Charakterystyka firmy Stomil Sanok S.A.

Historia firmy

Sanockie Zakady Przemysu Gumowego zostay zaoone w 1932 roku przez austriackiego specjalist w dziedzinie technologii gumy dra Oskara Schmidta. Pierwotnie zakad dziaa jako Polska Spka dla Przemysu Gumowego SA o nazwie SANOK. W pocztkowym okresie istnienia produkowano midzy innymi pasy transportowe, we straackie, opony, galanteri gumow oraz elementy masek przeciwgazowych. Duym osigniciem tamtych czasw byo uzyskanie wycznoci przez SANOK na produkcj wyrobw z gumy porowatej Laticel, jak rwnie rozpoczcie wytwarzania balonw zaporowych oraz pompowanych odzi desantowych. W okresie powojennym kontynuowano produkcj w pierwotnych segmentach rynku, a w szczeglnoci skupiono si na brany motoryzacyjnej. Za ciekawostk mona uzna podejmowane w tym czasie prby produkcji rakiet do tenisa ziemnego i krkw do hokeja na lodzie1. W roku 1992 Sanockie Zakady Przemysu Gumowego Stomil Sanok zostay przeksztacone w spk akcyjn Skarbu Pastwa. wczesny prezes Stomilu proponowa Ministerstwu Przeksztace Wasnociowych przeprowadzenia wykupu menederskiego, jednak pomys nie zyska aprobaty urzdnikw. W zwizku z tym rozpoczto poszukiwania inwestora finansowego bd strategicznego. Niedugo potem, w 1993 roku, udao si nawiza wspprac z funduszem Pirvate Equity Enterprise Investors Enterprise Investors przeprowadzi daleko idce zmiany i modernizacj firmy. Za gwne cele strategiczne uznano utrzymanie pozycji lidera brany na krajowym rynku i ekspansj zagraniczn, unowoczenienie asortymentu, rozwj nowoczesnej strategii finansowej oraz restrukturyzacj zatrudnienia i zdekapitalizowanego majtku. W roku 1997 nastpi debiut spki na Giedzie Papierw Wartociowych w Warszawie.
1

www.stomilsanok.com.pl

Obecno funduszu Enterprise Investors w Stomilu korzystnie wpyna na sytuacje firmy. Odnotowano znaczn popraw wskanikw rentownoci, zwikszono eksport do krajw Unii Europejskiej oraz wdroono programy: rozwoju, motywacji i zarzdzania jakoci. W roku 2003 nastpia dezinwestycja funduszu poprzez wykup menederski. Od tego czasu Stomil stara si utrzyma wypracowan pozycj oraz poszerza swe rynki zbytu dziki wkraczaniu do nowych bran takich jak budownictwo, farmacja czy AGD2.

1.2. Obszary dziaalnoci

Sanockie Zakady Przemysu Gumowego Stomil Sanok SA zajmuj si projektowaniem, produkcj oraz dostaw produktw z gumy oraz z kombinacji gumy z innymi tworzywami. Firma dostarcza zarwno kompletne wyroby gotowe jak rwnie pprodukty dla innych producentw. Kilkadziesit lat dowiadcze, dobrze wyposaone laboratoria, najwyszej jakoci surowce, nowoczesne urzdzenia oraz System Zarzdzania Jakoci i Zarzdzania rodowiskowego pomagaj w spenianiu wszystkich oczekiwa i wymaga klientw. Rozbudowany Dzia Projektowania umoliwia dostosowanie zamawianych artykuw do indywidualnych potrzeb zamawiajcego. Zesp Laboratoriw Badawczo-Kontrolnych przeprowadza badania surowcw, mieszanek, wyrobw gotowych oraz innych materiaw wykorzystywanych w produkcji w Spce. Dzia Rozwoju Bazy Materiaowej zajmuje si projektowaniem skadu mieszanek gumowych oraz aplikacj nowych surowcw i materiaw opracowanych dla przemysu gumowego, majc na uwadze cige udoskonalanie i popraw waciwo produkowanych mieszanek. Spka operuje w kilku segmentach rynku takich jak motoryzacja, budownictwo, sprzt AGD, przemys farmaceutyczny oraz wyposaenia mieszka. Wyroby gotowe to przede wszystkim uywane masowo toczki, uszczelki, mieszanki gumowe, osony, profile uszczelniajce do szyb samochodowych i stolarki budowlanej. W ostatnim pitnastoleciu spka koncentrowaa si na rozwoju wybranych linii produktowych, ktrymi s aktualnie uszczelnienia karoserii i wyroby do systemw antywibracyjnych
2

