Aventurat Pellazgjike...

Nxjerrur e perkthyer nga

Historia e Herodotit botim i vitit 1802 Paris

Pellazgt kan luajtur dikur nj rol t madh te Grekt. Herodoti shpeshhere i permend ne l brat e tij.

T shperndar n pjesn m t madhe t greqis, i shohim q kalojn n Argolid, n Arkadi n Thesali, dhe n Azi. ndertojn disa fortifikata n Hellespont ose Propontid, pushtojn det e bregdetit Egjeen n mes t Kaik dhe vendit te banuar pastaj me Ionienet. Pellazgt i gjejmi n Lezbos, n Dodon, n Etoli, n Akarnani, n Itali n Ombri qe pastaj e quaj i, n Traki, n Atin, n Lemnos etj...

Ky popull aq shum i perhapur n pergjithsi n mesdhe , ky popull q ishte br i famshm tje dhe q kishte ln gjithkah gjurm kah kishte kaluar, kishte zhdukur aq shum vende shte pushtuar, q n kohn e Herodotit e Thukididit nuk mbetej m asnj, as n Azi e as n p, vetm se disa kantone t mjera, disa vende te izoluara q vertetojn krejt pak vend s lqsin Pellazge se sa vjetersin e tyre.

Roli i tyre q lujten mbi api vend n kt Esej mbi si nj jasht- vepre ku por n dy a tre vende ai

skenen botrore m duket i rndsishm, qe kam besuar se do t'iu kronologjin e Herodotit dhe ky kapitull do t jet m pak i vrej babai i historis, pra Herodoti, i permend shpesh Pellazgt thot se Atenient ishin m origjin Pellazge.

Ju paraqes pra q ketu kt analiz pr orogjinn e ktij populli aq t njohur; ti zbu migracionet e tyre t ndryshme, peraferisht mundohemi t japim kohn se kur ka ndodhur , dhe n fund t hetojmi se a ishin Atenient me origjin Pellazge apo jo ? Nga erdhen Pellazgt ?

sht shum pr tu habitur se autori Bosharti i famshm, q i shihte Fenikasit gjithkund, s nuk i sjelli Pellazgt nga Fenicia ? Mipo n munges t tij, Thoams Rensius, dijetar i dalluar, publikoi n Altemburg n vitin 1650, nj permbledhje mbi gjuhn punike "lingua e punikae" ku paraqet n kapitullin II XIV e XV; se si Fenikast e popullojn dikur ishullin e Tasos, afr Thraks n Detin Egje, dhe qe nga aty kalojn pastaj n Atik dh nga aty e marrin emrin Pelazg.

Pika e par, kjo hipotez bi n kundershtim m at qe ka cekur Herodoti, babai i historis dhe t gjith historiant qe e kan percjellur kt deshmin e Herodotit, pra sht jasht d ?

Kurse t dytin, Thomas Rinesus, mund t themi se nuk ka asnj autor q e permend kt se P azgt vijn m origjin nga Fenicia ku Rnesiusi nuk jep asnj gjurm nga citimi i tij, sa e ju siguruar as Denisi i Halikarnasit e as Lucien nuk thojn asgj pr kt origjin t Pe

zgve.

M s miri do ishte ti kerkojmi pellazgt n Argolid, ku autort e vjetr pajtohen gati se jith se aty ishte origjna e Pellazgve dhe se Inakiusi sht prijsi i par qe ka sundua n Argolid. Nuk e di se me far emri ishte i njohur ky vnd m par, mirpo sht e sigu mbante kt emr qe e permendem si Argolid. Mirpo ka shenja t shumta se quhej Inaki, kohn e Inakusit, sipas t dhenave t Etienit te Bizancs, spjegon se, n kohn e birit te tij, Ferone ende nuk e kishte marrur emrin Argolid kur ky princi Forone mblodhi b anort apo kolonet e par dhe e themeloi nj qytet q i jep emrin Foronike. Femijt e ti j u quajten Apis, Eurotas dhe e bija Niobe. Kjo princesha Niobe, nga Jupiteri o se nga nj i panjohur lindi dy djema q e quajt Argos dhe Pelasgus. I pari i prej ktyre, Argosi trashegon Apisin, i ndrron emrin vendit dhe e quan sipas emrit t tij ; Argo-lid, kurse qyteti i themeluar s pari nga gjyshi i tij Ferone, e quajti q yteti Feronik ku merr emrin Argos. Kjo rrethin, q ishte krejt pak e ujitur, ishte e that m nj tok sterile q nuk mjaftonte pr t'i ushqyer t gjith banort e vendit, nj populli duhej t kerkoje toka t reja.

Princi Pellazgus shkon n Arkadi n krye t ktyre avanturierve t tij rreth vitit -18 para krishti. Fegje, i biri i Inakusit kishte ngritur aty 18 vite m par qytetin e Fegjs (Phge) ky vend nuk quhej ende Arkadi, si e tham, nuk i dihet emri se si e mban te m par, por dihet se banohej prej nj populli barbar (vendas) qe do a themi n parag rafin e ardhshm.

Pra kta avanturier arrijtn masivisht, nuk paten veshtirsi q te sundojn mbi kto popul t shperndara q nuk e prisnin nj pushtim nga nj sundues i huaj, u nenshtruan menje here, dhe ketu Pellazgusi mbretnoi n qetsi pr shum vite ku i dha emrin ketij ven di Pelazgji.

Pausaniasi q e jep kt mendim nuk na bind aq shum e tera kjo histori sht krijuar sipa eshmis s poetve.

Pelazgusi sundoi rreth 20 vite, e kishte nj djal qe quhej Likaon. Mirp o ky princ i Likaoni ishte i tronditur shum nga nga traditat e zakonet e pa pelqyera t ktij po pullit t posa pushtuar, ose klima nuk i prshtatej; ose thjeshtsija apo paparshtatsh meria ne karakterin e tij, vendosi q t shperngulet nga ky vend i pushtuar dhe te v endose diku tjetr. keshtu qe n kt kerkim, derisa behej gati t ikte nga kjo tok, lajmi kishte ardhur se, Thesalia qe deri athere ishte liqe, as nj termeti te fuqishm, aq t rondits sa qe mali Ossa ishte ndar nga mali Olimpi !Ujrat q e kshin vershuar kt lugin bukur ishin zbrazur permes ksaj hapjes dhe ky vend shum shpejt u zbraz dhe i teri u tha, menjher popuj t tr per rreth zbulojn kto fusha t medha qe i priste kjo fush et popuj fqinj te vinin dhe ta kultivonin at.

