FILOZOFIA XIXw str.

1 dowiadcze od twierdze oglnych str 2 - jest dobrem osobistym, nie metod str 3 Teoria poznania: str 4 Relatywistyczna forma wartoci: str 5 Faza I 1830 1860 - postp wiedzy przez analogi lub indukcj Kierkegaard - wytyczanie granicy midzy tym, co myli - nie ma powszechnej moralnoci - Comte i pozytywizm - przebiega od szczegu do innych Filozofia egzyst encjalna: dane a tym co ona wnosi do poznania - kady ma tak moralno jak natur - Mill i empiryzm szczegw i od szczegw do ogu - zagadnienia religijne i moralne - nigdy nie mamy do czynienia z czystym Przewartociowanie wszystkich wartoci: - Herbart i realizm Rozumowanie indukcyjne: - myliciel subiektywny chc znale dowiadczeniem (opracowane przez myl) - tylko ycie posiada warto bezwzgldn - (Feuerbach i naturalizm) - nie moe by zupenie proste prawd, ktra jest prawd dla mnie - ani z czyst myl (materia jest - tylko silni mog zapewni sobie wolno - Marks, Engels i materializm dialektyczny - uoglnianie poszczeglnych dowiadcze - myliciel pluralistyczny(mnogo ycia) dostarczany przez dowiadczenie) - zaoenie nierwnoci (ludzi lepsi i gorsi) - (indywidualizm i elitaryzm) - metody: jednej zgody, jednej rnicy, - filozofia oglna jest zbyt abstrakcyjna Metafizyka: PRAGMATYZM - filozofia wiary reszty i zmian towarzyszcych. Skoczono i nieskoczono w istnieniu: - filozofia - pogld na wiat zaspokajajcy Psychologia: Faza II 1860 1880 Logika: istniej pewne oglne prawdy - istnienie ludzkie jest czasowe (zawsze si potrzeby umysu - wymagania skrajnie empiryczne - Spencer i ewolucjonizm pierwotne, ktre s oczywiste i nie rozwija; nie ma zakoczenia) - nauka o poznaniu i nauka o zasadach - psychika nie jest prosta i niezmienna - scjentyzm wymagaj dowodu. Gdyby ich nie byo, nie - filozofia stawania si - jest koniecznoci dla umysu ludzkiego - brak odrbnych wyobrae - parcelacja filozofii (psychologia, logika, mona by przeprowadzi adnego dowodu, Typy ycia: - kada ostateczna hipoteza jest metafizycz. - wiadomo ma charakter cigy etyka, estetyka) bo nie byoby go na czym oprze. - pochonity moliwociami (nowe - wiat jest zespoem istot obdarzonych wol- wiadomo dziedzictwem pokole - (neokantyzm i empiriokrytycyzm) Teoria poznania ze stanowiska empiryzmu: kombinacje, przemiany); TAINE I HUMANISTYKA POZYTYW. - biologiczne to zjawisk - (Wundt i Renouvier (metafizyka)) - krytyka naczelnych poj teorii poznania - etyczny (poszukiwanie rzeczywistoci) Metodologia: Metoda pragmatyczna: - Taine i humanistyka (podstawa prawa przyczynowoci wydaje - estetyczny (od jednych przezy do 2) - nauka opiera si na faktach - metoda rozstrzygania dyskusji - Renan i sceptycyzm si z natury wycznie psychologicznej, - religijny (charakter osobisty) - drobne, codzienne wydarzenia ksztatuj metafizycznych (jeli z rnych tez Faza III 1880 1900 subiektywnej; nie mona wyrzec si prawa SPENCER I EWOLUCJONIZM kultur i kieruj dziejami wynikaj te same konsekwencje, to nie ma - opozycja w teorii przyrodoznawstwa przyczynowoci jest ono nieodzownym Ewolucjonizm: Psychologia: midzy nimi rnicy) - opozycja wrd humanistw zaoeniem indukcji) - ewolucja, czyli rozwj - umys jako potok wrae i impulsw Pragmatyczna teoria prawdy: - idealizm anglosaski - krytyka pojcia substancji i umysu (s to - rzecz, ktra podlega rozwojowi ulega - wiadomie atomistyczna - prawdy nie s kopiami rzeczywistoci - (Brentano) pojcia wyraajce nasze przeycia; materia przemianom, przemiany