You are on page 1of 20

A EVOLUCIN E A ORIXE DA ESPECIE HUMANA J. L. Snchez Guilln (traducin e adaptacin: Adela V) Nome alumn@: 1. ALGUNHAS PREGUNTAS.

Contesta as seguintes preguntas

Fig 1 Por qu se parecen tanto?

Fig 2 Cal foi antes o ovo uo a galia?

Fig3 Descendemos do mono?

2. O CREACIONISMO Completa os _______ A orixe dos seres vivos. O creacionismo: Karl Von L_______ (1707-1778). Famoso cientifico botnico sueco, creou o sistema de clasificacin natural e a

Estamos no sculo XVIII e as ideas imperantes na Europa son que os seres vivos foron creados tal e como os coecemos, que son inmutables e non cambian co tempo. Estas ideas, fixismo creacionista, baseanse nas creencias Georges C______ (1769-1832). Pai da xudeo-cristianas do Xnesis segn as cales: P_____________. Polas sas observacions deuse conta que antigamente existiron faunas e floras diferentes das 1- O mundo e todo o que nel hai foron creados en seis actuais. Isto levouno a plantear a Teora Catastrofista das e teran so uns 6.000 aos. 2-Deus creou as especies segn a cal o longo da historia da Terra teranse sucedido tal e como son agora e son inmutables, non cambian. grandes c______________ , as que lles seguiran ovas creacins. Dous importantes cientficos fixistas foron L____ y C_______. (libro pax )

3. EL EVOLUCIONISMO. LOS PRIMEROS EVOLUCIONISTAS (LAMARCK) A orixe dos seres vivos. O transformismo: Ao fixuismo opxoxelle o trasformismo, cuya versin mis moderna, o evolucionismo, foi abrndose paso a partir do scule XVIII y sobre todo no XIX. Para os cientficos evolucionistas os seres vivos cambiaban ao longo do tempo a partir doutros preexistentes, dando lugar a especies novas e diferentes cada vez mius complejas. Dos importantes cientficos evolucionistas foron L________ y D_________.

Jean Baptiste de Monet, Cabaleiro de Lamarck (1744-1829). Profesor do Museo de Historia Natural de Paris. Noano 1800 pronunciou unha conferencia na que expn unha teora coherente sobre a transformacin dos seres vivos. Admite a existencia dunha evolucin das especies e trata de darlle unha explicacin racional.

4. EL LAMARCKISMO

A teora de Lamarck basase nos siguientes principios: 1) O medio ambiente cambiante 2) Os seres vivos adptanse a estes cambios 3) Para iso os seres vivos utilizan mis uns rganos que outros (uso e desuso) 4) Os rganos mis utilizados desenvlvense e robustecen, os que non se usan atrofanse. 5) Os caracteres adquiridos ou perdidos polos seres vivos longo da sa vida son transmitidos s seus descendentes (hedanza dos caracteres adquiridos). NON HAI PROBAS A FAVOR DE ISTO!!!! Segn Lamarck, as xirafas inicialmente teran o colo curto. Este terasexells estirado ao alongalo para comer as follas das rbores. Os descendentes teran heredado esta caracterstica.

ACTIVIDAD: Describe utilizando estes 5 principos como explicara Lamark a evolucin das xirafas . (NON HAI PROBAS DE QUE ISTO TEA LUGAR AS) 1............................................................................................................................................................................ 2................................................................................................................................................................................. .3................................................................................................................................................................................ ..4............................................................................................................................................................................... ...5.............................................................................................................................................................................. ....

5. O EVOLUCIONISMO (DARWIN-WALLACE) Charles Darwin: Naceu o 12 de febreiro de 1809 en Shrewsbury. Despois de realizar estudios en diferentes universidades en 1831 enrolouse no barco de recoecemento HMS Beagle como naturalista sen paga para emprender unha expedicin cientfica arrededor do mundo. Neste viaxe realizou importantes observacis xeolxicas e biolxicas. No 1836, tralo seu regreso a Inglaterra, dedicouse a reunir as sas ideas sobre o cambio das especies. En 1859 publicou a sa teora A orixe das especies por medio da seleccin natural. O seu libro causou una grande controversia e supuxo unha enorme revolucin no pensamento humano. Faleceu o 19 de abril de 1882. Est enterrado na abada de Westminster.

Alfred Russell Wallace: Naceu o 8 de xaneiro de 1823 en Usk, Monmouthshire, Gales. En 1848 realizou unha expedicin ro Amazonas co tamn naturalista Henry Walter Bates e, desde 1854 hasta 1862, dirixiu a investigacin nas illas de Malasia. Foi por entonces que formulou a sa teora da seleccin natural. En 1858 comunicou as sas ideas a Darwin, dndose a sorprendente coincidencia de que este ltimo tia manuscrita a sa propia teora da evolucin, similar de Wallace. Faleceu o 7 de novembre de 1913 en Broadstone, Dorset, Inglaterra.

Citas algns cientficos, personalidades coecidas e sucesos importantes coetneos de Darwin:

6. O DARWINISMO O darwinismo. A teora de Darwin-Wallace basese nos seguientes principios: 1.- A maiora das especies reproducense en gran nmero. 2.- Os recursos (alimento, espacio, etc.) son limitados 3.- Os individuos dunha especie non son iguais entre s, sempre existe certa variabilidade (que hereditaria pois nacen as) 4.- Como consecuencia prodcese unha loita pola existencia na que s sobreviven os mellor adaptados: seleccin natural. 5.- Os seus descendentes heredan os seus caracteres.

Segn Darwin, nas poboacins de xirafas exista unha cierta variabilidaed, unhas tian o colo mis longo que outras. Os individuos de colo mis longo estaran millor adaptados, pois alimentaranse mellor poder comer as follas de rbores e arbustos, e deixaran mis descendentes. Co tempo cada vez habera mis xirafas co colo longo.

