Wymagania izolacyjnoci cieplnej budynkw i inne wymagania zwizane z oszczdnoci energii i wyposaeniem technicznym budynkw w instalacje ogrzewcze [6]

I. WSTP
Rozporzdzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunkw technicznych, jakim powinny odpowiada budynki i ich usytuowanie z dnia 12 kwietnia 2002 r. (Dz.U. Nr 75, poz. 690) wraz z pniejszymi zmianami, a do Dz.U. Nr 239 poz. 1597 podaje m.in. aktualne wymagania dotyczce izolacyjnoci cieplnej budynkw i inne wymagania zwizane z oszczdnoci energii i wyposaeniem technicznym budynkw w instalacje ogrzewcze.

II.

WYPOSAENIE OGRZEWCZE [6]

TECHNICZNE

BUDYNKW

INSTALACJE

Wedug obowizujcego Rozporzdzenia Ministra Infrastruktury budynek, ktry z racji swojego przeznaczenia wymaga ogrzewania, powinien by wyposaony w instalacj ogrzewcz. W inne urzdzenia ogrzewcze tj piece lub trzony kuchenne na paliwo stae mog by wyposaone budynki o wysokoci do 3 kondygnacji nadziemnych wcznie (bez sprzecznoci z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego) oraz budynki zakadw opieki zdrowotnej i spoecznej, budynki przeznaczone dla dzieci i modziey, lokale gastronomicznych oraz pomieszczenia przeznaczone do produkcji ywnoci i rodkw farmaceutycznych - pod warunkiem uzyskania zgody waciwego pastwowego inspektora sanitarnego. W kominki opalane drewnem z otwartym paleniskiem lub zamknitym wkadem kominkowym mog by wyposaone wycznie budynki jednorodzinne, mieszkalne w zabudowie zagrodowej i rekreacji indywidualnej oraz niskie budynki wielorodzinne, ktrych pomieszczenia speniaj wymagania w/w Rozporzdzenia dotyczce kubatury, wentylacji, przewodw kominowych, dopywu powietrza do paleniska oraz odpowiedniej mocy nominalnej kominka. Omawiane Rozporzdzenie Ministra Infrastruktury jasno okrela co stanowi i skada si na instalacj ogrzewcz wodn i powietrzn. S to m. in. dla instalacji wodnej ukad przewodw wraz z armatur, pompami obiegowymi, grzejnikami i innymi urzdzeniami oraz dla instalacji powietrznej ukad poczonych kanaw i przewodw powietrznych wraz z

nawiewnikami i wywiewnikami oraz elementami regulacji strumienia powietrza, znajdujcy si pomidzy rdem ciepa podgrzewajcym powietrze a ogrzewanymi pomieszczeniami. Straty ciepa na przewodach instalacji wodnej centralnego ogrzewania i na przewodach ogrzewania powietrznego powinny by na racjonalnie niskim poziomie, a izolacja cieplna tych przewodw powinna spenia wymagania okrelone w zaczniku nr 2 do rozporzdzenia. Wedug rozporzdzenia w/w instalacje powinny by zaprojektowane, zabezpieczone i wyposaone z uwzgldnieniem wymaga Polskich Norm dotyczcych: obliczania zapotrzebowania na ciepo pomieszcze, a take obliczania oporu cieplnego i wspczynnika przenikania ciepa przegrd budowlanych (w celu okrelenia szczytowej mocy cieplnej) zabezpiecze instalacji ogrzewa wodnych, jakoci wody w instalacjach ogrzewania i zabezpieczania instalacji ogrzewa wodnych systemu zamknitego z naczyniami wzbiorczymi przeponowymi odpowietrzania instalacji ogrzewa wodnych izolacji cieplnej rurocigw, armatury i urzdze oraz przepisom 267 ust. 8.

Do obliczania szczytowej mocy cieplnej instalacji i urzdze do ogrzewania budynku naley przyjmowa temperatury obliczeniowe zewntrzne zgodnie z Polsk Norm dotyczc obliczeniowych temperatur zewntrznych, a temperatury obliczeniowe ogrzewanych pomieszcze - zgodnie tabel 9.3.2/1. Tabela 9.3.2/1 Temperatury obliczeniowe ogrzewanych pomieszcze [6] Temperatury obliczeniowe*) Przeznaczenie lub sposb wykorzystywania pomieszcze - nieprzeznaczone na pobyt ludzi, +5 OC Przykady pomieszcze magazyny bez staej obsugi, garae indywidualne, hale postojowe (bez remontw), akumulatornie, maszynownie i szyby dwigw osobowych - przemysowe - podczas dziaania ogrzewania dyurnego (jeeli pozwalaj na to wzgldy

technologiczne) - w ktrych nie wystpuj zyski ciepa, a jednorazowy pobyt osb +8 OC znajdujcych si w ruchu i w okryciach zewntrznych nie przekracza 1 h, - w ktrych wystpuj zyski ciepa od urzdze technologicznych, owietlenia itp., przekraczajce 25 W na 1 m3 kubatury pomieszczenia - w ktrych nie wystpuj zyski ciepa, przeznaczone do staego pobytu ludzi, znajdujcych si w +12 OC okryciach zewntrznych lub wykonujcych prac fizyczn o wydatku energetycznym powyej 300 W, - w ktrych wystpuj zyski ciepa od urzdze technologicznych, owietlenia itp., wynoszce od 10 do hale pracy fizycznej o wydatku energetycznym powyej 300 W, hale formierni, maszynownie magazyny i skady wymagajce staej obsugi, hole wejciowe, poczekalnie przy salach widowiskowych bez szatni, hale sprarek, pompownie, kunie, hartownie, wydziay obrbki cieplnej klatki schodowe w budynkach mieszkalnych,

