Wrotycz - Tanacetum vulgare - www.igya.

pl
08 lut 2008

http://www.igya.pl/srodki-lecznicze/rosliny-lecznicze/283-wrotycz-tana...

Wrotycz - Tanacetum vulgare

rodki lecznicze - Roliny lecznicze

Opis botaniczny
Rolina wieloletnia dorastajca do 120 cm wys., silnie pachnca, gorzka, nieco kamforowa w smaku; licie pierzastosieczne; odcinki (listki) podunie lancetowate; licie z ogonkami o odcinkach pierzastowrbnych; grne licie o odcinkach wrbno-pikowanych; koszyczki kwiatowe zebrane w szczytowy, gsty baldachoksztatny kwiatostan; kwiaty te, miseczkowate; owoc - nieupka. Kwitnie od lipca do wrzenia.

Wystpowanie: Ronie na przydroach, przy budowach, na usypiskach i przy wykopach, na kach, na polach, ugorach i polanach lenych, w zioorolach, nad brzegami wd. Rolina ruderalna i pospolita. Wystpuje najczciej masowo. W Polsce do pospolita.

Surowiec
Surowcem jest ziele, kwiat wrotyczu (Flos tanaceti) syn. koszyczek wrotyczu (Anthodium Tanaceti), li i owoc wrotyczu - Herba, Flos, Folium et Fructus Tanaceti. Okres zbioru: Ziele i liscie zbiera si przed i w czasie kwitnienia. Kwiaty nalezy pozyskiwa w czasie kwitnienia. Licie zbiera si od maja do sierpnia, natomiast kwiaty od lipca do sierpnia, ewentualnie do wrzenia. Owoce zbiera si w czasie dojrzewania. Suszenie: Z uwagi na to e koszyczki kwiatowe wewntrz trudno wysychaj , a zbyt dugo suszone ciemniej najlepiej suszy w temperaturze podwyszonej. Surowce trzeba wysuszy w ciemnym miejscu, gdzie temepratura nie przekracza 35 stopni C. najlepiej w lekko ogrzanym piekarniku lub przed nim, aby zabieg ten nie trwa zbyt dugo. Wysza temepratura suszenia moe zuboyc susz o skadniki lotne (olejki eteryczne).

Skad chemiczny
Kwitnce ziele i li worotyczu - Herba et Folium Tanaceti zawieraj olejek eteryczny (1,5-2%), lakton seskwiterpenowy - tanacetyn (tanacetin) C11H16O4, lakton seskwiterpenowy arbosculin, lakton epi-ludowicyna, kwas jabkowy, winowy, walerianowy, flawonoidy (jaceidyna - jaceidine, jaceozydyna - jaceosidin, kwercetyna, apigenina, diosmetyna, diosmina - dziaaja przeciwalergicznie, hamuj dziaanie histaminy, maj wpyw przeciwwysikowy, przeciwzapalny, hamuj odtwarzanie noradrenaliny, tonizuj naczynia krwionone), kwas chlorogenowy, kwas taninowy, lakton artemoryna (artemorin), elemen (elemene) o dziaaniu przeciwrakowym (anticancer, antitumor; wzbudza apoptoz dziaa cytotoksycznie), kwas kawowy, eupatylin (eupatiline - flawon = 5,7-dihydroxy-3,4,6-trimethoxyflavon wzbudzajcy apoptoz; hamuje rozwj nowotworw; stosowany w fitoterapii do leczenia niektrych biaaczek); seskwiterpen - germakren = germacrene, partenolid (parthenolide) - seskwiterpen o silnym wpywie przeciwzapalnym, inhibitor lipooksygenazy i syntetazy prostaglandynowej, wywiera dziaanie przeciwnowotoworowe, rozkurczowe, przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze; fitosterole, piperyton C10H16O (piperitone, 3-methyl-6-(1-methylethyl)-2cyclohexen-1-one, p-menth-1-en-3-one), lakton seskwiterpenowy rejnozyna (reynosin) o dziaaniu przeciwzapalnym; santamaryn = santamarine (dziaa rozkurczowo, przeciwzapalnie i przeciwrakowo). Gwnym skadnikiem olejku eterycznego Oleum Tanaceti jest tujon (thujon) - do 70%, nazywany take tanacetonem (tanaceton),ponadto: chamazulen, tymol, kamfora (w tym kamfolenol), borneol, octan borneolu, tujolowy alkohol, 1,8-cyneol, wulgaron A i B (vulgarone-A, vulgarone-B), lyratrol, octan lyratrylu, bergamoten, alfa-pinen, alfa-terpinen, kariofilen, chryzantenol, octan chrazantenylu, seskwiterpen - dawanon (davanone) o dziaaniu przeciwnowotworowym, stymulujcym ukad dokrewny i przeciwzakanym oraz immunostymulujcym; kadinen, sabinen.