Kjo ndodhi para se te vdiste Pelazgusi, i cili perfiton kt rast qe iu premtonte ar dhmeri kjo tok vjergje e bekuar per te gjith popujt per rreth mirpo askush nuk kish te guximin t'ia merrte Pelazgusit i cili tani m e kishte pervetsuar...

I biri i tij Likaoni, ishte ende i ri pr te percjellur keshillat e babait t tij, i l babain e tij Pelazgusin n Arkadi, i merr pas vehtes pelazgt aventurier dhe shkon n

Haemoni, e popullon nj pjes te ktij vendit q sht n mes t Olimpit dh Pene, ne perned kufizohet me malin Poeus dhe ne lindje deri te deti Egje, ketu formohet Pelagio tid, njohur m von me emrin Magnezi, kjo ngjarje ka ndodhur perafersisht rreth vitit -1883 para Krishti.

Edhe me t vjetr se Hna...?

Arkadiant, a ishin Pellazg ?

Pelazgusi e mori me vete n Haemoni edhe Pellazg tjer qe e kishin percjellur qe nga A rgolida, dhe atje n Argolid m nuk kishte mbetur asnj prej tyre vetem barbaret e her shem vndas qe kishin jetuar aty edhe m par, t pakt ishin pellazg qe kishin mbetur aty ne mesin e vendasve, kishin ndertua shtepi dhe me ne fund shkrihen me banoet e t jer me shumic barbare.

Nuk dyshohet pra qe nuk kishin mbetur n Arkadi edhe nj pjes e vogl e Pellazgve, sepse edhe herodoti e citon ne nj vend se Arkadiano-Pellazgt themelojn kolonit e tyre n Io niene, ne brigjet lindore te detit Egje* ne Ionine e famshme te Homerit. Pra nj k olonie autoktone Arkadiane me nj pakic aleatesh pellazgsh. Me kt citim nga Herodoti d eshmoht se t gjith Arkadiant nuk ishin me origjn pelalzge por vetm nj pakic prej tyr Ndersa Likaoni, i biri i Pelazgosit mbeti dhe sundoi mbi barbaret ne Arkadi, poas htu edhe i biri i tij Niktimusi.

Sundimi i Niktimusit nuk zgjati shum ai mbijetoi nj revolucion q ndrroi pamjen e ve ndit. Avanturier t tjer, t ardhur nga Argolida e pushtuan Arkadin krejt lehte njashtu si e kishte marrur ne dor edhe pelazgusi 70 vite m par. Keta pushtues nga Argolid a kishin pr udheheqs Arkasin, qe ishte i biri i Orkomenusit, si e thot Duris n libri n e tij historia e Maqedonis, se ky Arkasi nuk ishte as i biri i Zeusit e as nipi i Likaonit nga e bija e tij Kalfisto, pra ky Arkasi ishte ai q i dha emrin banorv e te Arkadis dhe t gjith Arkadienve, i cili ishet nisur si avanturier nga Argolida d eh pas nj lufte barbaret apo vendasit e Arkadis e humbin luftn dhe u vun nn sundimin e pushtuesve te ardhur nga Argolida ne krye me Arkasin deh per deshmi, Aristoti permend n republikene Tegeatve kt ngjarje. Pa ky pushtim ndodhi rreth vitit 1834 par a Krishti.

Pa dyshim s bhet fjal pr antikitetin e hershm, behet fjal pra per kohen 222 vite para se te vinte Danaii n Argos, 264 vite para sundimit te Sekropit n Atik, dhe 285 vite para se te vinte kadmosi n Beoti.

Mirpo a mund ta quajmi kt periudh aq t lasht sipas ideve aq kok-trasha e feminore si epitetit nga Proslenes, se gjoja keto ngjarje qe i permendem m siper kan ndodhur " pasi qe sht dukur hna" ?

Ky term i shtrembruar pr pellazgt qe thuhej se "ishin aty para hnes" iu ka ka dhn ras t nj numri t madh t prrallave nga t autoret e vjeter e mbi t gjitha preku edhe autore modern, qe ketu duhet ti themi dy fjal;

N mesin e ketyre autorve te fundit, te kohes s tanishme, jan gjetur disa t cilt harro jn se Azia ishte djepi i botes s qytetrimit, aty ku me doren e tij Perendia e kish te formuar njeriun e par, ku pastaj nga aty njerzit ishin shtuar, pastaj ishin li dhur pas lloj lloj krimi deri sa vjen tek pasioni i fundit i Perendis dhe nj dit ua kthen shpinen njerzve, e mbulon tr tokn m t gjith banort e tij, shpeton vetm fami os i cili e popullson perseri tokn, mirpo kta filozof harrojn se keto te verteta se, duke u munduar t'iu japin ngjajshmrin me mburrjet t marra t Arkadianve duke pretend uar se jo vetem se ishin populli m i vjetr i tokes por edeh me tej, duke pretendua r se keta ishin m t vjetr, para se te egzistonte Hna ! Pra n kt shekullin q krenohemi m shkelqsin e tij "lumir" apo drita ku n gjirin e anies s drits s dijetarve" sht riprodhuar ky fenomen i uditshm i ktij hymni "....

Ishte nj opinion n pergjithsi i marrur nga nj Arkadien si ishte zoti Dionis nper mes t "Kalimit t Esejt t tij mbi Kometat, ku n faqen 184, pretendon se t part e tij kishi banuar Tokn, para se Toka e kishte satelitin e saj Hnn...

"Ky opinion pr Arkadienet pellazg sht perhapur prmes Lucien" Kto ndjenja jan t pa imagjinueshme nga nga ky filozofi i famshm qka guxuar ti pershkr uaj !