dokonuj si stale i Teoria kultury: - prawdziwymi mylami s te, ktre spr. si - Nietzsche jest sta moliwoci odbierania wrae) stopniowo, w jednym kierunku, wedle - formy kultury tumaczone rodowiskiem przez swoje konsekwencje FILOZOFIA XXw Trzy empiryzmy, ktre cz si ze sob: jednego prawa - gr. spo. Nie zawiera nic poza jednostkami, Radykalny empiryzm: Faza I 1900 1918 - genetyczny (psychologiczny caa wiedza,- biologia jako punkt wyjcia (rozwj) ktre s czynnikiem kultury i dziejw - charakter atomistyczny dowiadczenie, - pragmatyzm (W. James) jak posiada jednostka pochodzi wycznie - rozwj jako prawo powszechne - stanowisko indywidualistyczne to suma prostych elementw - Bergson z dowiadczenia) - rzeczy = mechanizmy (funkcje materii, RENAN I SCEPTYCYZM W POZYT. - zwikszony zasig empiryzmu (dow.) - Fenomenologia - epistemologiczny (dowiadczenie stanowi ruchu, siy) Czyste dowiadczenie: rda sceptycyzmu: - Brytyjska szkoa analityczna i realizm kryterium wiedzy prawdziwej) Ewol. Psychologia i teoria poznania: - d. pierwotne (wolne od dodatkw i - rozczarowanie historia i filozofi - odnowienie scholastyki - metodologiczny (nauka ma jedynie - zjawiska psychiczne stanowi ogniwa interpretacji; nie ma niezalenej jani; - pewna niepewno wszystkiego - szkoa marburska i jej idealizm stwierdza dane dowiadczenia i uoglnia oglnego rozwoju przyrody organicznej substancje s fikcj umysu) Amoralizm i hedonizm: - marksizm - leninizm je indukcyjnie) - formy umysu powstay przez Pluralizm: - mona wybiera dowolnie, bo nie ma Faza II 1918 1930 HERBART I REALIZM dostosowanie si do warunkw ycia - rzeczywisto mnogo czci rzeczy lepszych ani gorszych - filozofia w logice Naturalny obraz wiata: Agnostycyzm: - wzgldna zaleno tych czci - nie mona doradza - filozofia w fizyce - poznanie opiera si na dowiadczeniu - poza zjawiskami istnieje prawdziwa - rzeczywisto jest plastyczna - zawsze zostaj przyjemnoci widza - filozofia w psychologii (funkcjonalizm i - poznanie ma za przedmiot rzeczy i rzeczywisto, ktra jest niepoznana BERGSON OPOZYCJA W TEORII hromizm; psychologia postaci; uporzdkowany przestrzennie i czasowo - niepoznawalne jest domen religii Krytyka intelektu: PRZYRODOZNAWSTWA behawioryzm; psychoanaliza; psychologia wiat SCJENTYZM - nauka i poznanie s dzieem intelektu Bergson, J. Tannery, E. Boutroux radziecka) - potoczne przekonania s jedynym Pogld na nauk: - intelekt suy celom praktycznym Kontyngentyzm: - filozofia w socjologii (Durkheim, Paret) moliwym punktem wyjcia dla filozofii - pewna wiedza jest tylko w nauce przyrod. - nauka rozpada si na wiele dziedzin, a - poznaje tylko to, co dla ycia wane - Whitehead i filozofia przyrody Metafizyka: - matematyka ma warto pomocnicz - przeksztaca to co poznaje kad z nich rzdz inne prawa - Nicolai Hartman - pojcie elementarnych, realnych bytw, - nauka polega na stwierdzaniu faktw Intuicja: - z praw jednej dziedziny nie wynikaj Faza III 1930 1945 wzajemnie niezalenych (s to realia) - wsio co istnieje naley do zakresu nauki prawa innych - zamiennik intelektu - neopozytywizm - sztuczny wytwr kombinacji pojciowych - zad. nauki s doniose zad. Praktyczne - ujmuje najbardziej zoon rzeczywisto - scjentystyczna koncepcja poznania - egzystencjalizm Psychologia: - stosunek nauki do teologii jest - bezpor. Znajomo rzeczy i wydarze Kompromis przyrody i umysu: COMTE I POZYTYWIZM - zastosowanie oglnej koncepcji metafiz. bezwzgldnie