Wywiad miesica przedstawiciele firmy Rockwell Automation

10,00 z (w tym 5% VAT) ISSN 1896-6381 INDEKS 246 972

www.automatykaB2B.pl

1/2012 (63)

TECHNIKA I RYNEK SYSTEMW AUTOMATYKI ENERGETYKA

FANUC CZY EUROPEJSKIE

ODDZIAY

ROBOTYKA

OPROGRAMOWANIE

Laserowe systemy pomiarowe

Temat numeru: Pomiary odlegoci midzy czujnikiem idetalem przeprowadzane s wprzemyle powszechnie. Wpoprzedniej czci powiconego im artykuu opisalimy najczciej wykorzystywane rodzaje laserowych czujnikw odlegoci. Wbiecym opracowaniu charakteryzujemy konfiguracje laserowych ukadw pomiarowych wykorzystywanych do pomiarw rnych wielkoci geometrycznych.
patrz str. 3643

Europejskie oddziay firmy Fanuc, czyli Fanuc Robotics (roboty przemysowe), Fanuc FA (maszyny CNC) iFanuc Robomachine Europe (obrabiarki, itp.) zostay wczone do nowej spki Fanuc Luksemburg Corporation. Jej prezesem zosta Olaf Gehrels (na zdjciu), wieloletni prezes Fanuc Robotics Europe.

SPRZEDA KOMPUTERW
PRZEMYSOWYCH ZNACZCO WZRONIE

w numerze
SPS/IPC/Drives 2011 rewelacyjna edycja targw str. 8 VIX Automation spotyka si z partnerami Dobre wraenia po NIDays 2011

RAPORT: ZASILANIE W PRZEMYLE

Zasilanie maszyn iurzdze to jedno zpodstawowych zagadnie wprzemyle i wielu innych branach. Skada si na nie zarwno dostarczanie odpowiedniej jakoci energii elektrycznej oraz gwarantowanie jej bezprzerwowej dostpnoci. Przedstawiamy dostawcw zasilaczy maogabarytowych, systemw zasilania gwarantowanego, akumulatorw iinnych zwizanych z t tematyk produktw.
patrz str. 4473

NAPDY

Porwnanie sprzeday IPC do rnych bran w 2010 roku i prognoza na 2015 rok

POMIARY

str.

str.

10

Warto globalnego rynku komputerw przemysowych wzronie z okoo 2,1 mld dol. w2010 do ponad 3,5 mld dol. w 2015 roku prognozuje IMS Research. Chocia brana ucierpiaa podczas niedawnej recesji, w kadym zsektorw tego rynku nastpio odbicie.
patrz str. 16

STEROWANIE

Powolna popularyzacja Ethernetu w pneumatyce str. 23

Nakad: 10 000 egz.

Automatyka, Podzespoy, Aplikacje

Rok 6, numer 63 Stycze 2012 PL ISSN 1896-6381 Cena 10,00 z

OD REDAKCJI
Smartfony narzdziem pracy automatykw? 6

Redakcja magazynu
Redaktor naczelny Zbigniew Pitek tel. 22 257 84 96, faks 22 257 84 67 z.piatek@automatykaB2B.pl Wydawca Robert Magdziak tel. 22 257 84 96 r.magdziak@automatykaB2B.pl Redakcja Monika Jaworowska, Mateusz Kosikowski, Tomasz Daniluk Wsppracownicy Anna Magdziak, Agnieszka Grabowska, Grzegorz Michaowski, Jakub Moaryn, Aleksandra Pitek, Katarzyna Winiewska, Katarzyna Gugaa DTP Filip Ostrowski Adres redakcji Redakcja magazynu APA ul. Leszczynowa 11, 03-197 Warszawa

GOSPODARKA
Wydarzenia: SPS/IPC/Drives 2011 rewelacyjna edycja targw Wydarzenia: VIX Automation spotyka si z partnerami Wydarzenia: Dobre wraenia po NIDays 2011 Aktualnoci: Wiadomoci z rynku polskiego i zagranicznych Trendy: Powolna popularyzacja Ethernetu w pneumatyce 8 8 10 11 23

WYWIAD MIESICA
Rockwell Automation: mamy ofert dla europejskich rm OEM i przedsibiorstw produkcyjnych 24

NEWS FLASH
Nowe technologie wybrane przez redakcj opisy nowych produktw 34

TEMAT NUMERU
Temat numeru: Laserowe pomiary wielkoci geometrycznych, cz 2 ukady pomiarowe 36 42

Dzia marketingu i reklamy

Dyrektor dziau marketingu i reklamy Katarzyna Winiewska tel. 22 257 84 65 k.wisniewska@automatykaB2B.pl Meneder magazynu Katarzyna Gugaa tel. 22 257 84 64, faks 22 257 84 67 tel. kom. 601 131 953 k.gugala@automatykaB2B.pl Zesp marketingu i reklamy Boena Krzykawska tel. 22 257 84 42 b.krzykawska@automatykaB2B.pl Grzegorz Krzykawski tel. 22 257 84 60 g.krzykawski@automatykaB2B.pl Andrzej Tumaski tel. 22 257 84 63 a.tumanski@automatykaB2B.pl Justyna Warpas tel. 22 257 84 62 j.warpas@automatykaB2B.pl

Prezentacje produktw

RAPORT RYNKOWY
Raport: Zasilanie w przemyle zasilacze maogabarytowe i systemy zasilania gwarantowanego Prezentacje produktw Przewodnik WWW: Witryny internetowe rm zwizanych z tematem raportu 73 44 58

TECHNIKA
Wdroenie: System owietlenia wiatem dziennym i sztucznym IPC: Wydajny komputer wbudowany Automatyka budynkowa: Energooszczdne budynki 74 76 77

NOWE PRODUKTY
Czujniki i przetworniki pomiarowe Sieci przemysowe Sterowniki i kontrolery Komputery przemysowe i oprogramowanie Silniki i napdy Panele operatorskie i komputery panelowe Urzdzenia i systemy pomiarowe Urzdzenia elektryczne i elektromechaniczne Obudowy, zcza, monta 79 82 83 84 87 88 89 91 93

Strona internetowa magazynu

http://www.automatykaB2B.pl

Wydawnictwo
AVT-Korporacja spka z o.o. ul. Leszczynowa 11, 03-197 Warszawa tel. 22 257 84 99, faks 22 257 84 00 Dyrektor wydawnictwa: prof. Wiesaw Marciniak

Dzia prenumeraty
ul. Leszczynowa 11, 03-197 Warszawa tel. 22 257 84 22, faks 22 257 84 67 prenavt@avt.pl Wszystkie produkty i nazwy s wymienione wycznie w celach identykacyjnych i mog by zastrzeonymi znakami odpowiednich wacicieli. Redakcja nie zwraca materiaw niezamwionych oraz zastrzega sobie prawo do adiustacji, doboru tytuw i dokonywania skrtw w nadsyanych materiaach. Redakcja nie ponosi odpowiedzialnoci za tre reklam. Wszelkie prawa zastrzeone.

INFORMACJE
Kupon prenumeraty Indeks reklam 94 94

s t y c ze

2 0 1 2

spis treci
SPS/IPC/Drives 2011 rewelacyjna edycja targw
Tytuowe targi, ktre odbyway si w Norymberdze pod koniec listopada, zgromadziy rekordow liczb wystawcw i ich goci. Tradycyjnie zaprezentowano rwnie szereg nowoci z zakresu automatyki przemysowej. Imprez odwiedzio wiele osb z Polski, a na targach obecnych byo trzech wystawcw krajowych.

Dobre wraenia po NIDays 2011

NIDays to coroczny cykl jednodniowych spotka i szkole, ktre powicone s projektowaniu i prezentacji najnowszych produktw, technologicznych trendw oraz rozwiza zwizanych systemami pomiarowymi i testujcymi. NIDays to rwnie najbardziej prestiowe i najwiksze wydarzenie organizowane przez rm National Instruments w Polsce. Pod koniec roku w jego ramach odbyy si dwie konferencje w Warszawie i Katowicach.

10
Powolna popularyzacja Ethernetu w pneumatyce
W 2010 roku globalny rynek pneumatycznych wysp zaworowych wzrs o ponad 18%, osigajc poziom 860 mln dolarw. Odpowiadao to ponad milionowi sprzedanych tego typu urzdze, przy czym prawie poowa z nich wyposaona bya w interfejs do jakiego typu sieci przemysowej. Niemniej jednak w zdecydowanej wikszoci byy to standardy sieci eldbus. Sytuacja ta powinna utrzyma si rwnie w latach kolejnych.

23
Rockwell Automation przedstawia ofert rwnie dla rm europejskich
Automation Fair to organizowana dorocznie impreza targowa rmy Rockwell Automation, ktra poczona jest ze szkoleniami, warsztatami oraz licznymi prelekcjami. Goszczc na odbywajcych si w poowie listopada rocznicowych, dwudziestych targach, moglimy rozmawia z przedstawicielami amerykaskiego producenta automatyki, ktrzy zwizani s z rnymi aspektami jego dziaalnoci biznesowej oraz rozwojem produktw. Przedstawiamy relacj z targw, prezentujc cztery wywiady, w ktrych rozmawiamy rwnie o tym, co rma zaproponowa moe polskim producentom maszyn i lokalnym przedsibiorstwom branowym.

24
stycze 2012

Temat numeru: Laserowe pomiary wielkoci geometrycznych Raport rynkowy: Zasilanie w przemyle
5

stycze 2012

od redakcji

Smartfony narzdziem pracy automatykw?

Oile jeszcze kilkanacie lat temu naturalnym kierunkiem migracji technologii by ten zbrany profesjonalnej do zastosowa konsumenckich, ostanie lata przyniosy odwrcenie si trendu szczeglnie wzakresie rozwiza komunikacyjnych iinformatycznych. Tak jest rwnie wprzypadku automatyki przemysowej, gdzie obserwowa mona procesy konwergencji pomidzy ni adziedzinami, ktre jeszcze niedawno wydaway si by dosy odlege. Jedn znich jest komunikacja bezprzewodowa, ktr coraz powszechniej wykorzystuje si wprzemyle oraz energetyce izastosowaniach infrastrukturalnych. Wkolejnych latach proces ten powinien postpowa, przy czym warto tutaj zwrci uwag na rosnce uycie urzdze przenonych wzdalnych odczytach danych, kontroli pracy maszyn inadzorze dziaania instalacji. Ewolucja ta postpuje ju w Stanach i powinna zczasem przyj rwnie do nas. Mona przy tym postawi tez, e chocia wniektrych zastosowaniach okae si ona rewolucj, proces popularyzacji opisywanych rozwiza bdzie stopniowy inie skorzystaj na nim wszyscy. Zdalna komunikacja nie jest wnaszej brany nowoci. Wykorzystuje si j przy pomiarach zuycia mediw, asuby utrzymania ruchu uywaj nieraz palmtopw ipodobnych urzdze do wymiany danych np. z inteligentnymi czujnikami poprzez interfejs Bluetooth. S to jednak sytuacje, wprzypadku ktrych zakres aplikacyjny jest dosy ograniczony czy to do przesania standardowych pakietw danych czy te komunikowania si zokrelonymi urzdzeniami. Dlaczego do dostpu do SCADA/HMI iinnych systemw przemysowych nie wykorzysta jednak telefonw komrkowych oraz tabletw? Skoro uywamy ich do robienia przeleww wbanku, to tym bardziej mog suy przykadowo do wgldu wparametry pracy instalacji technologicznych czy kontroli dziaania systemw automatyki budynkowej. Doczenie telefonu HTC czy tabletu Samsunga do asortymentu narzdzi, zktrych korzystaj na co dzie inynierowie automatycy, wydaje si by naturalnym etapem rozwoju technologii automatyzacji. Pierwszy krok nasza brana ma ju za sob. Byo nim upowszechnienie si systemw wizualizacji webowej, czyli takich rodzajw SCADA/HMI, ktre pozwalaj na kontrol pracy urzdze idostp do informacji poprzez przegldark WWW. Oferuje je coraz wicej dostawcw, gdy wymogiem stawianym obecnie przed oprogramowaniem przemysowym jest nie tylko zapewnianie kontroli nad instalacjami, ale te zaawansowana analiza danych oraz udostpnianie ich rnym uytkownikom rwnie zdalnym. A w tym zakresie technologie internetowe sprawdzaj si idealnie. Wzeszym roku niektrzy dostawcy oprogramowania poszli okrok dalej izaoferowali aplikacje przeznaczone do pracy zkonkretnymi modelami urzdze przenonych. Przykadowo Inductive Automation proponuje klientom Ignition Mobile oprogramowanie pozwalajce na stworzenie kocwki system SCADA/HMI do pracy na dowolnych smartfonach oraz tabletach. Zkolei Opto 22 dostarcza aplikacj iPAC iOS komunikujc si zoprogramowaniem SCADA tej firmy poprzez urzdzenia Apple. Podobnie jest zProsoft Technology isystemem i-View, aswoje produkty rozwijaj tez m.in. Indusoft oraz zRockwell Automation. Ciekawostki pojawiaj si rwnie na rodzimym podwrku chociaby podczas Automaticonu firma B&R zaprezentowaa aplikacj pozwalajc na zdalna komunikacj ztabletami iPad. Pomimo opisywanych zmian wielu automatykw sceptycznie podchodzi do tematu, traktujc technologie zwizane ze wiatem elektroniki konsumenckiej oraz profesjonalnymi, zamknitymi systemami automatyki isterowania jako najzwyczajniej niekompatybilne ze sob. Zdecydowanie nie jest to kwestia uprzedze, gdy trudno wyobrazi sobie, eby telefon komrkowy wykorzystywany by do kontroli dziaania wanej linii technologicznej lub do regulacji parametrw pracy bloku energetycznego. Dochodz tutaj rwnie kwestie bezpieczestwa niektre systemy po prostu musz by sterowane lokalnie, adostp do nich cile ograniczony. Z drugiej strony w bardzo wielu zastosowaniach moliwo zdalnego dostpu powinna by bardzo atrakcyjn funkcj. Tak jest przykadowo wprzypadku systemw BMS iautomatyki budynkowej, gdzie personel obiektu przeglda moe funkcjonowanie rnych elementw systemu HVAC czy monitoringu, auytkownicy maj zdalny dostp np. do sterowania owietleniem. Zkolei suby utrzymania ruchu powinny doceni moliwo kontroli parametrw pracy urzdze iwgldu wdane historyczne zdowolnego miejsca na terenie zakadu przemysowego. Podobnie powinno by wprzypadku personelu serwisujcego instalacje rozlege terytorialnie takie jak te wbrany wodno-kanalizacyjnej. Czy na skutek omawianych zmian powstanie nowa generacja narzdzi informatycznych dla automatykw, ktre docz do kilkuset tysicy aplikacji ju dostpnych dla urzdze przenonych? Zpewnoci tak si stanie, ale nie wnajbliszej przyszoci. Wkolejnych miesicach, jak sdz, bdziemy jednak obserwowali szybko rosnce zainteresowanie uytkownikw moliwociami zdalnego dostpu do informacji iwymiany danych zsystemami kontrolno-pomiarowymi oraz rnymi urzdzeniami, co cay czas powinno jednak odbywa si na poziomie przegldarki internetowej. Powinna by to te okazja dla dostawcw oprogramowania iintegratorw systemw, aby zaoferowali oni klientom nowy rodzaj funkcjonalnoci, czynic ztego element przewagi konkurencyjnej na rynku.
Zbigniew Pitek

s t y c ze

2 0 1 2

gospodarka

WYDARZENIA

SPS/IPC/Drives 2011
rewelacyjna edycja targw
Tytuowe targi, ktre odbyway si w Norymberdze pod koniec listopada, zgromadziy rekordow liczb wystawcw i odwiedzajcych ich goci. Tradycyjnie zaprezentowano rwnie wiele nowoci z zakresu automatyki przemysowej.
Podczas tegorocznej, ju 22. edycji targw odwiedzi mona byo blisko 1430 wystawcw, ktrzy prezentowali swoje produkty, rozwizania i usugi w 12 halach targowych. Tematyka wystawy obejmowaa tradycyjnie systemy sterowania, komputery przemysowe, napdy, urzdzenia HMI, komunikacj przemysow, czujniki, oprogramowanie przemysowe oraz komponenty elektryczne. W Niemczech prezentuje si czowka brany automatyki przemysowej, wtym wiele firm dziaajcych rwnie na naszym rynku. Jest to te, wraz z targami w Hanowerze, miejsce premier wielu nowych produktw zzakresu automatyki przemysowej.

Omawian wystaw ogldno ponad 56 tys. goci, co rwnie stanowio wynik wikszy, ni wprzypadku poprzednich targw, ijednoczenie obiecujcy prognostyk na przyszo. Wraz ztargami odbywaa si trzydniowa konferencja, wktrej udzia wzili przedstawiciele sektora naukowego, osoby odpowiedzialne za rozwj produktw oraz uytkownicy urzdze imaszyn zwizani zsektorem produkcyjnym. Warto doda, e na targach wystawiay si trzy polskie firmy Fabryka Silnikw Elektrycznych Tamel, Zakady Kablowe Bitner oraz Transfer Multisort Elektronik. Kolejna edycja targw odbdzie si wterminie od 27 do 29 listopada 2012 roku. (ZP)

VIX Automation spotyka si z partnerami

Wlistopadzie odbyo si III Spotkanie Partnerw SPP, ktre miao miejsce wwojewdztwie dzkim. Podczas dwudniowej konferencji pracownicy VIX Automation wraz zprzedstawicielem GE Intelligent Platforms Thomasem Schulzem (na zdjciu) zaprezentowali nowoci wzakresie oprogramowania Proficy, przedstawili plany rozwojowe wzakresie produktw oraz omwili biec sytuacj wGE Intelligent Platforms. W tym roku nacisk pooony zosta na warsztaty praktyczne, podczas ktrych uczestnicy mieli moliwo samodzielnego wykonywania zada. wiczenia dotyczyy m.in. nowych narzdzi do

tworzenia aplikacji w Proficy iFIX (technologia wstek, Global Time Control) oraz raportowania wProficy Historian (wykorzystanie kolektora kalkulacyjnego, tworzenie wasnych aplikacji oraz raportw). Przedstawiciele firmy omwili take moliwoci Proficy iFIX WebSpace sucego do tworzenia wizualizacji wsieci. Materiay ze spotkania dostpne s na stronie firmy www.vix.com.pl
(ZP)

s t y c ze

2 0 1 2

Dobre wraenia po NIDays 2011

NIDays to coroczny cykl jednodniowych spotka i szkole, ktre powicone s projektowaniu i prezentacji najnowszych produktw, technologicznych trendw oraz rozwiza zwizanych systemami pomiarowymi i testujcymi. NI Days to rwnie najbardziej prestiowe i najwiksze wydarzenie organizowane przez rm National Instruments w Polsce.
Formua NIDays bazuje na moliwoci wybrania przez uczestnikw jednej zkilku rwnolegle prowadzonych cieek tematycznych, obejmujcych warsztaty powicone oprogramowaniu LabVIEW, prezentacje techniczne dotyczce najnowszych technologii NI zzakresu testowania, sterowania iprojektowania systemw oraz demonstracje wykorzystania graficznego rodowiska programowania. Uczestnicy maj te moliwo wzicia udziau wbezpatnym egzaminie CLAD (Certified LabVIEW Associate Developer). Ztych powodw frekwencja na konferencji jest wyjtkowo dua wporwnaniu do innych seminariw iszkole. cznie wWarszawie iKatowicach (17 i22 listopada) na spotkania przybyo ponad 150 osb reprezentujcych rne rodowiska inynierskie inaukowe.

Du cz wykadw stanowiy tradycyjnie pokazy, w jaki sposb moduowe urzdzenia pomiarowe i LabVIEW zostay wykorzystane do realizacji konkretnych problemw inynierskich. Takich przykadw byo naprawd wiele, a spord firm, ktre pokazyway aplikacje pomiarowo-testujce obecne byy m.in. CIT Engineering Polska, Veritech, Woodward oraz Orion Test Systems & Automation. Sporo przykadw przedstawiali te naukowcy zPolitechniki Warszawskiej, AGH, Akademii Marynarki Wojennej, ktrzy tworz systemy pomiarowe. Poza wykadami iprezentacjami na NIDays zorganizowane zostay warsztaty, ktre miay charakter demonstracji moliwoci kryjcych si wLabVIEW np. przy sterowaniu robotem. Na konferencji bya te wystawa gdzie uczestnicy mogli na ywo zobaczy dziaanie kilku typowych systemw.
(RM)

10

s t y c ze

2 0 1 2

WEG przej dwie rmy

WEG przej od GE Energy oddzia Electric Machinery firmy Converteam. Przedsibiorstwo, ktrego siedziba mieci si w Minneapolis, zajmuje si projektowaniem iprodukcj silnikw oraz generatorw na zamwienie, gwnie na potrzeby przemysu energetycznego oraz naftowego. Electric Machinery oferuje te usugi dodatkowe, wtym instalacj, wsparcie techniczne, dostp do czci zamiennych, naprawy iinne prace konserwacyjne zakupionych maszyn. Oprcz tego do WEG zostaa te wczona firma Watt Drive, austriacki producent m.in. skrzy przekadniowych, motoreduktorw, napdw isystemw sterowania.

Seminarium dla edukacji oraz na konkursu rmy ASTOR

Pod koniec listopada krakowski ASTOR rozstrzygn konkurs na najlepsz prac dyplomow. Jego laureaci spotkali si zprzedstawicielami firmy podczas konferencji, ktra poczona bya zseminarium dla edukacji. Organizator wydarzeniazaprosi krajowych przedstawicieli uczelni technicznych, wtym finalistw XIII edycji konkursu wraz zpromotorami swoich prac. Wprogramie seminarium znalazy si m.in. wskazwki, jak inwestowa w zawodow przyszo, prezentacje laboratoriw wyposaonych wnowoczesny sprzt automatyki oraz omwiono przykady wsppracy firmy ASTOR zplacwkami edukacyjnymi. Laureatami konkursu zostali (podano od pierwszego miejsca): Micha Skaecki za Symulator kota parowego zwykorzystaniem sztucznych sieci neuronowych, Politechnika Wrocawska, ukasz Stanclik za Ukad sterowania ramieniem robota antropomorficznego, Akademia Techniczno-Humanistyczna wBielsku-Biaej, Jakub Botwin za Bazujce na PLC stanowisko diagnostyczne do testowania sterownikw PLC GE Intelligent Platforms, Akademia Grniczo-Hutnicza wKrakowie, Wyrnienie otrzyma Piotr Rupniewski, autor pracy Projekt stanowiska aktywnego obciania silnika asynchronicznego, Akademia Techniczno-Humanistyczna wBielsku-Biaej. Konkurs firmy na najlepsz prac dyplomow, ktry organizowany jest od 1998 roku, zyska uznanie wobszarze edukacyjnych dziaa CSR i zosta wyrniony wraporcie Odpowiedzialny biznes wPolsce 2010. Dobre praktyki.

gospodarka

AKTUALNOCI
Bahlsen rozwija dziaalno w KSSE
Bahlsen, producent z brany spoywczej, zamierza rozbudowa swj zakad piekarsko-cukierniczy w Skawinie, na terenie Krakowskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Wramach inwestycji, ktrej koszt to co najmniej 20,7 mln z, m.in. wdroony zostanie nowoczesny ukad schadzania produktw. Firma zobowizaa si te do utrzymania redniego zatrudnienia wtym zakadzie na poziomie 293 pracownikw oraz utworzenia co najmniej 30 nowych miejsc pracy.

Lafarge Gips zamwio aktualizacj oprogramowania Wonderware

Lafarge Gips, dostawca pyt gipsowo-kartonowych, podpisa zfirm ASTOR umow regulujc kwesti aktualizacji systemu monitoringu i wizualizacji produkcji SCADA, ktry jest zainstalowany wfabryce tego producenta wLeszczach. Dziki temu Lafarge Gips uzyska

Fortum zainteresowany technologi generacji energii z fal morskich

Fiski koncern energetyczny Fortum wraz z firm DCNS rozpoczyna program badawczo-rozwojowy wzakresie pozyskiwania energii z fal morskich, technologii odgrywajcej coraz wiksz rol na rynku energetyki odnawialnej. Jego efektem ma by realizacja we Francji pokazowej instalacji tego typu. Oprcz tego Fortum obecnie uczestniczy ju wdwch podobnych przedsi-

Zakad Lafarge Gips

bezpatny dostp do najnowszych wersji oprogramowania Wonderware, na ktrym system ten bazuje, bdzie mia te zapewnione wsparcie techniczne przez dwa lata. Wczeniej podobny kontrakt ASTOR zawar zfirm Azoty Tarnw.

Encon uzyska certykat Partner Simatic PCS 7 Specialist

Wrocawski Encon uzyska midzynarodowy certyfikat Solution Partner Simatic PCS7 na poziomie Specialist. Dokument ten jest wydawany firmom, ktre charakteryzuje wysoki poziom techniczny oraz wiedza i dowiadczenie w zakresie zarzdzania projektami.

rdo: Vigor Wave Energy

wziciach, ktrych celem jest budowa elektrociepowni zasilanych energi fal wSzwecji iwPortugalii. Przy tym drugim projekcie Fortum wsppracuje zfisk firm AW-Energy. Jej technologia WaveRoller zostanie by moe wykorzystana rwnie wprojekcie, ktry powstanie przy udziale DCNS.

12

s t y c ze

2 0 1 2

AKTUALNOCI
Nowe inwestycje w SSE
Indesit wybuduje na terenie dzkiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, obok ju istniejcych zakadw produkujcych kuchenki ilodwki, fabryk okapw ifabryk komponentw plastikowych. Na budow zakadw, w ktrych zatrudnienie znajdzie co najmniej 250 pracownikw, firma zamierza przeznaczy okoo 100 mln z. Uruchomienie produkcji zaplanowano ju wtym roku.

gospodarka

Edbro otworzy magazyn w Wieluniu

Edbro, producent hydraulicznych siownikw wywrotu oraz akcesoriw do samochodw uytkowych, otworzy wWieluniu nowy magazyn dystrybucyjny. Jest to kolejna, po uruchomieniu w2010 roku sieci autoryzowanych serwisw, inwestycja tej firmy, ktra ma zwikszy dostpno jej usug iproduktw wnaszym kraju.

Quercus w SSSE
Quercus, firma zajmujca si ciciem iobrbk szka typu float na cele przemysowe, otrzymaa pozwolenie na prowadzenie dziaalnoci gospodarczej wpodstrefie Suwaki, na terenie Suwalskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Inwestor zadeklarowa przeznaczenie na ten cel nakadw wwysokoci co najmniej 1,5 mln zotych oraz zatrudnienie co najmniej 5 osb.

Zkolei ABB planuje zainwestowa 52,5 mln z w rozbudow fabryki w Aleksandrowie dzkim, wefekcie ktrej powierzchnia tego zakadu podwoi si. Teren ten zostanie zagospodarowany na rozwj produkcji silnikw o podwyszonej klasie sprawnoci energetycznej. Po jej uruchomieniu zaplanowanym na ten rok w zakadzie znajdzie zatrudnienie 35 nowych pracownikw. Oprcz tego wpodstrefie Kutno SSE zakad produkcyjny wybuduje firma Serioplast Poland. Bd w nim wytwarzane opakowania ztworzyw sztucznych na potrzeby przemysu farmaceutycznego, chemicznego, kosmetycznego i spoywczego. Inwestor zadeklarowa poniesienie wydatkw w wysokoci 36 mln z oraz zatrudnienie co najmniej 66 osb. Z kolei w podstrefie Radomsko SSE Eko-Kartex wybuduje hale produkcyjne i magazynowe z wydzielon czci administracyjno-biurow. Wramach tej inwestycji firma zakupi te linie technologiczne do produkcji opakowa tekturowych. Cakowity koszt tego przedsiwzicia wyniesie 4 mln z. Prac w nowej fabryce znajdzie co najmniej 10 pracownikw.

gospodarka

AKTUALNOCI
Nowy kontrakt AirProducts
AirProducts, dostawca gazw technicznych dla przemysu, podpisa dugoterminowy kontrakt z firm chemiczn PCC Rokita. Obejmuje on dostawy azotu

Umowa ABB i BP Norway

ABB zawaro zBP Norway trzyletni kontrakt na konserwacj, modyfikacj oraz wsparcie w zakresie systemw bezpieczestwa i automatyki we wszystkich instalacjach na polach naftowych BP zlokalizowanych w obrbie norweskiego szelfu kontynentalnego. W ramach tego zlecenia ABB dostarczy te narzdzia do symulacji, ktre bd m.in. wykorzystywane do szkole-

rdo: BP

nia personelu oraz testowania nowych funkcjonalnoci zainstalowanych systemw. Kontrakt, ktrego warto wynosi 33 mln dol., moe zosta przeduony o kolejne dwa lata.

w formie gazowej, ktry bdzie wykorzystywany jako atmosfera ochronna, chronica substancje chemiczne przed dostpem powietrza. W ramach tej umowy Air Products wpobliu zakadu odbiorcy wybuduje nowoczesny generator gazu PRISM, ktrego uruchomienie zaplanowano na pocztek 2012 roku. Kontrakt, ktrego warto wynosi kilkanacie mln z, podpisano na pitnacie lat zmoliwoci przeduenia okolejne pi.

AKTUALNOCI
Dwie nagrody dla RS Components

gospodarka

RS Components, dystrybutor produktw zzakresu elektroniki, automatyki iutrzymania ruchu, otrzyma nagrod Global Catalogue Distribution Award 2011 od firmy Molex. Wyrnienie zostao przyznane za wyniki sprzeday zczy elektronicznych, wsparcie w zakresie projektowania technicznego iinne usugi. Angielska firma otrzymaa take nagrod Logistics and Distribution Operations podczas ceremonii Przedstawiciele rm Molex oraz RS European Supply Chain Components podczas przyznania nagrody Excellence Awards 2011. Global Catalogue Distribution Award Zostaa ona wyrniona za umiejtno przeksztacenia acucha dostaw wczasie dekoniunktury gospodarczej poprzez redukcj caociowych kosztw ireinwestycje wprocesy logistyczne zkorzyci dla caego przedsibiorstwa.

ELFA zmienia nazw na Elfa Distrelec

Od 13 grudnia 2011 roku firma ELFA zmienia nazw na Elfa Distrelec, co podkrela ma zwizek zjej siostrzan firm Distrelec. Zmieni si rwnie logotyp firmy oraz znak graficzny. Ten ostatni oraz format logo zostay zunifikowane dla wszystkich podmiotw ioddziaw grupy Datwyler, do ktrej nale obie firmy. Datwyler jest midzynarodow grup przemysow zsiedzib wSzwajcarii, skupiajc firmy dziaajce w takich branach jak: produkcja kabli, elementw gumowych, opakowa medycznych oraz dystrybucja komponentw technicznych. Nazwa polskiego oddziau pozostaa niezmieniona ibrzmi: ELFA Elektronika Sp. zo.o.

Eaton wsppracuje z rmami Hilscher oraz Whner

Podczas niedawnych targw SPS/IPC/Drives wNorymberdze Eaton zaprezentowa dwch nowych partnerw handlowych: firm Hilscher, dostawc systemw automatyki oraz komunikacji przemysowej, oraz Whner producenta specjalizujcego si w technologii systemw szyn zbiorczych. Z wymienionymi podmiotami firma podpisaa umow owsppracy, wramach ktrej obie spki zintegruj wswoich produktach system komunikacji przemysowej i zasilania SmartWire-DT. Omawiane umowy to kolejne, ktre Eaton zawar wtym zakresie. Wczeniej na targach wHanowerze firma podpisaa zPhoenix Contact kontrakt dotyczcy wsppracy handlowej dotyczcej elektronicznych rozrusznikw Contracton isystemu SmartWire-DT.

gospodarka

AKTUALNOCI
Sprzeda IPC znaczco wzronie
Cig dalszy zokadki

Astat szkoli w tematyce analizy jakoci energii elektrycznej

W poowie listopada poznaski Astat zorganizowa konferencj, na ktrej omwiono tematyk kompensacji mocy biernej iprojektowania filtrw. Podczas dwudniowego spotkania przedstawiono m.in. stacjonarne systemy analizy jakoci energii elektrycznej, dobr systemw kompensacji mocy biernej, nowoczesne rozwizania

Analitycy IMS Research oceniaj, e oile wperspektywie krtkoterminowej omawiany rynek bdzie rs, w duszym okresie na tempie zmian zawa jednak czynniki makroekonomiczne m.in. zwizane zsytuacj wEuropie. Sektorami, gdzie wzrosty wzakresie sprzeday IPC powinny by najwiksze, bd przemys, transport, aplikacje Digital Signage oraz medycyna. Biorc za pod uwag obszary geograficzne najwiksza dynamika zwizana bdzie przede wszystkim zkrajami rozwijajcymi si, takimi jak Chiny oraz Indie.

Apator buduje centrum produkcyjno-rozwojowe

W Ostaszewie koo Torunia, na terenie Pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, spka Apator buduje centrum produkcyjno-rozwojowe. W obiekcie tym produkowane bd elektroniczne liczniki energii obecnie wytwarzane wfabrykach spek zalenych Apatora, elektroenergetyczne gwarantujce cigo zasilania oraz sposoby projektowania filtrw aktywnych ipasywnych. Na konferencji, oprcz przedstawicieli organizatora, dowiadczeniami dzielili si m.in. pracownicy firm KBR, Benedict, ABB oraz Schaffner. Spotkania takie jak omawiane organizowane s przez Astat dwa razy do roku.

Spotkanie uczestnikw konkursu Xplore 2012

Wpadzierniku odbyo si spotkanie druyn zPolski zakwalifikowanych do kolejnego etapu konkursu Xplore Automation Award 2012. Konkurs ten organizowany jest co kilka lat przez Phoenix Contact ima zasig midzynarodowy. Wgronie tym znalazy si trzy zespoy zwizane zPolitechnik Warszawsk oraz Uniwersytetem Warmii
Trwa budowa nowej siedziby Apatora

ponadto zostanie tu te zorganizowane centralne przetwrstwo tworzyw sztucznych. Wikszo procesw produkcyjnych zostanie zautomatyzowana. Budynek, ktrego budowa powinna zakoczy si wmarcu 2012 roku, zostanie wyposaony w energooszczdne rozwizania, m.in. zainstalowane zostan ukady rekuperacji ciepa, system gazowych pomp ciepa zkogeneracj oraz owietlenie ledowe. Wmaju 2012 roku, ju po przeprowadzce zdotychczasowej siedziby wToruniu, firma planuje zwikszy zatrudnienie ookoo 100 osb. Koszt caej inwestycji to okoo 32 mln z.

Purinova w KSSE
Purinova, producent polioli poliestrowych oraz systemw poliuretanowych wykorzystywanych w chodnictwie, przemyle samochodowym, meblarskim ibudownictwie, zainwestuje na terenie Krakowskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Firma zobowizaa si do sfinansowania projektu, ktry bdzie realizowa w podstrefie Tarnw kwot wwysokoci ponad 5,5 mln z, chce te zatrudni co najmniej piciu nowych pracownikw.

i Mazur. W marcu odbdzie si prezentacja 30 wybranych projektw w siedzibie gwnej Phoenix Contact w Niemczech i wyonieni zostan zwycizcy w kadej z7 kategorii. Wszystkie projekty, rwnie konkurencyjne do polskich, obejrze mona wserwisie YouTube na kanale xploreaward.

16

s t y c ze

2 0 1 2

AKTUALNOCI
Argo-Hytos i Ekowafel inwestuj w KSSE
Dwie firmy otrzymay pozwolenie na rozwj dziaalnoci na terenie podstrefy Zator Krakowskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Argo-Hytos, producent m.in. systemw oraz komponentw hydrauliki przemysowej, zamierza na ten cel przeznaczy nakady wwysokoci ponad 4,6 mln z, firma zobowizaa si te do podniesienia

gospodarka

dotychczasowego zatrudnienia na terenie strefy oprzynajmniej piciu pracownikw. Drugim inwestorem jest Ekowafel, producent wyrobw cukierniczych. Firma na rozwj dziaalnoci w KSSE chce przeznaczy ponad 2 mln z, zadeklarowaa take zwikszenie liczby pracownikw oco najmniej pi osb.

Siemens przejmuje Vistagy

Siemens przejmuje firm Vistagy, amerykaskiego dostawc oprogramowania do projektowania produktw zmateriaw kompozytowych, takich jak na przykad podzespoy dla lotnictwa, opatki wirnikw turbin wiatrowych ielementy wyposaenia pojazdw. Wefekcie zmian oprogramowanie oraz usugi oferowane dotychczas przez Vistagy zostan dodane do oferty dziau Siemens PLM Software.

Vistagy dostarcza aplikacje takie jak FiberSIM suce do projektowania lekkich iwytrzymaych struktur kompozytowych, SyncroFIT do projektowania bardziej skomplikowanych elementw oraz Quality Planning Environment i Seat Design Environment do projektowania elementw wyposaenia pojazdw.
stycz e 2 0 1 2

17

Prognoza dla rynku profesjonalnych robotw usugowych

Wedug IFR (International Federation of Robotics) w2010 roku na caym wiecie sprzedano ponad 13,7 tys. sztuk specjalistycznych robotw usugowych, o4% wicej ni w2009. Dziki temu warto tego rynku wzrosa o15%, do 3,2 mld dol. 22% udzia miay wnim roboty wojskowe, ktrych warto sprzeday w2010 roku wyniosa okoo 696 mln dol. Nieco wikszy wkad, szacowany na okoo 744 mln dol. (24%), wrynek robotyki usugowej wniosy roboty wykorzystywane wrolnictwie. Zdecydowanie najwikszy udzia, owartoci okoo

Robot da Vinci (rdo: Intuitive Surgical)

1,361 mld dol. (43%), miay jednak roboty medyczne. Co ciekawe, w2010 sprzedano zaledwie 932 sztuki robotw tego typu, podczas gdy dla porwnania w tym roku nabywcw znalazo 6 tys. sztuk robotw wojskowych oraz 4,2 tys. sztuk robotw rolniczych. Rnica ta wynika std, e roboty medyczne s najdroszymi robotami usugowymi, oredniej cenie za sztuk, wczajc wto koszty niezbdnego wyposaenia, rzdu nawet 1,5 mln dol. Wedug IFR rynek robotyki usugowej wci bdzie si rozwija. W efekcie sprzeda specjalistycznych maszyn tego typu wzronie do 2014 roku o87,5 tys. sztuk. Wwczas warto tego rynku wyniesie 14 mld dol.

Recykl chce przej cz ATB Truck

Recykl, spka zajmujca si recyklingiem opon oraz wytwarzaniem z nich granulatu gumowego wykorzystywanego wbudowie obiektw sportowych, wprodukcji wyrobw gumowych oraz wprzemyle cementowym, planuje przejcie czci ATB Truck. Wramach tej transakcji Recykl chce kupi segment tego przedsibiorstwa zajmujcy si recyklingiem opon, w tym zakad recyklingu wremie. Dziki tej transakcji moce produkcyjne spki wzrosn o50%. Pozosta cz przedsibiorstwa ATB Truck zamierza przej niemiecka firma Rula Vermgensverwaltungs. Obaj inwestorzy zadeklarowali nakady ocznej wartoci 6,9 mln z.