ACTIVIDADE: Describe como se formaron as xirafas a partir dos seus ancestros de colos curtos utilizando os principios darwinistas. Indica cales eran os principales fallos do darwinismo (en 6) 1................................................................................................................................................................................. .2................................................................................................................................................................................ .. 3................................................................................................................................................................................. . 4................................................................................................................................................................................. .5................................................................................................................................................................................ .. 6................................................................................................................................................................................. 4 ESO III) Evolucin .
7. EL NEODARWINISMO El neodarwinismo o Teora Sinttica de la Evolucin: 7. O NEODARWINISMO Cuando Darwin plantea su teora sobre el origen O neodarwinismo ou Teora Sintticade las especies por Cuandonatural no se da Evolucin: seleccin Darwin conocen las Leyes de la Herencia ni las plantea a sa teora sobre a orixen das especiesnipor seleccin natural non mutaciones. Debido a esto al darwinismo o se coecen nin as Leis de la Herdanza nin as mutacins. Debido a isto tena una importante contradiccin en s mismo, pues si darwinismo tia unha importante contradicin en s mismo, pois se seleccin o el mecanismo de la evolucin era la mecanismo da evolucin era a seleccin natural, ste mesmo proceso tiempo natural, este mismo proceso con el co eliminaba la cedo a evolucin tiempo eliminaba a variabilidade, co que tarde ou variabilidad, con lo que tarde o temprano la evolucin se detendra. deterase. A principios del siglo XX se formula una nueva la Evolucin que une el darwinismo con las Leyes de Mendel y el fenmeno de las mutaciones. Esta teora: El Neodarwinismo o Teora Sinttica de
E ric h v o n T s c h e r m a k (1 8 7 1 -1 9 6 2 ) T h o m a s H u n t M o rg a n (1 8 6 6 -1 9 4 5 )

H u g o D e V r ie s (1 8 4 8 -1 9 3 5 )

C a r l E r ic h C o r r e n s (1 8 6 4 -1 9 3 3 )

A principios del siglo XX se formula una nueva teora: El Neodarwinismo o Teora Sinttica de la principios do une el XX formulbase Leyes r ic h v o T c h e r m a k T h o m a H n t M o rg a A Evolucin quesculo darwinismo con las unha nova Eteora:nO sNeodarwinismo souu Teora nSinttica da (1 8 6 6 -1 9 4 5 ) (1 8 7 1 -1 9 6 2 ) de Mendel el fenmeno de las mutaciones. Esta Evolucinyque une o darwinismo coas Leis de Mendel y o fenmeno das mutacins. Esta teora a que est en teora es la que vixente. na actualidade est en la actualidad vigente. Fig. 6 Los principales neodarwinistas. Cita 2 cientficos que contrubuiron neodarwinismo: _____________ 8. PRINCIPALES PUNTOS EN LOS QUE SE BASA EL NEODARWINISMO

8. PRINCIPAIS PUNTOS NOS QUE BASASE O NEODARWINISMO


El Neodarwinismo. Esta teora se basa en los siguientes principios:

O Neodarwinismo. Esta teora basase noos seguientes principios: - Os seres vivos experimentan variacins debidas a mutacins que se producen azar, o que xenera genera variabilidad entre los individuos de una misma especie. variabilidade entre os individuos dunha mesma especie. - Sobre ellos acta la seleccin natural. Los individuos mejor adaptados, sobreviven, dejan ms - Sobre eles acta a seleccin natural. Os individuos mellor adaptados, sobreviven, deixan mis descendientes, descendientes, y sus caracteres se extienden dentro de la poblacin. Los peor adaptados dejan menos e os seus caracteres extndense dentro da poboacin. Os peor adaptados deixan menos descendentes e os seus descendientes y sus genes van desapareciendo. xenes van desaparecendo. - Estos cambios progresivos se acumulan en el tiempo produciendo cambios en las poblaciones que - Estes cambios progresivos vanse acumulando no tempo producndo cambios nas poboacins que dan lugar a dan lugar a nuevas nuevas especies variedades, razas y especies.
- Los seres vivos experimentan variaciones debidas a mutaciones que se producen al azar, lo que

Segn o neodarwinismo, as xirafas teran evolucionado do seguinte xeito: Entre os antecesores das xirafas, Segn el neodarwinismo, as jirafas habran evolucionado de la siguiente manera: Entre mis longo. animais con colos curtos, las mutaciones produciran algns individuos co colo algolos antece- Se este carcter sores de las jirafas, animales con cuellos cortos, las mutaciones produciran algunos individuos con el representams largo. Si este carcter representa una ventaja, stos individuos se reproducirn ms y cuello algo unha vantaxe, estes individuos reproduciranse mis y aumentar o nmero de individuos co colo mis longo. Co tempo individuos con NACERAN MAIS XIRAFASlas jirafas cada vez tendrn ela presin do medio aumentar el nmero de CADA VEZ el cuello ms largo. Con el tiempo CO COLO LONGO pois favorecera a reproducin das xirafas co colo longo xa que teran mais comida en anos de sequa. O colo longo cuello ms largo. La evolucin no se detiene pues las mutaciones hacen que siempre haya individuos con cuellos ms o resultado dunha mutacin, sobre importante manter unha certa hrdase, pois cortos y ms largos: variabilidad,pero la que acta la seleccin natural. variabilidade nos caracteres para que as poboacins poidan sobrevivir sobre todo a cambios no medio e o clima. A evolucin non se detn pois as mutacins fan que sempre haxa individuos con colos mis curtos e mis longos: variabilidade, sobre a que acta a seleccin natural. A unidade sometida a evolucin A POBOACIN nunca un individuo, e necesita moito tempo. J. L. Snchez Guilln Pg III-6 ina Hoxe en da a teora da evolucin segue producindo rexeitamentos e controversias. En moitos colexios (USA, Israel, est prohibida su divulgacin. O pai da xentica moderna Dobchansky dica Nada ten sentido en Bioloxa senon luz da evolucin e hoxe segue tan vixente como hai 150 aos, iso se, incorporando novas ideas, como as que achegou Lynn Margulis, recentemente falecida, defendendo o mecanismo de endosimbiose como xerador de novas estruturas como a clula eucariota. posible que existan outros mecanismos biolxicos que aumentan a variabilidade ademais dos coecidos xa: mutacins (escasas), recombinacin durante a meiose (frecuente) e reproducin sexual. A reproducin asexual ten xito porque rpida pero os mecanismos evolutivos son lentos, en cambio a reproducin sexual mis lenta pero de maior xito evolutivo, dicir facilmente produce novas especies colonizadoras.