Dziaanie farmakologiczne
Wycigi z wrotyczu s silne i pewne w dziaaniu. Wrotycz zawiera bardzo duo substancji przeciwzapalnych, silnie odkaajcych (przeciwroztoczowych, przeciwrobaczych, przeciwbakteryjnych, przeciwwirusowych, przeciwgrzybiczych), przeciwalergicznych (przeciwwysikowych, przeciwhistaminowych), przeciwblowych (inhibitory synetetazy prostaglandyn), uspokajajcych, przeciwderpesyjnych, rozkurczowych, ciopdnych, ciotwrczych, regulujcych przemian materii, odtruwajcych. Specjalici fitochemicy weryfikujc skad chemiczny Tanacetum szybko dochodz do wniosku, e sporo skadnikw wrotyczu jest stosowanych w lecznictwie w formie nowoczesnych preparatw, przy czyn wiele z nich jest uzyskiwanych z egzotycznych rolin, przez co leki te s bardzo drogie. Preparaty wrotyczowe pobudzaj akcje serca, zwikszaj si skurczu misnia sercowego, pobudzaj oddychanie, wzmagaj wydzielanie hormonw. Reguluj miesiczkowanie. Zwikszaj ukrwienie narzadw pciowych i nasilaj odczuwanie wrae seksualnych. Przeduaj efekt dozna pciowych. Znosz ble gowy, ble miesiczkowe, kolki. Stosowane doustnie i na skr dziaaj hamujco na procesy autoagresji immunologicznej, dziki czemu mog by z powodzeniem stosowane w fitoterapii chorb autoimmunologicznych typu uszczyca, reumatyzm, tocze. Od dawna wiadomo, e wrotycz zwiksza odporno organizmu na zakaenia za spraw wielu laktonw i terpenw. Wodny wycig z ziela przypiesza te wyleczenie z chorb zakanych, np. odry,

1z5

2012-01-02 16:27

Wrotycz - Tanacetum vulgare - www.igya.pl

http://www.igya.pl/srodki-lecznicze/rosliny-lecznicze/283-wrotycz-tana...

laktonw i terpenw. Wodny wycig z ziela przypiesza te wyleczenie z chorb zakanych, np. odry, grypy, przezibienia, anginy, ponicy. Wrotycz niszczy wikszo pierwotniakw, oblecw, pazicw, owadw i roztoczy pasoytniczych. Wyniki moich bada potwierdzaj, e wycigi z wrotyczu niszcz szybko i skutecznie nueca (demodex), wierzba, kleszcza, swdzika i in. Od dawna ocet wrotyczowy jest stosowany do zwalczania wszawicy. Wrotycz dziaa napotnie i przeciwgorczkowo.

Nie zaobserowaem objaww zatrucia przy przyjmowaniu dawki 200-220 ml naparu i odwaru 4 razy dziennie (3 yki suszonego ziela na 2 szklanki wrzcej wody).
Tujon zawarty we wrotyczu i bylicach posiada struktur zblion do kanabinoli zawartych w konopiach, jednak dawki wodnych i alkoholowych wycigw wrotyczowych stosowane w zioolecznictwie nie maj narkotycznego wpywu. Istniej doniesienia, ze tujon przycza si do tych samych receptorw w ukadzie nerowym co kanabinole.

Wrotycz jest alternatyw dla sterydowych i niesterydowych lekw przeciwzapalnych.