25 W na 1 m3 kubatury pomieszczenia chodni, adownie akumulatorw, hale targowe, sklepy rybne i misne - w ktrych nie wystpuj zyski +16 OC ciepa, przeznaczone na pobyt ludzi: sale widowiskowe bez szatni, ustpy publiczne, szatnie okry zewntrznych, hale produkcyjne, sale gimnastyczne, - w okryciach zewntrznych w pozycji siedzcej i stojcej, - bez okry zewntrznych, znajdujcych si w ruchu lub wykonujcych prac fizyczn o wydatku energetycznym do 300 W, kuchnie indywidualne wyposaone w paleniska wglowe

- w ktrych wystpuj zyski ciepa od urzdze technologicznych, owietlenia itp., nieprzekraczajce 10 W na 1 m3 kubatury pomieszczenia - przeznaczone na stay pobyt ludzi bez okry zewntrznych, +20OC niewykonujcych w sposb cigy pracy fizycznej pokoje mieszkalne, przedpokoje, kuchnie indywidualne wyposaone w paleniska gazowe lub elektryczne, pokoje biurowe, sale posiedze - przeznaczone do rozbierania, - przeznaczone na pobyt ludzi bez +24OC odziey azienki, rozbieralnie, szatnie, umywalnie, natryskownie, hale pywalni, gabinety lekarskie z rozbieraniem pacjentw, sale niemowlt i sale dziecice w obkach, sale operacyjne *) Dopuszcza si przyjmowanie innych temperatur obliczeniowych dla ogrzewanych pomieszcze ni jest to okrelone w tabeli, jeeli wynika to z wymaga technologicznych. Wedug rozporzdzenia urzdzenia zastosowane w instalacji ogrzewczej, o ktrych mowa w przepisie odrbnym dotyczcym efektywnoci energetycznej, powinny odpowiada wymaganiom okrelonym w tym przepisie. Grzejniki oraz inne urzdzenia odbierajce ciepo z instalacji ogrzewczej powinny by zaopatrzone w regulatory dopywu ciepa oprcz zakadw karnych i aresztw ledczych. W budynku zasilanym z sieci ciepowniczej oraz w budynku z wasnym (indywidualnym) rdem ciepa na olej opaowy, paliwo gazowe lub energi elektryczn, regulatory dopywu ciepa do grzejnikw powinny dziaa automatycznie odpowiednio do zmian zewntrznych warunkw klimatycznych oraz powinny umoliwia uytkownikom uzyskanie w pomieszczeniach temperatury niszej od obliczeniowej, przy czym nie niszej ni 16 st. C w pomieszczeniach o temperaturze obliczeniowej 20 st. C i wyszej. Wymagania te nie dotycz budynkw jednorodzinnych, mieszkalnych w zabudowie zagrodowej i rekreacji indywidualnej, a take poszczeglnych mieszka oraz lokali uytkowych wyposaonych we wasne instalacje ogrzewcze.

W budynku, w ktrym zapotrzebowanie na ciepo jest zrnicowane lub wystpuj okresowe przerwy w uytkowaniu instalacja ogrzewcza powinna by odpowiednio podzielona na niezalene gazie (obiegi) i zaopatrzona w urzdzenia pozwalajce na ograniczenie i zamknicie dopywu ciepa do poszczeglnych obiegw z moliwoci ich oprnienia z czynnika grzejnego bez koniecznoci przerywania dziaania pozostaej czci instalacji. Instalacje ogrzewcze powinny by zaopatrzone w odpowiedni aparatur kontroln i pomiarow, zapewniajc ich bezpieczne uytkowanie. W budynkach zasilanych z sieci ciepowniczej powinny znajdowa si urzdzenia suce do rozliczania zuytego ciepa tj. ciepomierz do pomiaru iloci ciepa dostarczanego do instalacji ogrzewczej budynku oraz urzdzenia umoliwiajce indywidualne rozliczanie kosztw ogrzewania poszczeglnych mieszka lub lokali uytkowych w budynku. W przypadku zasilania instalacji ogrzewczej wodnej z kotowni w budynku majcym wicej ni jedno mieszkanie lub lokal uytkowy naley zastosowa urzdzenia suce do rozliczania kosztw zuytego ciepa tj.: urzdzenie do pomiaru iloci zuytego paliwa w kotowni oraz urzdzenia umoliwiajce indywidualne rozliczanie kosztw ogrzewania poszczeglnych mieszka lub lokali uytkowych w budynku. W pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi zabrania si stosowania ogrzewania parowego oraz wodnych instalacji ogrzewczych o temperaturze czynnika grzejnego przekraczajcego 90 st.C. Elementy wodnych instalacji ogrzewczych, naraone na intensywny dopyw powietrza zewntrznego w zimie, powinny by chronione przed zamarzaniem i mie, w miejscach tego wymagajcych, izolacj ciepln, zabezpieczajc przed nadmiernymi stratami ciepa, natomiast obudowa przewodw instalacji ogrzewczej powinna umoliwia wymian instalacji bez naruszania konstrukcji budynku. Dalsza cz rozporzdzenia w rozdziale o wyposaeniu technicznym budynkw w instalacje ogrzewcze mwi o instalacji kotw na paliwo stae i olej opaowy oraz o wymaganiach stawianym pomieszczeniom, w ktrych te koty si znajduj.

III. OSZCZDNO ENERGII I IZOLACYJNO CIEPLNA [6]

1. ZUYCIE ENERGII CIEPLNEJ OSZCZDNOCI a) Wedug obowizujcego Rozporzdzenia Ministra Infrastruktury budynek i jego instalacje ogrzewcze, wentylacyjne i klimatyzacyjne oraz ciepej wody uytkowej, a w przypadku

budynku uytecznoci publicznej rwnie owietlenia wbudowanego, powinny by zaprojektowane i wykonane w taki sposb, aby ilo ciepa, chodu i energii elektrycznej, potrzebnych do uytkowania budynku zgodnie z jego przeznaczeniem, mona byo utrzyma na racjonalnie niskim poziomie. b) Cay budynek powinien by zaprojektowany i wykonany w taki sposb, aby ograniczy ryzyko przegrzewania budynku w okresie letnim.

