Biologia klasa 2 część

pierwsza
Układ szkieletowy i rozrodczy,
układ krążenia
Spis treści biologia klasa 2 część pierwsza

Rozmnażanie płciowe roślin i zwierząt slajd 4

Męski i żeński układ płciowy (opis słowny) slajd 5

Cykl płciowy i zapłodnienie i poród slajd 6

Zapłodnienie i poród- bliźnięta… slajd 7

Od narodzin do starości slajd 8-10

Choroby układu rozrodczego slajd 11

Szkielet człowieka, szkielet osiowy człowieka… slajd 12-14

Budowa chemiczna i fizyczna kości… slajd 15

Spis treści c.d.

Rodzaje połączeń kości slajd 16,17

Ogólna budowa mięśni, podział ze względu… slajd 18,19

Choroby i higiena układu ruchu slajd 20

Budowa i funkcje układu krążenia slajd 21,22

Budowa naczyń krwionośnych, budowa serca slajd 23,24

Krążenie krwi w organizmie, choroby układu… slajd 25,26

Koniec części pierwszej slajd 27

 Rozmnażanie płciowe roślin i zwierząt

W rozmnażaniu płciowym biorą udział 2 komórki rozrodcze

(gamety) którymi są komórka jajowa i plemnik w wyniku
połączenia tych 2 komórek powstaje zygota (zapłodniona
komórka jajowa). Zygota dzieli się i daje początek nowemu
organizmowi. Następowanie po sobie pokoleń nazywamy
przemianą pokoleń. U mszaków i paprotników komórki rozrodcze
powstają w organach rozrodczych:
-komórki jajowe w rodniach
-plemniki w plemniach.
Rozmnażanie bezpłciowe u zwierząt występuje rzadko.
Obojniak- posiada męski i żeński układ rozrodczy.
Rozwój ryb: ikra-jaja ryb, tarło-okres godowy ryb.
Rozwój płazów: skrzek-jaja żaby, kijanka-larwa żaby.
 Męski i żeński układ rozrodczy (opis słowny)
Układ rozrodczy żeński zbudowany jest z jajowodu, strzępku
jajowodu, jajników, śluzówki i macicy oraz komórki jajowej.
Układ rozrodczy męski zbudowany jest z pęcherza, pęcherzyków
nasiennych, gruczołu krokowego, opuszki cewkowej,
nasieniowodu, jądra, mosznej, cewki moczowej i prącia
Wnioskujemy że z powyższego opisu słownego obu układów
rozrodczych bardziej złożoną budową może się „pochwalić”
układ rozrodczy męski. Ma bardziej złożoną budowę.
Cykl płciowy, zapłodnienie i poród
Jajniki produkują komórki jajowe i hormony płciowe: estrogen i
progesteron. Komórka jajowa jest uwalniana cyklicznie mniej
więcej w połowie cyklu jajeczkowania.
Jeżeli nie dochodzi do zapłodnienia następuje menstruacja,
czyli krwawienie.
Gdy nie dochodzi do zapłodnienia następuje krwawienie
miesięczne, dojrzewanie pęcherzyka i regenaracja śluzówki
macicy, pęknięcie pęcherzyka i grubienie błony śluzowej,
komórka jajowa-brak plemników, obumarcie komórki jajowej i
złuszczenie się błony śluzowej macicy.
Gdy dochodzi do zapłodnienia to następuje krwawienie
miesięczne, dojrzewanie pęcherzyka, pęknięcie pęcherzyka,
komórka jajowa + plemnik zapłodnienie, zagnieżdżenie się
komórki jajowej, ciąża i rozwój zarodka, poród
Zapłodnienie i poród-bliźnięta jedno i dwu jajowe
Bliźnięta jednojajowe-jedna komórka jajowa + jeden plemnik,
podobieństwo bardzo duże, są tej samej płci.
Bliźnięta dwu jajowe-jedna komórka jajowa + dwa plemniki,
podobieństwo jak u rodzeństwa, mogą być różnej płci.
Po zapłodnieniu zygota dzieli się wielokrotnie-bruzdkowanie.
W wyniku tych podziałów powstają warstwy komórek:
-ektoderma-naskórek, układ nerwowy
-mezoderma-kości, mięśnie
-endoderma-wątroba, płuca.
Około 4 tygodnia wytwarzane są błony płodowe: owodnia,
omocznia i kosmówka. Z kosmówki wytwarza się łożysko.
Łożysko-za jego pomocą zarodek pobiera pokarm, tlen i
wydala szkodliwe produkty materii.
Od narodzin do starości
W życiu człowieka wyróżniamy następujące okresy:
-zarodkowy i płodowy
-noworodkowy i niemowlęcy
-poniemowlęcy i dzieciństwa
-dojrzewania i dojrzałości
-starzenia się i starości.
Okresem dojrzewania kierują dwa hormony:
-estrogen i testosteron.
Zmiany w organizmie chłopców w czasie dojrzewania:
-powiększenie się jąder, moszny i prącia trwające do ok. 20
roku życia;
Od narodzin do starości c.d.
-duży przyrost masy mięśniowej;
-grubienie skóry, wzmożona czynność gruczołów łojowych i
potowych;
-powiększenie się krtani, zgrubienie strun głosowych
prowadzące do zmiany barwy głosu który nabiera męskiego
brzmienia.
Zmiany w organizmie dziewcząt podczas okresu dojrzewania:
-powiększenie się macicy, pochwy i jajowodów;
-rozwój tkanki łącznej i gruczołów mlecznych;
-rozwój podściółki tłuszczowej w okolicy wzgórka łonowego i
warg sromowych większych;
-pojawienie się owłosienia w okolicy łonowej i pod pachami.
Od narodzin do starości c.d.
Na dojrzałość pełną człowieka:
-psychiczna;
-fizyczna;
-społeczna.
Choroby układu rozrodczego