Hamuje odczyny zapalne bowiem jest inhibitorem dla histaminy, tromboksanu, leukotrienw i prostaglandyn. Dziaa antyagregacyjnie. Zapobiega zastojom krwi, odkadaniu blaszek miadycowych w ttnicach i powstawaniu zakrzepw. Hamuje dziaanie nastpujcych substancji endogennych w organizmie: acetylocholiny, norepinefryny (noradrenaliny), serotoniny, bradykinyny. Dziaa moczopdnie i przeciwobrzkowo. Tonizuje minie szkieletowe. Wycigi alkoholowe i macie wrotyczowe oraz ekstrakty octowe z wrotyczu hamuj objawy uszczycy, zmniejszajc proliferacj komrek naskrkowych oraz odczyny autoagresji w skrze. Wycigi alkoholowe i octowe lecz zmiany trdzikowe na skrze. Niekiedy nastpuje poprawa w cigu doby po zastosowaniu. Regularnie stosowane daj dobre efekty lecznicze porwnywalne do skutecznoci siarczku selenu, erytromycyny, czy betuliny. Okady szybko cofaj due bolesne ropnie. Okady z rocieczonego octu wrotyczowego cofaj stuczenia, obrzki po kontuzjach, obrzki koczyn, wybroczyny i siniaki. Pukanki, czste przymywanie i okady lecz stany zapalne bon luzowych, w tym odbytu, narzdw pciowych, garda, jamy nosowo-gardowej, jamy ustnej, zatok obocznych nosa. Krople wrotyczowe likwiduj ropne zapalenie zatok nosowych. Wycigi z wrotyczu dziaaj przeciwrobaczo (czerwiogubny rodek), przeciwgrzybiczo, przeciwwirusowo, przeciwbakteryjnie, pierwotniakobjczo, wykrztunie, tonizujc i wzmacniajco, silnie ciopdnie, napotnie (bardzo silnie), przeciwgorczkowo, moczopdnie, nasennie (silnie), uspokajajco, (bardzo efektywnie), przeciwblowe, przeciwobrzkowo, przeciwzapalnie, nasercowo (zwikszaj si skurczu minia sercowego i zwalniaj rytm serca), rozkurczowo, odtruwajce; wzmagaj produkcj liny, soku odkowego, trzustkowego i jelitowego; pobudzaj apetyt i reguluj trawienie; wpywaj na gospodark hormonaln; reguluj miesiczkowanie i metabolizm oraz wyprnienia.

Znakomite wyniki lecznicze uzyskaem przy pomocy naparu z wrotyczu w przypadku grypy i przezibienia. Jeeli wrotycz zastosuje si szybko to wyleczenie nastpi po 3-4 dniach kuracji.
Wprost rewelacyjne efekty uzyskaem przy pomocy nastpujcej mieszanki zioowej: Skadniki: Kwiat lub li wrotyczu - 2 yki Nasienie wiesioka - 1 yka Ziele majeranku - 1 yka Li mity - 1 yka Ziele tymianku - 1 yka Li pokrzywy - 1 yka Li konwalii - 1 yka Ziele nawoci - 1 yka Li babki - 1 yka Ziele mniszka - 1 yka Przygotowanie: Wymiesza. 2 yki mieszanki zala 1 szkl. wrzcej wody; odstawi na 30 minut; przecedzi. Stosowanie: Pi 4 razy dz. po 200 ml; dzieci 100 ml. Powysza mieszanka obnia skutecznie gorczk, leczy gryp, przezibienia, likwiduje bezsenno, wewntrzny niepokj, zaburzenia sercowe, wyczerpanie nerwowe; agodzi kaszel; wzmacnia siy obronne organizmu, reguluje metabolizm i wyprnienia, odtruwa organizm.

