziesitych uytkownicy oswoili si z interfejsem przegldarki internetowej i dali gracznego interfejsu uytkownika umoliwiajcego korzystanie z myszy. W odpowiedzi na oczekiwania uytkownikw aplikacji producenci oprogramowania wprowadzili interfejs webowy, czyli interfejs przegldarki internetowej. Poniewa dua cz systemw informatycznych kluczowych odbiorcw korporacyjnych posiadaa oprogramowanie napisane w jzykach RPG oraz COBOL, wdroono rozwizania, ktre zamieniay w locie3 ekrany tekstowe na graczne, dostpne dla uytkownika w oknie przegldarki internetowej. Kolejnym etapem na drodze integracji aplikacji dziaajcych w przedsibiorstwie byo wprowadzenie portalu korporacyjnego. Przedstawiony na rysunku 1 portal korporacyjny mona traktowa jako platform z zakotwiczonymi w niej aplikacjami biznesowymi i usugami sieciowymi. Uytkownik bezpiecznie loguje si do portalu korporacyjnego, wykorzystujc jedn nazw uytkownika oraz haso i otrzymuje dostp do okrelonych usug i aplikacji zgodnie z okrelonym dla kadego uytkownika prolem.

Rysunek 1. Portal korporacyjny, zintegrowana platforma dla aplikacji biznesowych i usug sieciowych Figure 1. Enterprise Portal as integrated platform for business application and services
rdo: opracowanie wasne na podstawie materiaw informacyjnych rm SAP i IBM

Cz z tradycyjnych aplikacji wykorzystywanych w rmach do wspomagania zarzdzania moemy wykorzysta do zarzdzania wiedz w okrelonych obszarach lub jako rda danych dla innych aplikacji. Moemy tutaj wymieni m.in. systemy: CRM (Customer relationship management) zarzdzania relacjami z klientami, SCM (Supply chain management) zarzdzania acuchem dostaw, Help Desk pomocy dla uytkownikw kocowych, HCM (Human Capital Management) zarzdzania kapitaem ludzkim,
1. EDI (Electronic Data Interchange) wymiana informacji pomidzy systemami informatycznymi przy uyciu powszechnie akceptowanych standardw. EDI pozwala na wymian informacji, ktra jest szybsza, tasza oraz dokadniejsza w porwnaniu do systemw opartych na dokumentach papierowych. rdo: hp://www.itl.nist.gov/pspubs/p161-2.htm. 2. Interfejs graczny posiaday przewanie aplikacje dziaajce w trybie client-server. 3. Przykadem takiego rozwizania jest np. IBM WebFacing pautomatyczna zamiana ekranw tekstowych trybu green screen 5250 na tryb graczny.

28

Krakowska Konferencja Modych Uczonych 2008 SEM (Strategic Enterprise Management) strategiczne zarzdzanie przedsibiorstwem, PLM (Product Life Management) zarzdzanie cyklem ycia produktw, SRM (Supplier Relationship Management) zarzdzanie relacjami z dostawcami, ERP (Enterprise Resource Planning) zarzdzania przedsibiorstwem. Wyej wymienione systemy mog funkcjonowa jako rozwizania samodzielne lub jako moduy zintegrowanego systemu zarzdzania przedsibiorstwem (ERP). Portal korporacyjny integruje te aplikacje wspierajce prac grupow oraz usugi sieciowe: komunikator internetowy lub system wideokonferencji, poczta elektroniczna, kalendarz, obieg dokumentw. Firma IBM oferuje oprogramowanie Lotus Workplace for SAP Soware, ktre umoliwia uytkownikom aplikacji biznesowych SAP zwikszenie produktywnoci, elastyczno dziaania oraz wspprac pracownikw i zespow.

Rysunek 2. Model implementacji zarzdzania wiedz w oparciu o portal korporacyjny Figure 2. e model of implementation Knowledge Management based on Enterprise Portal
rdo: opracowanie wasne

29

Kaa A.: Wykorzystanie technologii informatycznych w zarzdzaniu wiedz w organizacji 2. Implementacja zarzdzania wiedz w oparciu o portal korporacyjny Przedsibiorstwo posiadajc, zintegrowane w oparciu o portal korporacyjny aplikacje biznesowe oraz usugi sieciowe, moe wdroy zarzdzanie wiedz w organizacji. Proponowany model rozwizania przedstawiono na rysunku 2. Zarzdzanie wiedz w przedstawionym modelu oparte jest o nastpujce rozwizania: hurtowni danych, ksig dobrych praktyk, baz wiedzy. rdem danych dla hurtowni danych s systemy transakcyjne. Wykorzystujc narzdzia klasy Bussines Intelligence takie jak OLAP , moemy podejmowa decyzje biznesowe w oparciu o archiwalne dane z systemw transakcyjnych. Baza wiedzy umoliwia agregacj i indeksacj wprowadzonych danych. Wykorzystanie technologii Wiki, np. MediaWiki, do budowy bazy wiedzy umoliwia wdroenie w przedsibiorstwie rozwiza zgodnych ze specykacj Web 2.0. Baza wiedzy oparta o technologi Wiki jest rozwijana przez uytkownikw portalu. Moemy wdroy rozwizania Wiki oparte o rozwizania otwarte lub wasnociowe. W oparciu o baz wiedzy mona zbudowa system ekspertowy, wspomagajcy podejmowanie decyzji biznesowych w oparciu o zgromadzon i zindeksowan w bazie wiedz. Rysunek 3 przedstawia rda danych dla bazy wiedzy.