AKTUALNOCI
ISA pracuje nad standardami automatyki budynkowej
Wramach International Society of Automation (ISA) powsta komitet ISA 111, ktry zajmie si opracowaniem standardw dla automatyki budynkowej. Zostan wnich zebrane gwne pojcia, koncepcje oraz wskazwki umoliwiajce sprawne zarzdzanie oraz wymian

gospodarka

ABB przejmuje Powercorp

ABB przejmuje australijsk firm Powercorp, ktra dostarcza systemy automatyki isterowania dla elektrowni pozyskujcych energi ze rde odnawialnych. Dziki rozwizaniom zastosowanym wproduktach Powercomp parametry energii zasilajcej oraz stabilno jej dostaw uzyskiwane w takich instalacjach s porwnywalne do analogicznych wskanikw gwarantowanych wpublicznych sieciach energetycznych. Przykadem jest technika

rdo: Siemens

informacji midzy pojedynczymi budynkami igrupami obiektw, take rozproszonymi geograficznie, wramach jednego, spjnego systemu automatyki budynkowej. Wpracach nad t specyfikacj komitet ISA 111 bdzie wspierany przez specjalistw z istniejcej w ramach struktur ISA Building Automation Systems Technical Interest Group. Pomoc izainteresowanie dla nowej inicjatywy deklaruj rwnie producenci iprojektanci rozwiza dla inteligentnych budynkw.

rwnowaenia generacji ikonsumpcji energii oraz metoda zarzdzania zasobami energii wzalenoci od aktualnych parametrw jakoci napicia. Powercorp ma siedzib wDarwin, wAustralii iaktualnie zatrudnia okoo trzydziestu pracownikw. Zakup tej firmy umocni pozycj ABB na rynku rozwiza dla energetyki odnawialnej.

gospodarka

AKTUALNOCI

Prognoza dla rynku energetyki rozproszonej

Wedug BCC Research warto rynku energetyki rozproszonej, ktra obejmuje jednostki wytwrcze maej mocy zasilajce zwykle odbiorcw lokalnie, wzronie wlatach 2010-2015 z64 mld dol. do 140,7 mld dol., czyli rocznie rednio o 17,1%. Nieco wikszy udzia wtym rynku bdzie mia segment technologii wykorzystujcych jako rdo energii paliwa kopalne. Jego warto wzronie wtym czasie z32,2 mld dol. do 74,3 mld dol., rednio o18,2% co roku. Zkolei wprzypadku technologii pozyskiwania energii ze rde odnawialnych analitycy prognozuj wzrost z 31,8 mld dol. Rynek energetyki rozproszonej w latach w2010 do 66,4 mld dol. w2015, 20082010 i prognoza na 2015 rok czyli rednio co rok o15,9%. Na podstawie wykresu mona stwierdzi, e jeszcze do niedawna podzia ten by inny ina rynku energetyki rozproszonej zminimaln przewag dominoway zielone technologie.

APS rozszerza obszar dziaania

Biaostocka spka Automatyka Pomiary Sterowanie rozszerzya dziaalno biura projektowego na cay kraj. Firma zajmuje si projektowaniem systemw automatyki przemysowej, instalacji elektrycznych oraz ukadw sterowania inadzoru. Wszczeglnoci s to projekty systemw zasilania, rozdzielni, automatyzacji procesw produkcyjnych (kotw, pompowni, przepompowni, oczyszczalni ciekw), instalacji elektrycznych wbudynkach mieszkalnych i biurowych, wtym automatyki dla inteligentnych domw, systemw sterowania inadzoru oraz wizualizacji pracy ukadw.

Maritex rozszerza ofert o urzdzenia rmy Adlink

Oferta dziau automatyki przemysowej firmy Maritex zostaa powikszona ourzdzenia kontrolno-pomiarowe firmy Adlink. Obejmuje ona midzy innymi karty akwizycji danych, systemy GPIB iPXI oraz urzdzenia do komunikacji szeregowej.

ifm Ecolink w WSSE

Firma ifm Ecolink, producent czujnikw isystemw sterowania, zbuduje na terenie podstrefy Opole Wabrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej hal produkcyjn oraz pomieszczenia biurowe. Inwestor zobowiza si do poniesienia na ten cel nakadw inwestycyjnych wwysokoci co najmniej 25,5 mln z oraz do zatrudnienia przynajmniej 300 pracownikw. Budowa powinna zakoczy si najpniej do koca 2012 roku.

gospodarka
TRENDY

Powolna popularyzacja Ethernetu w pneumatyce

W pokryzysowym, 2010 roku globalny rynek pneumatycznych wysp zaworowych wzrs o ponad 18%, osigajc poziom 860 mln dolarw. Odpowiadao to ponad milionowi sprzedanych tego typu urzdze, przy czym prawie poowa z nich wyposaona bya w interfejs do jakiego typu sieci przemysowej. Jednoczenie na kady tego typu modu komunikujcy si z wykorzystaniem Ethernetu przypadao a dziewi moduw pracujcych w jednym ze standardw sieci eldbus.
Moliwo wykorzystania komunikacji sieciowej staje si coraz bardziej podan cech podzespow pneumatycznych, wszczeglnoci wysp zaworowych. Umoliwia ona monitorowanie pracy systemu, jego diagnostyk oraz przyczynia si do zmniejszania zuycia powietrza. Niemniej jednak brak standardu przemysowego wtym zakresie sprawia, e producenci wykorzystuj szereg rnych typw sieci komunikacyjnych od rozwiza wasnociowych do popularnych interfejsw ethernetowych. Jak si jednak okazao, co przedstawione zostao wniedawnym raporcie IMS Research, a 86% sprzedanych w2010 wysp zaworowych, wktrych wykorzystywany by jaki interfejs komunikacyjny, bazowao na jedWyspa zaworowa VTSA rmy Festo, Fot. 1 ktra umoliwia wykorzystanie do 32 zaworw o rnych wielkociach; wyspa wsppracuje z kontrolerem CPX, ktry wspiera komunikacj w sieci Ethernet i z wykorzystaniem rnych protokow eldbus

nym ze standardw sieci fieldbus, natomiast niewielka reszta na Ethernecie. Wprzypadku tych pierwszych najczciej stosowane byy Profibus (ponad 25% wszystkich produktw) oraz DeviceNet (okoo 20%). Powyszy stan rzeczy analitycy tumacz m.in. zoonoci rnych standardw Ethernetu przemysowego. Wich ocenie wada ta jest na tyle istotna, e przesania niewtpliw zalet tego typu sieci du szybko transmisji danych. Sieci typu fieldbus s rwnie postrzegane jako atwiejsze wuyciu, co wrezultacie sprawia, e s czciej stosowane wsamodzielnych systemach. Wprzypadku rozlegych sieci, gdzie zachodzi konieczno poczenia urzdze whali przemysowej zoddalon sterowni, Ethernet jest czsto niezastpiony.
TABELA. Wykorzystanie sieci komunikacyjnych w wyspach zaworowych stan na 2010 i prognoza na 2015 rok
Sieci eldbus Ethernet 2010 86% 14% 2015 82% 18%

Wyspa zaworowa VV100 rmy SMC ze zintegrowanymi, 3-portowymi zaworami

Fot. 2

Mimo wszystko analitycy wymienionej firmy prognozuj powoln popularyzacj Ethernetu womawianych zastosowaniach. Wzrost uycia tego protokou bezie rs szybciej, ni innych standardw sieciowych, jednak wnajbliszych latach cay czas bdzie on wci na dosy odlegej pozycji. Prognozuje si, e w 2015 roku wykorzystanie interfejsw do tego typu sieci wcaoci sprzedawanych wysp zaworowych wynosio bdzie jedynie 18%.
(MK, ZP)
stycz e 2 0 1 2

23

wywiad

Rockwell Automation: mamy ofert dla europejskich rm OEM i przedsibiorstw produkcyjnych

24

s t y c ze

2 0 1 2

Rockwell Automation
Automation Fair to organizowana dorocznie impreza targowa rmy Rockwell Automation, ktra poczona jest ze szkoleniami, warsztatami oraz licznymi prelekcjami. Goszczc na odbywajcych si w poowie listopada rocznicowych, dwudziestych targach, moglimy rozmawia z przedstawicielami amerykaskiego producenta automatyki, ktrzy zwizani s z rnymi aspektami jego dziaalnoci biznesowej oraz rozwojem produktw. W szczeglnoci byy to osoby odpowiedzialne za rozwj rynkw w regionie EMEA, za nowe sterowniki i urzdzenia napdowe, oprogramowanie oraz rozwizania z zakresu zarzdzania zuyciem energii. Przedstawiamy relacj z targw, prezentujc cztery wywiady, w ktrych rozmawiamy rwnie o tym, co rma moe zaproponowa polskim producentom maszyn i lokalnym przedsibiorstwom branowym.

Europa rodkowoWschodnia jest dla nas jednym z kluczowych rynkw rozwijajcych si THOMAS DONATO strona 26

Zarzdzanie zuyciem energii funkcjonalno wbudowana w systemy automatyki PHILIP KAUFMAN s t r o n a 29

Zintegrowana automatyka rwnie dla polskich producentw maszyn JOHN PRITCHARD st r o n a 2 8

Zapenianie luki pomidzy oprogramowaniem wizualizacyjnym i biznesowym TIM MCCAIN s t r o n a 31

stycz e

2 0 1 2

25

wywiad
Europa rodkowo-Wschodnia jest dla nas jednym z kluczowych rynkw rozwijajcych si
THOMAS DONATO
Cztery lata temu rozmawialimy zHedwigiem Maesem, obecnie prezesem firmy na region EMEA, na temat perspektyw rozwoju naszego regionu idziaalnoci Rockwell Automation wPolsce. Od tego czasu wiele si zmienio, jeeli chodzi ootoczenie rynkowe oraz inwestycje firmy wnaszym regionie. Jaka jest obecnie strategia Rockwella na tutejszych rynkach? Kraje takie jak Polska od dawna stanowi dla nas istotne rynki rosnce izpewnoci nie zmieni tego niedawny kryzys. W tym czasie wrcz zdefiniowalimy konkretne plany inwestycyjne m.in. dla Polski, Rosji i planujemy uczyni podobnie wprzypadku innych miejsc regionu. Oprcz Europy rodkowo-Wschodniej, ktr traktujemy jako perspektywiczn dla naszego biznesu, interesuj nas te inne obszary EMEA m.in. wspomniana Rosja, Bliski Wschd oraz cz Afryki. Wostatnich latach wPolsce uruchomilimy duy zakad produkcyjny wKatowicach, gdzie wytwarzane
s m.in. przemienniki czstotliwoci redniego napicia. Prowadzimy tam rwnie inn dziaalno operacyjn firmy, zatrudniajc wsumie okoo 500 osb. Zkolei na Sowacji rozwinlimy sprzeda iwsparcie klientw wzakresie projektw. W midzyczasie zatrudnilimy te wiele osb wPradze odpowiedzialnych za sprzeda, zarzdzanie wdroeniami oraz pracujcych wznajdujcym si tam centrum technologicznym, gdzie rozwijane jest oprogramowanie przemysowe. Zainwestowalimy rwnie wRosji. Patrzc zperspektywy czasu, byy to dobre decyzje, ktre pozwoliy nam rosn na rynkach wymienionych krajw zdecydowanie szybciej ni w innych regionach. Nasze oczekiwania na przyszo s rwnie due. Jeeli spojrzymy na moliwe wzrosty wkolejnych piciu latach, to nawet poowa z nich w obszarze EMEA zwizana bdzie z wymienionymi wanie krajami. Polska jest przy tym jednym znajwikszych rynkw regionu.

Jak rozwijacie biznes w rnych krajach? Jakie segmenty rynku s dla Was najbardziej perspektywiczne? Zaley to od samych pastw. Przykadowo wRosji takimi sektorami s naftowo-gazowy, brana CPG, czyli produktw konsumenckich, oraz spoywcza. Jeeli za chodzi o Polsk, s nimi m.in. przemys motoryzacyjny i oponiarski, spoywczy inapojowy oraz CPG. Podobnie jest wpoudniowo-wschodniej Europie, gdzie zainwestowao wiele firm globalnych. Nasz model biznesowy dostosowujemy zawsze do konkretnych rynkw, przy czym wwikszoci dziaamy poprzez naszych partnerw idostawcw rozwiza. Wstosunku do tych ostatnich mamy okrelone oczekiwania pod wzgldem ich rozwoju i sposobw dziaania. Polska jest duym oraz zrnicowanym krajem i wsppracujemy tutaj zpartnerami takimi jak katowicki RAControls. Zapewniaj oni dostpno produktw dla firm, maj take produkty komplementarne do naszych. Na tutejszym rynku dziaamy rwnie bezporednio. Winnych pastwach regionu przykadowo na Sowacji, na Wgrzech i w Czechach dziaamy natomiast tylko przez partnerw. Rwnie wsamych Stanach Zjednoczonych, ktre s dla nas rodzimym rynkiem, okoo 95% biznesu realizowane jest przez partnerw. W przypadku dystrybucji dziaaj oni zazwyczaj na okrelonych obszarach terytorialnych, natomiast w zakresie wsppracujcych znami integratorw systemw dobieramy zazwyczaj firmy specjalizujce si wokrelonych typach aplikacji isektorach rynku. Jak pozycj chcielibycie osign wEuropie? Dawniej wnaszym regio-

Manufacturing Perspectives spotkanie przedsibiorcw z dostawcami automatyki

26

s t y c ze

2 0 1 2

Rockwell Automation
nie wikszo obsugiwanych przez Was klientw bya firmami globalnymi. Czy to si zmienio? Tak w ostatnich latach rozszerzylimy nasz dziaalno na rynkach, zwikszaj grup odbiorcw lokalnych, w tym firm mniejszych. Chcemy nadal rozwija ten obszar brany, co dotyczy klientw zwizanych zprzemysem oraz firm OEM, czyli producentw maszyn. Oczywicie nadal nastawiamy si na wsparcie odbiorcw globalnych wiele takich firm inwestuje Polsce, Czechach, na Sowacji czy w Sowenii i musimy im zapewnia odpowiedni poziom wsparcia. Jeeli chodzi o pozycj na rynku z pewnoci chcielibymy by numerem pierwszym lub przynajmniej drugim. Zdajemy sobie jednak spraw, e Europa nie jest naszym rdzennym regionem i w krajach takich jak Niemcy czy Francja nigdy nie osigniemy takiej pozycji. Dziaa tutaj wiele innych firm, wtym zarwno konkurenci globalni przede wszystkim Siemens, jak i dostawcy zajmujcy si specyficznymi technologiami iobsug konkretnych sektorw rynku. WWielkiej Brytanii czy Szwajcarii nasz udzia w rynku jest kilkuprocentowy. Jeeli chodzi za oNiemcy, wraporcie VDMA wskazano nasz udzia w dostawach produktw dla wytwrcw maszyn na okoo 20%. Kilka lat temu profil Rockwell Automation sprzeda firmy Reliance Electric oraz Dodge Bearing, natomiast nawizalicie wspprac np. zCisco idokonalicie akwizycji firm dziaajcych wsektorze oprogramowania przemysowego. Czy bya to zmiana strategii? Zdecydowanie tak. Chcemy globalnie skupia si na rozwoju rynku automatyki, systemw kontroli, zasilajcych, komunikacyjnych, oprogramowania ipodobnych. Oceniamy, e s one bardziej perspektywiczne i lepiej pasuj do naszego profilu. Z kolei sektor komponentw elektromechanicznych jest coraz bardziej powszechny i, z naszej

Automation Fair to rwnie forum wymiany dowiadcze; w Europie wiosn odbdzie si lokalna edycja imprezy w Brnie (Czechy)

perspektywy, nie jest tak atrakcyjny jak wymienione. W tym roku zaprezentowalimy wiele nowych produktw, ktre pozwalaj na tworzenie skalowalnych rozwiza sterowania idaj nowe moliwoci firmom dziaajcym wrnych branach m.in. produkcji wyrobw konsumenckich, motoryzacyjnej, spoywczej oraz tzw. life sciences.

Jakie s perspektywy rozwoju regionu EMEA? Jakie s sposoby dotarcia do klientw, ktrzy przyzwyczajeni s do produktw automatyki konkurencyjnych dostawcw? Mamy specjalny program rozwoju iwsparcia partnerw integratorw systemw, twrcw ukadw automatyki oraz dystrybutorw. Skupiamy si te na konkretnych segmentach rynku, gdzie staramy si zaproponowa firmom dobr ofert produktw isprawdzone rozwizania. Oczywicie dla rnych odbiorcw s te rne najistotniejsze cechy produktw. Dla klientw kocowych licz si cakowite koszty inwestycji, natomiast dla producentw maszyn cena, atwo integracji w systemie oraz prostota pod wzgldem wdraania urzdze. Obydwu grupom klientw staramy si te pokazywa pewne standardowe rozwizania przykadowo wpostaci wdroonych systemw, dziki ktrym uytkownicy polepszyli swoje wyniki produkcyjne. Dodam, e klienci europejscy nieraz patrz na rozwiza-

nia zastosowane wfirmach rwnie wStanach Zjednoczonych. Ze wzgldu na obecno globaln jestemy te dobrym partnerem dla duych producentw maszyn. Zmiany na rynku s obecnie bardzo dynamiczne, aproblemy z2009 roku kosztoway wiele firm duo pienidzy iczasu, zanim wrciy one do normalnego dziaania. Obecnie sytuacja wsektorze przemysowym jest cakiem dobra, cho wida pewne oznaki spowolnienia. Ma ono podoe poniekd psychologiczne, cho s te realne problemy, wtym wszczeglnoci w Europie. Oceniam, e w kolejnych kilku miesicach sytuacja wbrany bdzie wmiar stabilna trudno jednak prognozowa, co wydarzy si pniej. Zdrugiej strony plusem jest to, e firmy s bogatsze o dowiadczenia wynikajce z niedawnego kryzysu. Jeeli chodzi za o sam region EMEA, to Polska jest gwnie ze wzgldu na wielko jednym z najbardziej perspektywicznych dla nas obszarw. Jest ona jednak, podobnie jak Czechy i Sowacja, bardziej rozwinita ni pozostae rynki wschodzce, co te nieco ograniczy moliwe wzrosty. Do tych ostatnich zaliczy mona np. Rumuni czy Turcj, ktre dopiero wchodz w okres, w ktrym Polska bya w poprzednich latach. Tam te roso bdzie znaczenie konsumpcji, a wraz z ni pojawi si inwestycje przemysowe.
stycz e 2 0 1 2

27

wywiad
Zintegrowana automatyka rwnie dla polskich producentw maszyn
JOHN PRITCHARD
Wiele firm zbrany OEM wnaszym kraju produkuje maszyny wniewielkich woluminach czsto po kilka sztuk danego typu. Co moe by dla nich ciekawe wofercie Rockwella? Jakie s trendy wbrany OEM? Producenci chc w jak najwikszym stopniu wielokrotnie wykorzystywa tworzone systemy ibudowa swoje maszyny, oile to moliwe, w sposb moduowy. Oczywicie funkcjonalno urzdze jest inna wzalenoci od brany ipotrzeb odbiorcw, jednak warstwa sprztowa powinna by podobna, tak samo jak oprogramowanie. Wykorzystywanie jednolitych aplikacyjnie i skalowalnych rozwiza automatyki staje si coraz waniejsze, gdy w rezultacie pozwala redukowa koszty. Producentom mniejszych systemw polecibym w szczeglnoci nowe sterowniki programowalne zserii Micro 800 oraz zintegrowane z silnikami napdy Kinetix 6000M. Pozwalaj one na budowanie kompaktowych maszyn, przy jednoczesnym zachowaniu ich duej wydajnoci. Warto wspomnie te o sterownikach CompactLogix

John Pritchard prezentuje przykadowy system z nowymi napdami Kinetix 6000M zintegrowanymi z silnikami serwo; ich przeznaczeniem s m.in. maszyny, gdzie wymagane jest zachowanie duej kompaktowoci i moliwo pracy w warunkach higienicznych

1769. Wystpuj one w trzech typach imog by stosowane od aplikacji najmniejszych majcych do 40 punktw I/O i dwch osi napdowych, do duych systemw. Nie skalujemy przy tym rozmiarw tych urzdze, aone same charakteryzuj si duymi moliwociami obliczeniowymi, pozwalajc na tworzenie

systemw, gdzie konieczne jest wykonywanie wielu oblicze zwizanych m.in. zruchem. Oferujemy te nowe panele operatorskie ipodzespoy do sieci komunikacyjnych, ktre rozwijane s we wsppracy zCisco. Nastawiamy si przy tym na wykorzystanie otwartego standardu Ethernet/IP.

PanelView 5500 (po prawej stronie) nowe panele operatorskie marki Allen-Bradley

Czy Ethernet stanie si powszechnym standardem komunikacyjnym wautomatyce? Nie mam co do tego wtpliwoci. Ethernet z czasem jeszcze bardziej upowszechni si, przy czym bd to jego rne rodzaje np. Profinet, EtherCAT czy EtherNet/IP. Tego typu sieci pozwalaj na wymian informacji zrnymi systemami informatycznymi, zapewniaj zdaln wizualizacj oraz, przede wszystkim, rzeczywist integracj systemw automatyki zwarstw zarzdzania produkcj ioprogramowaniem biznesowym. Preferujemy przy tym standard Ethernet/IP, ktry pozwala na tworzenie redundantnych sieci komunikacyjnych, synchronizacj czasow iintegracj standardo-

28

s t y c ze

2 0 1 2

Rockwell Automation
wych systemw sterowania oraz funkcjonalnoci bezpieczestwa. Z drugiej strony wci nie jest moliwe, aby Ethernet zastpi sieci specjalizowane np. stosowane wczujnikach inteligentnych. Wtego typu aplikacjach nie ma on bowiem ekonomicznego uzasadnienia. Jest to jednak stan na dzisiaj za pewien czas si to zpewnoci zmieni, gdy ceny interfejsw cay czas malej.

Czy podczas Automation Fair promowalicie rwnie narzdzia wspierajce inynierw na etapie projektowania maszyn i systemw automatyki? Tak. Oferujemy przykadowo zestaw narzdzi konfiguracyjnych sucych do doboru produktw oraz przykadowe elementy rnego rodzaju systemw dostpne s one na stronie www.ab.com/e-tools. Rozwijamy te oprogramowania do projektowania mechatronicznego, czyli cz-

Komponenty bezpieczestwa GuardLogix to istotny element oferty rmy

cego jednoczesne tworzenie ukadw automatyki, elektrycznych imechanicznych. Wykorzystujc je, mona przykadowo integrowa projekty wykonane wSolidWorks zsystemami sterowania isymulowa ich prac wczasie rzeczywistym. Poniewa no-

woczesne maszyny s coraz bardziej zoone, inynierowie, jak sdz, bd musieli w przyszoci czciej uywa narzdzi pozwalajcych nie tylko sprawdzi, czy ich systemy s poprawne, ale te pozwalajcych na analiz pracy urzdze ijej optymalizacj.

Zarzdzanie zuyciem energii funkcjonalno wbudowana w systemy automatyki

PHILIP KAUFMAN
Zarzdzanie energi wostatnich latach stao si dla Rockwell Automation wanym kierunkiem rozwoju oferty iwaciwie zagadnienie to wykracza poza same produkty. Co oferujecie? Opracowalimy program doradztwa, a waciwie rodzaj mapy drogowej dla klientw chccych zmieni polityk w zakresie zarzdzania energi. Obejmuje on te audyt oraz usugi konsultingowe. Program skada si zkilku etapw, przy czym pocztkowym jest dyskusja zklientem, ktry chce wprowadzi oszczdnoci wzakresie zuycia energii wswoich procesach. Przede wszystkim musi on okreli, jak ikiedy zuywa energi, gdzie jest ona mierzona ijaka jest jego dotychczasowa polityka w tym zakresie. Drugim etapem jest przypisanie zuycia energii do konkretnych maszyn iprocesw. Wiele osb patrzy na to
zagadnienie jak na czarn skrzynk, gdzie pojawia si jedynie co na wejciu ina wyjciu, iczyni wiele zaoe dotyczcych tego, co znajduje si wrodku. Natomiast trzeba zapewni moliwo pomiarw iokrelenia informacji na temat rzeczywistego stanu instalacji ipoboru przez ni ener-

Rockwell Automation chce, aby zarzdzanie energi byo jedn ze standardowych funkcji urzdze nalecych do zintegrowanej architektury
stycz e 2 0 1 2

29

wywiad
wadzi on analiz dotyczc zuycia energii ipodczas negocjacji zproducentami negocjowa wiksze rabaty wprzypadku produktw, ktrych pniejsze koszty dziaania byyby wysze. Sytuacja taka jest w brany czym nowym, gdy wprzemyle produkcyjnym zazwyczaj patrzy si na to, aby urzdzenie byo niezawodne, mogo pracowa w cikich warunkach, itp., natomiast stopie zuycia energii ma mniejsze znaczenie.

Pentair producent szaf i obudw marki Schroff oraz Hoffman jest jednym z partnerw Rockwell Automation

gii. Chcielibymy waciwie uzyska rwnie np. moliwo oceny zuycia energii wstosunku do rnych wspczynnikw zwizanych zprodukcj, rnych maszyn, ich operatorw, a docelowo mc stwierdzi, jakiego zuycia energii wymaga wytwarzanie konkretnych produktw. Docelowym etapem jest optymalizacja zuycia energii, przy czym tutaj istnieje wiele sposobw. Bierze si pod uwag wydajno systemu ijego poszczeglnych urzdze np. pomp, kompresorw, rnych silnikw, itd. Patrzymy na efektywno pracy maszyn, ich planowane uycie oraz rne aspekty ekonomiczne, wtym zuycie iamortyzacj urzdze. Poniewa istotna jest te emisja dwutlenku wgla, rwnie na tym etapie trzeba j uwzgldni. Oceniamy cykl produkcyjny, co zestawiamy wodpowiednim formularzu ina tej podstawie tworzymy dla klienta analiz. Jej wynikiem s propozycje zmian wsamych maszynach, sposobach ich uytkowania ipolityce wzakresie produkcji tak aby zapewni optymalny rezultat dla danego rodowiska produkcyjnego.

Dziki wdraaniu systemw na ni pozwalajcych, producenci maszyn oraz integratorzy systemw mog jednoczenie tworzy swoj przewag rynkow. Wtechnice napdowej, w ukadach z silnikami, robotami iwprzypadku rnych urzdze na cakowity koszt posiadania wznaczcym stopniu skada si zuycie energii elektrycznej podczas eksploatacji.

Jak ma si kwestia zarzdzania zuyciem energii do zintegrowanych systemw automatyki? Firmy uytkujce maszyny produkcyjne wykorzystuj je zazwyczaj, starajc si uzyska jak najwiksz wydajno i interesuj ich takie wspczynniki jak przykadowo OEE. Tymczasem warto na produkcj spojrze caociowo i znale optimum midzy wydajnoci, zuyciem energii, jakoci i innymi czynnikami. Czasami zmniejszenie szybkoci produkcyji, ale wci spenianie celw produkcyjnych, pozwoli moe na zwikszenie efektywnoci energetycznej.

Trend zwikszania wydajnoci energetycznej, o ile dotyczy dawniej gwnie Europy, o tyle obecnie przenosi si te na inne kraje. Energia elektryczna kosztuje coraz wicej i opaca si optymalizowa jej zuycie

Jak wane jest zarzdzanie zuyciem energii wprzypadku producentw maszyn? Oceniam, e oszczdno energii i zarzdzanie jej zuyciem bd dla firm znaszej brany coraz waniejsze.

Sdz, e klienci np. firmy produkcyjne bd coraz czciej brali ten czynnik pod uwag i, decydujc si na wybr maszyn, wartociowali je pod wzgldem energetycznym, tak jak my robimy to dzisiaj, wybierajc przykadowo wsklepie lodwk. Trend zwikszania wydajnoci energetycznej, o ile dotyczy dawniej gwnie Europy, o tyle obecnie przenosi si te na inne kraje. Energia elektryczna kosztuje coraz wicej iopaca si optymalizowa jej zuycie. Niedawno jeden znaszych klientw rozwaa uycie pewnego produktu, ktry wybiera spord trzech podobnych do siebie oferowanych przez rnych dostawcw. Przepro-

Zarzdzanie energi jest czym, czego w Rockwellu nie traktujemy rozdzielnie od samego sterowania chcemy t funkcjonalno zawrze wurzdzeniach znaszego portfolio. Mog by to sterowniki czy przykadowo napdy inteligentne komponenty, ktre umoliwiaj komunikacj i zdaln kontrol ich funkcji. Z efektywnoci energetycznej chcemy uczyni jeden zgwnych elementw naszego biznesu. Warto wskaza tutaj na jedn zwaniejszych inicjatyw rynkowych w tym zakresie, ktr jest rozwj protokou CIP Energy (Common Industrial Protocol Energy). Pozwala on na kontrolowanie wyczania

30

s t y c ze

2 0 1 2

Rockwell Automation
iwczania urzdze wuporzdkowany sposb, co dotyczy planowanych przestojw np. remontowych, ale te wydarze nieplanowanych, np. gdy nastpuje zacicie si materiau w maszynie i odpowiednio trzeba wyczy kolejne jednostki znajdujce si w linii. Rozwojem CIP Energy zajmuje si organizacja ODVA, a sam protok jest otwarty ichcemy zapewni jego wsparcie wnaszych produktach. Warto doda, e docza on do innych standardw, ktre wspieraj produkty nalece do oferowanej przez nas zintegrowanej architektury m.in. CIP Energy, CIP Safety oraz CIP Motion. Stanowi one istotne jego uzupenienie, gdy czsto np. nie mona wyczy maszyny, zanim nie dokoczy ona wykonywania okrelonego ruchu lub gdy wymagane jest zasilanie systemw odpowiedzialnych za bezpieczestwo. Warto zwrci te uwag na ISO 50001 nowy standard wzarzdzaniu energi. roku bezprzewodowe urzdzenia pomiarowe do sieci energetycznych. Wzakresie oprogramowania wskazabym za na FactoryTalk Energy. Jest to rodzaj rodowiska czcego rne rozwizania softwareowe dla systemw zwizanych zpomiarami, analiz danych izarzdzaniem zuyciem energii. Oprcz tego oferujemy take Energy Management Accelerator Toolkit zbir przewodnikw i rnego rodzaju wasnoci intelektualnej, ktre pomagaj klientom wdraa rozwizania w zakresie kontroli i ograniczania zuycia energii w ich systemach automatyki.

Z jakich narzdzi dostarczanych przez Rockwella korzysta mog firmy? Przykadem urzdze przeznaczonych bezporednio do systemw pomiarowych i zarzdzania zuyciem energii s panelowe monitory energii oraz wprowadzone wtym

Zapenianie luki pomidzy oprogramowaniem wizualizacyjnym i biznesowym

TIM MCCAIN
Wbrany przemysowej od kilku lat trwa dyskusja powicona oprogramowaniu, ktre wypeniaoby luk pomidzy tradycyjnymi systemami kontroli urzdze produkcyjnych a warstw biznesow i systemami ERP. Jak wyglda to zagadnienie zWaszej perspektywy? Widzimy, e klienci maj coraz wiksz potrzeb dostpu do narzdzi pozwalajcych na kontrol produkcji oraz zaawansowan analiz danych wczasie rzeczywistym. Zjednej strony wykorzystuj oni oprogramowanie wizualizacyjne oraz SCADA, z drugiej za korzystaj ztradycyjnych systemw biznesowych, takich jak ERP, rozwiza do zarzdzania zasobami, magazynem, itd. Istnieje tutaj jednak duy rozdwik pomidzy tymi ostatnimi anarzdziami zwizanymi ztypow automatyk. Wiele firm, aby kontrolowa zlecenia produkcyjne, nieraz tworzy wasne aplikacje wypeniajce t luk. Okazuj si one by jednak dugookresowo trudne do utrzymywania, rozszerzania, a wic te kosztowne. Jednoczenie istnieje dua rnorodno informacji wymaganych przez

Tim Mccain prezentuje oprogramowanie FactoryTalk VantagePoint EMI

rne osoby zwizane z dziaalnoci fabryk. Niektrzy pracownicy zakadw np. ci odpowiedzialni za zarzdzanie produkcj wymagaj informacji w czasie rzeczywistym, ktre s odpowiednio przetworzone dotycz przykadowo cyklu produkcyjnego, partii towaru, wydajnoci, itd. Zkolei osoby odpowiedzialne za zwikszanie wydajnoci i jakoci

produkcji s zainteresowane m.in. danymi historycznymi dotyczcymi parametrw pracy maszyn. Podobnie jest ze subami utrzymania ruchu, ktre wprzypadku wystpienia awarii chc mie dostp do pakietu danych pozwalajcych na okrelenie powodw wystpienia przestoju. Widzimy wtym du przestrze do rozwoju naszego biznesu.
stycz e 2 0 1 2

31

wywiad
Co proponujecie tego typu klientom? W ramach pakietu FactoryTalk zapewniamy obszern grup programw pozwalajcych na zarzdzanie produkcj, jej analiz, wizualizacj danych, zapewnianie jakoci i bezpieczestwa. Narzdzia te s tak zaprojektowane, aby mogy by stosowane przez klientw majcych rne potrzeby w zakresie wykorzystywanego oprogramowania. S to jednoczenie rozwizania zapeniajce luk midzy typowymi systemami HMI awarstw zwizan zoprogramowaniem MES oraz ERP. Przykadem produktu, ktry odrnia nas od konkurencji rynkowej, jest nasze oprogramowanie historian. Dostarczamy waciwie trzy jego rodzaje, przy czym podstawowym jest to wbudowanie wurzdze Logix, czyli FactoryTalk Historian Machine Edition. Pozwala ono na zbieranie danych i ich przesyanie zwykorzystaniem sieci Ethernet bez koniecznoci stosowania dodatkowych urzdze. Drugim rodzajem oprogramowania jest typowy histo-

Wizualizacja pracy przykadowego systemu produkcyjnego i analiza danych w systemie EMI

serwerw, ale nadal mie zapewnione narzdzia do diagnostyki iwgldu w wydarzenia historyczne. Dotyczy to wszczeglnoci aplikacji automatyki wtrudnych warunkach rodowiskowych oraz zastosowa przez producentw maszyn.