Wskazania
Choroby zakane. Osabienie i wyczerpanie nerwowe. Depresja. Niedobr sokw trawiennych (pepsyny, kwasu odkowego), choroby pcherzyka lciowego, drg ciowych i wtroby, kolki, ble brzucha i podbrzusza, zaparcia. Spowolniona przemiana materii. Zaburzenia procesw odtruwania. Przewleke choroby skrne o podou troficznym, wirusowym, bakteryjnym, roztoczowym i grzybiczym (trdzik pospolity, trdzik rowaty, trdziki zawodowe, zaskrniki, wyprysk, ropnie, czyraki, liszaje, liszajce, opryszczka, owrzodzenia, demodecosis, wierzb). Ble gowy. Ble miesiczkowe, zesp napicia przedmiesiczkowego. Zaburzenia krenia mzgowego, wiecowego i w koczynach. Zespl zimnych doni i stp. Czste omdlenia. Choroby alergiczne. Choroby nowotworowe. Bezsenno, koszmary nocne. Gorczka, przezibienie, katara, kaszel, nieyt ukadu oddechowego. Choroby autoimmunologiczne (np. uszczyca, tocze, cukrzyca, reumatoidalne zapalenie staww). Stany zapalne i zakaenia bakteryjne, grzybicze i roztoczowe oczu (np. nuyca oczu, ropne zapalenie powiek). Niemoc pciowa (Impotencja). Obrzki. Zakaenia przewodu pokarmowego pasoytami (np. owsiki, glisty, wosogwka). robaki obe, wszawica, lamblioza,

2z5

2012-01-02 16:27

Wrotycz - Tanacetum vulgare - www.igya.pl

http://www.igya.pl/srodki-lecznicze/rosliny-lecznicze/283-wrotycz-tana...

wzdcia, skpomocz, zaburzenia w wydzielaniu ci, kamica ciowa i moczowa, osabienie, stany zapalne drg moczowych i nerek, choroby wtroby, bolesne, nieregularne i skpe krwawienia miesiczkowe, kucie w sercu, przezibienie, choroby zakane, nieyt ukadu oddechowego, choroby skrne, bol brzucha, stres, lk, bezsenno, koszmary nocne (+ Dolomit 2 tabl. 2 razy dz.), gorczka.

Waciwoci toksykologiczne i przeciwwskazania

Przedawkowanie przetworw wrotyczowych objawia sie nudnociami, wymiotami, odbijaniem, biegunk, zaczerwieniem twarzy, kichaniem, zawrotami gowy, wzdciami, poceniem si (lejcy si pot), czstomoczem i charakterystycznym biciem serca. Po godzinie od spoycia nadmiernej dawki wodnego wycigu i po 20 minutach od spoycia alkoholowego wycigu rozwijaj si halucynacje (omamy). W moczu pojawia sie biako i krew. Objawem jest te czstomocz. Osoby wraliwe zapadaj w piczk z objawami drgawek. Zaburzenia akcji serca mog by niebezpieczne. Nalewka wrotyczowa moe spowodowa uzalenienie. Mleko, potrawy tuste i olej rycynowy przypieszaj wchanianie skadnikw terpenowych wrotyczu. Nie podawa kobietom ciarnym i kobietom karmicym (laktacja). Wrotycz powoduje poronienie. Skadniki czynne wrotyczu przechodz do mleka.

PRZEPISY: preparaty, dawkowanie i stosowanie

Napar wrotyczowy
Napar wrotyczowy (Infusum Tanaceti): Przygotowanie: 3 yki wieego lub suchego rozdrobnionego ziela, albo kwiatw zala 2 szklankami wrzcej wody. Odstawi na 30 minut pod przykryciem. Przecedzi. Stosowanie: Pi 2-4 razy dziennie po 1 szklance. Przy zakaeniu pasoytami wypi na czczo. Warto skojarzy z lewatyw.

Odwar wrotyczowy
Odwar wrotyczowy (Decoctum Tanaceti): Przygotowanie: Sporzdzi jak napar, lecz gotowa 5 minut; odstawi na 30 minut pod przykryciem, przecedzi. Stosowanie: Pi po 200 ml 2-4 razy dziennie. Stosowa do lewatyw (100-200 ml doodbytniczo), okadw na skr, pukanek, przemywania, okadw na oczy i do nosa (przela do buteleczki ze spryskiwaczem, wprowadza do obu otworw nosowych 2-3 dawki, pooy si na 5 minut). Donosowo i do plukanek mona rwnie stosowa napar wrotyczowy.