2. NORMY ENERGETYCZNE a) Wymaganie okrelone w punkcie ZUYCIE ENERGII CIEPLNEJ OSZCZDNOCI s uznawane za spenione dla budynku mieszkalnego, jeeli: przegrody zewntrzne budynku oraz odpowiadaj wymaganiom

instalacje

izolacyjnoci cieplnej oraz powierzchnia okien spenia wymogi okrelone w zaczniku nr 2 do Rozporzdzenia Ministra Infrastruktury lub w Podrozdziale IV (Wymagania izolacyjnoci cieplnej i inne wymagania zwizane z oszczdnoci energii) tego artykuu, przy czym dla budynku przebudowywanego dopuszcza si zwikszenie redniego wspczynnika przenikania ciepa osony budynku o nie wicej ni 15% w porwnaniu z budynkiem nowym o takiej samej geometrii i sposobie uytkowania, lub warto wskanika EP [kWh/(m2rok)] okrelajcego roczne obliczeniowe

zapotrzebowanie na nieodnawialn energi pierwotn do ogrzewania, wentylacji i przygotowania ciepej wody uytkowej oraz chodzenia jest mniejsza od wartoci granicznych okrelonych odpowiednio w podpunkcie c) tego rozdziau, a take jeeli przegrody zewntrzne budynku odpowiadaj przynajmniej wymaganiom izolacyjnoci cieplnej niezbdnej dla zabezpieczenia przed kondensacj pary wodnej, okrelonym w zaczniku nr 2 do Rozporzdzenia Ministra Infrastruktury lub w Podrozdziale IV (Wymagania izolacyjnoci cieplnej i inne wymagania zwizane z oszczdnoci energii) tego artykuu, przy czym dla budynku przebudowywanego dopuszcza si zwikszenie wskanika EP o nie wicej ni 15% w porwnaniu z budynkiem nowym o takiej samej geometrii i sposobie uytkowania.

Wymaganie okrelone w pkt. 1 tego rozdziau (ZUYCIE ENERGII CIEPLNEJ OSZCZDNOCI) uznaje si za spenione dla budynku uytecznoci publicznej, zamieszkania zbiorowego, budynku produkcyjnego, magazynowego i gospodarczego, jeeli:

przegrody

zewntrzne

budynku

oraz

instalacje

odpowiadaj

wymaganiom

izolacyjnoci cieplnej oraz powierzchnia okien spenia wymagania okrelone w zaczniku nr 2 do Rozporzdzenia Ministra Infrastruktury lub w Podrozdziale IV (Wymagania izolacyjnoci cieplnej i inne wymagania zwizane z oszczdnoci energii) tego artykuu, przy czym dla budynku przebudowywanego dopuszcza si zwikszenie redniego wspczynnika przenikania ciepa osony budynku o nie wicej ni 15% w porwnaniu z budynkiem nowym o takiej samej geometrii i sposobie uytkowania, lub wskanika EP [kWh/(m2rok)] okrelajcego roczne obliczeniowe

warto

zapotrzebowanie na nieodnawialn energi pierwotn do ogrzewania, wentylacji i chodzenia oraz przygotowania ciepej wody uytkowej i owietlenia wbudowanego jest mniejsza od wartoci granicznych okrelonych odpowiednio w podpunkcie c) tego rozdziau, a take jeeli przegrody zewntrzne budynku odpowiadaj przynajmniej wymaganiom izolacyjnoci cieplnej niezbdnej dla zabezpieczenia przed kondensacj pary wodnej, okrelonym w zaczniku nr 2 do Rozporzdzenia Ministra Infrastruktury lub w Podrozdziale IV (Wymagania izolacyjnoci cieplnej i inne wymagania zwizane z oszczdnoci energii) tego artykuu, przy czym dla budynku przebudowywanego dopuszcza si zwikszenie wskanika EP o nie wicej ni 15% w porwnaniu z budynkiem nowym o takiej samej geometrii i sposobie uytkowania. b) Maksymalne wartoci EP rocznego wskanika obliczeniowego zapotrzebowania na nieodnawialn energi pierwotn do ogrzewania, wentylacji i przygotowania ciepej wody uytkowej oraz chodzenia, w zalenoci od wspczynnika ksztatu budynku A/Ve wynosz: w budynkach mieszkalnych do ogrzewania i wentylacji oraz przygotowania ciepej wody uytkowej (EPH+W) w cigu roku: dla A/Ve 0,2; EPH+W = 73+EP [kWh/(m2rok)] (9.3.2/1)

dla 0,2 A/Ve 1,05; dla A/Ve 1,05; gdzie:

EPH+W = 55+ 90(A/Ve)+EP [kWh/(m2rok)] EPH+W = 149,5+EP [kWh/(m2rok)]

(9.3.2/2) (9.3.2/3)

EP = EPW dodatek na jednostkowe zapotrzebowanie na nieodnawialn energi pierwotn do przygotowania ciepej wody uytkowej w cigu roku, EPW = 7800 / (300 + 0,1 Af) [kWh/(m2rok)] gdzie: A jest sum pl powierzchni wszystkich przegrd budynku, oddzielajcych cz ogrzewan budynku od powietrza zewntrznego, gruntu i przylegych pomieszcze nieogrzewanych, liczon po obrysie zewntrznym, Ve jest kubatur ogrzewanej czci budynku, pomniejszon o podcienia, balkony, loggie, galerie itp., liczon po obrysie zewntrznym, Af powierzchnia uytkowa ogrzewana budynku (lokalu); w budynkach mieszkalnych do ogrzewania, wentylacji i chodzenia oraz przygotowania ciepej wody uytkowej (EPHC+W) w cigu roku: EPHC+W = EPH+W + (5 + 15 Aw,e/Af) (1 - 0,2 A/Ve) Af,c/Af [kWh/(m2rok)] gdzie: EPH+W wartoci wedug zalenoci podanej powyej, Aw,e powierzchnia cian zewntrznych budynku, liczona po obrysie zewntrznym, Af,c powierzchnia uytkowa chodzona budynku (lokalu), Af powierzchnia uytkowa ogrzewana budynku (lokalu), Ve jest kubatur ogrzewanej czci budynku, pomniejszon o podcienia, balkony, loggie, galerie itp., liczon po obrysie zewntrznym; w budynkach zamieszkania zbiorowego, uytecznoci publicznej i produkcyjnych do ogrzewania, wentylacji i chodzenia oraz przygotowania ciepej wody uytkowej i owietlenia wbudowanego (EPHC+W+L) w cigu roku: EPHC+W+L = EPH+W + (10 + 60 Aw,e/Af) (1 - 0,2 A/Ve) Af,c/Af gdzie: Aw,e powierzchnia cian zewntrznych budynku, liczona po obrysie zewntrznym, Af,c powierzchnia uytkowa chodzona budynku (lokalu), EPH+W wartoci wedug zalenoci okrelonej powyej, przy czym EP = EPW + EPL, [kWh/(m2rok)] (9.3.2/6) (9.3.2/5) (9.3.2/4)