Klienci maj coraz wiksz potrzeb dostpu do narzdzi pozwalajcych na kontrol produkcji oraz zaawansowan analiz danych w czasie rzeczywistym. Z jednej strony wykorzystuj oni oprogramowanie wizualizacyjne oraz SCADA, z drugiej za korzystaj z tradycyjnych systemw biznesowych, takich jak ERP, rozwiza do zarzdzania zasobami, magazynem, itd. Istnieje tutaj jednak duy rozdwik pomidzy tymi ostatnimi a narzdziami zwizanymi z typow automatyk

rian przechowujcy dane zwizane zmaszynami wzakadzie produkcyjnym, natomiast najbardziej zaawansowana wersja Enterprise Edition agreguje dane zcaego zakadu wcelu kontroli produkcji, speniania przez firm wymogw prawnych ioczywicie ledzenie genealogii produktw. Jest to rozwizanie skalowane i pozwala nam dopasowywa funkcjonalno do potrzeb uytkownikw. Dodam, e szczeglnym zainteresowaniem ciesz si wspomniane rozwizania embedded, gdy cz uytkownikw nie chce stosowa duych

Jakie nowe oprogramowanie zaprezentowalicie podczas Automation Fair 2011? Jedn z nowoci jest FactoryTalk Metrics. Oprogramowanie to zbiera iprzechowuje dane oraz pozwala na wizualizacj informacji owydajnoci oraz pracy maszyn iurzdze. Zapewnia ono kilkadziesit predefiniowanych sposobw raportowania, ktre daj osobom nadzorujcym produkcj wgld wdostpno iwydajno systemw produkcyjnych. Mona przy tym przeglda dane, np. porwnujc wydajno produkcji wporwna-

niu na produkt, dany czas, anawet na operatora lub okrelone urzdzenia. Wszystko to oglda mona wczasie rzeczywistym iporwnywa zdanymi archiwalnymi, stosujc rne kryteria. Innym z ciekawych rozwiza jest FactoryTalk VantagePoint EMI, ktre stanowi oprogramowanie typu Enterprise Manufacturing Intelligence. VantagePoint EMI czy si z istniejcymi rdami danych, przetwarza informacje na standardowy model, pozwalaj uytkownikom na tworzenie wizualizacji iraportw, ktre dostpne s wczasie rzeczywistym zwykorzystaniem przegldarki internetowej. Jego docelowymi uytkownikami s klienci przemysowi, ktrzy chc mie wgld wdane produkcyjne zrnych maszyn imc je analizowa. Produkty takie jak opisywane zapeniaj, jak sdz, luk pomidzy typowym oprogramowaniem biznesowym a systemami stosowanymi w automatyce. Pozwalaj na analiz wydajnoci maszyn, zapewnianie zgodnoci firm zwymogami prawnymi, kontrol produkcji i, ostatecznie, jej optymalizacj. Uwaam rwnie, e rozwj tego typu narzdzi bdzie w kolejnych latach jednym z gwnych trendw wbrany oprogramowania przemysowego.
Zbigniew Pitek

32

s t y c ze

2 0 1 2

news ash

poleca: nowe produkty

Przekaniki monitorujce z interfejsem IO-Link
Siemens rozszerzy swoj ofert urzdze z rodziny Sirius o przekaniki monitorujce z interfejsem IO-Link. Pozwalaj one chroni silniki i elementy instalacji poprzez cigy nadzr takich parametrw jak temperatura, prdko, warto prdu oraz napicia. Do ich komunikacji z urzdzeniami sterujcymi (np. PLC) wykorzystano interfejs IO-Link, ktry umoliwia m.in. przesyanie danych pomiarowych oraz wiadomoci diagnostycznych. Przekaniki z serii Sirius 3UG48 monitoruj wartoci elektryczne i mechaniczne, sprawdzajc, czy urzdzenie pracuje w zadanych zakresach prdkoci, zasilania, prdu, napicia lub wspczynnika mocy (cos ). Wersje Sirius 3RS14 oraz 3RS15 umoliwiaj monitoring temperatury za porednictwem od 1 do 3 czujnikw rezystancyjnych lub termoelektrycznych (termopary), dla ktrych zakres pomiarowy wynosi od 99 do 1800C. Mog one rwnie realizowa proste zadania sterowania. Poczenie realizowane poprzez IO-Link pozwala na efektywne, centralne deniowanie parametrw pracy przekanikw oraz dokadn lokalizacj usterek oraz diagnostyk. Uatwia to znacznie rozruch i obsug aplikacji. Przekaniki wyposaone s w kilka diod sygnalizacyjnych LED i wywietlacz pokazujcy biec warto monitorowanego parametru. Mona je zatem wykorzysta bezporednio w szafach sterowniczych w celach diagnostycznych. Dane pomiarowe wysyane s take poprzez IO-Link do centralnego systemu sterowania. Sirius 3UG48 umoliwiaj te zarzdzanie energi, poniewa wspieraj one obsug prolu Proenergy. Siemens, www.siemens.pl/sirius

Weidmller rozszerza ofert komponentw do sieci Ethernet o urzdzenia pracujce w skrajnych temperaturach
Wykorzystanie infrastruktury komunikacyjnej w przemyle wie si czsto z koniecznoci zapewnienia jej odpornoci na temperatury o ekstremalnych wartociach. Firma Weidmller rozszerzya ofert urzdze do przemysowych sieci Ethernet o gam podzespow i osprztu mogcego pracowa w temperaturach od 40 do +75C. Nale do nich rwnie komponenty aktywne, w szczeglnoci: niezarzdzalne switche do standardowych i gigabitowych sieci Ethernet wspierajce komunikacj z wykorzystaniem mediw miedzianych i wiatowodowych, wysoko wydajne, zarzdzalne przeczniki cechujce si duymi moliwociami parametryzacji i szybk rekonguracj w przypadku pracy w piercieniu, switche wspierajce funkcjonalno PoE (Power over Ethernet) i umoliwiajce transmisj danych oraz zasilanie odbiornikw z wykorzystaniem pojedynczego kabla, konwertery z sieci szeregowych na Ethernet pozwalajce na modernizacj starszych maszyn i urzdze oraz ich integracj w systemach automatyki,

mediakonwertery pomidzy sieciami wiatowodowymi i miedzianymi, przemysowe moduy WLAN pozwalajce na rozszerzanie zasigu sieci ethernetowych. Wszystkie urzdzenia cechuj si wysokim poziomem odpornoci rodowiskowej i mog by wykorzystywane w rozszerzonym zakresie temperatur. Maj one szereg certykatw (m.in. ATEX, UL, Class I, Div. 2, DNV oraz GL), co pozwala na ich uycie w rnych aplikacjach w przemyle i poza nim, w tym rwnie w rodowiskach zagroonych wybuchem oraz w zastosowaniach morskich. Weidmller, tel. 22 510 09 40, www.weidmuller.pl

34

s t y c ze

2 0 1 2

news ash
Moduowy kontroler bezpieczestwa z moliwoci podczenia 10 jednostek I/O
Najnowszy kontroler bezpieczestwa opracowany przez Phoenix Contact, PSR-Trisafe/M, stanowi rozwizanie porednie pomidzy przekanikiem bezpieczestwa a sterownikiem PLC. Moe wsppracowa z maksymalnie 10 dodatkowymi moduami I/O podczonymi za pomoc szyny T-bus. Sam zawiera 20 wej bezpieczestwa i 4 wyjcia bezpieczestwa CAT 4, podobnie jak wprowadzony wczeniej na rynek model autonomiczny TRISAFE/S, a take 2 impulsowe wyjcia testowe (zegarowe) i 4 wyjcia pomocnicze (alarmowe). Charakteryzuje si szerokoci obudowy 67,5 mm. Programowanie konguracji odbywa si z wykorzystaniem prostej w obsudze, darmowej aplikacji Safeconf, udostpniajcej rwnie tryb symulacji do zwerykowania projektu przed podczeniem sprztu. Kady ze wsppracujcych moduw I/O zawiera 12 cyfrowych wej bezpieczestwa z moliwoci konguracji rwnie jako 8 wej i 4 wyjcia. Charakteryzuje si szerokoci obudowy 22,5 mm. Phoenix Contact, tel. 71 398 04 10, www.phoenixcontact.pl

Wyczniki linkowe zatrzymania awaryjnego

Firma .steute zaprezentowaa trzy nowe typoszeregi wycznikw linkowych zatrzymania awaryjnego. Nowe wyczniki z serii ZS 71 oraz ZS 80 w wersji Extreme zostay opracowane z myl o pracy w rodowisku korozyjnym. Obudowy wykonane s, w odrnieniu od standardowych wersji, z tworzywa termoplastycznego, a elementy metalowe ze stali nierdzewnej. Wyczniki ZS 71 dostpne s w wersjach o stopniu ochrony IP67 lub IP69K, co umoliwia mycie gorc wod pod cinieniem. Grzybkowy przycisk awaryjny zintegrowany w wyczniku ZS 80 umoliwia zatrzymanie ruchu maszyny bez koniecznoci pocignicia linki. Wyczniki linkowe serii ZS 91 to cakowicie nowa konstrukcja, opracowana z myl o najtrudniejszych warunkach pracy. Obudowa wykonana z duroplastu jest wysoce odporna na uszkodzenia mechaniczne. Do odblokowania wycznika suy dwignia. Urzdzenie cechuje stopie ochrony IP69K. Dugo linki moe dochodzi do 2 100 metrw, dziki czemu nawet bardzo rozlege instalacje przemysowe (np. przenoniki tamowe stosowane w grnictwie) mog zosta bez trudu wyposaone w atwo dostpny system zatrzymania awaryjnego. Dostpny jest take czujnik zbiegania tamy przenonikw o identycznej konstrukcji. Urzdzenia z serii ZS 91 bd oferowane rwnie w wersji przeciwwybuchowej (ATEX). .steute Polska, tel. 22 843 08 20, www.wylaczniki-linkowe.pl

Bezkontaktowe absolutne kodery magnetyczne do instalacji w ciasnych miejscach

Bezkontaktowe absolutne kodery magnetyczne rodziny MHAD s polecane przez producenta do montau we wszelkiego rodzaju windach. Ich zaletami s: brak oysk, moliwo instalacji w ciasnych przestrzeniach oraz dua tolerancja montau, wynoszca po 1 mm promieniowo i osiowo. Dla zapewnienia wikszego bezpieczestwa z pojedyncz tam kodow mog wsppracowa 2 gowice odczytujce. Pooenie wau jest kodowane z rozdzielczoci od 13 do 16 bitw. Kodery MHAD zawieraj interfejs SSI lub CANopen wyprowadzony na zczu M12 lub kablu oraz diod LED uatwiajc instalacj i sygnalizujc aktywno. Opcjonalnie mog by wyposaone w dodatkowe wyjcie inkrementalne (1024...8196 impulsw na obrt) przeznaczone do sygnalizacji prdkoci obrotowej. S odporne na wilgo, zabrudzenie, udary i wibracje do odpowiednio 100 g i 30 g oraz na temperatury z zakresu od 40 do +85C. Zapewniaj stopie ochrony IP67. Zostay przystosowane do montau na waach silnikw o rednicy 30 mm. www.baumer.com
stycz e 2 0 1 2

35

temat numeru

Laserowe pomiary wielkoci geometrycznych

Cz 2: Ukady pomiarowe
Pomiary odlegoci midzy czujnikiem i detalem przeprowadzane s w przemyle powszechnie. Tematem pierwszej czci artykuu im powiconego byy laserowe czujniki odlegoci. Przedstawiono w nim dwa najczciej wykorzystywane rodzaje sensorw triangulacyjne oraz typu TOF (Time Of Flight). W biecym opracowaniu charakteryzujemy konguracje ukadw pomiarowych z czujnikami laserowymi wykorzystywanymi do wyznaczania rnych wielkoci geometrycznych.
Opopularnoci sensorw lasero- wzgldem waciwoci na przy- pomiar detali opowierzchni odblawych wtym zastosowaniu decydu- kad elektrycznych wymiarowa- skowej lub rnokolorowej. je kilka kwestii. Przede wszystkim nego obiektu. Dziki zastosowaniu Jednoczenie integracja czujnis to czujniki bezkontaktowe, przez specjalnych rozwiza konstrukcyj- kw laserowych wobrbie linii proco mona je wykorzysta do wy- nych problemu nie stanowi nawet dukcyjnej nie jest atwym zadaniem, miarowania obiektw, ktre przy kontakcie z gowic pomiarow mog zosta uszkodzone lub same mog j zniszczy (na przykad mikkich, kruchych, podatnych na zarysowania, gorcych, mokrych, pokrytych klejem, farb lub lakierem). Wprzypadku czujRys. 1 Dwie najpopularniejsze konguracje ukadw pomiarowych wielkoci geometrycznych z wykorzystaniem czujnikw laserowych to ukad nikw laserowych nie wyz pojedynczym sensorem (a) oraz par czujnikw (b) stpuj te ograniczenia pod

36

s t y c ze

2 0 1 2

pomiary laserowe
awszelkie zaniedbania na tym etapie powoduj zmniejszenie dokadnoci pomiarw lub niepoprawne wyniki. Przede wszystkim na drodze promieni wietlnych nie mog wystpowa przeszkody. Uwzgldni naley te tzw. stref martw, czyli odlego od czujnika, wktrej wyniki pomiarw s zafaszowane. W zalenoci od konfiguracji pomiarowej wany jest te sposb zamontowania sensorw. Wybr ukadu pomiarowego powinien by zkolei dostosowany do specyfiki wymiarowanych detali oraz warunkw, w jakich pomiar bdzie przeprowadzany. KLASYFIKACJA UKADW POMIAROWYCH Ukady pomiarowe do wyznaczania wielkoci geometrycznych zwykorzystaniem czujnikw laserowych mona podzieli na dwie grupy z jednym lub z kilkoma pojedynczymi sensorami oraz z jedn lub wiksz liczb par czujnikw (rys. 1). Wpierwszym przypadku pomiar jest realizowany w kadym czujniku niezalenie. W ukadzie pomiarowym zpar czujnikw ostateczny wynik jest obliczany na podstawie wskaza obu sensorw. UKAD POMIAROWY Z POJEDYNCZYM CZUJNIKIEM Ukad pomiarowy z jednym W tej konfiguracji Rys. 2 czujnikiem grubo detalu sensor jest zazwyczaj obliczana jest jako rnica znanej umieszczany nad wyodlegoci czujnikblat i zmierzonej odlegoci miarowanym obiektem czujnikobiekt uoonym na paszczynie, ktra stanowi powierzchni od- na, jaki inny obiekt lub materia) jej niesienia. Moe by to paszczyzna grubo zostanie zsumowana z rzenieruchoma, jak te przykadowo ta- czywist wysokoci obiektu, co zama przenonika, wraz zktr obiekt faszuje wynik pomiaru. Przykad realizacji ukadu pomiasi przemieszcza. Wymiar obiektu jest wwczas obliczany jako r- rowego w konfiguracji z pojedynnica midzy odlegoci czujnikpo- czym czujnikiem przedstawiono na wierzchnia odniesienia (wyznaczan rysunku 2. Jako paszczyzn odniei zapisywan w kontrolerze sensora sienia wykorzystano w tym wypadw czasie kalibracji ukadu pomiaro- ku blat, nad ktrym na specjalnej rawego), azmierzon odlegoci czuj- mie zamocowano czujnik laserowy. nikobiekt. Poprawno wyniku zale- Innym rozwizaniem czsto stosoy od tego, czy detal ma bezporedni wanym wczasie kontroli wymiarw kontakt z paszczyzn odniesienia jest zamocowanie mierzonego obiekprzez cay czas pomiaru. Jeeli bo- tu w uchwycie na stae zamontowawiem wystpuje midzy nimi prze- nym wokrelonej odlegoci od ramy rwa (na przykad szczelina powietrz- zsensorem.

Case study: pomiary gruboci blach

Problem: W zakadzie produkujcym cienkie blachy na potrzeby przemysu motoryzacyjnego poszukiwano efektywnego oraz dokadnego sposobu pomiaru ich gruboci, ktry zastpiby dotychczas stosowane rozwizanie polegajce na rcznym wyznaczaniu tego parametru za pomoc suwmiarki. Ze wzgldu na specyk procesu produkcyjnego kontrol mona byo przeprowadza tylko na kilku okrelonych jego etapach. Z takim podejciem wizay si dwa problemy. Pierwszy dotyczy precyzji pomiarw. Uzyskiwane wyniki byy niespjne, poniewa ze wzgldu na ma sztywno materiau zaleay od siy nacisku, jak na materia w trakcie regulacji suwmiarki wywiera jej operator. Ponadto ze wzgldu na dynamik procesu produkcyjnego i rne inne czynniki, ktre na rnych etapach wpywaj na jego przebieg, zdarzao si, e odchylenia wartoci gruboci blach od wartoci zadanej byy wykrywane zbyt pno. Blachy niezgodne ze specykacj nie nadaway si ju zwykle do dalszej obrbki i wymagay zezomowania, co zmniejszao efektywno produkcji oraz powodowao straty nansowe. Rozwizanie: W zakadzie zdecydowano si wdroy system automatycznej kontroli gruboci blach w czasie rzeczywistym bazujcy na czujnikach laserowych. Wykorzystano w tym celu ukad pomiarowy z dwoma czujnikami zamontowanymi naprzeciwlegle, zamontowanymi nad i pod blach. Dziki pomiarowi bezkontaktowemu wyeliminowano problem deformacji mierzonego materiau w trakcie pomiarw. Dziki moliwoci rejestracji oraz analizy historii wynikw pomiarw udao si natomiast zidentykowa, a pniej usun gwne przyczyny zmian gruboci. W efekcie po kilku miesicach nastpia znaczca poprawa udao si ograniczy produkcj wybrakowanych blach, a tym samym straty surowca.

rdo: Johnson Matthey Medical Components

stycz e

2 0 1 2

37

temat numeru
UKAD POMIAROWY Z PAR CZUJNIKW Wtej konfiguracji sensory montuje si naprzeciwko siebie na przykad jeden nad, adrugi pod wymiarowanym obiektem. Kady czujnik mierzy wwczas odlego, jaka dzieli go od detalu. Wkontrolerze suma tych odlegoci jest odejmowana od znanej wartoci dystansu dzielcego czujniki. Wynikiem tego dziaania jest odpowiedni wymiar obiektu. Odlego midzy sensorami jest okrelana wczasie kalibracji systemu pomiarowego. Jeeli nie jest to znana iniezmienna warto, ktr mona od razu wprowadzi do pamici kontrolera czujnikw, naley ten dystans zmierzy. W tym celu mona na przykad wstawi midzy czujniki obiekt oznanej gruboci, anastpnie zmierzy jego odlego od obu sensorw. Wwczas dystans midzy czujnikami jest w kontrolerze obliczany jako suma trzech skadnikw: odlegoci midzy pierwszym czujnikiem i detalem, gruboci detalu oraz odlegoci midzy nim adrugim czujnikiem. Ukad pomiarowy zdwoma czujnikami zamontowanymi naprzeciwlegle wykorzystuje si najczciej, gdy nie ma moliwoci wyznaczenia wymiarw obiektu wzgldem paszczyzny odniesienia. Przykadem jest pomiar

Case study: okrelanie iloci materiau na beli

Problem: Producent folii z nadrukami poszukiwa efektywnego sposobu realizacji linii transportu tego materiau do drukarki. Folia miaa by rozwijana z beli, ktr operator powinien wymienia na now w momencie skoczenia si poprzedniej rolki. Aby zminimalizowa udzia personelu w nadzorze nad prac tej linii oraz ograniczy czas przestojw spowodowanych brakiem folii do zadrukowania, o fakcie tym operator powinien by informowany automatycznie. Naleao te uwzgldni ograniczenia przestrzenne na tym stanowisku i w jego pobliu uniemoliwiajce zamontowardo: Balluff nie czujnikw bezporednio nad lub pod foli rozwijan z beli. W gr nie wchodziy te metody kontaktowe, poniewa mogyby zniszczy materia. Rozwizanie: W realizacji systemu automatycznego powiadamiania o koniecznoci wymiany beli zdecydowano si wykorzysta informacje o rednicy beli mierzonej przez pojedynczy czujnik laserowy zamontowany w specjalnym uchwycie w odpowiedniej odlegoci obok niej. Po zmniejszeniu si rednicy beli poniej okrelonej wartoci granicznej uruchamiany by alarm. Dziki temu pracownik mia czas na przygotowanie, a pniej zamontowanie nowej rolki.

gruboci tkanin nawijanych na bele lub blach na linii walcowania (rys. 3). ZAKRES POMIAROWY Bardziej zoona jest zwykle realizacja konfiguracji z par czujnikw. Komplikacje wystpi mog ju na etapie okrelania wymagane-

go zakresu pomiarowego. Nie zawsze mona go waciwie wyznaczy tylko na podstawie spodziewanego maksymalnego i minimalnego rozmiaru wymiarowanego obiektu. Przykadem jest ukad pomiarowy do wyznaczania szerokoci pudeek, ktre przesuwaj si na ruchomej tamie o szerokoci metra jak na rysunku 4. Zakadajc, e szeroko pudeek na przenoniku wynosi moe od 20 do 60 cm, a pudeka umieszczane s dokadnie na rodku tamy, wystarczyoby wykorzysta

Rys. 3

Przykad wykorzystania ukadu pomiarowego z dwoma sensorami laserowymi w systemie regulacji nacisku rolek w urzdzeniu do walcowania arkuszy blach na podstawie ich aktualnej gruboci
s t y c ze 2 0 1 2

Rys. 4

Wymiarowanie pudeka umieszczonego na ruchomej tamie w ukadzie z dwoma czujnikami

38

pomiary laserowe

Wynik pomiaru naley skorygowa, uwzgldniajc odchylenie czujnika od kierunku prostopadego do blatu

Rys. 6

Jeeli minimalRys. 5 na szeroko pudeek wynosi 20 cm i wiadomo, e bd one zawsze ustawione na rodku tamocigu, mona zastosowa czujniki o zakresie pomiarowym 40 cm (a); gdy spodziewamy si, e mog one by ustawione w rnych miejscach na tamocigu, zakres pomiarowy czujnikw powinien wynosi co najmniej 80 cm (b)

ne rwnolegle do kierunku, wjakim przemieszcza si tama. W zwizku z tym moe si zdarzy, e pudeka przez cay czas bd uoone przy jednym z bokw tamy. Wwczas zakres pomiarowy czujnikw powinien by wystarczajco duy, by obejmowa odpowiedni fragment tamy przenonika (w opisywanym przypadku co najmniej 80 cm). SYNCHRONIZACJA POMIARW W ukadzie pomiarowym z par czujnikw naley te zapewni synchronizacj pomiarw wobu sensorach. Wprzeciwnym wypadku, jeeli obiekt midzy odczytem wyniku przez pierwszy idrugi czujnik zmieni swoje pooenie na przykad wwyniku drga, jego wymiar zostanie obliczony bdnie. Przykadowo jeeli wukadzie pomiaru gruboci walco-

dwa czujniki laserowe ozakresie pomiarowym 40 cm (rys. 5). Wrzeczywistoci jednak pudeka przewanie nie s ukadane precyzyjnie na rodku przenonika imog si znajdowa w jego dowolnym punkcie. Ponadto, o ile w ramach linii nie zamontowano systemu pozycjonujcego, pudeka nie zawsze bd ustawia-

wanej blachy, ktra na skutek wibracji przenoszonych z silnika na rolki drga zczstotliwoci 60 Hz iamplitud 0,05 mm, czujniki mierz odlego z przesuniciem w czasie o0,008 sekundy, bd pomiaru gruboci wyniesie okoo 1mm. Wzwizku z tym wielu producentw wprowadza rozwizania konstrukcyjne uatwiajce zsynchronizowanie pomiarw na przykad dopuszczajc moliwo fizycznego poczenia gowic czujnikw. Mona wwczas rwnoczenie przesa sygna wyzwalajcy pomiar do dwch lub wikszej liczby sensorw. ROZMIESZCZENIE CZUJNIKW Kolejn wan kwesti jest sposb rozmieszczania i zamocowania sensorw. Wprzypadku ukadu pomiarowego z pojedynczym czujnikiem

temat numeru

Czujniki laserowe nie zostay zainstalowane dokadnie na wprost siebie, co zafaszuje wyniki pomiarw

Rys. 7

naley unika sytuacji jak na rysunku 6, w ktrych sensor nie jest zamontowany prostopadle do wymiarowanego detalu. Zmierzona w ten sposb odlego nie bdzie odpowiadaa rzeczywistemu dystansowi dzielcemu czujnik iobiekt. Jeeli nie mona skorygowa ustawienia sensora, naley wprowadzi poprawk do wyniku pomiaru. Wtym celu trzeba wyznaczy rzeczywisty kt padania promienia lasera, mierzc odchylenie czujnika od kierunku prostopadego do powierzchni detalu. Nastpnie warto odlegoci zmierzonej przez krzywo zamontowany czujnik trzeba pomnoy przez kosinus kta odchylenia.

Przesuwajc kartk pprzezroczystego papieru midzy czujnikami, mona zaobserwowa pooenie rodkw plamek wietlnych obu laserw prawidowo w caym zakresie pomiarowym ukadu czujnikw powinny one by wsprodkowe

Rys. 8

NACELOWANIE PARY SENSORW Wprzypadku ukadu pomiarowego wkonfiguracji zdwoma czujnikami triangulacyjnymi konieczne jest z kolei precyzyjne nakierowanie na siebie promieni laserw w taki sposb, by plamki wietlne z obu sen-

Case study: pomiary gruboci ary powok elementw w

Problem: Na etapie projektu nowej fabryki metalowych ektu komponentw maszyn poszukiwano efektywnej metooszukiwano dy kontroli gruboci powok, ktrymi powlekane s te eleok, wano menty. Pocztkowo planowano to zrealizowa wykorzystujc rczne pomiary za pomoc suwmiarki, ktowadza re personel miaby przeprowadza midzy kolejnymi etapami mi obrbki detali. Okazao si jednak, e niektrych rdo: Micro-Epsilon procesw nie mona byoi i d i d i b by wstrzyma na czas pomiarw, przez co nie zawsze odpowiednio szybko byyby wykrywane wybrakowane komponenty. Ponadto nieumiejtnie przeprowadzony pomiar suwmiark mgby uszkodzi detal. Obawiano si take, e kontrola, ktrej przebieg bdzie zaleny m.in. od wprawy i wyszkolenia operatora. Rozwizanie: Zdecydowano si wdroy bezkontaktowy system pomiarowy z sensorami laserowymi w ukadzie pomiarowym z pojedynczym czujnikiem. W tym celu odpowiednio do potrzeb, w konkretnych miejscach na linii produkcyjnej midzy kolejnymi etapami przetwarzania zamontowano na specjalnych uchwytach czujniki. Kady z nich wyznacza grubo detalu na podstawie jego odlegoci od gowicy pomiarowej. Dziki wdroeniu tego systemu moliwa staa si szybka detekcja wybrakowanych elementw, umoliwiajca skorygowanie ustawie maszyn zanim liczba nieprecyzyjnie wykonanych elementw nadmiernie wzrosa.

sorw w caym zakresie pomiarowym pokryway si. Wprzeciwnym wypadku kady z czujnikw mierzy bdzie odlego od innego punktu obiektu. Wymiar obliczony na podstawie wynikw pomiarw uzyskanych w ten sposb moe by nieprawdziwy, zwaszcza jeeli powierzchnia detalu jest nierwna lub j jego grubo na danym obszarze nie jest staa. Przykad nieprawidowego j rozmieszczenia czujnikw przedstawia rysunku 7. Dokadne nacelowanie na siebie wizek wsppracujcych laserw jest konieczne w pomiarach wymagajcych duej precyzji, ma te szczeglne znaczenie na przykad wkontroli jakoci gotowych wyrobw. Zpowoj du przesunicia naprzeciwlegych czujnikw niedokadnie wyznaczony wymiar moe bowiem skutkowa uznaniem za wybrakowany produktu wykonanego wrzeczywistoci zgodnie ze specyfikacj. TESTOWANIE NAKIEROWANIA CZUJNIKW Prostym sposobem na sprawdzenie, czy czujniki s ustawione dokadnie naprzeciw siebie, jest woenie midzy nie w miejscu, gdzie wczasie pomiaru znajdowa si bdzie obiekt arkusza pprzezroczystego papieru. Mona wwczas na

40

s t y c ze

2 0 1 2

Case study: produkcja spoywcza

Problem: W jednym z zakadw z brany spoywczej szukano metody, ktra pozwoliaby ograniczy liczb odrzutw ciast, ktre ze wzgldu na grubo lub ksztat uznawane byy za wybrakowane. Marnowao si wtedy wiele surowca, ktry po obrbce cieplnej nie nadawa si do ponownego wykorzystania. Czsto w wyniku nieodpowiednio dobranych nastaw

rdo: Nestle

maszyn, ktrej na czas nie wyregulowano, naleao odrzuci nawet ca parti gotowego produktu. Niestety ze wzgldu na specyk tych produktw, ich ilo oraz szybko, z jak s transportowane midzy kolejnymi etapami obrbki, kontrola rczna nie bya brana pod uwag. Rozwizanie: W fabryce wdroono automatyczne systemy kontroli gruboci oraz ksztatu produktw w rnych czciach linii produkcyjnej. Pomiar gruboci zrealizowano wykorzystujc ukad pomiarowy z pojedynczym czujnikiem zamontowanym nad tamocigiem, na ktrym transportowane s surowe ciasta do pieca. Kontrol ksztatu ciastek produkowanych w innej czci zakadu zrealizowano z kolei uywajc ukadu pomiarowego z kilkoma czujnikami montowanymi naprzeciwlegle po obu stronach przenonika. Dopenieniem tych systemw s instalacje automatycznego usuwania z linii wybrakowanych produktw. Dziki wdroonemu rozwizaniu produkcja nie jest wstrzymywana, a nastawy maszyn mona kontrolowa na bieco.

nim zobu stron obserwowa pooenie plamek wietlnych laserw. Jeeli plamki nie pokrywaj si, naley a do skutku regulowa ustawienie gowic czujnikw, za kadym razem ponownie przeprowadzajc test zpapierem. Wczasie takiego testu naley te kartk przesun wkierunku jednego idrugiego czujnika, wci utrzymujc j prostopadle do kierunku promienia lasera. Wwczas plamka wietlna lasera, od ktrego kartka bdzie odsuwana, bdzie miaa coraz wiksz rednic, podczas gdy rozmiar drugiej bdzie male. Przez cay czas rodki obu plamek powinny si jednak pokrywa (rys. 8).
Monika Jaworowska

temat numeru

PREZENTACJE PRODUKTW

Pomiary odlegoci
Od zarania dziejw czowiek wykorzystujc posiadane receptory okrela odlego, sam bdc jednoczenie w ruchu. Wyznacza na bieco drog do przebycia, okrela pooenie oraz gabaryty innych znajdujcych si wjego otoczeniu obiektw i przeszkd zarwno staych, jak i ruchomych. Czowiek wykorzystujc maszyny do poprawy komfortu ycia, wyposaa je w rnego rodzaju czujniki odlegoci oczy iuszy maszyn. Wychodzc naprzeciw stale rosncym wymogom aplikacji w automatycznych procesach produkcji, magazynowania i transportu, koncern SICK od kilkudziesiciu lat dostarcza kompleksowe rozwizania wtym zakresie. Wzalenoci od rodzaju ruchu (liniowy, nieliniowy, obrotowy) maszyny ijej mechanizmw oraz zasigu jej dziaania, mona podzieli ofert na kilka grup. Do prostego okrelenia danej pozycji mechanizmu lub obiektu wykorzystuje si najczciej czujniki dwustanowe optyczne, indukcyjne czy magnetyczne wbardzo szerokiej gamie wykona. Wystpuj w najnowszych rodzinach produktw z tej grupy rwnie serie z wyjciem analogowym prdowym czujnikw indukcyjnych IMA oraz magnetycznych to siownikw MPS. Jednak do okrelenia pozycji wsposb cigy wymagane s ju bardziej zawansowane technologicznie rozwizania. Kontrola wymiarw czy pozycji zbardzo du precyzj metod triangulacyjn to tzw. czujniki mikroodchyle. Najpopularniejsze serie pokazano wtabeli 1. redni zakres pomiarowy do kilkudziesiciu metrw realizowany me-

OD VALUE zasigi od 2634 mm do 100400 mm, dokadnoci 20 m do 1,2 mm, interfejsy: analogowe 420 mA, 010 V, RS422, kongurowalne wyjcia cyfrowe dwustanowe

OD MAX zasigi od 25 1 mm do 350 100 mm, dokadnoci 10 m do 200 m,

OD PRECISION zasigi od 25 1 mm do 500 200 mm, rozdzielczo 0,02 m do 10 m,

interfejsy: analogowe 420 mA, interfejsy: analogowe 420 mA, RS232, RS232, kongurowalne wyjcia cyfrowe dwustanowe, pomiary materiaw transparentnych, pomiary rnicowe 2 gowice, ltry dolno- i grnoprzepustowe, ledzenie prolu kongurowalne wyjcia cyfrowe dwustanowe, pomiary materiaw transparentnych jedn gowic, pomiary rnicowe, ltry dolno- i grnoprzepustowe, ledzenie prolu

tod ToF (Time of Flight) reprezentuj najnowsze rodziny DT2, DT10, DT20, Dx30, Dx50. Oferta zawiera dalmierze zblieniowe DTxx dziaajce bezporednio do detalu lub dalmierze DLxx refleksyjne (z lustrem/ reflektorem) do trudnych warunkw pracy czy wikszych zasigw. Wybrane wersje DS30 oraz DS40 to rwnie odmiana dalmierzy, ale majcych zreguy tylko dwa wyjcia cyfrowe (konfigurowalne progi zadziaania wzalenoci od odlegoci).

Pomiary rednich odlegoci, poziomu zasypu, obecnoci obiektw w zadanym obszarze wspomagaj rwnie czujniki ultradwikowe z wyjciem analogowym 420 mA/ 010 V. Flagowe serie to UM18 oraz UM30 drugiej generacji zodmianami do wikszych cinie UP30. Czuj-

DT2 Zasig 50300 mm

DT10 Zasig 50500 mm

DT20 oraz DT20 Hi Zasig 901000 mm

DS30

DS30

Dx50 Zasigi 20050 000 mm

Zasig Zasig 2003000 mm 2003000 mm

42

s t y c ze

2 0 1 2

PREZENTACJE PRODUKTW
niki ultradwikowe znakomicie sprawuj si wrodowiskach zapylonych, oparach, jak rwnie wietnie widz obiekty transparentne jak folie czy butelki. W przypadku maszyn duych jak ukadnice automatycznych magazynw, windy, suwnice, dwigi, wozy portowe i koksownicze, rozsuwane dachy stadionw, klapy piecw w hutnictwie czy energetyce najczciej stosuje si czujniki dalekiego zasigu nawet do 1,2km. Posiadaj interfejsy komunikacyjne w standardach CANopen, Profibus, DeviceNet, SSI, Hyperface oraz najnowszymi Ethernet, EterCAT iinne. Firma SICK ma wiele wersji specjalizowanych np. do pozycjonowania gorcych slabw wpiecach hutniczych czy ukadnic w chodniach. Znakomicie sprawdzaj si one w aplikacjach wewntrznych, jak izpodgrzewan soczewk czy dodatkowymi osonami w aplikacjach zewntrznych. Stabilnie pozycjonuj wrodowiskach zapylonych jak cementownie, przetwrstwo kamienia, wozy zasypowe, anawet wkopalniach wgla kamiennego wrodowiskach metanowych. Najszerzej stosowane s serie DME4000/DME5000/DML402 refleksyjne zlustrem oraz rodzina DMT10-2 zblieniowa. Prac dalmierzy w maszynach poruszajcych si po tak duych torowiskach wspomagaj czsto systemy optycznej transmisji danych ISD400, tak aby zredukowa konieczno stosowania przewodw sygnaowych do komunikacji zlokalnym ukadem sterowania. Dalmierze znakomicie sprawuj si te w pozycjonowaniu obiektw poruszajcych si wlinii np. szynowych jak ukadnice, suwnice, windy ipodobnych. A CO Z RUCHEM W WIELU KIERUNKACH, PO TORACH ZAMKNITYCH I NIELINIOWYCH? Firma SICK oferuje wtakich przypadkach rwnie najnowsze technologicznie rozwizania dedykowane do obrotnic, jedcych po torach wielopoziomowych podwieszanych

temat numeru

DME4000/5000 Zasig do 300m Interfejsy: SSI, CAN, Devicenet, Probus, RS422, Hiperface

ISD400 Zasig do 180m Interfejs Profibus lub Ethernet

DMT10/DML40 Zasig zblieniowy do 155m z lustrem do 1200m

DFS60/AFS60/A3M

BTF/PRF linki do 50m

DKV60

TTK70

wzkw do palet czy karoserii, kilku suwnic na jednym torowisku, itp. Jednym zrozwiza s systemy OLM100 oraz OLM200 bazujce na odczycie kodu kreskowego na tamie referencyjnej wzdu toru jazdy. Zarwno czytnik jak itama zostay zaprojektowane do cikich warunkw pracy (bardzo wysoka odporno mechaniczna ichemiczna), przy czym mona zbudowa trasy do 10km. Innym rozwizaniem w przypadku antykolizji czy nawigacji, klasyfikacji obiektw, ochrony duych maszyn poruszajcych si po dowolnych torach s skanery laserowe np. seria LMS5xx oraz mniejsza LMS1xx oferujce pomiary gabarytw paczek, samochodw, pomiary 2D wdowolnej paszczynie. A CO Z RUCHEM OBROTOWYM? Przewijanie materiaw (tekstylia, papier, folie, tworzywa, arkusze), cicie zbbna papieru/blachy na arkusze, pozycja stow obrotowych czy maszyn karuzelowych znakomi-

cie wypozycjonujemy zwykorzystaniem enkoderw inkrementalnych/ impulsowych serii DFS60 (jeeli interesuje nas prdko ikierunek obrotw), a bardzo dokadne uywajc enkoderw absolutnych (stoy dojazdowe i obrotowe, ramiona robotw) np. AFS (SSI), A3M (Profibus). W przypadku chci zamiany ruchu liniowego na obrotowy i odwrotnie wykorzystujemy enkodery linkowe (wyposaone wmechanizm linkowy) lub magnetyczne liniowe (liniay). Szukasz pewnego rozwizania czujniki, bezpieczestwo maszyn, automatyczna identyfikacja zadzwo do specjalistw! Ponad 30 tys. produktw! SICK Sp. zo.o. ul. Nakielska 3 01-106 Warszawa tel. 22 877 58 00 faks 22 837 43 88 info@sick.pl www.sick.pl
stycz e 2 0 1 2

43

raport

Zasilanie w przemyle

Zasilacze maogabarytowe i systemy zasilania gwarantowanego

Zasilanie maszyn i urzdze to jedno z podstawowych zagadnie w przemyle i w wielu innych branach teleinformatycznej, budynkowej, transportowej oraz energetyce. Skada si na nie dostarczanie energii elektrycznej o odpowiednich parametrach jakociowych i gwarantowanie jej bezprzerwowej dostpnoci. Za wszystko to odpowiadaj zasilacze oraz systemy zasilania gwarantowanego, w skad ktrych wchodz zasilacze impulsowe, przetwornice, UPS-y, akumulatory, ltry, agregaty prdotwrcze i inne urzdzenia. Przedstawiamy ich dostawcw krajowych, omawiamy ofert tych rm i trendy ksztatujce rynek.
44
s t y c ze 2 0 1 2

zasilanie w przemyle

Rys. 1

Najwaniejsze obszary wykorzystania omawianych w raporcie urzdze

i rnych urzdzeniach. Wykorzystuje si tutaj zasilacze oniewielkich mocach, aich gwnymi odbiorcami s sektory: przemysowy, teleinformatyczny, brana maszynowa oraz transportowa (patrz rys. 1). Istnieje przy tym wiele nisz przykadowo zwizanych ze specjalistycznymi konstrukcjami dla kolejnictwa, urzdzeniami dla wojska oraz medycyny. Drugim wanym sektorem rynku oddzielnym pod wzgldem dziaajcych na nim firm, typw aplikacji, skali ich zoonoci ikosztw jest obszar zwizany z dostarczaniem i wdraaniem systemw zasilania gwarantowanego. Ich elementem s przede wszystkim UPS-y, ale nie tylko dochodz tutaj rwnie

baterie akumulatorw, rnego rodzaju przetwornice, agregaty prdotwrcze i inne urzdzenia towarzyszce. Systemy takie wdraa si przede wszystkim wzastosowaniach teleinformatycznych (centra danych) i zwizanych zszeroko rozumianym przemysem oraz energetyk izasilaniem (wtym np. wbudynkach uytecznoci publicznej, szpitalach, hotelach iinnych). Wprzemyle UPS-y zasilaj systemy sterowania produkcj oraz ukady automatyki izabezpiecze szczeglnie w przypadku zakadw, gdzie maj miejsce procesy cige, a nieplanowane przerwanie produkcji wizaoby si ze znacznymi stratami surowca lub koniecznoci dugiego uruchamiania

URZDZENIA ORAZ SYSTEMY ZASILAJCE JAKIE I GDZIE? Tytuowa tematyka jest zagadnieniem bardzo szerokim, przy czym na potrzeby raportu wydzielilimy wniej dwa kluczowe obszary zwizane zokrelonymi produktami irozwizaniami. Pierwszy z nich dotyczy zasilania urzdze sterowania, komunikacyjnych i generalnie podzespow elektronicznych oraz elektrycznych stosowanych w maszynach, ukadach kontrolujcych ich prac, na liniach technologicznych

Zasilacze co nowego?
Dostawcy zasilaczy maogabarytowych wskazali w odpowiedziach ankietowych szereg nowoci, ktre ich zdaniem ksztatuj bran i same produkty. S nimi: wysoka sprawno urzdze (powyej 90%), redukcja zuycia energii, zwikszenie wspczynnika mocy przy zachowaniu staych rozmiarw zasilaczy, moliwo pracy przy duych przecieniach, synoptyka parametrw pracy, monitoring stanu pracy, duy poziom stabilizacji napicia wyjciowego i dobre parametry dynamiczne, wykorzystanie zawansowanych ukadw sterujcych, moliwo zdalnego nadzoru urzdzenia i sterowania jego prac, wiksza liczba funkcji zabezpieczajcych w zasilaczach o niszych cenach.

stycz e

2 0 1 2

45

raport
TABELA 1. Oferta rm dostarczajcych zasilacze, UPS-y, agregaty i akumulatory
Nazwa rmy Zakres mocy dostarczanych zasilaczy od do (kW) Wersje AC/DC do montau na szynie / stand alone Zasilacze przemysowe Wersje open frame / wtyczkowe Przetwornice DC/DC / przetwornice DC/AC AMS Polska APS Energia Astat Balluff Business Power 1 5000 / / / // Camco . / / / . / / / //

0,1 10 1 500 0,01 2,4 0,18 0,96 / / / / / / / / / / / /

0,1 600 1 1000 0,32 800 Moce znamionowe od do (kW) / / / UPS-y przemysowe / inne (np. teleinformatyczne) Urzdzenia dziaajce w topologii true on-line UPS-y przemysowe Z moliwoci zimnego startu / z funkcj hot-swap / / / / / / Z moliwoci pracy rwnolegej / zdalnego sterowania // // // Usugi uruchomieniowe / serwisowe / szkolenia Moce znamionowe od do (kVA) Agregaty Stacjonarne / przenone / przewone prdotwrcze Wynajem agregatw 13 2200 10 2000 1 3350 // // //