9. PROBAS DA EVOLUCIN Fig 7 Esqueleto de Archaeopteryx A evolucin na actualidade unha teora ben asentada e fundamentada a pesar das tendencias conservadoras existentes en certos pases, como os Estados Unidos de Amrica, que contra toda evidencia, seguen sostenendo dunha manera absurda e irracional o creacionismo.
Fig 8 Reconstrucin de Archaeopteryx

As probas nas que se basea a evolucin son: Probas paleontolxicas Probas morfolxicas Probas biogeogrficas Probas embriolxicas Probas bioqumicas

10. PROBAS PALEONTOLXICAS 1) Probas paleontolxicas. Formas intermedias. Certos fsiles presentan caractersticas intermedias entre grupos de seres vivos e permiten coecer a partir de qu organismos poideron evolucionar un grupo de seres vivos. Por exemplo o Archaeopteryx, antecesor das aves, presenta caractersticas intermedias entre as aves y os rptiles (plumas, dentes de rptil, garras nas s, etc.) e unha proba de que as aves proceden dos rptiles.

4 ESO

2) Probas paleontolxicas. Series filoxenticas. O estudio dos fsiles permite reconstruir cmo foi o proceso evolutivo dun organismo e poder coecer cmo foron os cambios experimentados por unha especie desde os seus antecesores ata a sa forma actual. Na figura observse a serie filoxentica da extremidade dos quidos: a) Hyracotherium (eoceno 50 m.a.), b) Mesohippus (oligoceno, 30 III) Evolucin m.a.); c) Merychippus (mioceno, 15 m.a.) y d) Equus (cabalo actual), e proba cmo puideron evolucionar os cabalos actuais.

Serie filogentica del caballo y en general de los Pruebas paleontolgicas. Serie filogentica que muestra la evolucin del crneo humano. quidos (caballos, cebras y asnos).

a ) H y r a c o th e r i u m ( e o c e n o , 5 0 m .a .) .

b ) M e s o h ip p u s ( o l i g o c e n o , 3 0 m . a .) .
H o m o e re c tu s 1 ,5 m .a .
H o m o s a p ie n s , 0 , 0 3 m . a .

d) E quus (c a b a llo a c tu a l)
A u s t r a l o p it h e c u s ( 3 , 5 m . a . )

H o m o h a b ilis 2 , 5 m .a .

c ) M e r y c h ip p u s ( m i o c e n o , 1 5 m .a . ).

H o m o n e a n d e rta le n s is , 0 ,1 m .a .

3) Pruebas paleontolgicas. Fsiles vivientes. Se trata de organismos que apenas han evolucionado mantenindose casi sin cambios a lo largo de millones de aos, por ejemplo: la araucaria y el celacanto. Estos organismos nos permiten conocer cmo eran otros

Fig. 9 Serie filoxentica que mostra a evolucin da extremidade dos quidos.

H o m o h a b ilis 2 , 5 m .a .

c ) M e r y c h ip p u s (m io c e n o , 1 5 m .a .).

H o m o n e a n d e r t a le n s is , 0 , 1 m .a .

3) Pruebas paleontolgicas. Fsiles vivientes. Se trata de organismos que apenas han evolucionado mantenindose casi sin cambios a lo largo de millones de aos, por ejemplo: la araucaria y el celacanto. Estos organismos nos permiten conocer cmo eran otros organismos primitivos, ya extinguidos, de los que slo tenemos restos fsiles. Fi g. 10 La araucaria est
considerada un fsil viviente.

Fi g. 11 Celacanto.

11. PROBAS MORFOLXICAS E ANATMICAS


11. PRUEBAS MORFOLGICAS Y da morfoloxa Basanse no estudio comparado ANATMICAS e a anatoma dos seres vivos. Neste aspecto debemos distinguir entre rganos homlogos e rganos anlogos:
Se basan en el estudio comparado de la morfologa y la anatoma de los seres vivos.

rganos homlogos: Son rganos cunha mesma orxe e estruturas semellantes pero diferentes por realizar En este funciones aspecto debemos distinguir entre rganos homlogos y rganos anlogos: cabalo, a aleta dunha balea ou a extremidade distintas, por exemplo: a dun morcego, a pata dun prnsil dun primate. A homoloxa dbee a un proceso de evolucin diverxente ou adaptacin dun mesmo rganos homlogos: Son rganos con un mismo origen y estructuras semejantes pero diferentes rgano a finalidades e medios distintos: voar, ala de un murcilago, la pata de un caballo, la aleta de carreira, nadar, trepar. por realizar funciones distintas, por ejemplo: el rganos anlogos: o adaptacin de uncon diferentefinalidades y medios distintos: volar, carrera, nadar, semellante por teer una Son rganos mismo rgano a orxe pero que presentan un aspecto divergente finalidade similar. Por exemplo a dun insecto e a dunha ave. A analoxa indica unha evolucin converxente trepar. por adaptacin de estruturasSon rganos con diferente origen pero que presentan un aspecto semejante por rganos anlogos: diferentes a un mesmo medio ou finalidad: voar.
tener una finalidad similar. Por ejemplo el ala de un insecto y el ala de un ave. La analoga indica una evolucin convergente por adaptacin de estructuras diferentes a un mismo medio o finalidad: volar. una ballena o la extremidad prensil de un primate. La homologa se debe a un proceso de evolucin

J. L. Snchez Guilln

Pg III-8 ina

4 ESO

III) Evolucin

1) Pruebas anatmicas y morfolgicas: Ejemplo de homologa: Un ejemplo de rganos homlogos lo tenemos en las extremidades anteriores de los vertebrados: a) brazo humano, b) pata de felino, c) aleta de ballena, d) ala de murcilago. Que an siendo muy diferentes en su funcin poseen las mismas estructuras, los mismos huesos. La homologa
Fi g. 12 Homologa de las extremidades anteriores de los mamferos. Por tener los mismos huesos, prueba en el que las diferencias se deben a un proceso de que estos seres han evolucionado a partir de antepasados comunes. evolucin divergente o radiacin adaptativa.

indica un parentesco evolutivo, un origen comn,

2) Pruebas anatmicas y morfolgicas: Ejemplo de analoga: El tiburn, el pez espada, el ictiosaurio (reptil fsil) y el delfn tienen una forma similar. Este hecho no es el resultado de un origen comn ni de una relacin de parentesco, sino que es debida a un proceso de adaptacin a un mismo medio, el medio acutico, por parte de seres vivos muy diferentes (pez cartilaginoso, pez seo, reptil y mamfero). Se trata por lo tanto de una caso de analoga que indica una evolucin convergente o convergencia adaptativa.
Fi g. 13 Ejemplo de analoga.