Nalewka wrotyczowa
Nalewka wrotyczowa (Tinctura Tanaceti): Przygotowanie: do 1 szklanki wieego lub suchego i zmielonego ziela wla 250-300 ml alkoholu 40-70%; macerowa 7 dni w szczelnie zamknitym soju i w ciemnym miejscu. Przefiltrowa. Stosowanie: Zaywa 2-3 razy dziennie po 10 ml w 100 ml wody. Ponadto do pukania (1 yka nalewki na p szklanki wody), okadw, przemywania skry i pdzlowania skrnych zmian chorobowych (nierozcieczona). Nalewka sporzdzona na 70% alkoholu dziaa rozgrzewajco, przeciwblowo i przeciwreumatycznie. Nierozcieczon nalewk mona wciera w obolae koczyny dolne i w stawy.

Tonik wrotyczowy na skr i do pukania

Tonik wrotyczowy na skr i do pukania (Tonicum Tanaceti): Przygotowanie: 1 yk octu 10% i 1 yk nalewki wrotyczowej wla do 1 szklanki wody przegotowanej, wymiesza. Stosowanie: Stosowa do okadw na schorzae miejsca, do pukania narzdw pciowych, garda i jamy ustnej, przemywania skry i pukania wosw przy ojotoku, stanach zapalnych mieszkw wosowych, wypadaniu, upieu i braku puszystoci.

Ma wrotyczowa na uszczyc i ropnie

Ma wrotyczowa na uszczyce i ropnie: Przygotowanie: do 3 yek maci nagietkowej lub krwawnikowej wla 1 yk nalewki wrotyczowej, doda ma ichtiolow (2 yki) i ma propolisow 7% (2 yki), wymiesza starannie. Stosowanie: Chore miejsca smarowa kilka razy dziennie. Mona stosowa w opatrunkach na ropnie i grudki uszczycowe. Przy zmianie wartswy maci zmywa acetonem wrotyczowym, nalewk, naparem lub octem wrotyczowym.

Ocet wrotyczowy
Ocet wrotyczowy (Acetum Tanaceti): Przygotowanie: P szklanki wieego ziela (lici i kwiatw lub samych lici) zala 250 ml octu 10%, odstawic w zamknitym soju na 7 dni, przefiltrowa. Stosowanie: Stosowa do pukania, okadw, przemywania, pdzlowania w stanie rozcieczonym (1 yka octu na 150-200 ml wody) lub nierozcieczonym (pdzlowanie). Ponadto do pukania wosw. Przy wszawicy wciera starannie ocet we wosy na 3 godziny, przykry foli. Potem umy szamponem i wypuka w wodzie z dodatkiem octu lub nalewki wrotyczowej. Powtrzy co 3 dni

3z5

2012-01-02 16:27

Wrotycz - Tanacetum vulgare - www.igya.pl

http://www.igya.pl/srodki-lecznicze/rosliny-lecznicze/283-wrotycz-tana...

szamponem i wypuka w wodzie z dodatkiem octu lub nalewki wrotyczowej. Powtrzy co 3 dni (3-4-krotnie).

Mikstura na nuyc
Mikstura na nuyc (Mixtura antidemodex): Przygotowanie: do 100 ml wody wla 50 ml nalewki wrotyczowej, 50 ml octu wrotyczowego, spirytus mrwczany - 20 ml, spirytus kamforowy - 20 ml, wymiesza. Stosowanie: Skr zakaon roztoczami przemywa 3-4 razy dziennie.

Aceton wrotyczowy
Aceton wrotyczowy (Acetonum Tanaceti): Przygotowanie:1 cz wieego mielonego ziela wrotyczu zala 3 cz. 50% acetonu (aceton rozcienczy wod w stosunku 1:1), wytrawia 7 dni w szczelnym soju; przefiltrowa. Stosowanie: Stosowa do przemywania skry trdzikowej i uszczycowej oraz zakaonej pasoytami (demodex, wierzb). Preparat silny. Mona stosowa do punktowego zasuszania zmian trdzikowych. Usuwa zaskrniki.

Mikstura na oporne zakaenia skry (wierzb, demodex)

Mikstura na oporne zakaenia skry roztoczami (wierzb, demodex): Przygotowanie: do 100 ml nalewki wrotyczowej wla 100 ml acetonu wrotyczowego, 50 ml spirytusu kamforowego, 10 ml olejku sandaowego i 30 ml oleju rycynowego, wymiesza. Stosowanie: Skr przemywa 2-3 razy dziennie.