M mir do t'ishte pr te t'ua leje kt rrefim autorve t mjer q fabrikojn shigjeta m ri pr ti dobsuar provat e besueshme, e mbi t gjtha, nuk sht dashur ta injoroje rregul lin e Astrologjis, q sht nder Veprat e Lucianit, por q nuk sht e ketij autori, mirp shkruesi t dobt, se nese kta Arkadieno -Pellazgt e quajn vehten m t vjeter se sa Hn t te jet nga injoranca e tyre dhe krye naltsija e kan thn kt marri..."

Dodona Pellazgjike, para -pellazge ?

Aristoti, filozof qe bashkangjiste me vehte te gjith dijetaret e kohs dhe para tij, ka sygjeruar q t kemi kujdes nga prrallat, ose nga krijimi i ndo nj princi imagjiner, te jemi pra te arsyeshem nga keto epitetet. Aristoti na mson ne Republiken e Tegeatve se ky vendi qe e quajmi sot Arkadia, diku r ishte i banuar nga Barbart, ku Arkadient duke perfituar nga rrsira e nats i sulmojn barbart para se t ngitet Hna, deh keshu e ksihin fituar luften k under barbarve, duke i larguar nga vendi.

ketu pra shohim origjinen e vertete te ketij epitetit se gjoja "pellazgt ishin me te vjeter se s a Hna"...

Keto fjal t pakta deshmojn se; 1). Pellazgt dhe Arkadiant nuk ishin Autokton n e keto troje por te ardhur.

2).Qe keta popuj kishin marrur keta kete vend.

emra te vjeter pasi qe vendosen ne Arist

3). Dhe se banort e ketij vendi nuk ishin pelalzg por Barbar por qe oti nuk e thot emrin e tyre.

Mirepo te ndalemi pak dhe te mirremi me sypozime; E sikurse keta Arkadi ant t ishin Pellazg, njashtu si propozohet ne disa Memure qe lexohen gjat nj koloku te shoqeris s shkenctarve, ku sipas tyre Arkadia ishte djepi i i hyjnive t Greqis, dhe se ky vend sherbente si tetaer i nderhyrjeve te t yre te shkelqyera ne ket regjion ?

Te sypozojmi edhe me tej se me autorin e ktyre Memuareve q kolonia Thesal iane sht me e vonshme si e pam me siper, dikur ishte ketu nje liqe i madh , dhe e pame se si u instaluan Pelazgt ne krye me Pelazgusin ne keto f usha pjellore posa u than, dhe pasi vendosen ketu sollen kultin e Peren dive, t mbshtjellur me lloj lloj imagjinate, dhe nga Thesalia, toka e fu shs si tok pjellore qe u bn zotnues, nga ketu ata kt kult e perhapin njeh re ne Dodon, ku pastaj edhe shkojn e vendosen ?

Pra kush mundet te njohi besimin e pellazgve qe u vendosen n Dodon ? sht e vertet se ata iu drejtonin lutje permes ketij oraklit te njohur, perendive te tyre, iu falnin sakrifica, flijime, mirepo ende nuk i kishin dhn emrin ketij vendi as ketij orakli....asnjerit pernedi sepse asnjeh ere nuk i kishin degjuar se si quheshin keto perendi...

Pellazgt e degjuan kt emrin e u sollen nga Egjipti.

Dodones krejt von, vetem pasi qe

keta emra

Ishin aq te pa bindur n pranimin e emrit Dodona qe vinte nga egjipti sa q se pari e pyeten oraklin e shenjt para se te pranonin.

Nese Pellazgt nuk kishin ne kt koh asnj njohuri rreth prrallave te Arkadianve ndas, kjo do thot se pellazgt nuk ishin Arkadian por banor autokton, para pellazg. E sa iu perket prrallave, qe ua mveshim origjinn Arkadiane, per te provuar vjetersin e ketij populli, te flasim me plote dhimbje, se ne Arkadi Reja e l indi Jupiterin dhe Neptunin, etj...deri tek Homeri, Sa i perket Homerit, ky p oet qe i ka endisur me mjeshtri vargjet e tij nga e gjith mitologjia e kohs s tij, nuk e permend askund keto Perendi.

Kemi prova pra se vendi i quajtur Arkadi nuk ishte i banuar m Pellazg or me para pellazg, ndryshe te quajtur nga autoret grek, barbar.

2). Invadimi i popullit pellazg n kt vend ishte krejt i shkurtr,

3). Q pellazgt nuk e sherbyen mitologjin dhe larg saj nuk ishin as krijues te saj, por e pershtaten kultin Egjiptian vetm sipas autorizimit te orak lit t Dodones.

Si e pam m siper, Pellazgt hyjn n Haemoni ne krye me shefin e tyre Pelazgus,s e si i pushton keto toka, se si zbaton ligje, si e ka krijuar nj qeverisj e, t ndar nga tjer popuj sipas natyres s vendit, deh te koncentruar ne ve hten e tyre, pellazgt nuk kishin asnj perzierje m popujt tjer fqinj ! Ky zhvill im pellazgjik nuk prezentonte asgj intereesante dhe nuk ua shtonte vemendjen fa re fqinjeve te tyre, barbarve, keshtu qe historia nuk na ka transmetuar a sgj interesante per ta sikur mos te ishte versulur kjo hordhi e re Pellaz ge qe e ndryshoi krejtsisht vendin.

Pra kta Ptiusin, jn nga rgolida,

pellazget e ardhur, ne krye qe te tre djem t Neptunit vendi kolont e vjetr qe q ishte nj vend malor, i

me shefin e tyre Pellazgusin, Akajusin e e te Lariss, e pushtojn Thesalin dhe i dbo edhe keta pellazgt kolon, ishin te ardhur nga A thate dhe toke sterile...

dhe nuk mund ti ushqenet banort e

saj.

Keta tre vllzr, me siguri rridhnin nga nj familje mbretnore, nuk mund t bh eshin mbreter asnjri prj tyre, sespe lindja e tyre ishte iligjitime, kes htu qe u sulen te gjenin toka te reja. per ti realizuar ambicjet e tyre dhe te krijonin nj shtet te tyre.