3) Pruebas anatmicas y morfolgicas: rganos vestigiales: Se trata de rganos atrofiados, sin funcin alguna en la actualidad, pero que pueden revelar la existencia de antepasados para los que estos rganos eran necesarios. Un buen ejemplo lo tenemos en los restos de las extremidades posteriores del esqueleto de las ballenas que revelan su pasado cuadrpedo.
Fi g. 14 La flecha seala los restos del esqueleto de las extremidades posteriores de las ballenas.

ACTIVIDAD: Investiga y busca rganos vestigiales en la especie humana. .................................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................

J. L. Snchez Guilln

Pg III-9 ina

4 ESO

III) Evolucin

4) Pruebas vertebrados:

anatmicas y morfolgicas: Evolucin de los aparatos circulatorios de los

B r a n q u ia s

P u lm o n e s

P u lm o n e s

P u lm o n e s

V A

A V

A V

C u e rp o

C u e rp o

C u e rp o

C u e rp o

Peces

Anfibios

Reptiles

Aves y mamferos

ACTIVIDAD: Basndote en lo que se observa esquemas , comenta haz caractersticasde los aparatos en los esquemas, las un comentario sobre la evolucin del ACTIVIDAD: Basndote en lo que se observa en los aparato circulatorio de los vertebrados y la importancia de esta circulatorios de: evidencia. .................................................................................................................................................................. ................... ............................................................................................................................................................... a) Peces...................................................................................................................................................... ...................... ............................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................... ......................... ......................................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................. ............................
................................................................................................................................................................... b) Anfibios.................................................................................................................................................. ...................................................................................................................................................................

12. PRUEBAS EMBRIOLGICAS ................................................................................................................................................................... 1) Pruebas embriolgicas.


................................................................................................................................................................... c) Reptiles...................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................. Se basan en el estudio del desarrollo embrionario de los seres ................................................................................................................................................................... vivos. Aquellas especies que tienen un mayor parentesco evolutivo ................................................................................................................................................................... muestran mayores semejanzas en sus procesos de desarrollo embrionario. d) Aves y mamferos..................................................................................................................................

Las similitudes en las primeras etapas del desarrollo embrionario ................................................................................................................................................................... de los vertebrados demuestra la existencia de un antepasado ................................................................................................................................................................... comn. Los embriones de los vertebrados.
ACTIVIDAD: Basndote en lo que se observa en los contiene haz un comentario sobre la evolucin Algunos cientficos sostienen que los embriones esquemas, las etapas de pasados evolutivos
aparato circulatorio de los vertebrados y la importancia de esta evidencia. ..................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................... del

...................................................................................................................................................................

Fig. 16

13. PRUEBAS BIOGEOGRFICAS .....................................................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................................................

J. L. Snchez Guilln

Pg III-10 ina

12. PRUEBAS BIOGEOGRFICAS 1) Pruebas biogeogrfica: Distribucin de las aves gigantes.


Una de las pruebas o evidencias ms demostrativas del hecho de la evolucin es la distribucin geogrfica de una serie de grandes aves: 1) el avestruz de frica, 2) el and de Sudamrica, 3) el casuario y el em de Australia. Esta distribucin slo se puede explicar mediante la teora de la evolucin y la tectnica de placas. Fi g. 15 Distribucin geogrfica de las aves gigantes.
(I)

1) Hace 250 m.a., cuando los diferentes continentes estaban unidos formando el Pangea, an no existan las aves corredoras gigantes.

2) Hace unos 100 millones de aos, al separase Laurasia de Gondwana, al formarse el mar de Thetis, se desarroll el antepasado comn de estas aves y se extendi por el Gondwana.Esta es la razn de que no haya aves corredoras gigantes en Laurasia.

3) Al fragmentarse el Gondwana las diferentes poblaciones de aves quedaron aisladas y evolucionaron por separado dando especies diferentes.

Outras probas xeogrficas: 13. PRUEBAS EMBRIOLGICAS A fauna e a flora de das rexins son mis parecidas canto mis prximas estn. Esta relacin non tera por que cumprirse se cada especie se tivese creado de forma illada. En cambio, explcase se as especies estn relacionadas. Tern antepasados comns e sern parecidas as especies de zonas prximas. 1) Pruebas embriolgicas. As faunas de Amrica do Sur e de frica son diferentes, anda que estn relacionadas. Por exemplo, existen monos en ambos os dous continentes. Dbese a que estes se separaron hai millns de anos, polo que as faunas actuais evolucionaron Se basan en a partir deses el estudio delcomns. Por que non existen gorilas en sudamrica? antepasados desarrollo embrionario de los seres vivos. Aquellas especies que tienen tenden a Os organismos que habitan as rexins illadas,un mayor evolucionar en lias diverxentes, a mido con caractersticas diferentes. Os efectosmuestran mayores semejanzas en parentesco evolutivo esaxerados dun illamento prolongado obsrvanse en Australia, onde evolucionaron numerosas lias de marsupiais, tales como canguros das chairas, os osos coala arborcolas e o lobo marsupial. A flora caracterstica de illas sus procesos de desarrollo embrionario. Las similitudes ocenicas como as Hawaii e Fiji son outros exemplos de perodos prolongados de illamentos xeogrficos. Contestar en las primeras etapas dos marsupiais. exercicio libro pag 102del desarrollo embrionario de los A fauna e a flora de das rexins son misantepasado vertebrados demuestra la existencia de un parecidas canto mis prximas estn. Esta relacin non tera por que cumprirse se cada especie se tivese creado de forma illada. En cambio, explcase se as especies estn relacionadas. Tern comn. antepasados comns e sern parecidas as especies de zonas prximas.
Fi g. 16 Los embriones de los vertebrados.