Nafta wrotyczowa
Nafta wrotyczowa (Naphtha Tanaceti): Przygotowanie: p szklanki wieego mielonego ziela wrotyczu zala 200 ml czystej nafty; macerowa w szczelnym soju 7 dni; przefiltrowa. Przecedzi. Stosowanie: Wciera w skr owosion przy uszczycy, wszawcy, nuycy, wierzbie. Nafta wrotyczowa usuwa zaskrniki. Dziaa przeciwzapalnie, odkaajaco i przeciwtradzikowo. Cofa ropne pryszcze. Nafta wrotyczowa zapobiega wywpadaniu wosw, ojotokowi, zapaleniu mieszkw wosowych. Wosom nadaje poysk i puszysto.

Mikstura na oporny trdzik i uszczyc:

Mikstura na oporny trdzik i uszczyc: Skadniki: Nafta wrotyczowa - 30 ml Nalewka wrotyczowa - 20 ml Ma propolisowa - 2 yki Ma Tormentiol lub ma piciornikowa - 2 yki Ma ichtiolowa lub dziegciowa - 3 yki Pasta cynkowa - 1 yka Ma siarkowa lub emulsja Acne-Sulf - 2 yki Olejek melisowy lub herbaciany - 2 ml Przygotowanie: Skadniki wymiesza. Stosowanie: Chore miejsca smarowa 2 razy dziennie. Mona stosowa do opatrunku.

Olej wrotyczowy
Olej wrotyczowy (Oleum Tanaceti): Przygotowanie: 1 szklank wieych zmielonych kwiatw lub wieego zmielonego ziela wrotyczu zala 400 ml ciepego oleju winogronowego lub sojowego, macerowa 7 dni; przefiltrowa. Stosowanie: Stosowa doustnie 1 yk 1-2 razy dziennie jako ciopdny, regulujcy wyprnienia i wzmacniajcy. Ponadto do smarowania skry trdzikowej i uszczycowej zamiast balsamu (smarowa cae ciao cienk warstw). Do lewatyw przeciw owsikom i wosogwkom i przy wiadzie odbytu; ponadto przy bolesnych zaparciach (100-150 ml oleju wrotyczowego doodbytniczo).

Mikstura przeciwdepresyjna, uatwiajca uczenie:

Mikstura przeciwdepresyjna, poprawiajca samopoczucie, uatwiajca uczenie, wzmacniajca serce: Skadniki: Nalewka wrotyczowa - 100 ml Nalewka dziurawcowa - 50 ml Nalewka z miorzbu Ginkgo - 50 ml] Nalewka arnikowa lub nostrzykowa - 25 ml Cardiol C - krople - 25 ml Przygotowanie: Pyny wymiesza. Stosowanie: Zaywa 1-3 razy dziennie po 10 ml. Nastpnie spoy 3 yki miodu. U wielu osb mikstura likwiduje ble gowy.

Mieszanka zioowa ciopdna, przeciwblowa

Mieszanka zioowa przeciwdepresyjna: ciopdna, rozkurczowa, przeciwblowa, wzmacniajca i

4z5

2012-01-02 16:27

Wrotycz - Tanacetum vulgare - www.igya.pl

przeciwdepresyjna: Skadniki: Ziele wrotyczu - 1 cz Ziele glistnika jasklczego ziela - 1 cz. Ziele dziurawca - 1 cz

http://www.igya.pl/srodki-lecznicze/rosliny-lecznicze/283-wrotycz-tana...

Przygotowanie: Zioa wymiesza. 2 yki mieszanki zaparza w 1 szklance wrzcej wody. Odstawi na 30 minut, przecedzi. Stosowanie: Pi 2 razy dziennie po 1 szklance.

Na pasoyty
Z owocw sporzdza si te same przetwory co z ziela. Zdaniem niektrych zielarzy owoce s

skuteczne w zwalczaniu pasoytw (wycigi lub sproszkowane). Surowce mona zaywa

doustnie po sproszkowaniu - Pulves Tanaceti w dawce 3-5 g (owoce - 3-4 g) rano i wieczorem. Przed spoyciem dobrze jest wymiesza sproszkowany surowiec z miodem.

5z5

2012-01-02 16:27