Mariusz Gulczyski Andrzej Makiewicz

Podrcznik akademicki
Partie to organizacje zrzeszajce obywateli wiadomych wsplnoty swych interesw i pogldw i skonnych do zdyscyplinowanego zabiegania o ich realizacj przez zdobywanie i sprawowanie wadzy politycznej. Ten typ zrzesze najaktywniejszych politycznie czonkw spoeczestw nazywany te potocznie stronnictwami bd ugrupowaniami politycznymi jest jednym z gwnych elementw wspczesnych systemw politycznych. Dlatego wyjanienie czym s partie, jakie peni role, jak dziaaj, naley do najwaniejszych zada politologii. Zadaniem tego podrcznika jest pomoc w naukowym poznawaniu waciwoci partii i systemw partyjnych oraz w dalszym ksztaceniu i samoksztaceniu w tej dziedzinie. Realizacji tych zada suy winna zawarta w tej publikacji wiedza: >> o genezie i historycznym rozwoju partii i systemw partyjnych, >> o funkcjach partii, >> o typach partii, >> o waciwociach ich spoecznej i organizacyjnej struktury, >> o sposobach spoecznej i prawnej instytucjonalizacji, >> o formach ideologicznego i politycznego oprogramowania, >> o rdach i zasadach finansowania dziaalnoci partyjnej, >> o typach wspczesnych systemw partyjnych, >> o sposobach zdobywania przez partie wadzy i jej sprawowania, >> o roli i formach dziaania partii opozycyjnych, >> o funkcjonowaniu politycznych, partii w midzynarodowych strukturach

Wstp

>> o rodzajach i przyczynach patologicznych wynaturze partii i systemw partyjnych. W wikszoci podrcznikw partie i ich systemy omawiane s przede wszystkim na podstawie dowiadcze zachodnioeuropejskich i amerykaskich. Jest to zasadne, gdy stanowi one wzorzec wspczesnych demokracji, std w tym podrczniku take na nich gwnie skupiamy uwag. Podjlimy jednak prb uwzgldnienia w opisie take waciwoci partii rodkowoeuropejskich oraz dziaajcych w Azji i Afryce. Uwaamy bowiem, e w epoce globalizacji wiat trzeba traktowa jako wspzalen cao. Jest to tym bardziej konieczne, e rozwj ycia

politycznego w tych regionach nie jest prostym naladownictwem wzorcw Zachodniej Europy i Ameryki, lecz rzdzi si swymi wasnymi reguami. Dla uatwienia poznawania tego fenomenu przez studentw staralimy si prezentowa partie i systemy partyjne w sposb uporzdkowany i przejrzysty. Nie winno to jednak rodzi bdnego wraenie, e wszelkie dziaania partii prowadzone s w sposb rwnie systematyczny. W rzeczywistych dziaaniach partii jest wiele ywioowoci, a niekiedy te baaganu. Na koniec odpowied na pytanie podstawowe, jakie sobie i nauczajcym, a zatem i autorom podrcznika zadadz zapewne skazani na studiowanie tej problematyki: jaki jest cel i sens uczenia si o partiach politycznych i systemach partyjnych? Uczenie si wiedzy o partiach mona i trzeba motywowa trojako. Uczymy si po to, aby: zda egzamin, bowiem bez wykazania si dostateczn wiedz o tym istotnym elemencie wspczesnych procesw politycznych nie mona dosta dyplomu politologa; rozumie natur tego elementu systemu politycznego i pomaga zrozumie j innym na tyle, by posugiwa si nim jako narzdziem swej podmiotowoci politycznej i nie da si zepchn na pozycje przedmiotu polityki manipulowanego wbrew wasnym interesom przez innych; zna waciwoci tego narzdzia aktywnoci politycznej i wykorzystywa je optymalnie jako obywatel i polityk. Niezalenie od skali motyww jedno-, dwu- czy trzystopniowej nauczy si tego trzeba. Bdzie to tym atwiejsze, im motywacja bogatsza. Spis treci: Wstp Wykad 1: Geneza i rozwj partii politycznych Wykad 2: Funkcje partii politycznych Wykad 3: Typy partii Wykad 4: Spoeczna struktura partii Wykad 5: Organizacyjna struktura partii Wykad 6: Instytucjonalizacja partii Wykad 7: Sposoby oprogramowania partii

Wykad 8: Finansowanie partii Wykad 9: Systemy partyjne Wykad 10: Sposoby oddziaywania partii na spoeczestwo Wykad 11: Sposoby zdobywania wadzy Wykad 12: Sposoby sprawowania wadzy Wykad 13: Funkcje i sposoby dzialania partii opozycyjnych Wykad 14: Partie w rodowisku midzynarodowym Wykad 15: Patologie partii politycznych www.ksiegarniaeuropejska.com.pl/