Do chorób przenoszonych drogą płciową zaliczamy:

-AIDS-zespół nabytego braku odporności wywołanych przez
wirus HIV (ludzki wirus braku odporności);
-rzeżączkę-wywołaną przez bakterię zwaną gonokokiem.
Objawia się po kilku dniach od zakażenia błony śluzowej, a
następnie ropnej wydzieliny, świądu i pieczenia zwłaszcza
przy oddawaniu moczu. Nie leczona prowadzi do trwałej
niepłodności;
-kiłę.
Szkielet człowieka, szkielet osiowy człowieka
Funkcje szkieletu:
-funkcja wzrostowa;
-funkcja magazynująca;
-funkcja krwiotwórcza;
-funkcja ochronna;
-funkcja podtrzymująca.
Podział kości ze względu na wielkość:
-kości długie-kość udowa
-kości krótkie-nadgarstka
-kości płaskie-łopatka
-kości różnorodne-kręgi
Szkielet człowieka, szkielet osiowy człowieka c.d.

Układ ruchu dzielimy na czynny i bierny:

-czynny- mięśnie kurcząc się pociągają za sobą kości.
Mięśnie wykonują pracę.
-bierny-kości
Zęby i kosteczki słuchowe są to kości nie pełniące funkcji
szkieletowej.
Czaszka dzieli się na:
-trzewioczaszkę- kości- jarzmowe, nosowe, żuchwa,
szczękowe i podniebienne
-mózgoczaszkę- kości-czołowe, klinowe, skroniowe,
potyliczne i ciemieniowe.
 Szkielet człowieka, szkielet osiowy człowieka c.d.
Kręgosłup ma naturalne krzywizny, które zapewniają amortyzację
wstrząsów i prawidłowy ruch. Odcinki kręgosłupa:
-szyjny- 7 kręgów;
-piersiowy- 12 kręgów;
-lędźwiowy- 5 kręgów;
-krzyżowy- 5 kręgów;
-guziczny- 4 lub 5 kręgów.
Rodzaje żeber:
-prawdziwe- pary od 1 do 7 łączy się z mostkiem;
-rzekome- pary 8 do 10 łączą się ze sobą i przez żebro 7 z
mostkiem;
-wolne- pary 11 i 12 nie łączą się z mostkiem.
 Budowa chemiczna i fizyczna kości