EPW dodatek na jednostkowe zapotrzebowanie na nieodnawialn energi pierwotn do przygotowania ciepej wody uytkowej w cigu roku; dla budynku z wydzielonymi czciami o rnych funkcjach uytkowych wyznacza si warto redni EPW dla caego budynku, przy czym: EPW = 1,56 19,10 VCW bt/a1 gdzie: VCW jednostkowe dobowe zuycie ciepej wody uytkowej [dm3 / ((j.o.) doba)] naley przyjmowa z zaoe projektowych, a1 udzia powierzchni Af na jednostk odniesienia (j.o.), najczciej na osob [m2/(j.o.)], naley przyjmowa z zaoe projektowych, bt bezwymiarowy czas uytkowania w cigu roku systemu ciepej wody uytkowej naley przyjmowa z zaoe projektowych. W przypadku braku wartoci w zaoeniach projektowych, naley je przyjmowa wedug tabeli 9.9.2/2. Tabela 9.3.2/2 Dobowe zuycie ciepej wody uytkowej, udzia powierzchni uytkowej na osob oraz bezwymiarowy czas uytkowania w zalenoci od typu budynku [6] Dobowe zuycie Lp. Typ budynku ciepej wody uytkowej Vcw [dm /((j.o.)doba)] 1 Biura, urzdy 2 Szkoy, bez natryskw Hotele - cz noclegowa Hotele z gastronomi 5 8
3

[kWh/(m2rok)]

(9.3.2/7)

Udzia powierzchni uytkowej na osob a1[m2/(j.o.)] 15 10

Bezwymiarowy czas uytkowania bt [dni/rok] 0,60 0,55

75

20

0,60

112 325 50 5

25 20 10 25

0,65 0,90 0,80 0,80

5 Szpitale 6 Restauracje, gastronomia

7 Dworce kolejowe,

autobusowe, lotnicze 8 Handlowousugowe 15 25 0,80

EPL - dodatek na jednostkowe zapotrzebowanie na nieodnawialn energi pierwotn do owietlenia wbudowanego w cigu roku (dotyczy budynkw uytecznoci publicznej); dla budynku z wydzielonymi czciami o rnych funkcjach uytkowych wyznacza si warto redni EPL dla caego budynku, przy czym: EPL = 2,7 PN t0 / 1000 gdzie: PN moc elektryczn referencyjn [W/m2] naley przyjmowa z zaoe projektowych tO czas uytkowania owietlenia [h/rok] naley przyjmowa z zaoe projektowych. W przypadku braku wartoci w zaoeniach projektowych, naley je przyjmowa wedug tabeli 9.3.2/3. Tabela 9.3.2/3 Moc elektryczna referencyjna oraz czas uytkowania owietlenia w zalenoci od typu budynku [6] Moc elektryczna Czas uytkowania Lp. Typ budynku referencyjna PN [W/m2] 1 2 3 4 5 6 7 Biura, urzdy Szkoy Szpitale Restauracje, gastronomia Dworce kolejowe, autobusowe, lotnicze Handlowo-usugowe Sportowo-rekreacyjne 20 20 25 25 20 25 20 owietlenia t0 [h/rok] 2500 2000 5000 2500 4000 5000 2500 [kWh/(m2 rok)] (9.3.2/8)

Uwaga - jeeli w danym budynku wystpuje tylko ogrzewanie i wentylacja, to wyznacza si jedynie EPH+W, podobnie postpuje si w innych sytuacjach gdy nie wszystkie rodzaje instalacji wystpuj. jeeli w budynku wystpuj rne funkcje uytkowe, to wyznacza si redni warto wskanika EPm wedug oglnej zalenoci: EPm = i (EPi Af,i) / i Af,i gdzie: EPi warto wskanika okrelajcego roczne obliczeniowe zapotrzebowanie na nieodnawialn energi pierwotn do ogrzewania, wentylacji i przygotowania ciepej wody uytkowej oraz chodzenia, dla czci budynku o jednolitej funkcji uytkowej, Af,i powierzchnia uytkowa ogrzewana (chodzona) czci budynku o jednolitej funkcji uytkowej. c) Wymagania okrelone w punkcie 1b tego podrozdziau mwicym o tym, e cay budynek powinien by zaprojektowany i wykonany w taki sposb, aby ograniczy ryzyko przegrzewania budynku w okresie letnim, uznaje si za spenione, jeeli okna oraz inne przegrody przeszklone i przezroczyste odpowiadaj przynajmniej wymaganiom okrelonym w rozdziale IV punkcie 2 mwicym o innych wymaganiach zwizanych z oszczdnoci energii i powierzchni okien. [kWh/(m2 rok)] (9.3.2/9)

IV.