Pushtimi i Pellazgusit nuk u fshi nga memoria e popullit te Argolids, qe nuk sherbyen fare n kto njohuri per dijen ton.Heamonia atyre iu beri te m undur te pasuroheshin me keto fusha te reja dhe te korrurat, iu ofroi siguri edhpse nuk mund t'iu rezistonin pellazgve n fillim, Mirpo duke par in teresin e madh tek kjo tok pjellore, Argolidet e pushtuan kete tok, pra Haemo nin, Thesaline e ardhshme, dhe pelalzgt u shperndan n t gjitha ant...pas 156 ite qendrimi ne keto toka.

T dbuar e t shperndar kjo koloni Pellazge, pa ditur se ku te shkonin, perpos disave qe kishin shkuar ne Thespoti, n Dodon. Kjo sht e vertet se asnj aut or nuk flet pr kt terheqjen e pellazgve nga Thesalia n Dodon, mirpo mund te m im nj citm nga Herodoti de nj tjetr nga Denisi i Halikarnasit; Herodoti flet pr nj femr Egjiptiane, qe ishte shitur si skllve dhe ishte quar n Thespoti,

msojmi se ky vend quhej Pelazgia,

Si e e ka ditur kjo fmr egjiptiane se ai vend quhej Pelazgi, kur pellazgt nuk ishin vendosur ende aty ne Thespoti ? Nuk e gjejmi ne asnj vend qe nag kur u vendosen aty perveq se ne kohen kur iken nga Thesalia, pra nga ky sulmi apo revolta e Argolidve dhe i dbuan kolonit e vjetra pellazge !

Kurse Dionisi i Halikarnasit qe se si e spjegon kt; "Kur Deukalioni e dboi kolonin e dyt t Pellzgve, shumica e tyre u terhoqen n Dodon, pran prindrve tyre" Si shihet ketu n Dodon paska patru edhe nj koloni tjetr Pellazge qe kishin zn vend m heret n Dodon, pra ata qe ishin shperngulur nga Thesalia.

Nse e vrejmi m kujdes ketu errsirn e perhapur mbi kto kohra t vjetra gjendemi s t knaqur kur gjejmi nj pik ndriimi nga ku mund ti qesim hapat e pasigurt.

Kjo kolonia e re Pellazge u rrit dhe u zhvillua gjat nj periudhe prej p es gjeneratave; mirpo, duke filluar nga e gjashta gjenerat, do thot rreth vitit -1541 para Krishti, pellazgt u dbua nga nga Dodona nga populli i quajtu r Kurret dhe Leleg, te quajtur prej kesaj kohes Etolien, qe vinin nga rrethi na e Parnasit ne krye me shefin e tyre Deukalionin, i biri i Prometeut ! Nga kjo koh pelalzgt shperndahen n vende te ndryshme.

Ky invadim i papritur nga Deukalioni nuk iu lejoj m pellazgve q t kthehen perse ri nga kishin ikur.

Nj pjes e tyre kaloi nga Thespotia n Kret, t tjer n nj pjes t Cikladave, d rej tyre shkoi ne Histieotide, disa n Beosi dhe Fokid, disa kaluan edhe n Azi, i pushtuan brigjet e Hellespontit, poashtu edhe n Lesbos, mirpo shumica u k thyen perseri ne Dodon pran njerzve te tyre, qe ishin ardhur aty m par si e spjeguam, kolonia e vjeter pellazgjike.

Po e percjellim edhe njhere Denis Hallikarnasin; ky historian duke ptur fr ik se largohej m kt rrefim nga qellimi i tij, nuk e thot asnj fjal m shum o migrcione te ndryshme. Ti kthehemi tani se 'thon autor tjer, rreth kesaj qeshtjes se migracioneve pe llzge, tek Straboni si dhe te tjer...

Diaspora pellazge n Egje

Straboni na thot se Pelazgt themeluan nj koloni n ishullin e Krets duke u mbesh tetur tek Homeri n Odisea. Uliksi kur ai i flet Penelopes pr udhtimin e tij t gjat, i tregon se banort e Krets nuk flisnin t gjith nj gjuh t njejt, kish n, Kretua indigjen, q ishin burra krenar, kishte Sidonien dhe Dorien q keta ishin t ndar n tre fise dhe "madheshtort Pellazg."

Pellazgt kur arrijn n Kret pas invadimit te Deukalionit si e cekem m siper, rreth vitit 1541 para krishti, nuk kishin ardhur n numer t madh ketu n Kret s i e vrejmi nga deshmia e Homerit, numrohen te fundit. Ne ket ishullin e krets ata e ruajten lirin e tyre gati per nj shekull, asnj popullsi nuk sundonte m bi tjetren, derisa pas 125 vite qe nga debimi i tyre nga Thesalia dhe i tr Ballkani i sotm, aty rreth vitit 1415 para Krishti, kur Tektamusi, i biri i Dor usit ose nipi i Helllenit, zbret ne Kret m Eolient, i nenshtron t gjith kta pop j e mbretron mbi ta.

Pellazgt asnjhere nuk perziheshin m tjert. N Kret m nuk iu gjendet asnj shen ketij citimi pr Pellazgt, tek asnj historian tjetr.

Populli fqinj i Silicienve t fushs s Trojads ishin Pellazg, si e kendon Homeri, "H s printe trupat e famshm Pellazge" qe "jetonin n fushn pjellore t Lariss, e njihn in per prijs te tyre Hipopotuan dhe Pikeusin, i dalur nga Marsi dhe i bir i i Pelazgut Letus, qe rridhte nga Teutamisi. M kt Straboni deshmon peermes vargjev e t Homerit se Pellazgt jetonin n kufi m Silicient dhe quheshin Lirnesien qe shtrih j ng Kaik deri n kufi m Ionin n Azi, do thot ne vendiin ku prej kohesh jetojn ta lient qe vendosen ktu n kt regjion qe kur Deukalioni i kishte debuar nga Thesalia si e vrejtem e siper...

