ISO 9001

APARATURA DO POMIARU I ANALIZY DWIKU ORAZ DRGA

ZETOM-CERT

Kalibrator akustyczny SV30A

Instrukcja obsugi

Warszawa kwiecie 2008

SVANTEK Sp. z o.o. www.svantek.com.pl e-mail: biuro @ svantek.pl

Siedziba, Biuro i Dzia Sprzeday: Plac Inwalidw 3/62, 01-514 Warszawa, tel./faks: 022 839 00 Produkcja i Serwis: ul. Chodakowska 26/32, II p. 03-816 Warszawa, tel./faks: 022 871 05 36

Spis treci 1. Wprowadzenie ......................................................................................................................... 3 1.1. Kalibracja ......................................................................................................................... 3 1.2. Dokadno kalibracji ...................................................................................................... 3 1.3. Klasyfikacja miernikw dwiku i kalibratorw akustycznych ...................................... 3 2. Kalibrator akustyczny SV30A ................................................................................................. 4 2.1. Opis oglny ...................................................................................................................... 4 2.2. Posugiwanie si kalibratorem ......................................................................................... 6 2.2.1. Kalibracja automatyczna (Kalibracja? Jakie to proste!) .......................................... 6 2.2.2. Funkcje przycisku .................................................................................................... 6 2.2.3. Diody zakresowe...................................................................................................... 7 2.3. Wymiana baterii............................................................................................................... 8 3. Dane techniczne SV30A .......................................................................................................... 9

Wprowadzenie Kalibracja
Jednym z podstawowych pyta, ktre si zadaje dokonujc pomiarw jest pytanie: "czy wynik pomiaru jest waciwy?". Nie powinno si rozpoczyna pomiarw nie znajc odpowiedzi na to pytanie, w przeciwnym razie wyniki tych pomiarw mog si okaza bezuyteczne a nasz czas stracony. Odpowiedzi na to pytanie mona uzyska przeprowadzajc tzw. kalibracj miernika (toru pomiarowego). Kalibracj urzdzenia pomiarowego mona przeprowadzi na dwa sposoby: porwnujc urzdzenie kalibrowane z tzw. urzdzeniem wzorcowym, ktrego parametry s znane; lub posiadajc wzorzec wielkoci mierzonej przeprowadzi pomiar kontrolny. Przyrzdy akustyczne najczciej kalibruje si tym drugim sposobem z wykorzystaniem tzw. kalibratorw akustycznych. Kalibrator akustyczny jest urzdzeniem, ktre wytwarza cinienie akustyczne o okrelonym poziomie i okrelonej czstotliwoci. Innymi sowy kalibrator stanowi pewien wzorzec cinienia akustycznego. Posugujc si takim wzorcem moemy sprawdzi poprawno pomiarw miernika dwiku a w razie wystpienia bdu skalibrowa go.

Dokadno kalibracji
Praktycznie kady pomiar wykonany dowolnym urzdzeniem pomiarowym jest obarczony bdem a wynik pomiaru, ktry otrzymujemy stanowi jedynie przyblienie (estymat) wartoci rzeczywistej wielkoci mierzonej. Cakowita eliminacja bdu nie jest moliwa chociaby dlatego, e odczytywane z miernika wartoci s dyskretne, a wielko mierzona jest ciga. Dlatego cay sens kalibracji sprowadza si do ograniczenia tego bdu do pewnego poziomu. Maksymalna bezwzgldna warto bdu pomiaru (generacji dla kalibratora) nazywana jest tolerancj i jest cile okrelona przez normy dla danego typu urzdzenia. Miernik dwiku jest poprawnie skalibrowany wtw gdy bd pomiaru mieci si w okrelonym przez normy dla danej klasy miernika zakresie tolerancji.

Klasyfikacja miernikw dwiku i kalibratorw akustycznych

Zarwno kalibratory akustyczne (por. IEC 60942: 2003) jak i mierniki dwiku (por. IEC 61672: 2002) pod wzgldem swojej dokadnoci dziel si na klasy i typy odpowiednio. Klasa/typ 0 narzuca na urzdzenie najostrzejsze wymogi i przyrzdy tej klasy zalicza si za najdokadniejsze. Kada nastpna klasa/typ (1, 2, 3) ma coraz wikszy zakres tolerancji tabela 1.

Typ/klasa
Miernik dwiku, [dB] Kalibrator akustyczny, [dB]

LS 0,10

1 0,7 0,25

2 1,0 0,40

Tabela 1.Wartoci tolerancji dla poszczeglnych klas/typw przyrzdw akustycznych bez uwzgldnienia niepewnoci pomiaru (f = 1kHz).