Budowa chemiczna kości:

Związki chemiczne- (osseina), nadają kości sprężystość;
Sole mineralne- są to węglany i fosforany wapnia, nadają kości
twardość.
Budowa szkieletu kończyn:
-szkielet kończyny dolnej- obojczyk, łopatka, kość ramienna,
kość łokciowa i promieniowa, kości nadgarstka, wśródręcza i
paliczki
-szkielet kończyny dolnej z obręczą biodrową- miednica, kość
udowa, rzepka, kość piszczelowa i strzałkowa, kość stępu,
wśródstopia i palców.
Okostna-błona otaczająca kość od zewnątrz bardzo dobrze
unerwiowna i ukrwiona
 Rodzaje połączeń kości
Połączenia kości dzielimy na:
-nieruchome- szwy np. czaszka;
-ruchome-stawy np. kolanowy;
-półruchome –chrząstkozrosty np. kręgosłup.
Podział stawów ze względu:
-na ilość kości-proste lub złożone;
-na zakres wykonywania ruchów-obrotowe i zawiasowe.
Torebka stawowa-błona, która zamyka od zewnątrz jamę
stawową, zapewni stabilność i odgranicza go od otoczenia.
Jama stawowa-przestrzeń wypełniona mazią
Rodzaje połączeń kości c.d.
Błona maziowa-wypełnia od wewnątrz jamę stawową, produkuje
lepki płyn tzw. maź, która nawilża chrząstki stawowe,
zmniejszając tarcie.
Postępowanie podczas zwichnięcia stawu:
-zimne okłady;
-unieruchamiamy dwa sąsiadujące kości;
-podanie środki przeciwbólowe;
-udajemy się do lekarza.
 Ogólna budowa mięśni, podział ze względu na
położenie

Podział tkanki mięśniowej:

-gładka-buduje narządy wewnętrzne;
-poprzecznie prążkowana-buduje szkielet;
-poprzecznie prążkowana serca-buduje serce.
Ze względu na zakres wykonywania ruchu mięśnie dzielimy:
-zginacze, prostowniki, odwodziciele, przewodziciele.
Podział mięśni ze względu na położenie:
-mięśni głowy-żwaczowe i mimiczne
-mięśnie grzbietowe-prostownik grzbietu, czworoboczny
-mięśnie klatki piersiowej-międzyżebrowe, piersiowy
Ogólna budowa mięsni, podział mięśni ze względu na
położenie c.d.
-mięsnie brzucha-prosty brzucha, przepona
-mięśnie kończyny górnej-dwugłowy ramienia.
Praca mięśni:
-statyczna-następuje zmiana napięcia mięśni bez zmiany jego
długości;
-dynamiczna-następuje zmiana długości mięśnia, które pociągają
za sobą kości.
Mięśnie pracują kurcząc i rozkurczając włókienka mięśniowe
Choroby i higiena układu ruchu
Do chorób układu ruchu zaliczamy:
-osteoporozę-łamliwość kości
-krzywica kości-brak witaminy D3
-złamania kości-otwarte i zamknięte
-zwichnięcia stawu
-dyskopatia-wypadnięcia dysku
-płaskostopie-brak naturalnych krzywizn stopy
-skolioza-boczne skrzywienie kręgosłupa
By zachować sprawność ruchową należy:
-biegać i spacerować oraz chodzić na siłownię
-gimnastykować się i chodzić na aerobik oraz jeść owoce
 Budowa i funkcje układu krążenia
Funkcje krwi:
-termoregulacja;
-rozprowadzanie pokarmu i witamin;
-doprowadzanie tlenu do każdej komórki ciała;
-odprowadzanie dwutlenku węgla z płuc;
-rozprowadzanie hormonów;
-krzepnięcie;
-bierze udział w odporności organizmu.
Budowa krwi:
-elementy morfotyczne-krwinki czerwone i białe, płytki krwi
-osocze-część płynna krwi, zawiera składniki gazowe
 Budowa i funkcje układu krążenia c.d.
Charakterystyka poszczególnych elementów morfotycznych:

Elementy krwi Wygląd, budowa Charakterystka

Krwinki czerwone (4,5-5,0 l) Nie mają jąder

komórki

Krwinki białe (5-10 l) Niektóre

produkowane w
szpiku kostnym
Płytki krwi 150-300 l) Są najmniejsze o
nieokreślonym
kształcie
 Budowa naczyń krwionośnych, budowa serca
Wyróżniamy następujące rodzaje naczyń krwionośnych:
-tętnice- ściany grube, elastyczne, krew płynie pod dużym
ciśnieniem, wyprowadzają krew z serca;
-żyły- doprowadzają krew do serca, mają zastawki, ściany
cienkie i wiotkie;
-naczynia włosowate- zbudowane z jednej warstwy komórek
doprowadzają krew do każdej komórki ciała.
Znajomość ilości poszczególnych elementów morfotycznych krwi
jest wartością diagnostyczną:
-krwinki czerwone (erytrocyty)- 3,5-5 mln/mm3
-krwinki białe (leukocyty)- 6-10 tys/mm3
-płytki krwi (trombocyty)- 200-400 tys/mm3
Budowa naczyń krwionośnych, budowa serca c.d.
Zbyt mało krwinek czerwonych może oznaczać anemię;
Zbyt dużo krwinek białych może świadczyć o stanie zapalnym
Zbyt mało płytek krwi może świadczyć o zaburzeniach w
krzepnięciu krwi.
Serce człowieka jest zbudowane z 2 komór i 2 przedsionków.
Zastawki w sercu odpowiadają za przepływ krwi w jednym
kierunku od przedsionka do komory. Całe serce otoczone jest
błoną tzw. osierdziem.
EKG jest zapis za pomocą aparatury rejestrującej, zwanej
elektrokardiografem, zjawisk zachodzących w sercu.
Krążenie krwi w organizmie, choroby układu krążenia
Wyróżniamy dwa obiegi krwi:
-duży rozpoczyna się w lewej komorze serce, aortą, skąd płynie
krew do każdej komórki ciała zostawiając tlen, a zabierając
dwutlenek węgla i wraca do prawego przedsionka żyłą główną
dolną i górną.
-mały rozpoczyna się w prawej komorze serca skąd pniem
płucnym krew płynie do płuc zabierając tlen, a zostawiając
dwutlenek węgla i wraca do lewego przedsionka 4 żyłami
płucnymi.
Jest również krążenie wieńcowe którymi jest sieć naczyń
krwionośnych, które dostarczają tlen i składniki pokarmowe do
serca. Odżywiają one serce jako mięsień
Krążenie wrotne jest to krążenie w którym krew pochodząca z jelit
zbierana jest przez pień żylny zwany żyłą wrotną.
Krążenie krwi w organizmie, choroby układu krążenia
c.d.
Do chorób układu krążenia zaliczamy:
-miażdżycę, zawał mięśnia sercowego, nadciśnienie tętnicze
-hemofilia.
Wyróżniamy także krwotoki:
-żylne-krew wypływa spokojnym strumieniem, ma barwę
ciemnoczerwoną;
-tętnicze-krew płynie gwałtownym strumieniem ”fontanna” ma
barwę jasnoczerwoną;
-krwotok z nosa-pochylenie głowy do przodu i zimne okłady.
Sposobami zapobiegania chorobom układu krążenia jest nie
picie alkoholu, mniej stresu, więcej stania niż siedzenia.
 Koniec
części
pierwszej

Powrót do spisu