Panfil M., Fundusze private equity .Wpyw na warto spki, Difin, Warszawa 2005, s.161-175

w segmencie motoryzacji, uszczelnienia do systemw okiennych i uszczelki samoprzylepne do stolarki otworowej w segmencie budownictwa oraz pasy klinowe i mieszanki gumowe w segmencie przemys i rolnictwo. Odbiorcami produktw Stomilu Sanok s midzynarodowe firmy motoryzacyjne (np. Ford, Volvo, Fiat, Volkswagen, General Motors) czy producenci sprztu gospodarstwa domowego(np. Bosch- Siemens, Amica Wronki, Zelmer)3.

1.3. Konkurenci

W Polsce dziaa okoo 240 firm w brany przemysu gumowego. Jednake nie wszystkie z nich mog zosta uznane za bezporednich konkurentw Stomilu Sanok, bowiem w wikszoci z tych zakadw oferowany asortyment rni si od artykuw badanej spki. Istniej nieliczne podmioty, ktre wprawdzie prowadz dziaalno o bardzo zblionym profilu, lecz zazwyczaj s to firmy mae, nie mogce konkurowa ze Stomilem Sanok. W chwili obecnej za najbardziej znaczcych konkurentw Stomilu Sanok naley uzna przedsibiorstwa o stabilnej i silnej pozycji rynkowej, znacznej wielkoci, ktrych oferta w znacznym stopniu pokrywa si z ofert badanej firmy 4. Tymi cechami charakteryzuj si w szczeglnoci cztery, niej wymienione firmy: Firma Stargum jest producentem mieszanek gumowych, wypeniaczy gumowych dla przemysu kablowego, dywanikw samochodowych, piercieni gumowych do maszyn budowlanych, progw zwalniajcych na drogi osiedlowe, mat podogowych. Asortyment jest powikszany o czsto pojawiajce si indywidualne zlecenia na specyficzne produkty. Oprcz Polski udao im si wej rwnie na rynki Niemiec, Holandii, Sowacji, Czech, czy Wgier5.

3 4

www.stomilsanok.com.pl www.guma.info.pl 5 www.stargum.com.pl

Stomil-Pozna SA. jest wiodcym polskim producentem opon dla przemysu oraz wyrobw i mieszanek gumowych. Stomil-Pozna SA. tworzy i oferuje rozwizania dla transportu w rnych sektorach przemysu. Podobnie jak Stomil Sanok, firma ma bardzo du tradycj, poniewa istnieje od 1928 roku. Spka posiada rwnie liczne certyfikaty, nagrody i wyrnienia, ktre potwierdzaj wysok jako oferowanych produktw i zaufanie klientw6. Inco-Veritas" SA w rodzie lskiej od ponad 50 lat jest krajowym liderem w produkcji uszczelnie. Oferta handlowa obejmuje ponad 70 typw wyrobw. Do produkcji stosowane s mieszanki gumowe o bardzo szerokim zastosowaniu na bazie oraz tworzywa sztucznego. Produkowane uszczelnienia maj zastosowanie w hydraulice i pneumatyce, w tym w ukadach hamulcowych, maszynach rolniczych i maszynach roboczych cikich; instalacjach i urzdzeniach gazowych, instalacjach wodnych, armaturze sanitarnej. Poza uszczelnieniami standardowymi zakad produkuje take uszczelnienia na indywidualne potrzeby klienta7. Piastowskie Zakady Przemysu Gumowego Stomil Piastw powstay w 1947 roku jako przedsibiorstwo pastwowe na bazie prywatnego zakadu dziaajcego od 1928 roku. Firma zajmuje si wytwarzaniem technicznych wyrobw gumowych i gumowo-metalowych dla przemysu samochodowego i kolejnictwa. Wyroby Stomilu Piastw od lat znane s z wysokiej jakoci i znajduj uznanie zarwno u odbiorcw krajowych jak i zagranicznych8. Jak wida Stomil Sanok ma ju w chwili obecnej kilku, znaczcych konkurentw. Ze wzgldu na ich mocna pozycje na rynku, wielorako segmentw i wysok jako artykuw, trzeba liczy si z ich si. Dodatkowo istnieje moliwo, e cz z firm, z licznej grupy dziaajcej w przemyle gumowym, rozwinie si w najbliszym czasie i zacznie stanowi zagroenie dla sanockiego zakadu. Podsumowujc, Stomil Sanok, ktry ma wypracowan solidn pozycj na rynku i wsppracuje od dugiego czasu z wieloma ogromnymi, midzynarodowymi koncernami, mimo wszystko musi dooy wielu stara, by nie da si wyprzedzi konkurencji.
6 7