30 2000 10 1000 // // 7 200 / // / / 7 250 / // / /

Pojemnoci od do (Ah) 5 400 7 12000 0,8 260 / / / Akumulatory Kwasowo-oowiowe szczelne / kwasowo-oowiowe otwarte Ni-MH / Ni-Cd / Li-Ion // // // i baterie przemysowe Odporne na udary i wibracje / do niskich temperatur / / / Wersje do stref Ex / pakiety akumulatorowe / / /

Nazwa rmy Zakres mocy dostarczanych zasilaczy od do (kW) Wersje AC/DC do montau na szynie / standalone Zasilacze przemysowe Wersje open frame / wtyczkowe Przetwornice DC/DC / przetwornice DC/AC

ETA

Ever

Farnell 0,025 10 / / / 0,24 3 / / / // 12 210 / // / /

FerroxFlipo Electric Energia . / / /

Genset System

Moce znamionowe od do (kW) 0,7 640 0,21 120 UPS-y przemysowe / inne (np. teleinformatyczne) / / Urzdzenia dziaajce w topologii true on-line UPS-y przemysowe Z moliwoci zimnego startu / z funkcj hot-swap / / Z moliwoci pracy rwnolegej / zdalnego sterowania / / Usugi uruchomieniowe / serwisowe / szkolenia // // Moce znamionowe od do (kVA) Agregaty Stacjonarne / przenone / przewone prdotwrcze Wynajem agregatw 10 50 //

8 3300 0,8 2100 // //

Pojemnoci od do (Ah) 1,2 3000 4,5 100 / / Akumulatory Kwasowo-oowiowe szczelne / kwasowo-oowiowe otwarte Ni-MH / Ni-Cd / Li-Ion // // i baterie przemysowe Odporne na udary i wibracje / do niskich temperatur / / Wersje do stref Ex / pakiety akumulatorowe / /

Nazwa rmy Zakres mocy dostarczanych zasilaczy od do (kW) Wersje AC/DC do montau na szynie / standalone Zasilacze przemysowe Wersje open frame / wtyczkowe Przetwornice DC/DC / przetwornice DC/AC Moce znamionowe od do (kW) UPS-y przemysowe / inne (np. teleinformatyczne) Urzdzenia dziaajce w topologii true on-line UPS-y przemysowe Z moliwoci zimnego startu / z funkcj hot-swap Z moliwoci pracy rwnolegej / zdalnego sterowania Usugi uruchomieniowe / serwisowe / szkolenia Moce znamionowe od do (kVA) Agregaty Stacjonarne / przenone / przewone prdotwrcze Wynajem agregatw

MPL Power Elektro

MPL MurrEnergy elektronik

OEM Automatic

Phoenix RAControls Contact

0,001 10 0,005 3 0,015 1,44 0,015 1 0,012 1 0,0150,69 / / / / / / / / / / / / / / / / / / 1 10 / / / // . 0,12 4,2 / / / / / / // // 0,28 8 / / / //

Pojemnoci od do (Ah) 1,3 225 0,83000 / / Akumulatory Kwasowo-oowiowe szczelne / kwasowo-oowiowe otwarte Ni-MH / Ni-Cd / Li-Ion // // i baterie / / przemysowe Odporne na udary i wibracje / do niskich temperatur Wersje do stref Ex / pakiety akumulatorowe / /

1,2 26 1,3 38 / / // // / / / /

46

s t y c ze

2 0 1 2

zasilanie w przemyle
TABELA 1. cd. Oferta rm dostarczajcych zasilacze, UPS-y, agregaty i akumulatory
CES CSI . / / / . / / / // Cummins Poland Eaton Electric 0,007 0,48 / / / 0,72 990 / / / // 20 2200 // Elfa Distrelec 0,01 3 / / / 0,21 8 / / / // 1,85 10000 / // / / Elmark Automatyka 0,05 18 / / / Eltek Eltron EMU Encon 0,015 0,96 / / / 0,75 10 / / / // 1,2 12 / // / / EST Energy 10 120 / / / // 5 3000 // 5 1500 / // / /

0,7 640 / / / // 3 1800 // 7 200 / // / /

0,25 210 0,01 0,96 / / / / / / 0,8 125 / / / // 1 3000 / // / /

8 3350 //

1,2 3000 / // / /

HorusEnergia

ImconIntec

Impol-1

Induprogress

JM Labor-Aster elektronik 0,02 0,6 / / / 0,002 0,24 / / /

Lovato Electric

Masters

Mawos

Medcom Merawex 1 30 / / / 1 160 / / / // 0,01 9 / / / 0,4 240 / / / // 3,5 1000 // 1,2 230 / // / /

0,015 1 0,015 3 0,02 0,48 / / / / / / / / /

0,005 0,96 0,001 3 0,015 0,96 / / / / / / / / / 0,144 0,96 / / / // 1,2 12 / // / /

10 2500 //

0,6 225 / // / /

Rittal

Romi

Semicon

Silco

Socomec SOS Polska electronic 0,01 22 / / /

TME 0,005 0,96 / / /

Tradex Systems

Weidmller Wamtechnik 0,024 1 / / /

ZPAS

0,001 1 0,7 480 / / / / / /

0,25 6000 / / / // 10000 3 MVA //

0,7 4000 / / / //

0,8 960 0,2 640 / / / / / / // // 1,2 120 / // / / 2,4 1000 // 7 230 / // / /

0,7 480 0,4 800 / / / / / / // // 10 2000 // 5 200 / // / /

. / // / /

1,3 65 / // / /

0,6 120 / // / /

0,02 300 / // / /

stycz e

2 0 1 2

47

raport
linii technologicznej. Przykadem s przedsibiorstwa petrochemiczne, cementownie, firmy z brany spoywczej oraz farmaceutycznej. Wanymi aplikacjami s te te zwizane z grnictwem i dystrybucj energii. W wielu z nich systemy zasilania gwarantowanego zapewniaj nie tylko bezprzerwow prac podczonych urzdze, ale te podnosz jakoci samej energii poprzez redukowanie nieprawidowoci wynikajcych zwpywu czynnikw rodowiskowych oraz innych odbiornikw wsieci. Produkty takie jak omawiane kupuj przede wszystkim odbiorcy kocowi oraz integratorzy systemw (przy czym dotyczy to nie tylko przemysu, ale te innych bran). Wanymi klientami firm dostarczajcych zasilacze s producenci maszyn (patrz rys. 2). Omawiany rynek to rwnie wiele mniej

Rys. 2

Gwni odbiorcy produktw omawianych w raporcie

typowych zastosowa np. wtransporcie czy specjalistycznych urzdzeniach przenonych.

Mirosaw Kuligowski
Siemens

Ktre rozwizanie lepiej wybra do zasilania systemw automatyki i sterowania UPS 230 VAC czy 24 VDC? Chocia dobr odpowiedniego UPS-a, jest zaleny od wymaga aplikacji, w ktrej zostanie on zastosowany, od kilku lat wida rosnce zainteresowanie systemami UPS 24 VDC. Podstawow ich zalet s niskie koszty, ktre zwizane s nie tylko z zakupem urzdzenia, ale te jego montaem i przygotowaniem aplikacji. S one z reguy o wiele mniejsze ni w przypadku ukadw z UPS-ami prdu przemiennego. System podtrzymania napicia 24 VDC jest te bardziej niezawodny i lepiej zabezpiecza wszystkie elementy, ktre decyduj o poprawnej pracy ukadu automatyki. W wielu wypadkach systemy takie stanowi ciekaw alternatyw dla standardowych lub wystpuj jako element dodatkowo zabezpieczajcy prac ukadw sterowania. Czy w systemach UPS 24 VDC lepiej jest wykorzystywa akumulatory, czy moe kondensatory? W tym wypadku podstawowym pytaniem, na jakie naley sobie odpowiedzie, jest to dotyczce maksymalnego obcienia oraz czasu, w jakim system ma pracowa w przypadku utraty zasilania gwnego. Jeeli obcienia s due, a czasy liczone w minutach lub godzinach, naley zdecydowa si na zasilanie oparte o akumulatory. Systemy z kondensatorami sprawdz si za w aplikacjach, gdzie czas wymaganego podtrzymania nie przekracza okresu od kilku sekund do kilkunastu minut np. tam, gdzie konieczne jest poprawne zamknicie systemu i zarejestrowanie wszystkich danych procesowych. Wykorzystanie kondensatorw zapewnia dodatkowo bezobsugowo urzdzenia minimalny spadek pojemnoci kondensatora na przestrzeni lat, brak wydzielania si gazw, szybki czas ponownego naadowania elementw wchodzcych w skad systemu.

ZASILACZE MAOGABARYTOWE POPULARNE W AUTOMATYCE Pierwsz zwyrnionych wraporcie grup urzdze stanowi zasilacze maogabarytowe. S to bardzo czsto moduy montowane na szynie DIN, ewentualnie bezporednio na innym urzdzeniu lub w nim. Wytwarzane s one te w ostaci open frame, awic przeznaczone do wbudowania w maszyny i wiksze systemy. Produkty takie trafiaj do rnych aplikacji wprzemyle, stosowane s wtelekomunikacji, aparaturze medycznej inaturalnie urzdzeniach powszechnego uytku. Skupiajc si na brany przemysowej, stwierdzi mona, e wikszo sprzedawanych zasilaczy to urzdzenia AC/DC moduowe, przeznaczone do montau na szynie (patrz rys. 3). Wykorzystywane s one w szafach elektrycznych, montowane bezporednio na iwmaszynach, urzdzeniach technologicznych, itd. Cz odbiorcw kupuje rwnie urzdzenia typu open frame, natomiast co pity sprzedawany zasilacz to wersja DC/DC, czyli przetwornica suca do zmiany wartoci napicia staego. Statystyka ta dotyczy rynku polskiego ipowstaa na bazie odpowiedzi dostawcw omawianych urzdze.

48

s t y c ze

2 0 1 2

zasilanie w przemyle
Dobr zasilacza odpowiedniego do danej aplikacji nie jest zadaniem oczywistym. Wsprzeday dostpna jest dua liczba wykona tych urzdze, w rnych wersjach mechanicznych ielektrycznych. Skupiajc si na tych najpopularniejszych, wskaza naley przede wszystkim na zasilacze impulsowe. Przetwarzaj one napicie sieciowe, zwykle jednofazowe, na pojedyncze lub rzadziej kilka stabilizowanych napi staych. Wiele zasilaczy ma wejcie uniwersalne, czyli moe by zasilanych napiciami wszerokim zakresie ich wartoci. Omawiane urzdzenia zapewniaj przy tym izolacj galwaniczn, co jest szczeglnie istotne w przypadku zastosowa przemysowych. Wyposaone s one te zazwyczaj wwewntrzny filtr tumicy zaburzenia elektromagnetyczne (EMI) oraz korektor wspczynnika mocy (PFC). W ogromnej wikszoci zastosowa potrzebne s zasilacze o typowych wartociach napi, redniej skali zaawansowania technicznego, typowych wersjach obudowy i montau oraz o mocach do okoo 300W. Takie s te najpopularniejsze produkty dostarczane w kraju. Wystpuj one najczciej jako urzdzenia do montau na szynie DIN, oferowane s w obudowach met a low ych i chodzone Rys. 3 pasywnie. Nowoci technologiczne wtym zakresie wymieniono wramce.

Najpopularniejsze na rynku typy zasilaczy maogabarytowych

NA RYNKU ZASILACZY PRZEMYSOWYCH Dua liczba zastosowa iposzukiwanych przez klientw typw zasilaczy sprawia, e wbrany tej swoje miejsce znalazo wiele firm zarwno producentw lokalnych, jak te dystrybutorw urzdze i przedstawicielstw firm zagranicznych. Zdrugiej jednak strony sam rynek sta si obecnie na tyle popularny, e wpraktyce nie jest on tak atrakcyjny, jak byo to dawniej. Jeszcze kilka, kilkanacie lat temu bardzo istotn rol odgryway tutaj firmy polskie, szcze-

Cech charakterystyczn rynku zasilaczy maogabarytowych jest dua konkurencyjno. Wiele ze sprzedawanych tutaj produktw to zasilacze impulsowe uniwersalne, standardowe, przez co zastpienie jednego modelu innym nie jest wikszym problemem

glnie ze lska. Wiele znich do perfekcji zagospodarowao pewne nisze rynkowe, tworzc indywidualne rozwizania systemw zasilajcych przeznaczone do specjalistycznych zastosowa. Przedsibiorstwa te, zktrych wikszo dziaa do dzisiaj, wytwarzaj ukady zasilajce na zamwienie, zapewniajc szybko ich tworzenia, co jest jednym zkluczowych czynnikw pozwalajcych im konkurowa zdystrybutorami wyrobw zagranicznych ilokalnymi oddziaami wikszych koncernw. Ostatnie lata okazay si jednak dosy niekorzystne, gdy wraz z rozszerzaniem przez dystrybutorw asortymentu urzdze dostpnych z pki, malaa potrzeba tworzenia wpeni zindywidualizowanych wersji. Zasilacze stay si rwnie na tyle powszechnymi produktami, wytwarzanymi zazwyczaj na Dalekim Wschodzie, e ich ceny znaczco zmalay. Rwnie wiele rynkw niszowych np. zwizanych ztransportem, nasycio si, co zmniejszyo potrzeb tworzenia rozwiza specjalizowanych. Cech charakterystyczn omawianego rynku jest dua konkurencyjno. Wiele z produktw sprzedawanych to zasilacze impulsowe uniwersalne i standardowe, przez co zastpienie jednego modelu innym nie jest wikszym problemem. Do krajowych producentw zasilaczy nale firmy takie jak m.in. Elplast, Imcon-Intec, Impol-1 oraz Merawex. Cz znich oferuje rwnie produkty firm zagranicznych, wszczeglnoci marki Mean Well. Drug grup firm s przedstawicielstwa producentw spoza Polski, ktre dostarczaj
stycz e 2 0 1 2

49

raport
rnego rodzaju urzdzenia automatyki, sterowania i podobne. Takimi firmami s m.in. Siemens, Phoenix Contact, Schneider Electric, Weidmller, Omron Electronics ich wyroby s cenione przez polskich automatykw, wtym rwnie wzakresie zasilaczy maogabarytowych. Bardzo duo omawianych urzdze znajdziemy u dystrybutorw dziaajcych na rynku branowym. Firmy takie oferuj zarwno urzdzenia wspomnianych powyej producentw, jak te ito wwikszoci reprezentuj inne marki zagraniczne w kraju np. Mean Well, Carlo Gavazzi, Cabur iinne (patrz tabela 4). Takimi dystrybutorami s przede wszystkim firmy specjalizujce si w rynku automatyki i elektrotechnicznym Astat, Eltron, MPL Power Elektro, rwnie dostawcy komputerw przemysowych np. Elmark Automatyka, CSI, JM Elektronik, Guru Control Systems oraz wielu tzw. dystrybutorw katalogowych ELFA Elektronika, Farnell, RS Components, TME. Zasilacze s na tyle powszechnie stosowanymi urzdzeniami, e znajdziemy je te w ofercie wielu mniejszych dostawcw oraz whurtowniach elektrotechnicznych. Najpopularniejsz zdaniem dostawcw mark zasilaczy maogaba-

Najpopularniejsze zdaniem dystrybutorw marki zasilaczy sprzedawanych w Polsce; wynikw nie naley utosamia z wartociami sprzeday lub udziaem rm w rynku (im wiksza na rysunku nazwa rmy, tym popularniejsza jest ona w tej brany w kraju)

Rys. 4

TABELA 2. Zasilacze jednofazowe AC/DC o mocach do 300 W przykadowe produkty dostpne na rynku
Dostawca Nazwa (typ) Producent Uniwersalny / przemysowy/ telekom. Medyczny / wojskowy / konsumencki Z pasywnym PFC / z aktywnym PFC Napicia wejciowe (V) Moc wyjciowa (W) / sprawno (%) Napicie wyjciowe (V) / prd wyjciowy Zabezp. przecieniowe / nadnapiciowe podnapiciowe / termiczne przed z polaryzacj / przeciwpoarowe Cena AMS Polska Micro 300 Alpha // // / 150-328 300 / 92 230 / 1,3 / / / 4947 dol. APS Energia PBI 24/10 MC APS Energia // // / 3x400 240 / 92 24 / 10 / / / 7000 z Astat CSF120C Cabur // // / 90-264 120 / 90 23-27,5 / 5 / / / 320 z Balluff BAE PSXA-1W24-050-013 Balluff // // / 110-240 120 / >93 24 / 5 / / / . CSI Maxpower Pro, 180W Schroff // // / 90-264 180 / 87 24 / 7 / / / . Eaton Electric Easy400POW Eaton // // / 110-240 30 / >83 24 / 1,25 / / / 438,5 z Elfa Distrelec 24 VDC 4 A, CLG-100-24 Mean Well // // / 90-264 96 / . 24 / . / / / 297 z

Dostawca Nazwa (typ) Producent

Labor-Aster As405 Labor-Aster

Lovato Electric PSL1 240 24 Lovato Electric // // / 90-264 240 / 89 24 / 10 / / / .

Masters SP-75-5 Mean Well // // / 85-264 75 / 72 5 / 10 / / / 130 z

Mawos Sitop Modular 5 Siemens // // / 24 120 / 86 24 / 5 / / / 520 z

Merawex ZM24V12A-300 Merawex // // / 184-297 300 / 87 24 / 12 / / / 450 z

MPL Power MPL Energy Elektro SDR-120-24 MDR-20-24 Mean Well // // / 88-370 120 / 91 24 / 5 / / / 250 z Mean Well // // / 85-264 24 / 84 24 / 1 / / / 99 z

Uniwersalny / przemysowy/ telekom. // Medyczny / wojskowy / konsumencki // Z pasywnym PFC / z aktywnym PFC / Napicia wejciowe (V) 90-260 Moc wyjciowa (W) / sprawno (%) 36 / 78 Napicie wyjciowe (V) / prd wyjciowy 23-25 / 1,5 Zabezp. przecieniowe / nadnapiciowe / podnapiciowe / termiczne / przed z polaryzacj / przeciwpoarowe / Cena 155 z

50

s t y c ze

2 0 1 2

zasilanie w przemyle

Rys. 5

rytowych sprzedawanych wPolsce jest Mean Well. Jest to tajwaska firma oblisko trzydziestoletniej tradycji dziaania na rynku, ktra wytwarza rnego rodzaju wersje AC/DC oraz przetwornice DC/DC i DC/AC. Jej produkty dostpne s uwielu dostawcw wkraju (patrz tabela 4). Wbrany przemysowej bardzo popularne s te urzdzenia zasilajce firm
TABELA 2. cd.
Elmark Automatyka WDR-120-24 Mean Well // // / 180-550 120 / 91 24-29 / 5 / / / . Eltek Micropack 48/250 CC Eltek // // / 85-300 250 / 93 43-57 / 5,2 / / / 130 euro Eltron SPD241201 Carlo Gavazzi // // / 93-370 120 / 86 12 / 10 / / / 189 z

Najpopularniejsze zdaniem dystrybutorw marki UPS-w przemysowych sprzedawanych w Polsce; wynikw nie naley utosamia z wartociami sprzeday lub udziaem rm w rynku (im wiksza na rysunku nazwa rmy, tym popularniejsza jest ona w tej brany w kraju)

Siemens (urzdzenia z grupy Sitop) oraz Phoenix Contact. Do waniejszych marek respondenci redakcyjnej ankiety zaliczyli rwnie: Weidmller, TDK Lambda, Puls. Pozostae marki przedstawiono na rysunku 4.

ZASILANIE GWARANTOWANE O ile zapewnianie odpowiednich parametrw zasilania ijakoci energii jest kluczowe, o tyle w wielu przypadkach wymagane jest rwnie zagwarantowanie wysokiej dostpnoci

Encon

Farnell

ImconIntec

Impol-1 MDR-100

Induprogress JM elektronik DRP24V60W1AZ Delta Electronics // // / 85-264 60 / >85 22-28 / 2,5 / / / 120 z ACE-720APM IEI Technology // // / 85-264 200 / 82 5 / 20 237 dol.

TRIO-PS SPSDNR120AS12-I 1AC/24VDC 5A 62M-24.3 Phoenix Contact // // / 100-240 120 / >89 22-29 / 5 / / / 85 euro XP Power // // / 90-264 120 / 84 11-14 / 10 / / / 325 z

Imcon-Intec Mean Well // // / 90-390 72 / 85 18-27 / 2,5 / / / 200 z // // / 85-370 100 / . 24 / 4 / / / .

Murrelektronik Eco-Rail 85303 Murrelektronik / 90-264 120 / 84 24 / 5 / / / 73,7 euro

OEM Automatic QS10.241 Puls // // / 85 276 240 / 93,5 24-28 / 10 / / / 220 euro

Phoenix Contact Quint-PS/ 1AC/24DC/10 Phoenix Contact // // / 85-350 240 / 92,5 18-29,5 / 10 / / / 250,73 euro

RAControls 1606-XLE240EE Rockwell Automation // // / 200-240 240 / 91,6 24 / 10 / / / od 86 euro

Romi ML 350 GE // // / 142-300 . . / / / 58 euro

Semicon S-100F-12 Mean Well // // / 88-264 102 / 80 12 / 8,5 / / / 110 z

SOS electronic TSP 070-112 Tracopower // // / 85-264 90 / 90 12 / 6,5 / / / 105 dol.

TME GS-100-12 Enstick // // / 88-264 100 / . 12 / 8,5 / / / 77 z

Weidmller CP T SNT 90W 24V 3,8A Weidmller // // / 100-240 90 / . 24-28 / 3,8 / / / .

stycz e

2 0 1 2

51

raport
zasilania. W tym celu wykorzystuje si systemy zasilania gwarantowanego, ktre zawieraj urzdzenia typu UPS. O ile jednak te ostatnie powszechnie kojarzone s zzasilaczami o niewielkiej mocy przeznaczonymi gwnie do serwerw ikomputerw osobistych, o tyle w przypadku zastosowa profesjonalnych stosuje si rozbudowane i zaawansowane technicznie rozwizania. Systemy zasilania gwarantowanego trafiaj do dwch (trzech) gwnych typw odbiorcw sektora IT/telekomunikacyjnego oraz przemysowego i energetyki. O ile cz firm dziaa w kadej z tych bran, w biecym raporcie zajmujemy si dwiema ostatnimi. Oprcz faktu, e stanowi one sektory rnice si od teleinformatycznego, odmienne s te pod wzgldem technicznym same systemy wnich wykorzystywane. Najpopularniejsze w przemyle UPS-y to urzdzenia z podwjn konwersj. Wuproszeniu skadaj si one zprostownika, akumulatora (a waciwie zespou baterii), przemiennika czstotliwoci oraz ukadu sterowania. Na wyjciu znajduje si rozdzielnica. Podwjne przetwarzanie energii polega na zamianie wejciowego napicia przemiennego na stae, a nastpnie znw na przemienne na wyjciu. Rozwizanie takie pozwala na zapewnienie bardzo krtkiego lub wrcz zerowego czasu przeczania (tzw. praca true-on-line) oraz uzyskanie wysokiego wspczynnika mocy. Typowe urzdzenia stosowane w przemyle i energetyce charakteryzuj si mocami wynoszcymi od jednego do kilkuset kVA. Oile przedstawiony schemat jest dosy oglny, w przypadku zastosowa przemysowych wane s pewne specyficzne cechy omawianych rozwiza. UPS-y przeznaczone do zasilania systemw teleinformatycznych pracuj zodbiornikami o wgldnie statycznym charakterze podoboru mocy, w przypadku za instalacji przemysowych zmiany obcienia mog mi charakter bardzo dynamiczny. Ponadto do systemw zasilania podczane s te silniki elektryczne, przez co UPS-y przemysowe wsppraco-

wa musz zarwno z urzdzeniami o charakterze indukcyjnym, jak i pojemnociowym. Wane jest te, eby prd zwarciowy tego typu zasilaczy by stosunkowo duy. WUPS-ach takich stosuje si te ukady korekcji wspczynnika mocy (PFC), zabezpieczenia przeciwzwarciowe i przeciwprzecieniowe. Nieraz ze wzgldu na due pojemnoci baterii uywa si prostownika owyrafinowanych cechach. Cz urzdze umoliwia take prac rwnoleg, co pozwala na uzyskanie redundancji zasilania lub zwikszenie mocy wyjciowej.

TABELA 3. UPS-y przemysowe przykadowe produkty dostpne na rynku

Dostawca Nazwa (typ) Producent AMS Polska Galaxy 3500 MGE APS Energia BFI z 50 S 220/230 MS APS Energia Astat B8031 Borri 10 / 8 230 / 3x400 92 / / / 3760 euro Business Power UBT 1100 Piller 1100 / 880 400 / 400 95 / / / 240 tys. euro Camco Mega Power Gamatronic 500 / . 400 / . 96 / / / od 150 tys. z CES Multi Sentry Riello Eaton Electric 9131 Eaton

Moc znamionowa (kVA) / moc czynna (kW) 40 / 32 50 / 40 Napicia wyjciowe / wejciowe (V) 400 / 400 3x400 / 230 Sprawno (%) 95,8 85 Zdalne sterowanie / praca rwnolega Zimny start / wbudowany bypass Hot-swap / praca true on-line Cena / / / 10224 euro / / / 100 tys. z

do 120 / 108 od 700 / 630 400 / 400 od 120 / 200 96 >95% / / / . / / / od 2107 z

Dostawca Nazwa (typ) Producent Moc znamionowa (VA) / moc czynna (W) Napicia wyjciowe / wejciowe (V) Sprawno (%) Zdalne sterowanie / praca rwnolega Zimny start / wbudowany bypass Hot-swap / praca true on-line Cena

Farnell 6EP14372BA10 Siemens . / 0,96 24 / 400500 90 2266 z

Mawos 6EP1931MA2FC42 + 6EP1935MA6MF01 Siemens 0,96 / 0,96 24 / 24 86 / / / 1800 z

Medcom FPM-3 Z Medcom 3/3 230 / 230 90 / / / 15 tys. z

Merawex SLC-1000Twin Salicru 1 / 0,7 230 / 230 88 / / / 990 z

OEM Automatic UB10.241 Puls 0,24 / 0,24 24 / 12 97,8 / / / 200 euro

Phoenix Contact UPS-CP6KVA/240AC Phoenix Contact 6 / 4,2 200 / do 280 0,7 / / / 3232,4 euro

52

s t y c ze

2 0 1 2

zasilanie w przemyle
NIE TYLKO UPS-Y UPS-y przemysowe maj za zadanie dostarcza niezawodnie i okrelonej jakoci energi elektryczn do podczonych odbiornikw, przy czym stanowi one czsto jedynie element wikszego systemu zasilania. Zalenie od stopnia zoonoci zasilanej instalacji icharakteru odbiornikw w skad tego typu systemw wchodzi moe szereg innych urzdze ipodzespow. Przykadem s konwertery DC/DC, czniki, separatory oraz wspomniane zespoy akumulatorw. Wanymi elementami s te filtry, ktre pozwalaj na ograniczanie odksztace prdu zasilajcego wsieci oraz urzdzenia do kompensacji mocy biernej i niesymetrycznoci obwodw. Instalacje takie rozszerzane s o agregaty prdotwrcze i podzespoy do nadzoru pracy ukadu. Elementem uzupeniajcym s wreszcie narzdzia sprztowe iprogramowe do komunikacji zapewniajce personelowi utrzymania ruchu zdalne monitorowanie pracy urzdze poprzez system nadrzdny.
TABELA 3. cd.
Elfa Distrelec Smart-UPS RT 6000 VA APC 6 / 4,2 230 / 230 92 / / / 10945 z Eltek EV MID 40 Eltek 40 / 36 400 / 400 95,3 / / / 15 tys. euro Encon Active 1000 RT Emerson EST Energy Protect 8 AEG ETA PowerArt 10-300kVA 3/3 ETA do 300 / 240 3x400 94 / / / . Ever Powerline 33 Ever 10 / 140 400 / 400 95 / / / 48 tys. z

Rys. 6

Najpopularniejsze zdaniem dystrybutorw marki akumulatorw sprzedawanych w polskiej brany przemysowej; wynikw nie naley utosamia z wartociami sprzeday lub udziaem rm w rynku (im wiksza na rysunku nazwa rmy, tym popularniejsza jest ona w tej brany w kraju)

Dostawcy dziaajcy na rynku oceniaj, e klienci coraz czciej poszukuj kompleksowej oferty. Dotyczy to szczeglnie UPS-w przemysowych oile jeszcze kilka lat temu byy one czsto kupowane osobno, ado tego odbiorca dobiera baterie, rozdzielnice ipozostae elementy od innych dostawcw, o tyle obecnie coraz czciej nabywa je zjednej rki. Jest to otyle istotne, e UPS stanowi moe jedynie cz (ito mniejsz ni poow) kompletnego systemu pod wzgldem wartociowym. Czasami buduje si te ukady zdwoma sekcjami zsynchro-

1 / 0,9 do 120 / 96 240 / do 284 230 / 400 86 90 / / / . / / / od 100 tys. z

RAControls 1609-U500ES Rockwell Automation 0,5 / 0,325 230 / 160 96 / / / od 340 euro

Rittal PMC12 Rittal

Romi SR030T G-tec

Silco ST33DSP-20 StarUPS

Socomec Polska Delphys Green Power Socomec UPS 200 / 180 400 / 400 96 / / / .

Tradex Systems

ZPAS

9130 Amplon RT 1000VA 10K Tower Eaton 1 / 0,9 230 / 230 >90 2600 z Delta Electronics 10 / 9 230 / 230 96 / / / .

3 / 2,4 30 / 27 20 / 16 do 240 / 288 380 / 380 230 / 3x400 do 99 0,95 90 / / / . / / / 9031 euro / / / .

nizowanych systemw zUPS, ktre podczone s do odpowiednich przecznikw izapewniaj bardzo wysoki poziom dostpnoci energii elektrycznej. Popularyzuj si rwnie zasilacze buforowe prdu staego zapewniajce zasilanie winstalacjach 24 V iinnych niskiego napicia. Patrzc na globalny rynek urzdze UPS, motorem napdowym tej brany pozostaje sprzeda urzdze trjfazowych rednich i wikszych mocy. W Polsce dziaa wiele firm, ktre dostarczaj tego typu produkty oraz UPS-y mniejszych mocy. S to polscy producenci jak na przykad Medcom, CES, Ever, Siltec i APS Energia, oraz firmy zagraniczne Schneider Electric, Eaton, Rittal i inne. Szereg omawianych urzdze dostpnych jest te w firmach oferujcych automatyk czy przykadowo komputery przemysowe oraz u rnych dystrybutorw (patrz tabela 1). Wielu uczestnikw rynku, oprcz dostarczania samych produktw, stawia na zaoferowanie klientom rozszerzonego pakietu usug zwizanych z opracowywaniem projektw, oferowaniem kompletnych systemw zasilajcych oraz wdroeniami. Najpopularniejsze zdaniem dostawcw marki UPS-w przemysowych sprzedawanych wPolsce przedstawiono na rysunku 5. Zdaniem respondentw redakcyjnej ankiety takie s APC, Eaton (Powerware), Ever, Emerson oraz APS, Medcom, Chloride i Siemens. Do znanych firm zaliczaj si take Gamatronic, Socomec oraz GE. Na szczegln
stycz e 2 0 1 2

53

raport
TABELA 4. Dane teleadresowe przedsibiorstw omawianych w raporcie oraz marki dostarczanych przez te rmy produktw
Nazwa rmy AMS Polska APS Energia Astat Balluff Business Power Camco CES CSI CompArt Automation Cummins Poland Eaton Electric Telefon 22 212 89 78 22 762 00 00 61 848 88 71 71 338 49 29 22 545 58 88 22 633 37 29 12 261 05 81 12 637 13 55 22 610 85 49 22 785 02 35 22 320 38 00 E-mail info@amspolska.pl marketing@apsenergia.pl info@astat.com.pl balluff@balluff.pl businesspower@businesspower. com.pl slaes@camco.com.pl ces@ces.com.pl info@csi.net.pl compart@comparta.pl cummins.poland@cummins. com upssalespoland@eaton.com obsluga.klienta@elfa.se elmark@elmark.com.pl eltek@eltek.com.pl eltron@eltron.pl gdansk@emu.com.pl encon@encon.pl estenergy@estenergy.pl ofce@eta.com.pl ups@ever.eu info-pl@farnell.com ferrox@ferrox-electric.pl kontakt@ipo-energia.pl info@genset.pl dobrowiecki@helmar.com.pl poczta@horus-energia.pl imcon@imcon.com.pl nowak@impol-1.pl biuro@induprogress.pl jm@jm.pl biuro@laboraster.pl biuro@lenz.pl info@lovatoelectric.pl biuro@masters.com.pl info@mawos.com.pl info@medcom.com.pl merawex@merawex.com.pl power@mplpower.pl handel@mplenergy.pl info@murrelektronik.pl info@pl.oem.se phoenixcontact@ phoenixcontact.pl mkawa@racontrols.pl rittal@rittal.pl biuro@romisj.pl info@semicon.com.pl silco@silco.pl info.ups.pl@socomec.com micsutka@soselectronic.com dso@tme.pl info@tradex.pl biuro@weidmuller.com.pl ofce@wamtechnik.pl info@zpas.pl Strona WWW www.amspolska.pl www.apsenergia.pl www.astat.com.pl www.balluff.pl www.bp-group.pl www.camco.com.pl www.ces.com.pl www.csi.net.pl www.comparta.pl www.cummins.pl www.powerquality. eaton.com/polska www.elfaelektronika.pl www.elmark.com.pl www.eltek.com.pl www.eltron.pl www.emu.com.pl www.encon.pl www.estenergy.pl www.eta.com.pl www.ever.eu pl.farnell.com www.ferrox-electric. com www.ipo-energia.pl www.genset.pl www.helmar.com.pl www.horus-energia.pl www.imcon.pl www.impol-1.pl www.induprogress.pl www.jm.pl www.laborautomatyka.pl www.lenz.pl www.lovatoelectric.pl www.masters.com.pl www.mawos.com.pl www.medcom.com.pl Marki oferowanych produktw FG Wilson, APC, AEG APS Energia, Hoppecke, Enersys, Fiamm i inne Cabur, Finder, MBS Balluff Piller, APC, Eaton Gamatronic, Inform, Salicru RPS, Gefran, Solcon Schroff, Advantech, Mean Well Idec Cummins, Cummins Power Generation, Stamford Eaton, SDMO, Caterpillar Mean Well, Puls, Traco Mean Well, Moxa, Advantech Eltek Carlo Gavazzi, Phoenix Contact, Mean Well Europower, Alarmtec, Acumax Siemens, Phoenix Contact, Emerson GE, Legrand, AEG ETA, MetaSystem Ever . . SDMO Himoinsa, Genelec Pacic Power Source, Ametek FG Wilson, MTU, MAN Imcon-Intec Impol-1, Mean Well Delta Electronics IEI Technology, ICP DAS, Aimtec Labor-Aster

Elfa Distrelec 22 570 56 56 Elmark Automatyka 22 541 84 60 Eltek 91 485 24 40 Eltron EMU Encon EST Energy ETA Ever Farnell Ferrox-Electric Flipo Energia Genset System Helmar Horus-Energia Imcon-Intec Impol-1 Induprogress JM elektronik Labor-Aster Lenz Group Lovato Electric Masters Mawos Medcom Merawex MPL Power Elektro MPL Energy Murrelektronik OEM Automatic Phoenix Contact RAControls Rittal Romi Semicon Silco Socomec Polska SOS electronic TME Tradex Systems Weidmller Wamtechnik ZPAS 71 343 97 55 58 344 04 01 71 793 64 07 22 779 09 00 61 841 00 73 61 650 04 00 00 800 121 29 67 32 252 83 46 22 737 59 61 602 481 568 22 436 31 06 22 331 53 10 32 231 66 02 22 886 56 02 22 465 98 34 32 339 69 00 22 610 71 80 22 861 13 85 71 797 90 10 58 691 06 91 42 689 24 00 22 314 42 00 32 23 99 400 32 440 09 50 32 440 09 62 32 730 00 20 22 862 27 22 71 398 04 10 32 788 77 18 22 310 06 00 22 846 22 62 22 615 73 71 58 760 90 90 22 825 73 60 42 648 45 76 42 645 55 55 22 578 02 50 22 510 09 40 22 750 21 42 74 872 01 00

Lenz Group Lovato Electric Phihong, Mornsun, Mean Well Siemens Medcom Merawex, MeanWell, Gamatronic, www.merawex.com.pl Salicru, CyberPower, SSB, Europower www.mplpower.pl Mean Well, MW Power, G-tec www.mplenergy.pl MW Power, Mean Well, Dyno www.murrelektronik.pl Murrelektronik www.oemautomatic.pl Puls www.phoenixcontact.pl www.racontrols.pl www.rittal.pl www.romisj.pl www.semicon.com.pl www.silco.pl www.socomec.pl www.soselectronic.pl www.tme.eu www.tradex.pl www.weidmuller.pl www.wamtechnik.pl www.zpas.pl Phoenix Contact Rockwell Automation Rittal Gtec, GE, Fogo . StarUPS, APC, Gutor Himoinsa, FG Wilson Socomec UPS Tracopower, Friwo, Minwa Mean Well, Enstick, Siemens Eaton, SDMO Weidmller Panasonic, SSB, MK Battery ZPAS, ZPAS-NET

54

s t y c ze

2 0 1 2

zasilanie w przemyle
uwag zasuguje pierwsza z wymienionych, APC (American Power Conversion), ktra dziaa na rynku od 30 lat. Od blisko 5 lat naley ona do koncernu Schneider Electric, oferujc szereg produktw zwizanych z zasilaniem gwarantowanym, w tym rozwizania dla centrw danych o rnej skali, systemy szaf elektrycznych ichodzenia. AKUMULATORY WANYM UZUPENIENIEM OFERTY Omawiajc bran UPS-w przemysowych, wspomnie naley oakumulatorach oraz bateriach. Wprawdzie kojarz si one przede wszystkim zmotoryzacj oraz elektronik konsumenck, jednak stanowi te istotny element systemw zasilania gwarantowanego. Uycie ich w pracy buforowej jest powszechnym zastosowaniem w energetyce, przemyle, brany IT oraz transporcie szynowym. Wanym obszarem uycia akumulatorw jest rwnie praca cykliczna w pojazdach (np. wzkach) oraz urzdzeniach przenonych irnego rodzaju aparaturze. Cz firm ukierunkowaa si te na zaopatrzenie dziaw utrzymania ruchu oraz zajmuje si obsug rynkw niszowych np. zwizanych zenergetyk odnawialn. W przemyle czsto stosowane s akumulatory bezobsugowe wykonywane zazwyczaj wtechnologii AGM oraz elowej. Dziki swoim zaletom (dugi czas pracy, odporno na wibracje, niska rezystancja wewntrzna) oraz waciwociom eksploatacyjnym (brak koniecznoci czstego