14. Pruebas bioqumicas

14. PRUEBAS BIOQUMICAS 1) Pruebas bioqumicas.


Una de las evidencias ms importantes se basa en la similitud a nivel molecular que hay entre las protenas o los ADN de diferentes organismos. Esta similitud es tanto ms acusada cuanto mayor es el parentesco evolutivo entre ellos. Lo que permiten construir rboles filogenticos. Fig. 17
H H G H G C o m b r e-g o r ila o m b r e-c h im p a n c o r ila -c h im p a n c o m b r e - o r a n g u t n o r i l a - o r a n g u t n h i m p a n c - o r a n g u t n D ife r e n c ia s e n lo s A D N e n tre lo s p n g id o s y la e s p e c ie h u m a n a E sp ec ie s c o m p a r a d a s D ifer en c ia s en el A D N (% ) 1 '4 1 '2 1 '2 2 '4 2 '4 1 '8

ACTIVIDAD: Comenta la tabla de la figura 17 y construye


basndote en ella el rbol filogentico de los primates: .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. Fi g. 18

2) Pruebas bioqumicas.
Las similitudes y diferencias se manifiestan tambin a nivel de las protenas. En la tabla se expresa el tanto por ciento de aglutinacin que se produce cuando se mezclan en un tubo de ensayo plasma sanguneo de diferentes animales y anticuerpos contra protenas del suero sanguneo humano, extradas de conejos a los que se les ha inyectado suero humano. Cuanto mayor es el porcentaje de aglutinacin mayor similitud hay entre las protenas del animal y las protenas humanas, lo que mide el grado de parentesco evolutivo. Fig. 19

ACTIVIDAD: Comenta la grfica de la figura 19 y


construye basndote en ella el rbol filogentico: .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. .............................................................................................. Fi g. 20

J. L. Snchez Guilln

P ina III-1 g 2

15. CMO SE ORIXINAN NOVAS ESPECIES? 1) Cmo se orixinan novas especies? Aparicin de variedades: O exemplo da Biston betularia. A Biston betularia unha bolboreta que serve de alimento a moitas especies de paxaros. Ata 1850 s exista en Inglaterra a variedade clara, cor similar ao da codia das rbores sobre os que se adoita pousar. A partir de 1850, co desenvolvemento industrial e a proliferacin das fbricas, a variedade escura pasou a ser a mis abundante nas zonas industriais, nas zonas agrcolas continua sndoo a variedade clara.

Fig. 21 Busca la Biston Betularia camuflada.

2) Explicacin: Se as rbores non estn contaminadas as sas codias teen unha tonalidade clara, debido aos lquenes que viven sobre elas. Neste caso a variedade mellor adaptada a variedade clara, pois non vista polas aves. Os poucos exemplares escuros que aparecen por mutacin son detectados doadamente polas aves que os comen e, como consecuencia, non deixan descendentes. Coa contaminacin os lquenes morren e a codia das rbores vlvese mis escura. Os exemplares escuros que aparecen por mutacin vense peor e non son detectados. Os exemplares claros, peor adaptados, sofren os efectos da depredacin. Nestas condicins cada vez haber mis exemplares escuros.

Fig 22

16. LAS RAZAS 1) A aparicin de razas: Se diferentes poboacins de individuos dunha mesma especie experimentan variacins que as diferencian debidas ao afastamento ou a outras causas, produciranse razas dunha mesma especie. Os individuos de diferentes razas poden reproducirse entre si.
Fig 23 Razas de carbonero Fig 24 Razas cebras

17. A ESPECIE 1) Concepto de especie un conxunto de individuos pertencentes a poboacins naturais que se poden reproducir entre si dando unha descendencia frtil.A veces pdese dar o caso de que individuos de especies diferentes se poidan reproducir entre si (cabalo e burra) pero os descendentes (machos) son estriles. 2) Cmo se producen as novas especies? Para que se produzan novas especies, ademais de darse un cambio nas caractersticas xenticas da poboacin que de orixe a poboacins de individuos diferentes, debe de producirse un illamento que impida que estas caractersticas pasen a individuos doutras poboacins.

s dando una descendencia frtil. A veces se puede dar el caso de que individuos de especies diferentes se puedan reproducir entre s

poblacin que de origen a poblaciones de individuos diferentes, debe de producirse un aislamiento que impida que estas caractersticas pasen a individuos de

Busca informacin sobre especies endmicas nas illas e poblaciones. (caballo y burra) pero los descendientes (mulos) son otras alteracin por introducin de novas especies estriles.

3) Las principales formas de aislamiento son: a) Geogrfico: Las poblaciones quedan aisladas por accidentes geogrficos: mares, ros, desiertos, etc. b) Reproductivo: Aunque los individuos se mantienen en el mismo territorio, las variaciones genticas producidas por mutacin pueden impedir que un grupo de individuos de la poblacin original pueda reproducirse con el resto, producindose un aislamiento reproductivo que originar con el tiempo una nueva especie. Figura 25: Distribucin de las diferentes razas de una misma especie en el continente africano. En las zonas en las que ciertas poblaciones han quedado aisladas es donde puede producirse la especiacin. Fi g. 25
Z o n a s n o a is la d a s e n tr e s q u e p u e d e n d a r lu g a r a d if e r e n t e s v a rie d a d e s o ra z a s p e r o n o a d ife r e n te s e s p e c ie s , p u e s h a y r e l a c i n g e n t ic a . Z o n a s d e a is la m ie n to e n la s q u e s e p u e d e p r o d u c ir la e s p e c ia c i n .