WYMAGANIA IZOLACYJNOCI CIEPLNEJ I INNE WYMAGANIA ZWIZANE Z OSZCZDNOCI ENERGII [6]

1. IZOLACYJNO CIEPLNA PRZEGRD I PODG NA GRUNCIE

a) Wartoci wspczynnika przenikania ciepa U cian, stropw i stropodachw, obliczone zgodnie z Polskimi Normami dotyczcymi obliczania oporu cieplnego i wspczynnika przenikania ciepa, nie mog by wiksze ni wartoci U(max) okrelone w tabelach 9.3.2/4, 9.3.2/5, 9.3.2/6. Tabela 9.3.2/4 Maksymalny wspczynnik przenikania ciepa U(max) cian, stropw i stropodachw Budynek mieszkalny i zamieszkania zbiorowego [6]

Wspczynnik Lp. Rodzaj przegrody i temperatura w pomieszczeniu przenikania ciepa U(max) [W/(m2 K)] 1 ciany zewntrzne (stykajce si z powietrzem zewntrznym, niezalenie od rodzaju ciany): a)przy ti > 16C b)przy ti 16C 2 ciany wewntrzne pomidzy pomieszczeniami ogrzewanymi a nieogrzewanymi, klatkami schodowymi lub korytarzami 3 ciany przylege do szczelin dylatacyjnych o szerokoci: a)do 5 cm, trwale zamknitych i wypenionych izolacj ciepln na gbokoci co najmniej 20 cm b)powyej 5 cm, niezalenie od przyjtego sposobu zamknicia i zaizolowania szczeliny 4 ciany nieogrzewanych kondygnacji podziemnych 5 Dachy, stropodachy i stropy pod nieogrzewanymi poddaszami lub nad przejazdami: a)przy ti > 16C b)przy 8C < ti 16C 6 Stropy nad piwnicami nieogrzewanymi i zamknitymi przestrzeniami podpodogowymi, podogi na gruncie 7 Stropy nad ogrzewanymi kondygnacjami podziemnymi 8 ciany wewntrzne oddzielajce pomieszczenie ogrzewane od nieogrzewanego 0,25 0,50 0,45 bez wymaga 1,00 1,00 0,30 0,80 1,00

0,70 bez wymaga

ti - Temperatura obliczeniowa w pomieszczeniu zgodnie z 134 ust. 2 rozporzdzenia. Tabela 9.3.2/5 - Maksymalny wspczynnik przenikania ciepa U(max) cian, stropw i stropodachw - Budynek uytecznoci publicznej [6]

Wspczynnik Lp. Rodzaj przegrody i temperatura w pomieszczeniu przenikania ciepa U(max) [W/(m2 K)] 1 ciany zewntrzne (stykajce si z powietrzem zewntrznym, niezalenie od rodzaju ciany): a)przy ti > 16C b)przy ti 16C 2 ciany wewntrzne midzy pomieszczeniami ogrzewanymi a klatkami schodowymi lub korytarzami 3 ciany przylegajce do szczelin dylatacyjnych o szerokoci: a)do 5 cm, trwale zamknitych i wypenionych izolacj ciepln na gboko co najmniej 20 cm b)powyej 5 cm, niezalenie od przyjtego sposobu zamknicia i zaizolowania szczeliny 4 ciany nieogrzewanych kondygnacji podziemnych 5 Dachy, stropodachy i stropy pod nieogrzewanymi poddaszami lub nad przejazdami: a)przy ti > 16C b)przy 8C < ti 16C 6 Stropy nad nieogrzewanymi kondygnacjami podziemnymi i zamknitymi przestrzeniami podpodogowymi, posadzki na gruncie 7 Stropy nad piwnicami ogrzewanymi bez wymaga 0,45 0,25 0,50 3,00 0,30 0,65 3,00 *)

0,70 bez wymaga

ti - Temperatura obliczeniowa w pomieszczeniu zgodnie z 134 ust. 2 rozporzdzenia. *) Jeeli przy drzwiach wejciowych do budynku nie ma przedsionka, to warto wspczynnika U ciany wewntrznej przy klatce schodowej na parterze nie powinna by wiksza ni 1,0 W / (m2 K).

Tabela 9.3.2/6 - Maksymalny wspczynnik przenikania ciepa U(max) cian, stropw i stropodachw - Budynek produkcyjny, magazynowy i gospodarczy [6] Wspczynnik Lp. Rodzaj przegrody i temperatura w pomieszczeniu przenikania ciepa U(max) [W/(m2 K)] 1 ciany zewntrzne (stykajce si z powietrzem zewntrznym, niezalenie od rodzaju ciany): a)przy ti > 16C b)przy 8C < ti 16C c)przy ti 8C 2 ciany wewntrzne i stropy midzykondygnacyjne: a)przy ti > 16C b)przy 8C < ti 16C c)przy ti 8C 3 Dachy, stropodachy i stropy pod nieogrzewanymi poddaszami lub nad przejazdami: a)przy ti > 16C b)przy 8C < ti 16C c)przy ti 8C Stropy nad nieogrzewanymi kondygnacjami podziemnymi 4 i zamknitymi przestrzeniami podpodogowymi, posadzki na gruncie: a)przy ti > 16C b)przy 8C < ti 16C c)przy ti 8C 5 Stropy nad piwnicami ogrzewanymi 0,80 1,20 1,50 bez wymaga 0,25 0,50 0,70 1,00 1,40 bez wymaga 0,30 0,65 0,90

ti - Temperatura obliczeniowa w pomieszczeniu zgodnie z 134 ust. 2 rozporzdzenia lub

okrelana indywidualnie w projekcie technologicznym. ti - Rnica temperatur obliczeniowych w pomieszczeniach. b) Wartoci wspczynnika przenikania ciepa U okien, drzwi balkonowych i drzwi zewntrznych nie mog by wiksze ni wartoci U(max) okrelone w tabelach 9.3.2/7, 9.3.2/8, 9.3.2/9. Tabela 9.3.2/7 - Maksymalny wspczynnik przenikania ciepa U(max) okien, drzwi balkonowych i drzwi zewntrznych - Budynek mieszkalny i zamieszkania zbiorowego [6] Wspczynnik Lp. Okna, drzwi balkonowe i drzwi zewntrzne przenikania ciepa U(max) [W/(m2 K)] Okna (z wyjtkiem poaciowych), drzwi balkonowe i 1 powierzchnie przezroczyste nieotwieralne w pomieszczeniach o ti 16C: a)w I, II i III strefie klimatycznej b)w IV i V strefie klimatycznej 2 Okna poaciowe (bez wzgldu na stref klimatyczn) w pomieszczeniach o ti 16C Okna w cianach oddzielajcych pomieszczenia ogrzewane od nieogrzewanych Okna pomieszcze piwnicznych i poddaszy nieogrzewanych oraz nad klatkami schodowymi nieogrzewanymi 1,8 1,7 1,8