Pasi q kta pellazgt ishin armiq t Akejve, ose grekve, kta iu shkojn n ndihm Tro irpo 567 vite pasi q ishin dbuar nga Thesalia e Dodona si e pam lart, e 96 vite pas ramjes s Trojs, jan t detyruar t'ua leshojn vendin Eolienve te cilt ishin sh m te fuqishm, keshtu qe s bashku me Doriant pushtojn nj pjes t Azis s Vogl dbuar Lelegt dhe Pellazgt nga vendi qe ishin aty prej m s 567 vite q nga ikja e tyre nga Thesalia.

Pellazgt i gjejmi edhe m hert se lufta e Trojs n Sizik, n kohn e Argonautve, t rreth vitit 1350 qe quheshin m emrin Dolion. Kur marrrin vesh se keta Argonau tt ishin pasardhes t Thesalianve ku m anijen e tyre kalonin aty pari, pr t'iu hakmarrur i sulmuan...mirpo mbreti i Siziks nderhyn dhe vritet ne kt nderhyrje. M von n Sizik arrijn edhe pellazg t tjer, qe quhen n histori pellazgt Tir cilt dbohn nga Tirrenia nga Lidiant, strehohn n Atik; nga Atik kalojn n Lemno t se ishin dbuar pas shum kohesh dhe disa prej tyre terhiqen n Sizik. Kta Tirren enet e ardhur nga Lidia iu bashkangjiten ketyre banorve q m heret ishin ard hur aty dhe kshtu formohet si popull i perbashkt e quhen Pellazg. Edhe ketu perseri kolonit greke iu afrohn Cizikut dhe dal ngadale disa shkrihen ne ta e disa prej tyre zhvendosen dhe iu humbin gjurmt nga ky vend.

Si shihet m siper, e kemi permendur se sipas Denis Halikarnasit, Pellazgt sh

perngulen n Beoti, kt e deshmon edhe Straboni kur thot se "Pellazgt iu bashkangj ten Trakve, themelojn nj kanton t tyre rreth vitit 1536, pra, pasi q ishin dbuar ga Thesalia nga Deukalioni, kthehen perseri n Beti, 60 vite pas ramjes s Trojs, d o thot n vitin 1210 para krishti. Kur kthehn Beotiant nga Thesalia i dbojn kta llazgt qe ishin vendosur n nj kanton t tyre.

Pellazgt athere duke mos patur ku t shkojn gjjn strehim pran Pellazgve tje renienve q kishin ardhur para nj viti n Atik ku Atenient ktyre iu kishin dhuru tok pr rreth malit Himet.

Denisi i Halikarnasit shton ketu se disa prej Pellazgve q ishin dbuar nga Deuk alioni qysh n vitin 1541 para Krishti, ishin vendosur n Histieotid, por n pjesen e Magnezis, ne rrethinen e Olimpit mirpo as aty nuk qndrojn t qet se vijn Lapi he i dbojn nga Magnezia si e thot dhe Hieronim.

Ishulli i Lesbosit iu sherbeu si Azil Pellazgve q kishin ikur nga Thesalia. Is hte nj ishull i shkret qe quhej Issa, duke u mbeshtetur n provat se perball s aj ishte AntiIsa, ishulli tjetr me i vogl, pra, pasi erdhen ketu n Lesbos Pellaz gt, ketij ishulli i mbeti emri Pellazgis. Sipas t gjitha gjasave, kta ishin a ta Pellazgt qe kishin ikur nga Silicia, pra ishin Lirnost e Homerit t shtyer nga Eolient gjejn strehim n kt ishull.

Sidoqoft, kta Pellazgt e Lesbosit asnjhere nuk ia arrijten t bhen t fuqishm, s e shohim edhe 400 vite pas qendrimit te tyre n kt ishull, perseri t ndjekur nga Eoliant q vijn dhe vendosen ketu dhe e themelojn qytetin e tyre Lesbos. Pe llazgt terhiqen n periferi t qytetit t shperndar dhe e izoluar....

Diaspora Pellazge nga Dodona kalon n Itali

E kemi thn q n fillim t paragrafit t fundit se shumica m e madhe e Pellazg ishin dbuar nga Thesalia gjjn strehim n Dodon dhe se nuk qendruan aty koh t jat, kishin vrejtur s shpejti q ishin nn mirmbajtjen e banorve t vjetr t Dod he se vendi nuk mund ti vinte n ndihm pr ti mbajtur t gjith kta refugjat supet e tyre, prandaj zhvendosen nga aty, pas nj konsultimi t nj orakli, shkojn n Itali, q quhej toka e Saturnit !

Pasi q llim q in, nj fundojn

ishin pajisur m nj numr t konsiderushm t anijeve, kalojn detin Jonian, t zbarkojn sa m afr bregudetit t Italis, mirpo pasiq nuk e njihnin m stuhi e ardhur nga Mesdheu i drejton drejt veriut t Adriatikut dhe per n dalje t lumit Po n Itali.

Aty posa zbarkojn, pran anijeve t tyre mbesin t gjith ata q nuk kishin mund t perballonin lodhjen e metejshme, por edhe pr t siguruar terheqjen nse ndermar rja e tyre n toka t reja nuk do kishte sukses.

Keta q mbetn n dalje t lumit Po, ngelen aty pr nj koh, ndertuan nj fortifikim gurve dhe duke par q askush nuk i trazonte, themeluan nj qytet dhe e quajte n Spina, sipas emrit te gjirit ku u ndalen.

Ky qytet luajti pr nj koh t shkurtr rndsi t madhe n zhvillim dhe prosper t gjitha qytett tjera t detit Jonien dhe mbeti nj koh t gjat zotnuese e k ti... Mirpo m n fund populli fqinj autokton nj dit i sulmon ashpr, keta e lshojn terhiqen n drejtim t pa njohur !

qyt

Keshtu perfundoi kjo koloni e ktij grupi t Pellazgve q kishte hyr n Itli.

Ndrsa Pellazgt e tjer q kishin marrur rrugn e shkurtr toksore nga delta e lu Po, si e pam m lart, kta, kaluan malet dhe arrijtn n tokat e Ombrisve. Kta Ombrist dikur ishin nj popull i vjetr e i fuqishm, q perfshinte n Itali nj sipe t konsiderushme !