ujemny - rodzaj instynktu, dziaa niewiadomie - prawa nauki nie s niezmienne Filozofia pozytywna: - ycie psychiczne pojmowane jak wiat - nauka potrzebuje uporzdkowania - nauka nie posiada staych treci i form FENOMENOLOGIA - zajmuje si przedmiotami rzeczywistymi zewntrzny zesp niezalenych, - nauka opisuje postrzegan rzeczywisto - narzdziami umysu przy tworzeniu nauki Krytyka psychologizmu: - bada rzeczy dostpne umysowi oddziaujcych na siebie jednostek - nauka najwiksz wartoci ludzkoci s rozum i wyobrania - przedmioty matematyczne (jak i logiczne) - rozwaa tylko tematy poyteczne - wyobraenia s elementami duszy - ma suy duchowi ludzkiemu i wolnej Konwencjonalizm: s wytworami umysu - suy polepszeniu ycia - ycie psychiczne jako mechanika myli (uczeni kapani) - prawa naukowe nie s odtworzeniem - prawdy logiczne nie nale do procesu - zajmuje si kwestiami cisymi wyobrae Pogld na wiat: rzeczywistoci psychicznego - pracuje pozytywnie MARKS, ENGELS - wszystko w gruncie rzeczy jest - pewniki s umownym tworem umysu - prawa logiczne nie s prawami psych. - wiedza ma za przedmiot wycznie fakty I MATERIALIZM DIALEKTYCZNY zrozumiae, jasne i dostpne dla umysu - prawa szczegowe formowane na - prawa logiczne s prawdziwe i oczywiste fizyczne Dwa obozy (Engels): - wszystko ma jedn natur podstawie obserwacji Idea fenomenologii: - odrzucenie introspekcji (jak mona bada - idealistyczny (duch istnia przed przyrod) Konsekwencje: Symbolizm naukowy: - podstawa wszystkich innych nauk wasne wzruszenia, skoro badanie wymaga - materialistyczny (przyroda przed duchem) - negatywny stosunek do religii - rozszerzenie konwencjonalnoci na - bez zaoe, hipotez, konstrukcji wanie opanowania) Marks i Engels zwolennikami materializmu - liberalizm jednoznaczny stosunek do wszelkie prawa naukowe - stwierdza to co oczywiste Filozof pozytywny: Realistyczna teoria poznania: zagadnie spoecznych - prawa i fakty naukowe s konwencjami - bada istot zjawisk - rozumie, e nauki przyrodnicze stworzyy - materializm: jedyn pierwotn i samoistn - ycie pod hasem przyrody (tylko) - fakt ma okrelony pocztek i koniec Program fenomenologii: nieporwnany wzr dochodzenia postaci bytu jest materia (duch istnieje - realistyczny stosunek do sztuki OPOZYCJA WRD HUMANISTW - ustalenie co jest bezporednio dane naszej naukowego tylko w zwizku z ciaem, jest wynikiem PARCELACJA FILOZOFII wiadomoci i wyodrbnienie od tego co Dilthey, W. Windelband, E. Troeltsch - wyrzeka si w filozofii spekulacji na rzecz rozwoju materii) Psychologia: jest konstrukcja umysu Nauki o rzeczywistoci dziejowo spo.: bada czysto faktycznych - idealizm (duch jest bytem pierwotnym i - introspekcja Anglikw (empiryzm, - umys ludzki jest w stanie ustali co - nauki humanistyczne s prawdziwymi - unika twierdze absolutnych i zastpuje je samoistnym, jest rwnie pierwotny i opisowo) naukami, ale s odmienne od przyrodnicz. bezporednio dane i oczywiste przez wzgldne samoistny, jak materia) - p. exp. Niemcw (uzupenienie - intuicja pozwala wypowiada bez indukcji - ich odrbno ley w przedmiocie nauk Nie posiadamy wiedzy o faktach - realizm: materialny, zmysowo introspekcji; eksperymenty; fakty wywoane - psychologia opisowo analityczna sdy powszechne psychicznych, bo niepodobna by zarazem postrzegalny wiat jest rzeczywistym umylnie; James, Wundt, Helmholtz) BRYTYJSKA SZKOA podmiotem i przedmiotem poznania. wiatem, a nie tylko naszym wyobraeniem - p. fizjologiczna (badanie anatomicznych i (analiza struktur i typw ludzkiej psychiki) - stwierdzenia (o faktach ustalone przez ANALITYCZNA I REALIZM Rozwj ludzkoci: (r. umiarkowany przedmioty materialne fizjologicznych warunkw, w ktrych histori; o prawach wyodrbnione z Pojmowanie filozofii: - filozofia pozytywna jako filozofia istniej niezalenie od naszych postrzee, powstaj zjawiska psychiczne) faktw elementy; wartociujce prawida, - zasady dziaania ustala si w toku dziaa minimalistyczna ostrona, trzymajca si ale nie s nam w peni dostpne; - psychofizyka (zjawiska zewntrzne, imperatywy, normy) - niektrych prawd nie trzeba uzasadnia faktw, unikajca spekulacji r. radykalny przedmioty materialne, cho stanowice podniety stosunku zjawisk - n. hum. Ustalaj prawa strukturalne - fakt poznania faktem ostatecznym - F. P. jako filozofia uwaajca tylko fakty istniej od postrzee niezalenie, s im psychicznych do zj. fizjologicznych; Nauki idiograficzne: Argumenty realizmu: zewntrzne, dotyczce cia, za jedyny dostpne) wywoanie dostrzegalnego przyrostu - odrbno nauk hum. ley w metodzie - nie ma podstawy do zaprzeczenia przedmiot rzetelnej nauki realistyczny pogld jest naturalnym wraenia; E. Weber, G. Fechner) - rnice mdzy naukami (1 ustalaj prawa 2 susznoci realizmu, ktry jest naturalnym - pozytywistyczne rozumienie wiata jest pogldem czowieka - p. spoeczna (o wyszych formach fakty; 1 mwi o powtarzalnoci, 2 o pogldem wszystkich najdoskonalszym tworem ludzkim Materializm niemechanistyczny: psychiki moe uczy tylko jzyk, sztuka, indywidualnoci; 1 maj charakter oglny, 2 - zaprzeczenie realizmowi tumaczone jest - fazy rozwoju umysowego ludzkoci - zjawiska niemech. s objawem ducha religia, prawo itd.; Wundt, Lazarus) indywidualny; 1 s nomotetyczne 2 pomieszaniem poj (teologiczna uczucia, duchy; metafizyczna - wszystko co realne jest postaci materii - p. Francuzw (materia psychiatryczny do idiograficzne) intelekt, pojcia abstrakcyjne; pozytywna (ycie, wiadomo, ycie psychiczne) ODNOWIENIE SCHOLASTYKI wyjaniania psychologii normalnej; uznanie - nauki o naturze i kulturze najwyszy szczebel rozwoju) - konserwatyzm Materializm dialektyczny: podobiestwa psychiki normalnej i chorej) Nauki o duchu: Stwierdzanie i przewidywanie faktw: - dalszy rozwj myli redniowiecznej - wasno materialnej przyrody Logika: - duch jest czym rnym od ciaa i duszy Nie wypowiada twierdze innych, jak tylko - przyroda cigle si rozwija SZKOA MARBURSKA I IDEALIZM - gramatyczna (Arystoteles), metafizyczna - jest niematerialny, nieindywidualny oparte na takim czy innym fakcie. - przyroda skada si z rzeczy ze sob (Hegel), transcendentalna (Kant) - wiat duchowy jest przedmiotem n. hum. Kantyzm: - jedyn rzecz dostpn dla umysu s fakty spjnych, wzajemnie si warunkujcych - sdy i wnioski, ktre s fcjami psychiczn. - czynnik duchowy nadaje sens wytworom - poznanie wyrasta ze zmysw i myli - rejestrowanie faktw, to materia do - p. jest w cigym ruchu, przemianie - poza zjawiskami istnieje niepoznany wiat - nauka o prawach mylenia dalszych poszukiwa IDEALIZM ANGLOSASKI - rozwijajc si wytwarza nowe jakoci Racjonalizm przeciw empiryzmowi: - psychologizm logiczny (sprowadzenie - nauka opiera si na dowiadczeniach, ale - motorem rozwoju jest walka Postacie idealizmu: - brak zaufania do faktw znamy je tylko logiki do psychologii) dy do tego, aby byy zbdne - umys i to, co postrzega ma t sam natur przez dane