2,6

bez wymaga 2,6

5 Drzwi zewntrzne wejciowe

ti - Temperatura obliczeniowa w pomieszczeniu zgodnie z 134 ust. 2 rozporzdzenia. Tabela 9.3.2/8 - Maksymalny wspczynnik przenikania ciepa U(max) okien, drzwi balkonowych i drzwi zewntrznych - Budynek uytecznoci publicznej [6] Lp. Okna, drzwi balkonowe, wietliki i drzwi zewntrzne Wspczynnik

przenikania ciepa U(max) [W/(m2 K)] 1 Okna (z wyjtkiem poaciowych), drzwi balkonowe i powierzchnie przezroczyste nieotwieralne (fasady): a)przy ti > 16C b)przy 8 C < ti 16C c)przy ti 8C 2 Okna poaciowe i wietliki Okna i drzwi balkonowe w pomieszczeniach o szczeglnych 3 wymaganiach higienicznych (pomieszczenia przeznaczone na stay pobyt ludzi w szpitalach, obkach i przedszkolach) 4 Okna pomieszcze piwnicznych i poddaszy nieogrzewanych oraz wietliki nad klatkami schodowymi nieogrzewanymi bez wymaga 2,6 1,8 1,8 2,6 bez wymaga 1,7

5 Drzwi zewntrzne wejciowe do budynkw

ti - Temperatura obliczeniowa w pomieszczeniu zgodnie z 134 ust. 2 rozporzdzenia. Tabela 9.3.2/9 - Maksymalny wspczynnik przenikania ciepa U(max) okien, drzwi balkonowych i drzwi zewntrznych - Budynek produkcyjny, magazynowy i gospodarczy [6] Wspczynnik Lp. Okna, wietliki, drzwi i wrota przenikania ciepa U(max) [W/(m2 K)] Okna (z wyjtkiem poaciowych), drzwi balkonowe i 1 powierzchnie przezroczyste nieotwieralne w pomieszczeniach o ti > 16 C: a)w I, II i III strefie klimatycznej b)w IV i V strefie klimatycznej 2 Okna poaciowe (bez wzgldu na stref klimatyczn) w 1,9 1,7 1,8

pomieszczeniach o ti > 16C 3 Okna w cianach oddzielajcych pomieszczenia ogrzewane od nieogrzewanych 2,6 2,6

4 Drzwi i wrota w przegrodach zewntrznych

ti - Temperatura obliczeniowa w pomieszczeniu zgodnie z 134 ust. 2 rozporzdzenia. c) Dopuszcza si dla budynku produkcyjnego, magazynowego i gospodarczego wiksze wartoci wspczynnika U ni U(max) okrelone w Tabelach 9.3.2/4, 9.3.2/5, 9.3.2/6, 9.3.2/7, 9.3.2/8, 9.3.2/9, jeli uzasadnia to rachunek efektywnoci ekonomicznej inwestycji, obejmujcy koszt budowy i eksploatacji budynku. d) W budynku mieszkalnym, budynku zamieszkania zbiorowego, budynku uytecznoci publicznej, a take budynku produkcyjnym, magazynowym i gospodarczym podoga na gruncie w ogrzewanym pomieszczeniu powinna mie izolacj ciepln obwodow z materiau izolacyjnego w postaci warstwy o oporze cieplnym co najmniej 2,0 (m2 K) / W, przy czym opr cieplny warstw podogowych oblicza si zgodnie z Polsk Norm dotyczc obliczania oporu cieplnego i wspczynnika przenikania ciepa. e) Izolacja cieplna przewodw rozdzielczych i komponentw w instalacjach centralnego ogrzewania, ciepej wody uytkowej (w tym przewodw cyrkulacyjnych), instalacji chodu i ogrzewania powietrznego powinna spenia nastpujce wymagania minimalne okrelone w tabeli 9.3.2/10. Tabela 9.3.2/10 - Wymagania izolacji cieplnej przewodw i komponentw w instalacjach centralnego ogrzewania, ciepej wody uytkowej, instalacji chodu i ogrzewania powietrznego [6] Minimalna grubo Lp. Rodzaj przewodu lub komponentu izolacji cieplnej (materia 0,035 W/(m K) *) 1 rednica wewntrzna do 22 mm 2 rednica wewntrzna od 22 do 35 mm 3 rednica wewntrzna od 35 do 100 mm 20 mm 30 mm rwna rednicy

wewntrznej rury 4 rednica wewntrzna ponad 100 mm 5 Przewody i armatura wg poz. 1-4 przechodzce przez ciany lub stropy, skrzyowania przewodw Przewody ogrzewa centralnych wg poz. 1-4, uoone w 6 komponentach budowlanych midzy ogrzewanymi pomieszczeniami rnych uytkownikw 7 Przewody wg poz. 6 uoone w pododze 8 Przewody ogrzewania powietrznego (uoone wewntrz izolacji cieplnej budynku) Przewody ogrzewania powietrznego (uoone na zewntrz izolacji cieplnej budynku) Przewody instalacji wody lodowej prowadzone wewntrz budynku **) Przewody instalacji wody lodowej prowadzone na zewntrz budynku **) 100 mm 1/2wymaga z poz. 1-4 1/2 wymaga z poz. 1-4 6 mm 40 mm