www.stomil-poznan.pl www.inco-veritas.com.pl 8 www.pzpgstamil.pl

1.4. Analiza ekonomiczno- finansowa w latach 2003-2008

Poniej zostaa zaprezentowana analiza ekonomiczno- finansowa spki w latach 2003-2008. Jest to okres, jaki nastpi po obecnoci w Stomilu funduszu Enterprise Investors. W tym okresie Grupa Zarzdzajca spk musiaa ju samodzielnie dba o stan i pozycj firmy. Analiza zostaa podzielona na trzy czci. W pierwszej znalazy si porwnania podstawowych wielkoci i wskanikw struktury w badanym okresie. Cz druga dotyczy pynnoci, a cz trzecia rentownoci na przestrzeni ostatnich szeciu lat.
Tabela I: Podstawowe wielkoci i wskaniki struktury Stomilu w latach 2003- 2008 Podstawowe wielkoci i wskaniki struktury
Suma bilansowa Wynik netto Przychody netto ze sprzeday produktw, towarw, materiaw (Kap. w /Kap.obcy)* 100% Wskanik pokrycia aktyww (Kap. w. trwaych kapitaem wasnym /Akt.tr)*100% (Zob./ Wskanik zaduenia oglnego Akt.)*100% Wskanik rde finansowania

Formua

j.m. 2003r. 2004r. 2005r. 2006r. 2007r. 2008r.

ty. z. 177 257 197 769 238 488 291 874 298 600 331 354 ty. z. 20 260 43 455 36 975 33 195 44 207 14 168 ty. z. 263 027 312 876 334 432 383 322 406 548 369 821 % % % 69,7 69,3 49,8 141,5 101,6 30,6 142 101,1 32,9 166,8 100,1 37,5 225 113,6 30,8 137,4 98,1 42,1

rdo: Opracowanie wasne na podstawie rocznych sprawozda finansowych Stomilu Sanok SA

Z roku na rok moemy zaobserwowa stabilny rozwj firmy, o czym wiadczy stay wzrost sumy bilansowej. Warto zysku netto w badanym okresie podlegaa jednak znacznym wahaniom: w roku 2004, w porwnaniu z rokiem 2003, zysk netto by wzrs ponad dwukrotnie. W latach 2005 i 2006 zysk systematycznie mala, by w 2007r. osign rekordow sum 44 207 ty. z. W roku 2008 nastpio zaamanie i zysk wynis zaledwie 14 168 ty. z. Pozytywna tendencj moemy za to zaobserwowa odnonie przychodw netto ze sprzeday produktw, towarw i materiaw. W okresie od 2003 do 2007 roku nastpowa stabilny wzrost ich wartoci. Jedynie w 2008r przychody zmalay, jednak nie by to spadek tak drastyczny jak w przypadku wyniku netto. Przyczyn pogorszonych wynikw w 2008 roku by kryzys finansowy i zwizany z nim znaczny spadek popytu na samochody osobowe, 5

a co za tym idzie rwnie na ich gumowe komponenty produkowane przez Stomil. Wpyw na t sytuacj miay take nage zmiany na rynku walutowym, ktre negatywnie oddziayway na powysze wynik. Wskanik rde finansowania (struktury pasyww) z roku na rok rs. Najistotniejszy wzrost mia miejsce w 2004r i wynis 103%. Jedynie w 2008 roku nastpi spadek wskanika. W caym okresie mamy, wic do czynienia z przewag finansowania wasnego w stosunku do obcego. wiadczy to o przyjciu przez firm strategii konserwatywnej finansowania, ktra wie si z niskim ryzykiem i wiksz zdolnoci kredytow. Warto wskanika oglnego zaduenia z roku na rok naprzemiennie rosa i malaa wahajc si w przedziale od 30,6% do 49,8%, ktry nie stanowi zagroenia dla funkcjonowania spki.