Jak wynika z tabeli 1, kalibrator akustyczny ma znacznie mniejsz tolerancj, ni miernik dwiku tej samej klasy. Intuicyjnie rozumiemy, e kalibrator, jako wzorzec cinienia akustycznego musi by dokadniejszy od przyrzdu pomiarowego. Dokonywanie pomiarw akustycznych zgodnie z obowizujcymi normami i standardami wymaga kalibracji toru pomiarowego przed kadym pomiarem lub sesj pomiarow a czsto nawet i po pomiarze w celu weryfikacji wynikw.

Kalibrator akustyczny SV30A

Opis oglny Kalibrator akustyczny SV30A jest maym, przenonym dwuzakresowym przyrzdem (rdem dwiku) klasy 1, rysunek 1. Zasilany z dwch baterii typu LR03/AAA posiada gonik wytwarzajcy cinienie akustyczne, mikrofon referencyjny do sprawdzania generowanego poziomu, czujnik cinienia i temperatury do bada warunkw atmosferycznych oraz mikroprocesorowy system zarzdzajcy prac kalibratora. Fala sinusoidalna o czstotliwoci 1 kHz generowana jest cyfrowo i podawana na gonik. Sprbkowany sygna z mikrofonu referencyjnego w ptli sprzenia zwrotnego mwi o poziomie aktualnie generowanego sygnau. Na podstawie informacji o poziomie sygnau, aktualnych wartociach cinienia i temperatury mikroprocesor reguluje wzmocnienie sygnau gonika w celu wytworzenia w komorze kalibratora odpowiedniego poziomu cinienia akustycznego. Dziki sprzonej ptli regulacji kalibrator SV30A nie wymaga ani strojenia, ani wprowadzania poprawek i dziaa w szerokim zakresie temperatur, cinienia atmosferycznego oraz wilgotnoci powietrza (por. Dane techniczne SV30A).

Rysunek 1. Kalibrator akustyczny SV30A.

SV30A przeznaczony jest do kalibracji miernikw dwiku z mikrofonami oraz . Rysunek 2 przedstawia czynnoci zwizane z kalibracj miernika pierwszej klasy SVAN 945A z mikrofonem .

Rysunek 2. Kalibracja miernika dwiku SVAN 945A z mikrofonem pomiarowym .

Uwaga: Kalibracja miernika z mikrofonem wymaga zastosow ania tulei redukcyjnej SA30. Na rysunku 3 pokazano zastosowanie tulei redukcyjnej SA30 kalibracji miernika SVAN 943B z mikrofonem .

Rysunek 3. Kalibracja miernika dwiku SVAN 943B z mikrofonem pomiarowym .

Posugiwanie si kalibratorem Kalibracja automatyczna (Kalibracja? Jakie to proste!)

Kalibrator SV30A wyposaony jest w optyczny system rozpoznawania obecnoci mikrofonu w komorze kalibratora, co pozwala na automatyczne wczenie si kalibratora przy jego naoeniu na mikrofon oraz automatyczne wyczenie si po jego zdjciu z mikrofonu. Dlatego w wikszoci przypadkw posugiwanie si kalibratorem SV30A sprowadza si do jego naoenia na mikrofon, przeprowadzenia kalibracji systemu i zdjciu kalibratora z mikrofonu.

Uwaga: SV30A zawsze si wczy na tym zakresie, na ktrym zosta on wyczony.

Uwaga: Domylnym zakresem po wymianie baterii jest zakres 114 dB.

Funkcje przycisku
SV30A posiada jeden wielofunkcyjny przycisk do sterowania prac kalibratora oraz dwie diody sygnalizujce jego stan. Funkcje przycisku zale od stanu kalibratora (wczony/wyczony) oraz dugoci jego przytrzymywania tabela 2. W stanie wyczonego kalibratora nacinicie przycisku powoduje natychmiastowe jego wczenie. Zakres na ktrym wczy si kalibrator bdzie ten sam co by przed jego ostatnim wyczeniem. Jeli w cigu 3-5 sek. od wczenia nie nastpi naoenia kalibratora na mikrofon, to SV30A samoczynnie si wyczy. W stanie wczonego kalibratora krtkotrwae (poniej 3-5 sek.) nacinicie klawisza spowoduje przeczenie zakresu pracy kalibratora z 94 dB na 114 dB lub odwrotnie. Dusze przytrzymanie przycisku (powyej 3-5 sek.) wyczy kalibrator nie zalenie od tego czy by on naoony na mikrofon czy te nie. Nie zalenie od stanu SV30A (wczony/wyczony) przytrzymanie przycisku powyej 10 sek. i pniejsze jego puszczenie spowoduj peny reset systemu. W warunkach normalnej pracy ta funkcja nie jest potrzebna i zostaa przywidziana na przypadek niewaciwej pracy kalibratora wywoanej bodcami zewntrznymi (np. promieniowanie EM, ponadnormatywne warunki atmosferyczne itp.) lub wewntrznymi (np. powstae w wyniku wymiany baterii). Czas pracy kalibratora z woonym do komory mikrofonem zosta ograniczony do 3-5 min. Funkcjonalno ta zostaa dodana ze wzgldu na oszczdno baterii oraz przypadkowe zostawienie kalibratora w stanie z woonym do komory mikrofonem.