80 mm 50% wymaga z poz. 1-4 100% wymaga z poz. 1-4

10

11

*) Przy zastosowaniu materiau izolacyjnego o innym wspczynniku przenikania ciepa ni podano w tabeli naley odpowiednio skorygowa grubo warstwy izolacyjnej, **) Izolacja cieplna wykonana jako powietrznoszczelna. 2. INNE WYMAGANIA ZWIZANE Z OSZCZDNOCI ENERGII [6] a) Powierzchnia okien. W budynku mieszkalnym i zamieszkania zbiorowego pole powierzchni A0, wyraone w m2 okien oraz przegrd szklanych i przezroczystych, o wspczynniku przenikania ciepa U nie mniejszym ni 1,5 W / (m2 K), obliczone wedug ich wymiarw modularnych, nie moe by wiksze ni warto A0max obliczona wedug wzoru: A0max = 0,15 AZ + 0,03 AW gdzie: (9.3.2/10)

Az - jest sum pl powierzchni rzutu poziomego wszystkich kondygnacji nadziemnych (w zewntrznym obrysie budynku) w pasie o szerokoci 5 m wzdu cian zewntrznych Aw - jest sum pl powierzchni pozostaej czci rzutu poziomego wszystkich kondygnacji po odjciu AZ . W budynku uytecznoci publicznej pole powierzchni A0, wyraone w m2, okien oraz przegrd szklanych i przezroczystych, o wspczynniku przenikania ciepa nie mniejszym ni 1,5 W / (m2 K), obliczone wedug ich wymiarw modularnych, nie moe by wiksze ni warto A0max obliczona wedug wzoru okrelonego wyej, jeli nie jest to sprzeczne z warunkami dotyczcymi zapewnienia niezbdnego owietlenia wiatem dziennym, okrelonymi w 57 Rozporzdzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunkw technicznych, jakim powinny odpowiada budynki i ich usytuowanie. W budynku produkcyjnym, magazynowym i gospodarczym czne pole powierzchni okien oraz cian szklanych w stosunku do powierzchni caej elewacji nie moe by wiksze ni: - w budynku jednokondygnacyjnym (halowym) - 15%; - w budynku wielokondygnacyjnym - 30%. We wszystkich rodzajach budynkw wspczynnik przepuszczalnoci energii cakowitej okna oraz przegrd szklanych i przezroczystych gc liczony jest wedug wzoru:

gc = fc gg gdzie: gg wspczynnik przepuszczalnoci energii cakowitej dla rodzaju oszklenia,

(9.3.2/11)

fc - wspczynnik korekcyjny redukcji promieniowania ze wzgldu na zastosowane urzdzenia przeciwsoneczne, nie moe by wikszy ni 0,5, z wyczeniem okien oraz przegrd szklanych i przezroczystych, ktrych udzia fG w powierzchni ciany jest wikszy ni 50% powierzchni ciany - wwczas naley speni ponisz zaleno: gc fG 0,25 gdzie: (9.3.2/12)

fG udzia powierzchni okien oraz przegrd szklanych i przezroczystych w powierzchni ciany. Wartoci wspczynnika przepuszczalnoci energii cakowitej dla rodzaju oszklenia okrela tabela 9.3.2/11. Tabela 9.3.2/11 Wspczynnik przepuszczalnoci energii cakowitej gg. [6] Lp. 1 2 3 4 5 6 Rodzaj oszklenia Pojedynczo szklone Podwjnie szklone Podwjnie szklone z powok selektywn Potrjnie szklone Potrjnie szklone z powok selektywn Okna podwjne Wspczynnik gg przepuszczalnoci energii cakowitej 0,85 0,75 0,67 0,7 0,5 0,75

Wartoci wspczynnika korekcyjnego redukcji promieniowania ze wzgldu na zastosowane urzdzenia przeciwsoneczne okrela tabela 9.3.2/12.

Tabela 9.3.2/12 Wartoci wspczynnika korekcyjnego redukcji promieniowania, wspczynnika absorpcji oraz wspczynnika przepuszczalnoci ze wzgldu na zastosowane urzdzenia przeciwsoneczne. [6] Lp. Typ zason Waciwoci optyczne wspczynnik absorpcji 1 1 2 Biae aluzje o lamelach 3 0,1 wspczynnik przepuszczalnoci 4 0,05 0,1 Wspczynnik korekcyjny redukcji promieniowania fc osona wewntrzna 5 0,25 0,30 osona zewntrzna 6 0,10 0,15

nastawnych

0,3 0,5

0,45 0,65 0,80 0,95 0,42 0,57 0,77

0,35 0,55 0,75 0,95 0,17 0,37 0,57

Zasony biae

0,1

0,7 0,9

Tkaniny kolorowe Tkaniny z

0,1 0,3 0,3 0,5

powok aluminiow

0,2

0,05

0,20

0,08

Punktu mwicego o wspczynniku przepuszczalnoci energii cakowitej okna oraz przegrd szklanych i przezroczystych we wszystkich rodzajach budynkw gc, ktry jest liczony wedug wzoru: (gc = fc gg) nie stosuje si w odniesieniu do powierzchni pionowych oraz powierzchni nachylonych wicej ni 60 stopni do poziomu, skierowanych w kierunkach od pnocno-zachodniego do pnocno -wschodniego (kierunek pnocy +/- 45 stopni), okien chronionych przed promieniowaniem sonecznym przez sztuczn przegrod budowlan lub naturaln przegrod oraz do okien o powierzchni mniejszej ni 0,5 m2. [6]

b) Warunki spenienia wymaga dotyczcych powierzchniowej kondensacji pary wodnej.