Tabela II: Wskaniki pynnoci Stomilu w latach 2003- 2008

Wskaniki pynnoci Wskanik pynnoci I Wskanik pynnoci II Wskanik pynnoci III Formua (Ak. obrot./Zob.bie.) ((Ak.obrot.-Zap.)/Zob.bie.) (r.pienine/Zob.bie) 2003r. 1 0,7 0,03 2004r. 1,4 0,9 0,02 2005r. 1,3 0,9 0,01 2006r. 1,4 0,9 0 2007r. 2 1,3 0,2 2008r. 1,3 0,8 0

rdo: Opracowanie wasne na podstawie rocznych sprawozda finansowych Stomilu Sanok SA

Wskanik

biecej

pynnoci

finansowej

(I)

informuje

zdolnoci

przedsibiorstwa do regulowania zobowiza biecych w oparciu o aktywa obrotowe. W caym badanym okresie wskanik ten mieci si w bezpiecznym przedziale od 1 do 2, co wiadczy o tym, e nie wystpuje zagroenie kopotw z terminowym regulowaniem zobowiza, a z drugiej strony przedsibiorstwo niepotrzebnie nie przechowuje zbyt duo rodkw finansowych, ktre mogoby wykorzysta na inwestycje; zapasw, ani nie ma problemw ze ciganiem nalenoci.

Wskanik szybkiej pynnoci (II) rni si od wskanika biecej pynnoci tym, e z aktyww obrotowych eliminowane s mao pynne zapasy. W literaturze przedmiotu uznaje si, e optymalna warto tego wskanika powinna oscylowa wok 1. Taka sytuacja ma te miejsce w przypadku badanej firmy. Oznacza to, e

przedsibiorstwo jest w stanie pokry wszystkie swoje zobowizania przy pomocy pynnych aktyww finansowych. Wskanik pynnoci gotwkowej (III) suy do okrelania wypacalnoci firmy w bardzo krtkim okresie. Dlatego do jego konstrukcji wykorzystywane s tylko najbardziej pynne aktywa, to jest rodki pienine i ich ekwiwalenty. Pokazuje nam on, jak cz zobowiza biecych firma jest w stanie spaci bezzwocznie. W pierwszych czterech latach prognozy odnotowany zosta cigy spadek wartoci wskanika z poziomu 0,03 w 2003r. do 0,0 w 2006r. Oznacza to, e w firmie byy utrzymywane bardzo niskie, a nawet zerowe rezerwy gotwkowe. W 2007 roku wskanik osign warto 0,2, ktra uwaana jest za warto optymaln. W ostatnim roku badania mielimy do czynienia z kolejnym spadkiem do poziomu 0,0, a wic z ponownym pogorszeniem zdolnoci natychmiastowej regulacji zobowiza.
Tabela III: Wskaniki rentownoci Stomilu w latach 2003- 2008
Formua Wskaniki rentownoci (Z.netto/Ak.)*100% Rentowno aktyww (ROA) Rentowno kapitau (Z.netto./Kap.w.)*100% wasnego (ROE) Rentowno sprzeday (Z.netto ze sprz./ Przych. ze produktw, towarw, sprz.)*100% materiaw j.m. 2003r. 2004r. 2005r. 2006r. 2007r. 2008r. % 11,4 23,2 17 11,4 15 4,5 % % 27,8 24,3 46,1 23,8 28,9 22,6 18,2 22,2 22,7 21 7,1 17,8

rdo: Opracowanie wasne na podstawie rocznych sprawozda finansowych Stomilu Sanok SA

Wskanik rentownoci aktyww mierzy ile zysku netto netto przynosi kada zotwka zaangaowana w finansowanie majtku. Informuje o efektywnoci wykorzystania majtku (caoci zasobw firmy). W analizowanym przedziale czasowym mielimy do czynienia ze znacznymi wahaniami wskanika ROA. Najwysz rentowno firma osigna w 2003r. (23,2%), a najnisz w roku 2008 (4,5%). W pozostaych latach rentowno aktyww wynosia okoo kilkunastu procent.