zmysowe wewntrznych przeciwiestw Etyka: Klasyfikacja nauk: - byt ma natur umysow Materializm historyczny: - znaczce s tylko koniecznoci mylowe - nauki abstrakcyjne (oglne prawa rzdzce - zjawiska spoeczne w m. dialektycznym - ustalenie norm (to, co by powinno) rda idealizmu: - odrzucenie kantyzmu - normy maj uzasadnienie w faktach elementarnymi faktami przyrody) - wiat stanowi zwart cao, materia - dzieje ludzkie maj osnow materialn Aprioryzm przeciw psychologizmowi: Estetyka: - nauki konkretne (konkretne zespoy, w zawsze rozpada si na czci - byt spoeczny ludzi stanowi o ich bycie - podmiot poznajc narzuca formy przedm. - charakter psychologiczny i empiryczny jakich fakty wystpuj w dowiadczeniu) - samorzutna wolno, twrczo, - kady podmiot musi posugiwa si FILOZOFIA WIARY - badania nad sztuk MILL I EMPIRYZM formami apriorycznymi, by poznawa Newman: - rnorodno form (rodowisko i moment aktywno s waciwociami ducha - potrzeba uzyskania pewnoci, e istniej przedmioty Logika ze stanowiska empiryzmu: logika Indywidualno rzeczy i abstrakcyjno historyczny) siy boskie, wieczne, doskonae poj oglnych i wnioskw koniecznych nie poznania: Metoda transcendentalna vs spekulatywna: - teorie (hedonistyczna przyjemno; Personalizm: zgadza si z filozofi empiryzmu (trzeba ja - prawdziwym faktem jest tylko istnienie - nauka cisa eliminuje dane zmysowe formalistyczna przyjemno przez - wiat skada si z mnogoci wolnych osb, - nauki najdoskonalsze (matematyka, opracowa na nowo) istot indywidualnych, wszystko pozostae formalne waciwoci przedmiotu; nad ktrymi jest 1 osoba nieskoczona, Empiryzm u Milla: matematyczne przyrodoznawstwo) jest gr cieni funkcjonalistyczna przyj. Spowodowana ktra je stworzya - istniej tylko rzeczy jednostkowe - abstrakcyjne nauki i abstr. obraz wiata - rzeczy i ludzie s indywidualni samym funkcjonowaniem umysu) - osoby s najwysz postaci istnienia - brak ogw, rodzajw, gatunkw - poznanie konkretne opiera si na dow. MARKSIZM LENINIZM WUNDT I METAFIZYKA NIEMCW - wolne i odpowiedzialne, zasady moralne - oglne mog by tylko wyrazy - p. abstrakcyjne na analizie i uoglnieniu Psychologia: yciowy charakter filozofii: - spoeczne, maj system moralny - nominalistyczne rozumienie poj Dowd a przewiadczenie: - myl czowieka jest wyrazem jego klasy - rzeczywisto psych. ma natur przebiegu - indukcja i dedukcja wspdziaaj ze sob - dwojako twierdze uznawanych za NIETZSCHE - idea bezpartyjnoci - dusza jest substancj Rozumowanie dedukcyjne: prawdziwe (dowd i przewiadczenie) - wiadomo klasowa i przynaleno - ycie psychiczne nie rozwija si mechan. Relatywistyczna forma poznania: - wyprowadzenie wnioskw z twierdze - wszystko warunkuj potrzeby yciowe - rzeciwstawienie wiedzy dyskursywnej i - apercepcja (dowiadczenie) partyjna przyczyniaj si do pozn. prawdy oglnych intuicyjnej, racjonalnej i irracjonalnej - wszystko we wszechwiecie zmaga si ze - paralelizm psychofizyczny (przyczyna jest - prawda to to czego wymaga ycie - wiedz czerpiemy z dowiadcze, a - umys faszuje rzeczywisto Zmys wnioskowania: sob zwolennicy walki i wrogowie zawsze jednorodna ze skutkiem) dowiadczenia s jednostkowe - nasze prawdy to zudzenia - zdolno konkretnego rozumowania kompromisu - tylko przez indukcj moemy doj do