Rysunek 3. rda danych dla bazy wiedzy Figure 3. Data source for knowledge database
rdo: opracowanie wasne

Kolejn baz danych, na ktrej oparto zarzdzanie wiedz w przedsibiorstwie, jest ksiga dobrych praktyk. Jest to baza danych zawierajca wykaz obowizujcych w organizacji procedur, regulaminw. System zarzdzania wiedz w organizacji powinien zasygnalizowa konieczno zmian w obowizujcych procedurach, jeeli dotychczas uywane rozwizania zawodz, np. spada poziom satysfakcji klienta. 3. Architektura SOA teraniejszo i przyszo portali korporacyjnych Portale korporacyjne ewoluuj w stron SOA architektury zorientowanej na usugi, gdzie usug jest kady element oprogramowania mogcy pracowa samodzielnie i posiadajcy rwnoczenie wasny interfejs. Architektura SOA eliminuje poczenia kady z kadym (p2p) pomidzy aplikacjami przez wprowadzenie szyny integracyjnej (usugowej), czcej poszczeglne aplikacje. Osigamy tym samym szereg korzyci, do ktrych moemy zaliczy:

30

Krakowska Konferencja Modych Uczonych 2008 realizacj procesw inteligentnego przeczania wywoa i komunikatw, ich transformacji, inteligentnego czenia i dzielenia, izolacj poszczeglnych systemw poprzez interfejsy, zaostrzon kontrol nad procesami komunikacji pomidzy systemami informatycznymi, zmian zoonego z natury sposobu dziaania IT na prosty model nakierowany na obsug procesw biznesowych przedsibiorstwa, zmian podejcia do wykorzystywanych w organizacji aplikacji biznesowych, ktre teraz traktujemy jako komponenty wiadczce usugi.

Rysunek 4. Porwnanie pocze bezporednich pomidzy aplikacjami z serwisami opartymi na infrastrukturze usug Figure 4. Comparisons between directly connected services and connectivity using a SOA infrastructure
rdo: opracowano na podstawie [1]

Architektura SOA otwiera przed systemami zarzdzania wiedz nowe moliwoci. Poprzez optymalizacj procesw biznesowych mona obj zmianami peen zakres dziaalnoci biznesowej rmy. Szyna integracyjna czca aplikacje wspomagajce zarzdzanie rm, bazy danych, systemy zarzdzania wiedz pozwala na znaczce poprawienie wykorzystania posiadanej infrastruktury IT przez podniesienie szybkoci dziaania aplikacji, eliminujc konieczno oczekiwania na dane przetwarzane w rozproszonych aplikacjach. Podsumowanie Postpujca globalizacja wymusza na przedsibiorstwach stae podnoszenie posiadanych kompetencji i wiedzy. Wdroenie systemu zarzdzania wiedz opartego na rozwizaniach klasy BI oraz wykorzystanie systemw ekspertowych, pracujcych w oparciu o korporacyjn baz wiedzy, podnosi zdolno do utrzymania przewagi konkurencyjnej rmy, czyli zdolnoci do utrzymania si na rynku. Implementacja SOA podnosi bezpieczestwo oraz szybko dziaania aplikacji pracujcych w oparciu o portal korporacyjny. Literatura
[1] Ashley P., Borre M., Buecker A., Lu M., Muppidi S., Readshaw N.: Understanding SOA Security, Design and Implementation, Wyd. 2, IBM 2008 (e-book) hp://www.redbooks.ibm.com/redbooks/pdfs/sg247310.pdf. [2] Baszczuk A., Brdulak J., Guzik M., Pawluczuk A.: Zarzdzanie wiedz w polskich przedsibiorstwach, Wyd. 2, SGH, Warszawa 2004.

31

Kaa A.: Wykorzystanie technologii informatycznych w zarzdzaniu wiedz w organizacji

[3] Jashapara A.: Zarzdzanie wiedz, PWE, Warszawa 2006. [4] Gouchowski J.: Technologie informatyczne w zarzdzaniu wiedz w organizacji, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, Katowice 2005. [5] Kowalczyk A., Nogalski B.: Zarzdzanie wiedz. Koncepcje i narzdzia, Din, Warszawa 2007. [6] Zalewski A.: Korporacyjne bazy wiedzy, PWE, Warszawa 2000. ADAM A

e Application of Computer Technologies in Knowledge Management at Organization

Keywords

Knowledge Management Enterprise Portal SOA (Service Oriented Architecture)

Abstract In the present paper examples of using information technologies in knowledge management at organization. e modern companies implement Knowledge Management based on Enterprise Portal. Enterprise Portal is a strategic tool, which helps the company to gain competitive advantage by integrating all business application and services.

32