W celu zachowania warunku, o ktrym mowa w 321 ust. 1 Rozporzdzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunkw technicznych, jakim powinny odpowiada budynki i ich usytuowanie mwicym o tym, e na wewntrznej powierzchni nieprzezroczystej przegrody zewntrznej nie moe wystpowa kondensacja pary wodnej umoliwiajca rozwj grzybw pleniowych, w odniesieniu do przegrd zewntrznych budynkw mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego, uytecznoci publicznej i produkcyjnych, rozwizania przegrd zewntrznych i ich wzw konstrukcyjnych powinny charakteryzowa si wspczynnikiem temperaturowym fRsi o wartoci nie mniejszej ni wymagana warto krytyczna, obliczona zgodnie z

Polsk Norm dotyczc metody obliczania temperatury powierzchni wewntrznej koniecznej do uniknicia krytycznej wilgotnoci powierzchni i kondensacji midzywarstwowej. Wymagan warto krytyczn wspczynnika temperaturowego
O

fRsi

pomieszczeniach ogrzewanych do temperatury co najmniej 20

C w budynkach

mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego i uytecznoci publicznej naley okrela wedug Polskiej Normy dotyczcej metody obliczania temperatury powierzchni wewntrznej koniecznej do uniknicia krytycznej wilgotnoci powierzchni i kondensacji midzywarstwowej, przy zaoeniu, e rednia miesiczna warto wilgotnoci wzgldnej powietrza wewntrznego jest rwna = 50%, przy czym dopuszcza si przyjmowanie wymaganej wartoci tego wspczynnika rwnej 0,72. Warto wspczynnika temperaturowego charakteryzujcego zastosowane

rozwizanie konstrukcyjno-materiaowe naley oblicza: - dla przegrody - wedug Polskiej Normy, dotyczcej metody obliczania temperatury powierzchni wewntrznej koniecznej do uniknicia krytycznej wilgotnoci powierzchni i kondensacji midzywarstwowej; - dla mostkw cieplnych przy zastosowaniu przestrzennego modelu przegrody wedug Polskiej Normy dotyczcej obliczania strumieni cieplnych i temperatury powierzchni lub metod uproszczon - wedug Polskiej Normy dotyczcej obliczania strumieni cieplnych i temperatury powierzchni, korzystajc z katalogw mostkw cieplnych. Sprawdzenie warunkw, o ktrych mowa w 321 Rozporzdzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunkw technicznych, jakim powinny odpowiada budynki i ich usytuowanie, (mwicych o tym, e na wewntrznej powierzchni nieprzezroczystej przegrody zewntrznej nie moe wystpowa kondensacja pary wodnej umoliwiajca rozwj grzybw pleniowych oraz o tym, e we wntrzu nieprzezroczystej przegrody zewntrznej, nie moe wystpowa narastajce w kolejnych powierzchni latach zawilgocenie spowodowane do kondensacj pary), naley przeprowadza wedug Polskiej Normy, dotyczcej metody obliczania temperatury wewntrznej koniecznej uniknicia krytycznej wilgotnoci powierzchni i kondensacji midzywarstwowej. Nie dotyczy to przegrd, w odniesieniu

do ktrych praktyka wykazaa, e zjawisko kondensacji wewntrznej w tych przegrodach nie wystpuje, jak na przykad murowane ciany jednowarstwowe. Dopuszcza si kondensacj pary wodnej, o ktrej mowa w 321 ust. 2 rozporzdzenia (mwicym o tym, e we wntrzu nieprzezroczystej przegrody zewntrznej, nie moe wystpowa narastajce w kolejnych latach zawilgocenie spowodowane kondensacj pary wodnej), wewntrz przegrody w okresie zimowym, o ile struktura przegrody umoliwi wyparowanie kondensatu w okresie letnim i nie nastpi przy tym degradacja materiaw budowlanych przegrody na skutek tej kondensacji. [6] c) Szczelno na przenikanie powietrza. W budynku mieszkalnym, zamieszkania zbiorowego, budynku uytecznoci publicznej, a take w budynku produkcyjnym przegrody zewntrzne nieprzezroczyste, zcza midzy przegrodami i czciami przegrd oraz poczenia okien z ocieami naley projektowa i wykonywa pod ktem osignicia ich cakowitej szczelnoci na przenikanie powietrza. [6] W budynku mieszkalnym, zamieszkania zbiorowego i budynku uytecznoci publicznej wspczynnik infiltracji powietrza dla otwieranych okien i drzwi balkonowych powinien wynosi nie wicej ni 0,3 m3 / (m h daPa2/3), z zastrzeeniem 155 ust. 3 i 4 Rozporzdzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunkw technicznych, jakim powinny odpowiada budynki i ich usytuowanie, mwicych o tym, e w przypadku zastosowania w pomieszczeniach innego rodzaju wentylacji ni wentylacja mechaniczna nawiewna lub nawiewno-wywiewna, dopyw powietrza zewntrznego, w iloci niezbdnej dla potrzeb wentylacyjnych, naley zapewni przez urzdzenia nawiewne umieszczane w oknach, drzwiach balkonowych lub w innych czciach przegrd zewntrznych. Urzdzenia te powinny by stosowane zgodnie z wymaganiami okrelonymi w Polskiej Normie dotyczcej wentylacji w budynkach mieszkalnych, zamieszkania zbiorowego i uytecznoci publicznej. Zaleca si przeprowadzenie sprawdzenia szczelnoci powietrznej budynku. Wymagana szczelno wynosi: 1) budynki z wentylacj grawitacyjn - n50 3,0 h-1; 2) budynki z wentylacj mechaniczn - n50 1,5 h-1.

Bibliografia

[1]
[2]

PN-EN ISO 6946:2008

PN-B-03406:1994

[3] [4] [5] [6]

PN-EN ISO 13370:2008 PN-EN 12524:2003 PN-EN 12831:2006 Rozporzdzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunkw technicznych, jakim powinny odpowiada budynki i ich usytuowanie z dnia 12 kwietnia 2002 r. (Dz.U. Nr 75, poz. 690) wraz z pniejszymi zmianami, a do Dz.U. Nr 239 poz. 1597

[7]

Strzeszewski M., Wereszczyski P.: Norma PN-EN 12831:2006 - Nowa metoda obliczania projektowego obcienia cieplnego Poradnik Warszawa 2009r.