4) Ejemplo de especiacin por aislamiento: 1) Una poblacin original (a) se dispersa por un territorio amplio. 2) Se originan as diferentes poblaciones en las que las diferencias genticas que se producen por mutacin pueden dar lugar a nuevas variedades o razas (a1, a2, a3, a4). 3) Una de las razas (a3) puede quedar aislada por una barrera geogrfica, por ejemplo. Con el tiempo las diferencias genticas pueden acumularse dando lugar al aislamiento reproductivo y a la formacin de una nueva especie (b1). Fi g. 26

Proba a explicar:
J. L.1. Mimetismo e camuflaxe: Snchez Guilln P ina III-1 g insecto folla (http://ciberdroide.com/fotos/2011/10/fotos-espectaculares-sobre- 4

mimetismo-animal /) 2. Bacterias resistentes penicilina, cada vez mais abundantes despues de empezar a usar penicilina indiscriminadamente 3. Seleccin sexual: machos do pavn exhiben unha cola realmente "incomoda"

4. Especiacin alopatrica (illamento xeogrfico) e simptrica ( illamento ecolxico) http://www.uc.cl/sw_educ/educacion/grecia/plano/html/pdfs/cra/biologia/NM3/6Variabilidad_y_Evolucion/RB 3V_003.jpg 5. Coevolucin: (http://coevolucion6.blogspot.com/2009/02/ejemplos-de-coevolucion.html ) 6. Seleccin artificial: razas de cans, variantes de Brasica...Prueba a explicar : Clasificacin taxonmica. Concepto de especie No sculo XVII Linn propuxo unha clasificacin dos seres vivos que a que pervive hoxe, a chamada clasificacin sistmica. Linn douse conta de que: 1) os seres vivos podan ordearse facilmente en grupos; 2) os grupos resultantes se incluen completamente uns a outros por niveis e 3) nun mesmo nivel non hai formas intermedias. Por exemplo, un mamfero ten pelo e mamas, un ave plumas e peteiro e non ten dentes. Non hai organismos intermedios con plumas e con peteiro e dentes (en bioloxa hai moitas veces excepcins s regras, as o ornitorrinco ten peteiro as femias producen leite, a evolucin interpreta este feito dicindo que descendente directo dun ancestro primitivo de mamferos). Os mamferos incluen s primates e tdolos primates quedan claramente includos neste grupo, ningn parece un ave ou un rptil. A clasificacin Linneana caracterzase por: Ser una clasificacin xerrquica, os organismos da mesma especie xunto con outras especies similares forman o taxn xnero, varios xneros que comparten algunas caractersticas forman una familia (outro taxn), e as sucesivamente. Os taxns reciben nomes en latn As especies reciben una nomenclatura binomial: dous nomes en latn, o primeiro con maiscula e o segundo con minscula, o primeiro nome o nome do xnero. Exemplos de clasificacin: Categora Taxn Taxn Taxn Reino Animalia Animalia Vexetal Divisin:Fanergama Phylum o Tipo Chordata Artrpodos Clase Mammalia Insectos Dicotiledneas Orde Primates Dpteros Rosales Familia Hominidae Mscidos Leguminosa Xnero Homo Musca Pisum Especie Homo sapiens Musca domstica Pisum
sativum:chcharo

Definicin de especie: Unha especie adoita definirse como un conxunto de individuos capaces de reproducirse entre si dando lugar a descendentes frtiles. Esta definicin til dende o punto de vista evolutivo, pois pon de manifesto que as especies son unidades que cambian ao longo do tempo e tamn porque propn un medio obxectivo para determinar que organismos pertencen a este taxn, cousa que non acontece con outras categoras taxonmicas cuxa pertenza arbitraria. Por exemplo, segundo esta definicin, o can e o lobo pertenceran mesma especie, pois poden dar descendentes frtiles, mentres que o cabalo e o burro son especies diferentes porque os hbridos, os machos, son estriles.

Non obstante, existen moitas complicacins hora de establecer que individuos pertencen a unha especie, como, por exemplo: Organismos que poidan cruzarse pero os descendentes sexan menos viables. Poboacins que se cruzan nunhas zonas e noutras non o fan Formas poliploides ( 3n, 4n, ...)en plantas. Pero o maior problema formlano os seres vivos carentes de reproducin sexual, para os que non aplicable esta definicin. Neste caso recrrese definicin morfolxica, que considera organismos da mesma especie a aqueles que teen unha forma, un tamao, unha conduta e un hbitat similares, permanecendo estes trazos comns constantes ao longo do tempo. Exemplo de especie morfolxica o das bacterias que nunca teen reproducin sexual. Variedade da vida Actualmente hai unhas das millns de especies clasificadas O nmero de especies que actualmente poboan a terra suponse moito maior, entre 10 e mis de 100 millns de especies. Quedan por identificarse especialmente organismos de pequeno tamao (caros, nemtodos, protozoos, bacterias...)

Debuxo de organismos proporcional nmero de especies descritas


(http://ies.rayuela.mostoles.educa.madrid.org/deptos/dbiogeo/recursos/Apuntes/Bi oGeoBach1/6-Clasificacion/Taxonomia.htm )

Esquema da arbore evolutiva das plantas terrestres ( http://neofronteras.com/?p=696) Fai un comentario do que estas rbores filoxenticas ou cladogramas significan:

http://www.educarm.e paleontologia/sistematica.htm

s/

Que un cladograma? (autor: Ferney Yesyd Rodrguez) Un cladograma un diagrama que permite representar o parentesco evolutivo entre as especies. A base da rbore representa un antepasado comn para os organismos ou grupos situados ao final das ramas. Cando hai unha ramificacin nunha liaxe esta represntase cunha nova rama. Todos os descendentes desta nova rama comparten un mesmo antecesor e estn mis prximos entre se que cos descendentes doutras ramas. Cada cladograma representa as relacins evolutivas entre un grupo de seres vivos.

Un "clado" a agrupacin que incle o ancestro comn e tdolos sus descendentes, vivos o extintos. Estes conxuntos representan un grupo natural, pois a sa clasificacin reflexa a evolucin do grupo. Os bilogos usan os cladogramas para tres propsitos: 1. Probar hiptese sobre a evolucin. 2. Aprender sobre as caractersticas das especies extintas e as liaxes ancestrais. 3. Clasificar os organismos segundo as caractersticas que herdaron dun antecesor comn de forma tal que a clasificacin revele a evolucin das especies.