Ishin fqinj t Aborigjenve ku Denisi i Halikarnasit mendonte se ishin t njjt s Enotrient.

Pellazgt, posa arrijn ne kto toka, marrin nj pjes t tokes s tyre, por edhe di a qyteteve pr rreth.

Posa moren kt lajm, Ombrist mbledhin forcat tyre dhe sulen n drejtim t Pel lazgve. T rrezikuar pr rreth nga armiqt, Pellazgt terhiqen tek Aborigjent. Por as kta t fundit nuk ishin m t but se Ombrist fare, tubohn dhe dojn ti sul derisa Pellazgt ishin t pa armatosur, shkojn drejt tyre, duke mbajtur n dor deg t ullirit n shenj lutjes.

Kjo sjellje e urt e tyre qarmatosi Aborigjent dhe iu ndan toka Pellazgve dhe bjnalianc me ta kundr Sikulve q kta i ngacmonin m luftra t shpeshta.

Tokat q ua kishin ndar Pellazgve nuk mjaftonin pr t gjith kt popull, i sulmu brist, s bashku m Aborigjent dhe ua marrin nj pjes t vendit. Gjithnj m ndi Aborigjenve u bn t fuqishm i sulmojn edhe Sikult m nj sulm t ashpr sa q humbin shpresat, mbledhin grat e fmijt e tyre, arin dhe tr pasurin q posedonin dhe ua lshojn vendin Pellazgve. Kjo ka ndodhur sipas t dhenave t Tukididit, t re shekuj m von se sa Grekt kishin filluar t vendosin kolonin e tyre t par n Sicili.

Kjo koloni greke sht ajo e udhhequr nga Teuklesi, ku m kt rast themelon qytet n e par Naksos n Sicili, do thot rreth vitit 769 para krishti, dhe duke llogar itur kthimin per tre shekuj mbrapa, percaktohemi se Sikult arrijten n Sicili , duke u mbeshtetur n t dhenat e historianit Teukles, ata erdhen n Sicili n vi tin 1059, para krishti.

Mjerisht, na vjen keq pr kt hipotez por n kt koh nuk kisht m fare Pell i sespe kishin ikur t gjith n Atik, para 30 vitsh.Kjo do thot se Sikult te n n Sicili edhe m hert se koha q na e paraqet Tucididi.Dhe pr kt arsyje ke vendosur te marrim deshmin e Denisi Halikarnasit, i cili duke u mbeshtetur n deshmi t Helanikusit t Lesbosit, i cili e vendos shpernguljen e Sikulve tri gj enerata para lufts s Trojs, do thot, 26 vite t sundimit t Alkionisit n Argos, rsa tjer autor si Filistusi i cili e vendos shpernguljen e Sikulve 80 vite para lufts s Trojs, pra rreth vitit 1550 para Krishti, me nje ndryshim prej 20 vitesh.

Si e tham, asnjher deri ketu Pellazgt nuk kishin ndriquar se sa n kt vendin q shtojn prej Sikulve. Gjithka iu shkonte mbar sipas deshirs s tyre, mirpo kjo itje e tyre krijon edhe aspirata tjera...

Diaspora Pellazgjike kthehet n Greqi

Asnjhere deri ketu pellazgt nuk shkelqyen sa n kt vend qe ua moren Sikulve, k keta te fundit e tham, iken n Sicili dhe atje krijuan vendin e trye te ri qe edhe sot quhet Sicilia...

Gjithka pellazgve u shkonte per dore n Itali, n rrethin e Toskans, por prap, s ketu nu qendrojn si duhet se kajta=etja pr t patur ehe m shum pasuri i sh tyri deri tek humbja e kontrolit !

Nj komb i cili sht bujar ai pajtohet m vetvehten e tij se ishte i mir, derisa kundershtari e trajton m nenqmim, ai mbushet me ndjenja hakmarrese dhe p ret momentin e duhur qe ky pezem te shpertheje nj dit herdo kur...

Ky rast nuk vonoj dhe erdhi !

Pellazgt mbetn t tronditur nga kto fatkeqsi t jashtzakonshme qe ju erdhi si n m nga perendit !

Fushat e tyre pjellore m nuk dhuruan s nj kokrr drith, sikur se perendia don te ti ndeshkoje nga egersija tyre ndaj fqinjeve te tyre ose ndoshta vet t oka m nuk prodhonte fryte t duhura per nevojat e t gjith ketij populli qe n doshta mungonin kultivues ? Nj uri e tmerrshme kaploi vendin e tyre, erdhen pastaj smundjet ngjitse q moren nj pjes t mir t rinis q ishte shpres e ketij populli. Tani qinjt e tyre q ndjenin se momenti i hakmarrjes kishte ardhur, i sulmua

n papritmas dhe i shkatrruan krejtsisht !

Pellazgt m nuk ia arriten t bashkohn, u shperndan n t gjitha ant, perveqse n i t vogl q mbeti ende pr nj koh n Itali, nn kujdesin e ktyre Aborigjenve. Ata q shpetuan iu drejtuan orakulit hej t benin pr t mbijetuar. pr t nxjerrur kshillat e duhura se 'du

Pergjigjja e Oraklit ishte e prer; nuk i kishin zbatuar ligjet e detyruara nga perendia, qe ua kishte kerkuar nj dim, borgj, me dhurim bagtie dhe drit hera, por as kjo nuk iu ndihmoj pellazgve, perseri uria dhe smunja i dermoi. M n fund u mblodhen t gjith eth pergjigjjes s orakulit. populli n nj kuvend t

pergjithshm, pr t di

Posa u tubuan n kuvend, njri prej pleve te tyre nga ky kuvend u ngrit n kmb e ju tha te tjerve se nuk e keni kuptuar si duhet pergjigjjen qe n a ka shprehur Orakuli !

Ai kerkon edhe nj shperblim t

fmijve ton, iu thot plaku i urt.

Mendimet rreth flijimit t fmijve nisen deri tek shperberja e ketij kuvendi , por edhe njhere dergojn prifterit e tyre paar orakulit por perseri perg jigjja e Perendis ishte; te ju falen femjet !