Krzysztof Mika
ZPAS

Na jakie cechy wyrobw klienci branowi zwracaj najwiksz uwag? Z dowiadczenia, jakie zdobyem, tworzc projekty pod przetargi, wskazabym przede wszystkim moc zasilacza UPS oraz jego cen. Moc minimalna jest w gwnej mierze uwarunkowana zastosowaniem UPS-u w maych sieciach przewanie stosowane s wersje do 1 kVA, jednake zdarzaj si te projekty, gdzie moc urzdze przekracza 10 kVA. W przygotowywanych projektach czsto znajduj si te wytyczne dotyczce wagi oraz moliwoci instalowania UPS-u w obudowie 19. Przy tworzeniu maych sieci teleinformatycznych klienci zwracaj uwag na moliwo zamontowania zasilacza w obudowie rack, wobec czego najwaniejszym elementem jest wytrzymao elementw umoliwiajcych instalacj UPS-u. Podczas przegldania ofert mona zauway wytyczne dotyczce rozbudowy zasilacza UPS, czyli moliwoci dooenia akumulatora, co wie si z niszym kosztem ni zakup caego urzdzenia zasilania awaryjnego. Niekiedy klienci poszukuj UPS-u konkretnej rmy, jednak s to przypadki sporadyczne. Reasumujc cena, moc, oraz moliwo instalacji w obudowach teleinformatycznych z ewentualn rozbudow UPS-u, to najwaniejsze dla naszych klientw kryteria. Czy zasilacze sprzedaj si oddzielnie, czy jako element wikszych zamwie? Zapytania o urzdzenia zasilania awaryjnego UPS maj miejsce zarwno przy tworzeniu penego projektu sieci teleinformatycznej, jak i w momencie rozbudowy istniejcej ju sieci. Uwaam, e rynek jest rwno podzielony pomidzy sprzeda, urzdze z dodatkowymi elementami a sprzeda samych UPS-w.

uzupeniania elektrolitu) akumulatory te powszechnie zastpuj tradycyjne, mokre wersje kwasowe oraz zasadowe. Jeeli za chodzi omniejsze ogniwa, to sytuacja jest analogiczna jak w przypadku urzdze konsumenckich wykorzystuje si tutaj przede wszystkim akumulatorki niklowo-kadmowe, niklowo-wodorowe oraz litowo-jonowe. Brana dystrybucji akumulatorw naley do dosy dobrze spenetrowanych przez dostawcw sektorw rynku. Wprzypadku produktw sprzedawanych klientom z polskiej brany przemysowej wymieni mona kilkanacie marek, przy czym sze zdaniem respondentw jest najpopularniejszych. S nimi Europower, MW Power, Panasonic, Yuasa Batteries, SSB oraz Hoppecke (patrz rys. 6). Przy tej okazji warto wspomnie rwnie o rodzimej firmie Wamtechnik, ktra specjalizu-

je si wpakietach akumulatorowych irdach zasilania dla rnych aplikacji. Produkuje ona te inne ogniwa, oferujc projekty gotowych systemw zasilajcych, a ostatnio rozbudowuje te ofert zzakresu energetyki odnawialnej. Omawiany sektor ma za wPolsce warto okoo 100150 mln zotych rocznie wynika zzestawienia odpowiedzi dostawcw. Uzupenieniem przedstawionych dotychczas produktw i systemw s agregaty prdotwrcze. Wykorzystywane s one jako dodatkowe rdo zasilania lub jako rdo zasilania awaryjnego wsppracujcego z systemami zasilania bezprzerwowego, przy czym ich dostawcami s zazwyczaj firmy inne, ni dotychczas omawiane. Urzdzenia omocach od kilku kVA do wersji na zakres MVA produkuj i dystrybuuj m.in. CES, Eaton Power Quality, Horus-Energia, Pex-Pool Plus czy Siltec.
stycz e 2 0 1 2

55

raport

Rys. 7

Bieca koniunktura na omawianym rynku opinie dostawcw (kolor zielony bardzo dobra; pomaraczowy dobra; czerwony za)

Rys. 8

Najwaniejsze dla klientw cechy omawianych urzdze i systemw brane pod uwag przy decyzjach zakupowych

SYTUACJA DZISIAJ I PERSPEKTYWY NA JUTRO Zapewnienie odpowiedniego zasilania maszyn iurzdze to jedno zpodstawowych zagadnie wprzemyle, za brana zwizana z zasilaczami naley do dojrzaych sektorw rynku. Bieca koniunktura jest, zdaniem dziaajcych tutaj dostawcw, dobra lub nawet bardzo dobra. Opinie respondentw z podziaem na trzy omawiane obszary rynkw przedstawiono na rysunku 7. Osoby te poprosilimy rwnie ooszacowanie wartoci wymienionych sektorw. Wprzypadku polskiego rynku zasilaczy maogabarytowych roczne obroty wynosz okoo 60 mln zotych (wartoci podawane przez respondentw zawieray si w zakresie od okoo 20 do 100 mln zotych), z kolei w zakresie urzdze i systemw UPS zdecydowana wikszo osb podaa kwoty zzakresu od 200 do 250 mln zotych. To dua warto, jednak naley wzi pod uwag, e ceny jednostkowe tego typu systemw mog by dosy wysokie (przykady podano w tabeli 3), a odbiorcy pochodz zkilku bran. Wymogi stawiane przez polskich klientw dostawcom i produktom w kadej z omawianych w raporcie grup okazay si bardzo podobne

do siebie, przez co wyniki te poczylimy w jedn statystyk przedstawion na wykresie 8. Jak wida, parametry urzdze, ich cena oraz jako maj najwikszy wpyw na decyzje zakupowe. Szczeglnie istotna jest wtym rwnie niezawodno produktw, ktre pracowa musz

waniejszymi obszarami zbytu dla dostawcw UPS-w pozostan wPolsce energetyka, przemys oraz sektor teleinformatyczny. Podobnie sytuacja wygldaa bdzie wprzypadku akumulatorw, ktre w zastosowaniach takich jak omawiane s zazwyczaj czci skadow ukadw zasilania

Parametry urzdze zasilajcych, ich cena oraz jako maj najwikszy wpyw na decyzje zakupowe klientw. Dla krajowych odbiorcw liczy si te marka, dostpno wyrobw oraz historia wsppracy z dostawc

wsposb bezawaryjny idugookre- gwarantowanego. Oczywicie na casowy. Dla krajowych odbiorcw li- o tych prognoz powinny naoy czy si te marka, dostpno wy- si trendy makroekonomiczne korobw oraz historia wsppracy niunktura na omawianych rynkach zdostawc. jest bowiem silnie skorelowana zsyZdaniem polskich dostawcw zasi- tuacj wcaej gospodarce. laczy maogabarytowych najbardziej Zbigniew Pitek perspektywicznymi branami pozostaj dla nich szeroko rozumiany rdem wszystkich danych przedstaprzemys oraz energetyka. Do innych wionych w tabelach oraz na wykreprzyszociowych sektorw rynku sach s wyniki uzyskane w badaniu zaliczyli oni te zwizane z owietle- ankietowym przeprowadzonym wrd niem i, w mniejszym stopniu, bu- firm dostarczajcych omawiane prodownictwem oraz transportem. Je- dukty na rynku polskim. eli za chodzi o rynek systemw zasilania gwa- TABELA 5. Tematy raportw w APA rantowanego, to stoi na w 2012 roku Czujniki czynnikw rodowiskowych Luty trzech nogach istan ten Sieci bezprzewodowe Marzec powinien by utrzymany Panele operatorskie i komputery Kwiecie take wprzyszoci. Najpanelowe
Maj Czerwiec Lipiec Sierpie Wrzesie Padziernik Listopad Grudzie Roboty i manipulatory Przenone urzdzenia pomiarowe Sygnalizatory wietlne i dwikowe Silniki skokowe i enkodery Wskaniki, regulatory i rejestratory Napdy i serwonapdy Obudowy i szafy przemysowe Systemy pomiarowe i DAQ

56

s t y c ze

2 0 1 2

raport

PREZENTACJE PRODUKTW

Na tropie dobrych zasilaczy

W dzisiejszych czasach atwiej jest prawdopodobnie znale grzyby w lesie ni urzdzenie bez zasilacza. Zasilania potrzebuj wszystkie produkty, ktre maj ukady sterowania, komunikuj si z innymi czy wykonuj jaki rodzaj ruchu, przy czym wykorzystywane mog by one zarwno w gospodarstwach domowych, w przemyle, jak i w innych zastosowaniach. Wszystko to sprawia, e dostpnych jest wiele modeli zasilaczy od zewntrznych do tych montowanych wewntrz urzdze i maszyn. Jednoczenie jedne s w praktyce lepsze, inne gorsze, s te modele tasze i drosze, w rnych wykonaniach i pochodzce od rnych producentw. Znalezienie zasilacza odpowiedniego do danej aplikacji moe okaza si wic wcale nieatwe.
Przykadowo jeden zasilacz ma deklarowan moc 120 W i charakteryzuje si napiciem wyjciowym 24 VDC. Drugi ma takie same parametry, ale jego cena rni si o100 z. Czy przepaci si kupujc droszy? A moe ten taszy to produkt o raczej wtpliwej jakoci? Wartykule tumaczymy, jak rozpozna dobry jakociowo zasilacz. JAKI POWINIEN BY DOBRY ZASILACZ? Zacznijmy od zdefiniowania, czym jest dobry jakociowo zasilacz. Tego typu urzdzenie to takie, o ktrym uytkownik zapomina, e istnieje. Jest on te tak may, jak to tylko moliwe, do tego niezawodny oraz zapewnia na tyle stabilne napicie iwydajno energetyczn aby zasilane urzdzenie mogo pracowa w peni poprawnie, nawet wtrudnych warunkach. Na trudne warunki pracy skada si: niestabilne napicie sieciowe, czsto poniej wartoci nominalnej zasilacz musi wtedy pobra wikszy prd wejciowy, aby zapewni dostarczenie energii do obcienia, co z kolei sprawia, e bardziej si on grzeje, zmienne obcienie nage zmiany potrzebnej mocy, czasami wikszej od nominalnej; zasilacz powinien sprosta tym wymaganiom, jednoczenie stabilizowa napicie przynajmniej na poziomie 10% wartoci nominalnej, wysokie temperatury pracy zasilacze pracujce wszafach Bilans energetyczny sterowniczych maj czsto Rys. 1 przykadowego temperatur pracy na poziozasilacza mie 50C; wysoka temperatura jest jak wiadomo wrogiem uka- nie 500-watowe z tak sprawnoci dw elektronicznych. jest ju nie do zaakceptowania. Jakociowe zasilacze maj sprawnoci PRZEDE WSZYSTKIM CIEPO rzdu 87% dla mocy do 240 WipoJak wgszczu ofert znale dobry nad 90% dla wikszych. Zasilacze jakociowy produkt. Kluczow spra- o bardzo wysokiej sprawnoci (naw jest ciepo. Zasilacz jako urzdze- wet 94,5%) produkuje woska firma nie, przez ktre przepywaj nierzad- Cabur, ktrej dystrybutorem w krako sporej wartoci prdy, zwiksza ju jest Astat. swoj temperatur podczas pracy. Sposb, wjaki nastpuje jego usuwa- DLACZEGO SPRAWNO nie, ma duy zwizek zjakoci zasi- JEST TAK WANA? lacza. Jak to rozpozna? Odpowied Drugim wanym parametrem jest jest prosta: wczytujc si wkart ka- dopuszczalna temperatura pracy. Dotalogow urzdzenia ioceniajc jego bry zasilacz impulsowy powinien mc parametry. pracowa wtemperaturze 50C. Nie Pierwsz wan kwesti, czsto jest to wcale temperatura trudna do pomijan przez klientw, jest spraw- osignicia, gdy zasilacze z zaoeno urzdzenia. Zasilacze impulso- nia grzej si. Dla przykadu (patrz we (takie s dzi standardem) powin- rys. 1) wemy zasilacz omocy 500 W ny mie j przynajmniej na poziomie isprawnoci 88%. Takie urzdzenie, 80%. Jednoczenie im wikszej mocy aby odda swoj moc nominaln, bzasilacz, tym jego sprawno powin- dzieo musia pobra zsieci zasilajna by wysza. Przykadowo urzdze- cej 568 W. Rnica 68 Wwydzieli si

58

s t y c ze

2 0 1 2

PREZENTACJE PRODUKTW

raport

wpostaci ciepa Joulea, co wprzypadku tak maej objtoci, jak jest obudowa zasilacza, znacznie podniesie jego temperatur. Wyobramy sobie dodatkowo miejsce montau. Dla przykadu moe nim by szafa sterownicza, awic zamknita przestrze gsto zabudowana urzdzeniami, ktre te wydzielaj ciepo. Wtej sytuacji moliwo pracy wtemperaturze powyej Przykadowe rne wielkoci zasilaczy o mocy 120 W Rys. 2 50C jest wrcz koniecznoci. najmniejszy gabarytowo z woskiej rmy Cabur Jednoczenie pomimo e producent poda moc nominaln zasilacza 500 Wdla temperatury pracy wego na temperatur. Wprzypadku dopuszczaln temperatur pracy, 40C (lub, co gorsza, wogle nie poda zasilacza jest to kondensator elektro- wspczynnik MTBF oraz gabaryty. temperatury pracy), prg ten zostanie lityczny. Niestety podawany jest on Warto te zainteresowa si okresem bez problemu przekroczony iskrci dla temperatury 25C. Nie mona gwarancji. S nim minimum 2 lata, to ywotno zasilacza albo zadziaa- go zatem odnie do rzeczywistych ale niektrzy producenci zapewniaj zabezpieczenia termiczne, ktre go warunkw pracy urzdzenia, gdy j wicej nawet do 5 lat (np. wspowycz. Wtedy nie naley korzysta wspczynnik ten silnie zaley od mniany wczeniej Cabur). Jest to nie z penej dostpnej mocy, a przyka- temperatury. Mona za to porwna bez znaczenia, bo producent markodowo jedynie 75% wartoci nominal- wielkoci i jest to rwnie jaki wy- wych urzdze najzwyczajniej nie nej. Niektrzy producenci radz sobie znacznik. Dochodzimy do kolejnej bdzie si ba da duszej gwaranzpowyszym problemem zwikszajc kwestii, jak jest jako uytych kom- cji. Producenci tacy zapewniaj czobudow zasilacza, czasami wrcz do ponentw. Trudno to jednak wpeni sto jeszcze parametry przecieniomonstrualnych rozmiarw. Po zajrze- oceni tylko na podstawie wyznacz- we, czyli oficjalnie daj moliwo niu przez otwory wentylacyjne wida nika MTBF czy karty katalogowej. przeciania swoich zasilaczy. Podawtakich zasilaczach mnstwo wolnej Kolejnym bardzo wanym aspek- j wtedy prd przecieniowy z doprzestrzeni, ktra ma pozwoli lepiej tem jest konstrukcja samego zasila- puszczalnym czasem przecienia lub chodzi urzdzenie. Wymiern cech cza. Najatwiej jest go okreli po- przedstawiaj odpowiednie wykreporwnawcz jest wic te wielko przez bezporednie zapoznanie si sy. Jest to spora zaleta lepszych urzzasilacza iwtym przypadku due z urzdzeniem. Dobr praktyk jest dze, gdy w aplikacjach, gdzie od wcale nie oznacza dobre. wykorzystanie obudowy do odpro- czasu do czasu potrzebna jest wikwadzania ciepa, czyli po prostu jako sza moc, nie trzeba ich przewymiaMTBF TO NIE WSZYSTKO radiatora (na przykad poprzez za- rowywa. Na podstawie powyszych rozwaParametrem podawanym przez mocowanie do niej ukadw scaloproducentw jest wspczynnik nych). Nienajlepszym rozwizaniem a wida, na co zwrci uwag szuMTBF elementu najbardziej wrali- jest za umieszczanie wewntrz urz- kajc markowego zasilacza. Oczydzenia radiatorw. Zmniejsza to tyl- wicie nie zawsze na taki naley si a) ko niepotrzebnie wol- decydowa czasami najwaniejn przestrze. Nadmiar sza jest niska cena. Istotne jest te, ciepego powietrza po- aby wiedzie, za co paci si wicej. winien jak najszybciej Markowe komponenty iprzemylana opuci wntrze zasila- konstrukcja oznaczaj lepsze radzecza, a umieszczanie ra- nie sobie ukadu z nadmiarem ciediatorw tylko niepo- pa. Dziki temu zasilacz ma dusz trzebnie wydua drog: ywotno i jest bardziej niezawodelement radiator ro- ny. Cechy te wprzypadku omawianedowisko zewntrzne. go elementu systemw automatyki s czsto najwaniejsze. b) Markowy zasilacz CSG500C PODSUMOWANIE Przemysaw Datkiewicz rmy Cabur o mocy 500 W: Wybierajc zasilacz Rys. 3 a) przewit umoliwiajcy warto zwrci uwa- Astat skuteczne odprowadzenie g na nastpujce jego tel. 61 848 88 71 ciepa, b) elementy pprzewodnikowe parametry: sprawno, www.astat.com.pl zamocowane bezporednio na obudowie
stycz e 2 0 1 2

59

raport

PREZENTACJE PRODUKTW

Przemysowe zasilacze impulsowe

Zapewnienie wysokiej jakoci bezprzerwowego zasilania istotne jest praktycznie we wszystkich gaziach przemysu. Jak wiadomo kada przerwa w dopywie energii to straty w produkcji czy dystrybucji. Jako podstawowe urzdzenia, ktre zapewniaj obecnie bezprzerwowe funkcjonowanie przedsibiorstw wymienia si: zasilacze UPS, baterie i akumulatory przemysowe, agregaty prdotwrcze i przemysowe zasilacze maogabarytowe. Na opisie tych skupiono si w artykule.
Nowoczesne systemy automatyki przemysowej oraz przyrzdy iurzdzenia przemysowe budowane s na bazie coraz bardziej zaawansowanych ukadw. Rwnie systemy sterowania staj si coraz bardziej zoone i ronie skala ich integracji. Wszystko to sprawia, e ronie ich podatno na wszelkiego rodzaju zaburzenia, w tym rwnie ze strony ukadw zasilajcych. Dlatego do zasilania najczciej uywa si zasilaczy o stabilizowanym napiciu wyjciowym i pozbawionych typowych wad standardowych zasilaczy. Dobry zasilacz impulsowy powinien mie nastpujce cechy: wysoka wydajno, szeroki zakres napi wejciowych, jak najmniejsze rozmiary iwaga, stabilno napicia wyjciowego, niezalenie od zmian: napicia wejciowego, prdu obcienia oraz temperatury otoczenia, jak najniszy wskanik generowanych zakce, odpowiednie zabezpieczenia: nadprdowe, zwarciowe, nadnapiciowe, separacja galwaniczna wejcia iwyjcia. ZASADY DZIAANIA W zasilaczach konwencjonalnych (transformatorowych) zmiana napicia i separacja galwaniczna byy i s realizowane z wykorzystaniem transformatora zazwyczaj z rdzeniem stalowym ipracujcym przy czstotliwoci 50 Hz oraz prostowni-

Rys. 1 Budowa typowego zasilacza impulsowego

ku pprzewodnikowym i liniowym stabilizatorze napicia. Efektywno takiego ukadu jest niska inie przekracza czsto 50%. Wynika to zfaktu, i znaczna cz energii jest zamieniania wtransformatorze, prostowniku istabilizatorze na ciepo. Zalecana nominalna moc wyjciowa, wymaga sporego przewymiarowania transformatora i duej zdolnoci odprowadzania powstajcego ciepa. Tych niepotrzebnych strat mona unikn poprzez zwikszenie czstotliwoci pracy nawet do kilkuset kHz oraz zastpienie regulatora napicia sterowanym kluczem elektronicznym. Zasada dziaania zasilaczy impulsowych jest odmienna ich praca wie si z zamian napicia sieciowego na napicie stae, ktre nastpnie kluczowane jest szybko przeczanymi tranzystorami. Otrzymujemy

napicie prostoktne wysokiej czstotliwoci, ktrego warto jest zmieniana w transformatorze impulsowym iprostowana. Pierwsza sekcja zasilacza skada si z prostownika (zwykle mostka Graetza) i kondensatorw wygadzajcych ttnienia. Nastpnie znajduje si sekcja kluczujca. Wzasilaczach impulsowych jako klucze wykorzystuje si tranzystory przeczane midzy stanem nasycenia izatkania przy pomocy impulsw sterujcych o zmiennym wspczynniku wypenienia. Utworzony w ten sposb przebieg prostoktny trafia na pierwotne uzwojenie transformatora. Czstotliwo impulsw (dochodzca do setek kHz) jest owiele wiksza od czstotliwoci sieci energetycznej, dziki temu transformatory stosowane wzasilaczach impulsowych mog

60

s t y c ze

2 0 1 2

by znacznie mniejsze, ni w przypadku tradycyjnych zasilaczy transformatorowych. Prd z uzwojenia wtrnego trafia do ukadu zoonego z diod pracujcych z du czstotliwoci. Ttnienia napicia s wygadzane przez dawiki i kondensatory o duej pojemnoci. Czsto stosuje si transformatory o kilku uzwojeniach wtrnych, co pozwala zwikszy liczb dostpnych napi wyjciowych. PRZYKADOWE PRODUKTY Obecnie na rynku dostpne s zasilacze od wielu producentw zasilaczy impulsowych. Nale do nich: Mean Well, Omron, Siemens, Murr Elektronik, Cabur czy tajwaski Enstick. Ostatnia z wymienionych

Zasilacze impulsowe plusy i minusy

Najwaniejszymi zaletami zasilaczy impulsowych w porwnaniu do zasilaczy transformatorowych s: niska waga i maa objto przy duej mocy, wysoka sprawno, maa pojemno kondensatorw ltrujcych dla wysokich czstotliwoci, brak syszalnych zakce, odporno na zaburzenia z sieci i na krtkie zaniki napicia, zabezpieczenia przed zwarciem wbudowane w ukad zasilacza, prosta obsuga rnych wyj napiciowych (zasilacze z kilkoma wyjciami o rnych wartociach napicia). Do podstawowych wad zasilaczy impulsowych mona zaliczy: generowanie zaburze szerokopasmowych, wolna odpowied impulsowa, skomplikowane ltry wejciowe i wyjciowe, dua liczba podzespow.

firm ma w swojej ofercie kilka serii zasilaczy o rnych napiciach wyjciowych imocach. Seria GS to przeznaczone do wbudowania zasilacze impulsowe o pojedynczym wyjciu (jednym napiciu wyjciowym). Obecnie dostpne s modele o mocach 15, 25, 35, 50, 70, 100 i150 W. Drug seri jest rodzina GDR, przeznaczona do montau na szynie DIN, charakteryzujca si wskimi obudowami (najmniejsze maj szeroko zaledwie 22,5mm). Wystpuj tu modele omocach: 20, 40, 60, 75, 120 i 240 W oraz typowych napiciach wyjciowych stosowanych w automatyce: 5, 12, 24 i 48 VDC. Trzeci rodzin jest seria GHDR, przeznaczona take do montau na szynie DIN. Modele ztej serii to zasilacze omocach: 30, 45, 60, 75, 120 i240 Winapiciach 5, 12, 15, 24 i48 VDC. Enstick wytwarza rwnie zasilacze wielowyjciowe. Dostpne s modele: dwukanaowe ED omocach 30, 50 i120 Woraz napiciach: 5, 12 i24 V wrnych kombinacjach, trjkanaowe ET omocach: 30, 40, 50, 60 i100 Winapiciach: 5, 12, 15, 24 V oraz -5, -12 i-15 wrnych kombinacjach; czterokanaowe EQ omocach: 60 i120 Woraz napiciach: 5, 12, 15, 24 V oraz -5, -12 i-15 V wrnych kombinacjach; Nowoci jest rodzina zasilaczy serii ES typu rain-proof, wobudowach izwbudowanymi wentylatorami wymuszajcymi zewntrzne chodzenie. Dostpne s modele omocach: 100, 150, 250 i350 Woraz napiciach: 5, 7,5, 12, 13,5, 15, 24, 27 i48 VDC. Zasilacze serii ES produkowane s w obudowach bryzgoszczelnych od gry, maj wbudowany czujnik NTC, ktry po przekroczeniu wewntrz obudowy okrelonej temperatury (przewanie 45C) automatycznie wcza wbudowany wentylator. Gdy temperatura spadnie poniej okre-

lonej wartoci (przewanie 35C) wentylator wycza si. ZABEZPIECZENIA, EFEKTYWNO I INNE PARAMETRY Urzdzenia z kadej z wymienionych rodzin zabezpieczone s przed przecieniem, przegrzaniem, przepiciami na wejciu oraz zwarciem. Kade pracowa moe take wtemperaturach od 10C do +60C przy wilgotnoci 20-90% RH. Kady model z wyjtkiem serii w obudowach rain-proof wyposaony jest wsygnalizacj obecnoci napicia zasilania za pomoc diody LED. Wszystkie modele maj moliwo regulacji napicia wyjciowego wzakresie 5 do +10% napicia nominalnego. Efektywno zasilaczy Enstick zawiera si wgranicach: 7089% wzalenoci od serii. Wikszo zmodeli ma moliwo zasilania napiciem: 85132 VAC lub 180264 VAC, co jest wybierane przecznikiem, oraz napiciem staym zzakresu 120370 V. Otrzymanie na wyjciu stabilnego napicia roboczego jest moliwe po czasie zaledwie ok. 150ms (wzalenoci od rodziny) oczywicie przy penym obcieniu wyjcia (lub wyj). Ttnienia na wyjciu zawieraj si wzakresie 50200 mV/V (wzalenoci od serii imodelu). Zasilacze Enstick charakteryzuj si dobrymi parametrami uytkowymi i standardowymi wymiarami obudw. Mog one by stosowane wwikszoci aplikacji wautomatyce, technice, oraz gaziach przemysu. Zakres temperatur pracy, wilgotno wzgldna w jakiej mog pracowa, oraz stosunkowo niskie ttnienia, czyni je produktami uniwersalnymi. Transfer Multisort Elektronik ul. Ustronna 41, 93-350 d 42645 55 55 dso@tme.pl, www.tme.pl
stycz e 2 0 1 2

61

raport

PREZENTACJE PRODUKTW

Inteligentne zarzdzanie energi

Wykorzystywanie energii w sposb inteligentny jest kluczem do opracowywania przyszych systemw zasilania oraz rozwiza infrastrukturalnych. W ramach rozwoju inteligentnych sieci elektroenergetycznych Harting stworzy nastpn generacj inteligentnej infrastruktury sieciowej. Jest to kolejny krok do tego, aby inteligentne sieci stay si rzeczywistoci.

Efektywne zarzdzanie energi jest podstaw skutecznego dziaania przedsibiorstw przemysowych. W ostatnich latach take uwaga samej opinii publicznej zostaa zwrcona w stron polityki energetycznej prowadzonej przez firmy produkcyjne. Niezawodno dostaw energii oraz moliwo jej ekonomicznego uytkowania staj si kluczowe do odnoszenia przez firmy sukcesw.

Dotychczas kwestie zuycia energii postrzegane byy czsto wsposb jednostronny istotne byo jej odpowiednie dostarczanie. Aby mc jednak redukowa jej zuycie, konieczna staa si odpowiednia kontrola jej dystrybucji, przy czym wten sposb, aby nie zaniedba samych procesw produkcyjnych. Dlatego konieczna staje si analiza moliwoci oszczdzania energii wpowizaniu zrnymi procesami na przykad wsytu-

acjach, gdy wystpuj znaczne straty energii wskutek przestojw maszyn lub innych przerw. Ekonomiczne i efektywne wykorzystywanie energii wpywa rwnie na cakowit sprawno procesu produkcyjnego w przedsibiorstwie. Mona je osign wprowadzajc nowe rozwizania wzakresie zasilania, dystrybucji oraz rejestrowania zuycia. Rwnie decentralizacja dostaw energii, ktra obecnie staje si coraz bardziej popularna jako element nowoczesnej polityki energetycznej, wymaga inteligentnego zarzdzania energi. Tendencja ta powinna rwnie nasila si wskutek wprowadzenia nowych rozwiza prawnych (np. opartych na normach EN 16001/ ISO 50001) oraz wwyniku presji zwizanej zrosncymi kosztami energii. INTELIGENTNE SIECI ELEKTROENERGETYCZNE Harting rozwija technologie sieci inteligentnych o elastycznej strukturze, ktre wykorzystywane mog by w przemyle produkcyjnym. Podstaw jest w tutaj zarzdzanie dziaaniem sieci, do czego wykorzystywane s aktywne komponen-

62

s t y c ze

2 0 1 2

PREZENTACJE PRODUKTW
ty komunikacyjne. Firma wyrnia dwa podejcia: Sieci elektroenergetyczne: integracja systemu zarzdzania energi zzarzdzaniem sieci Harting jest producentem przecznikw ethernetowych, ktre mog odbiera dane ozuyciu energii wkadym punkcie sieci dystrybucji energii i przesya te dane z wykorzystaniem standardowej sieci Ethernet. Poniewa wikszo instalacji przemysowych, maszyn i systemw automatyki jest obecnie zintegrowana w sieciach obejmujcych cao przedsibiorstwa, nie ma potrzeby tworzenia dodatkowych wzw sieciowych. Informacje zbierane przez przeczniki dostpne s dla rnych osb isystemw wprzedsibiorstwie. Dotyczy to ukadw automatyki, ale rwnie i systemw zarzdzania typu MES iERP. Inteligentne sieci elektroenergetyczne: integracja komunikacji zsieci elektroenergetyczn Oddzielnie stworzona struktura komunikacyjna nie zawsze moe by dobrze dopasowana do aktualnej topologii sieci energetycznej. Wada ta moe by usunita poczeniu moliwoci przesyania energii ikomunikacji poprzez to samo fizyczne poczenie. Wykorzystywa tutaj mona technologi SEoP (Switched Ethernet over Power), stosujc przy tym infrastruktur standardowego Ethernetu. SEoP umoliwia korzystanie ze sprawdzonych funkcji zarzdzania np. protokou LLDP (Link Layer Discovery Protocol), ktry umoliwia okrelenie topologii sieci, oraz w zakresie diagnostyki. Dziki temu ostatniemu uytkownicy mog identyfikowa gorsze poczenia lub rozpoznawa stany nadmiernego zuycia energii. W przypadku obydwu podej Harting zapewni moe rozwizania do inteligentnej dystrybucj energii wsieciach onapiciu do 400 V. Zwizane ztym zalety s znaczce dziki inteligentnej sieci elektroenergetycznej dystrybucja energii w przedsi-

raport

Oszczdzanie energii bez ograniczania jej dostpnoci to zasadniczy cel zarzdzania energi

biorstwie staje si przejrzysta w odniesieniu do poszczeglnych maszyn, systemw oraz instalacji. Otwiera to te liczne nowe moliwoci takie jak monitorowanie ianaliza struktury zuycia energii, dziki czemu mona dokonywa optymalizacji jej wykorzystania. Wten sposb mona rwnie przypisywa koszty konkretnym etapom procesw. Mona te udoskonali sterowanie przepywami energii do rnych procesw, kontrolujc je zcentrum sterowania wzakadzie. ROZWIZANIA TECHNICZNE Tworzc inteligentn sie elektroenergetyczn wykorzystywa mona przeczniki sieciowe mCon firmy Harting. Pozwalaj one realizowa dodatkowe funkcje zwizane z zarzdzaniem energi oraz integrowa w systemie urzdzenia mierzce wartoci innych mediw np. energii cieplnej. Ponadto zapewniaj one koordynacj dystrybucji energii wzakresie wielu procesw wcelu optymalizacji zarzdzania jej zuyciem wcaym systemie. Dane otym mog by zapisywane, przetwarzane iwspdzielone. Pozwala to rwnie na dalsz analiz dokonywan przez klientw, ktra stanowi podstaw do

optymalizacji zuycia energii. Innowacyjno polega tu na poczeniu nowych technologii w zakresie komunikacji ethernetowej z konwencjonalnymi pomiarami i rejestracj zuycia energii. Harting rozwija wymienion technologi SEoP, wprowadzajc dodatkowe funkcje w swoich nowych produktach. Dzieje si to m.in. we wsppracy z DFKI (Deutsche Forschungszentrum fr Knstliche Intelligent niemieckim centrum bada nad sztuczn inteligencj). Firma prowadzi rwnie badania nad inteligentnymi sieciami elektroenergetycznymi w tzw. SmartFactory. SmartFactory jest oddzielnym zakadem badawczym idemonstracyjnym przyszej generacji. Jest to dopiero pierwszy krok, gdzie kady modu produkcyjny wyposaony zosta winteligentny ukad zasilajcy. Harting dokona prezentacji pierwszych wynikw podczas targw SPS/IPC/Drives 2011 wNorymberdze.
Andreas Huhmann, Lars Reichel, John Witt

Harting Polska pl@harting.com www.harting.pl

stycz e 2 0 1 2

63

raport

PREZENTACJE PRODUKTW

Wysokowydajne systemy zasilajce AC

W wielu gaziach przemysu korzystamy z energii elektrycznej dostarczanej nam przez wytwrcw, a take projektujemy, dostosowujemy i wytwarzamy urzdzenia, ktre produkuj, przetwarzaj energi elektryczn lub zasilane s wspomnian energi. Stajemy wwczas przez licznymi problemami pomiarowymi w trakcie laboratoryjnych i produkcyjnych testw takich urzdze. S to midzy innymi testy funkcjonalne urzdze opuszczajcych tam produkcyjn, testy laboratoryjne dotyczce bezpieczestwa wedug przyjtych norm i standardw, badania wytrzymaociowe urzdze lub ich elementw, na wystpujce normalne lub szczeglne warunki pracy (stany awaryjne, przepicia w linii zasilajcej, znieksztacenia sygnau zasilajcego).
Midzy innymi do takich celw potrzebne jest wygenerowanie sygnau zasilajcego o odpowiedniej amplitudzie, czstotliwoci, fazie (wodniesieniu do sieci trjfazowych) oraz ewentualnych znieksztaceniach i skadowych harmonicznych wystpujcych w rzeczywistym rdle energii elektrycznej. Majc narzdzie, ktre moe nam tego dostarczy, jestemy wstanie testowa ibada urzdzenia elektryczne zasilane sygnaem o odpowiednio przygotowanych parametrach. ci 50 Hz (wwikszoci krajw) lub 60 Hz (m.in. USA, Japonia). Dlatego te globalni wytwrcy czsto korzystaj zkonwerterw czstotliwoci lub rde umoliwiajcych generowanie sygnau o zmiennej czstotliwoci, aby testowa swoje urzdzenia wedug rnych norm iprocedur.

Zazwyczaj mamy do czynienia z urzdzeniami zasilanymi prdem przemiennym o czstotliwo-

Producentem programowalnych zasilaczy AC umoliwiajcych powysze procedury testowe jest amerykaska firma Pacific Power Source. Firma ta jest liderem wprodukcji zasilaczy ikonwerterw czstotliwoci stosowanych w systemach testowych, m.in. w wojsku, przemyle elektrotechnicznym, lotniczym ienergetycznym. Wjej ofercie znajduj si programowalne rda zmiennoprdowe zarwno wtechnologii liniowej (serie AMX), jak iimpulsowej (serie ASX) oszerokich zakresach mocy i czstotliwoci do 30 kVA i5 kHz dla rde liniowych oraz do 90 kVA i1200Hz dla rde impulsowych. rda te wyposaone s w programowalny interfejs, ktry za po-

moc zainstalowanego oprogramowania, umoliwia stworzenie sygnau zasilajcego opodanym przebiegu, amplitudzie iznieksztaceniach, anastpnie wykorzystanie go wsekwencji testw, a do stworzenia kocowego raportu z przeprowadzonych pomiarw. Najnowsz generacj zasilaczy firmy Pacific Power Source reprezentuje model 118ACX-UPC1, bdcy idealnym rozwizaniem wjednofazowych aplikacjach laboratoryjnych i produkcyjnych. rdo charakteryzuje si napiciem wyjciowym do 300 V, wzakresie czstotliwoci 151200 Hz, prdem wyjciowym do 10A oraz moliwoci generowania zaprogramowanych przebiegw i symulacji stanw przejciowych. Spenia take wymagania norm EN 61010-1 oraz EN 61326-1. Helmar Jacek A. Dobrowiecki tel. 22436 31 06 faks 2243631 10 www.helmar.com.pl

64

s t y c ze

2 0 1 2

PREZENTACJE PRODUKTW

raport

Innowacyjne rozwizania w systemach UPS

Nowoci w systemach zasilania gwarantowane, ktre podtrzymuj stabilne napicie wyjciowe po zaniku napicia sieciowego jest seria produktw SITOP UPS500. Stosowane one mog by do zasilania sterownikw PLC i innych elementw wchodzcych w skad systemw automatyki Simatic np. komputerw przemysowych z serii Simatic PC Microbox, a take dowolnych urzdze przystosowanych do zasilania napiciem 24 VDC.
Wprzypadku SITOP UPS500 standardowe akumulatory kwasowe, ktre wymagaj okresowej obsugi, zastpiono bateri nowoczesnych kondensatorw oduej pojemnoci. W odrnieniu od klasycznych akumulatorw bateria kondensatorw nie wymaga czstego serwisowania, nie jest naraona na szybk degradacj parametrw przy pracy wtemperaturach otoczenia powyej 40C iwynikajc ztego konieczno wymiany, ajej eksploatacja nie wie si zryzykiem uwalniania kwanych oparw lub gazw. Take czas adowania baterii kondensatorw jest znacznie krtszy ni akumulatorw, aich parametry pozwalaj na bezpieczne stosowanie wtemperaturach otoczenia do +60C, przy czym trway spadek pojemnoci nie przekracza 20% wcigu
Tabela. Parametry Sitop UPS500S jednostki podstawowej 15 A
Moc Napicie wejciowe Prd wejciowy Napicie wyjciowe Prd wyjciowy Sprawno dla wartoci znamionowych Zabezpieczenie przed zwarciem i przecieniem Praca rwnolega Zakcenia elektromagnetyczne Stopie ochrony (EN 60529) Temperatura otoczenia Monta Wymiary w mm Masa (przybliona) Certykaty 2,5 lub 5 kWs 24 VDC, 2229 V 15,2 A + okoo 2,3 A w trakcie adowania W trybie buforowania oraz w trakcie pracy 24 VDC 3% 15 A, prd adowania 1 A (ustawienie fabryczne) lub 2 A 97,5% Elektroniczne, automatyczny restart Nie PN-EN 55022 klasa B IP20 0 do 60C Szyna DIN 120 125 125 1 lub 1,2 kg CE, UL 508/CSA C22.2, File E197259

8 lat eksploatacji w temperaturze otoczenia nie przekraczajcej +50C. Zasilacze UPS500S wytwarzane s w obudowach o szerokoci 120 mm, w ktrych zintegrowano baterie kondensatorw, co pozwala na kilkuminutowe podtrzymanie napicia wyjciowego 24 VDC przy obcieniu prdem onateniu 4 A. Podany czas podtrzymania jest ustawiany za pomoc przecznikw DIP, a maksymalny czas podtrzymania napicia wyjciowego mona kilkukrotnie wyduy za pomoc dodatkowych moduw wyposaonych w kondensatory. W zalenoci od systemu moduy mona dopasowa do wymaganego czasu podtrzymania aplikacji. Standardowym wyposaeniem systemu UPS500S jest interfejs USB oraz wyjcie przekanikowe suce do sygnalizacji wybranych stanw pracy (statusu). Na stronie www.siemens.com/sitop jest dostpne oprogramowanie umoliwiajce obsug zasilaczy z poziomu komputera PC.