Na imaxe anterior mstrase o parentesco entre unha bacteria, un fungo, unha bolboreta, un peixe, unha lagarta e un rato. Xunto lia do cladograma ntanse uns cadros vermellos que indican as caractersticas compartidas. A caracterstica que est mis na base o de estar formado por clula (s) eucariota(s), todas as liaxes que se derivaron dende este punto, os que conducen aos fungos, as bolboreta, os peixes, as lagartas e os ratos posen esta caracterstica; A segunda caracterstica sinalada neste cladograma a presenza de tecidos animais, todas as ramificacins que hai despois deste punto, as que conducen s bolboretas, os peixes, as lagartas e os ratos, posen esta nova caracterstica. Tamn podemos facer unha lectura das caractersticas que teen os organismos tendo en conta a informacin proporcionada polo cladograma, as pois podemos dicir baseados neste cladograma que un rato pose: clulas eucariticas, tecidos animais, cranio, pulmns e pelo. Baseados no anterior cladograma podemos afirmar tamn que un rato est mis emparentado cunha lagarta que cun peixe xa que o nodo de bifurcacin entre as liaxes do rato e a lagarta est mis prximo que o nodo de bifurcacin das liaxes que levan ao peixe e ao rato. Como se nota no cladograma anterior todos os organismos se colocan nas follas, e cada nodo interior divdese en das ramas. Errores comns na interpretacin dos cladogramas Na seguinte filogenia mstrase un evento de especiacin que deu orixe a das liaxes: Un conduciu aos mofos e outro levou aos fentos, os pieiros, as cerdeiras. Os mofos de hoxe en da acumularon a mesma cantidade de tempo de evolucin que as plantas da outra liaxe. As especies de mofos actualmente existentes non son os antepasados dos nosos pieiros e cerdeiras. Os mofos actuais son primos das outras plantas. En bioloxa evolutiva considrase que as caractersticas anatmicas mis xeneralizadas nun grupo taxonmico son mis antigas, mentres que as que se encontran restrinxidas a grupos mis pequenos son mis recentes. A grfica que se mostra a continuacin exemplifica esta situacin para os vertebrados: Segundo o anteriormente exposto pdese afirmar correctamente que: . A aparicin do polgar oponible precedeu aparicin do pelo. . A aparicin do pelo nos mamferos deuse moito antes que a aparicin do polgar oponible nos primates. . A evolucin da placenta foi posterior evolucin dun queixo na mandbula.

A presenza de catro extremidades nos vertebrados unha caracterstica de evolucin mis recente que a do cranio. Exercicio: Na tboa indcase a presenza (+) ou ausencia (-) de caractersticas compartidas entre sete especies de dinosauros. O esquema que mellor representa as relacins filoxenticas (cladograma) entre as sete especies de dinosauros e que mis consistente cos datos da tboa ____________?

http://cienciascmsb.over-blog.es/categorie-10789061.html

Cal o lugar que ocupamos os humanos na evolucin? Os humanos pertencemos reino animal, e o primeiro en aportar esta novedosa idea no sculo XIX foi Charles Darwin. Os humanos estamos nun dos extremos das mltiples polas do inmenso rbol da vida, que leva medrando e cambiando uns 4000 milln de anos na Terra. A maior parte dos seres vivos actuais proceden dun proceso semellante, pero parcenos que somos diferentes, somos capaces de dominar o medio no que vivimos e incluso esgotar os seus recursos, e isto consegumolo gracias a un cerebro con moitas neuronas e procesos complexos, empregados sobre todo na linguaxe, no deseo de tecnoloxa , o movemento das mans, e no pensamento. Somos capaces de pensar no futuro e prepararnos para l. Se a diferencia est no nmero e complexidade das neuronas, como e porqu se consigueu?. As posibles respostas veen na Ciencia cabalo da teora da evolucin baseada na seleccin natural. Somos Mamferos Primates, xa que temos, entre outros rasgos, boa visin frontal e das cores, uas planas, articulacins moi mviles en hombro e codo, dedo pulgar oposto e 4 incisivos. Os Homnidos son unha famlia de Primates que agrupan os homes actuais e os seus ancestros bpedos, s sobrevivimos ns. Podemos dicir que houbo 2 grandes cambios que resultaron ventaxosos no lugar e tempo que sucederon: 1/ camiar erguidos, posiblemente un cambio climtico empuxou alguns primates fora da selva e os individuos