Pelalzgt tani ishin t detyruar, ose nuk iu kishte mbetur tjetr...

te japin kt sakrific ose t lshonin vend

Kryeplenart kishin vendosur q t braktisin vndin, ehepse shumica rrefyzonin, po r ne nderkoh vjen edhe nj e papritur n mesin e ksaj fatkeqsije q nuk mund ti perballonin...

Lidiant dhe shefi i tyre Tirrenus, njri prej djemve t mbretit, ishte detyruar t merrte detin dhe t lshonte Lidin qe e kishin kapluar edhe kt vend t Azis s gl thatsirat dhe uria, pas shum peripecish zbarkojn n Itali n tokat e Ombr .

Dihet se Denisi i Halikarnasit e qfaq kt deshir, duke iu kundervuar ides s H erodotit q thoshte se Tirrenient nuk ishin Lidian por autokton t Italis, edh epse sht i vetmi autor q e thot kt, por Taciti, autori tjtr na e raporton nj ret nga Etruskt q i jep vulen ndjenjave te Herodotit. Sidoqoft, kta Tirrenient apo Lidiant, zbarkojn n token e Ombris n Itali rreth vitit 1341 para Krishti, o e nj shekull para lufts s Trojs.

Pellazgt q ishin t lodhur nga fatkeqsit e mparshme si dhe migrimet e shumta, nuk kishin mundsi ti pengonin kta Lidiant t vendosen n tokat e Ombris. Pas 35 viteve, Lidiant u forcuan dhe ishin t gatshm ti sulmonin Pellazgt, vendi i tyre quhaj tani Tirreni, sipas prijsit te tyre Lidian, ndersa kta Pellazgt

ishin tepr t dobsuar pr t'iu br rezistenc, te lodhur nga a uria m n fund kishin mbetur vtm se nj grusht njerzish.

migracioni, n

E ndegjuan m urtsi oraklin, moren grat e femijt e tyre dhe gjitha q kishin m shtrenjt dhe hypen n anije e mbrrijten n Atik afr Atins.

Kjo mergat u quajten diaspora Tirreniane, dhe uar ne kete shenim nga Pellazgt e tjer.

do ti quajmi kshtu pr ti dall

Kthimi i Diaspores Pellazgjik.e n Gadishullin Ilirik

Pasi q vinin nga Tirrenia, ky grup i pellazgve qe u kthye perseri ne Gadishu llin Ilirik pas 150 vite qe kur ishin dbuar hren e par nga Deukalioni prej Th esalis e pastaj edhe prej Dodons, tani kthhen n Atik afer Atins dhe vendosen me pajtimi e vendasve.

Atiniant nuk ksihin hyr ende n luftrat e literaturs e shkencs, kjo fam qe vjen me von, dallohn nga t gjitha kombet tjera. Mirpo kishin dhe nj gj edh m shum se tjert, se ketu tek ky popull besimi fetar kishte filluar ti zje rrnjt. N vendin e tyre kultivimi i toks kishte filluar deh ishte perhapu r m tej n t gjitha ant. Kishin vendosur ligjet dhe mohej si populli m i dershm i Greqis dhe veten e quanin Athenas.

T prekur nga fatkeqsija q i'u kishte ndodhur ktyre Pelazgve Tirrenian, Ati ast i pranojn m mirsi dhe iu shperndajn toka n periferi t Atins, rrnx imet m kushte, qe t ndertonin murin e nj pjese t keshtjells ku dhe u quajt pa taj muret Pellazgjike. Keto kondita ishin t moderuara dhe t lehta, qe kta P ellazgt n krye m prijsin e tyre Agrolas dhe Hiperbius, ndertun murin dhe ne a nen tjeter si shperblim mirreshin me kultivimin e tokave m mjeshtri.

Dersa kta Pellazgt e posardhur nga Italia u merrshin m ndertimin e murit dhe tokn rrnx malit Himet, keta u shtuan m ardhjen e pellazgve t tjer, edhe k ikur para 150 vitsh t dbuar nga Thesalia prj Deukalionit,kishin gjetur n kt koh strehim n Beosi, iu kishin bashkangjitur nj pushtimi Trakve ku i dbojn ort e vjetr t ktij vendit. Pra kta Boetiant, t detyruar t lshojn ve yre, shkojn e gjjn strehim n Thesali, ku banoret helen i pranojn dhe iu japin k, si e kemi th m lart; n tokat pjellore ku s pari kishin zn vend pellaz rye me Pellazgusin, shefin e tyre qe pastaj debohen n dodon e me tej ne Ital i... Boeisint tani jetonin n Thesali dhe kishin ngritur vendbanimet e tyre t para. etojn ne keto toka rreth tre shekuj, dhe m n fund edhe keta refugjatt Boe sian dbohen prej Thesaliotve vendas..! Jan t detyruar t kthehn nga kishin ar hur, n Boesin e tyre, mirpo,e shohin qe ishte pushtuar nga Pellazgt dhe disa Trak, i detyrojn t largohn nga Boesia !

Edhe kta tani duke mos ditur se ku t shojn, drejtohen n Atik tek kta Italis se Atenianet i kishin pranuar dhe ndar toka.

Pellazg

Pasi iu bashkangjiten kesaj kolonie edhe kta pellazgt e dbuar nga Boesisia, fill uan pr nj koh t shkurtr t zhvillohen aq shpejt sa q edhe kishin aspirata tjera, zn pozita te larta n mesin e Atenasve dhe gati se ishin br zotnues mbi Atenianet

e duke mos u penguar fare nga ta, Pellazgt kthehen n gjendjen e tyre t mparsh me, ia arrijn kulmin. Ky popull i cili nuk e njihte ligjin vetem nga i fo rti,filluan ti ngacmonin Ateniant,

Luksi n kt koh ende nuk kishte arritur n qytetin e Atins, njerzit nuk dalloheshi ga thjeshtsija e tyre e nga tradita, skllavrija ishte e panjohur ende, se b anort vet sherbehshin, vetm fmijt i kishin msuar t merrshin uj ne krojet e ros. Ky krua, qe emri itij ishte i njohur pr ujin e tij t mir q buronte nga gurrat e mlit Heimet jo shum larg qytetit.Pisitrati kishte ndermarr punime t medha ku permes gypave e ksihte shperndar kt burim n nnt lagje t ndryshm hens qe quheshin Eneakrunos. Pelazgt ishin msua m pasiont e tyre m brutale, i eqperdornin fmijt e tyre, dhe t pa knaqur nga kto t kqija, kishin br plane kund eris, donin ta shtinin n dor dhe te qeveisnin ata.