Obudowy UPS500S cechuj si stopniem ochrony IP20 i s przystosowane do montau na szynach DIN. Wsprzeday dostpna jest rwnie wersja wobudowach ostopniu ochrony IP65. Informacje odostpnych moduach mona znale na stronie www.siemens.pl/sitop
Mirosaw Kuligowski Kierownik Produktu

Siemens www.siemens.pl/sitop
stycz e 2 0 1 2

65

raport

PREZENTACJE PRODUKTW

akumulatory przyjazne dla rodowiska i uytkownika

W ostatnich latach moemy zaobserwowa coraz krtszy cykl ycia produktw, co jest by moe korzystne z punktu widzenia producentw, dystrybutorw czy wskanikw ekonomicznych, lecz ma rwnoczenie bardzo negatywny wpyw na rodowisko (wicej odpadw i zwikszona konsumpcja energii) oraz na samych uytkownikw (konieczno czstszej wymiany).
Nie inaczej jest z akumulatorami. Dlatego tak wane jest, aby decydujc ozakupie systemu zasilania awaryjnego, zwraca uwag nie tylko na ywotno projektowan, lecz take, amoe przede wszystkim, na ywotno rzeczywist akumulatorw ireferencje danego producenta. Jednym z najlepszych rozwiza jest zastosowanie akumulatorw Europower. Dziki dugiej ywotnoci, potwierdzonej w tysicach najbardziej wymagajcych instalacji systemw zasilania awaryjnego duej mocy, atake w milionach systemw domowych, akumulatory Europower to najnisze koszty eksploatacji oraz znacznie mniejsza ilo odpadw.
Fot. 1

Europower

ECO-LOGY Akumulatory VRLA zawieraj w sobie m.in. ow, ktry jest siln trucizn odkadajc si w organizmie czowieka istanowic due obcienie dla rodowiska naturalnego. Dlatego tak wane jest, abymy dooyli wszelkich stara wcelu zminimalizowania iloci powstajcych odpadw ze zuytych akumulatorw. Moemy oto zadba ju na etapie wyboru produktu. Stosujc przykadowo akumulatory Europower serii EPL oywotnoci projektowanej ponad 12 lat, minimalizujemy ilo odpadw inie ponosimy kosztw czstych wymian. Gdy jednak bateria akumulatorw osignie ju kres swojej ywotnoci, to naley pamita, e ciy na nas

Jedna z dwch baterii 220 V, 800 Ah pracujcych w elektrociepowni w Czstochowie, ktra skada si ze 106 sztuk ogniw EXL-800N

szereg obowizkw naoonych przez ustawodawc majcych sprawi, e zuyte akumulatory zostan poddane procesom recyklingu iodzysku. Ustawa o bateriach i akumulatorach z24.04.2009 wprowadza podzia baterii iakumulatorw na dwie grupy: przenone iprzemysowe. Zgodnie zzamieszczon definicj, akumulatory przeznaczone do awaryjnego lub rezerwowego zasilania energetycznego zaliczane s do akumulatorw przemysowych. Do tej samej grupy nale akumulatory przeznaczone do wsppracy zurzdzeniami wykorzystujcymi energi odnawialn (ogniwa fotowoltaiczne, elektrownie wiatrowe) oraz do pojazdw znapdem elektrycznym (elektryczne

samochody, wzki inwalidzkie, maszyny czyszczce, itp.). Nowe przepisy zwikszaj odpowiedzialno wprowadzajcych do obrotu baterie iakumulatory, nakadajc na nich obowizek zawarcia umw z podmiotami zbierajcymi i prowadzcymi zakad przetwarzania zuytych baterii iakumulatorw. Do ich obowizkw naley rwnie zorganizowanie odrbnego systemu zbierania, gdy s to odpady mae o znaczcym stopniu rozproszenia. Kady uytkownik kocowy ma natomiast obowizek przekazywania zuytych baterii iakumulatorw podmiotowi zbierajcemu tego rodzaju odpady inie ponosi ztego tytuu adnych dodatkowych kosztw.

66

s t y c ze

2 0 1 2

raport

PREZENTACJE PRODUKTW
gulowane zaworami). Dziki swojej konstrukcji nie wymagaj uzupeniania wody i cigej konserwacji elektrolitu (pomiary gstoci, poziomu, itp.), s szczelne mog wic pracowa wdowolnej pozycji iwnormalnych warunkach eksploatacji praktycznie nie wydzielaj gazw, s bezpieczne weksploatacji inieszkodliwe dla otoczenia (nie ma kwanych oparw iniebezpieczestwa poparzenia kwasem siarkowym), atake nie wymagaj pomieszcze ze specjaln, wymuszon wentylacj. Przy stosowaniu si do zalece instalacji oraz warunkw eksploatacji, akumulatory Europower w stacjonarnych systemach zasilania awaryjnego, osigaj swoj ywotno projektowan, co charakteryzuje jedynie najlepsze jakociowo produkty. Niestety take na polskim rynku obecne s wyroby, ktrych rzeczywista ywotno jest zdecydowanie krtsza od deklarowanej. Przykadowo akumulatory o ywotnoci projektowanej na 10 lat, przy dobrych warunkach pracy iobsugi wymagaj wymiany ju po 34 latach eksploatacji awskrajnych przypadkach nawet po 2 latach. Bardzo czsto oprcz niedoskonaej kontroli jakoci wprocesie produkcyjnym akumulatorw, czy brakw w zakresie know-how, jest to skutkiem oszczdzania na iloci oowiu, z ktrego wykonane s pyty dodatnie iujemne oraz niskiej powtarzalnoci parametrw. Rzeczywista ywotno akumulatorw Europower w systemach za-

Zgodnie zustaw wszystkie baterie iakumulatory musz by oznakowane symbolem selektywnego zbierania (patrz rysunek obok), a w przypadku ogniw iakumulatorw oowiowo-kwasowych (oraz wszystkich pozostaych zawierajcych powyej 0,004% wagowo oowiu), na ktrych skupia si niniejsze opracowanie, dodatkowo naley umieci symbol chemiczny oowiu Pb. Wustawie zdecydowano si na pozostawienie instrumentu finansowego, jakim jest opata depozytowa, awic rodzaju kaucji pobieranej przy sprzeday akumulatorw kwasowo-oowiowych (samochodowych iprzemysowych) przez sprzedawc detalicznego tych produktw, jeeli kupujcy nie przekaza mu zuytego akumulatora. Wprzypadku akumulatorw przemysowych stawka opaty depozytowej wynosi 35 z za sztuk. Jeeli wterminie 30 dni od pobrania, kupujcy przekae zuyty akumulator, sprzedawca detaliczny jest obowizany do zwrotu opaty depozytowej. Nieodebrane opaty depozytowe pobrane wdanym roku kalendarzowym, sprzedawca detaliczny przekazuje na konto bankowe urzdu marszakowskiego. Akumulatory Europower to bezobsugowe (wzakresie obsugi elektrolitu) akumulatory oowiowo-kwasowe oznaczane jako SLA (Sealed Lead-Acid szczelne oowiowo-kwasowe) lub VRLA (Valve Regulated Lead-Acid oowiowo-kwasowe re-

Fot. 2

Bateria 220 V, 200 Ah pracujca w Instytucie Energetyki w Warszawie, ktra skada si ze 108 sztuk ogniw EXL-200N

silania awaryjnego jest 2-3 krotnie dusza ni tanich, chiskich akumulatorw dostpnych na polskim rynku. Rzadsze wymiany oznaczaj mniej zuytych akumulatorw (odpadw) awic znacznie mniejsze obcienie rodowiska naturalnego. QUALITY Akumulatory i ogniwa marki Europower dostpne s na polskim ieuropejskim rynku ju od 13 lat, cieszc si reputacj produktw najwyszej jakoci. Od 1998 roku potwierdzaj one swoj ywotno oraz wysok istabiln jako wtysicach aplikacji wkraju iza granic. Akumulatory iogniwa Europower charakteryzuj si bardzo wysok powtarzalnoci parametrw modeli ztej samej serii produkcyjnej. Ma to decydujce znaczenie wbateriach 110 i220 V oraz wsystemach UPS, gdzie czymy ze sob szeregowo do 108 ogniw 2 V lub do kilkudziesiciu blokw 12 V i adujemy je z jednego prostownika. Praktycznie identyczne rezystancje wewntrzne ogniw lub akumulatorw pracujcych wjednym systemie gwarantuj rwnomierny rozkad napi adowania, co przekada si na dug i niezawodn prac baterii. Dziki temu wwielu systemach UPS wPolsce wci pracuj akumulatory Europower oywotnoci projektowanej 5 lat zainstalowane ponad 8 lat temu. Akumulatory te od 13 lat produkowane s wtej samej fabry-

160 sztuk akumulatorw EPL 210-12 pracujcych z 4 zasilaczami UPS 200 kVA w serwerowni w Warszawie

Fot. 3

68

s t y c ze

2 0 1 2

PREZENTACJE PRODUKTW
ce, awprocesie produkcyjnym znajduj si a 24 punkty kontroli jakoci. Wiele tanich akumulatorw dostpnych na rynku polskim ma nisk powtarzalno parametrw (rezystancji wewntrznych) modeli z tej samej serii produkcyjnej. Przy poczeniu ich wbateri rozkad napi adowania na poszczeglnych blokach nie bdzie rwnomierny nawet przy waciwie ustawionym napiciu adowania baterii. Jeli sabsze akumulatory nie zostan wymienione wcigu pierwszych 612 miesicy od instalacji rnice wnapiciach adowania bd si pogbia. Cz akumulatorw bdzie niedoadowywana i si zasiarczy, a cz bdzie przeadowywana i utraci elektrolit wskutek zbyt intensywnego gazowania. Znacznie przypieszy to utrat pojemnoci baterii iskrci jej ywotno. Wanym parametrem rnicym akumulatory tanie i te o dugiej ywotnoci rzeczywistej jest ich waga. Wdobie wysokich cen surowcw (wtym oowiu) wielu chiskich

raport

Rys. 1

Wykres ilustrujcy ywotno rzeczywist akumulatorw Europower serii EPL oraz tanich odpowiednikw dostpnych na rynku

producentw obnia wagi produkowanych przez siebie akumulatorw, adziki temu ich ceny. Mniejsza ilo oowiu oznacza jednak mniejsz rzeczywist pojemno igorsze charakterystyki rozadowania, ale przede wszystkim krtsz ywotno, gdy ciesze pyty oowiane s mniej odporne na korozj. ECO-NOMY Zastosowanie akumulatorw o dugiej rzeczywistej ywotnoci oznacza rwnie znaczne zmniejszenie kosztw eksploatacji systemu zasilania awaryjnego. Zdecydowanie rzadsze wymiany akumulatorw oprcz mniejszego obcienia rodowiska naturalnego (mniej odpadw) ozna-

czaj rwnie wymierne oszczdnoci wdla uytkownika systemu. Akumulatory oodpowiedniej jakoci, jak np. Europower serii EPS oywotnoci 10-12 lat czy EPL oywotnoci ponad 12 lat, bd wodpowiednich warunkach pracowa bezawaryjnie przez okres okoo 10 lat. W tym samym okresie konieczny bdzie zakup 2 lub nawet 3 baterii tanich akumulatorw, ktre trzeba wymienia po 34 latach eksploatacji (rysunek powyej).
Rafa Ciombor Dyrektor Techniczno-Handlowy EMU

EMU sp. zo.o. sp. k. ul. Twarda 12 80-871 Gdask tel. 58 344 04 01, faks 58 344 88 77 gdansk@emu.com.pl www.emu.com.pl

raport

PREZENTACJE PRODUKTW

Nowa seria moduowych zasilaczy UPS serii Trimod o najwyszym poziomie niezawodnoci
W brany przemysowej eksploatacja zasilaczy UPS jest powszechna ze wzgldu na potrzeb minimalizacji wpywu negatywnych zjawisk wystpujcych w sieci elektroenergetycznej na cigo zasilania procesw technologicznych, ukadw sterowania i automatyki oraz zapewnienia bezpieczestwa linii produkcyjnych.
Gwne zadania stawiane wspczesnym systemom zasilania gwarantowanego to przede wszystkim: bezprzerwowe zasilanie najbardziej krytycznych odbiorw energi elektryczn wysokiej jakoci, wzrost niezawodnoci (MTBF) poprzez konstrukcj moduow zapewniajc nadmiarowa elementw wykonawczych isterujcych, zapewnienie wysokiej sprawnoci energetycznej elementw przetwarzania, bardzo dobra wsppraca z podstawowym rdem zasilania (sie oraz agregat), atwa integracja znadrzdnym systemem monitoringu zasilacz powinien by wyposaony w szereg przemysowych interfejsw komunikacyjnych opartych oprotokoy Modbus, SNMP, RS-485, uniwersalno ielastyczno zastosowa (do wszystkich typw sieci iistniejcych konfiguracji fazowych na obiekcie), zapewnienie bezpieczestwa prowadzenia prac serwisowych imaksymalne skrcenie czasu reakcji serwisu oraz przywrcenia penej sprawnoci systemu zasilajcego (MTTR), zmniejszenie kosztw eksploatacyjnych (TCO). Nowa seria zasilaczy moduowych Trimod spenia wszystkie powysze wymagania i jest idealnym rozwizaniem zapewniajcym redundancj, skalowalno, elastyczno zastosowa oraz najwysz sprawno systemu zasilania gwarantowanego po przystpnej cenie. Trimod jest uniwersalnym urzdzeniem (jedno- lub trjfazowym) o konstrukcji moduowej / redundancyjnej zaprojektowanym i produkowanym przez jedn z fabryk Grupy Legrand (Meta System Energy). Poczenie struktury moduowej z najwysz jakoci procesu wytwarzania i testw kocowych umoliwia osignicie najwyszego poziomu niezawodnoci, gwarantujcej wysok jako zasilania wszystkich rodzajw odbiorw, bez wzgldu na warunki panujce na obiekcie. Struktura moduowa umoliwia zaprojektowanie rwnolegego-redundancyjnego ukadu zasilania, wktrym awaria jednej jednostki zasilajcej nie wpywa na funkcjonowanie caego systemu UPS (pozostae jednostki przejmuj obcienie moduu uszkodzonego). Trimod ma zastosowanie do wszelkiego rodzaju aplikacji wymagajcych maksymalnej niezawodnoci wstosunku do rda zasilania gwarantowanego napiciem przemiennym o mocy do 60 kVA. Unikaln cech UPS-w Trimod jest konfiguracja wszystkich modeli, nawet trjfazowych, w oparciu o jednofazowe moduy mocy (2,7 kVA, 3,2 kVA i5 kVA). Pomimo wikszej iloci jednostek ukad taki jest bardziej niezawodny w stosunku do UPSw zbudowanych z trjfazowych moduw mocy. Awaria moduu 3-fazowego o mocy np. 15 kVA cakowicie wyklucza go z pracy w systemie UPS.

Natomiast awaria moduu 1-fazowego omocy 5 kVA (bdcego czci skadow bloku 3-fazowego 15 kVA) pracujcego wfazie L2 nie wpynie na prac moduw L1 iL3. Funkcjonalno ta daj du korzy rwnie wsytuacji zaniku jednej zfaz rda zasilania AC np. L2. W takim przypadku Trimod nadal zasila krytyczne odbiory 3-fazowe (L1, L2 iL3), moduy L1 iL3 s zasilane ze rda AC, atylko moduy L2 przejd na prac bateryjn. Dalszy wzrost niezawodnoci systemu uzyskano si poprzez eliminacj pojedynczych wsplnych punktw awarii rwnie w ukadzie sterowania. Gwny sterownik systemu monitoruje prac wszystkich moduw mocy (imoduw bateryjnych), z ktrych kady jest rwnie wyposaony we wasny mikroprocesorowy kontroler parametrw pracy jednostki. ASPEKTY RODOWISKOWE Dziki wysokiej sprawnoci iparametrom elektrycznym zmniejszaj si realne koszy posiadania UPS-a, ktre s jedn znajwaniejszych pozycji kosztw eksploatacyjnych: Trimod osiga sprawno 95% (99% wtrybie eco), nisze koszty zuycia energii (oszczdno do ~5200 z rocznie przy 60 kVA),

70

s t y c ze

2 0 1 2

PREZENTACJE PRODUKTW
redukcja emisji ciepa nisza moc (koszt) klimatyzatorw, Koszty uytkowania UPS-azmniejszaj si rwnie ze wzgldu na zaawansowany ukad trzystopniowego, niecigego adowania baterii Smart Charger. Nowatorski system adowania baterii opracowany wsplnie zinynierami zfirmy Panasonic maksymalnie zmniejsza efekt starzenia akumulatorw czyli potrzeb ich wymiany. WSPPRACA ZE RDEM NAPICIA Trimod jest przyjazny dla rda zasilajcego jego parametry to: PF>0,99 iTHDi<3% (30 do 100% obcienia). Zalet takiego rozwizania jest: optymalizacja struktury zasilajcej (mniejsze przekroje przewodw, wartoci zabezpiecze, itp.), minimalizacja kompensatorw mocy biernej obiektu i mocy generatora prdotwrczego (wspczynnik przewymiarowania agregatu prdotwrczego wynosi 1,15). KORZYCI DLA INSTALATORW W opinii wielu instalatorw Trimod jest jednym z najbardziej kompaktowych i elastycznych w transportowaniu i montau systemem UPS na rynku urzdze zasilajcych. Majc jedno- lub trjfazowe wejcie ijedno- lub trjfazowe wyjcie Trimod jest wyjtkowo elastyczn aplikacyjnie konstrukcj, stajc si idealnym rozwizaniem zasilania gwarantowanego bez wzgldu na istniejcy stan instalacji elektrycznej wobiekcie. Zastosowane moduy mocy i bateryjne zostay tak zaprojektowane, e ich ciar nie przekracza 1520 kg. Cecha ta wpoczeniu z atwym przemieszczaniem szafy wyposaonej w kka jezdne sprawia, e instalacj kompletnego systemu zasilania moe wykona praktycznie jedna osoba. W celu zapewnienia najwyszego poziomu bezpieczestwa montau i obsugi eksploatacyjnej, na napicie pojedynczego moduu bateryjnego (60 VDC) skadaj si napicia zdwch obwodw DC obezpiecznym napiciu (24 VDC i36 VDC) poczonych szeregowo. Tym samym spenione s zalecenia normy CEI-EN60950 w zakresie bezpieczestwa kontaktu bezporedniego ze rdem napicia staego (>50 VDC). Dziki moliwoci obsugi urzdzenia tylko od przodu, dostp do wszystkich podzespow (moduw) oraz odczyt szczegowych parametrw techniczno-eksploatacyjnych (wywietlacz LCD i serwisowy port komunikacyjny) jest szybki iatwy. SZYBKI I PEWNY SERWIS Dodatkow korzyci posiadania UPS-aTrimod jest sprawna inatych-

raport

miastowa obsuga serwisowa (krtszy wspczynnik MTTR). Majc do dyspozycji zapasowy modu mocy, Uytkownik lub Instalator jest wstanie samodzielnie wymieni uszkodzony modu (bez wpywu na bezpieczestwo zasilania odbiorw). Serwis producenta (serwis@estenergy.pl) ju po otrzymaniu zgoszenia awarii wysya nowy modu (nie czekajc na otrzymanie uszkodzonego). EST Energy Sp. zo.o. ul. eromskiego 114 05-400 Otwock tel. 22 779 09 00, faks 22 779 09 09 estenergy@estenergy.pl www.estenergy.pl

raport

PREZENTACJE PRODUKTW

Z+ nowa jako w dziedzinie

zasilaczy programowalnych
Programowalne zasilacze prdu staego s coraz chtniej stosowanymi elementami przemysowych systemw kontrolno-pomiarowych, umoliwiajc automatyzacj procesw testowania iprodukcji, precyzyjne sterowanie elementami grzejnymi, diodami laserowymi, elektromagnesami iinnymi elementami wykonawczymi. Jednym z najwikszych producentw takich zasilaczy jest firma TDK-Lambda, ktra poinformowaa wanie onowej rodzinie tych produktw. Nowe zasilacze Z+, ktre s nastpcami firmowej rodziny ZUP, przenosz w dziedzin mniejszych mocy wszystkie zalety popularnych zasilaczy Genesys, oferujc jednoczenie nowe cechy, ktre jeszcze bardziej zwikszaj ich atrakcyjno iposzerzaj spektrum zastosowa. Docelowo rodzina Z+ bdzie si skada zczterech serii omocach wyjciowych ok. 200, 400, 600 i800 W, zawierajcych po osiem podstawowych typw ornych zakresach napi wyjciowych: 010, 020, 036, 060, 0100, 0160, 0320 i0650 VDC, w identycznych obudowach o wymiarach jedynie 70 83 350 mm. Pierwszymi dostpnymi modelami s zasilacze omocy 400 W, zakresach napi wyjciowych od 10 do 100 V iprdw wyjciowych od 40 do 4 A, ktre s a o 33% mniejsze i o 40% lejsze ni zasilacze TDK-Lambda poprzedniej generacji oraz inne podobne produkty dostpne na rynku. Zasilacze 200-, 600- i800-watowe oraz typy owyszych napiciach wyjciowych bd wprowadzane sukcesywnie wcigu biecego roku. Gwnym przeznaczeniem zasilaczy Z+ s szafy rack 19. Dziki niewielkiej szerokoci na jednej pce szafy zamontowanych moe by do 6 standardowych zasilaczy, zajmujc wysoko jedynie 2U. Opcjonalnie s oferowane szersze wersje, zzaciskami na panelu przednim i/lub dodatkowymi interfejsami, ktrych na jednej

pce moe si zmieci maksymalnie 4. Poza tym Z+ mog by wykorzystywane jako typowe wolnostojce jednostki laboratoryjne, pojedynczo lub wzestawach po 2 lub 3 (zalenie od szerokoci) zamontowane wspecjalnych przenonych kasetach. Wrd zalet serii Z+ sprawdzonych we wczeniejszych zasilaczach programowalnych TDK-Lambda warto wymieni bardzo dobre parametry stabilizacyjne, mae ttnienia iszumy oraz du rozdzielczo idokadno regulacji napicia iprdu dziki cakowicie cyfrowej topologii izastosowaniu 16-bitowych przetwornikw A/C iC/A. Zinnych godne podkrelenia jest standardowe wyposaenie wwejcia/wyjcia do napiciowego sterowania/pomiaru napicia iprdu oprzeczanym zakresie 05 V / 010 V, atake cyfrowy interfejs RS232/RS485 umoliwiajcy wsplne sterowanie do 31 poczonych acuchowo zasilaczy. Ponadto jako wyposaenie opcjonalne s dostpne inne interfejsy, GPIB lub LAN, atake izolowane wejcia/wyjcia napiciowe (05 V / 010 V) lub prdowe (420 mA) do zdalnego sterowania ipomiaru. Now cech zasilaczy Z+ jest dostpny w standardzie interfejs USB, ktry upraszcza komunikacj znadrzdnym komputerem. Jeszcze wiksz innowacj jest moliwo generacji przebiegw arbitralnych, przy czym do 6 sekwencji takich przebiegw moe by zapamitanych wwe-

wntrznej pamici i odtwarzanych samodzielnie przez zasilacz. Jest to idealne rozwizanie wprzypadku wykonywania zestaww standardowych testw, np. powszechnych wprzemyle samochodowym testw elektrycznych zgodnych zISO 16750-2. Inne nowoci to szybkie przetwarzanie polece oraz znacznie szybsze ni wpoprzednich modelach zmniejszanie napicia wyjciowego w warunkach sabego obcienia, dziki wbudowanemu ukadowi sztucznego obcienia onowej konstrukcji, atake dwa programowalne wyjcia dwustanowe, ktre mog posuy do sterowania innymi elementami zestawu pomiarowego. Poza tymi wszystkimi zaletami, urzdzenia Z+ s po prostu bardzo dobrymi zasilaczami impulsowymi oduej sprawnoci, szerokim zakresie napi wejciowych 85265 VAC, zaktywnymi ukadami korekcji wspczynnika mocy i agodnego startu, speniajcymi midzynarodowe normy bezpieczestwa i EMC. Dziki modularnej konstrukcji, zastosowaniu montau SMT ipodzespow o najwyszej jakoci odznaczaj si wysok niezawodnoci is oferowane z5-letni gwarancj.
Tadeusz Drozdek

AMTEK Spol. s r.o. Sp. zo.o. tel. 22866 41 40 amtek@amtek.pl www.amtek.pl

72

s t y c ze

2 0 1 2

PRZEWODNIK WWW Ever

Zawarto merytoryczna: Projekt i nawigacja: Polski producent zasilaczy awaryjnych UPS o ponad 20-letniej historii dziaalnoci. Firma wytwarza take zasilacze UPS typu rack, agregaty prdotwrcze oraz karty sieciowe do zasilaczy UPS. Ever nie zajmuje si dystrybucj swoich wyrobw, ale na stronie atwo znale link gdzie kupi?, po klikniciu ktrego uzyskamy bogat list dystrybutorw na terenie naszego kraju i nie tylko. Wszystkie produkty, z wyjtkiem agregatw, s bogato opisane: wysokiej jakoci zdjcia, szczegowy opis, informacje o certykatach, instrukcje obsugi. Godna polecenia jest zakadka Wsparcie techniczne, gdzie

raport

mona zasign troch teorii na temat zasilaczy UPS oraz oprogramowaniu PowerSoft. Wygodnym i pomocnym narzdziem na stronie jest UPS Selektor, ktry na podstawie wprowadzonych danych, takich jak parametry chronionego komputera i wymagania stawiane zasilaczowi awaryjnemu, pomaga dobra odpowiedni rodzaj UPS-a. Poza standardowymi produktami oferowanymi przez Ever, rma proponuje usugi pomiarowe i ekspertyzy, doradztwo w sprawach energetycznych, projektowanie na zlecenie konstrukcji specjalistycznych oraz wykonywanie wersji specjalnych swoich urzdze. www.ever.eu

AMS Polska

Zawarto merytoryczna:

Projekt i nawigacja: 800 kVA) oraz agregaty prdotwrcze (od 10 kVA do 2,2 MVA). Realizujc system agregatowy, rma podejmuje si take wykonania instalacji odprowadzania spalin, wentylacji, tumikw akustycznych i innych. Do zasilaczy UPS do nabycia s take akumulatory. Witryna AMS Polska pomimo ciekawej oferty ma sporo brakw. W wielu miejscach na stronie natkniemy si na informacj e serwis jest w rozbudowie. Razi te nieco chaotyczny sposb prezentacji produktw, mao jest zdj sprzedawanych urzdze. www.amspolska.pl

Istniejca od 1994 roku katowicka rma specjalizuje si w systemach energetycznych dla obiektw. Dziaalno spki obejmuje realizacj, modernizacj i eksploatacj (nadzr oraz konserwacja) caych systemw. AMS Polska jest w stanie zrealizowa instalacje elektryczne, energetyczne, teletechniczne, odgromowe i informatyczne. Oferuje take urzdzenia i aparatur nn oraz n. W projektach korzysta z produktw Schneider Electric, ABB oraz Siemensa. Od roku 2004 spka ma w swojej ofercie zasilacze UPS (o mocach od 6 do

Romi SJ

Zawarto merytoryczna:

Projekt i nawigacja: ryjne UPS, to w ofercie znajduj si zarwno te jedno- i trjfazowe. Ze strony pobra mona take oprogramowanie narzdziowe. Do wszystkich produktw doczone s specykacje techniczne, niektre w jzyku w angielskim. Na stronie rmy mona wyczyta, e Romi oferuje kompleksowe rozwizania nie tylko dobr komponentw, ale instalacj, uruchomienie, modernizacj sieci elektrycznej, wykonanie wentylacji, klimatyzacji i innych koniecznych robt budowlanych. Witryna rmy zasuguje na pochwa za szerok gam prezentowanych produktw, niewielkim minusem struktura graczna strony. www.romisj.pl
stycz e 2 0 1 2

Romi jest dostawc usug i produktw z obszaru systemw awaryjnego zasilania. Od piciu lat spka jest autoryzowanym przedstawicielem rmy General Electric w zakresie UPS-w. Gama produktw obejmuje rwnie agregaty prdotwrcze i baterie. Trzeba przyzna, e oferta produktowa spki jest bardzo bogata. W przypadku baterii i akumulatorw mamy do wyboru mnstwo rnych typw ogniw rm Acumax, Europower, Hoppecke, Panasonic, SBL czy Yuasa. Wrd agregatw moemy wybiera midzy wersjami stacjonarnymi i przenonymi. Jeli interesuj nas zasilacze awa-

73

technika

WDROENIE

System owietlenia wiatem dziennym i sztucznym w Bibliotece Narodowej w Berlinie

Nowa, centralna czytelnia Biblioteki Narodowej w Berlinie, pooona przy synnym bulwarze Unter den Linden, mieci si w szklanym budynku o ksztacie szecianu. Specycznie zaprojektowany budynek pozwala na optymalne wykorzystanie wiata dziennego. Niemniej jednak utrzymanie staego owietlenia o nateniu 500 lx wymaga precyzyjnej regulacji systemem zason przeciwsonecznych, a w razie potrzeby zastosowania dodatkowego, sztucznego owietlenia. To zadanie zostao zrealizowane dziki zastosowaniu sterownikw Saia PCD3.
Biblioteka Narodowa w Berlinie jest czci najwikszej na wiecie biblioteki powszechnej gromadzcej zbiory wjzyku niemieckim. Liczcy 13 piter budynek, majcy 107 m szerokoci i170m dugoci, uleg powanemu uszkodzeniu wczasie II wojny wiatowej. Zniszczenia wojenne usunito jedynie czciowo, a w 1975 roku zburzono pomieszczenia centralnej czytelni. Wten sposb biblioteka zostaa pozbawiona swojej najwaFasada okienna nowej centralnej czytelni Biblioteki Fot. 1 Narodowej w Berlinie niejszej czci zarwno pod wzgldem funkcjonalnym, jak i architektonicznym. W ramach WYSOKIE WYMAGANIA rowania owietleniem ni w przyaktualnie prowadzonych prac reno- STOJCE PRZED SYSTEMEM padku sterowania wycznie sztuczwacyjnych trwa budowa czytelni, STEROWANIA OWIETLENIEM nym wiatem. ktra bdzie peni rol nowego cenOwietlenie czytelni powinno by Podstaw adaptacyjnego systemu trum biblioteki. Zgodnie zzamierze- w miar moliwoci uzyskiwa- sterowania owietleniem jest maniami architektonicznymi szecien- ne dziki wiatu dziennemu oraz cierz z danymi o nateniu wiata na konstrukcja, ktrej ciany boczne powinno utrzymywa si na staym stworzona przez Instytut Techniki idach s wykonane ze szka hartowa- okrelonym poziomie 500 lx 100 lx. Owietlenia Dziennego wStuttgarcie. nego, zostaa zbudowana na szkiele- Zmiany wiata dziennego powinny Dane do macierzy obliczono wykocie drewnianej katedry. Nowa kon- by wyranie wykrywane, ponie- rzystujc symulacj padania wiata strukcja mieci, oprcz zbiorw, wa bezporedni kontakt ze wiatem ze wszystkich kierunkw, zuwzgldczytelni z90 stanowiskami, 140 sta- zewntrznym sprzyja dobremu sa- nieniem geometrii i pooenia bunowisk naukowo-badawczych oraz mopoczuciu czytelnika, zwikszajc dynku. Macierz ma posta tabeli 19 tzw. separatek (zamknitych sta- jednoczenie jego zdolno koncen- wprogramie Excel izawiera dane ze nowisk badawczych, ktre mona tracji. Zaoferowanie uytkownikom wszystkich 52 tygodni w roku po wynaj na pewien czas) oraz stano- takiego komfortu stawia znacznie sze wartoci dla kadego dnia idla wisko dla niewidomych. wiksze wymagania systemowi ste- kadej elewacji. Dwie stacje pomia-

74

s t y c ze

2 0 1 2

WDROENIE
rowe, zktrych kada ma pi gowic pomiarowych na dachu icztery czujniki wczytelni (warto rednia), zostay wykorzystane do pomiaru aktualnie panujcego natenia wiata dzielcego si na wiato sztuczne i dzienne. Dziki uzyskiwanym danym i odpowiedniemu sterowaniu ktem padania wiata dziennego (poprzez sterowanie roletami przeciwsonecznymi), owietlenie wczytelni utrzymywane jest niemal na staym poziomie. Wszelkie niezbdne korekty wykonywane s dziki zabiegom wpywajcym na ilo padajcego wiata, a w razie potrzeby rwnie dziki dodatkowemu sztucznemu owietleniu. STEROWNIKI KOMPATYBILNE Z OPROGRAMOWANIEM MICROSOFT Gwn rol wadaptacyjnym systemie owietlenia biblioteki peni dwa sterowniki programowalne Saia PCD3.M5340. Urzdzenia reguluj natenie wiata za pomoc rolet przeciwsonecznych lub przez wczenie sztucznego owietlenia, zapewniajc wten sposb stay, wymagany poziom owietlenia. Sterowniki funkcjonuj woparciu omacierz zawierajc dane o nasonecznieniu dla kadej elewacji idla caego roku. Dane te, w postaci arkusza kalkulacyjnego Excel, znajduj si wpami-

technika

Fot. 2

Szklana fasada Biblioteki Narodowej, w pobliu Katedry Berliskiej

ci Flash sterownika. Saia ju od wielu lat wykorzystuje w swoich urzdzeniach gwne standardy IT i protokoy telekomunikacyjne oraz wspiera technologi Microsoft.NET, co znacznie uatwia integracj zsieciami LAN/WAN czy urzdzeniami obiektowymi i wykonawczymi opartymi osystem Windows. ZARZDZANIE OMIOMA TYSICAMI PUNKTW Czytelnia w ksztacie szklanego szecianu osadzona jest w zabytkowej, kamiennej konstrukcji Biblioteki Narodowej. Fasada idach czytelni skadaj si z800 szklanych elementw, z ktrych kady wyposaony jest we wasn, sterowan

silnikiem zason przeciwsoneczn. Aktory KNX/EIB w postaci silnikw podczono do sterownikw Saia. Transmisja danych z aktorw KNX/EIB wsieci szkieletowej odbywa si z wykorzystaniem protokou TCP/IP. Ponadto dostpnych jest okoo 150 przyciskw umoliwiajcych rczne, grupowe sterowanie poziomem owietlenia. Do sterowania, pozycjonowania i monitorowania stanu rolet przeciwsonecznych wykorzystano cznie okoo 8 tys. punktw. Wikszo wiata wpada przez dach. Zaciemnienie w tym miejscu jest zatem nieustannie regulowane, tak aby uzyska precyzyjne ustawienie rolet przeciwsonecznych. Dostp do sterownikw dziki wbudowanemu webserwerowi moliwy jest z wykorzystaniem zwykej przegldarki internetowej. Zastosowanie standardowych przegldarek internetowych wyeliminowao dodatkowe koszty instalacji i licencji. Istniejc infrastruktur (Internet/ Intranet) mona wykorzysta w poczeniu ze standardowymi sieciami iprotokoami (TCP/IP,STTP) do zdalnego serwisowania i sterowania, co stanowi nieocenion zalet przy obsudze systemu. Sabur ul. Puawska 303 Warszawa tel. 22 549 43 53, faks 22 549 43 50 sabur@sabur.com.pl www.sabur.com.pl
stycz e 2 0 1 2

Dua fasada Fot. 3 okienna umoliwia optymalne wykorzystanie wiata dziennego

Rolety przeciwsoneczne zapewniajce cie

Fot. 4

75

technika
IPC

TANK-700-QM67 wydajny
i uniwersalny komputer wbudowany
Szybko pojawiania si nowych procesorw i chipsetw oraz wzrost ich zaawansowania deniuje tempo rozwoju samych komputerw. Jednym z najnowszych produktw rmy IEI Technology bazujcym na nowym chipsecie Intel QM67 jest komputer TANK-700-QM67. Jest to urzdzenie bardzo wydajne i wszechstronne, ktrego domylnym przeznaczeniem s wymagajce systemy multimedialne przeznaczone do pracy w warunkach przemysowych.
Klient ma moliwo doboru jego kluczowych podzespow. Najwaniejszym jest procesor wzalenoci od oczekiwanej wydajnoci obliczeniowej producent oferujeprocesory Celeron B710 iB840 dla taszych rozwiza lub ukady i3, i5 oraz i7 drugiej generacji dla bardzo wydajnych aplikacji. Masywna obudowa komputera wykonana jest wsporej czci zaluminium ipeni rol radiatora, co pozwala, aby cay komputer chodzony by pasywnie. Proponowane procesory oparte s na nowej konstrukcji Sandy Bridge, ktra czy wprocesorze take procesor graficzny Intel HD Graphics (dla ukadw Celeron) lub Intel HD Graphics 3000 (dla i3-2310M, i5-2520M oraz i7-2640M). Dziki temu komputer obsuguje DirectX10.1, OpenGL 3.0, Full MPEG2, WMV (VC-1) czy H.264 (AVC). Urzdzenie ma interfejsy: VGA omaksymalnej rozdzielczoci 2048x1536@75Hz oraz HDMI 1920x1200@60Hz (Full HD). Na pycie komputera wbudowano 2 GB pamici DDR3 SO-DIMM zzegarem 1333MHz, amoliwo rozbudowy pamici daje dodatkowy slot mogcy obsuy maksymalnie 4 GB RAM o takich samych parametrach. TANK-700-QM67 opcjonalnie wyposaony moe by wdwie 4-kanaowe karty przechwytujce materia multimedialny. Zapewniaj one obsug kodeka H.264, co pozwala na sprzt kompresj idekompresj dwiku oraz obrazu Full HD w czasie rzeczywistym, nie obciajc przy tym procesora. Kolejn wan cech jest dwuzakresowa karta WiFi IEEE 802.11a/b/g/n zsystemem anten 3x3 MIMO. Umoliwia ona uzyskanie transferu danych na poziomie 450 Mb/s. Wkomputerze znajdziemy interfejs SATA 6 Gb/s oraz 3 porty rozszerze PCIe Mini. Sprawn i szybk komunikacj sieciow (zarwno wiatowodow oraz wstandardzie gigabitowego LAN) zapewniaj rwnie dwa podwjne porty Combo LAN (SFP/RJ-45) kontrolowane przez moduy Intel 82583V oraz Intel 82579 PHY wspierajcy system iATM7.0. Rwnie niektre interfejsy szeregowe wyprowadzono zwykorzystaniem gniazd RJ-45. Wzwizku ztym do dyspozycji uytkownika jest wsumie 6 portw RS-232, zczego 4 na zczach DB-9, a2 na zczach RJ-45. Ponadto dostpne s dwa porty RS-422/485 take na zczach RJ-45. Warto wspomnie, e poowa z4 portw RS-232 (DB-9)

jest izolowana (ochrona DC 2500 V/min oraz ochrona ESD >25 kV/s). Izolowany jest take interfejs magistrali CAN (ochrona DC 2500 V/min oraz ESD 50 kV/ms). Ztyu obudowy znajduj si przeczniki pozwalajce wybra sposb zasilania AT lub ATX i, wprzypadku aplikacji samochodowych, przecznik umoliwiajcy wykorzystanie sygnau ACC do kontroli wczania iwyczania komputera. Jest tam rwnie zcze umoliwiajce zdalne wyczenie poprzez podanie na nie logicznego stanu wysokiego. Zprzodu obudowy znajduje si wskanik stanu pracy urzdzenia, przedstawiajcy informacje osposobie zasilania, wykorzystaniu interfejsw sieciowych oraz pracy dysku twardego oraz take temperaturze systemu. Na zewntrz obudowy zostay wyprowadzone 4 zcza USB 2.0 oraz dwa wnowym standardzie USB 3.0, pozwalajce na transfer zprdkoci do 5 Gb/s. Komputery wbudowane takie jak opisywane pracowa mog w niesprzyjajcych warunkach rodowiskowych. Oprcz moliwoci dziaania wszerokim zakresie temperatur (od -20 do 70C) oraz odpornoci na wstrzsy (5G, 11 ms) iwibracje (MIL-STD-810F 514.5C-2), komputer TANK-700-QM67 jako pierwszy spord wszystkich urzdze wbudowanych IEI Technology wyposaony zosta winteligentny, redundantny system zasilania staym napiciem. Urzdzenie zasila mona tradycyjnym zasilaczem iinnym staym napiciem zewntrznym. System automatycznie wykrywa odczenie jednego ze rde zasilania lub niebezpieczny wzrost czy spadek napicia iprzecza si na poprawnie dziaajce rdo zasilania. Artyku firmy: JM elektronik ul. Karolinki 58, 44-100 Gliwice tel. 32 339 69 96 iei@jm.pl, www.jm.pl

76

s t y c ze

2 0 1 2

AUTOMATYKA BUDYNKOWA WA A

technika

Energooszczdne budynki
Technologie, produkty, rozwizania podnoszce efektywno energetyczn w budynkw

Nowoczesny budynek to dzisiaj przede wszystkim budynek energooszczdny. Jest to taki obiekt, ktry zuywa mniej energii od tych budowanych w tradycyjnych technologiach, przyjazny rodowisku, w ktrym wykorzystano najnowoczeniejsze technologie.