Realno i poznawalno wiata: str 6 EGZYSTENCJALIZM str 7 - wszystko co poznajemy jest realne i Punkt wyjcia: istnieje od nas niezalenie - nasz wasny byt jest dla nas jedynym - rzeczywisto mona pozna, uj myl zupenie konkretnym bytem - myl jest wytworem materialnego bytu Istnienie ludzkie i pozaludzkie: - poznanie bytu nie jest nigdy zupene - byt, ktrego nie mona wynie z adnej Materialno wiata: oglnej koncepcji (fakt pierwotny) - tylko materia jest pierwotnym, samoistnym - byt istot wiadomych, dbajcych o wasny bytem byt - myl jest tylko wasnoci materii - byt jest zespolony ze wiatem - materializm naturalnym pogldem czow. - idealizm przeciwiestwem materializmu ROZWJ LOGIKI WSPCZESNEJ I okres (1900 1914): - wprowadzenie metod matematycznych - anatomyje zagadnienia logiczne prowadzce do sprzecznoci - teoria typw Russella: zadania o zbiorach i zadania o elementach zbiorw s innego typu i nie mog by ze sob zestawiane II okres (do 1930): - system edukacyjny wolny od anatomyj - logika arystotelesowska: prawda i fasz - logika 3-wart.: prawda, fasz, moliwo ZAGADNIENIA FILOZOFICZNE W PSYCHOLOGII Funkcjonalizm i hormizm: - czynnoci psychiczne (p. powinna zajmowa si czynnociami, nie treciami) - odejcie od metody introspekcyjnej, analitycznej i teoretycznego rozumienia psychologii (p. nie moe ograniczac si do obserwacji procesu wiadomoci) - zjawiska psychiczne i fizyczne splataj si ze sob (brak dualizmu) - hormizm (cz. psychiczne maj rdo energii w sobie, tylko niektre czynnoci s dynamiczne) Psychologia postaci: - w yciu psychicznym cao jest bardziej pierwotna od czci - nowe ujcie psychologii (szczegowe obserwacje, postaciowanie) Behawioryzm (Watson): - psychologia bez duszy (dusza jest hipotez lub fikcj, brak dla niej miejsca w psychologii empirycznej) - psychologia zwierzt - filozofowie pozytywici i materialici - psychologia bez introspekcji (nie ma nauki tam gdzie nie mona sprawdza wypowiadanych twierdze) - p. jako nauka o zachowaniu si - p. bez dziedzicznoci (wikszo reakcji jest uwarunkowana a nie wrodzona) Psychoanaliza(Freud): - niewiadome zjawiska psychiczne - kompleksy i ich wyadowanie - determinizm i irracjonalizm Psychologia radziecka (Bergson): - dialektyczne rozumienie zjawisk (nie ma nic niezmiennego, wszystkie zjawiska stanowi jedno) - zwizek zj. fizycznych z psychicznymi - ujmowanie zjawisk caociowo ZAGADNIENIA FILOZOFICZNE W SOCJOLOGII Socjologistyczna filozofia Durkheima: - fakty spoeczne (co zewntrznego w stosunku do jednostki, reguy moralne, stawiaj jednostce wymagania) - badanie samych faktw spoecznych - wyobraenia zbiorowe (do ktrych jednostka samodzielnie by nie dosza - filozofia socjologiczna (zbiorowy, spoeczny charakter zjawisk) - religia jako forma ycia spoecznego Filozoficzna socjologia Patera: - metodologiczny radykalizm (usunicie pojcia przyczynowoci) - rnorodno spoeczna (wielo czynnikw sk. si na ustrj spoeczny) Whitehead: filozofia przyrody: - rozdwojenie przyrody (w umyle i poza) - cao dowiadczenia jest konkretn rzeczywistoci,a kady jej wycinek jest abstrakcj - filozofia powinna prostowa bdy - krytyka wiedzy bezporedniej - realistyczna teoria poznania NEOPOZYTYWIZM Trzy skadniki neopozytywizmu: - empiryzm dowiadczenie - pozytywizm fakty - fizykalizm najdoskonalszym ukadem jest ten stworzony przez fizyk Empiryzm logiczny: - tautologie (empiryzm nie moe uzna wiedzy nie opartej na apriori dow.; nauka albo stwierdza fakty albo formuuje tautologie) - twierdzenia sprawozdawcze (same fakty, wyjanienia nie s moliwe) - pozytywizm (likwidacja metafizyki, teorii wartoci, filozofia jako analiza jzyka)