Uwaga: Pozostawienie tulei redukcyjnej SA30 w komorze kalibratora traktowane jest jako stan z woonym mikrofonem, dlatego automatyczne wyczenie SV30A nastpi po upywie 3-5 min. od woenia tulei redukcyjnej.

Kalibrator w stanie wyczonym

Nacinicie klawisza Krtkotrwae, poniej 3-5 sek. Powyej 10 sek. Opis dziaania Natychmiastowe wczenie kalibratora Peny reset systemu

Kalibrator w stanie wczonym

Nacinicie klawisza Krtkotrwae, poniej 3-5 sek. Powyej 3-5 sek. i poniej 10 sek. Powyej 10 sek. Opis dziaania Przeczenie zakresu pracy kalibratora Wyczenie kalibratora Peny reset systemu

Tabela 2. Opis funkcjonalny przycisku kalibratora.

Diody zakresowe
W trybie normalnej pracy SV30A diody peni funkcj sygnalizatorw zakresowych. W tym trybie dioda wybranego zakresu pali si wiatem cigym sygnalizujc gotowo urzdzenia rysunek 2. Po naoeniu kalibratora na mikrofon, wczeniu kalibratora lub przeczeniu zakresu w komorze nastpuje dostrajanie si cinienia akustycznego do danego poziomu w tym czasie dioda zakresowa mruga z czstotliwoci ok. 2 Hz.

Uwaga: Naley wstrzyma si z kalibracj do czasu, gdy dioda zakresowa zapali si na stae.

Rysunek 4. Kalibrator wczony na zakresie 94dB Naprzemienne mruganie diod zakresowych oznacza stan niskiego napicia baterii. Nie zaleca si uytkowanie SV30A w tym stanie, poniewa generowane poziomy mog odbiega od swoich wartoci deklarowanych.

Uwaga: Wymie baterie, gdy diody zakresowe mrugaj naprzemiennie.

Wymiana baterii
Wymian baterii przeprowadza jak nastpuje: a) zdj kaptur od strony przycisku i diod,

b) przytrzymujc pokryw odkrci palcami 4 ruby mocujce,

c) zdj pokryw i wyj zuyte baterie,

d) kierujc si polaryzacj baterii na pytce drukowanej oraz obudowie kalibratora woy nowe baterie na miejsce zuytych,

e) naoy pokryw tak, aby diody zakresowe trafiy w przeznaczone dla nich otwory w pokrywie,

f) dociskajc pokryw jedn rk przykrci ruby mocujce

g) naoy kaptur gumowy

Dane techniczne SV30A Sygna wyjciowy

Poziom cinienia akustycznego SPL: Dokadno: Dokadno ustawienia SPL: Dokadno ustawienia czstotliwoci: Znieksztacenia harmoniczne (THD): 94 dB i 114 dB wzgldem 20 Pa w warunkach odniesienia zgodnie z norm IEC 60942: 2003, klasa 1 0,3 dB 0,02 % < 0,25 % dla zakresu 94 dB oraz < 0,75 % dla zakresu 114 dB 23 C 101,3 kPa 30-80 % RH 250 mm3, mikrofon typ: 4134, SN: 1591010

Warunki odniesienia
Temperatura: Cinienie atmosferyczne: Wilgotno: Efektywna objto obcienia mikrofonu:

Dane oglne
Czuo ze wzgldu na efektywn objto: 0,00027 dB/mm3 Czas stabilizacji poziomu: typ. 7 sek., maks. 10 sek. Wymiary mikrofonw: oraz z adapterem SA30 Zakres temperatur skadowania: -25 C do + 70 C Klasyfikacja CE: EMC: EN 50081-1, EN 50082-1. Bezpieczestwo: EN 61010-1: 2001

Warunki pracy
Zakres temperatury: Zakres cinienia atmosferycznego: Zakres wilgotnoci powietrza: od 10 C do +50 C od 65 kPa do 108 kPa od 25 % do 90 % RH 510-3 dB/C 110-4 dB/hPa 1,2510-3 dB/% 2 x LR03/AAA alkaliczne 40 godz. na zakresie 94 dB 30 godz. na zakresie 114 dB ok. 2 lat 2,1 V

Wpyw warunkw zewntrznych

Wspczynnik temperaturowy: Wspczynnik cinieniowy: Wspczynnik wilgotnociowy:

Zasilanie
Typ baterii: Okres pracy cigej: Okres czuwania: Minimalne napicie pracy:

Wymiary i masa
Masa: Wymiary: 305 g z bateriami 65x65x70 mm