Mwic o rozwizaniach podnoszcych efektywno energetyczn w budynkach, powinno si zacz ich omawianie od samej konstrukcji obiektw. Przemylany projekt, dobr odpowiednich materiaw, sposb ocieplenia czy wybr okien odobrych waciwociach cieplnych oraz sposb ich montau to podstawowe kroki, ktre naley wykona, aby nasz obiekt sta si budynkiem energooszczdnym. Kolejnym istotnym aspektem jest dobr rozwiza technologicznych, tj. rde ciepa i chodu czy sposobu zasilania i owietlenia. Powinna by take przeprowadzona analiza moliwoci wykorzystania nowoczesnych rozwiza jak pompy ciepa czy rde energii wiatrowej lub sonecznej. Dbao o uycie wysokosprawnych urzdze z zakresu chodnictwa, ogrzewnictwa, wentylacji, owietlenia czy instalacji elektrycznych jest nieodzow-

na. Warto wiedzie, e wbudynkach okoo 30% energii zuywane jest przez silniki, akoszt zakupu silnika oraz jego serwis stanowi niewielk cz oglnych kosztw wstosunku do kwoty, jak pochonie koszt zakupu energii. Rozpatrujc okres 15 letniej pracy silnika koszt zakupu energii elektrycznej stanowi statystycznie 97% cakowitych poniesionych kosztw. Oprcz inwestycji wdobrej jakoci silniki powinno si zainwestowa w przemienniki czstotliwoci nimi sterujce (popularnie zwane falownikami), ktre mog ograniczy zuycie przez silnik energii elektrycznej do 50%. Naley rwnie zwrci uwag na kompensacj energii biernej poprzez zastosowaniu baterii kondensatorw (pozwala zmniejszy rachunek za energi biern) czy inteligentnym zarzdzaniu energi w przypadku jej zaniku poprzez systemy SZR (zaczania rezerwy). Istotnym elementem s te

stacje transformatorowe. Zainwestowanie wwysokosprawne transformatory zwraca si nawet po roku. Musimy mie wiadomo, e nawet najnowoczeniejsze i wysokosprawne urzdzenia mechaniczne nie speni swojej roli, jeli nie s wodpowiedni sposb sterowane. Zarzdzanie w inteligentny sposb wentylacj, wzem cieplnym, wzem chodu czy owietleniem gwarantuje nam optymalne wykorzystanie technologii, wktr zainwestowalimy na etapie budowy. Aby to uczyni, niezbdnym bd urzdzenia irozwizania skadajce si na nadrzdny system BMS (Building Management System). S nimi m.in.: urzdzenia automatyki (tj. czujniki, zawory, siowniki, przemienniki czstotliwoci, itd.), sterowniki swobodnie programowalne (urzdzenia, ktre realizuj algorytmy regulacji oraz zbieraj sygnay monitoringu),
stycz e 2 0 1 2

77

technika

AUTOMATYKA BUDYNKOWA

m.in. budowanie harmonograWbudynku obok instalacji HVAC mw czasowych pracy urzdze, obszarem, na ktry mamy realny zmiany algorytmw sterowania iznaczcy wpyw poprzez zaawaninastaw, analizowanie iwykorzy- sowane systemy sterowania, aktry stywanie funkcji diagnostycznych, generuje due zuycie energii, jest co szybko i sprawnie niweluje instalacja owietleniowa zarwno skutki awarii lub jej zapobiegnie. wewntrzna. jak izewntrzna. PodUmiejtno wykorzystania wy- stawowym krokiem ku zmniejszegenerowanych raportw oraz ana- niu zapotrzebowania energii przez liza trendw zmiennych wielkoci ni jest zastosowanie wysokiej kla(choby temperatury) to pod- sy opraw owietleniowych (efekstawowe umiejtnoci, jakimi po- tywny odbynik, energooszczdne winien legitymowa si pracow- rdo wiata, elektroniczny stanik obsugi systemu BMS. tecznik, itd.). Nastpna decyzja poNiezwykle wanym, ale ci- winna dotyczy zastosowania sysFot. 1 Trihal wysokosprawny gle niedocenianym aspektem temw sterowania owietleniem. transformator Schneider budowania energooszczdne- Mog to by systemy oparte oKNX Electric go, jest rozbudowany system opo- czy DALI, ktre oprcz funkcjomiarowania. Pomiary powinny do- nalnoci zdalnego zaczania i wy stacje operatorskie wraz z syste- tyczy wszelkich mediw tj. prdu czania, oferuj popraw komformem nadzoru (dedykowany sys- elektrycznego, wody i gazu. Odpo- tu poprzez zintegrowane sterowanie tem zaimplementowany na kom- wiadajc na pytanie, jakie korzyci scenami wietlnymi z roletami czy puterze klasy PC, z poziomu mog pyn zzainstalowania wielu ekranami wsalach konferencyjnych ktrego operator ma wgld win- licznikw na obiekcie, warto wspo- bd pokojach biurowych. Podstastalacje techniczne budynku). mnie przede wszystkim o bezcen- wow cech tych systemw, ktra Tym, czego oczekujemy od nad- nej moliwoci budowania wiedzy bezporednio wpywa na obnienie rzdnych systemw sterowania, na temat tego gdzie, kiedy iwjakich rachunkw za energi elektryczn, to przede wszystkim zmniejszenie ilociach energia jest zuywana. Nie jest moliwo sterowania natekosztw eksploatacyjnych budyn- posiadajc zaawansowanego systemu niem owietlenia zwykorzystaniem ku. Poprzez zastosowanie central- monitoringu nie wiemy, gdzie zuy- czujnikw ruchu, obecnoci czy luknego systemu sterowania instalacja- wamy najwicej energii i dlaczego somierzy. Jest to jednak kosztowne mi HVAC (Heating, Ventilation, Air oraz nie potrafimy dostrzec stanw rozwizanie. Taszym, prostszym, Conditioning), instalacj owietle- anormalnych. Waciwie uniemo- aczkolwiek generujcym mniejsze niow imonitoringu energii uzysku- liwia nam to postp wpoprawie bi- oszczdnoci jest zastosowanie stejemy nastpujce korzyci: lansu energetycznego wbudynku. zmniejszamy niezbdn czstoPozytywnym zjawiskiem jest tliwo obsugi technicznej bu- coraz czstsze poszerzanie funkdynku, cjonalnoci systemw BMS omo jestemy w stanie odpowiednio nitoring elektroenergetyczny. wczenie rozpozna stany awaryj- Moliwo zdalnego wysterowane lub zapobiec ich skutkom, nia wycznikw, ukadw SZR wracjonalny sposb uelastycznia- czy monitorowanie stanw apamy gospodark energetyczn bu- ratw elektrycznych i UPS-w pozwala na usprawnienie dziadynku. Niestety rzeczywisto pokazu- a podczas awarii lub wykryje, e wwikszoci przypadkw po- waniu stanw tu przed awari. siadacze systemw BMS nie potrafi Podobnie jest w przypadku anaznich korzysta. Systemy nadzoru s lizatorw sieci elektrycznej, ktoknem na cz techniczn budynku. re oprcz podstawowych funkcji Oknem, przez ktre uwany obser- takich jak pomiar zuycia energii wator powinien nieustannie wypa- przez poszczeglne obszary wbutrywa moliwych do przeprowadze- dynku bd poszczeglnych nania prac modernizacyjnych w celu jemcw, mog przekaza nam usprawnienia dziaania i obnie- informacje choby na temat jaAltivar przemienniki Fot. 2 czstotliwoci Schneider nia kosztw eksploatacji budynku. koci dostarczanej energii elekElectric Usprawnienia powinny obejmowa trycznej.

78

s t y c ze

2 0 1 2

CZUJNIKI I PRZETWORNIKI POMIAROWE

nowe produkty

Czujniki indukcyjne o zwikszonej stree dziaania

Autonics rozszerza swoj ofert czujnikw owersje ozwikszonej strefie dziaania. Czujniki tej serii wyposaone s wzcze konektorowe M12 idostpne s wstandardowych obudowach od M30 do M8. Podstawowe cechy: strefa dziaania wiksza od 1,5 do 2 razy wstosunku do wersji standardowej, wytrzymaa obudowa, atwiejsze podczenie i wymiana, zwikszona odporno na zaburzenia, zabezpieczenie przed przepiciem iodwrcon polaryzacj, wbudowane 4 diody LED uatwiajce sprawdzenie stanu wyjcia.
Eltron, tel. 71 343 97 55, www.eltron.pl

Miniaturowy liniowy stopie pozycjonowania o zasigu 50mm i dokadnoci 1,5m

Fot. 3 Tac Vista schemat strukturalny system nadzoru Schneider Electric

rowania centralnego (np. zpoziomu BMS) rozszerzone osterowanie lokalne zwykorzystaniem czujnikw. Zdalne automatyczne zaczanie, wyczanie i monitoring owietlenia czy zastosowanie czujnikw ruchu wcigach komunikacyjnych ina klatkach schodowych eliminuje czynnik ludzki, ktry jest dominujc przyczyn zwikszonego zuycia energii przez instalacje owietleniow. Energooszczdny budynek w dobie nieustannie rosncych cen energii przestaje by jedynie medialn wizytwk inwestorw, ale przede wszystkim moe przynie realne oszczdnoci dla uytkownikw izwikszy atrakcyjno obiektu, co ma bezporednie przeoenie na zyski wacicieli. W najbliszym czasie najemca poszukujcy przestrzeni biurowej bdzie zwraca coraz wiksz uwag na koszta eksploatacyjne. Waciciele budynkw, ktre nie byy budowane zgodnie z ide efektywnoci energetycznej, bd musieli przyku uwag potencjalnych klientw np. obnieniem czynszu, co bdzie miao bezporednie przeoenie na ich zyski. Zkolei inwestorzy uytkujcy wybudowane przez siebie budynki, poszukujc redukcji kosztw wasnych bd prawdopodobnie aowali, e zawczasu nie zainwestowali wenergooszczdne rozwizania wswoim budynku. Artyku firmy: Schneider Electric www.schneider-electric.pl

Miniaturowy liniowy stopie pozycjonowania MPS50SL zosta opracowany do zastosowa laboratoryjnych i produkcyjnych w miejscach o maej dostpnej przestrzeni montaowej. Jest produkowany wdwch wersjach o dugoci 25 i 50 mm. Charakteryzuje si rozdzielczoci 0,1 m, powtarzalnoci nastaw 0,75 m i dokadnoci 1,5 m. Zawiera precyzyjny napd rubowy wsppracujcy z silnikiem krokowym lub serwonapdem DC. adunek uyteczny wynosi 5 kg przy masie wasnej 0,85 kg. MPS50SL moe pracowa wwarunkach bardzo niskich cinie od 106 Tr (mmHg), co pozwala na zastosowania wprzemyle pprzewodnikowym ioptycznym oraz waplikacjach wojskowych ikosmicznych. Na pycie montaowej mog by mocowane makiety anglosaskie imetryczne. MPS50SL moe by zestawiany wkonfiguracji XY, awpoczeniu ze specjalnym wspornikiem take wkonfiguracji XYZ.
www.aerotech.com

stycz e

2 0 1 2

79

nowe produkty

CZUJNIKI I PRZETWORNIKI POMIAROWE

Kamera z aktywnym chodzeniem do inspekcji ogniw fotowoltaicznych
Allied Vision Technologies zaprezentowaa now rodzin cyfrowych kamer Bigeye wyposaonych waktywny ukad chodzenia z ogniwem Peltiera. S to kamery o bardzo maym poziomie szumw, przeznaczone do najbardziej wymagajcych zastosowa m.in. przy inspekcji ogniw fotowoltaicznych. Bazuj na wysokiej jakoci kolorowych i monochromatycznych czujnikach CCD firm Sony iKodak orozdzielczoci od 1,4 do 11 megapikseli, ktrych temperatura jest podczas pracy kamery obniana do 20C. Pozwala to na uzyskanie bardzo duego stosunku sygnau do szumu nawet przy dugich czasach nawietlania. Kamery Bigeye zawieraj interfejs Gigabit Ethernet umoliwiajcy transmisj do 12,5 obrazw na sekund przy penej rozdzielczoci (Bigeye P-132). Obraz moe by rejestrowany przy czasie nawietlania do 30 minut (Bigeye P-629). Trwae, metalowe obudowy pozwalaj na zastosowania wsystemach przemysowych.
TABELA. Parametry opisywanych kamer
Oznaczenie Rozdzielczo P-132 1280 1024 CCD progresywny 2/3 Sony ICX285 6,45 m P-629 3072 2048 CCD progresywny 35 mm Kodak KAF6303E 9,0 9,0 m P-1100 4024 2680 CCD progresywny 35 mm Kodak KAI-11002 9 m

Rodzina tanich czujnikw Global Line do identykacji obiektw

Balluff oferuje kompletn rodzin tanich czujnikw Global Line wystpujcych wwersjach indukcyjnych, fotoelektrycznych ipojemnociowych, przeznaczonych do wykrywania obiektw wsystemach automatyki przemysowej. Czujniki indukcyjne GlobalProx wystpuj wponad 350 wersjach. S produkowane na zakres pomiarowy od 1,5 do 30 mm izamykane wobudowach rurowych M8, M12, M18 iM30 z2- i3-yowymi interfejsami NPN/PNP typu NO lub NC. Wszystkie egzemplarze s wpeni przetestowane na etapie produkcji. Zawieraj oznakowanie CE icUL. Standardem jest zabezpieczenie zwarciowe, przecieniowe, przed przepiciami iodwrceniem polaryzacji. Stopie ochrony wynosi wzalenoci od wersji IP67 lub IP68. Dopuszczalny zakres temperatur pracy rozciga si od 25 do +70C. Czujniki pojemnociowe Global.CProx wystpuj wobudowach M12, M18 iM30 ze zczami M12 lub wbudowanym kablem. Charakteryzuj si zakresem pomiarowym od 1 do maksymalnie 25 mm oraz stopniem ochrony IP67. Zawieraj standardowo zabezpieczenie przed zwarciem iodwrceniem polaryzacji. Pracuj widentycznym zakresie temperatur, jak czujniki GlobalProx. Czujniki fotoelektryczne GlobalEye s produkowane wtrzech wariantach obudw prostych iktowych wwersji dyfuzyjnej, retrorefleksyjnej i thru-beam. Zawieraj zabezpieczenie zwarciowe, nadprdowe iprzed odwrceniem polaryzacji. Charakteryzuj si stopniem ochrony IP67 idopuszczalnym zakresem temperatur pracy od 20 do +55C. Zakres pomiarowy wynosi nawet do 50 m.
Balluff, tel. 71 338 49 29, www.balluff.pl

Czujnik

Rozmiary komrki Szybko rejestracji przy maksymalnej rozdzielczoci Wyjcie Wymiary

12 fps 12-bitowe 111 90 99 mm

1 fps 14-bitowe 141,75 90 109 mm

1 fps 12-bitowe 143 90 99 mm

www.alliedvisiontec.com

atwe w zastosowaniach czujniki wiatowodowe

Baumer wprowadzi do oferty now grup czujnikw optycznych seri 66. Charakteryzuj si one du atwoci uycia dziki zastosowaniu przyjaznego interfejsu uytkownika oraz uproszczeniu procesu nauczania (zastosowano wnich przycisk teach-in). Przy uyciu jednego z trzech dostpnych trybw ustawia si zakres pomiarowy, a czuo dobie-

rana jest automatycznie. Moliwe jest take rczne dostrajanie przy uyciu przyciskw +/. Nominalny zakres pomiarowy dla tej grupy czujnikw wynosi 240 mm przy czasie odpowiedzi 250 s. Przy zastosowaniu wersji master / slave do jednej jednostki centralnej moliwe jest podpicie do 16 czujnikw. Elementy mog by czone zelementami zserii 67, zapewniajc dugookresow stabilno oraz precyzyjno pomiarw.
Newtech Engineering, tel. 32 237 61 98, www.newtech.com.pl

80

s t y c ze

2 0 1 2

CZUJNIKI I PRZETWORNIKI POMIAROWE

nowe produkty

System pomiaru przesunicia liniowego wykorzystujcy pomiar mostkowy prdw wirowych

Firma Kaman ma wofercie bezkontaktowy system pomiaru przesunicia liniowego osymbolu KD-2306, wykorzystujcy technologi pomiaru prdw wirowych wmostku zrwnowaonym. Wjego skad wchodzi modu pomiarowy z obwodami elektronicznymi, przystosowany do montau na szynie DIN, czujnik i kabel sygnaowy. Oferta firmy obejmuje ponad 30 typw czujnikw przystosowanych do wsppracy z metalami elaznymi i nieelaznymi, wyposaonych wpojedyncz lub podwjn cewk, wystpujcych wwersji ekranowanej i nieekranowanej oraz rnicych si dopuszczalnym zakresem temperatur pracy. KD-2306 jest przyrzdem prostym wzastosowaniu, atwym wkalibracji isynchronizacji. Zapewnia precyzyjne wyniki pomiarw statycznych idynamicznych. Charakteryzuje si zakresem pomiarowym od 0,5 do 60 mm, rozdzielczoci lepsz od 0,01% FS, nieliniowoci <1% FS iczuoci termiczn wynoszc standardowo 0,1% FS/C, apo kompensacji 0,02% FS/C. Na przednim panelu znajduje si zesp potencjometrw do zgrubnej idokadnej kalibracji, wejcie synchronizacji umoliwiajce wspprac kilku moduw, wejcie zasilajce 1530 VDC oraz wyjcia 420 mA, 05 VDC, 010 VDC i5 VDC.
www.kamansensors.com

Paski czujnik pojemnociowy do identykacji obiektw na tamach produkcyjnych

Czujnik pojemnociowy CFDK 25 firmy Baumer suy do identyfikacji obiektw przesuwajcych si na tamach produkcyjnych. Wporwnaniu zczujnikami fotoelektrycznymi iultradwikowymi wyrnia si pask konstrukcj (6 mm), umoliwiajc instalacj w niewielkich wnkach, np. pod tam przenonika. Producent dostarcza do tego celu specjalne ramki montaowe do instalacji za pomoc rub, spinaczy, kleju, rzepw itp. Czujnik moe by montowany wramce iusuwany zniej bez uycia jakichkolwiek narzdzi. CFDK 25 jest produkowany w wersjach pokrywajcych zakres pomiarowy od 2 do 15 mm. Charakteryzuje si stopniem ochrony IP65, maksymaln czstotliwoci przeczania 35 Hz idopuszczalnym zakresem temperatur pracy od 25 do +75C.
www.baumer.com

nowe produkty

SIECI PRZEMYSOWE
Bezprzewodowy access point IEEE 802.11a/n o zasigu transmisji 10 km
Wofercie Advantech pojawi si bezprzewodowy access point osymbolu EKI-6331AN, zgodny ze standardem IEEE 802.11a/n. Zapewnia on prdko transmisji do 54 Mb/s wtrybie 802.11a ido 300 Mb/s w trybie 802.11n oraz zasig transmisji do 10 km (z wbudowan anten kierunkow). Moe pracowa w trybie punktu dostpowego, klienta, repeatera lub WDS. Jest zamykany wobudowie o stopniu ochrony IP55, odpornej na wnikanie do wntrza kurzu i wilgoci. Dopuszczalny zakres temperatur otoczenia wynosi od 20 do +70C. Pozostae dane techniczne: pasmo 5 GHz, 24 nienakadajce si kanay transmisyjne, moc wyjciowa do +27 dBm, technologia 22 MIMO poprawiajca jako transmisji, moliwo zasilania zkabla sieciowego (PoE) lub zzewntrznego zasilacza, obsuga standardw autoryzacji WPA2/WPA/802.1x, wymiary 111 256 48 mm.
www.advantech.com

Pytki ewaluacyjne do aplikacji z interfejsami RS-485

Bourns wprowadza do oferty dwie pytki ewaluacyjne do aplikacji wykorzystujcych interfejsy RS-485, demonstrujce dziaanie rnych rodzajw elementw zabezpieczenia nadnapiciowego: szybkich elementw zabezpieczajcych MOSFET serii TBU, ochronnikw gazowych GDT, diod TVS oraz warystorw MOV. Pozwalaj one oceni, ktry wariant zabezpiecze lepiej nadaje si do ochrony konkretnych zastosowa. Speniaj wymogi przemysowych standardw wzakresie ochrony interfejsw RS-485. Pytka RS-485EVALBOARD1 zawiera dwa elementy zabezpieczajce TBU, dwa ochronniki gazowe GDT i dwie diody TVS. Pytka RS-485EVALBOARD2 zawiera dwa elementyTBU, dwa warystory MOV idwie diody TVS. Ceny obu pytek wynosz 20 USD przy zamwieniach 10 sztuk. S one dostpne wofertach m.in. Digi-Key, Farnell iMouser.
www.bourns.com

Przemysowy switch do niskich temperatur

EKI-7526I to przemysowy switch firmy Advantech wyposaony w16 portw Fast Ethernet, ktry przystosowany jest do pracy wzakresie temperatur od 40 do 75C. Istotn jego zalet jest redundantne wejcie zasilajce zzakresu 1248 VDC, chronione przed odwrotn polaryzacj zasilania i umoliwiajce, w przypadku awarii, na szybkie przeczenie do rwnorzdnego rda napicia oraz wysterowanie zintegrowanego wyjcia przekanikowego. Urzdzenie ma obudow o stopniu ochrony IP30 oraz cechuje si odpornoci na wstrzsy i wibracje. Switch wyposaony jest wfunkcj autonegocjacji prdkoci oraz autowybr MDI/MDI-X. Dodatkowo niezawodno transmisji podnosi wbudowany mechanizm store and forward sprawdzajcy zgodno danych na podstawie sum kontrolnych. Wspczynnik MTBF dla urzdzenia okrelono na 237130 godzin (27 lat).
Elmark Automatyka, tel. 22 541 84 60, www.elmark.com.pl

Zarzdzalny przecznik do pracy w podstacjach elektroenergetycznych

Przecznik gigabitowy GarrettCom Magnum 12KX zaprojektowany do pracy wpodstacjach elektroenergetycznych zapewnia przeczanie typu non-blocking, pozwalajc na uzyskanie penej prdkoci na wszystkich portach. Przecznik synchronizowany moe by przez

SNTP lub zwykorzystaniem IEEE 1588v2 PTP (protok ten zapewnia precyzj wynoszc 30 ns). Urzdzenie ma 16 portw typu combo RJ45 + SFP iopcjonalnie wyposaone moe by wcztery porty PoE. Magnum 12KX moe pracowa wtrudnych warunkach rodowiskowych itemperaturach od 40 do +85C.
Tekniska Polska, tel. 32 33 111 06, www.tekniska.pl

82

s t y c ze

2 0 1 2

STEROWNIKI I KONTROLERY
Zarzdzalny 32-portowy switch 10 Gigabit Ethernet do montau w szae 19
Kontron prezentuje najnowszy typ switcha przemysowego 10 Gigabit Ethernet przystosowanego do montau wszafie 19. CP6930-RM to zarzdzalny switch Layer 2/3 wystpujcy wkonfiguracjach 1U i 2U z maksymalnie 32 portami miedzianymi iwiatowodowymi (6 10G SFP+, 2 1G SFP oraz 12 lub 24 1G RJ45). Udostpnia funkcje L2 iL3, takie jak IP forwarding, multicast, QoS czy obsuga pocze VLAN. Dodatkowe zalety to moliwo uaktualniania oprogramowania wbudo-

nowe produkty

Energooszczdne CPU do kontrolerw PACSystems RX3i

ASTOR wprowadzi do oferty nowe jednostki centralne do urzdze PACSystems RX3i IC695CPE305 oraz IC695CPE310. Pierwsza znich zajmuje jeden slot ima 5 MB pamici przeznaczonej na program sterujcy, druga natomiast dwa gniazda kasety montaowej izawiera 10 MB pamici programu oraz dodatkowy port RS485. Bazuj one na procesorze Atom 1,1 GHz, co pozwala na wykonywanie programu zszybkoci 0,072 ms na kady tysic operacji typu bool. Kontrolery PACSystems RX3i firmy GE Intelligent Platforms stosowane s wszdzie tam, gdzie musi by zapewnione szybkie przetwarzanie duych iloci danych oraz komunikacja zwieloma urzdzeniami przy wykorzystaniu rnych protokow. Wbudowany port USB pozwala podczy bezporednio do jednostki centralnej urzdzenie magazynujce lub telefon komrkowy, co znacznie uatwia ewentualny serwis. Jednostki centralne maj te nowe rozwizanie do przechowywania danych po wyczeniu zasilania. Zastosowano wnich modu Energy Pack, ktry dostarczany jest do klienta razem zCPU. Omawiane jednostki centralne maj rwnie interfejsy Ethernet, ktre pozwalaj na programowanie kontrolerw oraz komunikacj m.in. zpanelami operatorskimi.
ASTOR, tel. 12 428 63 71, www.astor.com.pl

wanego podczas pracy wterenie, moliwo szybkiego replikowania konfiguracji w wielu przecznikach, zabezpieczenie wewntrznej pamici oraz podwjny boot image. Zarzdzenie odbywa si przez interfejs szeregowy lub przez sie. Skadnia wiersza polece iinterfejs sieciowy s takie same, jak winnych przecznikach firmy Kontron. CP6930-RM moe by zasilany napiciem staym 24/48 VDC lub zmiennym 110/230 VAC. Jest odporny na udary iwibracje mechaniczne. Dostpne opcje to przemysowe zcza M12, rozszerzony zakres temperatur pracy, dodatkowe napicia zasilania 36 i72 VDC oraz moliwo stosowania zasilania redundantnego.
Kontron, tel. 22 389 84 50, www.kontron.pl

Programowalny kontroler bezpieczestwa z moliwoci doczenia 10 moduw I/O

MSI 200 to programowalny kontroler bezpieczestwa bdcy rozbudowan wersj poprzedniego modelu MSI 100. Wodrnieniu od MSI 100, moe on wsppracowa nie tylko zblokiem komunikacyjnym dostarczajcym danych diagnostycznych do sterownika PLC, ale rwnie zmaksymalnie 10 moduami I/O, pozwalajc na realizacj systemu zawierajcego maksymalnie do 140 wej bezpieczestwa lub do 100 wej i44 wyj. Sam modu centralny zawiera 20 wej i4 wyjcia umieszczone na obudowie oszerokoci zaledwie 67,5 mm. MSI 200 monitoruje stan wszelkiego typu przyciskw zatrzymania awaryjnego, wycznikw bezpieczestwa, kurtyn wietlnych itp. wmaszynach ina zautomatyzowanych liniach produkcyjnych. Charakteryzuje si czasem reakcji poniej 30 ms. Elementy bezpieczestwa mog by atwo iszybko konfigurowane wrodowisku MSIsafesoft za pomoc blokw funkcyjnych PLCopen. Tryb symulacji pozwala na pene przetestowanie konfiguracji przed rozpoczciem pracy linii produkcyjnej.
www.leuze.com

Ekonomiczne switche ethernetowe

Phoenix Contact oferuje seri przecznikw sieciowych SFNB. S to urzdzenia niezarzdzane, charakteryzujce si nisk cen iprzeznaczone przede wszystkim do maych maszyn oraz instalacji, gdzie stosowana jest komunikacja w sieci Ethernet. Dostpne s wersje z 5 lub 8 portami TX. Wersja z5 portami dostpna jest take zjednym portem wiatowodowym wielo- lub jednomodowym.
Phoenix Contact, tel. 71 398 04 10, www.phoenixcontact.pl

stycz e

2 0 1 2

83

nowe produkty
Biece nowoci www.automatykaB2B.pl

KOMPUTERY PRZEMYSOWE, OPROGRAMOWANIE, ROBOTY

Rczny komputer przemysowy z czytnikiem kodw kreskowych, odbiornikiem GPS i kamer
General Dynamics Itronix, producent komputerw przemysowych, wprowadza do sprzeday komputer rczny GD400 stanowicy pod wzgldem wyposaenia ogniwo porednie midzy smartfonami ikomputerami stacjonarnymi. Moe on by wykorzystywany m.in. przez suby publiczne, personel serwisowy oraz wlogistyce. Charakteryzuje si ergonomiczn itrwa konstrukcj. Jest odporny na wilgo, kurz inaraenia mechaniczne. Zawiera czytnik kodw kreskowych, odbiornik GPS, kamer duej rozdzielczoci zpodwietleniem, cyfrowy kompas, yroskop oraz zesp czujnikw (przyspieszenia, zblieniowy, natenia wiata). Bazuje na mikroprocesorze ARM Cortex-A8 800 MHz zakceleratorem multimedialnym NEON. Zapewnia minimum 8-godzinny czas pracy na wbudowanym akumulatorze. Do cznoci przewodowej przewidziano interfejsy USB i RS232, a do bezprzewodowej IEEE 802.11a/b/g/n, Bluetooth v2.0 + EDR, UMTS HSPA+ iCDMA EVDO. Standardowo GD400 jest dostarczany z systemem operacyjnym Windows Embedded Handheld 6.5 oraz zoprogramowaniem Office Mobile 2010, Office Outlook Mobile, Internet Explorer Mobile i Windows Media Player Mobile. Pozostae cechy: 256 MB pamici SDRAM i2 GB pamici Flash, wywietlacz 3,7 z ekranem dotykowym i podwietleniem, wbudowany gonik, mikrofon, obsuga zestawu suchawkowego Bluetooth, slot Micro SD, stopie ochrony: IP54, zakres temperatur pracy: 10...+50C, wytrzymao mechaniczna: min. 26 upadkw na beton zwysokoci 1,5 m (pod dowolnym ktem), zabezpieczenie ESD: do 15 kV przenoszone przez powietrze ido 8 kV przenoszone przez dotyk, wymiary 158 78 31mm.
www.gd-itronix.com

Komputery embedded PC o duej wydajnoci obliczeniowej

Beckhoff wprowadzi do oferty seri komputerw embedded PC przystosowanych do montau na szynie DIN iwyposaonych wwielordzeniowe mikroprocesory Core i7. Komputery CX2000 mog znale zastosowanie waplikacjach obsugiwanych dotd przez znacznie wik-

sze jednostki montowane wszafach przemysowych. Jedn zich kluczowych zalet jest wewntrzna szyna bazujca na standardzie PCI Express, zapewniajca du prdko wymiany danych pomidzy interfejsami. Obecnie oferta komputerw CX2000 obejmuje 3 modele rnice si rodzajem zainstalowanego mikroprocesora: CX2020(Celeron 1,4GHz, jednordzeniowy), CX2030(Core i7 1,5GHz, dwurdzeniowy), CX2040(Core i7 2,1GHz, czterordzeniowy). Podobnie jak w przypadku komputerw Embedded PC pierwszej generacji, oferta CX2000 obejmuje take nabywane oddzielnie moduy rozszerze, doczane do jednostki centralnej wzalenoci od wymogw konkretnych aplikacji. Kada jednostka centralna zawiera standardowo porty DVI, 4 USB i2 Ethernet. Konfigurowalny fabrycznie slot wewntrzny magic interface moe opcjonalnie peni funkcj interfejsu fieldbus master lub slave: EtherCAT (slave), Profinet, EtherNet/IP, Profibus, CANopen, DeviceNet lub szeregowego RS232/ RS422/RS485. Dziki obsudze szyny PCI Express oprzepustowoci 5 GT/s na kana TX/RX, komputery CX2000 mog by rozbudowywane ornego rodzaju dodatkowe interfejsy, np. 8 Gigabit Ethernet, 8 RS232/422/485 lub 16 USB 2.0 full-speed.
Beckhoff Automation, tel. 22 757 26 10, www.beckhoff.pl

System SCADA/HMI z obsug technologii multitouch

Podczas targw SPS/IPC/Drives 2011 firma COPA-DATA zaprezentowaa oprogramowanie HMI/SCADA zenon zapewniajce wsparcie dla technologii multitouch. Od teraz moliwe jest korzystanie z ekranw dotykowych ioprogramowania kilkoma palcami jednoczenie, co uatwia obsug systemu i przegldanie informacji procesowych.
COPA-DATA Polska, tel. 12 290 10 54, www.copadata.pl

84

s t y c ze

2 0 1 2

KOMPUTERY PRZEMYSOWE, OPROGRAMOWANIE, ROBOTY

Przemysowa pyta gwna ATX
Firma IEI Technology rozszerzya ofert przemysowych pyt gwnych ATX omodel IMBA-H610. Wyposaona jest ona wpodstawk LGA1155 obsugujc procesory zserii i3/i5/i7 drugiej generacji oraz Celeron iPentium. Istotn cech urzdzenia jest zastosowanie nowego chipsetu Intel H61, integrujcego interfejsy wideo jakVGA oraz DVI-D. Producent zaleca stosowanie procesorw omaym poborze mocy, nieprzekraczajcym 45 W(docelowo 35 W). Takie rozwizanie stanowi najlepszy kompromis midzy wydajnoci, kosztem systemu ijego energooszczdnoci. IMBA-H610 ma zestaw interfejsw: 5RS-232, 10USB2.0, 4SATA 3 G/s, LPT oraz PS/2. Dostpne s take wyprowadzenia do obsugi magistrali SMBus iI2C oraz 8 programowalnych wyprowadze wejcia/wyjcia oglnego przeznaczenia. Opcjonalnie dostpny jest modu szyfrujcy sprztowo dane zapisywane na dysku. Uytkownik moe rozbudowa funkcjonalno pyty, korzystajc z 4 interfejsw PCI, dwch PCIe 1 oraz interfejsu PCIe 16. Pyta ma 2 sloty pamici RAM imoe obsuy maksymalnie 16 GB DDR3 taktowanej zczstotliwoci 1333 MHz. Pracowa moe ona wtemperaturach zzakresu od 10 do 60C.
JM elektronik, tel. 32 339 69 00, www.jm.pl

nowe produkty

Komputer jednopytkowy 3,5 z interfejsem USB 3.0

IB905 to kolejny wofercie firmy IBASE Technology komputer jednopytkowy formatu 3,5 (147 102 mm) przeznaczony do zastosowa wautomatyce przemysowej, terminalach POS, urzdzeniach pomiarowych iaplikacjach digital signage. Zosta oparty na chipsecie QM67 obsugujcym mikroprocesory rodziny Intel Core i7/i5/i3/ Celeron drugiej generacji ze zintegrowanym kontrolerem graficznym i kontrolerem pamici. Zawiera slot SODIMM umoliwiajcy monta maksymalnie 4 MB pamici DDR3 1067/1333 MHz oraz porty graficzne CRT, DVI idwukanaowy 24-bitowy LVDS. IB905 jest wyposaony winterfejsy 2 Gigabit Ethernet, 6 USB 2.0, 2 USB 3.0, 2 COM, 2 SATA III iMini PCIe.
www.ibase.com.tw

Maogabarytowy komputer na szyn DIN z pamici Flash o pojemnoci do 3,6 GB

Firma DSM Computer dodaa do oferty maogabarytowych komputerw na szyn DIN nowy model H1-A96M1670-Z510 owymiarach 122 90 55 mm. Wyrnia si on du wbudowan pamici Flash, ktrej pojemno wynosi standardowo 1,8 GB, a maksymalnie 3,6 GB. Moe pracowa pod kontrol systemw operacyjnych Windows POSReady, Windows Embedded Standard i Linux. Zawiera mikroprocesor Atom Z510 1,1 GHz, chipset US15W SCH ze zintegrowanym akceleratorem graficznym GMA 500, 1 GB pamici DDR2 RAM oraz interfejsy 2 Gigabit Ethernet, 2 USB 2.0, 2 RS485 iRS232. Pobiera mniej ni 10 W mocy przy maksymalnym obcieniu. Umieszczone z tyu obudowy gniazdo DB-9 moe suy do podczania serwisowego monitora VGA lub te moe by wykorzystywane jako drugi port RS232. Oba porty RS485 s odseparowane galwanicznie izawieraj rezystory dopasowujce. H1-A96M1670-Z510 zosta zaprojekowany do zastosowa wautomatyce przemysowej idomowej, systemach zasilajcych smart grid oraz systemach energii odnawialnej.
www.dsm-computer.com