Wskanik rentownoci kapitau suy do oceny stopy zwrotu z kapitau wniesionego do spki. Powszechnie uznaje si, e jest to najwaniejszy spord wszystkich wskanikw rentownoci, mwi bowiem wacicielom, jak efektywnie "pracuje" ich kapita. W przypadku Stomilu wskanik ROE w latach 2003- 2007 7

utrzymywa si w przedziale 18,2 % w 2006r. do 46,1%. Taki poziom rentownoci wiadczy o bardzo wysokiej stopie zwrotu, jak przynosi zainwestowany kapita. Nawet w roku 2008, kiedy to mielimy do czynienia ze znacznym spadkiem zysku netto, ROE nadal pozosta na zadowalajcym poziomie 7%. Rentowno sprzeday produktw, towarw i materiaw mwi nam, ile zysku netto przypada na jedn zotwk zrealizowanej sprzeday. Im wysza warto wskanika, tym sprzeda jest bardziej opacalna. Im wskanik niszy, tym wysza musi by sprzeda, by osign zakadany poziom zysku. W przypadku Stomilu, w badanym okresie mielimy do czynienia z bardzo stabilnym, wysokim poziomem rentownoci sprzeday produktw, towarw i materiaw. Oscylowa on w latach 2003- 2007 w przedziale 21- 24,3%. Jedynie w ostatnim roku badania nastpi spadek wartoci wskanika do poziomu 17,8%.

1.5. Szanse i zagroenia rozwoju

W niniejszym podrozdziale zostay przedstawione szanse i zagroenia dla dalszego rozwoju Stomilu Sanok, jak rwnie atuty i saboci firmy. Pod uwag wzita zostaa wewntrzna struktura i cechy spki oraz czynniki zewntrzne wpywajce na ni. Szanse i atuty9: ugruntowana, silna pozycja na rynku krajowym i na rynkach zagranicznych zwikszony popyt na samochody spowodowany uruchomieniem dopat przez niektre kraje UE posiadanie operowanie wasnych w laboratoriw projektowych segmentach i badawczych oraz specjalistycznych maszyn i wykwalifikowanych kadr zdywersyfikowanych rynku umoliwiajce wielokierunkowy rozwj i chronice pozycj firmy w przypadku zaamania koniunktury w pojedynczej dziedzinie dostpno i umiejtno korzystania z funduszy unijnych

Opracowanie wasne

dystrybucja za pomoc sieci Stomil Sanok - Dystrybucja Sp. z o.o. pokrywajcej swym dziaaniem cay kraj (udzia Stomil Sanok SA w kapitale zakadowym Stomil Sanok - Dystrybucja Sp. z o.o. oraz w oglnej liczbie gosw na Zgromadzeniu Wsplnikw wynosi 100%)

dobra znajomo rynku i potrzeb klienta; dugoletnie tradycje dysponowanie dowiadczon i wykwalifikowan kadr utrzymanie stabilnej, korzystnej sytuacji finansowej spki, a co za tym idzie zachowanie wiarygodnoci wrd instytucji finansowych

Zagroenia i saboci10: silna konkurencja (zarwno istniejca, jak rwnie potencjalna) dua zaleno od waha kursu walutowego ( ogromna cz produkcji Stomilu Sanok jest eksportowana) zmienno i niejasno przepisw prawa w Polsce (zwaszcza prawa podatkowego) biurokracja niestabilno polityczna mogca zagrozi relacjom handlowym z Ukrain i Rosj, gdzie Stomil Sanok kieruje znaczn cz swojego eksportu niedostateczna ilo pozabankowych instytucji finansowych w obrbie caego wojewdztwa podkarpackiego (np. faktoringowych czy leasingowych) przeduajca si stagnacja gospodarcza wywoana kryzysem finansowym

Jak wynika z powyszej analizy, ilo i znaczenie szans i mocnych stron firmy przewaa nad zagroeniami pyncymi z otoczenia i sabociami Stomilu. W zwizku z tym mona spodziewa si dalszego rozwoju i ekspansji przedsibiorstwa.

10

Opracowanie wasne