que por herencia eran capaces de andar erguidos e liberar as mans para a alimentacin, defensa ou cuidado das cras, tian ventaxa e transmitanlle eses caracteres sa descendencia; 2/ o uso das mans para mltiples tarefas diferentes precisa de millns de neuronas, as que os individuos nacidos con mis neuronas teran mis probailidade de sobrevivir; as familias e poboacins resultantes poderan comunicarse mellor, transmitir coecementos e adaptarse mellor o medio cambiante (viaxar e colonizar novos lugares). Mis neuronas tamn leva parello mis recursos para resolver problemas, e buscar novos recursos. Pero un aumento de neuronas trae consigo dous inconvintes alomenos: os indivduos necesitan unha dieta con mis protenas e estar mellor alimentados (pasaran dunha dieta frutvora a carnvora ou incluso canibalismo en caso de necesidade), o noso cerebro consume hoxe o 20% da enerxa total consumida; e outro inconvinte dun crneo grande e a dificultade dos partos. As podemos dicir que un cerebro grande caro de manter e provoca alta mortandade infantil, as que debeu supoer unha grande ventaxe para manter as especies de homnidos. Este aumento do cerebro vmolo tamn na evolucin doutros mamferos actuais, pero moito mis nos humanos. As nosas orxes estn no este de Africa, onde hai uns 6 millns de anos deban convivir unha grande diversidade de primates nun clima clido con selva e ros. O rift africano estse abrendo deixando descuberto os sedimentos con fsiles desde hai 10 millns de anos, aqu onde se atopan fsiles dos homnidos mis antigos. Os restos mis antigos de bpedos son de australopitecinos: as pisadas de Laetoli, Tanzania, e un esqueleto de femia, Lucy, Australopithecus afarensis atopados en Etiopa, mbolos dous duns 3.8 millns de anos, polo que o bipedismo aparecera antes e con ventaxas para a busqueda de alimento (frutas e plantas) en lugares menos arbolados. O bipedismo trouxo consigo cambios importantes na articulacin da nuca, curvaturas na columna vertebral, ensanchamento na pelvis, e reforzamento do tendn de Aquiles, xunto coa curvatura do p. Os cambios na pelvis e o aumento posterior do crneo fixeron o parto cada vez mis difcil, as cras nacan precozmente e necesitaban cuidados, isto reforzaba os lazos da parella, e as familias permanecan mis tempo xuntas. Os sos dos Australopithecus recocense porque os crneos (moito mis pequenos que os nosos), tian crestas craneais para a insercin de potentes msculos no pescozo, cerebros pequenos sen frente (500 cm3 de capacidade frente os 1450 cm3 actuais), mandbulas cara adiante (prognatismo), escaso mentn e pequenos en altura, dicir de aspecto simiesco. Prolifereron en Africa hay uns 2.5 ma distintas especies de australopitecinos, unhas mis toscas e outras mis grciles, unhas especies despareceron e outras diversificaron e deron lugar s Homo Damos o nome de X.(Xnero)Homo s restos de homnidos que aparecen perto de utensilios fabricados polas mans, isto require habilidade, intelixencia e moitas neuronas que coordinen os movementos, as como para disear estes utenslios para cazar e outros fins. Deberon aparecer no E e S de frica a partir de australopitecinos grciles, conviviran xuntos algn tempo, ata a completa desparicin destes. Os Homo estaban mis adaptados a camiar erguidos, fabricaban utenslios para descarnar (carroear??) e cazar, co que escomezaron a cambiar o ambiente onde vivan, sobre todo a partir do uso do lume. Os fsiles mis antigos de Homo teen uns 2.5 millns de anos e proveen da Africa oriental . Os primeiros Homo teran 1-1.5 m de alto e 600-800 cm3 de capacidade craneal tan so. Viviran nesa zona mis dunha especie de Homo durante 200000 anos (Homo habilis e outros) pero sen sair de Africa. A escasez e fragmentacin dos restos fsiles non permiten facer un esquema definitivo das nosas orxenes e o modelo de evolucin dista moito de ser definitivo, unha posibilidade pode ser como segue. Homo ergaster debeu aparecer na Africa oriental hai 1.6 ma a partir doutros Homo e foi o primeiro que saleu de Africa por Oriente Medio, chegando a Asia e Europa onde dou variantes locais despois de asentarse e permanecer aillados, as por exemplo o H. heidelberguensis viveu en Atapuerca. Homo ergaster, que significa traballador, destaca pola sa habilidade para tallar pedras, que debeu utilizar para alimentarse de carne, plantas e caa dos osos. (Inclumos aqui o que algns chaman H erectus).Eran coma ns de altos e tian unha capacidade craneal de ata 1400 cm3 pero con cellas prominentes,faranse de notar na cola dun autobus. Vivan perto de

ros e lagos onde haba caza, e atpanse os seus restos por todo Asia, Africa oriental e Europa, dicir fixeron a primeira grande emigracin e colonizacin de novas terras. Hai indcios que utilizaban o lume e fabricaban vestimentas, necesarias para vivir en climas mis frios que o africano. Probablemente se comunicaban con sonidos e viviron entre un milln e medio e hai 200 000 anos. Consideramolos o noso ancestro directo mis antigo. El primer homnido europeo vivi en Burgos (Atapuerca) hace 1,2 millones de aos En Europa e Oriente medio viveu o Homo neandertalensis, durante un periodo duns 250 000 anos, vindo a desaparecer por causas descoecidas hai tan so 30 000 anos. Tian unha grande capacidade craneal, incluso maior que a nosa, moi parecidos a ns pero tamn moi diferentes. Eran de aspecto moi forte ou incluso poida que aterrador para un home actual. Os osos fsiles indican moi potentes msculos, e poida que a sa corpulencia fose unha boa adpatacin para sobrevivir ltima glaciacin que cubreu Europa dun grande casquete de xeo. Vivan en grandes grupos familiares nmadas cazadores-recolectores e coidaban dos enfermos e tian rituais funerarios. A sa desaparicin, rpida, as como a orixe non estn ben explicadas. Algns consideran o neandertal un descendente do ergaster, en cambio outros consideranno un sapiens. Antes da desaparicin destes Homo en Europa e Asia, hai uns 40 000 anos chegaron tamn de Africa os individuos da nosa especie: Homo sapiens, distnguense os seus restos por ter: crneos de 1450 cm3, frente e mentn cara adiante, escaso prognatismo (mandbulas cara adiante), dicir uns rasgos faciais suaves. Sairon de Africa por Oriente Medio e conviviron cos Neandertales nalgns lugares. Non sabemos se pacificamente ou loitando, tampoco sabemos de posibles cruzamentos dos H sapiens chegados cos outros Homo previamente asentados, que desapareceron todos. Dalgunha maneira estes Homos mis grciles e altos desplazaron s outros, chegaron e colonizaron tdolos continentes. As mans, cerebro, tecnoloxa e linguaxe permtenlle crear arte (Altamira 15000 anos) e literatura despois de asentarse en poboados e ciudades. Hai 10 000 anos comenzan a cultivar plantas en oriente medio, criar animais, a escribir e contar, a facerse preguntas sobre o entorno e a morte, contestandoas primeiro con mitos e logo dunha maneira racional. As vemos como en 2 m.a. o cerebro humano pasa de 700 cm3 a 1450 cm3, isto s pode explicarse pensando que trouxo grandes ventaxas, no da a da para superar as dificultades, ou ben para atraer mellor parella, ou ben para socializar mellor, ou unha combinacin das 3. En calquer caso somos os descendentes dos mellor adaptados en ambientes e situacins difciles, tanto as que o crecemento exponencial da poboacin humana nos ltimos 500 anos faimos pensar que estaremos chegando (ou chegamos xa) limite que pode soportar o planeta Terra en canto a consumo de recursos e alteracin dos ecosistemas. Sinala no texto 3 feitos que che parezcan de rigor cientfico con C Sinala no texto 3 interpretacins ou feitos discutibles e suxetos a cambios con I

You might also like