Przemysowe karty procesorowe o duej wydajnoci obliczeniowej

IEI Technology rozszerzyo ofert penowymiarowych kart procesorowych owersje oduej mocy obliczeniowej wstandardzie PICMG 1.3. Jedn znich jest PCIE-Q670, wktrej wykorzystano chipset Intel Q67 obsugujcy procesory i7/i5/i3 drugiej generacji oraz wybrane modele ukadw Celeron iPentium. Pyta nie ma osobnego ukadu graficznego, gdy procesory peni funkcje zwizane zgrafik, wspierajc DirectX 10.1 oraz OpenGL 3.0. Chipset obsuguje wyjcia VGA iopcjonalnie DVI-D. Na karcie znajduj si dwa gniazda dwukanaowej pamici RAM DDR3 1066/1333 MHz (do 16 GB). Chipset QM67 pozwala na obsug do 6 interfejsw SATA. Do dyspozycji uytkownika oddano 4 zcza SATA 3 Gb/s oraz 2 zcza SATA 6 Gb/s zsystemem RAID 0/1/5/10. Zpozostaych interfejsw wymieni mona: 8xUSB2.0, 2xRS232, LPT, RS-422/485 oraz FDD. Dodatkowo na pycie s wyprowadzenia interfejsw TMP, SMBus, IrDA oraz 8 pinw GPIO. Wstosunku do dostpnych wczeniej modeli rozszerzony zosta zakres temperatur pracy iobecnie wynosi od 10 do 60C.
JM elektronik, tel. 32 339 69 00, www.jm.pl

stycz e

2 0 1 2

85

nowe produkty

KOMPUTERY PRZEMYSOWE, OPROGRAMOWANIE, ROBOTY

Komputer jednopytkowy PC/104-Plus do aplikacji niewymagajcych obsugi graki
Komputer jednopytkowy Microspace MSM-eO-N firmy Kontron jest przeznaczony do aplikacji okrelanych mianem deeply embedded, niewymagajcych obsugi grafiki, np. wukadach napdowych, rozproszonych systemach zbierania danych, aplikacjach M2M itp. Jest komputerem bezwentylatorowym o bardzo maym poborze mocy (5 W TDP), wykonanym w standardzie PC/104-Plus. Bazuje na jednordzeniowym mikroprocesorze AMD T42L taktowanym zegarem 1,0 GHz i chipsecie A55E. Zawiera do 4 GB pamici DDR3 RAM, 2 interfejsy SATA zobsug trybw RAID 0 i1 oraz slot dla kart micro SD. Standardowy zestaw interfejsw to: Gigabit Ethernet, 4 USB 2.0, 4 RS232 i8 konfigurowalnych linii GPIO. Rozbudow systemu umoliwia 32-bitowa szyna PCI i16-bitowa szyna ISA. Microspace MSM-eO-N moe pracowa pod kontrol systemw operacyjnych Windows, Linux iVxWorks.
Kontron, tel. 22 389 84 50, www.kontron.pl

Miniaturowy komputer bezwentylatorowy do zastosowa w pojazdach i aplikacjach embedded

LPC-125LPFM to kolejny miniaturowy komputer bezwentylatorowy w ofercie firmy Stealth Computer zaprojektowany do zastosowa w pojazdach i aplikacjach embedded. Charakteryzuje si wymiarami niewiele wikszymi od talii kart (117 155 52 mm) ibardzo maym poborem mocy, nieprzekraczajcym 20 W. Jest odporny na temperatury otoczenia od 10 do +45C, udary iwibracje. Zawiera energooszczdny mikroprocesor dwurdzeniowy Intel D525 Pineview 1,8 GHz, do 4 GB pamici DDR3 RAM iodporny na wstrzsy dysk SSD opojemnoci 55 GB. Wprzypadku, gdy odporno na wstrzsy nie jest istotna, moe by wyposaony wzwyky dysk twardy 2,5 opojemnoci do 750 GB. Na panelu czoowym znajduj si porty 3 USB 2.0, 2 RS232, mikrofonowe isuchawkowe/line-out oraz wcznik zasilania idiody sygnalizacyjne LED. Na panelu tylnym znajduj si porty Gigabit Ethernet, USB 2.0 i 2 PS/2, slot ExpressCard/34, wyjcie VGA iwejcie zasilania. LPC-125LPFM jest kompatybilny zsystemami operacyjnymi m.in. Microsoft Windows 7/XP iLinux. Cena wynosi 895 USD.
www.stealth.com

Komputer jednopytkowy do zastosowa w pojazdach i awionice

SC24 to bezobsugowy komputer jednopytkowy stanowicy serce systemw box and display firmy MEN Mikro Elektronik, projektowanych do zastosowa wpojazdach drogowych iszynowych, awionice iprzemyle. Wystpuje wpostaci karty z2 lub 3 zczami 72-kanaowymi AirMax VS sucymi do transmisji danych igrafiki do/zmoduu rozszerze. ST24 zawiera mikroprocesor AMD Embedded G-Series T52R (1,5 GHz) z wbudowanym akcelerato-

rem graficznym, kontroler systemowy AMD A55E, 1GB wlutowanej pamici DDR3 SDRAM 667 MHz, kart SD opojemnoci 2GB, zcze dysku mSATA oraz interfejsy graficzne 2 2 DisplayPort. Zintegrowany sterownik grafiki AMD Radeon HD 6310 umoliwia obsug dwch rnych obrazw wywietlanych na maksymalnie czterech ekranach wrozdzielczoci 2 2560 1600, 2 1920 1200 lub 4 1920 1200. ST24 zawiera wyprowadzone na zczach AirMax VS interfejsy 3 PCI Express, 9 USB 2.0, 2 Gigabit Ethernet, 4 UART, CAN, GPIO iHD audio. Pierwszym dostpnym wofercie MEN Mikro moduem rozszerze dla SC24 jest AE51 wyposaony wzcza 2 PCI Express Mini Card, 2 DisplayPort, 2 Gigabit Ethernet zgniazdami przemysowymi M12, USB 2.0 oraz opcjonalnie HD audio. W dwch slotach SA-Adapter umoliwia on zainstalowanie moduw UART, IBIS, CAN lub odbiornika GPS. Uzyska certyfikat EN 50155 pozwalajcy na zastosowania wkolejnictwie. Komputer SC24 cechuje si odpornoci na temperatury otoczenia zzakresu od 40 do +85C oraz udary do 50 m/s @ 30 ms iwibracje do 1 m/s (5...150 Hz). Pracuje znapiciem zasilania 12 VDC, pobierajc do 25 Wmocy. Opcjonalnie moe zawiera pokrycie konformalne.
www.men.de

86

s t y c ze

2 0 1 2

SILNIKI I NAPDY
Superwytrzymay silnik DC do pracy w ekstremalnych temperaturach i cinieniach
Jako pierwszy producent na wiecie firma Maxon oferuje standardowe silniki DC w wykonaniach heavy-duty odpornych na dziaanie ekstremalnych temperatur, cinie i przecie. Mog one pracowa zarwno w przestrzeni kosmicznej, jak te gboko pod powierzchni ziemi. Nowy silnik bezszczotkowy EC 22 HD (heavy duty) jest odporny na temperatur zzakresu od 55 do +200C, cinienie do 1700 barw, wibracje do 25g rms i udary mechaniczne do 100g (dla porwnania, bolid F1 podlega przecieniom do 2g, asamolot bojowy do 13g). Co wicej, moe on pracowa zarwno wprni ipowietrzu, jak te moe by zatopiony woleju hydraulicznym. Wystpuje wwersjach orednicy 22mm bez czujnikw lub ze zintegrowanymi czujnikami Halla. Waniejsze dane techniczne: moc znamionowa: 80 W(praca wpowietrzu), 240 W (praca woleju), sprawno: do 88% (praca wpowietrzu), do 71% (praca woleju), nominalna prdko obrotowa: do 13200 rpm (praca wpowietrzu), do 10700 rpm (praca woleju), maksymalna prdko obrotowa: 20 tys. rpm, napicie zasilania: 48 V, bicie osiowe: 0 mm do 5 N i0,14 mm powyej 5 N, obcienie osiowe (dynamiczne): do 4 N, obcienie promieniowe: do 16 N (5 mm od kryzy).
www.maxonmotor.com

nowe produkty

Liniowe siowniki elektryczne o maych szumach akustycznych

Liniowe siowniki elektryczne WhisperTrak s projektowane do zastosowa waplikacjach wymagajcych komponentw o maych wymiarach, wytwarzajcych mae szumy akustyczne icechujcych si bezobsugow prac wdugim okresie. Przykadem moe by sprzt medyczny irehabilitacyjny. S to elementy jednoczciowe, generujce szum akustyczny nieprzekraczajcy 45 dBa. Charakteryzuj si stopniem ochrony IP67 zapewniajcym odporno na wnikanie do wntrza mechanizmu wilgoci i kurzu, nawet przy regularnym wystawianiu na dziaanie czynnikw rodowiskowych. Minimalny gwarantowany przez producenta czas ycia wynosi 10 tys. cykli definiowanych jako maksymalny suw przy maksymalnym dopuszczalnym obcieniu. Siowniki WhisperTrak pracuj z napiciem zasilania 12 lub 24 VDC iobsuguj obcienia statyczne idynamiczne do 2000 N przy maksymalnej prdkoci suwu 5,8 mm/s. S produkowane wwersjach ostandardowej dugoci suwu 10, 20, 30, 40 i50 cm.
www.thomsonlinear.com

Serwonapdy 0,965 Nm z pojedynczym kablem zasilajco-sygnaowym

Serwonapdy z rodziny AM8000 firmy Beckhoff to pierwsze napdy, w ktrych zastosowano technologi przesyania zasilania i sygnaw sprzenia zwrotnego z kodera z wykorzystaniem tego samego kabla. Produkowane s wersje o konstrukcji standardowej ize stali nierdzewnej dostpne w 6 rnych rozmiarach. Serwonapdy AM8000 pokrywaj zakres momentu obrotowego od 0,9 do 65 Nm. Opcjonalnie mog by wyposaone one whamulce iprzekadnie obiegowe omaym luzie.
Beckhoff Automation, tel. 22 757 26 10, www.beckhoff.pl

stycz e

2 0 1 2

87

nowe produkty
Biece nowoci www.automatykaB2B.pl

PANELE OPERATORSKIE I KOMPUTERY PANELOWE

powierzchnia aktywna: 886 498 mm, wymiary zewntrzne: 1070 552 292 mm, stopie ochrony: NEMA 4 (front).

40-calowy monitor HD 1080p do pracy na zewntrz budynkw

CyRAQ 1040SC to przemysowy monitor LCD przystosowany do pracy na zewntrz budynkw, charakteryzujcy si du jasnoci ikontrastem zapewniajcymi doskona czytelno obrazu take wbezporednim wietle sonecznym. Jest przeznaczony do montau na cianach ipylonach. Charakteryzuje si przektn 40 ipen rozdzielczoci HD 1080p. Zawiera obudow ze stali nierdzewnej, specjaln powok eliminujc odblaski oraz wejcie HDMI. Zapewnia czytelno obrazu typow dla ekranw ojasnoci 1000 cd/m2 przy poborze mocy typowym dla ekranw 700 cd/m2. Pozostae parametry: kontrast: 3000:1, gbia kolorw: 16 milionw, kt widzenia: 178 wpoziomie iwpionie, czstotliwo skanowania: 4990 Hz w pionie i1582 kHz wpoziomie,

www.cyberresearch.com

Panele operatorskie 4,3 WQVGA z oprogramowaniem WebOP Designer

Panele operatorskie serii WebOP-2000T s obecnie produkowane wwersjach zekranem dotykowym typu widescreen o przektnej od 4,3 do 10,1. Nowe wykonania s oznaczone sufiksem T. Standardowo zawie-

raj oprogramowanie WebOP Designer do tworzenia aplikacji sterowania/monitorowania, zawierajce sterowniki dla ponad 300 kontrolerw PLC. Panele WebOP-2000T zawieraj mikroprocesor RISC ARM9 taktowany zegarem 200 MHz, 128 MB wbudowanej pamici Flash zpodtrzymaniem bateryjnym, slot dla kart microSD, zegar RTC oraz porty komunikacyjne 3 COM, Fast Ethernet iUSB host/device. Mog by montowane wpozycji pionowej ipoziomej. Zapewniaj stopie ochrony IP66 od frontu.
www.advantech.com

Komputer panelowy 15 na ekstremalne warunki pracy

Komputer panelowy Wolverine III zosta zaprojektowany do pracy w dwch typach rodowisk: w strefach zagroonych wybuchem (ATEX Zone 2) oraz wlokalizacjach naraonych na dziaanie mgy solnej, wilgoci, kurzu, udarw, wibracji i ekstremalnych temperatur. Drug zalet tego komputera jest moduowa konstrukcja uatwiajca i przyspieszajca serwisowanie wmiejscu pracy. Wolverine III moe suy do zbierania danych isterowania procesami np. wprzemyle wydobywczym. Charakteryzuje si wiksz niezawodnoci imoc obliczeniow oraz mniejsz mas od poprzednich wersji,

uatwiajc instalacj itransport. Zawiera 15-calowy wywietlacz duej jasnoci zpowok odporn na zarysowania irezystancyjnym ekranem dotykowym. Sercem komputera jest modu COM Express zainstalowany na pycie bazowej opracowanej specjalnie dla Wolverine III, wyposaony wmikroprocesor Core 2 Duo 2,26 GHz, 4 GB pamici DDR3 RAM oraz porty 2 Gigabit Ethernet, 4 USB 2.0 i4 COM. Opcjonalny pprzewodnikowy dysk twardy opojemnoci 32 GB zapewnia odporno na udary iwibracje. Dopuszczalny zakres temperatur pracy wynoszcy od 20 do +60C moe zosta rozszerzony do 40...+60C po zastosowaniu opcjonalnej grzaki. Pozostae dane techniczne: odporno na udary: 40 g, odporno na wibracje: 2 g (10...500 Hz), stopie ochrony: IP65, masa: 10,2 kg, wymiary: 349 408 98 mm, kompatybilne systemy operacyjne: Windows XP/7, Linux.
www.ge-ip.com

88

s t y c ze

2 0 1 2

URZDZENIA I SYSTEMY POMIAROWE

Prosty system akwizycji danych zasilany z portu USB komputera
Niejednokrotnie wsystemach DAQ poczenie iskonfigurowanie urzdze iczujnikw zajmuje znacznie wicej czasu ni sama procedura testowa. Firma Kaman, opracowujc modu akwizycji danych DAQ-Jack KDAQ200+, pooya nacisk na maksymalne uproszczenie konfiguracji iskrcenie czasu jego obsugi. Jednak atwa implementacja nie jest jedyn zalet tego urzdzenia. Zasilany z portu USB komputera DAQ-JACK Kdaq200+ zawiera wasn programowaln przetwornic napicia generujc sygna DC pobudzajcy czujnik (od 5 do 24 V), eliminujcy konieczno stosowania zewntrznego zasilacza. Ponadto wbudowane gniazdo pomiarowe dla termopar typu K pozwala na rwnoczesny pomiar temperatury umoliwiajcy korygowanie wynikw pomiaru napi zczujnikw.

nowe produkty

Ultraprecyzyjny wielokanaowy system pomiaru temperatury z izolacj wej do 7 kV

Data Translation wprowadza do oferty dwa nowe systemy wielokanaowego pomiaru temperatury stanowice rozszerzenie popularnej linii produktw MEASURpoint. DT8875 iDT8876 zawieraj odpowiednio 40 i20 rnicowych kanaw wejciowych zrwnoczesnym prbkowaniem, z ktrych kady zawiera wasny 24-bitowy przetwornik A/C delta-sigma o maksymalnej czstotliwoci prbkowania 10 Hz. Wsppracuj z termoparami iczujnikami RTD oraz zdowolnymi typami czujnikw z wyjciem napiciowym. Przy wsppracy z termoparami typu B, E, J, K, N, R, S iT zapewniaj dokadno pomiaru rwn 0,24C. W przypadku 2-, 3- i4-yowych czujnikw RTD typu PT100, PT500 iPT1000 dokadno pomiaru wynosi 0,03C. DT8875 iDT8876 wyrniaj si bardzo duym napiciem izolacji, pozwalajcym na zastosowania m.in. w farmach wiatrowych, instalacjach solarnych i turbinach gazowych. Napicie izolacji wejcie-uziemienie wynosi dla DT8875 1400 V w trybie cigym i 2500 V w impulsie, a dla DT8876 3500 V w trybie cigym i 5000 V w impulsie. Izolacja midzykanaowa wynosi 2800 V dla DT8875 oraz 7000V dla DT8876. Komunikacja zkomputerem moe si odbywa przez interfejs USB lub Ethernet (LXI Class C).
www.datatranslation.com

DAQ-Jack KDAQ200+ zawiera dwa wejcia napiciowe ouytecznym zakresie 18 V irozdzielczoci <100 V rms. Wobu torach sygnaowych znajduje si 24-bitowy przetwornik A/C oprogramowanym wzmocnieniu i konfigurowalny przez uytkownika filtr cyfrowy. Ponadto dostpne jest 12-bitowe wyjcie analogowe ozakresie 03 V ipomocnicza cyfrowa linia I/O3,3 V.
http://www.kamansensors.com

Tani rejestrator danych do wsppracy z czujnikami siy

Bridge101A to jeden znajnowszych rejestratorw danych wofercie firmy MadgeTech, wsppracujcy ztensometrami, ogniwami obcinikowymi, czujnikami pozycji iczujnikami momentu obrotowego. Jego zaletami s: niska cena, wewntrzna pami na 1 milion wynikw pomiarw, programowalne alarmy, wskanik naadowania baterii, moliwo zabezpieczenia konfiguracji hasem itp. Bridge101A udostpnia trzy zakresy pomiarowe: 30, 150 i 1000 mV, ktrym odpowiadaj rozdzielczoci odpowiednio 1, 5 i50 V oraz dokadnoci odpowiednio 3, 16 i 120 V (lub 0,01% FS). Okres wyko-

nywania pomiarw moe by programowany od 0,25 s do 24 godzin. Oprcz trybu automatycznego, pomiary mog by te wyzwalane izatrzymywane manualnie. Wbudowana bateria litowa wystarcza na 2 lata pracy przy okresie wykonywania pomiarw wynoszcym 1 minut. Bridge101A zawiera port USB do wsppracy zkomputerem. Pracuje pod kontrol oprogramowania MadgeTech sucego do uruchamiania/zatrzymywania akwizycji danych, kopiowania wynikw pomiarw do komputera i ich prezentacji w rnych formatach graficznych. Producent oferuje darmowe uaktualnienia oprogramowania firmware przez cay czas ycia produktu. Cena modelu Bridge101A wynosi 499 USD.
www.madgetech.com

stycz e

2 0 1 2

89

nowe produkty

URZDZENIA I SYSTEMY POMIAROWE

Moduy interfejsowe NI-XNET CAN i LIN dla platformy CompactDAQ
National Instruments rozszerza ofert moduw CAN iLIN wchodzcych wskad rodziny NI-XNET onowe modele serii C: NI 9861 iNI 9866 wsppracujce zplatform sprztow CompactDAQ. S to moduy do aplikacji niewymagajcych duej przepustowoci. Opracowany dla nich sterownik NI-XNET umoliwia tworzenie aplikacji w rodowiskach LabView, LabWindows/CVI iC/C++. Modu CAN 9861 jest oparty na ukadzie transceivera TJA1054. Zawiera zintegrowane bazy danych CAN umoliwiajce importowanie, edycj iprzetwarzanie sygnaw zplikw FIBEX, .DBC i .NCD. Zapewnia szybko transmisji do 125 kb/s przy 100-procentowym obcieniu szyny bez gubienia ramek. Moe by synchronizowany i wyzwalany z innych moduw CompactDAQ iCompactRIO. Modu LIN 9866 jest oparty na ukadzie transceivera TJA1028. Umoliwia importowanie iprzetwarzanie sygnaw zbaz danych LDF, obsug trybw master/slave oraz sprztow kontrol szeregowania zada urzdzenia master. Zapewnia szybko transmisji do 20 kb/s przy 100-procentowym obcieniu szyny bez gubienia ramek.
National Instruments, tel. 00 800 361 1235, www.ni.com/poland

Ekspandery PXI Express umoliwiaj tworzenie instalacji wielomoduowych

W ofercie National Instruments pojawiy si dwa pierwsze ekspandery PXI Express o oznaczeniach PXIe-8364 i PXIe-8374 umoliwiajce tworzenie systemw z wieloma szafami komunikujcymi si z pojedynczym komputerem host. Umoliwiaj one budow systemw wielomoduowych w prosty, standaryzowany sposb bez koniecznoci projektowania wasnych rozwiza uytkownika. Znajduj zastosowanie m.in. w szybkich zautomatyzowanych systemach testowania komponentw pprzewodnikowych iw.cz. wymagajcych wielu kanaw pomiarowych. PXIe-8364 i PXIe-8374 zawieraj cza odpowiednio MXI-Express 1 (250 MB/s) i MXI-Express 4 (1 GB/s) zapewniajce komunikacj

pomidzy szafami upstream i downstream. Wszystkie moduy PXI wszafach downstream s widziane jako lokalne urzdzenia szaf upstream. Taki sposb przeroczystej komunikacji eliminuje konieczno tworzenia oprogramowania i upraszcza konfiguracj systemu pomiarowego.
National Instruments, tel. 00 800 361 1235, www.ni.com/poland

Wielokanaowy system akwizycji danych z 16-bitowymi wejciami rnicowymi 2 MS/s

Microstar Laboratories prezentuje kolejny wielokanaowy system akwizycji danych xDAP 7420 charakteryzujcy si dwukrotnie wiksz szybkoci prbkowania od poprzedniej wersji 7410, wynoszc 2 MS/s. Urzdzenie jest oznakowane symbolem CE dopuszczajcym go do zastosowa na terenie EU oraz jest zgodne zeuropejskim ipnocnoamerykaskim standardem zasilania, co eliminuje konieczno rekonfiguracji. Poza wiksz czstotliwoci taktowania oferuje wszystkie cechy systemu xDAP 7410. Zawiera 8 kanaw sygnaowych z16-bitowymi przetwornikami A/C zrwnoczesnym prbkowaniem, przy czym pozwala na wspprac z maksymalnie 32 rdami sygnau w trybie multipleksowanym. Wbudowany mikroprocesor Celeron 575 2,0 GHz zarzdza wszystkimi operacjami w czasie rzeczywistym cznie z buforowaniem danych. Urzdzenie pozostaje kompatybilne ze wszystkimi poprzednimi skryptami konfiguracyjnymi tworzonymi dla systemu operacyj-

nego DAPL 3000. Interfejs programistyczny DAPIO umoliwia ponadto zarzdzanie konfiguracj i transferem danych ze rodowisk DAPstudio, C++, Visual Basic iLabVIEW. Dane techniczne: typ wej analogowych: rnicowe, liczba przetwornikw A/C: 8, maksymalna liczba wejciowych sygnaw multipleksowanych: 32, liczba wej na zczu HD: 16, liczba wej BNC: 8 lub 16, rozdzielczo: 16-bitowa bez gubienia kodw, efektywna liczba bitw (ENOB): >14, maksymalna szybko prbkowania kanau: 2 MS/s, sumaryczna szybko prbkowania wszystkich kanaw: 8 MS/s, maksymalna szybko transmisji danych przez port USB: 8 MS/s, zakresy napi wejciowych: od 0,1 V do 10 V.
www.mstarlabs.com

90

s t y c ze

2 0 1 2

URZDZENIA ELEKTRYCZNE I ELEKTROMECHANICZNE

Zasilacze o bardzo maej szerokoci obudowy
Zasilacze z rodziny Step Power firmy Phoenix Contact charakteryzuj si obudow o szerokoci zaledwie 18 mm. Pracowa mog przy napiciach wejciowych zzakresu od 43 do 52 VAC lub od 60 do 80 VDC. Straty mocy bez obcienia wynosz mniej ni 0,3 W, natomiast przy napiciu we 48 VAC iznamionowym obcieniu 0,5 A/24 VDC wydajno wynosi 81%. Urzdzenia mog pracowa wtemperaturach od 25 do +70C. Wprzypadku zwarcia lub przecienia nie nastpuje ich wyczenie, lecz cigle dostarczaj maksymalny prd zwarciowy 1 A. Wten sposb obcienia pojemnociowe oraz urzdzenia ztransformatorami DC/DC mog by niezawodnie zasilane. Zasilacze mog by zatrzaskiwane na szynie montaowej lub przykrcone do paskiej powierzchni bez potrzeby uywania dodatkowych akcesoriw. Obecnie seria Step Power obejmuje 16 urzdze wobudowach oszerokoci 18, 36, 54, 72 i90 mm, zprdami wyjciowymi wzakresie od 0,5 do 6,5Ainapiciami wyjciowymi od 5 do 48 VDC.
Phoenix Contact, tel. 71 398 04 10, www.phoenixcontact.pl

nowe produkty

Ktowe przenoniki tamowe AS40Z

Oferta przenonikw tamowych firmy QC Industries powikszya si o now seri przenonikw ktowych AS40Z umoliwiajcych transportowanie komponentw pomidzy rnymi poziomami. S one produkowane na bazie aluminiowych korpusw ogruboci 1,95 znanych z przenonikw wczeniejszych serii, zapobiegajcych skrcaniu konstrukcji. Zawieraj napinacze uatwiajce

4-kanaowe przekaniki elektromechaniczne o obcialnoci 250 VAC/6 A

SNAP-OMR6-A i SNAP-OMR6-C to 4-kanaowe przekaniki elektromechaniczne o napiciu znamionowym 250 VAC/30 VDC imaksymalnym prdzie obcienia 6 A. Su do sterowania prac pomp, zaworw elektromagnetycznych, silnikw itp. S sterowane sygnaami TTL. SNAP-OMR6-Ajest przekanikiem SPST (Form A) zawierajcym kontakty normalnie otwarte, natomiast SNAP-OMR6-C jest przekanikiem SPDT (Form C) mogcym zawiera kontakty normalnie otwarte, normalnie zamknite lub mieszane. Oba modele zawieraj barier izolacyjn midzy kanaami. Nie maj ogranicze odnonie do dopuszczalnego obcienia caoci; obcialno kadego kanau wynosi 6 Abez wzgldu na prd pyncy wpozostaych. Wodrnieniu od przekanikw pprzewodnikowych mog przewodzi prdy stae lub zmienne i nie wykazuj ryzyka przypadkowego przeczenia si wejcia wstan ON wywoanego prdem upywu. Jako elementy skadowe systemu SNAP PAC mog by montowane na standardowej szynie obok kontrolerw, procesorw komunikacyjnych SNAP PAC brain imoduw I/O.
www.opto22.com

czyszczenie izmian tamy, aopcjonalnie mog by wyposaone wtamy zprowadnic V-Guide znajdujce zastosowanie winstalacjach outrudnionym dostpie. Standardowe nachylenia segmentw wynosz 30, 45 i60. Dostpne s rne warianty pasw transportowych, wtym zostrogami antypolizgowymi oraz zfalistymi ciankami bocznymi, pomagajcymi wutrzymaniu przedmiotw na tamie. Przenoniki AS40Z charakteryzuj si szerokoci 8, 10, 12, 18, 21 lub 24, dugoci segmentu do 20, prdkoci przesuwu do 1 m/s iobcialnoci do 50 kg.
www.qcindustries.com

Przemysowe potencjometry panelowe IP64/65 z przecznikiem push-pull

Firma Bourns wprowadzia do sprzeday dwa nowe potencjometry do montau panelowego, odporne na trudne warunki rodowiskowe inaraenia mechaniczne. S to potencjometry orednicy 0,5 charakteryzujce si stopniem ochrony IP64/65, dopuszczalnym zakresem temperatur pracy do +125C oraz odpornoci na wibracje iudary do odpowiednio 8 g i20 g. Zawieraj mechanizm obrotowy oniezawodnoci 50 tys. cykli zdodatkowym przecznikiem push-pull (DPDT wprzypadku modelu 54 iSPDT wprzypadku modelu 56). Zaprojektowane do aplikacji przemysowych, medycznych ilotniczych, mog te znale szerokie pole zastosowa wurzdzeniach pomiarowych ikomunikacyjnych oraz profesjonalnym sprzcie audio. S produkowane wwersjach ozakresie rezystancji od 1 k do 500 k. Ceny hurtowe modeli 54 i56 wynosz odpowiednio 6,95 USD i5,84 USD przy zamwieniach 1000 sztuk.
www.bourns.com

stycz e

2 0 1 2

91

nowe produkty
Biece nowoci www.automatykaB2B.pl

URZDZENIA I SYSTEMY POMIAROWE

Przekaniki elektromechaniczne duej mocy oraz do stref zagroonych wybuchem

AutomationDirect rozszerza ofert przekanikw elektromechanicznych m.in. o wykonania duej mocy oraz przystosowane do pracy w strefach zagroonych wybuchem. Wramach serii AD-PR40 produkowane s przekaniki duej mocy okonfiguracjach SPDT, DPST iDPDT. Charakteryzuj si otwart konstrukcj, dopuszczalnym zakresem temperatur pracy od 55 do +55C, napiciem znamionowym do 600 V, maksymalnym prdem przeczanym 40 A, czasem odpowiedzi 30 ms iwytrzymaoci dielektryczn midzy kontaktami 1600 V rms. Wzalenoci od wersji napicie zasilania cewki wynosi 12/24 VDC lub 24/120/240 VAC. Mechaniczny ielektryczny czas ycia przekanikw serii AD-PR40 wynosi odpowiednio 1 milion i50 tys. cykli. Ceny zaczynaj si od 14,75 USD. Przekaniki elektromechaniczne H782/H750 s przeznaczone do pracy wstrefach zagroonych wybuchem.

Charakteryzuj si hermetyczn konstrukcj, odporn na udary i wibracje mechaniczne oraz dugim czasem bezawaryjnej pracy. Produkowane s wersje onapiciach cewki 12/24 VDC lub 24/120/240 VAC. Seria H782 obejmuje przekaniki o konfiguracji 4PDT o obcialnoci 3 i5 A, dostpne wcenie od 34,75 USD. Seria H750 to wersje 12-amperowe okonfiguracjach DPDT i3DPT, dostpne wcenie od 45 USD.
www.automationdirect.com/relays

Przekaniki pprzewodnikowe do montau panelowego o obcialnoci do 100 A @ 72 VDC

Firma Crydom wprowadzia do oferty seri przekanikw pprzewodnikowych PowerPlusDC DC100xxx zoptoizolowanym wyjciem MOSFET, produkowanych na zakres prdw obcienia od 10 do 100 A @ 72 VDC. Mog by one sterowane napiciem staym z zakresu 4...32 VDC (DC100Dxx) lub zmiennym zzakresu 90...140 VAC (DC100Axx). Standardo-

wo zawieraj diod LED sygnalizujc aktualny status, aopcjonalnym wyposaeniem jest przeroczysta, plastikowa osona ochronna ostopniu ochrony IP20. Przekaniki PowerPlusDC s produkowane w obudowach o powierzchni 58 45 mm i gruboci 27 mm (33 mm zoson). Mog pracowa w zakresie temperatur otoczenia od 30 do +80C. Zapewniaj wytrzymao dielektryczn 2500 V rms midzy wejciem iwyjciem.
www.crydom.com

Alarm stroboskopowo-dwikowy o gonoci min. 100 dB i jasnoci 15 tys. mcd

Avnet Abacus wprowadza do oferty dwa nowe typy sygnalizatorw alarmowych do zastosowa w przemyle, produkowanych przez tajwask firm Kingstate Electronics specjalizujc si wprojektowaniu komponentw akustycznych. KPEG1300S to alarm stroboskopowo-dwikowy owysokoci obudowy 50 mm irednicy 58 mm. Generuje sygna oczstotliwoci 2,5 kHz, ktrego natenie wynosi minimum 100 dB (typ. 105 dB) wodlegoci 1 m, przy napiciu zasilajcym 12 VDC. Rwnoczenie zawiera 6 bardzo silnych diod LED generujcych impulsy wietlne ojasnoci 15 tys. mcd. Cao charakteryzuje si stopniem ochrony IP55.

KPEG1600MS to buzer piezoelektryczny generujcy sygna syreny, ktrego wysoko wynosi 56 mm, arednica 42 mm. Podobnie jak KPEG1300S generuje dwik onateniu minimum 100 dB (typ. 105 dB) wodlegoci 1 m. Jest zasilany napiciem 12 VDC.
www.kingstate.com.tw, www.avnet-abacus.eu

92

s t y c ze

2 0 1 2

OBUDOWY, ZCZA, MONTA

Zasilacze do montau ciennego
Siemens rozszerzy swoj seri zasilaczy Sitop owersje do montau ciennego PSU100D. Monta cienny za pomoc rub eliminuje konieczno stosowania szyny tylnej. Urzdzenia te maj niskoprofilowe obudowy wykonane zaluminium, zapewniajce stopie ochrony IP20 icechuj si du kompaktowoci.

nowe produkty

System wtykw ktowych RJ45 do sieci 10 Gigabit Ethernet

Na targach SPS/IPC/DRIVES 2011 firma Harting zaprezentowaa nowy typ maogabarytowego wtyku ktowego RJ45 do sieci 1/10 Gigabit Ethernet (Cat. 6, Class EA), stanowicego rozszerzenie rodziny RJ Industrial. Wyrnia si on moliwoci usytuowania wypustu kablowego w 4 rnych pozycjach pod ktem 45 wzgldem gniazda. Jest wtykiem w peni ekranowanym, przystosowanym do montau kabli orednicy 4,5 mm i8 mm (zprzewodami o rednicy do 1,6 mm z izolacj) bez uycia specjalistycznych narzdzi. Zapewnia niezawodno minimum 750 cykli, stopie ochrony IP20 oraz dopuszczalny zakres temperatur pracy od 40 do +70C. Wkadka RJ45 moe by montowana wewntrz standardowych gniazd ostopniu ochrony od IP20 do IP65/67, m.in. PushPull iHan 3A.
Harting, tel. 71 352 81 71, www.harting.pl

Istnieje sze wariantw zasilaczy bez chodzenia aktywnego. Charakteryzuj sie one napiciem wyjciowym 24 V iprdami znamionowymi od 2,1 do 6,25 Alub napiciem 12 V iprdami od 3 do 8,33 A. Istniej te wersje PSU100D zchodzeniem aktywnym. Dla uzyskania wyszych wartoci prdw wyjciowych zasilacze mona czy rwnolegle. Napicie wyjciowe mona regulowa za pomoc potencjometru wzakresie od 22 do 28 V dla wersji 24 V oraz wzakresie od 11 do 14 V wwersji 12 V. Zielona dioda LED sygnalizuje tryb pracy, wktrym ustawione jest poprawne napicie wyjciowe. Napicie wejciowe wynosi od 85 do 264 VAC. Wbudowane elektroniczne zabezpieczenia przed zwarciem, przecieniem iprzepiciem zapewniaj bezpieczestwo wprzypadku awarii. Urzdzenia maj certyfikaty CE icULus (Underwriters Laboratories certification for Canada and the USA) oraz klas B odpornoci na zaburzenia. Szeroki zakres temperatury pracy (10 do +70C) pozwala na uycie PSU100D wtrudnych warunkach rodowiskowych.
Siemens, www.automatyka.siemens.pl

Obudowy do stref zagroonych wybuchem

Ensto Industrial Solution wprowadzio na rynek obudowy przeznaczone do wykorzystania wstrefach zagroonych wybuchem. Ensto Cubo X to seria obudw metalowych do komponentw elektrycznych speniajcych wymagania norm ATEX. Mona je stosowa w gaziach przemysu zwizanych zLNG, biogazem, wytwarzaniem i transportem paliw czy te z obrbk drewna. Z powodu gazu, spalin i pyw wystpujcych w takich rodowiskach, wszystkie te miejsca s szczeglnie naraone na wystpienie eksplozji. Ofert firmy wyrnia moliwo wykonania obudw na yczenie klienta, tzn. ookrelonych przez niego wymiarach czy te fabrycznie wyposaonych w zaciski idawnice EX. Wszystkie obudowy Ensto Cubo X maj certyfikaty potwierdzajce ich zgodno znormami dotyczcymi ATEX: II2G Ex e IIC Gb , II2D Ex t IIIC Db IP66 lub 66/67
Ensto, tel. 58 692 40 00, www.ensto.com/pl

Ograniczniki przepi typu 2, klasa C

Hakeltrade to producent urzdze do ochrony przeciwprzepiciowej do zastosowa przemysowych oraz budynkowych. Firma oferuje ograniczniki przepi PIIM-275. Wystpuj one wwersjach 1+1 oraz 3+1. Parametry techniczne: maksymalna warto napicia: 280 VAC, maksymalne / nominalny prd wyadowania: 50 kA / 20 kA, tymczasowe przepicia: 335 V / 5 s, 1200 V / 0,2 s, poziom ochrony napiciowej: <1,3 kV, czas reakcji: L/N: <25 ns, N/PE: <100 ns.
Astat, tel. 61 848 88 71, www.astat.com.pl

stycz e

2 0 1 2

93

dla automatykw w cenie 60 z rocznie!

Drogi Czytelniku! Ambicj wydawcy miesicznika Automatyka, Podzespoy, Aplikacje jest realizacja hasa APA na biurku kadego automatyka, dlatego w prenumeracie branowej nasz magazyn dostpny jest ze znik a 50%.

Jeeli jeste automatykiem, zamw roczn prenumerat APA za poow ceny, tj. tylko 60 z.
Nie ma znaczenia, w jakiej rmie i na jakim stanowisku pracujesz wystarczy, e wypenisz i wylesz do nas krtk ankiet, ktr zamieszczamy na pocztwkowej wklejce w kadym numerze magazynu APA, lub wypenisz ankiet na stronie www.automatykaB2B.pl/prenumerata. Jeeli chcesz poleci pismo swoim kolegom z brany, moesz nam poda kontakt do nich, a my wylemy im magazyn APA. Standardowa cena prenumeraty 12-miesicznej w ofercie publicznej wynosi 110 z, za prenumeraty 24-miesicznej 160 z.

Nie zwlekaj!
Prenumerat moesz zamwi w sposb, ktry Tobie najbardziej odpowiada: poprzez dokonanie wpaty na konto: AVT Korporacja Sp. z o.o., ul. Leszczynowa 11, 03-197 Warszawa, Fortis Bank Polska S.A., 97 1600 1068 0003 0103 0305 5153 (wzr blankietu poniej) poprzez stron www.automatykaB2B.pl lub www.avt. pl, dokonujc transakcji kart patnicz, poprzez wysanie wiadomoci SMS o treci PREN na numer 663 889 884 my oddzwonimy do Ciebie i przyjmiemy Twoje zamwienie, kontaktujc si w dowolny sposb bezporednio z Dziaem Prenumeraty Wydawnictwa AVT, ul. Leszczynowa 11, 03-197 Warszawa, tel. 22 257 84 22, faks 22 257 84 00, e-mail prenumerata@avt.pl. Prenumerata wydania cyfrowego APA jest bezpatna wejd na stron: www.avt.pl/eprenumerata Indeks reklam i prezentacji firmowych
Firma Amtek Astat Balluff Eldar Elfa Distrelec Elmark Automatyka Eltron EMU EST Energy Guru Control Systems Harting Helmar Horizon Technologies INS-TOM Strona 72 1, 21, 58, insert 41 15 7 17, 87 1, 10 66, 67 70,71 18 19, 62 64 17 11 Firma JM elektronik Medcom Neopta Electronics Pentair Qwerty RS Components Sabur Schneider Electric Polska Semicon Sick Siemens TPM Excellence Transfer Multisort Elektronik Wobit Strona 14, 76 57 79 33 12 9 74 77, 96 39 42, 81 2, 65 20 13, 60 3

94

s t y c ze

2 0 1 2