Kur e kuptuan Ateniant kt dredhi, morn armt dhe shkojn n drejtim t Pellazgve an nga vendi n vitin 1162 para krishti.Pra kishi ardhur nga Italia n Atik n v itin 1209 para krishti dhe dbohn nga vendi pas 47 vite !

Hekateu i Miletit e tregon kt ngjarje m ndryshe q sht pak m e pandershme pr A sepse deshmon per t gjitha padrejtsit ndaj tyre. Ateniant thot Hekateu, e k ishin vrejtur se territorin q ua kishin nar Pelazgve para 47 vite, ishte she ndrrua n nj kopht t begatshm q dikur iu dukej i pa vlefshm, kishin vendosur t' a marrin kt tok pjellore i dbojn Pellazgt nga vendi pr t vetmin motiv nga gj ja.

Pellazgt dbohen edhe nga Atika, strehohn m n fund n Lemnos.

Ndahen n dy grupe, njri grup i udhhequr nga shefi i tyre Agrolas, dhe grupi tj etr shkon pas Hiperbiusit, qe kur kishin arritur n Athin keta ishin te part q kishin illuar ndertimin e moreve pellazgjike, kalojn pra nga Atiku n Sicili, e nga Sicilia n Akarnani. Nuk diht fare pr fatin e ketij grupi te pellazgeve qe ishin kthyer nga Sicilia n Akarnani, ka gjasa qe u shkrijten n banort e Akr nanis q nuk vijoj m tutje t zhvillohet kjo kloni.

Pellazgt tjar, q ishin m shum ne kt grup, u vendosen n ishullin e Lemnosit. Ky i m par banohej nga banort venda te quajtur Miniant, qe zbrisnin nga Argonautt, t cilt pasi q ishin mirpritur nga femrat e vendit, e kishin ripertri kt ishull m opullsi te re.

Jetonin keshtu te qet n ishullin e tyre prej m se dy shkujve kur papritmas, u pushtuan prej ketij grupi t bandave pellazge. Nuk ia arriten t iu bjn rezist enc, morn fmijt e grat dhe iken nga aty e shuan u vndosn n Lakoni, ne vitin 116 krishti.

Pellazgt dbohn nga Lemnosi

Edhe pse gjeten nj tok t re n ishullin Lemnos, Pellazgt nuk u terhiqeshin nga ideja pr hakmarrje ndaj Atenasve q i dbuan dhunshm, tani bnin plane se si ti sulmonin Atenasit. Pellazgt i dinin fort mir festat e armiqve t tyre, pikrisht festen e Dianes n Brauron.

Kjo qytez nuk ishte larg malit Himet ku aty afer kishin banuar m se 57 vite, e njihshin pra kt vend shum mir, ngarkohn n anije dhe fshehurazi mon n kurthn n afrsi t Brauron, i rrmbejn nj numer t madh t ketyre vashave e dhe i mbajn n Lemnos ku edhe i bejn bashkshorte...

Nga kto femra ateniane kishin lindur shum fmij, mirpo pellazgt kishin pergatitu nj hakmarrje tronditse makaber, duhej ti masakrronin t gjth kta fmij t r nga kto gra te armiqve t tyre atinase si dhe nnat e tyre, t gjith s bashku i dogjn !

T mbyllur n kt ishull, perpos kultivimit t toks, pellazgt mirreshin edhe embime tjera t anijeve Trake, fqinjve t tyre. E vetmja gj q historia na des hmoi pr ket popull ishte denimi q duhej t merrte ky popull pr kto krime q hte br n Lemnos. Nuk voni dhe tokat e Lemnosit keto fusha pjellore m nuk japnin fryte, kishin mbetur sterile. E kishin derguar nj misionar pan orak ullit t Delfit por perendia i kishte kshilluar se duht ti japin llogari A tens pr at veprim q kishin kryer ndaj femrave te tyre duke i djegur m gji th fmij...e derguan nj kshilltar n Atin, qe tiu kerkoje falje dhe lutje se ti laheshin krimet q kishin br.

Atenasit e kishin ngritur nj shtrat n pritane, m t gjitha t mirat q egzisto in, poashtu dhe kishin pergatitur nj tavolin afr shtrati m t lloj lloj mishi dhe perime, iu thojn ktyre kshilltarve Pellazg;

"Te na dorzoni Lemnosin n kt me"

gjendje si sht kjo tavolina ketu me keto ushqi

"Mir, do t'jua dorzojmi"- iu pergjigjn kshilltart Pellazg."M nj kusht; "Nse j anijeve tuaja do ia arrij te lundroje vetem mbrenda dits n kohn kur t f ryjn ererat e veriut, nese ia arrini ne ua dorzojmi Lemnosin"..kshtu iu per gjigjet kshilltari Pellazg.

Pellazgt n pamundsi ti rezstojn flotes detare Atinase udhhequr nga Miltiadi, shperndahen n vende t ndryshme n vitin 515 parakrishti.

Disa prej tyre shkuan ne Azi, themeluan qytetin Plakia deh Skilake, t tjert u strehuan n sujdhesen e malit Atos, de ndertuan disa qyteza te vogla. Disa prej tyre kishin mbetur ne keto vende edhe ne kohen e Tukididit e te Hero fotit, ku siaps tyre kishin ruajtur ende gjuhn e tyre pelalzge ne kete v end afer Atos mirpo edeh nje koloni tjetr kishte shkuar n Trak, ne qytetin Kr eston, deh per ate e quajti Herodoti Krestonn si qyteti i Pellazgeve.

mirepo gabimishte Denisi i Halikarnasit e ngatrron me qytetin Kretone ne Ombri, Itali, q i qon edhe historian tjer n te njejtin gabim.. ====vijon ======